C a : b. Kwasy tłuszczowe. Zastosowanie specjalistycznych preparatów tłuszczowych w żywieniu bydła i trzody chlewnej

Transkrypt

1 Seminarium GolubDobrzyń Kwasy tłuszczowe Zastosowanie specjalistycznych preparatów tłuszczowych w żywieniu bydła i trzody chlewnej Kwasy karboksylowe występujące naturalnie wchodząc w skład tłuszczów lub występując w postaci wolnych kwasów tłuszczowych (FFA) Marian Kamyczek Instytut Zootechniki PIB Zakład Doświadczalny Pawłowice C a : b Liczba atomów węgla tworzących kwas tłuszczowy Liczba podwójnych wiązań w cząsteczce Zawartość kwasów tłuszczowych w surowcach roślinnych i zwierzęcych (%) Zalecana zawartość energii dla dawek stosowanych przy żywieniu systemem TMR w różnych okresach (Engelhardt, 20) 7.5 C 4:0 C 6:0 C 6: C 8:0 C 8: C 8:2 C 8:3 Oleje roślinne: Palmowy Sojowy Słonecznik. Rzepakowy Tłuszcze zwierzęce: Drób Świnie Bydło Początek laktacji Szczyt laktacji Środek laktacji Koniec laktacji 5.2 Zasuszenie I faza Zasuszenie II faza Energia dla krów Wartości odżywcze całych roślin z kukurydzy w zależności od niekorzystnych warunków wegetacji (Hertig i Pickert, 999) Metody zwiększania ilości pobieranej energii przez krowy: podwyższenie koncentracji energii w kg dawki dziennej, utrzymanie poziomu s.m. w TMR (65 %), zwiększenie ilości skrobiowych pasz treściwych, Wartość normalna Kolby: brak lub słabo wykształcone Część wegetatywna zielona Część wegetatywna sucha i zwiędnięta stosowanie dodatków tłuszczowych, Sucha masa, g/kg Białko surowe, g/kg Włókno surowe, g/kg Energia netto NEL MJ 6,5 5,9 5,5

2 Bilans energetyczny w trakcie laktacji u krów (Staufenbiel i Schröder, 2004) Pobranie paszy w okresie wczesnej laktacji (Rudolphi, 2009) Pobranie paszy (kg suchej masy) Krowy wieloródki śr. 2,8 kg s.m. Krowy pierwiastki śr. 7,3 kg s.m. czyli około 20 % mniej Pierwiastki Krowy Kolejne tygodnie po wycieleniu Zapotrzebowanie na energię i jej bilans u krów o wysokiej dziennej produkcji mleka (Engelhardt, 20) Kondycja krów i ich wydajność po wycieleniu Kondycja (BCS) (Wangler, 200) Zapotrzebowanie dzienne, MJ NEL B. 650 kg m.c. 38 P. 38 kg mleka 4% tł. 3 Razem na dzień 69 Pobranie s.m./dzień MJ NEL/kg s.m. Suma dawki MJ NEL Bilans energii przy 7,3 MJ NEL w kg s.m. dawki 23 kg 7,3 68 zrównoważony 20 kg 7, (, kg m.c.) 7 kg 7, ( 2,2 kg m.c.) Kolejne tygodnie po porodzie Deficyt energii Przeciętna masa krów po porodzie (Dettmann, 2009) Niedobór glukozy spowodowany jest mniejszym apetytem krów po wycieleniu i dużą produkcją laktozy zmniejszenie tkankowych przemian glukozy uruchomienie rezerw energetycznych zmagazynowanych w tkance tłuszczowej niepełne spalanie kwasów tłuszczowych tworzenie się ciał ketonowych masa ciała, kg laktacja 2 laktacja 3 laktacja Średni przyrost masy ciała w kolejnych laktacjach: + 70 kg 2 a 3 laktacja + 90 kg a 2 laktacja 2

3 Zależność między masą krów po porodzie a wydajnością mleczną (Rudolphi, 2009) Ilość kg mleka w 305dniowej laktacji Problemy stad o wysokiej wydajności częste występowanie chorób mających podłoże metaboliczne trudności w zacielaniu, a tym samym niska efektywność rozrodu zwiększona podatność na choroby infekcyjne (endometritis, mastitis) krótki okres użytkowania krów duży % brakowanych krów Masa ciała po wycieleniu (kg) Zaburzenia metaboliczne występujące w stadach krów mlecznych ketoza* kwasica* zespół stłuszczonej wątroby przemieszczenie trawieńca zaleganie poporodowe* *postacie zaburzenia: kliniczne (pełnoobjawowe) subkliniczne (niepełnoobjawowe trudne w diagnozowaniu) Następstwa wystąpienia chorób metabolicznych u krów niższa wydajność trudności w zacielaniu zwiększona podatność na choroby infekcyjne (endometritis, mastitis) Dopuszczalny udział krów wykazujących zaburzenia zdrowotne w stadzie o wysokiej wydajności (Kowalski, 200) przemieszczenie trawieńca 4 % zatrzymanie łożyska i stan zapalny błony śluzowej macicy 0 % zaleganie poporodowe 4 % infekcyjne (endometritis, mastitis) trudny poród 5 % ketoza 5 % Zaburzenie metaboliczne ketoza w wielu stadach krów wysokowydajnych u ponad 50% krów występuje subkliniczna ketoza, podczas gdy przypadki ketozy klinicznej obejmują tylko kilka procent krów subkliniczna ketoza definiowana jest jako zwiększenie koncentracji ciał ketonowych w surowicy krwi, przy jednoczesnym braku wystąpienia objawów klinicznych 3

4 Zaburzenie metaboliczne ketoza Zaburzenie metaboliczne ketoza subkliniczna ketoza może występować pod 3 postaciami: ketoza typu I występuje w 36 tygodniu laktacji (objawami jest nadmierny spadek masy ciała) WKT w wątrobie są przekształcane do związków ketonowych, ketoza typu II występuje w 2 tygodniu laktacji BCS>3,75 w wątrobie następuje akumulacja triglicerydów, ketoza powstała w wyniku skarmiania złych kiszonek (maksymalna dobowa dawka kwasu masłowego nie może przekraczać 50 g/zwierzę/dzień) przyczyną ketozy typu II jest nadmierna podaż WKT przekraczająca zdolności wątroby do metabolizowania oraz nieprawidłowy transport triglicerydów z wątroby do tkanek spowodowany zbyt niską syntezą lipoprotein VLDL Czynniki żywieniowe wpływające na zmniejszenie ryzyka ketozy i poprawiające bilans energetyczny krów o wysokiej wydajności (Engelhardt, 20) Tłuszcz niechroniony zapewnienie optymalnej kondycji ciała zarówno do czasu porodu jak też w przebiegu trwania laktacji, możliwie wysokie pobieranie paszy w okresie przed wycieleniem i we wczesnej laktacji, właściwa struktura TMR zmniejszająca ryzyko kwasicy, dawka żywieniowa o wysokiej zawartości energii, stosowanie specjalnych dodatków paszowych jak: glikol propylenowy, gliceryna, propionian, niacyna, cholina, CLA, tłuszcz chroniony, nasiona rzepaku, wytłoki rzepaku do 2 kg/dzień pełnotłuste nasiona lnu do 22,5 kg/dzień oleje roślinne Tłuszcz chroniony żwaczowo Zasady wprowadzania tłuszczu do dawki Tłuszcz chroniony to tłuszcz podawany najczęściej w formie: mydła wapniowego, utwardzanego tłuszczu sypkiego lub otoczkowanego produkowanego na bazie oleju palmowego Wraz z podawaniem tłuszczów chronionych zaleca się podawanie preparatów buforujących ph żwacza wprowadzać stopniowo do dawki i kontrolować pobranie paszy przez krowy, maks. 33,5 % suchej masy dawki czyli ok g/szt., zwiększyć koncentrację Ca do.% i Mg do 0.35% w s.m., wprowadzić dodatek substancji buforujących, wskazane podawanie dodatku niacyny 62 g/szt. 4

5 Tłuszcze paszowe Bergafat T300 Tłuszcze chronione żwaczowo dla bydła (sypkie) Tłuszcze z lecytyną dla zwierząt Monogastrycznych (sypkie) Tłuszcze płynne Bergafat F00 Bergafat F00 Premium Bergafat F00* Bergafat F00 HP* Bergafat T300* Bergafat HTL306* Bergafat HTL36 Bergafat HPL06 Bergafat CP0 Bergafat KP Bergafat F00 HP Bergafat T300 Tłuszcz paszowy wyprodukowany z frakcjonowanych kwasów tłuszczowych pochodzących z oleju palmowego Profil kwasów tłuszczowych (%) C 4:0 mirystynowy,5 C 6:0 palmitynowy min. 75 C 6:0 + C 8:0 palmit.+stearynowy min. 83 C 8: oleinowy 0 C 8:2 linolowy 2 C 20:0 arachidowy 0,5 Bergafat T300 Zawartość tłuszczu min. 99 % Liczba jodowa 06 Zawartość energii w kg 26,0 MJ/NEL Zastosowanie W dawkach dla wysokoprodukcyjnych krów g/krowę/dzień Typowa dawka zawiera najczęściej g/krowę/dzień Bergafat F00 Tłuszcz paszowy wyprodukowany z frakcjonowanych kwasów tłuszczowych pochodzących z oleju palmowego Profil kwasów tłuszczowych (%) C 4:0 mirystynowy 3,0 C 6:0 palmitynowy min. 70 C 6:0 + C 8:0 palmit.+stearynowy min. 75 C 8: oleinowy 20 C 8:2 linolowy 8 C 20:0 arachidowy,0 Bergafat F00 Zawartość tłuszczu min. 99 % Liczba jodowa maks. 25 Zawartość energii w kg 27,2 MJ/NEL Zastosowanie W dawkach dla wysokoprodukcyjnych krów g/krowę/dzień Typowa dawka zawiera najczęściej g/krowę/dzień 5

6 Bergafat F00 Premium Tłuszcz paszowy wyprodukowany z frakcjonowanych kwasów tłuszczowych pochodzących z oleju palmowego Profil kwasów tłuszczowych (%) C 4:0 mirystynowy 3,0 C 6:0 palmitynowy min. 80 C 6:0 + C 8:0 palmit.+stearynowy min. 85 C 8: oleinowy 0 C 8:2 linolowy 2 C 20:0 arachidowy,0 Bergafat F00 Premium Zawartość tłuszczu min. 99 % Liczba jodowa 6 2 g/00 g Zawartość energii w kg 27,2 MJ/NEL Zastosowanie W dawkach dla wysokoprodukcyjnych krów g/krowę/dzień Typowa dawka zawiera najczęściej g/krowę/dzień Bergafat F00 HP98 Tłuszcz paszowy wyprodukowany z frakcjonowanych kwasów tłuszczowych pochodzących z oleju palmowego Bergafat F00 HP98 Zawartość tłuszczu min. 99 % Liczba jodowa g/00 g Zawartość energii w kg 27,2 MJ/NEL Profil kwasów tłuszczowych (%) C 4:0 mirystynowy maks. 2,0 C 6:0 palmitynowy min. 98 C 8:0 staerynowy maks. 2 Zastosowanie W dawkach dla wysokoprodukcyjnych krów g/krowę/dzień Typowa dawka zawiera najczęściej g/krowę/dzień Wpływ tłuszczów chronionych żwaczowo na cechy produkcyjne u bydła Poprawa funkcjonowania układu odpornościowego wpływają korzystnie na mleczność krów oraz zawartość tłuszczu w mleku chronią przed nadmierną utratą masy ciała zmniejszają ryzyko ketozy korzystnie wpływają na płodność wydajność życiową i długowieczność poprawiają jakość mięsa wołowego witamina A i βkaroteny witamina E selen cynk sprzężony kwas linolowy CLA zioła i ekstrakty ziołowe 6

7 Sprzężony kwas linolowy CLA Głównymi naturalnymi źródłami izomerów CLA są produkty mleczne oraz mięso pochodzące od zwierząt poligastrycznych W tłuszczu przeżuwaczy obecny jest kwas cis9, trans oktadekadienowy nazywany także kwasem żwaczowym Sprzężony kwas linolowy CLA Jest pozycyjnym i geometrycznym izomerem kwasu dienowego n6 alifatycznego kwasu tłuszczowego C8 Występujące izomery kwasu linolowego posiadają podwójne wiązania na pozycjach 7 i 9, 8 i 0, 0 i 2, i 3 Przedmiotem zainteresowania są izomery cis9, trans oraz trans0, cis2 gdyż wykazują one efekty biologiczne Izomery cis/trans kwasu linolowego Sprzężony kwas linolowy CLA Około 80% izomerów CLA stanowią izomery cis9, trans CLA wytwarzany syntetycznie zawiera z reguły formy cis9, trans oraz trans0, cis2 najczęściej w proporcji : Sprzężony kwas linolowy CLA Korzystne właściwości: Wpływ podawania dodatku CLA na dzienną wydajność krów mlecznych % wzrost wydajności 4 posiada właściwości antyoksyadacyjne oraz bakteriostatyczne zmniejsza otłuszczenie (redukcja tkanki tłuszczowej, bez wpływu na masę mięśni) wykazuje działanie przeciwnowotworowe działanie immunomodulujące (poprawia funkcjonowanie układ odpornościowego) g 80g 00g 2. Piamphon i in., (2009), 2. Pries i in., (2007) 7

8 Wpływ podawania dodatku CLA na dzienną wydajność krów mlecznych (Pries i in., 2007) Zastosowanie CLA w żywieniu krów mlecznych wyniki doświadczenia wykonanego w IZ PIB ZD Pawłowice (20) Dzienna wydajność, kg mleka za 00 dni laktacji 4,6 kg/dzień Kontrolna CLA doświadczenie przeprowadzono na 62 krowach rasy PHF odm. czarnobiałej (wieloródki 26 laktacja) utrzymywanych w oborze wolnostanowiskowej krowy żywiono 2x dziennie TMR zadawany z wozu paszowego za 00 dni laktacji 37,5 kg/dzień + dostęp do stacji paszowej (2 rodzaje mieszanek) ilość grup żywieniowych 2 Kontrolna CLA 4 kg 4 kg ( w tym 00 g CLAMEP0/krowę/dzień) krowy dojono 2x dziennie dni laktacji Zastosowanie CLA w żywieniu krów mlecznych wyniki doświadczenia wykonanego w IZ PIB ZD Pawłowice (20) Wyniki udojów kontrolnych Zastosowanie CLA w żywieniu krów mlecznych wyniki doświadczenia wykonanego w IZ PIB ZD Pawłowice (20) kg mleka 46,0 Data udoju Wydajność, kg mleka Różnica CLAK Istot. różnic K CLA kg % ,2 43,2 0,0 0,0 p<0, ,6 44,8 +4,2 +0,3 p<0, ,0 a 39,9 a +2,9 +7,8 p<0,05 44,0 42,0 40,0 38,0 36,0 34,0 32,0 30, Kontrolna CLA Zastosowanie CLA w żywieniu krów mlecznych wyniki doświadczenia wykonanego w IZ PIB ZD Pawłowice (20) Wyniki udojów kontrolnych Zastosowanie CLA w żywieniu krów mlecznych wyniki doświadczenia wykonanego w IZ PIB ZD Pawłowice (20) Wyniki udojów kontrolnych Data udoju Zawartość tłuszczu, % Różnica CLAK Istot. różnic K CLA % Data udoju Zawartość białka, % Różnica CLAK Istot. różnic K CLA % ,36 3,22 0,4 4,2 p<0, ,24 3,08 0,6 4,9 p<0, ,35 3,5 0,20 6,0 p<0, ,28 3,26 0,02 0,6 p<0, ,29 3,08 0,02 0,6 p<0, ,24 3,9 0,05,5 p<0,34 8

9 Zastosowanie izomerów CLA w żywieniu krów mlecznych wyniki doświadczenia wykonanego w IZ PIB ZD Pawłowice (20) WNIOSKI W porównaniu do grupy kontrolnej po zastosowaniu dodatku CLA w ilości 00g/krowę/dzień uzyskano: zwiększenie wydajności mlecznej po pierwszym miesiącu o 4,2 kg (+0,3) a w kolejnym miesiącu różnica w porównaniu do grupy kontrolnej wynosiła +2,9 kg mleka (7,8%) dodatek CLA nie wpłynął na % zawartość białka w mleku mleku a % tłuszczu obniżył się o 0,2 % (różnica nieistotna statystycznie) nie stwierdzono istotnego wpływu CLA na zawartość laktozy, suchej masy, poziomu mocznika oraz ilości komórek somatycznych w mleku Konjugowane kwasy linolowe Omega6 Lodestar CLA Lodestar CLA L50** Lodestar CLA LP Lodestar CLAMEP20* CLAME P20 Kompleks skonjugowanego kwasu linolowego otrzymanego poprzez ekstrakcję oleju słonecznikowego i utwardzonego oleju palmowego o zawartości 38 MJ energii brutto TM CLAME P20 Profil kwasów tłuszczowych C 6:0 palmitynowy 5 % C 8:0 stearynowy 32 % C 8: oleinowy 5 % C 8:2 linolowy min. 0 % w tym izomery 9c, t 5 % 0t, 2c 5 % Przeznaczony do stosowania dla wysoko produkcyjnych krów w laktacji w celu poprawy mleczności Zalecana dawka dla krów 00g/dzień/szt. LodeStar TM CLAL50 Skonjugowany kwas linolowy otrzymany poprzez ekstrakcję oleju sojowego do żywienia zwierząt monogastrycznych (świnie, drób) LodeStar CLA L50 Profil kwasów tłuszczowych C 8:2 linolowy min. 48 % w tym izomery 9c, t 24 % 0t, 2c 24 % Zalecana dawka w mieszankach 0,50 % 9

10 Wpływ podawania dodatku CLA na wyniki tuczu świń (7020 kg m.c.) (Winter, 203) Wpływ podawania dodatku CLA L50 na wyniki tuczu świń (7020 kg m.c.) (Adelmann 202) Cechy Kontrolna CLA L50 5 g/kg Różnica % Ilość zwierząt Dzienne przyrosty (g) , Zużycie paszy (kg/kg) 3, 2,9 6,5 Zawartość mięsa (%) 56,9 57,4 +0,5 Wpływ podawania dodatku CLA L50 na mięsność świń (7020 kg m.c.) (Adelmann 202) Bergafat HTL306 Bergafat HTL306 Sypki tłuszcz paszowy z dodatkiem lecytyny wyprodukowany z frakcjonowanego oleju palmowego przeznaczony dla zwierząt monogastrycznych Profil kwasów tłuszczowych (%) C 4:0 mirystynowy maks. 2 C 6:0 palmitynowy 7080 C 8:0 stearynowy 50 C 8: oleinowy 85 C 8:2 linolowy 38 C 20:0 arachidowy maks. Bergafat HTL306 Zawartość tłuszczu min. 99 % Liczba jodowa 925 Zawartość energii: drób 34,4 MJ/kg trzoda chlewna 32,2 MJ/kg Zastosowanie W mieszankach granulowanych do 8 % 0