RACHUNEK KOSZTÓW - EGZAMIN

Transkrypt

1 dr Tomasz Wnuk-Pel Katedra Rachunkowości Wydział Zarządzania Uniwersytet Łódzki STUDIA PODYPLOMOWE RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA I CONTROLLING RACHUNEK KOSZTÓW - EGZAMIN imię i nazwisko... należy rozwiązać test i cztery z pięciu zadań punkty test zadanie 1 zadanie 2 zadanie 3 zadanie 4 zadanie 5 maksymalne uzyskane Łódź, Tomasz Wnuk-Pel 1

2 TEST Która z poniższych metod alokacji kosztów wydziałów produkcji pomocniczej w ogóle nie identyfikuje usług świadczonych wzajemnie przez wydziały produkcji pomocniczej: a) metoda bezpośrednia, b) metoda kolejnych przybliżeń, c) metoda stawek planowanych. 2. Odchylenie zużycia materiałów jest ustalane poprzez: a) pomnożenie ilości materiału zużytego na realizację zadania przez różnicę między ceną rzeczywistą a standardową, b) pomnożenie standardowej ceny przez różnicę między ilością zużytych na realizację zadania materiałów a ilością standardową niezbędną do realizacji tego zadania, c) ustalenie różnicy między rzeczywistym a standardowym kosztem materiałów. 3. W rachunku kosztów działań działaniem na poziomie jednostki produktu będzie: a) reklama grupy produktów, b) montaż komponentów, c) przygotowanie wysyłki do klienta zamówionej partii produktów. 4. Kalkulacja doliczeniowa asortymentowa ma zastosowanie: a) w tych przedsiębiorstwach lub wydziałach przedsiębiorstw, które produkują masowo różne wyroby z tego samego surowca i na takich samych urządzeniach produkcyjnych, b) przy produkcji złożonych wyrobów, które są wytwarzane w małych seriach lub pojedynczo przy produkcji niepowtarzalnej albo powtarzalnej w długich odstępach czasu, c) w przedsiębiorstwach o złożonej, seryjnej i wieloasortymentowej produkcji, gdy przedmiotem kalkulacji jest całość produkcji danego wyrobu w konkretnym miesiącu, bez względu na liczbę serii wyprodukowanych w tym miesiącu. 5. Który z powyższych kosztów jest kosztem okresu: a) materiały bezpośrednie, b) koszty pośrednie produkcyjne, c) koszty ogólnego zarządu. 6. Dla wielkości produkcji na poziomie sztuk całkowite koszty zmienne wynoszą zł a całkowite koszty stałe zł. Jak będą się kształtowały całkowite koszty zmienne przy wielkości produkcji sztuk, przy założeniu, że wzrost produkcji mieści się w przedziale istotności: a) 4.500, b) 4.200, c) Najwyższy i najniższy poziom wykorzystania zdolności produkcyjnej mierzonej liczbą maszynogodzin wynosi odpowiednio i maszynogodzin. Najwyższa i najniższa wartość kosztów energii elektrycznej wynosi odpowiednio i 800 zł. Przy zastosowaniu metody dwóch punktów dla potrzeb wyróżnienia kosztów stałych i zmiennych, które z poniższych stwierdzeń jest prawdziwe: a) koszt zmienny na jedną maszynogodzinę wynosi 0,03 zł, b) koszty stałe wynoszą 600 zł, c) koszty stałe wynoszą 300 zł. 8. Rachunek kosztów zmiennych może być wykorzystany dla potrzeb: a) sprawozdawczości zewnętrznej (finansowa), b) sprawozdawczości wewnętrznej (dla potrzeb zarządzania), c) zarówno sprawozdawczości zewnętrznej jak i wewnętrznej. Tomasz Wnuk-Pel 2

3 9. Jakie koszty powinny obejmować prawidłowo oszacowane przyszłe koszty nowego produktu, jeżeli w cyklu życia występowały fazy przedprodukcyjna, produkcyjna, posprzedażna: a) tylko koszty fazy produkcyjnej, b) koszty wszystkich faz cyklu życia, c) koszty fazy produkcyjnej i sprzedaży. 10. Które z poniższych zdarzeń wpłynie na obniżenie zapotrzebowania na środki pieniężne w firmie w stosunku do przewidywanych w budżecie: a) spadek przychodów, b) spadek kursu waluty zagranicznej w eksporcie wyrobów firmy, c) obniżka cen materiałów. CASE 1 Ogólnopolska firma handlowa BestSellers Sp. z o.o. z centralą w Łodzi posiada trzy regionalne oddziały operacyjne w Warszawie, Gdańsku i Katowicach. W centrali firmy znajduje się zarząd oraz trzy departamenty obsługujące zarząd, oddziały regionalne oraz świadczące sobie wzajemne usługi, są to: Departament Prawny, Personalny i Finansowy. Macierz przedstawiająca strukturę świadczeń wygląda następująco (w godzinach): odbiorcy dostawcy Prawny Personal-Finansonwwa Zarząd Warsza- Gdańsk Katowice razem Prawny Personalny Finansowy Koszty proste poniesione przez jednostki wewnętrzne firmy są następujące: Zarząd zł, Departament Prawny zł, Departament Personalny zł, Departament Finansowy zł, Oddział w Warszawie 9000 zł, Oddział w Gdańsku 4000 zł i Oddział w Katowicach 5000 zł. Wiadomo, że koszty departamentów w centrali firmy są rozliczane na zarząd i oddziały regionalne według stawek planowanych, które wynoszą dla Departamentu Prawnego 60 zł/h, dla Departamentu Personalnego 40 zł/h i dla Departamentu Finansowego 50 zł/h. Wszelkie odchylenia przenoszone są na koszty zarządu (koszty zarządu nie są rozliczane na oddziały regionalne ponieważ kierownictwo firmy uznaje, że nie ma sposobu rozsądnego ich rozliczenia). Wiadomo, że przychody ze sprzedaży i koszty sprzedanych towarów oraz obowiązujący format prezentacji informacji o rentowności oddziałów w firmie BestSellers Sp. z o.o. są następujące: BestSellers Sp. z o.o. razem Warszawa Gdańsk Katowice przychody koszty towarów marża 1 % marży 1 koszty oddziału koszty rozliczone marża 2 % marży 2 koszty zarządu wynik % wyniku Tomasz Wnuk-Pel 3

4 POLECENIA DLA CONTROLLERA: Dyrektor Finansowy Spółki polecił Ci ustalić wartość świadczeń wzajemnych Departamentów w centrali firmy BestSellers Sp. z o.o. oraz świadczeń tych departamentów na rzecz pozostałych odbiorców usług. 2. Prezes Zarządu BestSellers Sp. z o.o. na najbliższe zebranie Dyrektorów oddziałów regionalnych polecił Ci sporządzić rachunek wyników firmy w przekroju oddziałów regionalnych. CASE 2 Firma usługowa BestTransport Sp. z o.o. z siedzibą w Łodzi jest niewielką firmą rodzinną (posiada 12 samochodów cystern), która świadczy usługi w zakresie transportu ciężarowego płynnych produktów spożywczych w krajach UE. Za ostatni kwartał wynik finansowy firmy był następujący: BestTransport Sp. z o.o. miesiąc 1 miesiąc 2 miesiąc 3 liczba km przychody paliwo amortyzacja opłaty wynagrodzenia inne wynik POLECENIE DLA CONTROLLERA: Dyrektor Finansowy BestTransport Sp. z o.o. polecił Ci zidentyfikować koszty firmy jako zmienne, stałe lub mieszane oraz wykorzystując metodę dwóch punktów podzielić koszty mieszane na część zmienną i stałą. 2. Prezes firmy polecił Ci sporządzić raport z rentowności BestTransport Sp. z o.o. za ostatni kwartał przy wykorzystaniu koncepcji rachunku kosztów zmiennych. O przydatności tej koncepcji do planowania i kontroli kosztów powiedział mu kolega, Prezes współpracującej z BestTransport Sp. z o.o. firmy logistycznej. 3. Prezesowi BestTransport Sp. z o.o. tak spodobał się przygotowany przez Ciebie raport z rentowności firmy za ostatni kwartał, że polecił Ci sporządzić prognozę wyniku firmy na najbliższy kwartał, w którym to spodziewa się rekordowej ilości przewozów na poziomie km. CASE 3 Przedsiębiorstwo produkcyjne BestProduct Sp. z o.o. wytwarza dwa rodzaje produktów A i B. Produkt A jest wyrobem standardowym wytwarzanym w bardzo dużej liczbie egzemplarzy, natomiast produkt B jest wyrobem specjalnym wytwarzanym w niewielkiej liczbie egzemplarzy na specjalne zamówienia. Dane są następujące informacje: A B razem maszynogodziny na sztukę 2 5 liczba sztuk liczba dostaw liczba pobrań materiałów Tomasz Wnuk-Pel 4

5 Koszty pośrednie podzielono następująco: związane z pracą maszyn związane z zakupami związane z przemieszczaniem materiałów razem koszty pośrednie Od Dyrektora Produkcji BestProduct Sp. z o.o. otrzymano informacje, o jednostkowych kosztach bezpośrednich wytworzenia i sprzedaży produktów A i B wynoszą one odpowiednio dla produktu B 8 zł/szt. a dla produktu A 10 zł/szt. Dyrektor Sprzedaży przekazał informacje o średnich cenach sprzedaży produktów, które wynoszą dla produktu A 20 zł/szt. a dla produktu B 25 zł/szt. POLECENIE DLA CONTROLLERA: Otrzymałeś od Dyrektora Sprzedaży BestProduct Sp. z o.o. prośbę o skalkulowanie kosztów wytworzenia i ocenę rentowności produktów A i B. Wiadomo przy tym, że BestProduct Sp. z o.o. rozlicza koszty pośrednie na wytwarzane wyroby proporcjonalnie do liczby rbh, która wynosi zarówno dla wyrobu A jaki i B 1 rbh/szt. 2. Dyrektor Produkcji BestProduct Sp. z o.o. zakwestionował rzetelność kalkulacji kosztów i oceny rentowności, którą przygotowałeś w punkcie Ostatnio był on uczestnikiem specjalistycznego szkolenia poświęconego kalkulacji kosztów produktów metodą ABC i zaproponował by obliczyć rentowność produktów tą właśnie metodą. Sprawdź, czy przypuszczenia Dyrektora Produkcji są słuszne. CASE 4 Spółka BestMaker Sp. z o.o. wytwarza dwa produkty. Planowana sprzedaż w następnym miesiącu wynosi 000 szt. produktu 1 i 500 szt. produktu 2. Dane są następujące informacje: ilość materiałów do produkcji (kg/szt.): produkt materiał A materiał B produkt produkt zapas wyrobów gotowych (szt.): produkt zapas początkowy P P zapas końcowy POLECENIE DLA CONTROLLERA: Dyrektor Finansowy BestMaker Sp. z o.o. polecił Ci sporządzić budżet produkcji w danym okresie, który umożliwi z jednej strony zaplanowanie zasobów, które mają być zużyte do produkcji a z drugiej strony pozwoli na zaplanowanie kosztów firmy w następnym okresie. 2. Otrzymałeś również od Kierownika Działu Zaopatrzenia BestMaker Sp. z o.o. prośbę sporządzenia budżetu zużycia materiałów, który jest podstawą do prowadzenia optymalnej polityki zaopatrzenia w BestMaker Sp. z o.o. CASE 5 Przedsiębiorstwo produkcyjne BestStandard Sp. z o.o. przewidziało w budżecie na luty produkcję szt. produktu X. Koszty postulowane (standardowe) dla 1 szt. produktu X są następujące: materiały bezpośrednie 0,5 kg po 3 zł/kg Tomasz Wnuk-Pel 5

6 robocizna bezpośrednia 0,1 godz. po 10 zł/godz. koszty zmienne pośrednie produkcji 0,1 godz. po 20 zł/godz. Wykonanie budżetu w lutym było następujące: produkcja szt. zakup materiałów bezpośrednich kg po 2,80 zł/kg zużycie materiałów bezpośrednich kg robocizna bezpośrednia 500 godz. płace bezpośrednie zł pośrednie zmienne koszty produkcji zł POLECENIE DLA CONTROLLERA: Dyrektor Produkcji w BestStandard Sp. z o.o. utrzymuje, że w minionym okresie (dane za ten okres znajdują się w treści zadania) kierownictwo działów produkcyjnych osiągnęło znaczną redukcję kosztów w stosunku do kosztów standardowych, przyjętych w firmie. Było to według niego rezultatem wypracowanej samodzielnie przez kierownictwo produkcji i w pełni zrealizowanej strategii redukcji kosztów. Skomentuj poglądy Dyrektora Produkcji BestStandard Sp. z o.o. obliczając odchylenia materiałów bezpośrednich, płac bezpośrednich i zmiennych kosztów pośrednich produkcji. Tomasz Wnuk-Pel 6

7 TEST abb cccc bbc CASE 1 ROZWIĄZANIE: odbiorcy Prawny Personalny Finansowy Zarząd Warszawa Gdańsk Katowice K. proste Roz. Praw Roz. Person Roz. Finans Odch. Praw Odch. Pers Odch. Fin. 0 Rozl. Odch Razem koszty proste = zł zł zł = zł = koszty rozliczone 2. BestSellers Sp. z o.o. razem Warszawa Gdańsk Katowice przychody koszty towarów marża % marży 1 25% 25% 25% 25% koszty oddziału koszty rozliczone marża % marży 2 6,25% 9% 10,71% 8,5% koszty zarządu wynik % wyniku 6% 6% CASE 2 ROZWIĄZANIE: miesiąc 1 miesiąc 2 miesiąc 3 paliwo zmienny 0,8 zł/km 0,8 zł/km 0,8 zł/km amortyzacja stały opłaty stały wynagrodzenia mieszany 0,30 zł/km 0,28 zł/km 0,27 zł/km inne mieszany 0,120 zł/km 0,117 0,113 wynagrodzenia: zł = kz * km + KS zł = kz * km + KS zł = kz * km kz = 0,2 zł/km zł = 0,2 zł/km * km + KS zł zł = KS KS = zł inne: zł = kz * km + KS zł = kz * km + KS zł = kz * km kz = 0,1 zł/km zł = 0,1 zł/km * km + KS zł zł = KS KS = zł Tomasz Wnuk-Pel 7

8 2. BestTransport Sp. z o.o. miesiąc 1 miesiąc 2 miesiąc 3 liczba kilometrów przychody paliwo wynagrodzenia (KZ) inne (KZ) marża % marży 1 45% 45% 45% wynagrodzenia (KS) inne (KS) amortyzacja opłaty wynik % wyniku 4,00% 10,83% 17,67% 3. kwartał II liczba kilometrów przychody paliwo wynagrodzenia (KZ) inne (KZ) marża % marży 1 45% wynagrodzenia (KS) inne (KS) amortyzacja opłaty wynik % wyniku 14,25% CASE 3 ROZWIĄZANIE: narzut kosztów pośrednich na rbh = zł/ rbh = 8,6363 zł/rbh zysk z A = 20 zł/szt. 8 zł/szt. 8,6363 zł/rbh * 1 rbh/szt. = 3,3636 zł/szt. zysk z B = 25 zł/szt. 10 zł/szt. 8,6363 zł/rbh * 1 rbh/szt. = 6,3636 zł/szt. 2. działania związane z pracą maszyn działania związane z zakupami działania związane z przemieszczaniem materiałów koszty nośnik kosztów działania mh 500 zamówień 800 pobrań koszt na jednostkę 2 zł/mh 100 zł/zam. 50 zł/pobr. koszty rozliczone na A mh * 2 zł/mh = zł koszty rozliczone na B mh * 2 zł/mh = zł kj pośredni A = zł/ szt. = 7 zł/szt. kj pośredni B = zł/2.000 szt. = 25 zł/szt. zysk z A = 20 zł/szt. 8 zł/szt. 7 zł/szt. = 5 zł/szt. zysk z B = 25 zł/szt. 10 zł/szt. 25 zł/szt. = -10 zł/szt. 400 zam. * 100 zł/zam. = zł 100 zam. * 100 zł/zam. = zł 400 pobr. * 50 zł/pobr. = zł 400 pobr. * 50 zł/pobr. = zł razem CASE 4 ROZWIĄZANIE: produkt 1 produkt 2 sprzedaż plus zapas końcowy razem do dyspozycji Tomasz Wnuk-Pel 8

9 minus zapas początkowy produkcja materiał A produkt 1 produkt 2 produkcja norma na sztukę produktu 3 2 ilość materiałów do zużycia materiał B produkt 1 produkt 2 produkcja norma na sztukę produktu 4 5 ilość materiałów do zużycia razem zużycie materiałów materiał A materiał B produkt produkt ilość materiałów do zużycia CASE 5 ROZWIĄZANIE odchylenie cen materiałów bezpośrednich w momencie zużycia = = (SP AP) * QP = (3 zł/szt. 2,8 zł/szt.) * kg = 800 zł (K) odchylenie zużycia materiałów bezpośrednich = = (SQ AQ) * SP = ( szt. * 0,5 kg/szt kg) * 3 zł/kg = zł (N) odchylenie stawki płac bezpośrednich = = (SR AR) * AH = (10 zł/rbh zł/500 rbh) * 500 rbh = 500 zł (N) odchylenie wydajności w płacach bezpośrednich = = (SH AH) * SR = ( szt. * 0,1 rbh/szt. 500 rbh) * 10 zł/rbh = 0 zł odchylenie budżetowe kosztów zmiennych pośrednich = = (AH * SR) AVO = 500 rbh * 20 zł/rbh zł = zł (N) odchylenie wydajności w kosztach zmiennych pośrednich = = (SH AH) * SR = ( szt. * 0,1 rbh/szt. 500 rbh) * 20 zł/rbh = 0 zł Tomasz Wnuk-Pel 9