A. Jeśli jesteś osobą poszukującą zatrudnienia

Transkrypt

1 Vademecum dla osób niepełnosprawnych - przewodnik zawodowy Część III. Rynek pracy A. Jeśli jesteś osobą poszukującą zatrudnienia 1

2 SPIS TREŚCI: 2 A. Jeśli jesteś osobą poszukującą zatrudnienia Praca zwana Poszukiwanie pracy..3 Osoby niepełnosprawne na rynku pracy....5 Wojewódzkie Urzędy Pracy.. 6 Powiatowe Urzędy Pracy....9 POPON

3 Praca zwana Poszukiwaniem pracy KaŜdy kto jest na etapie poszukiwania zatrudnienia (w ramach umowy o pracę, czy teŝ umowy cywilnoprawnej oraz w dowolnym wymiarze etatu) powinien się do tego odpowiednio przygotować, poniewaŝ samo poszukiwanie moŝe się okazać zajęciem na pełny etat. NaleŜy powiadomić wszystkich znajomych, Ŝe poszukuje się pracy, poprosić ich aby powiedzieli o tym równieŝ swoim znajomym, zapytali w firmach, w których pracują o wolne stanowiska. Kolejny krok to przygotowanie własnego CV. Przygotowane dokumenty aplikacyjne naleŝy złoŝyć w firmach i instytucjach, w których chcielibyśmy pracować, nawet jeśli obecnie firmy te nie prowadzą naboru pracowników. Dokumenty najlepiej składać osobiście. NaleŜy notować wszystkie kontakty z ewentualnymi pracodawcami, zapisywać gdzie i kiedy wysłano CV, kiedy i z kim przeprowadzono telefoniczną lub osobistą rozmowę oraz jak przebiegały rozmowy. Własna oferta Własna oferta to krótka informacja o kwalifikacjach poszukującego pracy, a w przypadku absolwentów szkół mówi o predyspozycjach i rodzaju poszukiwanej pracy. W ofercie własnej moŝna równieŝ podać cechy atrakcyjne dla pracodawców tj. wiek, dyspozycyjność, specjalne umiejętności: znajomość języka obcego, obsługi komputera. W zaleŝności od rodzaju pracy, naleŝy przygotować kilka ofert. Powinny one zawierać następujące informacje: kto poszukuje pracy, o jaki rodzaj pracy zabiega, dane kontaktowe osoby poszukującej zatrudnienia. Ofertę moŝna zamieścić: w prasie i innych mediach lokalnych, na tablicach ogłoszeń, w zakładach pracy, przekazać znajomym, których prosimy o pomoc w poszukiwaniu pracy. Osoba poszukująca pracy powinna sprawdzić, jakie gazety, stacje radiowe lub telewizyjne w jej regionie rozpowszechniają bezpłatnie oferty osób bezrobotnych. NaleŜy zachowaj sobie treść swojej oferty (ofert). MoŜe się przydać, jeśli otrzyma się zaproszenie na rozmowę kwalifikacyjną. Ogłoszenia internetowe Obecnie Internet to najbogatsze źródło ofert pracy. MoŜna tam szybko znaleźć oferty pracy odwiedzając specjalnie do tego stworzone serwisy. Szczególne znaczenie Internet moŝe mieć dla osób niepełnosprawnych, które za jego pośrednictwem mogą skorzystać z ofert pracy. 3

4 W Internecie istnieją strony zawierające oferty pracy skierowane do tylko do osób niepełnosprawnych np.: Inne przydatne adresy stron internetowych to: Portal publicznych słuŝb zatrudnienia: Serwisy internetowe z ofertami pracy:

5 Informacje dot. pracy za granicą: Miejsc i moŝliwości zdobycia zatrudnienia jest jednak więcej. Oprócz wymienionych inne formy poszukiwania pracy to: targi pracy, giełdy pracy, agencje pracy tymczasowej, ogłoszenia prasowe, ogłoszenia internetowe, tablice ogłoszeń, samodzielny kontakt z pracodawcą, praktyki, wolontariat, sieć kontaktów. We wszystkich wyŝej wymienionych działaniach moŝna liczyć na pomoc doradców zawodowych zatrudnionych w publicznych słuŝbach zatrudnienia, w tym równieŝ w Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Krakowie, Tarnowie i Nowym Sączu. Informacja na stronie: Osoby niepełnosprawne na rynku pracy W ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 r. (Dz.U Nr 99 poz z późniejszymi zmianami) osoby bezrobotne niepełnosprawne 5

6 wymienione są jako jedna z grup będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy (art. 49). Mogą więc skorzystać ze szczególnych form pomocy, takich jak np. przygotowanie zawodowe w miejscu pracy, bez nawiązania stosunku pracy. Dotyczy to zarówno niepełnosprawnych zarejestrowanych jako bezrobotni, jak i niepełnosprawnych poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu. Rynek pracy Zanim jednak osoba poszukująca pracy zacznie samodzielnie szukać pracy, powinna się dowiedzieć, jakie instytucje mogą okazać się w tym pomocne. Na rynku pracy funkcjonują zarówno instytucje państwowe, jak i firmy komercyjne, które pośredniczą w zdobywaniu pracy. Instytucjami rynku pracy są: publiczne słuŝby zatrudnienia, Ochotnicze Hufce Pracy, agencje zatrudnienia, instytucje szkoleniowe, instytucje dialogu społecznego, oraz instytucje partnerstwa lokalnego. KaŜdy kto jest na etapie poszukiwania zatrudnienia powinien w szczególności wziąć pod uwagę wachlarz bezpłatnych usług oferowanych przez wojewódzkie i powiatowe urzędy pracy, OHP oraz dodatkowo osoby niepełnosprawne - usługi Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych. Wojewódzkie urzędy pracy Osoby niepełnosprawne w Województwie Małopolskim mogą skorzystać z usług oferowanych przez Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie w ramach usług rynku pracy w Centrach Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Krakowie, Tarnowie i Nowym Sączu. Aby skorzystać z bezpłatnych usług oferowanych w Centrach nie trzeba być osobą bezrobotną lub poszukującą pracy zarejestrowaną w powiatowym urzędzie pracy. Usługi Centrum z zakresu poradnictwa zawodowego przeznaczone są dla wszystkich osób dorosłych i młodzieŝy wchodzącej na rynek pracy. W Centrach Informacji i Planowania Kariery Zawodowej moŝna wziąć udział w zajęciach przygotowujących do poszukiwania pracy (moŝna nauczyć się jak jej szukać, poznać wymagania pracodawców, sporządzić Ŝyciorys zawodowy i list motywacyjny, dowiedzieć się, 6

7 co to są elastyczne formy zatrudnienia). MoŜna takŝe wziąć udział w spotkaniach informacyjnych m.in. na temat rynku pracy, zawodów, poznać rozwijające się branŝe oraz takie zawody, w których coraz trudniej znaleźć pracę. Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej oferują wszystkim chętnym indywidualne spotkania z doradcą zawodowym. Korzystając z bezpłatnej pomocy doradców moŝna: zaplanować własną przyszłość zawodową (podjąć decyzje o wyborze, zmianie zawodu, o szkoleniu czy przekwalifikowaniu); rozpoznać zainteresowania i predyspozycje zawodowe za pomocą testów; sprecyzować, jakie są nasze atuty zawodowe i jak moŝna je wykorzystać szukając pracy i przygotowując dokumenty zawodowe; nauczyć się prezentacji własnej osoby i przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej z pracodawcą; zdobyć wiedzę przydatną do załoŝenia firmy; rozwinąć umiejętności interpersonalne; poznać sposoby radzenia sobie ze stresem, załoŝyć własne konto internetowe, skontaktować się z pracodawcą oraz wysłać swoje CV. W Centrach Informacji i Planowania Kariery Zawodowej funkcjonują Sale Informacji Zawodowej, gdzie moŝna skorzystać ze zgromadzonych w nich zbiorów: z przewodników po zawodach, z informatorów o szkołach i uczelniach, z katalogów instytucji szkoleniowych. W Sali Informacji Zawodowej moŝna uzyskać informacje o lokalnym rynku pracy, obejrzeć filmy edukacyjne na temat autoprezentacji, asertywności, sposobu walki ze stresem oraz skorzystać z programów komputerowych słuŝących planowaniu kariery zawodowej. Informacja zawodowa to zbiór danych potrzebnych do podejmowania kolejnych decyzji edukacyjnych, zawodowych oraz dot. wejścia na rynek pracy czyli decyzji związanych z zatrudnieniem. W Wojewódzkim Urzędzie Pracy w Krakowie informacje zawodowe przygotowane są przez doradców zawodowych. Aktualizacją, dostosowaniem do potrzeb i oczekiwań klientów oraz koordynacją w tym zakresie zajmują się przedstawiciele Grupy ds. Informacji Zawodowej, złoŝonej z przedstawicieli Centrum. 7

8 Informacje zawodowe mogą słuŝyć pomocą zarówno osobom bezrobotnym, poszukującym pracy, chcącym coś zmienić w swojej sytuacji zawodowej, jak równieŝ doradcom zawodowym, którzy poprzez te informacje mają gotowy materiał dla klienta. Informacje zawodowe przygotowywane w WUP w Krakowie dostępne są na stronie internetowej: Informacje zawodowe umieszczane są w następujących działach: O zawodach Kursy, szkolenia, edukacja Instytucje świadczące pomoc osobom bezrobotnym i poszukującym pracy Rynek pracy Aktywne poszukiwanie pracy Działalność gospodarcza Osobny dział stanowią informacje dla osób niepełnosprawnych przydatne na rynku pracy Informacje dla osób niepełnosprawnych W Centrach moŝna takŝe nieodpłatnie skorzystać z Internetu w Sali INTERpracaNET, która wyposaŝona jest w stanowiska komputerowe umoŝliwiające szybki dostęp do internetowych baz danych o wolnych miejscach pracy w kraju i za granicą. Sale INTERpracaNET pozwalają na załoŝenie skrzynki internetowej i kontakt z potencjalnym pracodawcą z wykorzystaniem Internetu. Adresy Centrów: Centrum informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Krakowie: Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie plac Na Stawach 1 tel.: centrum.krakow@wup-krakow.pl 8

9 Centrum informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Tarnowie: Zespół Zamiejscowy w Tarnowie al. Solidarności 5-9 tel centrum.tarnow@wup-krakow.pl Centrum informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Nowym Sączu: Zespół Zamiejscowy w Nowym Sączu ul. Węgierska 146 tel.: centrum.nowysacz@wup-krakow.pl Powiatowe urzędy pracy W Województwie Małopolskim działają 22 powiatowe urzędy pracy. Osoby bezrobotne i poszukujące pracy, w tym osoby niepełnosprawne zgłaszają się, w celu dokonania rejestracji, do powiatowego urzędu pracy, właściwego ze względu na zameldowanie w miejscu pobytu stałego lub czasowego, a jeŝeli osoba zgłaszająca nie jest zameldowana (dotyczy osób bezdomnych) do powiatowego urzędu pracy, na którego obszarze działania przebywa. Bezrobotny, który nie jest zameldowany lub posiada stałe zameldowanie w innej miejscowości niŝ miejsce czasowego zameldowania, przy dokonywaniu rejestracji składa oświadczenie, Ŝe nie jest zarejestrowany w innym powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotny. W powiatowych urzędach pracy przede wszystkim dostępne są oferty pracy zgłaszane przez pracodawców. Ogłoszenia w sprawie pracy dostępne są nie tylko na tablicach informacyjnych w siedzibach urzędów ale takŝe na ich stronach internetowych np.: /index.html?grp=

10 W powiatowych urzędach pracy udzielane są takŝe grupowe i indywidualne porady. Doradca zawodowy (psycholog, socjolog) w trakcie indywidualnej rozmowy doradczej ustala, co stanowi problem w uzyskaniu pracy w przypadku danej osoby. Doradca zawodowy moŝe równieŝ wskazać właściwy kierunek szkolenia oraz wyboru lub zmiany zawodu. Porady grupowe w powiatowych urzędach pracy to 1-2 dniowe zajęcia warsztatowe, mające na celu przygotowanie osób bezrobotnych do efektywnego poszukiwania pracy. W trakcie zajęć uczestnicy nabywają umiejętności z zakresu: autoprezentacji, samooceny predyspozycji zawodowych, aktywności i mobilności na rynku pracy. Ponadto w powiatowych urzędach pracy osoby z orzeczonym stopniem niepełnosprawności mają moŝliwość skorzystania z konsultacji indywidualnych oraz porad grupowych w zakresie: wyboru zawodu lub specjalności z uwzględnieniem wymagań fizycznych i psychofizycznych oraz wskazań i przeciwwskazań do zatrudnienia; wyboru odpowiedniego kierunku szkolenia i kształcenia zawodowego uwzględniającego rodzaj niepełnosprawności; pomocy w określeniu moŝliwości uzyskania zatrudnienia w danym zawodzie z uwzględnieniem sytuacji na lokalnym rynku pracy oraz wskazań i przeciwwskazań do zatrudnienia. Osoby niepełnosprawne, niepozostające w zatrudnieniu, które jednocześnie są zarejestrowane jako poszukujące pracy oraz niepełnosprawni posiadający status bezrobotnego mogą w powiatowym urzędzie pracy skorzystać ze szkoleń, staŝu, prac interwencyjnych, zwrotu kosztów dojazdu i zakwaterowania oraz przygotowania zawodowego w miejscu pracy. Szkolenia Osoba niepełnosprawna, zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy moŝe zostać skierowana na szkolenie. Szkolenie daje moŝliwość nabycia kwalifikacji zawodowych (w przypadku braku kwalifikacji) lub zmiany/ uzupełnienia kwalifikacji (jeśli np. z naszymi dotychczasowymi kwalifikacjami nie moŝemy znaleźć zatrudnienia). Szkolenie moŝe równieŝ dotyczyć aktywnego poszukiwania pracy. Skierowanie na szkolenie powinno być poprzedzone określeniem przez doradcę zawodowego urzędu pracy predyspozycji do wykonywania zawodu uzyskanego w wyniku szkolenia. Szkolenie moŝe być teŝ poprzedzone skierowaniem na specjalistyczne badania lekarskie. 10

11 Kierownik powiatowego urzędu pracy moŝe równieŝ skierować osobę niepełnosprawną zarejestrowaną jako bezrobotna lub poszukująca pracy na wskazane przez nią szkolenie, jeśli uprawdopodobni ona, Ŝe zwiększy to szanse na uzyskanie zatrudnienia lub podwyŝszy dotychczasowe kwalifikacje zawodowe. Koszt takiego szkolenia nie moŝe przekroczyć dziesięciokrotności przeciętnego wynagrodzenia. Osoba niepełnosprawna jest zobowiązana do zwrotu jego kosztów tylko wówczas, gdy nie ukończyła go z własnej winy, chyba Ŝe powodem było podjęcie zatrudnienia. StaŜe StaŜe to pomoc dla bezrobotnych do 25 r. Ŝycia. Osoba niepełnosprawna, aby z nich korzystać nie musi posiadać statusu osoby bezrobotnej. Musi jednak spełniać kryterium wieku. Urząd pracy moŝe skierować bezrobotnego, który nie ma doświadczenia zawodowego na staŝ u danego pracodawcy. Celem staŝu jest nabycie umiejętności praktycznych. StaŜ moŝe trwać do 12 miesięcy. Podczas staŝu nie zostaje nawiązany stosunek pracy, a formą wynagrodzenia jest stypendium w wysokości 140% zasiłku dla bezrobotnych. Zasady i warunki odbywania staŝu są podobne do zasad i warunków odbywania przygotowania zawodowego, jednak staŝe mogą trwać dłuŝej (do 12 miesięcy). Prace interwencyjne Osoba niepełnosprawna moŝe starać się o skierowanie do pracy w ramach prac interwencyjnych. Prace interwencyjne to zatrudnienie, które następuje w wyniku umowy zawartej przez pracodawcę ze starostą. Pracodawcy zatrudniającemu osobę w ramach prac interwencyjnych starosta zwraca część kosztów zatrudnienia (koszty wynagrodzenia, wypłaconych nagród, składek na ubezpieczenie społeczne). Zwrot nastąpi za 12 miesięcy lub za 18 miesięcy (jeśli obejmie koszty poniesione za co drugi miesiąc). Zwrot kosztów przejazdów lub zakwaterowania MoŜe nastąpić, jeśli osoba podejmuje zatrudnienie, rozpoczyna staŝ, przygotowanie zawodowe w miejscu pracy, bądź uczestniczy w szkoleniu na podstawie skierowania urzędu poza miejscem zamieszkania. Zwrot kosztów przejazdu nie zostanie przyznany jeśli wynagrodzenie uzyskiwane przez skierowanego przekracza 200% minimalnego wynagrodzenia za pracę. W przypadku zwrotu kosztów zakwaterowania czas dojazdu i 11

12 powrotu do miejsca stałego zamieszkania musi wynosić ponad 3 godziny (i w związku z tym skierowany decyduje się na zakwaterowanie w miejscowości, w której podejmuje pracę). Zwrot dokonywany jest maksymalnie przez 12 miesięcy. Przygotowanie zawodowe w miejscu pracy Przygotowanie zawodowe w miejscu pracy polega na zdobywaniu nowych kwalifikacji lub umiejętności zawodowych. Przygotowanie odbywa się na podstawie umowy zawartej przez starostę z pracodawcą (takim pracodawcą moŝe być równieŝ organizacja pozarządowa), według programu określonego w umowie. Przy ustalaniu programu powinny być uwzględnione predyspozycje psychofizyczne i zdrowotne, poziom wykształcenia oraz dotychczasowe kwalifikacje zawodowe osoby kierowanej do przygotowania zawodowego. Osobie bezrobotnej w trakcie przygotowania przysługuje stypendium w wysokości 140% zasiłku dla bezrobotnych. Przed skierowaniem do odbycia przygotowania zawodowego osoba bezrobotna moŝe być wysłana na badania lekarskie mające na celu stwierdzenie zdolności tej osoby do wykonywania danej pracy. Klub Pracy Kluby Pracy to miejsca w Powiatowych Urzędach Pracy, gdzie odbywają się: szkolenia z zakresu umiejętności aktywnego poszukiwania pracy oraz zajęcia aktywizacyjne. Szkolenia z zakresu umiejętności aktywnego poszukiwania pracy przeznaczone są dla osób bezrobotnych i poszukujących pracy, w szczególności dla osób, które: - nie posiadają doświadczenia w poszukiwaniu pracy, - utraciły motywację do poszukiwania pracy, - po okresie braku aktywności zawodowej chcą powrócić na rynek pracy. Zajęcia aktywizacyjne dotyczą zagadnień przydatnych osobom bezrobotnym i poszukującym pracy w uzupełnieniu ich wiedzy i umiejętności niezbędnych do aktywnego poszukiwania pracy. Zajęcia w ramach Klubów Pracy są ukierunkowane na budowanie pozytywnego myślenia, samoakceptację i identyfikację swoich mocnych stron. Szkolenie w Klubie Pracy ułatwi rozpoznanie rynku pracy i poruszanie się po nim, wskaŝe jak umiejętnie dopasować swoje umiejętności do potrzeb pracodawcy, pozwoli na znalezienie właściwego miejsca pracy. 12

13 Zarówno tematyka, jak i sposób prowadzenia zajęć mają na celu wzmocnienie wśród uczestników zajęć wiary we własne moŝliwości i umiejętności. Ochotnicze Hufce Pracy OHP wykonują zadania państwa w zakresie zatrudnienia oraz przeciwdziałania marginalizacji i wykluczeniu społecznemu młodzieŝy, a takŝe zadania w zakresie jej kształcenia i wychowania. W zakresie kształcenia i wychowania młodzieŝy Ochotnicze Hufce Pracy w szczególności prowadzą działania mające na celu: umoŝliwienie młodzieŝy, która nie ukończyła szkoły podstawowej lub gimnazjum albo nie kontynuuje nauki po ukończeniu tych szkół, zdobycie kwalifikacji zawodowych oraz uzupełnienie wykształcenia podstawowego lub gimnazjalnego; umoŝliwienie młodzieŝy uzupełniania ponadgimnazjalnego wykształcenia ogólnego i zawodowego. Oferta Ochotniczych Hufców Pracy skierowana jest więc wyłącznie do młodzieŝy. Hufce oferują wsparcie poprzez: MłodzieŜowe Biura Pracy, Kluby Pracy, MłodzieŜowe Centra Kariery, Mobilne Centra Informacji Zawodowej, Ośrodki Szkolenia Zawodowego. Agencje zatrudnienia Agencja zatrudnienia prowadzi działalność polegającą na świadczeniu jednej lub kilku następujących usług: pośrednictwa pracy doradztwa personalnego poradnictwa zawodowego pracy tymczasowej, polegających na zatrudnianiu pracowników tymczasowych i kierowaniu tych pracowników oraz osób niebędących pracownikami do wykonywania pracy tymczasowej na rzecz i pod kierownictwem pracodawcy uŝytkownika, na zasadach określonych w przepisach o zatrudnianiu pracowników tymczasowych. Działalność ta wymaga wpisu do rejestru podmiotów prowadzących agencje zatrudnienia. 13

14 Agencjami zatrudnienia prowadzącymi działalność na rynku pracy są róŝnego rodzaju agencje pośrednictwa pracy. Mogą to być: agencje rekrutacyjne, agencje doradztwa personalnego oraz tzw. head hunting, czyli agencje łowców głów. Klientami tych agencji są osoby poszukujące zatrudnienia bez względu na ich status. Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych Tylko osoby niepełnosprawne mogą skorzystać z usług oferowanych w Centrach Pracy dla Osób Niepełnosprawnych działających przy Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych (POPON). W ramach Centrum Pracy osoby niepełnosprawne mogą: ocenić swoje predyspozycje zawodowe, dobrać odpowiedni zawód, przygotować się do aktywnego poszukiwania pracy, przygotować i wdroŝyć indywidualny plan drogi Ŝyciowej i zawodowej, stworzyć profesjonalne CV i list motywacyjny, przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej, znaleźć odpowiednią ofertę szkoleniową, edukacyjną, pozyskać odpowiednie oferty pracy. Centra Pracy funkcjonują przy 10 placówkach terenowych Organizacji, zlokalizowanych w największych miastach Polski: ODDZIAŁ DOLNOŚLĄSKI ul. Szewska 6/ Wrocław tel: (71) ODDZIAŁ KUJAWSKO-POMORSKI ul. Hetmańska Bydgoszcz tel: (52) ODDZIAŁ ŁÓDZKI ul. Suwalska 16 14

15 ŁÓDŹ tel: (42) ODDZIAŁ MAŁOPOLSKI ul. Szlak Kraków tel: (12) ODDZIAŁ MAZOWIECKI ul. śelazna Warszawa tel: (22) ODDZIAŁ PODKARPACKI ul. Rejtana Rzeszów tel: (17) ODDZIAŁ POMORSKI ul. Dyrekcyjna Gdańsk tel: (58) ODDZIAŁ ŚLĄSKI Plac Grunwaldzki 8-10 pok Katowice tel: (32) ODDZIAŁ WIELKOPOLSKI os. Na Murawie 11/ Poznań tel: (61) Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych wspiera osoby niepełnosprawne na rynku pracy i promuje aktywne poszukiwanie zatrudnienia przez te osoby. Doradcy zawodowi pomagają zaplanować rozwój zawodowy uwzględniając predyspozycje danej 15

16 osoby i rodzaj jej niepełnosprawności. POPON prowadzi proces wsparcia w taki sposób, aby dana osoba niepełnosprawna mogła poznać siebie, uwierzyć we własne moŝliwości i w to, Ŝe ma szanse na aktywność zawodową. POPON pozyskuje oferty pracy dla osób niepełnosprawnych z róŝnymi kwalifikacjami i moŝliwościami wynikającymi z danego schorzenia, pomaga poszukującym pracy w podjęciu zatrudnienia. Opracowała: Wioletta Niewola Inspektor wojewódzki 16