Polityka wobec krajów Partnerstwa Wschodniego i Rosji. 1. Jakie powinny być priorytety polskiej polityki wschodniej w ciągu najbliższych 4 lat?

Transkrypt

1 Polityka wobec krajów Partnerstwa Wschodniego i Rosji Priorytety polskiej polityki wschodniej: 1. Jakie powinny być priorytety polskiej polityki wschodniej w ciągu najbliższych 4 lat? Utrzymanie pozytywnej (odróżnienie od reagowania na pojawiające się kryzysy) problematyki wschodniej wysoko w agendzie działań zewnętrznych UE ze skoncentrowaniem wysiłków na budowaniu relacji z trzema państwami stowarzyszonymi z UE (Gruzja, Mołdawia, Ukraina), a także rozwój relacji z pozostałymi krajami PW, w tym aktywizacja relacji z Białorusią i krajami Azji Centralnej; Konsekwentne budowanie potencjału Polski i polskiej dyplomacji jako jednego z realnie wiodących przewodników europejskiej polityki wschodniej i wiarygodnego partnera dla wszystkich krajów Nowej Europy Wschodniej zarówno w ich kontaktach z UE, jak i w relacjach między państwami NEW (rola mediatora i promotora, w tym działania na rzecz rozwiązania sytuacji konfliktowych/zamrożonych konfliktów). Wypracowanie pragmatycznych i realistycznych relacji z Rosją opartych o analizę interesów i potencjalnych obszarów współpracy; Działania na rzecz poszerzenia strefy stabilności i przewidywalności na wschód od naszych granic oraz niwelowania pogłębiających się różnic między UE a NEW w poziomie rozwoju gospodarczego, sposobu funkcjonowania instytucji państwowych i organizacji życia społecznego (niedopuszczenie do utrwalenia tendencji powstawania nowego muru dzielącego Europę, jak też do obsadzenia Polski w roli państwa frontowego). Urealnienie oczekiwań i planów gospodarczych Polski w tym dotyczących problematyki energetycznej związanych z możliwościami, stwarzanymi przez rynki wschodnie oraz łączenie bardziej odległych krajów NEW (Płd. Kaukazu i Azji Centralnej) do aktywnej agendy polskiej polityki zagranicznej, uwzględniając wyzwania, związane z projektami chińskiej ekspansji gospodarczej. 2. Jakie powinny być priorytety polskiej polityki wobec Białorusi w ciągu najbliższych 4 lat? Ustanowienie (oficjalnego lub nieformalnego zależnie od rozwoju wydarzeń) trwałego, dobrze funkcjonującego dialogu z władzami Białorusi, niezależnie od charakteru reżimu politycznego w Mińsku.

2 Wdrożenie MRG, rozwiązanie/deeskalacja sporu wokół ZPB oraz zwiększenie polskiej obecności gospodarczej poprzez zaangażowanie gospodarcze i inwestycyjne w stopniu, który czyniłby Polskę krajem strategicznie ważnym dla Białorusi także z ekonomicznego punktu widzenia. Utrzymanie wszystkich dotychczasowych form współpracy z instytucjami pozarządowymi (organizacje pozarządowe, ugrupowania opozycyjne, przedstawiciele mniejszości, organizacje i stowarzyszenia gospodarcze), lecz w sposób bardziej finezyjny, z bardziej funkcjonalnym podziałem ról między instytucjami władz PL a polskimi podmiotami życia politycznego i społecznego. 3. Jakie powinny być priorytety polskiej polityki wobec Rosji w ciągu najbliższych 4 lat? Wypracowanie realistycznego kształtu relacji z Rosją opartego o rzetelną, a nie ideologiczno-emocjonalną, analizę polskich interesów oraz potencjalnych obszarów współpracy, identyfikacja nieantagonistycznych płaszczyzn współdziałania międzypaństwowego i budowa pozytywnej agendy ich zagospodarowania, utrzymanie dialogu politycznego na szczeblu, który będzie możliwy, maksymalne wykorzystanie istniejących instytucji współpracy, rozbudowanie pól współpracy z pozarządowymi instytucjami w Rosji. Przeniesienie tematów/problemów, będących przyczyną największych rozbieżności i polemik publicznych na inne, pozarządowe płaszczyzny dialogu, określenie, jako rezultat debaty wewnętrznej i uzgodnień między głównymi siłami politycznymi w PL, czerwonych linii w relacjach z Rosją które nie powinny i nie mogą być tematem negocjacji i ustępstw. Realizacja naszych interesów i wciąganie w ten proces potencjalnych sojuszników oraz budowanie poparcia dla realizacji naszych zamierzeń na forum UE, NATO i w kontaktach bilateralnych, zabieganie o jednolite stanowisko/politykę Zachodu wobec negatywnych działań Rosji w obszarze bezpieczeństwa i porządku międzynarodowego, potencjalnie również z wykorzystaniem funkcji niestałego członka RB ONZ. 4. Jakie powinny być priorytety polskiej polityki wobec Ukrainy w ciągu najbliższych 4 lat? Utrzymanie i konsekwentne wdrażanie projektu wspierania reform w Ukrainie i proeuropejskiego kierunku ukraińskiej polityki zagranicznej oraz pozyskiwanie sojuszników i zasobów w innych krajach na rzecz takiego wsparcia, a także

3 skoncentrowanie polskiego zaangażowania (zarówno państwa jak i podmiotów pozarządowych) na kilku strategicznie ważnych dla przyszłości Ukrainy obszarach, co winno prowadzić do zwiększania obecności handlowej i inwestycyjnej Polski w Ukrainie m.in. przy wykorzystaniu polskiego kredytu międzyrządowego oraz działań wspierających w zakresie reform gospodarczych. Likwidacja obszaru niestabilności, jaki został wytworzony w Ukrainie w wyniku rosyjskiej agresji. W szczególności: zablokowanie możliwej eskalacji konfliktu w Donbasie, a następnie zakończenie; stabilizacja wewnętrzna w skutek wzmocnienia struktur państwa ukraińskiego w zakresie: samorządności, zwalczania korupcji, wspierania przedsiębiorczości, spraw wewnętrznych i wojskowych; wzmocnienie związków z UE poprzez implementację reform przewidzianych w AA/DCFTA oraz wprowadzenie reżimu bezwizowego z UE. Utrzymanie odpowiedniego poziomu dostępu do języka polskiego i kultury polskiej dla Polaków w Ukrainie wraz z identyfikacją ośrodków, sił politycznych, źródeł zachowań - niechętnych Polsce i przeciwdziałanie im / ich neutralizacja poprzez dalekowzroczne, bardzo przemyślane działania na rzecz zwiększenia atrakcyjności Polski (w sferze kultury, rozwiązań instytucjonalnych). Wzmocnienie współpracy z ukraińskim społeczeństwem obywatelskim, aby wzmocnić potencjał wzajemnej sympatii obu narodów; wsparcie dla wspólnych projektów NGO-sów obu krajów, współpracy między samorządami; ukraińskich mediów i dziennikarzy. Kontynuacja dialogu historycznego, w tym między Instytutami Pamięci Narodowej obu krajów. 5. W jakim stopniu, w ocenie Państwa, polska polityka wobec krajów Partnerstwa Wschodniego i Rosji powinna być częścią europejskiej polityki wschodniej? Polska polityka wschodnia, w tym wobec krajów PW i Rosji, powinna być realizowana w ścisłej współpracy z instytucjami UE i wszystkimi krajami UE. Naszymi głównymi partnerami winny być: Niemcy i Francja (Trójkąt Weimarski), Grupa Wyszehradzka, państwa B3 oraz Szwecja i Wielka Brytania. Polityka wschodnia UE powinna być realizowana w możliwie jak najszerszej koordynacji z krajami takimi jak USA czy Kanada, szczególnie na arenie ONZ 6. Jakie działania powinien podjęć nowy rząd RP dla rozwiązania kryzysu na wschodzie Ukrainy? Możliwości Polski realnego wpływu na rozwiązanie kryzysu na wschodzie UA są dość

4 ograniczone. Niemniej, zasadne jest: Działania na rzecz przyspieszenia reform w Ukrainie, zwłaszcza w tych obszarach, które powodują największą erozję społecznego zaufania wobec władzy (korupcja, sposób funkcjonowania instytucji państwowych). Kontynuacja wsparcia przekształcania Ukrainy w nowoczesne, stabilne państwo poprzez egzekwowanie od władz ukraińskich realizacji reform związanych z VLAP i AA/DCFTA, w oparciu o zasadę więcej pomocy za więcej reform. Kontynuacja lobbingu w ramach UE za wsparciem dla Ukrainy w perspektywie krótkoterminowej: w postaci ratyfikacji przez wszystkie państwa członkowskie AA/DCFTA oraz wprowadzenia reżimu bezwizowego, po spełnieniu przez władze ukraińskie odpowiednich wymogów VLAP. Utrzymanie jedności krajów UE i USA w kwestii generalnej oceny źródeł kryzysu i sposobów jego przezwyciężenia. Utrzymanie jedności w ramach UE i NATO wobec powiązania sankcji wobec Rosji z realnym zaangażowaniem Moskwy w proces pokojowy. Działania na rzecz zwiększenia zdolności obronnych państwa ukraińskiego. Utworzenie z polskiej inicjatywy międzynarodowego gremium (coś w rodzaju Rady Mędrców), które podjęłoby wysiłek wypracowania bardzo szerokiej formuły rozwiązania, uwzględniającego nie tylko przyszłość Ukrainy i miejsca w nim Donbasu, lecz także problemu krymskiego. 7. Czy Polska powinna zabiegać o zmianę formatu rozmów o uregulowaniu konfliktu rosyjsko-ukraińskiego (tzw. formatu normandzkiego)? Polska nie powinna zabiegać o zmianę formatu normandzkiego ponieważ: Prawdopodobieństwo sukcesu jest bardzo niewielkie (żadna ze stron uczestniczących nie jest zainteresowana w zwiększeniu liczby uczestników); Ewentualne dołączenie Polski (lub UE) do formatu oznaczałoby, że nowy uczestnik

5 stawałby się żyrantem wcześniejszych porozumień, wypracowanych bez jego udziału. Polska powinna natomiast mieć przygotowane, tj. dobrze przemyślane, uargumentowane i uzgodnione z zaufanymi partnerami) rozwiązanie alternatywne na wypadek niepowodzeń działań grupy normandzkiej. Polska powinna być gotowa zaprezentować alternatywę dla N4, uwzględniając szersze zaangażowanie podmiotów z kontynentu europejskiego. Nie powinna jednak sama inicjować zmiany tego formatu na obecnym etapie wszyscy uczestnicy rozmów pokojowych są zainteresowani utrzymaniem istniejącej formuły. Wbrew pozorom przed spotkaniami N4 jesteśmy konsultowani przez Berlin i Paryż ws. stanowiska Warszawy w odniesieniu do Moskwy. Partnerstwo Wschodnie: 1. Czy program Partnerstwa Wschodniego powinien być kontynuowany w jego obecnej postaci? TAK Partnerstwo Wschodnie może być kontynuowane w obecnej postaci, ale należałoby większą staranność okazać przy wdrażaniu jego zasad. Przykładowo, zindywidualizowane podejście do poszczególnych państw powinno być konsekwentnie respektowane, także w kontekście finansowego zaangażowania UE finansowane przez UE projekty powinny przynosić wymierną wartość dodaną. Należy włączyć kraje spoza UE takie jak USA, Kanada, Australia we wspolfinansowanie projektów PW Rosja: 1. Polityka unijnych sankcji wobec Rosji powinna być: Polityka sankcji unijnych powinna być utrzymana do momentu ustania przyczyn, dla których polityka sankcji została uruchomiona, w tym satysfakcjonującego dla UA i Zachodu rozwiązania kryzysu na wschodzie. Jednocześnie powinny być zaostrzone i bardzo starannie respektowane sankcje krymskie. 2. Czy Polska powinna współdziałać z Rosją pomimo jej agresji przeciwko Ukrainie?

6 Tak, ale jedynie w obszarach, gdzie możliwe jest rzeczywiste realizowanie naszych priorytetów/interesów. Współdziałanie Polski z Rosją, nawet obecnie, w warunkach rosyjskiej agresji przeciwko Ukrainie jest faktem. Taka limitowana współpraca powinna być utrzymana w obszarach: a) współpraca gospodarcza; b) współpraca kulturalna, naukowa i edukacyjna; c) współpraca społeczna / kontakty międzyludzkie; d) współpraca transgraniczna regionalna; e) ograniczonego dialogu politycznego. 3. Czy UE powinna współdziałać z Rosją pomimo jej agresji przeciwko Ukrainie? TAK na rzecz ustabilizowania sytuacji w Ukrainie. Warunkiem dla pogłębienia współdziałania pozostaje zakończenie tej agresji i zaakceptowanie przez Kreml zasad trwałego uregulowania konfliktu na wschodzie Ukrainy. Również współpraca UE z Rosją jest faktem. Dziedziny jak w relacjach dwustronnych. Koniecznie utrzymane powinny być sankcje wizowe dla niektórych grup obywateli FR. 4. Czy NATO powinno współdziałać z Rosją pomimo jej agresji przeciwko Ukrainie? Współpraca NATO, które Rosja uznaje obecnie za wroga powinna ograniczyć się do: - współpracy technicznej, związanej z zapobieganiem incydentom i likwidacją skutków katastrof; - ewentualną współpracą w przeciwdziałaniu zjawiskom i zdarzeniom, będących wspólnym wyzwaniem dla obu stron (przykładowo: następstwa wydarzeń w Afganistanie); Perspektywa członkostwa krajów PW w UE 1. Czy Armenia powinna otrzymać od UE wyraźną perspektywę członkostwa w UE? NIE

7 2. Czy Azerbejdżan powinien otrzymać od UE wyraźną perspektywę członkostwa w UE? NIE 3. Czy Białoruś powinna otrzymać od UE wyraźną perspektywę członkostwa w UE? NIE 4. Czy Gruzja powinna otrzymać od UE wyraźną perspektywę członkostwa w UE? TAK możliwie w perspektywie kilkunastu lat, realnie bardziej jednak mierzonej dziesięcioleciami; 5. Czy Mołdawia powinna otrzymać od UE wyraźna perspektywę członkostwa w UE? TAK Mołdawia powinna otrzymać od UE wyraźną perspektywę członkostwa w UE dopiero po realizacji przynajmniej głównych zobowiązań reformatorskich wynikających z AA/DCFTA (przede wszystkim w zakresie korupcji). 6. Czy Ukraina powinna otrzymać od UE wyraźna perspektywę członkostwa w UE? TAK Ukraina powinna otrzymać od UE wyraźną perspektywę członkostwa w UE dopiero po realizacji przynajmniej głównych zobowiązań reformatorskich wynikających z AA/DCFTA (przede wszystkim w zakresie korupcji). 7. Czy opowiada się Pan za członkostwem Ukrainy w UE, nawet jeżeli może to wiązać się z: otwarciem dla Ukraińców polskiego rynku pracy? TAK otwarciem europejskiego rynku dla ukraińskiego rolnictwa? TAK koniecznością podzielenia się z Ukrainą funduszami strukturalnymi? TAK Polityka wizowa: 1. Czy Białoruś powinna otrzymać możliwość podróżowania bez wiz do Unii Europejskiej? Tak, w ciągu najbliższych 4-5 lat

8 2. Czy Ukraina powinna otrzymać możliwość podróżowania bez wiz do UE? Tak, w ciągu najbliższego roku, po spełnieniu przez władze ukraińskie wymogów w ramach VLAP. 3. Czy Gruzja powinna otrzymać możliwość podróżowania bez wiz do UE? Tak w ciągu najbliższego roku; 4. Czy w sytuacji trwającego konfliktu rosyjsko-ukraińskiego możliwe jest wznowienie negocjacji ruchu bezwizowego z Rosją? Nie jest zasadne obecnie otwieranie negocjacji o ruchu bezwizowym z Rosją. Członkostwo w NATO: 1. Czy uważa Pan, że Gruzja powinna przystąpić do NATO w ciągu najbliższych 4 lat? Gruzja powinna przystąpić w ciągu w najbliższych kilku lat do NATO, ale pod warunkiem uprzedniego zbudowania w tym kraju przyczółków realnej obecności wojskowej sił NATO i rozstrzygnięcia kwestii terytoriów okupowanych przez Rosję. 2. Czy uważa Pan, że Ukraina powinna przystąpić do NATO w ciągu najbliższych 4 lat? Tak, po przeprowadzenia niezbędnych reform modernizacyjnych w sektorze bezpieczeństwa. Ukraina powinna przystąpić do NATO po uprzednim jednoznacznym i wyrażonym przez większość społeczeństwa (referendum z wynikiem na tak więcej niż połowy od uprawnionych do głosowania) poparciem tej decyzji i po rozwiązaniu sprawy Krymu. Polska pomoc dla wschodnich sąsiadów: 1. Czy zaangażowanie finansowe Polski w powołany z inicjatywy Warszawy Europejski Fundusz na rzecz Demokracji (EED): X Powinno być zwiększone.

9 Decyzję o zaangażowaniu finansowym Polski w EED należy podjąć po uprzednim bezstronnej, głębokiej ocenie efektywności dotychczasowych działań Funduszu. 2. Co należałoby zrobić na rzecz promocji demokracji i rozwoju społeczeństwa obywatelskiego na Białorusi? Dla promocji demokracji i rozwoju społeczeństwa demokratycznego na Białorusi należy: Przekonywać Białorusinów, że demokracja i rozwój społeczeństwa obywatelskiego prowadzi do poprawy jakości życia, stanu posiadania itp. Dotychczasowe próby wprowadzania demokracji w regionie (np. Ukraina po Pomarańczowej Rewolucji czy Majdanie, Rosja lat 90-tych) najprawdopodobniej nie stanowią dla Białorusinów wystarczającej inspiracji. Zwiększyć dostęp Białorusinów do europejskich programów stypendialnych, adresowanych nie tylko do opozycji, a także - objąć projektami edukacyjnymi, szkoleniowymi (opracowanymi dla potrzeb Białorusi, dobrze przemyślanymi) kadry urzędnicze w Białorusi, z myślą o zbudowaniu służby cywilnej. Znieść obowiązek wizowy. Zintensyfikować bezpośrednie kontakty między środowiskami zawodowymi i politycznymi; Bardziej krytycznie ocenić dotychczasowe zaangażowanie polskich NGOs w realizację projektów na Białorusi lub z udziałem partnerów białoruskich 3. Polska pomoc dla Ukrainy powinna dotyczyć proszę wybrać wszystkie odpowiedzi, z którymi się Państwo zgadzają: Wsparcie merytoryczne X Odbudowy Donbasu X Rozwoju samorządu X Rozwoju przedsiębiorczości

10 X Polityki antykorupcyjnej X Modernizacji sił zbrojnych Wsparcie finansowe O Odbudowa Donbasu X Rozwoju samorządu X Rozwoju przedsiębiorczości X Polityki antykorupcyjnej Pomoc humanitarna TAK Wysyłanie polskich żołnierzy w ramach misji pokojowych Nie ma żadnej międzynarodowej misji pokojowej w Ukrainie. Jeśli będzie polscy żołnierze mogliby wziąć w niej udział zależnie od charakteru misji stabilizacyjnej i rozjemczej. Nie powinniśmy pomagać Ukrainie: Wszystkie pola puste 4. Polityka Polski wobec mniejszości polskiej za wschodnią granicą RP powinna być: Polityka Polski wobec mniejszości polskiej za wschodnią granicą powinna być kontynuowana w obecnej formie, ale należy wykluczyć możliwość, by temat ten był przedmiotem politycznych sporów wewnątrz kraju lub sposobem promowania się polityków. Kontynuowana w obecnej formie w zakresie KARTY POLAKA. Wydawanie Karty Polaka jest politycznym sygnałem świadczącym o tym, iż niepodległa i suwerenna RP pamięta o Polakach

11 pozostałych na terenie b. ZSRR i poczuwa się do kulturowej i cywilizacyjnej jedności z Polakami pozostałymi na Wschodzie (zobowiązanie moralne). Należy jednak zachować procedury wydawania Karty Polaka pozwalające na wykrywanie przez konsulów przypadków fałszerstw dokumentów i wyłudzania Karty Polaka. Z takimi przypadkami mamy coraz częściej do czynienia, na przykład na terenie Ukrainy. Zaangażowanie polityków (np. parlamentarzystów) jest często przeciwskuteczne. Należy zabiegać o wzmocnienie świadomości narodowej, pozycji społecznej i zawodowej polskiej mniejszości w krajach na wschód od Polski, także jako elementu mogącego pozytywnie wpłynąć na nasze relacje z tymi krajami. Powinno się stworzyć realny program pomocy w zachowaniu polskiej tożsamości, języka i kultury, ale także repatriacji do Polski dla chętnych. Polityka wobec mniejszości polskiej powinna w większym stopniu koncentrować się na umożliwieniu powrotów do kraju i adaptacji w Polsce, w mniejszym stopniu na utrzymywaniu organizacyjno-instytucjonalnej infrastruktury polskiej mniejszości na Wschodzie. Polityka polski wobec mniejszości polskiej za wschodnią granicą RP powinna być prowadzona w inny sposób w sprawie procesu repatriacji: Niezależnie od strategicznej decyzji politycznej czy rząd RP zechce zmienić geograficzny zakres obowiązywania ustawy o repatriacji : z Syberii, Dalekiego Wschodu Kazachstanu i reszty Azji Środkowej na szerszy (europejska część Rosji, Białoruś i Ukraina) należy podjąć działania dla rozładowania kolejki oczekujących na repatriację do Polski, to znaczy Polaków (i ich rodzin nie zawsze pochodzenia polskiego) posiadających już wydaną przez właściwą Ambasadę promesę na osiedlenie się w Polsce. Należy pamiętać, że 85% ruchu repatriacyjnego to Polacy z Kazachstanu. Rząd RP powinien przekazać od 2016 r. większe środki dla samorządów na sfinansowanie przesiedlenia tych osób które od 6-8 lat oczekują na zaproszenie od konkretnej gminy. Pani Premier E. Kopacz zapowiedziała przekazanie ok. 30 mln PLN na przyspieszenie akcji repatriacyjnej. Repatrianci powinni mieć jak dotychczas mieszkanie opłacane przez rok przez gminę w której zamieszkali.