Informacja. Nr 36. Polski eksport towarów tekstylno-odzieżowych w świetle umowy stowarzyszeniowej z EWG

Transkrypt

1 KANCELARIA SEJMU BIURO STUDIÓW I EKSPERTYZ WYDZIAŁ ANALIZ EKONOMICZNYCH I SPOŁECZNYCH Polski eksport towarów tekstylno-odzieżowych w świetle umowy stowarzyszeniowej z EWG Maj 1992 Dorota Stankiewicz, Elżbieta Berkowska Zygmunt Paluch, Mirosław Sobolewski Informacja Nr 36 Rynek krajów Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej jest głównym importerem produktów polskiego przemysłu tekstylno-odzieżowego. Dostęp do tego rynku ograniczony jest szeregiem postanowień Multifibre Agreement (porozumienie GATT) i ustaleń EWG. Podpisanie umowy stowarzyszeniowej, określającej harmonogram liberalizacji dostępu do rynku Wspólnoty, stwarza nowe perspektywy przed polskim przemysłem tekstylnoodzieżowym. Kraje EWG zobowiązują się do stopniowego zniesienia wszelkich ograniczeń w przeciągu pięciu lat. Na zasadzie wzajemności Polska będzie redukowała cła importowe na tekstylia sprowadzane z krajów Wspólnoty. Praca przytacza szczegóły porozumienia między Polską a EWG, wynikające z niego wielkości ograniczeń i limitów ilościowych w poszczególnych grupach towarowych oraz zasady funkcjonowania kontyngentów.

2 - 1 - Polski eksport towarów tekstylno-odzieżowych w latach Branża tekstylno - odzieżowa stanowi istotną gałąź polskiego przemysłu. Produkcja tekstyliów i odzieży stanowi 8.5% ogólnej produkcji przemysłu państwowego (dane za 1991 r.). W końcu 1991 r. zatrudnienie w sektorze tekstylno - odzieżowym wynosiło ponad osób, wliczając w to prywatne spółki odzieżowe. Eksport produktów tego przemysłu osiągał w ubiegłych latach poziom 600 mln dolarów USA rocznie, a w 1990 roku wyniósł ponad 700 mln dolarów. Mimo, że produkcja globalna branży tekstylno - odzieżowej uległa w latach 1989 i 1990 obniżeniu, podobnie jak produkcja całego przemysłu, to wiele przedsiębiorstw produkujących i eksportujących odzież wciąż cechowało się względnie wysoką dynamiką wzrostu. Wśród eksportowanych produktów dominowała odzież, tkaniny, dzianiny oraz gospodarcze materiały włókiennicze. Dynamicznie rozwijało się wykonywanie usług zleconych w zakresie przetwarzania odzieży (outward processing trade - OPT), to jest eksport polskiej odzieży w oparciu o importowane tkaniny i dodatki. Takie usługi uległy niemal podwojeniu pomiędzy rokiem 1989 i 1990, podczas gdy w okresie tempo ich wzrostu wynosiło 30% w skali rocznej. Zlecone usługi w zakresie przetwarzania OPT, niemal w całości skoncentrowane są na rynku zachodnioeuropejskim. Największym odbiorcą - 60% ogółu OPT - jest RFN, która w ostatnich trzech latach przejęła rolę ZSRR jako najważniejszego dla Polski importera. Na uwagę zasługuje również dynamiczny rozwój eksportu odzieży na rynki krajów zachodnich. W okresie od 1986 do 1990 roku wzrost eksportu tych towarów wynosił ponad 4% rocznie. Szczególnie wysoki wzrost eksportu odnotowano w następujących rodzajach odzieży: garnitury, marynarki, płaszcze, spodnie i koszule. W omawianym okresie głównymi odbiorcami polskiej produkcji odzieżowej były: Anglia, USA i RFN. Prowadzony eksport do tych państw w decydujący sposób przyczynił się do poprawy sytuacji polskich zakładów odzieżowych po utracie tradycyjnego odbiorcy, jakim był ZSRR. Światowi importerzy produktów przemysłu tekstylno-odzieżowego Wspólnota Europejska i USA stanowią łącznie największy na świecie rynek importowy wyrobów włókienniczych i ubrań. Wartość sprzedawanej tam odzieży stanowi trzy czwarte światowego handlu wyrobami włókienniczymi i wykazuje bardzo wysoki wzrost w ostatniej dekadzie. W zakresie odzieży, rynek importowy Stanów Zjednoczonych stanowi 28,5% importu światowego, RFN 18,2%, Francji 7,2%, Anglii 5,9%, Holandii 4,9%, a Belgii i Luksemburga 3,3%. Wspólnota Europejska jest największym na świecie importerem przędzy i materiałów włókienniczych: US WE Razem mld USD Przyrost mld USD Przyrost mld USD Przyrost Przędza 0,4 1,0% 1,8 24,0% ,0% Materiały 1,9 8,2% ,0% 6,1 18.0% Odzież % 12,0 Źródło: GATT. Schedule A. Eurostat. 11,1% 30,6 12.2% Import materiałów włókienniczych na światowym rynku wzrósł znacznie w ostatnich latach. Fakt ten oraz bardzo konkurencyjna pozycja Polski w zakresie odzieży, dzianin i niektórych wyrobów włókienniczych daje szanse umocnienia jej obecnej pozycji jako średniej wielkości eksportera materiałów tekstylnych i odzieży. Ponadto rysuje się przed Polską możliwość osiągnięcia znaczącego

3 - 2 - wzrostu eksportu w ramach umowy znanej jako Multifibre Agreement (MFA). Światowy handel materiałami tekstylnymi prawdopodobnie pozostanie pod ograniczeniami Multifibre Agreement przez większą część lat dziewięćdziesiątych. Poczynając od lat siedemdziesiątych najwięksi importerzy materiałów tekstylnych starali się uregulować handel tekstyliami. Regulacja ta została formalnie ujęta w umowie Multifibre Agreement (MFA) stanowiącej formalną pochodną GATT. MFA zezwala krajom importującym negocjować uzgodnienia dwustronne w celu ograniczenia eksportu. Podczas urugwajskiej rundy MFA w 1990 r. zadeklarowano chęć opracowania planów docelowej integracji handlu tekstyliami i odzieżą w ramach GATT. Czwarta runda rozmów MFA zakończyła się w 1991 r. W roku bieżącym ma się rozpocząć piąta runda rozmów w ramach MFA Kraje Wspólnoty Europejskiej są głównym rynkiem polskiego eksportu: odzież i dzianiny stanowiły około 40% wartości polskiego eksportu w 1989 r. Jednak Polska nie należy do głównych partnerów handlowych EWG w zakresie materiałów włókienniczych i odzieży: Import tekstyliów i odzieży do EWG (mln. USD 1987) Hong Kong Turcja Chiny Szwajcaria Korea Jugosławia USA Indie Tajwan 888 Pakistan 761 Tajlandia 583 Izrael 452 Brazylia 396 Polaka 367 Indonezja 252 Uwaga: Łącznie z usługami przerobowymi. Źródło.- Eurostat We Wspólnocie Europejskiej Polska posiada dwa rodzaje przydziałów. Pierwszy dotyczy bezpośrednio eksportu wyrobów opartych na surowcach i materiałach o nieokreślonym pochodzeniu (tzw. reeksport). Drugi dotyczy usług zleconych w zakresie przetwarzania (OPT), to znaczy polskiego eksportu opartego na europejskich surowcach i materiałach. Ten drugi rodzaj przydziału istnieje do listopada 1990 r. w 14 kategoriach odzieży i kształtuje się on zazwyczaj na wyższym poziomie niż "eksport bezpośredni. Kategoria Przydział Poziom Poziom OPT Bezpośredni Podkoszulki (1.000 szt.1 Pulowery (1.000 szt.) Spodnie (1.000 szt.) Bluzki (1.000 szt.) Koszule (1.000 szt.) Skarpetki (1.000 szt.) Płaszcze damskie (1.000 szt. ) Garnitury męskie (1.000 szt. ) Marynarki męskie (1.000 szt. ) Pidżamy (1.000 szt.) Spodnie treningowe (1.000 szt. Odzież robocza (ton) Inne ubrania dziane (ton) Inne ubrania (ton) Namioty (ton) ,

4 - 3 - Polskie przydziały we Wspólnocie Europejskiej są stosunkowo niskie. Kraje EWG wynegocjowały z Polską wszechstronne umowy w celu ograniczenia eksportu tekstyliów. Brak "dyscypliny rynkowej" wśród polskich przedsiębiorstw skłonił kraje importujące do ustalenia kontyngentów, niezależnie od obowiązującego poziomu eksportu. Spowodowało to ustalanie polskich przydziałów z zasady poniżej przeciętnej stopy wzrostu, podczas gdy "krajom o handlu niepaństwowym" pozwalano rozszerzyć eksport przed wejściem w życie kontyngentów. Z krajami takimi ustalano ogólnie wyższe przydziały. Rozpoczęta w 1989 r. transformacja polskiej gospodarki nie wpłynęła na zmianę zasad stosowanych w handlu pomiędzy Polską a EWG. Polski eksport towarów tekstylno-odzieżowych do krajów EWG jest nadal limitowany, mimo że poziom polskiego eksportu stanowi zaledwie ułamek eksportu krajów Dalekiego Wschodu. Polska podlega podobnym restrykcjom kontyngentowym jak Hong Kong czy Chiny. Ponadto poziomy polskich kontyngentów we Wspólnocie są niższe w porównaniu z krajami azjatyckimi. Przyznane przez Wspólnotę Europejską kontyngenty nie są w pełni wykorzystywane. Całkowicie wykorzystane są tylko kontyngenty w pewnych kategoriach wyrobów istotnych z punktu widzenia Wspólnoty, np: kontyngenty spodni, ręczników, pościeli i pulowerów. Eksport polskiego przemysłu tekstylno-odzieżowego w świetle umowy stowarzyszeniowej Wyroby tekstylne i odzieżowe należą do grupy tzw. towarów wrażliwych, czyli szczególnie podatnych na wahania koniunktury. Dlatego sektor przemysłu tekstylnego podlega w wielu krajach szczególnej protekcji, zwłaszcza gdy odznacza się niskim stopniem konkurencyjności w stosunku do partnerów zagranicznych. Handel tekstyliami w skali światowej jest przedmiotem kontrowersji między importerami z krajów wysoko rozwiniętych (chroniącymi branżę włókienniczą) a eksporterami z krajów Trzeciego Świata i z Europy Środkowo-Wschodniej, dla których eksport ten jest źródłem znacznych dochodów. Od 1974 r. pod auspicjami GATT działa tzw. Porozumienie Wielowłóknowe (Multifibre Agreement) regulujące wymianę tekstyliów w skali światowej. Dopuszcza ono zawieranie dwustronnej umowy sektorowej między eksporterem i importerem, w której zobowiązuje się do nie przekraczania kontyngentów ilościowych dla określonych kategorii tekstylnych (tzw. dobrowolne samoograniczanie eksportu). Stanowi to w zasadzie odstępstwo od wolnego handlu lansowane przez GATT. Takie umowy podpisywał rząd polski ze Wspólnotą Europejską (zazwyczaj na okres czterech lat) od 1979 r. IV Porozumienie Wielowłóknowe GATT przedłużono do końca 1992 r. W związku z tym Wspólnota prolongowała na ten okres umowę z Polską oraz z innymi 20 krajami, między innymi z Węgrami, Czecho-Slowacją, Rumunią i Jugosławią. Osiągnięcie porozumienia między Wspólnotą i Polską zbiegło się w czasie z negocjacjami w sprawie stowarzyszenia z EWG. Strona polska zabiegała w czasie rokowań o zdecydowaną liberalizację dostępu tekstyliów do rynku Dwunastki, w tym przede wszystkim o zniesienie ograniczeń ilościowych z dniem wejścia umowy w życie. Polska dzięki przewadze komparatywnej ma szansę zwiększenia eksportu tego asortymentu (w 1990 r. tekstylia stanowiły 15% całkowitego eksportu Polski do WE, co oznaczało dochód w wysokości 593 mln ECU. Wspólnota zobowiązała się jednak do stopniowego znoszenia ograniczeń ilościowych. Proces ten rozpocznie się od 1 stycznia 1993 r. i będzie trwał przez okres stanowiący połowę okresu wyznaczonego przez Rundę Urugwajską GATT (w ramach której negocjuje się kwestię znoszenia ograniczeń ilościowych), ale nie krócej, niż przez 5 lat. Umowa określa ponadto harmonogram znoszenia ceł w imporcie tekstyliów do Wspólnoty. Średnia stawka celna będzie maleć według następującego kalendarza:

5 - 4 - w 1992 r. osiągnie ona 71% stawki przed wejściem umowy w życie w 1993 r. osiągnie ona 71% stawki przed wejściem umowy w życie w 1994 r. osiągnie ona 57% stawki przed wejściem umowy w życie w 1995 r. osiągnie ona 43% stawki przed wejściem umowy w życie w 1996 r. osiągnie ona 29% stawki przed wejściem umowy w życie w 1997 r. osiągnie ona 14% stawki przed wejściem umowy w życie W 1998 r. cła w dostępie polskich tekstyliów do rynku EWG zostaną całkowicie zniesione, co przyczyni się do poprawy warunków eksportowych dla producentów tych wyrobów. Stawki celne stosowane dla produktów tekstylnych, w ramach kategorii objętych obrotem uszlachetniającym, eksportowanych z Polski do WE zostają zniesione z dniem wejścia umowy w życie. Ponieważ w 1992 r. będzie obowiązywać umowa sektorowa (w tym samym roku negocjowane będzie porozumienie na następne lata), warto zapoznać się szczegółowo z jej warunkami. Umowa ta ma formę Protokołu zmieniającego porozumienie między Polską a EWG w sprawie handlu tekstyliami, parafowane 27 czerwca 1986 r. (weszło w życie r.). Aneks I powyższego Protokołu zawiera opis (wg nomenklatury CN) kategorii tekstylnych od 115 do 123, które wchodzą w zakres porozumienia: Kategoria 115 kod wg nomenklatury CN Ogólna nazwa Przędza lniana

6 Tkaniny lniane ex ex ex ex ex Bielizna stołowa, toaletowa i kuchenna z tkanin lnianych Firanki, zasłony, story i inne artykuły wyposażenia wnętrz Lniane sznurki, liny, kable i powrozy 122. ex Worki i torby stosowane do pakowania towarów Tkaniny pętelkowe i szenilowe z lnu Szale, chusty szaliki, welony itp. Strony porozumienia uzgodniły podwyżkę niektórych kontyngentów tekstylnych oraz ich zniesienie w przypadku określonych kategorii i to zarówno w eksporcie bezpośrednim z Polski, jak i w obrocie uszlachetniającym. W konsekwencji podwyższenie kwot ilościowych objęło 20 kategorii. Największy wzrost ustalono w przypadku kategorii: 6 (szorty, spodnie i spodenki z różnych tkanin) - o 2214 tys. sztuk; 12 (pończochy, skarpety, rajstopy itp.) - o 9824 tys. par; 3 (tkaniny surowe z włókien ciętych i syntetycznych) - o 1538 ton; 16 (męskie i chłopięce ubrania z wyjątkiem strojów narciarskich) - o 738 tys. sztuk. Poniższa tabela zawiera limity ilościowe w bezpośrednim eksporcie tekstyliów z Polski do WE w 1992 r.:

7 - 6 - Kategoria Ogólna nazwa towaru Jednostka miary Wielkość kontyngentu 2 Tkaniny bawełniane surowe i wykończone, t A oprócz tkanin c splecie gazowym, tkanin t 1800 pętelkowych, frotte, weluru, pluszu, tiulu, tkanin siatkowych i wyrobów pasmanteryjnych 3 Tkaniny z włókna syntetycznego nierozciągalnego t Koszule, koszulki T-shirts, podkoszulki, tys. szt cienkie golfy i półgolfy 5 Swetry i pulowery, kamizelki i żakiety dziane tys. szt lub szydełkowane 6 Spodnie, szorty i spodenki z różnych tkanin tys.szt Koszule męskie i chłopięce z tkanin wełnianych tys.szt bawełnianych i sztucznych 9 Tkaniny bawełniane pętelkowe typu frotte, t 2210 bawełniana bielizna toaletowa i kuchenna 12 Pończochy, skarpety, podkolanówki, rajstopy itp. tys. par Męskie i chłopięce płaszcze, w tym płaszcze tys. szt nieprzemakalne i inne płaszcze z tkanin 15 Damskie f dziewczęce płaszcze i kurtki tys. szt oraz peleryny i płaszcze nieprzemakalne 16 Męskie i chłopięce komplety z tkanin, z tys. szt wyjątkiem ubrań narciarskich 20 Bielizna pościelowa z tkanin t Męskie i chłopięce oraz damskie i dziewczęce tys. szt koszule nocne, pidżamy, szlafroki itp. z dzianin 26 Damskie i dziewczęce: sukienki z dzianin i tkanin tys. szt Tkaniny z włókien sztucznych rozciągalnych t Sznurki, liny, kable, powrozy z włókien t 3700 syntetycznych 115 Przędza lniana t Tkaniny lniane Bielizna stołowa, toaletowa i kuchenna z tkanin lnianych t Kontyngent wiąże się z koniecznością, uzyskania zezwolenia wywozu, które wydaje Departament Obrotu Towarowego i Usług Ministerstwa Współpracy Gospodarczej z Zagranicą, tel

8 - 7 - Kontyngenty ilościowe dla eksportu tekstyliów z Polski do WE w ramach przerobu uszlachetniającego w 1992 r. wynoszą dla kategorii: tys. szt tys. SZt tys. szt tys. szt tys. szt tys. szt tys. szt tys. szt par tys. szt. Strony porozumienia uzgodniły również zasady funkcjonowania autonomicznego systemu uelastyczniania kontyngentów. Strona polska ma możliwość dokonania tzw.: antycypacji, tj. wcześniejszego wykorzystania kontyngentu z następnego roku do wysokości 5% limitu ilościowego na rok bieżący (dostawy przedterminowe odliczane są z kontyngentu na rok następny); reportu tj. przeniesienia na rok następny niewykorzystanej części kontyngentu z br., do wysokości 9% limitu ilościowego, na rok bieżący; transferu ilości kontyngentowych między kategoriami. W tym przypadku transfer między kategoriami najwrażliwszymi (do kategorii 8 włącznie) nie jest dozwolony z wyjątkiem: - transferu między kategorią 2 i 3 do wysokości 7% kategorii, do której ma nastąpić transfer, - transferu między kategoriami 4,5,6,7,8 j.w. W przypadku pozostałych kategorii objętych porozumieniem wysokość transferu może wynieść 10% wartości limitu dla kategorii, do której nastąpi transfer. Przeniesienia pewnych części kontyngentów łącznie dla transferu, reportu i antycypacji nie powinny spowodować wzrostu kontyngentów, do których się one odnosiły o więcej, niż 17% ich wielkości początkowej. Przed dokonaniem w/w przesunięć limitów ilościowych Polska musi powiadomić Wspólnotę. Protokół Umowy zawiera również pewne regulacje dotyczące obrotu uszlachetniającego. Eksport dotyczy w tym wypadku tekstyliów, które zostały w Polsce wytworzone z powierzonych materiałów przez kontrahentów ze Wspólnoty. Dla tej samej sfery nastąpiło podwyższenie kontyngentów dla 10 kategorii, średnio o ponad 100% w stosunku do poziomu z roku Największe podwyżki objęły kategorie: 5 (swetry, pulowery, itp) - o 5,3 tys. szt. i 6 (koszule męskie i chłopięce z różnych tkanin) - o 14,2 tys. szt. Poniższa tabela zawiera limity ilościowe w eksporcie tekstyliów z Polski do WE w ramach tzw. przerobu uszlachetniającego w 1992 roku:

9 - 8 - Kategoria Ogólna nazwa towaru Jednostka miary Wielkość kontyngentu 4 Koszule, koszulki T-shirts, podkoszulki, tys.szt 7000 cienkie golfy itp. 5 Swetry i pulowery, kamizelki i żakiety dziane tys. szt lub szydełkowane 6 Spodnie, szorty i spodenki z różnych tkanin tys.szt Koszule męskie i chłopięce z tkanin lnianych, tys.szt bawełnianych i sztucznych 12 Pończochy, skarpety, podkolanówki, rajstopy itp. tys.par Męskie i chłopięce płaszcze, w tym płaszcze tys.szt nieprzemakalne i inne płaszcze z tkanin 15 Damskie i dziewczęce płaszcze i kurtki tys.szt oraz peleryny i płaszcze nieprzemakalne 16 Męskie i chłopięce ubrania i komplety z tkanin, z tys.szt wyjątkiem ubrań narciarskich.24 Męskie i chłopięce oraz damskie i dziewczęce tys.szt koszule nocne, pidżamy, szlafroki itp. z dzianin 26 Damskie i dziewczęce sukienki z dzianin i tkanin tys.szt 3600 Oprócz kontyngentów dla kategorii ujętych w powyższej tablicy, Wspólnota może wprowadzić limitowanie reimportu dla pozostałych kategorii po uprzednich konsultacjach z Polską, zwłaszcza w przypadku kategorii objętych kontyngentowaniem w ramach tzw. eksportu bezpośredniego (por. 20 kategorii z poprzedniej tablicy). Obie strony uzgodniły również w Protokole kwestię uelastycznienia kontyngentów w eksporcie tekstyliów będących rezultatem przerobu uszlachetniającego w Polsce. System ten obejmuje: 1. transfer między kategoriami: do wysokości 25% limitu dla kategorii, do której dokonywany jest transfer, 2. transfer między krajami Wspólnoty: do wysokości 60% kontyngentu regionalnego, do którego dokonywany jest transfer, 3. report - przeniesienie na rok następny niewykorzystanej części kontyngentu z roku bieżącego do wysokości 13,5% limitu na rok bieżący; 4. antycypacja - wcześniejsze wykorzystanie kontyngentu z następnego roku do wysokości 7,5% limitu na rok bieżący. Protokół regulujący sprawę eksportu tekstyliów z Polski do WE zliberalizował wszystkie kwoty regionalne w 7 kategoriach na ogólną liczbę 20 limitowanych w eksporcie bezpośrednim oraz w 2 kategoriach na 10 ograniczanych w zakresie przerobu uszlachetniającego. W rezultacie powyższego Protokołu Polska otrzymała swobodny dostęp do rynku WE, jeśli chodzi o damskie i dziewczęce bluzki koszulowe (kat. 7), slipy i kalesony męskie i chłopięce oraz majtki damskie i dziewczęce dziane lub szydełkowane (kat. 13), męskie i chłopięce marynarki i blezery z tkanin (kat. 17), męska i damska bielizna z tkanin (kat. 18), spodnie i szorty z wyjątkiem kąpielowych dziane i szydełkowane (kat. 28), tkaniny z włókien sztucznych ciętych (kat. 37), dzianiny i materiały syntetyczne na zasłony i firanki (kat. 38A), dzianiny i materiały szydełkowane z włókien synt. zaw. nitki elastomerowe (kat. 63), damskie i dziewczęce slipy i halki dziane lub szydełkowane (kat. 69), odzież wierzchnia dziana lub szydełkowana (kat. 73 i 83), namioty (kat. 91), lniane sznurki, liny, kable i

10 - 9 - powrozy (kat. 121). Oczywistym jest, że złagodzenie barier ilościowych może przynieść polskim eksporterom korzyść, o ile zapewnią oni ciągłość sprzedaży, wysoką jakość tekstyliów i odpowiednią ich promocję. Liberalizacja importu towarów tekstylno-odzieżowych ze Wspólnoty do Polski Cła importowe stosowane w Polsce wobec importu tekstyliów i odzieży ze Wspólnoty będą stopniowo redukowane od 1995 r. (o 20%) rocznie, aż do ich całkowitego zniesienia w siedem lat po wejściu w życie umowy. Mechanizm rozdziału kontyngentów Polski eksport wyrobów tekstylno-odzieżowych w najbliższych latach będzie nadal ograniczony limitami ilościowymi (kontyngenty). Konsekwencją tego powinno być opracowanie przez polski rząd nowego, skutecznego systemu rozdziału kwot eksportowych dla poszczególnych eksporterów. W przeszłości tradycyjnie kwoty te były przydzielane dla trzech największych monopolistów w handlu art. tekstylnymi: Textilimpexu, Confeximu i Tricotu. Wraz z liberalizacją handlu zagranicznego zmieniają się struktury eksportowe i zaczynają powstawać nowe przedsiębiorstwa handlowe, rozwijające eksport bezpośredni. Opracowanie nowego systemu rozdziału kwot ilościowych powinno zapewnić przede wszystkim pełne wykorzystanie przyznanych Polsce kontyngentów handlowych. System ten musi być przejrzysty, obiektywny i zrozumiały. Istotną kwestią w stosunkach handlowych jest ich ciągłość, a więc system przydzielania kwot eksportowych powinien premiować producentów od lat obecnych na rynkach zachodnich. Najpotężniejsi eksporterzy towarów tekstylno-odzieżowych (Korea, Taiwan, Hong Kong) stosują w systemie rozdziału kontyngentów kryterium wydajności w przeszłości z uwzględnieniem długości okresu współpracy. Niektórzy główni eksporterzy wprowadzili aukcje kontyngentów (Turcja, Hong Kong). Większość państw wykorzystuje oba te kryteria, podczas gdy część państw korzysta z decyzji komisji złożonych z przedstawicieli rządu i przemysłu. W przypadku Turcji rząd sprzedaje 30% dostępnych kontyngentów na dwóch organizowanych w ciągu roku przetargach. Hong Kong dopuszcza wolną sprzedaż kontyngentów przez przedsiębiorstwa, co pozwala na maksymalne ich wykorzystanie oraz zaspokojenie potrzeb rynku. Kraje eksportujące, które stosują system licytacji kontyngentów, osiągnęły znaczny wzrost cen za jednostkę towaru. Studium dotyczące programu restrukturyzacji polskiego przemysłu tekstylnego proponuje przyjęcie w Polsce systemu mieszanego. Część kontyngentów powinno się przyznawać na podstawie kryterium wydajności w przeszłości. 30% do 50% w przypadku "eksportu bezpośredniego" i około 70% w przypadku kontyngentów na odzież przetwarzaną. Pozostała część kontyngentów powinna być sprzedana przez rząd przedsiębiorstwom na aukcji po cenie określonej na podstawie oferty w przetargu zamkniętym. Dopuszczalna byłaby wolna sprzedaż kontyngentów między przedsiębiorstwami. Niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania systemu rozdziału kontyngentów jest gromadzenie informacji dotyczących przepisów celnych. Zarządzanie systemem może być finansowane z wpływów z licytacji kontyngentów. Wszelkie nadwyżki wpływów z licytacji powinny być przekazywane na rzecz restrukturyzacji i promocji eksportu.

11 Źródła: l. "Wspólnoty Europejskie", Instytut Koniunktur i Cen Handlu Zagranicznego, nr 4, Warszawa Polski przemysł tekstylno-odzieżowy; Program restrukturyzacji; Boston Consulting Group, Londyn "Wspólnoty Europejskie", Instytut Koniunktur i Cen Handlu Zagranicznego, nr 1, Warszawa 1992.