Zatrudnianie cudzoziemców suplement aktualizacyjny I. Zmiany w ustawie o cudzoziemcach... 3

Transkrypt

1

2 Spis treści Zatrudnianie cudzoziemców suplement aktualizacyjny... 2 I. Zmiany w ustawie o cudzoziemcach Zmiany w procedurach II. Zawody, w których zatrudnienie cudzoziemca nie wymaga przeprowadzania testu rynku pracy... 5 III. Zmiany w dyrektywie 96/71/WE IV. Zmiany w opodatkowaniu cudzoziemców Rozszerzenie katalogu przychodów uzyskiwanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej Kopie certyfikatów rezydencji Informacje sporządzane przez płatników V. Zmiany dotyczące ubezpieczeń społecznych cudzoziemców Zasady obowiązujące od 2 maja 2018 r Zasada obowiązująca od 6 marca 2019 r Delegowanie do Wielkiej Brytanii

3 Zatrudnianie cudzoziemców suplement aktualizacyjny Zatrudnianie cudzoziemców suplement aktualizacyjny W połowie 2018 r. na stronach internetowych Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pojawił się projekt ustawy o rynku pracy, która miała zastąpić obecną ustawę o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Projekt przewidywał m.in. ułatwienia w zatrudnianiu cudzoziemców: wydłużenie okresu pracy na podstawie oświadczeń oraz likwidację tzw. testu rynku pracy. Przepisy miały wejść w życie od 2019 r. Jednakże projekt ustawy zniknął ze stron rządowych i nie wiadomo, kiedy ponownie ujrzy światło dzienne. W efekcie w 2019 r. przepisy dotyczące zatrudniania cudzoziemców w zasadzie się nie zmieniły. Procedury legalizacji pobytu i pracy cudzoziemców pozostały niezmienione, ale zaszło kilka zmian w regulacjach podatkowych, ZUS opracował procedury dla pracodawców chcących delegować cudzoziemców do innych państw UE, czekają nas również zmiany w regulacjach wspólnotowych dotyczące pracowników delegowanych. W suplemencie przedstawiamy zmiany w przepisach, które weszły w życie w trakcie 2018 r. i od 1 stycznia 2019 r. 2

4 I. Zmiany w ustawie o cudzoziemcach I. Zmiany w ustawie o cudzoziemcach Ustawa o cudzoziemcach reguluje przede wszystkim kwestie wjazdu i pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W trakcie 2018 r. i od 2019 r. weszło w życie kilka zmian przepisów dotyczących pobytu związanego z pracą wykonywaną na terytorium Polski. Zmiany miały na celu przede wszystkim wdrożenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE w sprawie warunków wjazdu oraz pobytu obywateli państw trzecich (spoza UE) w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa. Wprowadzono dwa nowe typy zezwoleń pobytowych: w celu wykonywania pracy w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa; w celu korzystania z mobilności długoterminowej, także w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa. W ustawie dodano także przepisy stanowiące podstawę pobytu i wykonywania pracy w Polsce w ramach tzw. mobilności krótkoterminowej cudzoziemców posiadających dokumenty pobytowe wydane przez inne państwa członkowskie Unii Europejskiej z adnotacją ICT. Celem pobytu cudzoziemca posiadającego jedno z tych zezwoleń lub korzystającego z mobilności krótkoterminowej jest wykonywanie pracy w charakterze pracownika kadry kierowniczej, specjalisty lub pracownika odbywającego staż w tzw. jednostce przyjmującej posiadającej siedzibę na terytorium Polski. Dotyczy to osób czasowo oddelegowanych przez pracodawcę macierzystego, mającego siedzibę poza terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej, Europejskiego Porozumienia Wolnego Handlu (EFTA), stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej. Jednostka przyjmująca musi pozostawać w określonych związkach kapitałowo-organizacyjnych z tym podmiotem w szczególności być oddziałem lub przedstawicielstwem pracodawcy macierzystego lub należeć do tej samej grupy przedsiębiorstw co pracodawca macierzysty. Pojęcie grupy przedsiębiorstw zostało oczywiście zdefiniowane w ustawie. Maksymalny czas przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa może wynosić 3 lata (w przypadku pracowników kadry kierowniczej i specjalistów) oraz rok (w przypadku stażystów). Cudzoziemiec powinien być wcześniej zatrudniony w ramach tego samego przedsiębiorstwa lub tej samej grupy przedsiębiorstw przez co najmniej 12 miesięcy w przypadku kadry kierowniczej i specjalistów oraz 6 miesięcy w przypadku stażystów. W odróżnieniu od standardowych zezwoleń na pobyt, wniosek o zezwolenie w ramach przeniesienia czy mobilności składa jednostka przyjmująca, w której cudzoziemiec ma wykonywać pracę. Do czasu wydania zezwolenia cudzoziemiec musi przebywać poza terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej. Po wydaniu mu zezwolenia cudzoziemiec występuje o wizę w celu realizacji zezwolenia, a po przybyciu do Polski zostanie mu wydana karta pobytu z adnotacją ICT. Uzyskanie w Polsce zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa będzie uprawniało cudzoziemca, aby w ramach mobilności wykonywać pracę (w charakterze pracownika kadry kierowniczej, specjalisty lub pra- 3

5 Zatrudnianie cudzoziemców suplement aktualizacyjny cownika odbywającego staż) w innych jednostkach przyjmujących w pozostałych państwach członkowskich UE. Będzie to możliwe w okresie ważności zezwolenia. Przewidziane są dwie formy mobilności: krótkoterminowa do 90 dni w dowolnym okresie liczącym 180 dni, na każde państwo członkowskie UE, oraz długoterminowa przez okres przekraczający 90 dni w danym państwie członkowskim UE. Powyższe formy mobilności są możliwe w państwach członkowskich UE stosujących dyrektywę 2014/66/UE (nie jest ona stosowana przez Wielką Brytanię, Irlandię oraz Danię). Sposób korzystania z mobilności w poszczególnych państwach członkowskich zależny jest od rozwiązań implementujących dyrektywę przyjętych w tych państwach. Analogicznie, w przypadku posiadania dokumentu pobytowego z adnotacją ICT wydanego przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej cudzoziemiec może korzystać z mobilności na terytorium Polski w okresie nieprzekraczającym okresu ważności zezwolenia. Warunkiem korzystania z mobilności krótkoterminowej (do 90 dni w dowolnym okresie liczącym 180 dni) na terytorium Polski jest zawiadomienie Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców o zamiarze korzystania z tej formy mobilności. Informację taką przekazuje jednostka przyjmująca z tzw. pierwszego państwa członkowskiego, które wydało dokument z adnotacją ICT. Urząd do Spraw Cudzoziemców pełni funkcję krajowego punktu kontaktowego do celów korzystania z mobilności. Zmiany w procedurach Nowelizacja wprowadziła również kilka zmian w przepisach ustawy o cudzoziemcach, które mają spowodować usprawnienie postępowań, częściową zmianę wymogów udzielenia poszczególnych zezwoleń pobytowych bądź doprecyzowanie przepisów, których brzmienie mogło dotąd budzić wątpliwości w praktyce: Zniesiono wymóg załączenia do wniosku tzw. informacji starosty o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy w oparciu o rejestry bezrobotnych i poszukujących pracy lub o negatywnym wyniku rekrutacji organizowanej dla pracodawcy. Dokument ten można złożyć również w trakcie postępowania. Powyższa zmiana dotyczy wniosków o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę oraz o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji. Zniesiono wymóg posiadania źródła stabilnego i regularnego dochodu wystarczającego na pokrycie kosztów utrzymania siebie i członków rodziny przy ubieganiu się o zezwolenie na pobyt czasowy dla absolwenta polskiej uczelni poszukującego pracy. Wymagane będzie np. posiadanie środków finansowych na utrzymanie. Do wymogów udzielenia zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej dołączono obowiązek posiadania potwierdzonej znajomości języka polskiego na poziomie co najmniej B1. Wymóg nie dotyczy małoletniego, który do dnia złożenia wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE nie ukończył 16. roku życia. 4

6 II. Zawody, w których zatrudnienie cudzoziemca nie wymaga przeprowadzania testu rynku pracy II. Zawody, w których zatrudnienie cudzoziemca nie wymaga przeprowadzania testu rynku pracy Pracodawca, który zamierza zatrudnić cudzoziemca na podstawie zezwolenia na pracę, musi dołączyć do wniosku informację o sytuacji na lokalnym rynku pracy. W imieniu starosty informację taką sporządza dyrektor powiatowego urzędu pracy. Pracodawca, występując o tę informację, w pierwszej kolejności składa ofertę pracy. Następnie starosta sprawdza, czy wśród osób zarejestrowanych w powiatowym urzędzie pracy są kandydaci spełniający wymagania określone w ofercie pracy niezaniżone lub niezawyżone w stosunku do pracy, którą ma wykonywać cudzoziemiec. Po przeprowadzeniu procedury testu rynku pracy starosta wydaje informację dwojakiego rodzaju: 1) jeżeli w rejestrze bezrobotnych nie ma potencjalnych kandydatów, którzy mogliby zostać zatrudnieni przez pracodawcę, to dyrektor w ciągu 14 dni sporządza informację o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy w oparciu o rejestr bezrobotnych; 2) jeśli jednak potencjalni kandydaci do pracy wśród bezrobotnych się znajdą, to urząd pracy przeprowadza rekrutację dla pracodawcy. Oczywiście ostateczną decyzję o zatrudnieniu (lub nie) wskazanego bezrobotnego podejmuje pracodawca, ale jeśli nie będzie on miał dobrych powodów, żeby nie zatrudnić bezrobotnego wskazanego przez urząd pracy, to wojewoda odmówi wydania zezwolenia na pracę dla cudzoziemca. Jeżeli wynik rekrutacji przeprowadzonej przez urząd pracy będzie negatywny, to w ciągu 21 dni sporządza się stosowną informację dla pracodawcy. Biorąc pod uwagę obecną sytuację na rynku pracy i wyjątkowo niskie bezrobocie, przeprowadzanie długotrwałego testu rynku pracy jest w większości przypadków zbędne. Resort pracy zdaje się dostrzegać ten fakt, ale zamiast likwidacji tego obowiązku rozszerzono katalog zawodów deficytowych, w których zatrudnianie cudzoziemca nie wymaga przeprowadzania testu. Przypadki, w których do zatrudnienia cudzoziemca nie jest wymagana informacja od starosty, określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29 stycznia 2009 r. w sprawie określenia przypadków, w których zezwolenie na pracę cudzoziemca jest wydawane bez względu na szczegółowe warunki wydawania zezwoleń na pracę cudzoziemców (j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 154). Z dniem 1 lipca 2018 r. w rozporządzeniu tym wprowadzono obszerny katalog zawodów, w których nie trzeba uzyskiwać zezwoleń na pracę, obejmujący m.in.: inżynierów do spraw przemysłu i produkcji, lekarzy specjalistów (ze specjalizacją II stopnia lub tytułem specjalisty), pielęgniarki bez specjalizacji lub w trakcie specjalizacji, analityków systemów komputerowych, specjalistów do spraw rozwoju systemów informatycznych, projektantów aplikacji sieciowych i multimediów, 5

7 Zatrudnianie cudzoziemców suplement aktualizacyjny programistów aplikacji, analityków systemów komputerowych i programistów gdzie indziej niesklasyfikowanych, projektantów i administr atorów baz danych, administratorów systemów komputerowych, specjalistów do spraw sieci komputerowych, techników budownictwa, techników elektryków, techników elektroników i pokrewnych, asystentów osoby niepełnosprawnej, opiekunów osoby starszej, murarzy i pokrewnych, betoniarzy, betoniarzy zbrojarzy i pokrewnych, cieśli i stolarzy budowlanych, robotników budowy dróg, dekarzy, posadzkarzy, parkieciarzy i glazurników, tynkarzy i pokrewnych, monterów izolacji, malarzy budowlanych i pokrewnych, spawaczy i pokrewnych, ślusarzy i pokrewnych, elektryków budowlanych i pokrewnych, kierowców autobusu, kierowców samochodów ciężarowych, operatorów sprzętu do robót ziemnych i urządzeń pokrewnych, maszynistów i operatorów maszyn i urządzeń dźwigowo-transportowych i pokrewnych. 6

8 III. Zmiany w dyrektywie 96/71/WE III. Zmiany w dyrektywie 96/71/WE Dyrektywa 96/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 16 grudnia 1996 r. dotycząca delegowania pracowników w ramach świadczenia usług (Dz.Urz. WE L 18 z 21 stycznia 1997 r., str. 1; Dz.Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 2, str. 431) zapewnia pracownikom delegowanym do innego państwa UE przede wszystkim prawo do wynagrodzenia na poziomie nie niższym niż minimalne wynagrodzenie obowiązujące w danym państwie. W marcu 2016 r. do Komisji Europejskiej wpłynął wniosek przyjęcia dyrektywy zmieniającej dyrektywę 96/71/WE. Prace nad zmianą dyrektywy zostały zakończone i 28 czerwca 2018 r. przyjęto dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/957 zmieniającą dyrektywę 96/71/WE dotyczącą delegowania pracowników w ramach świadczenia usług (Dz.Urz. UE L 173 z 9 lipca 2018 r., str. 16). Dyrektywa zmienia zasadę zapewniania minimalnych stawek wynagrodzenia w ten sposób, że art. 3 ust. 1 uzyska następujące brzmienie: 1. Państwa Członkowskie zapewniają, bez względu na to, jakie prawo ma zastosowanie do danego stosunku pracy, by przedsiębiorstwa, o których mowa w art. 1 ust. 1, gwarantowały, w oparciu o zasadę równego traktowania, pracownikom, którzy zostali delegowani na ich terytorium, stosowanie warunków zatrudnienia obejmujących następujące zagadnienia, które w Państwie Członkowskim, gdzie wykonywana jest praca, określane są przez: przepisy ustawowe, wykonawcze lub administracyjne, i/lub umowy zbiorowe lub orzeczenia arbitrażowe uznane za powszechnie stosowane lub które w innym przypadku mają zastosowanie zgodnie z ust. 8: a) maksymalne okresy pracy i minimalne okresy wypoczynku; b) minimalny wymiar płatnego corocznego urlopu wypoczynkowego; c) wynagrodzenie wraz ze stawką za godziny nadliczbowe; niniejsza litera nie ma zastosowania do uzupełniających pracowniczych programów emerytalnych; d) warunki wynajmu pracowników, w szczególności przez przedsiębiorstwa pracy tymczasowej; e) zdrowie, bezpieczeństwo i higiena w miejscu pracy; f) środki ochronne w zakresie warunków zatrudnienia kobiet ciężarnych lub kobiet bezpośrednio po urodzeniu dziecka, dzieci i młodzieży; g) równe traktowanie kobiet i mężczyzn, a także inne przepisy w zakresie niedyskryminacji; h) warunki zakwaterowania pracowników, w przypadku gdy jest ono zapewniane przez pracodawcę pracownikom znajdującym się daleko od ich normalnego miejsca pracy; i) stawki dodatków lub zwrot wydatków na pokrycie kosztów podróży, wyżywienia i zakwaterowania dla pracowników znajdujących się daleko od domu z powodów zawodowych. Lit. i) ma zastosowanie wyłącznie do wydatków na pokrycie kosztów podróży, wyżywienia i zakwaterowania ponoszonych przez pracowników delegowanych, jeżeli wymaga się od nich 7

9 Zatrudnianie cudzoziemców suplement aktualizacyjny podróży do i z ich normalnego miejsca pracy w Państwie Członkowskim, na terytorium którego zostali delegowani, lub jeżeli zostali czasowo wysłani przez swojego pracodawcę z tego normalnego miejsca pracy do innego miejsca pracy. Do celów niniejszej dyrektywy pojęcie wynagrodzenia jest określane zgodnie z krajowym ustawodawstwem i/lub praktyką Państwa Członkowskiego, na którego terytorium pracownik jest delegowany, i oznacza wszystkie elementy składowe wynagrodzenia obowiązkowe na mocy krajowych przepisów ustawowych, wykonawczych lub administracyjnych, lub na mocy umów zbiorowych lub orzeczeń arbitrażowych, które zostały uznane w tym Państwie Członkowskim za powszechnie stosowane lub które w innym przypadku mają zastosowanie zgodnie z ust. 8. Bez uszczerbku dla art. 5 dyrektywy 2014/67/UE państwa członkowskie podają do wiadomości publicznej informacje o warunkach zatrudnienia, zgodnie z krajowym ustawodawstwem i/lub praktyką, bez zbędnej zwłoki i w przejrzysty sposób, na jednej oficjalnej krajowej stronie internetowej, o której mowa w tym artykule, w tym informacje o elementach składowych wynagrodzenia, o których mowa w akapicie trzecim niniejszego ustępu, oraz o wszystkich warunkach zatrudnienia zgodnie z ust. 1a niniejszego artykułu. Państwa Członkowskie zapewniają, by informacje podawane na jednej oficjalnej krajowej stronie internetowej były dokładne i aktualne. Komisja podaje na swojej stronie internetowej adresy tych oficjalnych krajowych stron internetowych. W przypadku gdy informacje na jednej oficjalnej krajowej stronie internetowej nie wskazują, z naruszeniem art. 5 dyrektywy 2014/67/UE, które warunki zatrudnienia mają być stosowane, okoliczność ta jest brana pod uwagę, zgodnie z krajowym ustawodawstwem i/lub praktyką, przy określaniu sankcji w przypadku naruszeń przepisów krajowych przyjętych zgodnie z niniejszą dyrektywą, w zakresie w jakim jest to niezbędne do zapewnienia ich proporcjonalności. Przed zmianą dyrektywa 96/71/WE zapewniała pracownikom delegowanym minimalne stawki wynagrodzeń. Nowe brzmienie przepisu wprowadza zasadę równego traktowania pracowników również w zakresie wynagrodzeń ( taka sama płaca, za taką samą pracę ). Zgodnie z dyrektywą państwa członkowskie stosują te przepisy od dnia 30 lipca 2020 r. Do tego dnia dyrektywa 96/71/WE nadal ma zastosowanie w brzmieniu sprzed zmian wprowadzonych dyrektywą 2018/957/UE. 8

10 IV. Zmiany w opodatkowaniu cudzoziemców IV. Zmiany w opodatkowaniu cudzoziemców W ustawie z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz ze zm. dalej jako u.p.d.o.f.) w 2019 r. pojawiło się kilka zmian, które mogą dotyczyć cudzoziemców pracujących w Polsce. Rozszerzenie katalogu przychodów uzyskiwanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej W art. 3 ust. 2b u.p.d.o.f. wymieniono katalog przychodów uzyskiwanych na terytorium Polski. Katalog ten ma istotne znaczenie w opodatkowaniu cudzoziemców, gdyż zasadą jest, że nierezydent (osoba niemająca miejsca zamieszkania czy siedziby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej) podlega opodatkowaniu w naszym kraju od przychodów uzyskiwanych na terytorium Polski. Często ten obowiązek dotyczy płatników, którzy mają obowiązek potrącić podatek ryczałtowy od świadczeń wypłacanych nierezydentom. Od 1 stycznia 2019 r. do katalogu tego dodano pkt 8 w brzmieniu: niezrealizowane zyski, o których mowa w art. 30da. Punkt ten dotyczy dochodów, do których ma zastosowanie tzw. exit tax wprowadzony do polskich przepisów od 2019 r. Kopie certyfikatów rezydencji Zleceniodawca wypłacający należności zleceniobiorcy, który nie ma miejsca zamieszkania w Polsce, jest zobowiązany pobrać od przychodu 20% podatek ryczałtowy i odprowadzić go na rachunek urzędu skarbowego. Dochody takie w większości przypadków, zgodnie z właściwą umową o unikaniu podwójnego opodatkowania, podlegają opodatkowaniu tylko w państwie, w którym zleceniobiorca ma miejsce zamieszkania. Jednakże, aby płatnik mógł zgodnie z taką umową nie pobrać podatku, powinien uzyskać od zleceniobiorcy certyfikat rezydencji. Organy podatkowe i sądy administracyjne stały na stanowisku, że płatnik powinien posiadać oryginał certyfikatu, co jest dodatkowym utrudnieniem. Ustawodawca od 2019 r. postanowił nieznacznie ułatwić formalności i wprowadził do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych art. 41 ust. 9e, zgodnie z którym: w przypadku przychodów, o których mowa w art. 29 ust. 1 pkt 5, miejsce zamieszkania podatnika dla celów podatkowych może zostać potwierdzone kopią certyfikatu rezydencji, jeżeli kwota wypłacanych na rzecz tego samego podmiotu należności nie przekracza zł w roku podatkowym, a informacje wynikające z przedłożonej kopii certyfikatu rezydencji nie budzą uzasadnionych wątpliwości co do zgodności ze stanem faktycznym. Tak więc możliwość posługiwania się przez płatnika kopią certyfikatu rezydencji dopuszczona została tylko dla niewielkich świadczeń, nieprzekraczających rocznie zł. 9

11 Zatrudnianie cudzoziemców suplement aktualizacyjny Informacje sporządzane przez płatników Zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, które weszły w życie od 2019 r., nakładają na płatników obowiązek przesyłania informacji o dochodach (przychodach) podatników wyłącznie elektronicznie. Dodatkowo, informacje PIT-11 należy przesłać organom podatkowym szybciej, bo do końca stycznia. Zmiany te miały zastosowanie już do dochodów uzyskanych w 2018 r. Zgodnie z dodanym od 1 stycznia 2019 r. art. 42g u.p.d.o.f., płatnicy składają informacje PIT-11 organom podatkowym do końca stycznia, a podatnikowi do końca lutego. Informację IFT-1R sporządza się w terminie do końca lutego. 10

12 V. Zmiany dotyczące ubezpieczeń społecznych cudzoziemców V. Zmiany dotyczące ubezpieczeń społecznych cudzoziemców Coraz częściej polscy pracodawcy, którzy zatrudniają obywateli państw trzecich, potrzebują delegować ich do innego państwa Unii Europejskiej. Delegowanie takie stwarza problemy na gruncie przepisów ubezpieczeniowych i ustalenia, w którym państwie osoba będzie podlegała ubezpieczeniom. Do takich osób stosujemy art. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 1231/2010 z 24 listopada 2010 r. rozszerzającego rozporządzenie (WE) 883/2004 i rozporządzenie (WE) 987/2009 na obywateli państw trzecich, którzy nie są jeszcze objęci tymi rozporządzeniami jedynie ze względu na swoje obywatelstwo (Dz.Urz. UE L 344 z 29 grudnia 2010 r., str. 1), zwanego dalej rozporządzeniem 1231/2010. Zgodnie z tym rozporządzeniem obywatel państwa trzeciego, który jest delegowany do innego państwa UE, może podlegać wspólnotowym zasadom ustalania właściwego ustawodawstwa, jeżeli ma miejsce zamieszkania na terytorium któregoś z państw Unii (czyli np. w Polsce). Aby obywatel państwa trzeciego mógł otrzymać zaświadczenie A1, które potwierdza podleganie ubezpieczeniom w Polsce w okresie pracy w innym państwie UE, musi legalnie zamieszkiwać w państwie członkowskim i przemieszczać się pomiędzy państwami członkowskimi w związku z wykonywaniem pracy najemnej lub działalności na własny rachunek. Jeśli taka osoba nie zamieszkuje legalnie w państwie członkowskim, to nie jest objęta unijnymi przepisami o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. W konsekwencji nie otrzyma zaświadczenia A1. W 2019 r. przepisy dotyczące zasad podlegania ubezpieczeniom się nie zmieniły. Zmieniły się jednak zasady, którymi kieruje się Zakład Ubezpieczeń Społecznych, ustalając, czy obywatel państwa trzeciego ma miejsce zamieszkania na terytorium Polski. Zasady te wskazywane są w publikowanym na stronach internetowych ZUS poradniku Jak otrzymać zaświadczenie A1. Zasady obowiązujące od 2 maja 2018 r. Z dniem 2 maja 2018 r. ZUS przyjął, że do oceny, czy obywatel państwa trzeciego legalnie zamieszkuje w Polsce, należy okazać: 1) dokument, który uprawnia do pobytu w Polsce, 2) dokument, który potwierdza rezydencję podatkową (obowiązek podatkowy w Polsce). Oba te kryteria muszą być spełnione łącznie. Dokumentami, które uprawniają cudzoziemca do pobytu w Polsce (legalnego przebywania oraz wykonywania pracy), są: zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE, zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie na pobyt czasowy oraz pracę, wiza Schengen lub wiza krajowa wydana w celu wykonywania pracy. 11

13 Zatrudnianie cudzoziemców suplement aktualizacyjny Pracodawca, który ubiega się o wydanie zaświadczenia A1 dla obywatela państwa trzeciego, powinien wypełnić formularz US-54 i załączyć go do wniosku o wydanie zaświadczenia A1 wraz z dokumentem, który uprawnia do pobytu w Polsce oraz dokumentem potwierdzającym rezydencję podatkową (certyfikat rezydencji), wydanym przez właściwy urząd skarbowy. Zasada obowiązująca od 6 marca 2019 r. Od 6 marca 2019 r. lista dokumentów pobytowych, wskazana w Poradniku ZUS, została poszerzona o wizę oznaczoną symbolem D18 (wydaną w celu korzystania z uprawnień wynikających z posiadania Karty Polaka art. 60 ust. 1 pkt 20 ustawy z 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach j.t. Dz.U. z 2018 r. poz ze zm.). Dotyczy to więc wyłącznie osób posiadających Kartę Polaka. W przypadku obywatela państwa trzeciego, który posiada wizę D18, do formularza US-54 dołącza się łącznie trzy dokumenty: wizę D18, Kartę Polaka, certyfikat rezydencji podatkowej (CFR-1). Delegowanie do Wielkiej Brytanii Wielka Brytania nie przyjęła rozporządzenia 1231/2010 i w konsekwencji nie stosuje przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.Urz. UE L 166 z 30 kwietnia 2004 r., str. 1, ze zm.) wobec obywateli państw trzecich. Wobec obywateli państw trzecich, którzy udają się do pracy w Wielkiej Brytanii, na podstawie rozporządzenia 859/2003 w dalszym ciągu stosuje się przepisy rozporządzenia 1408/71. Osoba, która znajduje się w takiej sytuacji, nie otrzyma zaświadczenia A1, ponieważ dokument ten wydaje się na podstawie przepisów rozporządzenia 883/2004, które nie mają w tym przypadku zastosowania. ZUS może jednak wydać takiej osobie formularz E 101, ponieważ potwierdza się go na podstawie przepisów rozporządzenia 1408/71. 12