Model latający Red Dragonfly

Transkrypt

1 Model latający Red Dragonfly + Instrukcja użytkowania Nr. zam

2 Spis treści + Strona 1. Wprowadzenie Objaśnienie symboli Zastosowanie zgodne z przeznaczeniem Opis produktu Zakres dostawy Wskazówki dotyczące bezpieczeństwa...6 a) Informacje ogólne...6 b) Przed uruchomieniem...6 c) Podczas użytkowania Wskazówki dotyczące baterii i akumulatorów Elementy obsługi nadajnika Uruchomienie nadajnika a) Tryb zdalnego sterowania 1 oraz b) Wkładanie baterii...12 c) Sprawdzenie zasilania nadajnika Ładowanie akumulatora napędu Prace montażowe przy kadłubie...15 a) Montaż usterzenia poziomego i płozy ogonowej...15 b) Montaż zespołu drążków przegubowych...15 c) Montaż podwozia głównego...16 d) Montaż śmigła Montaż skrzydła Wkładanie/podłączanie akumulatora napędu Ustawienie środka ciężkości Sprawdzenie funkcji sterowania...21 a) Trymery na nadajniku i modelu...21 b) Funkcje silnika (tryb 2)...23 c) Funkcje steru wysokości (tryb 2)...24 d) Funkcje lotek (tryb 1 i 2)...25 e) Funkcje steru kierunku (tryb 1 i tryb 2) Ustawienie włącznika funkcji

3 Strona 17. Pierwszy lot...29 a) Ustawienie anteny nadajnika...29 b) Test zasięgu...29 c) Start...29 d) Lot po łuku...30 e) Regulacja modelu trymerem podczas lotu...30 f) Pierwsze lądowanie...31 g) Regulacja modelu trymerem po lądowaniu Odświeżanie połączenia nadajnika i odbiornika Programowanie regulatora lotu...34 a) Kalibracja dźwigni gazu na nadajniku...34 b) Wybór trybu programowania...34 c) Funkcje programowane...35 d) Wskazówki dotyczące funkcji programowanych Konserwacja i utrzymanie Utylizacja...39 a) Informacje ogólne...39 b) Baterie i akumulatory Deklaracja zgodności (DOC) Usuwanie awarii Dane techniczne...41 a) Nadajnik...41 b) Model...41 c) Akumulator napędu...41 d) Silnik...41 e) Regulator lotu

4 1. Wprowadzenie Szanowni Państwo, dziękujemy za zakup tego produktu. Produkt ten spełnia wymogi przepisów prawa krajowego i europejskiego. W celu utrzymania tego stanu oraz zapewnienia bezpiecznej eksploatacji użytkownik musi stosować się się niniejszej instrukcji użytkowania! Niniejsza instrukcja użytkowania należy do tego produktu. Zawiera ona ważne wskazówki dotyczące uruchomienia produktu oraz postępowania z nim. Należy o tym pamiętać przekazując produkt osobom trzecim. Należy zachować niniejszą instrukcję użytkowania do późniejszego korzystania! Wszystkie zawarte tutaj nazwy firm i nazwy produktów są znakami towarowymi należącymi do poszczególnych właścicieli. Wszelkie prawa zastrzeżone. W przypadku pytań technicznych należy zwracać się do: Polska: Nr tel.: lub (12) Nr fax: (12) bok@conrad.pl Godziny pracy: pn-pt Objaśnienie symboli Symbol wykrzyknika informuje o szczególnych zagrożeniach podczas obchodzenia się z produktem, jego eksploatacją lub obsługą. Symbol strzałki oznacza specjalne porady i wskazówki dotyczące obsługi. 4

5 3. Zastosowanie zgodne z przeznaczeniem Niniejszy produkt to model latający z napędem elektrycznym, który jest sterowany bezprzewodowo drogą radiową przy użyciu zawartego w zestawie nadajnika. Model jest przeznaczony do latania na zewnątrz i może latać tylko przy całkowicie bezwietrznej pogodzie lub tylko lekkim wietrze. Model jest wstępnie zmontowany i jest dostarczany z zamontowanymi komponentami zdalnego sterowania i napędu. Produkt nie może zostać zamoczony lub zawilgocony. Produkt jest przeznaczony dla dzieci od 14 roku życia. Należy stosować się do wszystkich wskazówek dotyczących bezpieczeństwa zawartych w niniejszej instrukcji! Zawierają one ważne informacje dotyczące postępowania z produktem. Użytkownik jest odpowiedzialny za bezpieczne użytkowanie modelu! 4. Opis produktu Model latający Red Dragonfly to wstępnie zmontowany model ARF, który po wykonaniu kilku czynności jest gotowy do lotu. Wszystkie komponenty niezbędne do napędu i sterowania są już zamontowane w modelu i gotowe do pracy. Sterowanie modelu (obroty silnika, kierunek i wysokość lotu) odbywa się z łatwego w obsłudze nadajnika. Do pracy nadajnik potrzebuje 4 baterii typu AA/Mignon (n.p. można zamówić Conrad nr zam , 4-pak, 1x). Akumulator LiPo, który jest montowany w modelu, jest ładowany za pośrednictwem ładowarki z balanserem, która jest w zestawie. Model jest przeznaczony początkujących modelarzy, którzy mają już pierwsze doświadczenia z podobnymi modelami. 5. Zakres dostawy kadłub podwozie usterzenie poziome skrzydła elementy drobne (np. śruby) nadajnik 2,4 GHz akumulator napędu LiPo ładowarka LiPo z kablem podłączeniowym 12 V instrukcja użytkowania 5

6 6. Wskazówki dotyczące bezpieczeństwa W przypadku szkód spowodowanych nieprzestrzeganiem niniejszej instrukcji obsługi wygasa gwarancja. Producent nie ponosi odpowiedzialności za dalsze szkody! Przy szkodach rzeczowych i osobowych spowodowanych nieodpowiednim obchodzeniem się z urządzeniem lub nieprzestrzeganiem wskazówek dotyczących bezpieczeństwa producent nie ponosi żadnej odpowiedzialności. W takich przypadkach wygasa gwarancja. Ponadto gwarancja nie obejmuje przypadków zwykłego zużycia oraz uszkodzeń powstałych wskutek wypadku i upadku modelu (np. złamane śmigła lub elementy samolotu). Szanowni Państwo, te wskazówki dotyczące bezpieczeństwa mają przyczynić się nie tylko do ochrony produktu lecz także mają zapewnić bezpieczeństwo Państwu i innym osobom. Dlatego przed uruchomieniem urządzenia należy uważnie przeczytać niniejszy rozdział. a) Informacje ogólne Uwaga, ważna wskazówka! Podczas użytkowania modelu mogą powstać szkody rzeczowe lub obrażenia ciała osób. Należy zatem pamiętać o zapewnieniu odpowiedniego i wystarczającego ubezpieczenia podczas użytkowania modelu, np. obowiązkowe ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej. Jeśli posiadają Państwo już obowiązkowe ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej, należy przed rozpoczęciem użytkowania modelu sprawdzić u ubezpieczyciela, czy ubezpieczenie obejmuje także model. Należy pamiętać: W niektórych krajach istnieje obowiązek ubezpieczania wszystkich modeli latających! Ze względów bezpieczeństwa oraz ze względu na warunki dopuszczenia (CE) zabronione jest dokonywanie samowolnych przeróbek i/lub zmian produktu. Produkt nie jest zabawką, jest przeznaczony dla dzieci od 14 roku życia. Produkt nie może zostać zamoczony lub zawilgocony. Użytkownik nie posiadający jeszcze wystarczających umiejętności w obchodzeniu się ze zdalnie sterowanymi modelami powinien skontaktować się z doświadczonym modelarzem lub z klubem modelarskim. Nie pozostawiać opakowania bez nadzoru. Opakowanie może stać się niebezpieczną zabawką dla dziecka. W przypadku pytań, które nie są wyjaśnione w instrukcji użytkowania, należy skontaktować się z nami (dane kontaktowe podano w rozdziale 1) lub z inną wykwalifikowana osobą. b) Przed uruchomieniem Zawsze najpierw należy włączyć nadajnik i bezpośrednio po tym podłączyć akumulator napędu do elektroniki modelu. W przeciwnym wypadku może dojść od nieprzewidzianych reakcji modelu i śmigło może w sposób niezamierzony zacząć się obracać! Sprawdzić bezpieczeństwo działania modelu i urządzenia zdalnego sterowania. Zwrócić uwagę na widocznie uszkodzenia jak np. uszkodzone połączenia wtykowe lub uszkodzone kable. Wszystkie ruchome części modelu muszą poruszać się swobodnie, lecz nie mogą mieć luzów na łożyskach. 6

7 Niezbędny do latania akumulator napędu należy naładować zgodnie z instrukcją użytkowania. Sprawdzać, czy baterie w nadajniku zdalnego sterowania mają jeszcze odpowiednią ilość energii (miernik naładowania). Jeśli baterie są wyczerpane, należy wymienić cały zestaw a nie tylko pojedyncze ogniwa. Przed każdym uruchomieniem należy na nadajniku sprawdzić i ew. skorygować ustawienie przycisków trymera sterowania kierunkiem. Przed każdym uruchomieniem sprawdzić poprawne i mocne zamocowanie śmigła. Gdy śmigła się obracają, należy zadbać, aby w zakresie jego ruchu i na obszarze zasysania powietrza nie znajdowały się żadne przedmioty, elementy ubrania lub części ciała. c) Podczas użytkowania Podczas użytkowania produktu nie podejmować żadnych ryzykownych działań! Bezpieczeństwo samego użytkownika oraz otoczenia zależą wyłącznie od odpowiedzialnego postępowania z modelem. Niepoprawna obsługa może spowodować ciężkie uszkodzenia ciała i szkody rzeczowe! Podczas lotu zapewnić bezpieczną odległość od osób, zwierząt i przedmiotów. Do wykonywania lotów modelem należy wybrać odpowiedni teren. Zalecamy wykonywanie pierwszych prób lotu przy bezpietrznej pogodzie lub przy słabym wietrze. Można wykonywać loty modelem tylko wtedy, gdy zdolność reakcji sterującego nie jest w żaden sposób ograniczona. Zmęczenie, spożywanie alkoholu lub zażywanie lekarstw mogą być przyczyną błędnych reakcji. Nie kierować modelu bezpośrednio na osoby obserwujące lot lub na siebie. Silnik, regulator lotu oraz akumulator napędu mogą się podczas lotu nagrzewać. Dlatego przed rozpoczęciem ładowania akumulatora lub przed startem z innym akumulatorem zapasowym należy odczekać 5-10 minut. Temperatura silnika napędowego musi zrównać się z temperaturą otoczenia. Nadajnik musi być włączony zawsze, gdy używany jest model. Po wylądowaniu zawsze najpierw należy wyjąc z modelu akumulator napędu. Dopiero potem można wyłączyć nadajnik. W przypadku defektu lub błędnego funkcjonowania przed ponownym startem modelu należy usunąć przyczynę usterki. Nie wystawiać modelu i nadajnika przez dłuższy czas na bezpośrednie działanie promieni słonecznych lub wysokich temperatur. Po zakończeniu pracy należy wyjąć akumulator z modelu i wyłączyć nadajnik. Przy dłuższym magazynowanie należy wyjąć baterie z nadajnika. 7

8 7. Wskazówki dotyczące baterii i akumulatorów Chociaż używanie baterii i akumulatorów jest obecnie w codziennym życiu bardzo powszechnie, to jednak występuje przy tym liczne zagrożenia i problemy. Szczególnie w przypadku akumulatorów LiPo/LiIon zawierających więcej energii (niż zwykłe akumulatory NiMH) należy bezwzględnie przestrzegać różnych przepisów, ponieważ w przeciwnym wypadku zachodzi ryzyko wybuchu i pożaru. Należy zatem bezwzględnie stosować się do poniższych informacji i wskazówek dotyczących bezpieczeństwa podczas obchodzenia się z bateriami i akumulatorami. Baterie i akumulatory przechowywać poza zasięgiem dzieci. Nie pozostawiać baterii/akumulatorów bez nadzoru, zachodzi ryzyko połknięcia ich przez dzieci lub zwierzęta. Jeśli coś takiego się zdarzy, należy natychmiast sprowadzić lekarza. Nie można baterii/akumulatorów zwierać, demontować lub wrzucać do ognia. Niebezpieczeństwo wybuchu! Baterie/akumulatory, z których nastąpił wyciek lub baterie/akumulatory uszkodzone mogą przy kontakcie ze skórą spowodować poparzenia. W takim przypadku należy użyć odpowiednich rękawic ochronnych. Ciecze wyciekające z baterii/akumulatorów są bardzo agresywne chemicznie. Przedmioty lub powierzchnie, które się z nimi zetkną, mogą ulec znacznemu zniszczeniu. Dlatego bateria/akumulatory należy przechowywać w odpowiednim miejscu. Zwykłe baterie nie przeznaczone do ponownego ładowania nie mogą być ładowane. Zachodzi ryzyko pożaru i wybuchu! Ła dować można tylko nadające się do tego akumulatory przy użyciu odpowiednich ładowarek. Baterie (1,5 V) są przeznaczone do jednorazowego użytku i po wyczerpaniu muszą zostać poddane zgodnej z przepisami utylizacji. Przy wkładaniu baterii/ do nadajnika i podłączaniu akumulatora zwracać uwagę na odpowiednie ułożenie biegunów (plus/+ i minus/- ). Przy błędnym ułożeniu biegunów uszkodzeniu ulegnie nie tylko nadajnik lecz także model i akumulator. Ponadto zachodzi ryzyko pożaru i wybuchu! Zawsze wymieniać w nadajniku na raz wszystkie baterie. Nie mieszać baterii pełnych z częściowo rozładowanymi. Stosować zawsze takie same baterie tego samego typu i producenta. Do zasilania nadajnika używać wyłącznie dobrej klasy baterii alkalicznych. W przypadku dłuższego nieużywania (np. magazynowanie) należy wyjąć baterie umieszczone w nadajniku, aby nie dopuścić do uszkodzeń spowodowanych wyciekami z baterii. Uwaga! Gdy model nie jest używany, akumulator napędu nie powinien znajdować się w modelu (np. podczas transportu lub magazynowania). W przeciwnym wypadku może dojść do głębokiego rozładowania akumulatora, co spowoduje jego zniszczenie! Do ładowania akumulator należy wyjąć z modelu. Nigdy nie ładować akumulatora bezpośrednio po ich użyciu. Należy odczekać, aż akumulator ostygnie (co najmniej 5-10 minut). Ładować można tylko sprawne i nieuszkodzone akumulatory. Jeśli uszkodzona jest zewnętrzna izolacja lub korpus akumulatora albo gdy akumulator jest zdeformowany lub napęczniały, nie można takiego akumulatora ładować. W takim przypadku występuje duże zagrożenie pożaru i wybuchu! 8

9 Nie dopuścić do uszkodzenia zewnętrznej osłony akumulatora napędu, nie rozcinać foliowej osłony, nie wbijać ostrych przedmiotów w akumulator. Zachodzi ryzyko pożaru i wybuchu! Ponieważ podczas ładowania rozgrzewa się elektronika ładowarki jak i sam akumulator, należy koniecznie zadbać o odpowiednią wentylację. Nigdy nie zakrywać ładowarki i akumulatora. Dotyczy to oczywiście także innych ładowarek i innych akumulatorów. Nigdy nie pozostawiać akumulatorów podczas ładowania bez nadzoru. Odłączyć akumulator od ładowarki, gdy jest on całkowicie naładowany. Nie narażać ładowarki i akumulatora na działanie wysokich/niskich temperatur ani bezpośredniego światła słonecznego. 9

10 8. Elementy obsługi nadajnika W dalszej części niniejszej instrukcji cyfry podawane w tekście odnoszą się zawsze na rysunku obok lub do rysunków umieszczonych w poszczególnych rozdziałach. Odniesienia do innych rysunków są podawane zawsze z informacją z odpowiednim numerem rysunku. Nie jest wykluczone, że kolory i wygląd modelu przedstawione w niniejszej instrukcji odbiegają od kolorów i wyglądu konkretnego egzemplarza. Rysunek 1 1 Włącznik 2 Kontrolka pracy 3 Przełącznik funkcji do ustawień nadajnika 4 Przycisk połączenia 5 Przycisk trymera steru kierunku (tryb 1 i tryb 2) 6 Dźwignia sterowania sterem wysokości i kierunku (tryb 1) Dźwignia sterowania funkcjami silnika i sterem kierunku (tryb 2) 7 Dźwignia trymera steru wysokości (tryb 1) Dźwignia trymera funkcji silnika (tryb 2) 8 Antena nadawcza 9 Dźwignia trymera funkcji silnika (tryb 1) Dźwignia trymera steru wysokości (tryb 2) 10 Dźwignia sterowania funkcjami silnika i lotkami (tryb 1) Dźwignia sterowania sterem wysokości i lotkami (tryb 2) 11 Trymer lotek (tryb 1 i tryb 2) 10

11 9. Uruchomienie nadajnika a) Tryb zdalnego sterowania 1 oraz 2 Tryb 1: Nadajnik jest dostarczany z ustawieniem w Trybie 2. Przełącznikiem Tryb 1 / Tryb 2 (patrz rys. 20) można przełączyć nadajnik na drugi wariant funkcji dźwigni sterowania. Ponieważ po przełączeniu należy jeszcze mechanicznie zmienić obydwa agregaty sterujące, w tym rozdziale opisane są jedynie różnice między trybem 1 a trybem 2. Jeśli model ma być sterowany w trybie 1, nadajnik musi zostać mechanicznie przebudowany przez specjalistę lub w specjalistycznym warsztacie. prawa dźwignia sterowania do przodu i do tyłu: Funkcja silnika ( Thro ) prawa dźwignia sterowania w prawo i w lewo: Funkcja lotek ( Aile ) lewa dźwignia sterowania do przodu i do tyłu: Funkcja steru wysokości ( Elev ) lewa dźwignia sterowania w prawo i w lewo: Funkcja steru kierunku ( Rudd ) Tryb 2 (ustawiony przy dostawie): prawa dźwignia sterowania do przodu i do tyłu: Funkcja steru wysokości ( Elev ) prawa dźwignia sterowania w prawo i w lewo: Funkcja lotek ( Aile ) lewa dźwignia sterowania do przodu i do tyłu: Funkcja silnika ( Thro ) lewa dźwignia sterowania w prawo i w lewo: Funkcja steru kierunku ( Rudd ) Rysunek 2 Dalsze informacje dotyczące sterowania modelem znajdują się w rozdziale

12 b) Wkładanie baterii Ważne! Do zasilania nadajnika należy używać wyłącznie dobrej jakości baterii alkalicznych, ponieważ mają one napięcie 1,5 V/ogniwo. Akumulatory (NiCd/NiMH) mają napięcie jedynie 1,2 V/ogniwo. Przy zastosowaniu akumulatorów umieszczony w nadajniku układ rozpoznania zbyt niskiego napięcia zadziałałby za wcześnie i pojawiło by się wezwanie do naładowania akumulatorów. Przy wkładaniu baterii należy postępować w następujący sposób: Pokrywa komory baterii (1) znajduje się w tyłu nadajnika. Lekko nacisnąć do dołu języczek (2) przy górnej krawędzi pokrywy komory baterii i unieść pokrywę. Włożyć 4 baterie do komory baterii. Zawsze zwracać uwagę na poprawne ułożenie biegunów poszczególnych ogniw (plus/+ oraz minus/-). Odpowiednia wskazówka (3) znajduje się na dnie komory baterii. Następnie wsunąć najpierw dolną krawędź pokrywy komory baterii w obudowie nadajnika i docisnąć pokrywę aż do zatrzaśnięcia dźwigni zamykającej. Rysunek 3 c) Sprawdzenie zasilania nadajnika Po założeniu nowych baterii w ramach testu należy włączyć nadajnik włącznikiem (patrz rys. 1, poz. 1). W tym celu przesunąć przełącznik funkcji z dolnej pozycji OFF do górnej ON. Świecąca się na zielono kontrolka funkcji (patrz rys. 1, poz. 2) informuje o poprawnym zasilaniu napięciem. Jeśli napięcie robocze będzie niewystarczające do poprawnego funkcjonowania nadajnika, kontrolka funkcji zacznie migać na czerwono/zielono. W takim przypadku należy jak najszybciej zakończyć pracę z modelem. Do dalszej pracy nadajnika należy założyć nowe baterie. 12

13 10. Ładowanie akumulatora napędu Rysunek 4 Przed rozpoczęciem składania modelu zaleca się naładowanie akumulatora napędu (1). Do tego celu służy odpowiedni kabel ładowania (2) oraz odpowiednia ładowarka z balanserem (3) znajdujące się w zestawie z modelem. Dwużyłowy kabel podłączeniowy przy akumulatorze (4) służy do zasilania prądem silnika napędu. Ten kabel później w modelu podłącza się do regulatora lotu (patrz także rys. 9). Ładowanie odbywa się poprzez 3-biegunowy kabel podłączeniowy akumulatora (5), który jest podłączany do prawego gniazda wyjściowego ładowarki z balanserem. Obydwa zatrzaski połączenia zabezpieczonego przed zamianą biegunów muszą być skierowane w górę. Do ładowania akumulatora napędu należy podłączyć kabel ładowania (2) do ładowarki z balanserem (3) i podłączyć obydwa zaciski krokodylki (6) do odpowiedniego źródła prądu stałego 12 V (np. akumulator samochodowy). Pamiętać o poprawnym połączeniu biegunów. Czerwony zacisk musi być podłączony do bieguna dodatniego a czarny zacisk do bieguna ujemnego źródła prądu stałego. Niestosowanie się do powyższego wymogu skutkuje zniszczeniem ładowarki. Utrata gwarancji! Alternatywnie można podłączyć odpowiedni zasilacz do ładowarki z balanserem. Zasilacz nie znajduje się w zestawie i musi zostać kupiony osobno. Odpowiedni zasilacz można znaleźć na na liście wyposażenia modelu. Gdy ładowarka jest podłączona do źródła prądu stałego 12 V, świeci się dioda Power-LED (7). Teraz należy podłączyć akumulator (1) do prawego gniazda ładowarki. Dioda LED Charge (8) miga na czerwono i sygnalizuje proces ładowania akumulatora napędu. 13

14 Proces ładowania jest zakończony, gdy dioda Charge-LED (8) na ładowarce świeci się ciągle. Teraz można odłączyć akumulator od ładowarki oraz ładowarkę od źródła prądu stałego. Wskazówka: Automatyczny proces ładowania nie rozpocznie się, jeśli napięcie akumulatora na jednym ogniwie jest niższe niż 0,7 V. Proces ładowania rozpocznie się tylko wtedy, gdy napięcie akumulatora na jednym ogniwie jest niższe niż 4,18 V. Ze względu na technikę wykonywania zdjęć kabel ładowarki na rys. 4 jest ukazany w stanie zwiniętym. Przed użyciem należy zdjąć opaskę kablową i rozwinąć kabel. Ważne! Podczas ładowania nie zostawiać ładowarki z balanserem ani akumulatora bez nadzoru. Pamiętać o czasie ładowania i co pewien czas należy sprawdzać ładowarkę i akumulatory pod kątem nadmiernego nagrzania. Czas ładowania pustego akumulatora wynosi ok. 1,5 godziny. Jeśli po upływie tego czasu dioda Charge- LED (8) przy ładowarce z balanserem nadal miga, należy przerwać proces ładowania i znaleźć przyczynę w akumulatorze i/lub ładowarce z balanserem. Uwaga! Lewe gniazdo ładowania przy ładowarce z balanserem (patrz rys. 4, poz. 9) służy do ładowania 3-biegunowych akumulatorów LiPo, których ładowanie odbywa się w taki sam sposób, jak wyżej opisany. Nigdy nie ładować przy użyciu ładowarki z balanserem w tym samym czasie akumulatorów z dwoma i trzema ogniwami! Zawsze podłączać tylko jeden akumulator! 14

15 11. Prace montażowe przy kadłubie a) Montaż usterzenia poziomego i płozy ogonowej Rysunek 5 Zamontować na kadłubie usterzenie poziome (1) zgodnie z rysunkiem 5 za pomocą śruby 2,6 x 25 mm (2). Następnie zgodnie z rysunkiem 5, poz. 3 założyć płozę ogonową na usterzeniu pionowym. Zamocować płozę ogonową śrubą 2,6 x 25 mm. Drut sterujący płozy ogonowej (5) nasunąć na kształtkę plastikową (4) i przykleić do płatwy steru kierunku tak, jak to ukazano na rys. 5. Użyć np. 5-minutowego kleju na bazie żywicy epoksydowej. Do kolejnej czynności można przystąpić dopiero, gdy klej wyschnie. Podczas klejenia pamiętać, aby nadmiar kleju natychmiast wytrzeć wilgotną szmatką i uważać, żeby klej nie skleił drutu sterującego płozy ogonowej. b) Montaż zespołu drążków przegubowych Zespół drążków przegubowych steru kierunku (rys. 5, poz. 6) oraz steru wysokości (rys. 5, poz. 7) obracając zahaczyć o rogi sterów kierunku i wysokości w taki sposób, aby drążki nie mogły się samoczynnie wykręcić i w ten sposób odłączyć od rogu steru. Do pierwszych prób lotu druty sterujące muszą być zaczepione na skrajnych zewnętrznych otworach rogów sterów. 15

16 c) Montaż podwozia głównego Rysunek 6 Wsunąć podwozie główne do odpowiedniego mocowania na kadłubie (2). Ścisnąć podwozie tak, aby obydwa noski drutu podwozia (1) całkowicie skryły się w mocowaniu podwozia (2). Po zwolnieniu uścisku noski drutu podwozia zatrzasną się w mocowaniu. Podczas montażu należy zwrócić uwagę na odpowiednie ustawienie nakładek na koła (czubek musi być skierowany do tyłu). 16

17 d) Montaż śmigła Rysunek 7 Nałożyć sześciokątny plastikowy zabierak (1) na ukształtowaną część wału silnika. Zamontować śmigło (2) na sześciokątnym plastikowym zabieraku wału silnika i zamocować je kołpakiem (3). Uwaga! Podczas mocowania kołpaka należy pracować z wyczuciem. Aby śmigło mocno się trzymało, kołpak musi być dobrze dokręcony. Należy użyć odpowiedniego narzędzia (np. śrubokrętu). Przy zbyt mocnym dokręceniu kołpaka może ulec zniszczeniu zabierka plastikowy. W takim wypadku nie obowiązuje gwarancja! 17

18 12. Montaż skrzydeł Rysunek 8 Obydwa kable serwa lotek umieścić w odpowiednich gniazdach wychodzących z odbiornika (1). Pamiętać o odpowiednim podłączeniu biegunów (kolory kabli). Wsunąć skrzydło zatrzaskiem (2) do przodu w zagłębienie w kadłubie. Tylną krawędź skrzydła położyć płasko na kadłubie. Uważać, żeby nie zgnieść żadnych kabli. Zamocować skrzydło na kadłubie dwoma śrubami 2,6 x 30 mm (3). 18

19 13. Wkładanie/podłączanie akumulatora napędu Uwaga, ważne! Przed podłączeniem akumulatora napędu do modelu należy włączyć nadajnik. Należy pamiętać, aby dźwignia sterowania funkcjami silnika znajdowała się z najniższym położeniu. Zamontować akumulator (1) pośrodku z przodu kadłuba i zabezpieczyć taśmą z rzepami (2). Wtyczką zabezpieczona przed zamianą biegunów (3) połączyć akumulator z elektroniką modelu. Elektronika sprawdza teraz napięcie akumulatora oraz pozycję Silnik wył.. Po ok. 2 sekundach pojawia się kilka sygnałów sygnalizujących gotowość modelu do pracy. Ster kierunku i wysokości, lotki oraz silnik reagują teraz na ruchy odpowiednich dźwigni sterujących na nadajniku. Odnośnie regulatora lotu stosować się także wskazówki zawarte w rozdziale Programowanie regulatora lotu. Rysunek 9 19

20 14. Ustawienie środka ciężkości Poprzez odpowiednie umiejscowienie akumulatora (i w razie potrzeby poprzez dodanie obciążników ołowianych) model musi być tak ustawiony, aby środek ciężkości znajdował się ok. 48 mm za przednią krawędzią skrzydła. W tym celu na dolnej powierzchni skrzydeł należy zaznaczyć mazakiem prawidłową pozycję środka ciężkości. Złożony, gotowy do lotu model oprzeć w zaznaczonych punktach od dołu na placach wskazujących prawej i lewej ręki (lub na odpowiednim przyrządzie). Jeśli środek ciężkości został wybrany poprawnie, model powinien pochylać się lekko do przodu. Ważne! Punkt ciężkości zawsze należy ustalać na modelu gotowym do lotu (zamontowany akumulator, założona osłona kabiny). Rysunek 10 20

21 15. Sprawdzenie funkcji sterowania Przed pierwszym startem modelu użytkownik musi zapoznać się z funkcjami sterowania oraz przetestować funkcje modelu. Nadajnik jest dostarczany z ustawieniem w Trybie 2. Przełącznikiem Tryb 1 / Tryb 2 (patrz rys. 20) można przełączyć nadajnik na drugi wariant funkcji dźwigni sterowania. Ponieważ po przełączeniu należy jeszcze mechanicznie zmienić obydwa agregaty sterujące, w tym rozdziale opisane są jedynie różnice między trybem 1 a trybem 2. Jeśli model ma być sterowany w trybie 1, nadajnik musi zostać mechanicznie przebudowany przez specjalistę lub w specjalistycznym warsztacie. Uwaga! Upewnić się, że podczas tego testu śmigła nie wciągną żadnych luźnych elementów takich jak papier, folia czy inne przedmioty. Ponadto należy pamiętać, aby podczas tego testu mocno trzymać model i aby w zasięgu pracy i strefie zagrożenia śmigła nie znalazły się żadne elementy ubrania ani części ciała. a) Trymery na nadajniku i modelu Rysunek 11 Przy modelu można ustawić trymery steru kierunku (1), steru wysokości (2) oraz lotek (3). Zanim będzie można przetestować funkcje sterowania modelem, niezbędne jest sprawdzenie aktualnego ustawienia trymera i jego ew. korekta. Nadajnik ma cztery dźwignie trymera (patrz rys. 11 lub rys. 1, poz. 5, 7, 9 i 11), za pomocą których można skorygować ustawienie środkowe obydwu dźwigni sterowania. Jeśli model np. później podczas lotu wykazuje cały czas tendencję skręcania w lewo, można za pomocą trymera steru kierunku lub lotek ustawić ster w taki sposób, aby model leciał prosto. Ustawianie trymera może odbywać się podczas lotu. Teraz należy ustawić wszystkie cztery dźwignie trymera w pozycji środkowej i włączyć nadajnik. Przesunąć dźwignię sterowania funkcjami silnika (patrz rys. 1, poz. 6) w dolne położenie (silniki wyłączone, patrz także rys. 12). Najpierw należy włączyć nadajnik i podłączyć akumulator do modelu. Wszystkie stery muszą reagować na polecenia sterowania nadajnika. Jeśli tak się nie dzieje, należy przeprowadzić procedurę łączenia, patrz rozdział

22 Teraz należy sprawdzić neutralne ustawienie steru kierunku, wysokości i lotek. Przy neutralnym ustawieniu dźwigni trymerów na nadajniku obydwie lotki (rys. 11, poz. 3) muszą być ustawione w jednej linii z tylną krawędzią skrzydła. Jeśli tak nie jest, należy odłączyć końcówki widełkowe od odpowiedniego rogu steru i wkręcając bądź wykręcając ustawić żądaną długość. Teraz należy sprawdzić neutralne ustawienie steru kierunku (rys. 11, poz. 1) i steru wysokości (rys. 11, poz. 2). Przy neutralnym ustawieniu dźwigni trymera obydwa stery muszą znajdować się w jednej linii. Ster wysokości nie może być wychylony w gore lub w dół a ster kierunku w prawo lub w lewo. Jeśli ster wysokości i/lub kierunku nie są poprawnie ustawione, należy otworzyć klapkę serwisową na dole kadłuba. Tutaj należy odkręcić śrubki mocujące zespoły drążków i następnie odpowiednio ustawić dźwignie steru kierunku i wysokości. Po ustawieniu należy ponownie dokręcić śrubki mocujące zespoły drążków. Stosować się do wskazówek umieszczonych w rozdziale 17. Jeśli stery nie wychylają się w sposób opisany w kolejnych rozdziałach, należy przełącznikiem na nadajniku zmienić kierunek działania serw. Dalsze informacje w tym zakresie znajdują się w rozdziale

23 b) Funkcja silnika (tryb 2) Uwaga! Upewnić się, że podczas tego testu silnika śmigła nie wciągną żadnych luźnych elementów takich jak papier, folia czy inne przedmioty. Ponadto należy pamiętać, aby podczas tego testu mocno trzymać model i aby w zasięgu pracy i strefie zagrożenia śmigła nie znalazły się żadne elementy ubrania ani części ciała. Trzymając mocno model przesunąć powoli dźwignię sterowania funkcjami silnika z dolnego do górnego położenia (rys. 13). Śmigło zacznie się obracać i zaczną rosnąć obroty wraz z ruchem dźwigni sterowania. Gdy dźwignia znajdzie się w najwyższym położeniu, śmigło osiągnie obroty maksymalne. Następnie należy ponownie przesunąć dźwignię sterowania w najniższe położenie. Przeprowadzić krótki test silnika sprawdzając przy okazji, czy ruch obrotowy śmigła jest poprawny. Przed kolejnymi testami upewnić się koniecznie, że silnik jest wyłączony. W tym celu przesunąć dźwignię sterowania funkcjami silnika (patrz także rys. 12) ponownie w dolne położenie (silnik wyłączony). Po zakończeniu testów odłączyć akumulator od modelu i wyłączyć nadajnik. Podczas pracy w trybie 1 do sterowania silnikiem używana byłaby nie lewa lecz prawa dźwignia. W tym celu należałby przełączyć przełącznik Tryb 1 / Tryb 2 oraz mechanicznie przebudować nadajnik. W tym celu należy zgłosić się do specjalisty lub do specjalistycznego warsztatu. Rysunek 12 Rysunek 13 23

24 c) Funkcje steru wysokości (tryb 2) Przy przesunięciu dźwigni sterowania steru wysokości w dół, ster wysokości powinien wychylić się do góry. Tylna krawędź steru musi wychylić się w górę o ok mm. Podczas lotu powoduje to nacisk na usterzenie skierowany w dół i model wznosi się. Rysunek 14 Przy przesunięciu dźwigni sterowania steru wysokości w górę, ster wysokości powinien wychylić się w dół. Tylna krawędź steru musi wychylić się w dół o ok mm. Podczas lotu powoduje to nacisk na usterzenie skierowany do góry i model opada. Ta funkcja sterowania jest potrzebna do przywrócenia modelu do normalnej pozycji lotu, jeśli wskutek błędu sterowania lub silnego powiewu wiatru model zacznie się gwałtownie wzbijać. Rysunek 15 Podczas pracy w trybie 1 do sterowania sterem wysokości używana byłaby nie prawa lecz lewa dźwignia. W tym celu należałby przełączyć przełącznik Tryb 1 / Tryb 2 oraz mechanicznie przebudować nadajnik. W tym celu należy zgłosić się do specjalisty lub do specjalistycznego warsztatu. 24

25 d) Funkcje lotek (tryb 1 i 2) Gdy dźwignia sterowania lotek zostanie przesunięta w lewo, lotka lewego skrzydła powinna wychylić się do góry a lotka prawego skrzydła w dół. Tylna krawędź steru musi wychylić się w dół lub w górę o ok mm. Podczas lotu skrzydło jest naciskane w lewą stronę w dół i przy nieznacznej pomocy steru wysokości model wchodzi w zakręt w lewo. Rysunek 16 Gdy dźwignia sterowania lotek zostanie przesunięta w prawo, lotka lewego skrzydła powinna wychylić się w dół a lotka prawego skrzydła w górę Tylna krawędź steru musi wychylić się w dół lub w górę o ok mm. Podczas lotu skrzydło jest naciskane w prawą stronę w dół i przy nieznacznej pomocy steru wysokości model wchodzi w zakręt w prawo. Rysunek 17 Przy przełączeniu na tryb 1 sterowanie lotkami nadal odbywałoby się za pomocą prawej dźwigni sterującej. 25

26 e) Funkcje steru kierunku (tryb 1 i tryb 2) Przy przesunięciu dźwigni sterowania steru kierunku w lewo, ster kierunku powinien wychylić się w lewo. Tylna krawędź steru musi wychylić się w lewo o ok mm. Podczas lotu powoduje to nacisk na usterzenie w prawo i model wchodzi w zakręt w lewo. Jednocześnie płoza ogonowa skręca w lewo. Dzięki temu można zmieniać kierunek także podczas jazdy po ziemi. Rysunek 18 Przy przesunięciu dźwigni sterowania steru kierunku w prawo, ster kierunku powinien wychylić się w prawo. Tylna krawędź steru musi wychylić się w prawo o ok mm. Podczas lotu powoduje to nacisk na usterzenie w lewo i model wchodzi w zakręt w prawo. Jednocześnie płoza ogonowa skręca w prawo. Dzięki temu można zmieniać kierunek także podczas jazdy po ziemi. Rysunek 19 Przy przełączeniu na tryb 1 sterowanie sterem kierunku nadal odbywałoby się za pomocą lewej dźwigni sterującej. 26

27 16. Ustawienie włącznika funkcji Uwaga, ważne! Na nadajniku znajduje się sześć przełączników (patrz także rys. 20), które fabrycznie są ustawione w poprawnej pozycji (ustawienie fabryczne). W normalnych warunkach do użytkowania modelu Red Dragonfly nie jest konieczna zmiana ustawienia przełączników. Przed zmianą ustawienia należy koniecznie zanotować ustawienia fabryczne. Rysunek 20 Aby można było dostosować nadajnik do pracy z innymi modelami, przełączniki 1-6 (od lewej do prawej, patrz rys. 20) mają następujące funkcje: przełącznik 1: Funkcja rewersu kanał 1 Tym przełącznikiem można zmienić kierunek działania serwa lotek. przełącznik 2: Funkcja rewersu kanał 2 Tym przełącznikiem można zmienić kierunek działania serwa steru wysokości. przełącznik 3: Funkcja rewersu kanał 3 Tym przełącznikiem można zmienić kierunek działania dźwigni sterowania obrotami. 27

28 przełącznik 4: Funkcja rewersu kanał 4 Tym przełącznikiem można zmienić kierunek działania serwa steru kierunku. przełącznik 5: Tryb 1 / Tryb 2 Przesuwając ten przełącznik w górną pozycję można włączyć tryb 1. Ze względów bezpieczeństwa przełączenie elektroniczne w nadajniku odbywa się tylko wtedy, gdy nadajnik jest wyłączony. Przełączenie powoduje elektroniczną zamianę funkcji sterowania ster wysokości i sterowanie obrotami. Należy pamiętać: Aby model mógł pracować w trybie 1, dodatkowo musi zostać mechanicznie zmieniony nadajnik przy obu agregatach sterujących. W tym celu należy zgłosić się do specjalisty lub do specjalistycznego warsztatu. przełącznik 6: Mikser Przesuwając ten przełącznik do górnej pozycji można aktywować mikser, który niezależnie od ustawionego trybu zawsze połączy ze sobą funkcję steru poprzecznego i wysokości. Niezależnie od tego, która dźwignia zostanie przesunięta, przy włączonym mikserze wychylone zostaną zawsze oba stery. Ta funkcja nazywa się mikser delta i nie jest potrzebna w modelu Red Dragonfly. 28

29 17. Pierwszy lot a) Ustawienie anteny nadajnika Antenę nadajnika (patrz rys. 1, poz. 8) należy wygiąć w bok w taki sposób, aby była ustawiona pod kątem 90 do teoretycznej linii łączącej urządzenie zdalnego sterowania z modelem. W ten sposób uzyskuje się najlepszą transmisję sygnału. Nie kierować końcówki anteny nadajnika w kierunku modelu, ponieważ powoduje to znaczne zmniejszenie zasięgu. b) Test zasięgu Przed pierwszym lotem należy naładować akumulator napędu zgodnie z instrukcjami zwartymi w rozdziale 10. Należy sprawdzić napięcie baterii znajdujących się w nadajniku (np. miernikiem do baterii). Na terenie, gdzie ma się odbyć lot, należy najpierw przeprowadzić test zasięgu. W tym celu należy włączyć najpierw nadajnik a następnie odbiornik. Do sprawdzenia zasięgu należy (jeśli jest taka możliwość) przekazać model pomocnikowi a samemu oddalać się od modelu. Gdy model znajduje się na ziemi, zasięg zdalnego sterowania powinien wynosić co najmniej m bez żadnych zakłóceń. Po ponownym szybkim sprawdzeniu działania silnika oraz wychylenia steru wysokości i kierunku oraz obu sterów poprzecznych model jest gotowy do pierwszego lotu. Do wykonywania lotów modelem należy wybrać odpowiedni teren. Pierwsze próbne loty zaleca się wykonywać na dużej łące lub na terenie przeznaczonym do lotów modeli. Należy wybrać dzień bezwietrzny lub z bardzo słabym wiatrem. Użytkownik nie posiadający żadnych lub posiadający niewystarczające umiejętności sterowania modelem powinien skorzystać z pomocy doświadczonego modelarza. c) Start Zasadniczo można bez problemu wystartować samodzielnie modelem z gładkiej powierzchni. Mimo to na pierwszy lot zalecamy skorzystanie z pomocnika, który wystartuje model z ręki. W ten sposób operator będzie miał obie ręce wolne i będzie mógł skoncentrować się całkowicie na modelu. Start i lądowanie muszą zawsze odbywać się pod wiatr. Nasza rada: Aby móc dokładnie obserwować położenie modelu, operator powinien stać z boku za pomocnikiem i patrzeć dokładnie w kierunku lotu startującego modelu. Do startu pomocnik chwyta model kciukiem i palcem wskazującym ostrożnie z dołu za kadłub pod skrzydłami. Powoli dodawać gazu i następnie utrzymać silnik na pełnej mocy. Pomocnik łagodnym pchnięciem wypuszcza model do przodu. Teraz model powinien łagodnym łukiem wzbić się w górę. Ewentualnie trzeba nieco zredukować obroty silnika. Należy przy tym jak najmniej używać sterów. Dopiero, gdy model samoczynnie zmienia położenie i np. wchodzi w zakręt, zbyt gwałtownie się wznosi lub opuszcza nos, należy skorygować lot odpowiednimi poleceniami sterowania. Do drobnych korekt pozycji w locie lub do zamierzonych zmian kierunku z pozycji normalnej należy wykonywać tylko drobne i krótkotrwałe ruchy dźwigniami na nadajniku. Po dotarciu na żądaną wysokość lotu należy zredukować moc silnika i wejść w pierwszy zakręt. 29

30 d) Lot po łuku Wejście w zakręt rozpoczyna się od ruchu sterem poprzecznego, wskutek czego model pochyla się. Po uzyskaniu żądanego pochylenia modelu należy ustawić z powrotem ster poprzeczny w pozycji środkowej. Jednocześnie poprzez delikatne pociąganie dźwigni steru wysokości utrzymywana jest stała wysokość podczas lotu w zakręcie. Gdy model leci już w żądanym kierunku, krótkie wysunięcie steru poprzecznego w odwrotnym kierunku ustawia model ponownie poziomo a dźwignię steru wysokości ponownie w pozycji środkowej. Na początku nie należy wykonywać ciasnych zakrętów a podczas lotu po łuku należy także starać się zachować stałą wysokość lotu. Ważne! Skuteczność działania sterów zależy od wychylenia dźwigni na nadajniku oraz od mocy silnika. Im wyższe obroty silnika, tym ciaśniejsze zakręty można wykonywać. Jeśli po wejściu w zakręt lotka nie zostanie cofnięta lub zostanie cofnięta zbyt późno, model wykona beczkę albo obróci się na plecy. Wykonywanie beczki należy zacząć trenować dopiero po kilku godzinach lotów. Uwaga! Podczas lotu zawsze należy pamiętać o minimalnej prędkości. Przy zredukowanej mocy silnika zbyt silne pociągnięcie dźwigni steru wysokości powoduje, że model staj się zbyt wolny i przewróci się do przodu przez dziób lub na bok przez jedno ze skrzydeł. Należy zatem na początku wykonywać lotu na odpowiedniej bezpiecznej wysokości, aby przyzwyczaić się do reakcji modelu na polecenia sterowania. Model nie powinien jednak odlatywać zbyt daleko, aby operator zawsze mógł jednoznacznie ocenić pozycję modelu. e) Regulacja modelu trymerem podczas lotu Jeśli podczas lotu na wprost model wykazuje cały czas tendencję do skrętu w jedna stronę, należy trymerem skorygować niezbędne ustawienie neutralne steru. Ster kierunku: Jeśli model znosi w lewo, należy przesuwać dźwignię trymera steru kierunku tak daleko w prawo, aż model będzie leciał prosto. Jeśli model znosi w prawo, należy wykonać korektę trymerem w lewo. Ster wysokości: Dźwignia trymera steru wysokości powinna być ustawiona w taki sposób, aby model przy pełnej mocy silnika łagodnie się wzbijał a przy zredukowanej mocy silników leciał na stałej wysokości. Jeśli model wzbija się zbyt stromo, należy przesunąć dźwignię trymera do przodu. Jeśli model wykazuje skłonność nurkowania, należy przesunąć dźwignię trymera do tyłu. Ster poprzeczny: Jeśli model obraca się w lewo w osi wzdłużnej, należy przesunąć dźwignię trymera steru poprzecznego tak daleko w prawo, aż model będzie leciał prosto. Jeśli model obraca się w prawo, należy wykonać korektę trymerem w lewo. 30

31 f) Pierwsze lądowanie Zredukować moc silnika i wykonywać duże płaskie pętle. Nie pociągać zbyt mocno za dźwignię steru wysokości, aby w sposób kontrolowany zniżać lot. Ostatnią pętlę przed podejściem do lądowania wybrać w taki sposób, aby lądowanie odbyło się pod wiatr, aby zapewnić odpowiednio dużo miejsca do wylądowania i aby podczas podejścia nie były konieczne znaczne korekty kierunku lotu. Pamiętać zawsze o niezbędnej prędkości lotu i nie zmniejszać za bardzo prędkości przez za dużą redukcję mocy silnika lub zbyt silne pociąganie dźwigni steru wysokości. Dopiero krótko przed posadzeniem należy wyłączyć silnik i wylądować z odpowiednio wychylonym sterem wysokości. Jeśli konieczne było ustawienie trymera na nadajniku, to po wylądowaniu należy tak skorygować trymer na modelu (druty sterujące lotek, steru kierunku i wysokości), aby trymer na nadajniku ponownie znalazł się w pozycji środkowej a model leciał przy tym prosto. Patrz: następny rozdział. g) Regulacja modelu trymerem po lądowaniu Dźwigni sterów przy modelu powinny być ustawiona w taki sposób, aby trymery na nadajniku znajdowały się w pozycji środkowej. W ten sposób do dyspozycji jest cały zakres działania trymera, który może być wykorzystany w czasie lotu. Po locie należy zapamiętać aktualne ustawienie trymera każdej klapy sterowej. Gdy model jest gotowy do lotu, trymery na nadajniku należy ustawić w pozycji środkowej. Następnie należy ustawić mechanicznie zespoły drążków sterów w taki sposób, aby pokrywały się z poprzednim, ustawienie trymera. Aby dokonać korekt przy sterze kierunku i wysokości, należy otworzyć klapkę serwisową na dole kadłuba. Na rys. 21 ukazano serwo steru kierunku (poz. 1) i serwo steru wysokości (poz. 2). Za końcu każdy zespół drążków jest przymocowany śrubką. Można ją odkręcić, poluzować drążki i odpowiednio je ustawić. Następnie należy zamocować drążki śrubką w wybranej pozycji. Rysunek 21 31

32 W lotkach drążki są zahaczone o serwa (rys. 22, poz. 1) w rogach steru. Na drugim końcu drążków umieszczone są widełki (2). Obracając je można zmieniać ich długość. Aby zmienić ustawienie drążków sterujących, należy odsunąć nieco do tyłu pierścień zabezpieczający (4) i odczepić widełki od rogu steru (3). Wydłużyć drążki wg potrzeby, zaczepić ponownie widełki i zabezpieczyć pierścieniem (4). Rysunek 22 32

33 18. Odświeżanie połączenia nadajnika i odbiornika Dla zapewnienia niezakłóconego transferu sygnału zdalnego sterowania 2,4 GHz nadajnik i odbiornik muszą być w taki sam sposób zakodowane cyfrowo. Uzgodnienie cyfrowego kodowania (powiązanie nadajnika z odbiornikiem) odbywa się za pomocą funkcji połączenia. Nadajnik i odbiornik są sparowane lub połączone ze sobą zazwyczaj już fabrycznie i mogą być od razu używane. Odświeżenie połączenia jest niezbędne jedynie po wymianie odbiornika lub nadajnika lub w celu usunięcia błędnego funkcjonowania. Proces ten jest sygnalizowany na odbiorniku zieloną diodą migająca w szybkim rytmie. Ponieważ każdy producent stosuje różne metody kodowania, zarówno nadajnik jak i odbiornik nie może współpracować z produktem innego producenta. Przywracanie połączenia: Przy włączonym nadajniku podłączyć akumulator napędu do elektroniki, zielona dioda LED na nadajniku będzie przez max kilka sekund migać w wolnym rytmie sygnalizując trwający proces łączenia. Po rozpoznaniu nadajnika dioda zaczyna świecić ciągle na zielono. Jeśli odbiornik nie odnajdzie żadnego nadajnika o takim samym kodzie, dioda LED na odbiorniku miga w szybkim rytmie. 1. Przy wyłączonym nadajniku nacisnąć z góry na przycisk łączenia (patrz rys. 1, poz. 4) i przytrzymać. 2. Przy wciśniętym przycisku łączenia włączyć nadajnik i następnie zwolnić przycisk łączenia. Nadajnik przechodzi w tryb łączenia. Dioda LED na nadajniku miga na zmianę na czerwono i zielono. Po kilku sekundach proces łączenia jest zakończony. Nadajnik i model przechodzą do normalnego trybu pracy. Świecące się ciągle na zielono diody LED na nadajniku i odbiorniku sygnalizują, że proces łączenia zakończył się pomyślnie. 3. Należy teraz sprawdzić poprawne działanie zdalnego sterowania. 33

34 19. Programowanie regulatora lotu Regulator lotu jest fabrycznie ustawiony optymalnie dla zastosowanego silnika. W związku z tym nie jest konieczne dokonywanie jakichkolwiek zmian przed pierwszym lotem. a) Kalibracja dźwigni gazu na nadajniku Gdy dźwignia gazu na nadajniku jest ustawiona na minimum (silnik wyłączony), regulator lotu automatycznie rozpoznaje ustawienie silnik wyłączony. Dzięki temu możliwe jest pewne, precyzyjne sterowanie obrotami silnika. Tylko w rzadkich przypadkach (np. po wymianie nadajnika zdalnego sterowania) może być niezbędne ponowne skonfigurowanie pozycji pełen gaz i silnik wyłączony. Sposób postępowania: Włączyć nadajnik i przesunąć dźwignię gazu do pozycji pełen gaz. Podłączyć regulator lotu do akumulatora. Po ok. dwóch sekundach rozlega się podwójny dźwięk, który powtarza się cztery razy. Po usłyszeniu dźwięku należy natychmiast przesunąć dźwignię do pozycji minimum (silnik wyłączony). Ponownie pojawia się podwójny dźwięk a następnie rozlega się melodia. Proces programowania jest zakończony. Regulator lotu jest gotowy do pracy. Jeśli po pierwszych trzech podwójnych dźwiękach dźwignia gazu na nadajniku nie zostanie natychmiast przesunięta do pozycji silnik wyłączony, po czwartym podwójnym dźwięku rozpoczyna się programowanie poszczególnych funkcji. Jeśli programowanie nie ma być teraz wykonywane, należy albo odczekać, aż przejdą wszystkie kroki programowania do końca labo odłączyć akumulator. Jednakże dźwignia gazu na nadajniku musi cały czas pozostawać w pozycji pełen gaz. b) Wybór trybu programowania Regulator lotu można zaprogramować indywidualnie. W tym zakresie należy stosować się do informacji podanych w rozdziale Wskazówki dotyczące poszczególnych funkcji oraz do tabeli programowania. Sposób postępowania podczas programowania: Włączyć nadajnik i przesunąć dźwignię gazu do pozycji pełen gaz. Podłączyć regulator lotu do akumulatora. Po ok. dwóch sekundach rozlega się podwójny dźwięk, który powtarza się cztery razy. Po czwartym podwójnym dźwięku regulator lotu przechodzi w tryb programowania. Następnie regulator przechodzi przez wszystkie funkcje począwszy od 1 hamulec aż do ostatniej 10.1 rozpoznanie zbyt niskiego napięcia. Każda sekwencja dźwięków i melodia rozlega się zawsze cztery razy, zanim regulator przejdzie do kolejnego kroku programowania. Gdy regulator lotu przejdzie do funkcji (sekwencja dźwięków lub melodia), która ma być zmieniona, należy natychmiast przestawić dźwignię gazu na nadajniku do pozycji minimum (silnik wyłączony). Ponownie pojawia się podwójny dźwięk a następnie rozlega się melodia. Proces programowania jest zakończony. Regulator lotu jest gotowy do pracy. Podczas każdego programowania regulatora lotu można zapisać nowe ustawienia tylko jednej funkcji. Jeśli mają być zmienione ustawienia kilku funkcji, należy po dokonaniu jednej zmiany odłączyć akumulator na co najmniej pięć sekund od regulatora lotu i dopiero po tym ponownie przejść do programowania wybranej funkcji. 34

35 c) Funkcje programowane Poniższa tabela zawiera informacje, jakie funkcje są przypisane do określonych sekwencji dźwięków i melodii. Znaki (np. gwiazdka lub kreska) oznaczają poszczególne dźwięki. Litery oznaczają, że w tym miejscu pojawi się melodia. Funkcja Wybór D wi ki / melodia 1 hamulec wy / za _* _* _* _* 2 typ baterii NiMH ~ ~ ~ ~ 2.1 typ baterii LiPo ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ 3 rozpoznawanie zbyt niskiego napi cia (50%) 2,8 V/ogniwo * * * * * * * * 3.1 rozpoznawanie zbyt niskiego napi cia (60%) 3,0 V/ogniwo * _* * _* * _* * _* 3.2 rozpoznawanie zbyt niskiego napi cia (65%) 3,2 V/ogniwo * * * * * * * * 4 ustawienie fabryczne 5 synchronizacja silnika Automatic (7-30 ) 5.1 synchronizacja silnika low (7-22 ) 5.2 synchronizacja silnika high (22-30 ) 6 charakterystyka startu bardzo delikatnie V V V V V V V V 6.1 charakterystyka startu delikatnie V V V V 6.2 charakterystyka startu normalnie V V V V V V V V V V V V 7 tryb govenor wy czony _* * * *_ 7.1 tryb govenor Helimode 1 _** ** ** **_ 7.2 tryb govenor Helimode 2 _*** *** *** ***_ 8 kierunek obrotów silnika lewo / prawo W W W W 9 cz stotliwo taktowania regulatora lotu 8 khz // // // // 9.1 cz stotliwo taktowania regulatora lotu 16 khz \\ \\ \\ \\ 10 reakcja przy zbyt niskim napi ciu zmniejsz moc 10.1 reakcja przy zbyt niskim napi ciu wy cz silnik 35

36 d) Wskazówki dotyczące funkcji programowanych 1 = hamulec Gdy hamulec jest zaprogramowany na wyłączony, po odjęciu gazu (silnik wyłączony) silnik obraca się bez hamowania aż do zatrzymania. Gdy hamulec jest włączony, po odjęciu gazu (silnik wyłączony) zadziała dodatkowo elektroniczny hamulec. Włączenie hamulca zalecane jest dla modeli ze składanym śmigłem. 2 = typ akumulatora Niezależnie od ustawionego typu akumulatora (NiCd/NiMH czy LiPo) liczba podłączonych ogniw jest rozpoznawana automatycznie (przy pełnym akumulatorze). Aby nie dopuścić do szkodliwego głębokiego rozładowania, przy zaprogramowanym rozpoznawaniu zbyt niskiego napięcia odpowiednio do ilości ogniw i typu akumulatora odpowiednio wcześnie następuje zredukowanie mocy silnika lub jego wyłączenie (charakterystyka programowana, patrz: punkt 10 = rozpoznanie zbyt niskiego napięcia (reakcja przy zbyt niskim napięciu). Rozpoznawanie zbyt niskiego napięcia można ustawić bądź wyłączyć w kolejnym punkcie menu 3. 3 = rozpoznawanie zbyt niskiego napięcia W tym punkcie menu można dokonać ustawień rozpoznawania zbyt niskiego napięcia. Dla NiCd/NiMH zaleca się ustawienie 65% a dla LiPo 3,0 V/ogniwo. Dostępne są następujące możliwości ustawień: 1 = 2,8 V/LiPo na ogniwo (50% przy NiCd/NiMH) 2 = 3,0 V/LiPo na ogniwo (60% przy NiCd/NiMH) 3 = 3,2 V/LiPo na ogniwo (65% przy NiCd/NiMH) 4 = ustawienie fabryczne Po zaprogramowaniu tej funkcji regulator wraca do ustawień fabrycznych. 5 = synchronizacja silnika (synchronizacja podłączonego silnika elektrycznego) To ustawienie pozwala na wpływanie (podobnie jak wczesny zapłon w silniku spalinowym) na właściwości pracy silnika. Dostępne są następujące możliwości ustawień: Automatic (zalecane); low (synchronizacja między 7 a 22 ) oraz high (synchronizacja między 22 a 30 ). Synchronizacja silnika zależy od wielu czynników. Do podstawowego ustawienia można posłużyć się ilością biegunów w silniku: liczba biegunów w silniku silnik 2-biegunowy 0 do 5 silnik 4-biegunowy 5 do 10 silnik 6- do 8-biegunowy 10 do 15 silnik 10- do 12-biegunowy 15 do 25 silnik 14-biegunowy i więcej 25 do 30 zalecana synchronizacja 36

37 Przy ustawieniu niższej wartość synchronizacji (mniejszy kąt) w podanym orientacyjnym zakresie, silnik w porównaniu z mocą podstawową będzie miał nieco wyższy moment obrotowy i nieco niższe obroty maksymalne. Przy ustawieniu wyższej wartości synchronizacji (większy kąt) silnik będzie miał nieco wyższe obroty maksymalne i nieznacznie niższy moment obrotowy. W obu przypadkach zmieniają się także wartości prądu. Należy więc pamiętać także o zachowaniu wartości podanych w specyfikacji silnika i regulatora lotu. Ponadto podczas pracy należy zwracać uwagę na temperatury tych komponentów. Użytkownikom nie dysponującym odpowiednią wiedzą fachową oraz wymaganym sprzętem pomiarowym zalecamy ustawienie Automatic. W ustawieniu Automatic dobrane są automatycznie parametry optymalne dla zastosowanego silnika. 6 = charakterystyka startu W tym punkcie ustawia się charakterystykę startu czyli zachowanie modelu przy przesunięciu dźwigni sterowania na nadajniku z pozycji silnik wyłączony do pozycji pełen gaz. Dostępne są trzy możliwości ustawień: bardzo łagodnie, łagodnie, normalnie. 7 = tryb Governor Przy ustawieniu Helimode 1 po otrzymaniu sygnału sterowania z nadajnika pełen gaz silnik będzie w ciągu ok. 5 sekund w sposób ciągły zwiększał obroty od 0% (w zależności od zaprogramowanej wartości charakterystyki startu) do 100%. W trybie Helimode 2 zwiększanie obrotów będzie trwało ok. 15 sekund. Wymienione funkcje zalecane są także jako delikatny start, jeśli np. sterowanie silnikiem elektrycznego szybowca ma się odbywać włącznikiem na nadajniku. Jeśli podczas zwiększania obrotów w ciągu pierwszych 3 sekund dźwignia na nadajniku zostanie przesunięta z pełen gaz na silnik wyłączony, to przy następnym uruchomieniu silnika, które będzie miało miejsce w ciągu najbliższych 3 sekund, wyłączony będzie delikatny start. Jeśli ponowne uruchomienie silnika będzie miało miejsce później niż 3 sekundy od ostatniego sygnału silnik wyłączony, delikatny start jest ponownie aktywny. Gdy aktywny jest tryb Governor, wyłącza się automatycznie zaprogramowany hamulec a wyłączenie silnika przy zbyt niskim napięciu zmienia się zmniejszenie mocy przy zbyt niskim napięciu. 8 = kierunek obrotów silnika Za pomocą tej funkcji można elektronicznie zmienić kierunek obrotów silnika (lewo / prawo) bez konieczności zamiany kabli między regulatorem lotu a silnikiem. 9 = częstotliwość taktowania regulatora lotu Jako częstotliwość taktowania można ustawić wartość 8 khz (zalecana) oraz 16 khz. Ponieważ przy zmianie częstotliwości taktowania należy zwrócić uwagę na wiele czynników, jak rodzaj silnika i zastosowanego regulatora lotu, obroty, wartości prądu itd., zalecamy zmianę podstawowego ustawienia tylko w pojedynczych przypadkach i z uwzględnieniem wszystkich niezbędnych parametrów. 37