Platon ( ) Herma Platona (Muzeum Kapitolińskie w Rzymie)

Transkrypt

1 Platon ( ) Herma Platona (Muzeum Kapitolińskie w Rzymie)

2 Życie Platona ur. 7 maja 427 (matka - Periktione, ojciec - Ariston) pierwsze kontakty z filozofią u Kratylosa (skrajny heraklityzm) spotyka Sokratesa i staje się jego uczniem w 20 roku życia i pozostaje z nim do jego śmierci (399r.) po śmierci Sokratesa podróżuje (Megara i szkoła megarejska, Egipt, Cyrena, Syrakuzy) w 387r. zakłada szkołę w gaju poświęconym Akademosowi umiera w 347r.

3 Dialogi Platona Dialogi wczesne zwane także sokratycznymi. (np. Protagoras, Gorgiasz, Obrona Sokratesa, Menon) Dialogi średnie konstruktywne, w których przedstawiona jest przede wszystkim teoria idei. (Fedon, Fajdros, Uczta, Państwo). Dialogi późne (krytyczne) - Platon dostrzega aporie wynikające z teorii idei (Parmenides, Timajos, Kritiasz i Prawa).

4 Platońska alegoria jaskini poznanie idei (episteme) poznanie cieni (aisthesis) poznanie cieni idei (dianoia) nawrócenie pod wpływem pytań i odpowiedzi poznanie rzeczy zmysłowych (pistis)

5 inteligibilność idea jest poznawalna tylko na drodze logosu niematerialność zasada tłumacząca materialną rzeczywistość sama musi być niematerialna. niezmienność idea zawsze pozostaje w tożsamości sama ze sobą; nie może się zmieniać, gdyż taka zmiana wymusiłaby zmianę wszystkich rzeczy należących do danego gatunku. wieczność idee nie powstają i nie giną byt w pełnym wymiarze (to on ontos) idea jest prawdziwie bytem w relacji do rzeczy materialnych, które są bytem (to on) jedność schemat Idea nowe rozumienie arche

6 Jedność platońskich idei Jedno Jedność sama w sobie jedność bytu jedność wszystkich rzeczy istniejących byt nieożywiony człowiek zwierzę roślina jedność bytów nieożywionych jedność wszystkich ludzi jedność wszystkich zwierząt jedność wszystkich roślin człowiek jednostka człowiek jednostka człowiek jednostka

7 Odkrycie natury ludzkiej duszy dusza ludzka może poznawać idee musi mieć naturę podobną do natury idei dusza ludzka jest nieśmiertelna, tak samo jak idee, które są wieczne.

8 Działanie Demiurga przy formowaniu człowieka idea (forma) Demiurg dusza dusza dusza dusza świat ponadzmysłowy świat materialny ciało ciało ciało ciało

9 Platońska teoria człowieka wpływy orfickie (pitagorejczycy) człowiek jest duszą posługującą się ciałem wpływy olimpijskie dusza uwięziona w ciele wczesne dialogi (Fedon i Fajdros) harmonia pomiędzy duszą i ciałem późne dialogi (Timajos) dusza istnieje odwiecznie dusza stworzona przez Demiurga

10 Anamneza Paradoks Menona Jak można zdobyć wiedzę skoro: Jeżeli nie wiem nic to nie wiem, że mam zacząć szukać jakiejś wiedzy. Jeżeli już wiem, to szukanie jest nie potrzebne Zatem zdobycie wiedzy jest niemożliwe Odpowiedzią jest teoria anamnezy (przypominanie): Dusza widziała idee przed wejściem w ciało Teraz tylko przypomina sobie wiedzę, którą zapomniała w momencie wejścia w ciało.

11 Program etycznomistyczny człowiek dąży do szczęścia szczęście jest nie osiągalne w pełni na ziemi świat idei jest rzeczywistością właściwą duszy życie człowieka powinno prowadzić go do oglądania idei, które daje szczęście człowiek nie może tego robić inaczej jak w państwie, które jest naturalnym środowiskiem życia człowieka.

12 Państwo idealne Platona (etyka = polityka) części duszy części państwa cnoty część rozumna część gniewliwa część pożądliwa filozofowie żołnierze robotnicy mądrość męstwo umiarkowanie sprawiedliwość