I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE IM. MIKOŁAJA KOPERNIKA W RADOMIU KRYTERIA OCENIANIA I WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGOLNE OCENY ŚRÓDROCZNE I ROCZNE

Transkrypt

1 I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE IM. MIKOŁAJA KOPERNIKA W RADOMIU KRYTERIA OCENIANIA I WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGOLNE OCENY ŚRÓDROCZNE I ROCZNE EDUKACJA DLA BEZPIECZEŃSTWA

2 KRYTERIA OCENIANIA I WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY ŚRÓDROCZNE I ROCZNE Z EDUKACJI DLA BEZPIECZEŃSTWA Spis treści I. Podstawa prawna... 2 II. Cele Przedmiotowego Oceniania... 2 III. Prawa i obowiązki Ucznia... 3 A. Prawa Ucznia... 3 B. Obowiązki Ucznia... 3 IV. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć edukacyjnych... 3 A. Zasady sprawdzania i oceniania prac pisemnych... 3 B. Formy ustne... 5 C. Wagi przypisywane poszczególnym formom aktywności... 7 V. Kryteria oceniania: wymagania edukacyjne na poszczególne oceny śródroczne i roczne... 0 VI. Uwagi końcowe... 0 str. 1

3 KRYTERIA OCENIANIA I WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY ŚRÓDROCZNE I ROCZNE Z EDUKACJI DLA BEZPIECZEŃSTWA I. Podstawa prawna 1. Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. (t.j. Dz. U ze zmianami). 2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 2018 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia (Dz. U. poz Programy nauczania: Program Nauczania edukacji dla bezpieczeństwa w szkołach ponadgimnazjalnych. Edukacja dla bezpieczeństwa. Po prostu, Bogusława Breitkopf, wyd. WSiP II. Cele Przedmiotowego Oceniania Przedmiotowe Ocenianie z przedmiotu Edukacja dla Bezpieczeństwa określa wymagania edukacyjne stanowiące podstawę do mierzenia efektów jakości pracy Ucznia, oceniania jego postępów w nauce (przyrost wiedzy i umiejętności) oraz klasyfikowania i promowania Uczniów. Przedmiotowe ocenianie ma na celu: 1. systematyczne wspieranie rozwoju Ucznia poprzez diagnozowanie jego osiągnięć w odniesieniu do wymagań edukacyjnych; 2. wypracowanie i przestrzeganie czytelnych reguł oraz skutecznego systemu współpracy pomiędzy Nauczycielem, Uczniem i Rodzicami; 3. motywowanie Ucznia do lepszej pracy, pomoc w samodzielnym planowaniu własnego rozwoju; 4. bieżące podawanie Uczniom i Rodzicom informacji zwrotnej na temat efektów pracy Ucznia. str. 2

4 KRYTERIA OCENIANIA I WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY ŚRÓDROCZNE I ROCZNE Z EDUKACJI DLA BEZPIECZEŃSTWA III. Prawa i obowiązki Ucznia A. Prawa Ucznia 1. Uczniowie znają zasady oceniania z przedmiotu Edukacja dla Bezpieczeństwa i zostają zapoznani z PO na początku roku szkolnego, a o ewentualnych zmianach są informowani natychmiast po ich wprowadzeniu; 2. Uczeń ma prawo raz w okresie zgłosić nieprzygotowanie do lekcji (jeżeli tego faktu bądź braku zadania domowego nie zgłosi na początku lekcji, otrzymuje ocenę niedostateczną; 3. Uczeń ma prawo przystąpić powtórnie do sprawdzianu w terminie ustalonym z Nauczycielem (w ciągu dwóch tygodni); Uczeń, który z ważnych, usprawiedliwionych powodów (choroba, zdarzenie losowe) nie pisał sprawdzianu, ma to uczynić w terminie dwóch tygodni od daty powrotu do szkoły. Dokładny termin Uczeń ustala z Nauczycielem; 4. Uczeń ma prawo do dodatkowych ocen za wykonane prace nadobowiązkowe zlecone przez Nauczyciela. B. Obowiązki Ucznia 1. Prowadzenie zeszytu przedmiotowego, który podlega ocenie. 2. Posiadanie niezbędnych pomocy naukowych, np. bandaże, chusty trójkątne, maseczki do wykonania RK-O. IV. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć edukacyjnych A. Zasady sprawdzania i oceniania prac pisemnych Formy prac pisemnych, które podlegają ocenie: sprawdziany pisemne; kartkówki; test sprawdzający wiedzę z zakresu udzielania I pomocy. str. 3

5 KRYTERIA OCENIANIA I WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY ŚRÓDROCZNE I ROCZNE Z EDUKACJI DLA BEZPIECZEŃSTWA 1. Pisemne sprawdziany Sprawdziany pisemne zapowiadane są z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. Uczeń, który ze sprawdzianu otrzymał ocenę niedostateczną ma prawo ją poprawić w terminie dwóch tygodni od otrzymania oceny niedostatecznej. Dokładny termin Nauczyciel ustala z Uczniem. W szczególnie uzasadnionych przypadkach Nauczyciel może wyrazić zgodę na poprawianie także oceny pozytywnej. Jeśli podczas pisania sprawdzianu Uczeń korzysta z niedozwolonych pomocy, zakłóca spokój, otrzymuje ocenę niedostateczną i traci szansę poprawy tej oceny. Uczeń, który z ważnych, usprawiedliwionych powodów (choroba, zdarzenie losowe) nie pisał sprawdzianu, ma obowiązek to uczynić w terminie dwóch tygodni od daty powrotu do szkoły. Dokładny termin i formę zaliczenia sprawdzianu Uczeń ustala z Nauczycielem. Jeśli z poprawy sprawdzianu Uczeń otrzymał ocenę niedostateczną, to druga jedynka nie jest wstawiana do dziennika. 2. Kartkówki Kartkówki (niezapowiedziane) obejmujące zagadnienia co najwyżej trzech ostatnio omawianych tematów. Jeśli uczeń opuścił kartkówkę, to powinien ją napisać na najbliższej lekcji. 3. Test sprawdzający wiedzę z zakresu udzielania pierwszej pomocy Test jest końcową kontrolą wiedzy ucznia po zrealizowaniu materiału programowego, pisany jest w pierwszym tygodniu czerwca. 4. Zaliczenie praktyczne z pierwszej pomocy Uczeń potrafi poprawnie wykonać RKO, zabezpieczyć i zachować się na miejscu zdarzenia, wezwać pomoc, zastosować pozycję bezpieczną lub z brzucha, wie jak postąpić w stanach chorobowych. str. 4

6 KRYTERIA OCENIANIA I WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY ŚRÓDROCZNE I ROCZNE Z EDUKACJI DLA BEZPIECZEŃSTWA Dla prac pisemnych z punktowanymi odpowiedziami obowiązują następujące kryteria procentowe: Progi procentowe Ocena 39% - i mniej niedostateczny 40%-49% dopuszczający 50%-74% dostateczny 75%-90% dobry 91%-100% bardzo dobry 100% i/lub dodatkowe zadania celujący B. Formy ustne Prezentacje, streszczenia, opisy ilustracji etc. przygotowane w domu. Aktywność na lekcji. Tworzenie wypowiedzi w czasie wykonywania ćwiczeń praktycznych. Kryteria oceniania: Celujący Uczeń udziela pełnej i rozbudowanej odpowiedzi posługując się słownictwem i wiedzą wykraczającą poza wymagany programem materiał. Uczeń uzupełnia swoją wypowiedź dodatkowymi elementami oraz swobodnie odpowiada na dodatkowe pytania. Jest aktywny, bierze udział w olimpiadach, kursach pierwszej pomocy, Mistrzostwach PP. Bardzo dobry Uczeń udziela pełnej i rozbudowanej odpowiedzi posługując się właściwym słownictwem, wypowiedź jest płynna i logiczna. Uczeń swobodnie odpowiada na dodatkowe pytania. Sprawnie korzysta z wszystkich dostępnych źródeł informacji. str. 5

7 KRYTERIA OCENIANIA I WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY ŚRÓDROCZNE I ROCZNE Z EDUKACJI DLA BEZPIECZEŃSTWA Samodzielnie rozwiązuje zadania i problemy postawione przez nauczyciela. Jest aktywny na lekcjach i uczestniczy w zajęciach pozalekcyjnych z zakresu edukacji dla bezpieczeństwa (zawody, konkursy) lub zajęciach pozaszkolnych o specyfice zbliżonej do przedmiotu. Bierze udział w olimpiadach, kursach pierwszej pomocy. Dobry Uczeń udziela odpowiedzi posługując się właściwym słownictwem. Posiada podstawową wiedzę z poszczególnych działów programowych. Samodzielnie korzysta ze wskazanych źródeł informacji. Poprawnie rozumuje w kategoriach przyczynowo-skutkowych. Samodzielnie wykonuje typowe zadania o niewielkim stopniu złożoności Dostateczny Uczeń udziela odpowiedzi posługując się właściwym słownictwem. Pod kierunkiem Nauczyciela wykorzystuje podstawowe źródła informacji. Samodzielnie wykonuje proste zadania. W trakcie zajęć przejawia przeciętną aktywność. Potrafi podjąć działania podnoszące własne bezpieczeństwo. Występują częste zakłócenia w płynności wypowiedzi. Dopuszczający Uczeń udziela odpowiedzi na pytania posługując się ograniczoną liczbą słów. Wypowiedź miejscami jest niezrozumiała. Z pomocą nauczyciela wykonuje proste zadania. Opanował najbardziej elementarne umiejętności z zakresu przedmiotu. Uczeń ma braki w wiedzy, które jednak nie uniemożliwiają dalszej edukacji i mogą zostać usunięte. str. 6

8 KRYTERIA OCENIANIA I WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY ŚRÓDROCZNE I ROCZNE Z EDUKACJI DLA BEZPIECZEŃSTWA Niedostateczny Uczeń nie udziela odpowiedzi na postawione mu pytania pomimo pomocy nauczyciela. C. Wagi przypisywane poszczególnym formom aktywności Poszczególnym formom aktywności przypisywane są następujace wagi: Forma aktywności Waga Aktywność (olimpiada, kursy pierwszej pomocy, Mistrzostwa PP) 3 Odpowiedź ustna 2 Sprawdzian pisemny (z zagrożeń, broni, MPH, PCK) 3 Kartkówka z pierwszej pomocy 2 Test sprawdz. wiedzę z I pomocy 2 Ćw. praktyczne RK-O 3 Ćw. praktyczne ( opatrywanie krwotoków, urazów kostnostawowoych) Bezpieczeństwo i postępowanie na miejscu zdarzenia 3 Pozycje : bezpieczna i z brzucha 2 Sporty obronne - zainteresowania 2 Praca pisemna w zeszycie do ćwiczeń 1 3 Średnia ważona: Podstawą do wystawienia oceny na okres i rocznej będzie średnia ważona (SW) otrzymanych w ciągu okresu/roku ocen (O), którym przyporządkowano wagi (W). Ocena na okres/roczna ustalana jest na podstawie ocen oraz ocenianych w danym okresie form aktywności Ucznia. Wystawiając ocenę końcową, stosuje się zróżnicowaną skalę z uwzględnieniem wagi obszarów oceniania (średnia ważona ). str. 7

9 KRYTERIA OCENIANIA I WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY ŚRÓDROCZNE I ROCZNE Z EDUKACJI DLA BEZPIECZEŃSTWA Średnia ta będzie liczona według następującego wzoru: Przykład liczenia średniej ważonej: Suma iloczynów (ocena x waga) ocena = Suma wag Uczeń otrzymał następujące oceny: 5 (ćw. prakt. waga 3.), 4 (kartkówka- waga 2), 4 (aktywność- waga1), 2 (sprawdzian waga 3). Liczenie średniej ważonej: sumę iloczynów ocen i ich wag 5x3+4x2+4x1+2x3=36 dzielimy przez sumę wag = 9; 36:9 = 4,0. Uczeń otrzyma ocenę: dobry Zależność oceny na okres/rocznej od średniej ważonej pokazuje tabela: Średnia ważona SW Ocena na okres / roczna sw < 1,75 1 1,75 sw < 2,75 2 2,75 sw < 3,75 3 3,75 sw < 4,75 4 4,75 sw < 5,50 5 sw 5,50 6 Uczeń może otrzymać ocenę pozytywną na koniec roku, jeśli z drugiego okresu uzyskał średnią ważoną, co najmniej 1,75. Przy wystawianiu oceny rocznej brana jest pod uwagę średnia ważona uzyskana ze wszystkich ocen I i II okres. str. 8

10 V. Kryteria oceniania: wymagania edukacyjne na poszczególne oceny śródroczne i roczne. Zasady ogólne: Uczeń, aby uzyskać ocenę dopuszczającą lub dostateczną powinien opanować treści podstawowe przedstawione w tabelach poniżej, ponadto uczeń powinien wykonywać łatwe zadania praktyczne z pomocą nauczyciela. Aby uzyskać ocenę dobrą lub bardzo dobrą, uczeń powinien opanować treści ponadpodstawowe Aby uzyskać ocenę dobrą, uczeń powinien opanować treści rozszerzone, podstawowe i konieczne, powinien również rozwiązywać zadania samodzielnie, ewentualnie z niewielkim wsparciem nauczyciela. Aby otrzymać ocenę celującą uczeń powinien opanować treści przedstawione w tabelce czcionką wytłuszczoną Temat lekcji i liczba godzin 1. Alarmowanie i ewakuacja 2 h Treści nauczania System wykrywania i alarmowania, aplikacje systemów ostrzegania o zagrożeniach lokalnych Rodzaje alarmów i sygnałów alarmowych Zasady zachowania się po ogłoszeniu alarmu Ewakuacja w szkole ogólne zasady ewakuacji z budynków Ewakuacja ludności, zwierząt i środków materiałowych podstawowe (P) Uczeń: informuje, z jakich systemowych źródeł otrzyma informacje o zagrożeniach (A) definiuje i rozpoznaje rodzaje alarmów i sygnałów alarmowych (B/C) charakteryzuje zasady zachowania się ludności po ogłoszeniu alarmu (B) opisuje kluczowe elementy szkolnej instrukcji ewakuacji: o sygnały o drogi ewakuacji, wyjścia ewakuacyjne o miejsce zbiórki ewakuowanej ludności o zasady zachowania się podczas Wymagania edukacyjne (kategoria celów) ponadpodstawowe (PP) Uczeń: omawia zasady ewakuacji ludności (A) i środków materiałowych potrafi zainstalować w telefonie komórkowym dostępny w miejscu zamieszkania system ostrzegania o lokalnych zagrożeniach (C) opisuje sposoby postępowania w przypadku odcięcia dróg ewakuacyjnych (B) Oznaczenie zapisów w podstawie programowej II.3.1. II.3.2. II.3.3. II.3.4. II.3.5. II.1.10 II.1.11 II.1.14.

11 Zasady zaopatrzenia ludności ewakuowanej w żywność i wodę Przeciwdziałanie panice ewakuacji ze szkoły (internatu) (A/B) uczestniczy w próbnej ewakuacji (C) R. 1. Podstawy pierwszej pomocy 2. Podstawowe wiadomości z zakresu pierwszej pomocy Obowiązek (prawny i moralny) udzielania pierwszej pomocy Łańcuch przeżycia Rola układu oddechowego, układu krążenia i układu nerwowego w utrzymywaniu podstawowych funkcji życiowych Stan nagłego zagrożenia zdrowotnego, przyczyny szybkiego pogorszenia stanu zdrowia lub zagrożenia życia Aplikacje telefoniczne przydatne w ratownictwie Apteczka pierwszej pomocy podaje definicję i wymienia cele oraz zadania pierwszej pomocy (A/B) wymienia działania z zakresu pierwszej pomocy (B) opisuje rolę układów: oddychania, krążenia i nerwowego w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu (B) potrafi rozpoznać osobę w stanie zagrożenia życia (C): wyjaśnia pojęcie stan zagrożenia życia (B) wskazuje przyczyny i okoliczności prowadzące do szybkiego pogorszenia stanu zdrowia lub zagrożenia życia (B) opisuje wyposażenie apteczki pierwszej pomocy; wymienia przedmioty, jakie powinny się znaleźć w apteczce, np. domowej, samochodowej (B) omawia znaczenie podejmowania działań z zakresu udzielania pierwszej pomocy przez świadka zdarzenia; przedstawia jego rolę (B) opisuje następstwa zaburzeń czynności układów: oddychania, krążenia i nerwowego wyjaśnia rolę układu nerwowego, układu krążenia i układu oddechowego w utrzymywaniu podstawowych funkcji życiowych (B) III.1. III.2. III.3. III.4. III.5. II.3.5. III.7. III.9. III.10 III.8. 1

12 3. Postępowanie na miejscu zdarzenia Bezpieczeństwo: świadka, ratownika, poszkodowanych, miejsca zdarzenia Środki ochrony osobistej dla ratownika Bezpieczne zdejmowanie rękawiczek jednorazowych Wzywanie profesjonalnej pomocy numery alarmowe, treść komunikatu Transport poszkodowanych Wywiad SAMPLE opisuje zasady bezpiecznego postępowania w miejscu zdarzenia, w tym: o unikania narażania własnego zdrowia (B) o oceniania własnych możliwości (B) o rozpoznawania potencjalnych źródeł zagrożenia w kontakcie z poszkodowanym (B/C) o wskazywania sposobu zabezpieczenia się przed zakażeniem w kontakcie z krwią i płynami ustrojowymi stosowania uniwersalnych środków ochrony osobistej (B) prawidłowo wzywa pomoc: o wymienia nazwy służb ratunkowych I podaje ich numery alarmowe (A) o wyjaśnia, kiedy należy wezwać pomoc i w jaki sposób przekazać informacje o zdarzeniu (B/C) podaje przykłady zagrożeń w środowisku domowym, ulicznym i wodnym, przestrzeniach podziemnych, lasach (B) potrafi zainstalować w telefonie komórkowym dostępny w miejscu zamieszkania system ostrzegania o zagrożeniach lokalnych (C) podaje przykład aplikacji na telefon komórkowy wspierającej udzielanie pierwszej pomocy (B) przeprowadza wywiad ratowniczy SAMPLE (C) opisuje podstawowe sposoby transportu poszkodowanych z miejsc niebezpiecznych (B) II.3.5. III.9. III.4. III.6. III.7. III.8 4. Udzielanie pomocy osobie nieprzytomnej 2 h Ocena przytomności poszkodowanego Przyczyny i objawy utraty przytomności Przewracanie poszkodowanego na plecy (jeśli leży w innej pozycji) Udrażnianie dróg oddechowych Ocena oddechu opisuje zasady postępowania z osobą nieprzytomną: o wymienia objawy utraty przytomności (B) o ocenia przytomność poszkodowanego (C) o ocenia czynność oddychania u osoby nieprzytomnej (trzema zmysłami, przez okres do 10 sekund) (C) wymienia i opisuje poszczególne ogniwa łańcucha przeżycia (A,B) wymienia najczęstsze przyczyny utraty przytomności (A) opisuje znaczenie liter stanowiących skrót w nazwie schematu oceny stanu poszkodowanego A-B-C (B) wymienia typowe objawy zwiastujące/poprzedzające omdlenie (A) III.6. III.7. III.8. III.9. III.11. 2

13 Pozycja bezpieczna Ochrona termiczna i kontrolowanie stanu poszkodowanego Pierwsza pomoc w przypadku omdlenia o wyjaśnia mechanizm niedrożności dróg oddechowych u osoby nieprzytomnej (B) o udrażnia drogi oddechowe rękoczynem czoło-żuchwa (C) o układa osobę nieprzytomną w pozycji bezpiecznej (C) o zapewnia osobie nieprzytomnej komfort termiczny (C) systematycznie ponawia ocenę oddychania u osoby nieprzytomnej (C) 3

14 5. Resuscytacja krążeniowo- -oddechowa 2 h Definicja resuscytacji krążeniowo--oddechowej Przyczyny i typowe objawy nagłego zatrzymania krążenia (NZK) Podstawowe zabiegi resuscytacyjne u dorosłych, dzieci i niemowląt (algorytm) Obsługa automatycznego defibrylatora zewnętrznego (AED) wykonuje podstawowe czynności resuscytacji krążeniowo-oddechowej (C): o wyjaśnia pojęcie nagłe zatrzymanie krążenia ; wymienia jego oznaki (B) o podaje przykłady zdarzeń, w których dochodzi do nagłego zatrzymania krążenia (B) o opisuje algorytm podstawowych czynności resuscytacyjnych u osoby dorosłej z dbałością o własne bezpieczeństwo (B) o wymienia warunki i czynniki zapewniające resuscytację wysokiej jakości (B) o omawia uniwersalny algorytm postępowania w nagłym zatrzymaniu krążenia (B) o wykonuje na manekinie uciski klatki piersiowej i sztuczne oddychanie samodzielnie i we współpracy z drugą osobą (C) o opisuje zastosowanie automatycznego defibrylatora zewnętrznego (AED) ; wyjaśnia jego znaczenie dla zwiększenia skuteczności akcji resuscytacyjnej (B) o opisuje algorytm podstawowych czynności resuscytacyjnych z użyciem AED (B) wyjaśnia, w jakich sytuacjach można przeprowadzić resuscytację z wyłącznym uciskaniem klatki piersiowej (B/D) opisuje algorytm podstawowych czynności resuscytacyjnych u niemowląt i dzieci (B) praktycznie wykorzystuje automatyczny defibrylator AED w sytuacjach symulowanych (C) III.12. III.8. 4

15 6. Ciała obce w organizmie 7. Tamowanie krwotoków 2 h 8. Urazy kości i stawów Pierwsza pomoc w przypadku zadławienia u dorosłych Pierwsza pomoc w przypadku zadławienia u niemowląt i dzieci Zapobieganie zadławieniom u dzieci Ciało obce w: o oku o uchu o skórze Opatrywanie rany z ciałem obcym Rodzaje ran i krwotoków Wstrząs krwotoczny Opatrunki osłaniający i uciskowy w obrębie różnych części ciała Bandażowanie Środki zastępcze służące do opatrywania ran Typowe objawy urazów kości i stawów Opatrywanie złamań, skręceń i zwichnięć wykonuje podstawowe czynności pierwszej pomocy w zadławieniu (C): o wyjaśnia pojęcie i mechanizm zadławienia (B) o omawia schemat postępowania w przypadku zadławienia (B) o wykonuje na manekinie rękoczyny ratunkowe w przypadku zadławienia (C) o wymienia przykłady działań zapobiegających zadławieniu u małych dzieci (A/B) o opatruje rany z ciałem obcym (C) przedstawia metody zapewnienia bezpieczeństwa własnego, osoby poszkodowanej i otoczenia w sytuacjach symulowanych podczas zajęć (B/C) opisuje metody udzielania pierwszej pomocy w urazach kończyn (B) wykonuje opatrunek osłaniający na ranę w obrębie kończyny oraz opatrunek uciskowy (C) proponuje zastosowanie zastępczych środków opatrunkowych (D) opisuje zagrożenia dla życia związane z utratą dużej ilości krwi w krótkim czasie (wstrząs) (B) omawia zasady postępowania przeciwwstrząsowego (B) wymienia objawy najczęstszych obrażeń narządu ruchu (A) opisuje metody udzielania pierwszej pomocy w urazach kończyn (A) proponuje działania zapobiegające zadławieniu w typowych sytuacjach życia codziennego (D) opisuje działania ratownicze w przypadku ciała obcego w oku, uchu, nosie (B) wykonuje podstawowe opatrunki osłaniające w obrębie głowy i tułowia (B) zakłada opatrunek uciskowy na rany w obrębie głowy i tułowia (C) omawia okoliczności i sposób zakładania opaski uciskowej (D/B) wyjaśnia cel doraźnego unieruchamiania kończyny (ograniczenie ruchu, złagodzenie bólu, ograniczenie ryzyka pogłębiania urazu, umożliwienie III.13. III.8. III.14. III.6. III.8 III.14. III.6. III.8. 5

16 9. Oparzenia i odmrożenia Sposoby unieruchamiania kończyn za pomocą bandaża, chusty trójkątnej, dostępnych materiałów Postępowanie ratownicze w przypadku urazów kręgosłupa Zapobieganie urazom przy pracy, w sporcie i podczas rekreacji Oparzenia termiczne i chemiczne okoliczności, objawy, pierwsza pomoc Udar słoneczny i udar cieplny objawy, pierwsza pomoc Wychłodzenie i odmrożenie przyczyny, pierwsza pomoc Zapobieganie oparzeniom (środowisko domowe, małe dzieci) omawia i stosuje zasady unieruchamiania złamań kości długich i stawów (zasada Potta) (B/C) w sytuacjach symulowanych prawidłowo unieruchamia kończynę po urazie w zastanej pozycji; wykorzystuje dostępny sprzęt do unieruchomienia złamanej kończyny (C) wymienia sytuacje, w jakich może dojść do urazów kręgosłupa (B) omawia zasady postępowania z poszkodowanymi, u których podejrzewa się urazy kręgosłupa (B) przedstawia metody przenoszenia poszkodowanych z urazem kręgosłupa (A/B) wymienia przykłady zapobiegania urazom w sporcie, w domu, pracy (B/D) wyjaśnia, na czym polega udzielanie pierwszej pomocy w oparzeniach: o wyjaśnia pojęcie oparzenie (B) o wymienia przyczyny i rodzaje oparzeń (A/B) o omawia zasady postępowania w przypadku oparzenia termicznego (B) o demonstruje metodę chłodzenia w przypadku oparzenia kończyn (C) opisuje typowe okoliczności i objawy wystąpienia udarów termicznego i słonecznego (B) bezpiecznego transportu) (B) opisuje przykłady powikłań wynikających z urazu kręgosłupa (B) podaje przykłady sposobów zapobiegania oparzeniom, ze szczególnym uwzględnieniem środowiska domowego i małych dzieci (A/B) proponuje działania zapobiegające odmrożeniom i nadmiernemu wychłodzeniu organizmu (D) proponuje działania zapobiegające wystąpieniu udarów słonecznego i termicznego (D) III.15. III.6. III.8. 6

17 10. Inne groźne przypadki 2 h Pierwsza pomoc w przypadku: o zawału serca o udaru mózgu o napadu padaczkowego o hipo- lub hiperglikemii o zatrucia (pokarmowego, gazem, środkami psychoaktywnymi, alkoholem, lekami) o tonięcia o porażenia prądem o ukąszenia o użądlenia o wstrząsu anafilaktycznego o astmy opisuje sposób udzielania pierwszej pomocy w przypadku (B): o zawału serca o udaru mózgu o napadu duszności o porażenia prądem o ukąszenia lub użądlenia o pogryzienia przez zwierzęta o napadu padaczkowego o hipo lub hiper glikemii wyjaśnia, na czym polega udzielanie pierwszej pomocy we wstrząsie (B): o wymienia najważniejsze przyczyny wstrząsu (B) o opisuje wynikające z niego zagrożenia (B) o -stosuje zasady postępowania przeciwwstrząsowego (ułożenie, ochrona przed wychłodzeniem, wsparcie psychiczne poszkodowanego) (C) opisuje sytuacje, w jakich dochodzi do tonięcia; omawia zagrożenia związane z wodą (B) odtwarza etapy pomocy w podtopieniach; w sytuacji symulowanej podejmuje czynności pierwszej pomocy po wydobyciu poszkodowanego z wody (pozycja bezpieczna, zapobieganie zachłyśnięciu i wychłodzeniu) (B/C) rozumie, na czym polega udzielanie pierwszej pomocy w zatruciach (B): o omawia zatrucie tlenkiem węgla (czadem), lekami i środkami odurzającymi; wymienia ich objawy 7 (B/A) o opisuje zasady bezpieczeństwa w pomieszczeniach skażonych tlenkiem węgla, gazami toksycznymi (B) wyjaśnia, jak zapobiegać tonięciu i wypadkom w zbiornikach wodnych (D) omawia różnice między podtopieniem a utonęciem (B) III.16. III.17. III.18. III.6. III.8.

18 R. 2. Zagrożenia i działania ratownicze 11. Rodzaje zagrożeń i ochrona przed nimi Zagrożenia czasu pokoju i czasu wojny Klasyfikacja zagrożeń ze względu na podmiot (zagrożenia bezpieczeństwa osobistego i zbiorowego); źródła zagrożeń Systemy zapewniające bezpieczeństwo wewnętrzne: Krajowy System Ratowniczo- Gaśniczy, Państwowe Ratownictwo Medyczne; rola i zasady funkcjonowania PSP i PRM Zadania OSP, GOPR, TOPR, WOPR itp. rozpoznaje zagrożenia i ich źródła (B) rozróżnia zagrożenia czasu pokoju i zagrożenia czasu wojny (B) wymienia nazwy formacji służb działających na rzecz zwalczania skutków zagrożeń (A) wymienia elementy systemowych rozwiązań zapewniających bezpieczeństwo państwa i obywateli (Krajowy System Ratowniczo- Gaśniczy KSRG, Państwowe Ratownictwo Medyczne PRM) (A) wymienia społeczne podmioty działające na rzecz zwalczania skutków zagrożeń (A) wyjaśnia rolę i zasady funkcjonowania Państwowej Straży Pożarnej oraz Państwowego Ratownictwa Medycznego (B) charakteryzuje działalność społecznych podmiotów ratowniczych, w tym: OSP, GOPR, TOPR (B) wyjaśnia zadania tych służb (B) I.1.8. I II.1.3. II.1.4. II.1.5 8

19 12. Pożary 13. Powodzie i inne zagrożenia naturalne Zagrożenia pożarowe w domu i szkole Typowe zagrożenia zdrowia i życia w czasie pożaru Postępowanie na wypadek pożaru Rodzaje i zasady użycia podręcznego sprzętu gaśniczego Sposoby gaszenia najczęściej występujących pożarów Typowe zagrożenia zdrowia i życia w czasie powodzi Postępowanie na wypadek powodzi Zagrożenie lawiną Intensywna śnieżyca Upały Wichury wymienia główne przyczyny pożarów (B) opisuje zasady postępowania podczas pożaru (B) wymienia typowe zagrożenia zdrowia i życia podczas pożaru charakteryzuje zagrożenia pożarowe w domu, szkole i najbliższej okolicy (B) wymienia rodzaje i zasady użycia podręcznego sprzętu gaśniczego (B) potrafi dobrać odpowiedni rodzaj środka gaśniczego w zależności od rodzaju pożaru (np. płonąca patelnia, płonący komputer) (C) rozpoznaje i opisuje sposób użycia podręcznego sprzętu gaśniczego (C/B) rozpoznaje znaki ochrony przeciwpożarowej (C) rozpoznaje znaki ewakuacji (C) przedstawia typowe zagrożenia zdrowia i życia podczas powodzi, pożaru i innych klęsk żywiołowych (B) wymienia główne przyczyny powodzi (A) opisuje zakres i sposób przygotowania się do planowanej ewakuacji (B) opisuje zasady postępowania podczas powodzi, śnieżycy, zejścia lawiny (B) wymienia przyczyny i objawy udarów słonecznego i cieplnego (A) proponuje odpowiednie działania zapobiegawcze i ratownicze wobec udarów termicznych (B/D) opisuje sposób przygotowania domu (obejścia) na nadciągające wichury (B/D) omawia zasady profilaktyki pożarowej (B) opisuje sposoby gaszenia (w zarodku) najczęściej występujących pożarów (B) omawia zasady troski o własne bezpieczeństwo podczas pożaru (B) opisuje sposoby postępowania osób odciętych przez pożar od dróg ewakuacji (B/D) wyznacza strefę bezpieczeństwa w sytuacji zagrożenia (B) omawia zasady ewakuacji ludności i zwierząt z terenów zagrożonych (B) wyjaśnia zasady zaopatrzenia ludności ewakuowanej w wodę i żywność (B) uzasadnia potrzebę przeciwdziałania panice (B/D) II.1.7. II.1.8. II II.1.7. II.1.10 II

20 14. Zagrożenia terrorystyczne i cyberprzemoc 15. Skażenia promieniotwórcze i zatrucia środkami przemysłowymi Pojęcie terroryzmu Przykłady skutków użycia środków: chemicznych, biologicznych, wybuchowych Zasady zachowania w czasie ataku terrorystycznego Cyberprzemoc Zagrożenia w szkole Oznaczenia substancji toksycznych i miejsc ich przechowywania Zasady postępowania w przypadku awarii instalacji chemicznej, środka transportu lub rozszczelnienia zbiorników z substancjami toksycznymi Wpływ środków promieniotwórczych na ludzi, zwierzęta, żywność i wodę Zastępcze środki ochrony dróg oddechowych i skóry Zabezpieczanie żywności i wody przed skażeniami Zabiegi specjalne i sanitarne Odkażanie, dezaktywacja, dezynfekcja, deratyzacja analizuje wybrane zjawiska społeczne (stany nadzwyczajne), opierając się na właściwej terminologii (B/D) wyjaśnia pojęcie terroryzmu (B) wymienia przykłady skutków użycia środków: biologicznych, chemicznych i wybuchowych w ataku terrorystycznym (B) omawia zasady zachowania się w przypadku zdarzeń terrorystycznych (np. w razie wtargnięcia uzbrojonej osoby do szkoły, centrum handlowego) (B) wymienia najczęstsze zagrożenia przemocowe występujące w szkole (B) wymienia rodzaje znaków substancji toksycznych i miejsca ich eksponowania (A/B) omawia wpływ środków promieniotwórczych na ludzi, zwierzęta, żywność i wodę (B) wymienia przykładowe materiały, jakie można wykorzystywać jako zastępcze środki ochrony dróg oddechowych i skóry (B/D) wymienia sposoby zabezpieczania żywności i wody przed skażeniami (B) wyjaśnia znaczenie pojęć: odkażanie, dezaktywacja, dezynfekcja, deratyzacja (A) wyjaśnia, na czym polegają zabiegi specjalne i sanitarne (B) wyjaśnia znaczenie pojęcia cyberprzemocy (B) opisuje procedury postępowania w przypadku jej wystąpienia (B) wskazuje niewłaściwe zachowania dotyczące cyberprzemocy; proponuje właściwą na nie reakcję (B/D) rozpoznaje znaki substancji toksycznych na pojazdach i budowlach (C) wyjaśnia zasady postępowania w przypadku awarii instalacji chemicznej, środka transportu lub rozszczelnienia się zbiorników z substancjami chemicznymi (B) I I I II.2.1. II.2.2. II.2.3. II.2.4. II.2.5. II.2.6. II.2.7. II.1.9. II II

21 16. Inne zagrożenia spowodowane działalnością człowieka Wypadki komunikacyjne Katastrofy budowlane Wyciek gazu z instalacji w budynku mieszkalnym Znalezienie niewypału lub niewybuchu opisuje obowiązki pieszego i kierowcy podczas przejazdu pojazdu uprzywilejowanego (B) opisuje postępowanie ratownicze w przypadku (B): o katastrofy budowlanej (zagruzowanie) o katastrofy przemysłowej o awarii komunalnej o wypadków i katastrof komunikacyjnych o znalezienia niewypału lub niewybuchu uzasadnia i proponuje skuteczne sposoby zapobiegania panice (B/D) podaje przykłady najczęściej występujących okoliczności znalezienia niewypałów/ niewybuchów (B) opisuje prawidłowe zachowanie się kierowców na autostradzie, tworzących tzw. korytarz życia (B) II.1.7. II R. 3. System obrony państwa 17. Bezpieczeństwo państwa Geopolityczne, militarne i gospodarcze aspekty bezpieczeństwa państwa Elementy składowe systemu bezpieczeństwa, jego instytucje Zadania prezydenta, parlamentu i rady ministrów w dziedzinie obronności Zarządzenia wydawane w związku z kryzysem, stany nadzwyczajne Formacje służb mundurowych zapewniające bezpieczeństwo państwa wymienia i uzasadnia geopolityczne, militarne I gospodarcze aspekty bezpieczeństwa państwa (A/B) wymienia zadania parlamentu, prezydenta, rady ministrów w dziedzinie obronności oraz elementy systemu obronnego państwa (A) rozróżnia zagrożenia czasu pokoju i zagrożenia czasu wojny (B) opisuje istotę oraz wymienia elementy składowe systemu bezpieczeństwa, jego poszczególne instytucje, charakter związków między nimi (B/A) podaje przykłady zarządzeń, jakie mogą wydać władze w związku z kryzysem (B) identyfikuje wyzwania dla bezpieczeństwa indywidualnego i zbiorowego, kategoryzuje je, przypisuje im właściwe znaczenie w kontekście bezpieczeństwa lokalnego I bezpieczeństwa państwa (A/B) wymienia elementy składowe systemu bezpieczeństwa państwa, jego poszczególne instytucje, charakter związków między nimi (A) wymienia rodzaje świadczeń obywateli na rzecz obronności oraz zadań i kompetencji władz państwowych i samorządowych w tym zakresie (A) opisuje podstawowe zadania zarządzania I.1.1. I.1.2. I.1.5. I.1.7. I.1.9. I I

22 18. Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej 19. Ochrona ludności i dóbr kultury; obrona cywilna Zadania i kompetencje władz samorządowych w dziedzinie obronności Świadczenia obywateli na rzecz obronności Zadania, struktura, wyposażenie i uzbrojenie Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej Stowarzyszenia i organizacje działające na rzecz obronności Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca Wybrane regulacje międzynarodowego prawa humanitarnego Konwencje haskie i genewskie Zadania i podstawy organizacji obrony cywilnej Ochrona dóbr kultury wymienia nazwy formacji służb mundurowych (w tym obrony terytorialnej) zapewniających bezpieczeństwo państwa; wyjaśnia zadania tych służb (A) omawia zadania, strukturę oraz podstawowe uzbrojenie i wyposażenie Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (B) rozpoznaje podstawowe typy uzbrojenia (C) omawia podstawy prawne funkcjonowania ochrony ludności i obrony cywilnej w Rzeczypospolitej Polskiej (B) identyfikuje obiekty opatrzone międzynarodowymi znakami ochrony zabytków (C) kryzysowego i jego istotę (B) wyjaśnia znaczenie pojęć siatki bezpieczeństwa i infrastruktury krytycznej (B) analizuje wybrane zjawiska społeczne (stany nadzwyczajne), opierając się na własnej terminologii (B) określa zakres działania wybranych stowarzyszeń i organizacji, jak: Liga Obrony Kraju, Polski Czerwony Krzyż, Związek Strzelecki Strzelec (B) wyjaśnia podstawowe zasady międzynarodowego prawa humanitarnego (B) wymienia podstawowe dokumenty ONZ regulujące funkcjonowanie obrony cywilnej na świecie (A) I.1.3. I.1.5. II.1.1. II.1.2. II.1.3. II.1.6. R. 4. Edukacja zdrowotna 20. Zasady zdrowego stylu życia Czynniki wpływające na zdrowie Źródła informacji o zdrowiu Choroby cywilizacyjne Aktywność fizyczna wymienia czynniki ryzyka chorób cywilizacyjnych, jak: nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, zaburzenia gospodarki lipidowej, otyłość (A) wyjaśnia zależności między zdrowiem ocenia własne zachowania związane ze zdrowiem; ustala indywidualny plan działania na rzecz własnego zdrowia (B/D) wymienia rzetelne źródła informacji IV.1.1. IV.1.2. IV.1.3. IV.2.1. IV

23 2 h Żywienie, otyłość, wskaźnik masy ciała (BMI) Palenie, alkohol, dopalacze (skutki, tendencje) Leki a suplementy diety fizycznym, zdrowiem psychicznym i zdrowiem emocjonalnym a zdrowiem społecznym (B) wyjaśnia zagadnienia związane z właściwym, racjonalnym żywieniem (B) uzasadnia jego znaczenie dla zdrowia i rozwoju, w tym ochrony przed chorobami przewlekłymi (B/D) omawia krótkoterminowe i długoterminowe konsekwencje zachowań sprzyjających (prozdrowotnych) i zagrażających zdrowiu (B/D) wymienia zachowania, które sprzyjają zdrowiu (prozdrowotne) oraz zagrażają zdrowiu; wśród zagrażających zdrowiu wskazuje te, które szczególnie często występują wśród nastolatków (B) wyjaśnia zagadnienia związane z właściwą i racjonalną aktywnością fizyczną (B) uzasadnia jej znaczenie dla zdrowia i rozwoju, w tym ochrony przed chorobami przewlekłymi (B) wyjaśnia zagadnienia związane z właściwą i racjonalną aktywnością fizyczną (B) opisuje zasady odpowiedniego stosowania leków (produktów leczniczych) i suplementów diety (B) wyjaśnia wpływ substancji psychoaktywnych na sprawność kierowcy (B) omawia przepisy prawa dotyczące używania substancji psychoaktywnych i prowadzenia pojazdów (B) o zdrowiu, chorobach, świadczeniach I usługach zdrowotnych (B/C) potrafi ocenić intensywność wysiłku fizycznego (np. na podstawie pomiaru częstości akcji serca w czasie i po wysiłku) (C) odróżnia czynniki środowiskowe i społeczne (korzystne i szkodliwe), na które człowiek może mieć wpływ, od takich, na które wpływu mieć nie może (C) wyjaśnia związki między aktywnością fizyczną, zwyczajami żywieniowymi i dobrostanem emocjonalnym (B) definiuje pojęcie wskaźnika masy ciała (BMI) i potrafi określić, do czego on służy (A) analizuje wartość odżywczą produktów żywnościowych, np. na podstawie informacji o ich składzie umieszczonych przez producenta na opakowaniu (B) analizuje tendencje związane z brakiem aktywności fizycznej wśród dzieci, młodzieży i dorosłych w Polsce (B) wymienia wiarygodne źródła informacji na temat tendencji i skutków spożywania alkoholu, palenia tytoniu, brania dopalaczy i narkotyków przez młodzież w Polsce (B) określa korzyści kontroli czynników ryzyka miażdżycy w populacji (B) wyjaśnia, w jaki sposób można unikać picia alkoholu, palenia tytoniu, brania IV.2.3. IV.2.4. IV.3.1. IV

24 21. Choroby cywilizacyjne i problemy zdrowia psychicznego 2 h Uzależnienia od substancji psychoaktywnych Uzależnienia behawioralne Anoreksja, bulimia Depresja Radzenie sobie ze stresem Komunikacja interpersonalna: asertywność, odmowa, negocjowanie opisuje tendencje związane z otyłością wśród dzieci, młodzieży i dorosłych w Polsce (B) wyjaśnia zależności między zdrowiem fizycznym, zdrowiem psychicznym i zdrowiem emocjonalnym a zdrowiem społecznym (B) wyjaśnia, jak stres wpływa na zdrowie (B) opisuje podstawowe sygnały i objawy problemów ze zdrowiem psychicznym (stres fizyczny i emocjonalny, zaburzenia odżywiania, depresja kliniczna) (B) opisuje konstruktywne i niekonstruktywne sposoby radzenia sobie z emocjami, w tym negatywnymi (B) dobiera i demonstruje umiejętności komunikacji interpersonalnej istotne dla zdrowia i bezpieczeństwa (odmowa, zachowania asertywne, negocjowanie) (B/C) wyjaśnia, jakie przekonania dotyczące spożycia alkoholu, palenia tytoniu, brania dopalaczy i narkotyków przez młodzież mogą mieć wpływ na podejmowanie takich zachowań (B) dopalaczy i narkotyków (B) definiuje pojęcia bulimii i anoreksji (A) wyjaśnia następstwa tych chorób (B) analizuje objawy różnych rodzajów uzależnień behawioralnych, w tym uzależnienia od: komputera, internetu, hazardu (B) ustala, co może zrobić, aby tworzyć warunki środowiskowe i społeczne korzystne dla zdrowia (ochrona środowiska przyrodniczego, wsparcie społeczne, komunikacja interpersonalna, współpraca osób, instytucji i organizacji na rzecz zdrowia itp.) (D) wyjaśnia, gdzie w okolicy jego miejsca zamieszkania działają instytucje i organizacje świadczące leczenie, pomoc i wsparcie w przypadkach problemów zdrowia psychicznego, w szczególności dla młodzieży (B) IV IV IV.2.5. IV.2.6. IV.2.7. IV.3.1. IV.3.2. IV.3.3. IV.3.4. IV.3.5. IV.3.7. IV.4.1. IV.4.2. IV.4.3. IV.4.4. IV.5.1. IV.5.2. IV.5.3. IV.5.4. IV.5.5. IV

25 Podsumowanie i sprawdzian Podsumowanie wiadomości Sprawdzian praktyczny i teoretyczny Omówienie i poprawa sprawdzianu Powtórzenie najistotniejszych wiadomości, rozwinięcie wybranych treści Razem: 28 h Powtórzenie i podsumowanie wiadomości po każdym rozdziale: 4 h Do dyspozycji nauczyciela:2 4 h 15

26 VI. Uwagi końcowe Nauczyciel przekazuje informację o ocenie: Uczniowi jako komentarz do każdej oceny, w formie wyjaśnienia, uzasadnienia, wskazówek do dalszej pracy; Rodzicom (opiekunom) na ich prośbę, jako uwagi i spostrzeżenia o aktualnym rozwoju ucznia, jego uzdolnieniach i trudnościach. Opracował: Tomasz Kmiotek