Analiza wartości rynkowej elektrowni

Transkrypt

1 Analiza wartości rynkowej elektrowni Autorzy: Prof. dr hab. inż. Ryszard BARTNIK, Dr inż. Zbigniew BURYN Dr inż. Anna HNYDIUK-STEFAN - Politechnika Opolska Wydział Inżynierii Produkcji i Logistyki, Katedra Zarządzania Energetyką ("Energetyka" - 11/2017) Streszczenie. W pracy przedstawiono wyniki wielowariantowych obliczeń wartości rynkowej elektrowni. 1. Wprowadzenie Finansowa opłacalność inwestycji w źródła energii elektrycznej, i nie tylko, jest dla inwestora najważniejszym kryterium jej oceny. ak duża jest ta opłacalność dają obliczone dla niej wartości mierników oceny efektywności ekonomicznej. Należą do nich m.in. wartość rynkowa elektrowni [1 3]. Wartość rynkowa elektrowni, to cena jej sprzedaży/zakupu przez jej właściciela/nabywcę, przy której zarówno właściciel jak i nabywca osiągają satysfakcjonujący ich zysk. Podstawowym kryterium wyceny wartości dowolnych przedsiębiorstw, a więc i źródeł energii, powinna być osiągana stopa oprocentowania inwestowanego kapitału [1 3]. Satysfakcjonujący zysk dla kupującego lub budującego elektrownię, zwanym dalej (Independent Power Producer), to zatem odpowiednia wysokość stopy oprocentowania kapitału, jaki zamierza w nią zainwestować. Oprocentowanie to powinno być większe od oprocentowania, jakie mógłby osiągnąć lokując środki finansowe na rynku kapitałowym. Satysfakcjonujący zysk dla sprzedającego elektrownię, to odpowiednia wysokość udziału v m (tzw. względna wartość rynku) we współwłasności elektrowni, jaką chce zachować dla siebie. Wielkości i v m są ze sobą ściśle powiązane. Kupując elektrownie przejmuje także, proporcjonalnie do swojego udziału (1 v m ) w jej współwłasności, zobowiązania finansowe związane z kredytem zaciągniętym na jej budowę. Metodykę wyznaczania wartości rynkowej elektrowni przedstawiono w [1 3]. 2. Dyskusja i analiza wyników przykładowych obliczeń Analizie poddano nowo wybudowany blok na parametry nadkrytyczne rys. 1.

2 Rys. 1. Schemat ideowy bloku na parametry nadkrytyczne: Ech_w energia chemiczna węgla, POW strumień powietrza, CFB kocioł fluidalny, MP międzystopniowy przegrzewacz pary, WP część wysokoprężna turbiny głównej, SP - część średnioprężna turbiny głównej, NP - część niskoprężna turbiny głównej, U1-U8 kolejne upusty pary z turbiny głównej, G generator energii elektrycznej, N el moc czynna generatora, SK1- skraplacz główny, P1 pompa skroplin, CHPD chłodnica pary z dławnic, NP1 NP4 podgrzewacze regeneracji niskoprężnej, TP turbina pomocnicza, SK2 skraplacz turbiny pomocniczej, ODG odgazowywacz, ZWZ zbiornik wody zasilającej, P2 pompa wody zasilającej, WP1 WP3 podgrzewacze regeneracji wysokoprężnej, SCH schładzacz pary upustowej W tabeli 1. zestawiono bazowe dane wejściowe do obliczeń. Tabela 1. Zestawienie bazowych danych wejściowych dla analizowanego bloku na parametry nadkrytyczne 1. Moc bloku parowego brutto N el = 460 MW 2. Nakłady inwestycyjne na blok = 2990 mln PLN 3. Roczny czas pracy bloku t R = 7500 h 4. Elektryczne potrzeby własne bloku: Ɛ el = 7,6% 5. Stopa dyskonta r = 7%, stopa podatku dochodowego p = 19% 6. Okres budowy bloku b = 5 lat 7. Czas eksploatacji T = 20 lat 8. Roczna stopa kosztów konseacji i remontów rem = 3%. 9. Suma kosztów x pł,p,ub = 0,25, suma kosztów x wu,m,od = 0, ednostkowa cena węgla e pal = 11,4 PLN/G 11. Cena uprawnień do emisji CO 2 : e CO 2 = 29,4 12. Taryfowe jednostkowe stawki za emisje: p 530PLN/Mg NOX, NO x 2 SO 2 PLN/Mg CO 2 (7 euro; kurs EURO/PLN = 4,2). p 0,29PLN/Mg, p CO 110 PLN/Mg CO, CO 2 CO 2 p SO 530PLN/Mg, p pył 350PLN/Mg pył. 13. Emisje ze spalania węgla kamiennego: CO 95 2 kg/g, CO 0,01kg/G, NO x 0,164 kg/g, SO 0,056kg/G 2, 0,007kg/G. pył 14. Udział energii chemicznej węgla w całkowitym jego rocznym zużyciu, dla którego nie jest wymagany zakup pozwoleń na emisję CO 2 : u = 0.

3 2.1. Wartość rynkowa elektrowni na parametry nadkrytyczne Wyniki przykładowych obliczeń przedstawiono na rys Wartość zależy od żądanej przez wartości oraz od żądanej przez sprzedającego wartości v m. Na rysunku 2. przedstawiono wartość rynkową elektrowni dla różnych wartości stóp podatku dochodowego p = 0. Na rysunku 3. przedstawiono stosunek ile razy wartość rynkowa inwestycyjnych poniesionych na budowę elektrowni. i dla stopy /, który pokazuje, jest mniejsza lub większa od rzeczywistych nakładów Rys. 2. Wartość rynkowa elektrowni w funkcji względnej wartości rynku v m oraz z żądaną przez wartością stopy oprocentowania 0,08; 1 e el =300 = 0,1; 2 e el =300 kapitału jako parametrem, gdzie: 1 e el =320 = 0,08; 1 e el =280 = 0,12; 3 e el =300 = 0,1; 2 e el =280 = = 0,08; 2 e el =320 = 0,12; 3 e el =280 = 0,1; 3 e el =320 = 0,12

4 Rys. 3. Stosunek wartości rynkowej elektrowni do rzeczywistych nakładów inwestycyjnych poniesionych na jej budowę w funkcji względnej wartości rynku v m oraz z żądaną przez wartością stopy oprocentowania kapitału jako parametrem, gdzie: 1 e el =320 = 0,08; 1 e el =280 e el =300 = 0,1; 2 e el =280 = 0,12; 3 e el =280 = 0,08; 2 e el =320 = 0,08; 1 e el =300 = 0,1; 3 e el =320 = 0,12 = 0,1; 2 e el =300 = 0,12; 3 Zysk jaki osiąga inwestor jest już zyskiem po opodatkowaniu i może żądać, by cena była obliczana dla tego zysku netto, a więc dla stopy podatku dochodowego p 0% rys. 4, 5. Uwzględniając zatem podatek dochodowy od zysku brutto wartość, p dla należy wyznaczać z zależności, która ten podatek już uwzględnia [1 3]. W obliczeniach przyjęto p = 19% (jest to wartość obowiązująca obecnie w Polsce). W tej sytuacji na przykład dla żądanej przez inwestora wartości, równej p wartości rynku v m maleje cena elektrowni z wartości, p i p, dla rys. 2, 3, 4, 5. i dla tej samej względnej do wartości, p. Gdy natomiast, to maleje względna wartości rynku v m i rośnie zysk NPV

5 Rys. 4. Wartość rynkowa elektrowni,p w funkcji względnej wartości rynku v m oraz z żądaną przez wartością stopy oprocentowania 0,08; 1 e el =300 p, p, p, = 0,1; 2 e el =300 p kapitału,p jako parametrem, gdzie: 1 e el =320 = 0,08; 1 e el =280 p,, = 0,12; 3 e el =300 p, = 0,1; 2 e el =280 p, p, = = 0,08; 2 e el =320 p = 0,12; 3 e el =280, = 0,1; 3 e el =320 p, = 0,12 Rys. 5. Stosunek wartości rynkowej elektrowni,p do rzeczywistych nakładów inwestycyjnych poniesionych na jej budowę w funkcji względnej wartości rynku v m oraz z żądaną przez wartością stopy oprocentowania p, kapitału jako parametrem, gdzie: 1 e el = 320 p, = 0,08; 1 e el = 300

6 p, = 0,08; 1 e el = 280 p, e el = 300 p, = 0,1; 2 e el = 280 p, = 0,08; 2 e el = 320 p, = 0,12; 3 e el = 280 p = 0,1; 3 e el = 320 p, = 0,12, = 0,1; 2 e el = 300 p, = 0,12; 3 3. Podsumowanie i wnioski Wartości, p, są bardzo wrażliwe na zmianę wartości stóp, p, ich wartości o jeden, dwa punkty procentowe powoduje zmianę wartości. Zmiana, p, o kilkanaście, a nawet o kilkadziesiąt punktów procentowych rys. 2, 3, 4, 5. Im mniejsze są wartości, p, tym również są większe wartości rynkowe,, p. Na przykład, gdy cena e el = 320 PLN/MWh i żądana przez wartość oprocentowania kapitału wynosiłaby p, = 8%, to rynkowa cena elektrowni, p, jaką musiałby zapłacić sprzedającemu przy żądanej przez niego wysokości udziału we współwłasności elektrowni równej v m = 76% wynosi = 2990 mln PLN. est zatem równa rzeczywistym nakładom, p inwestycyjnym poniesionym na jej budowę. Dla wartości v m mniejszych od 76%, cena jest wyższa od rzeczywistych nakładów. Cena ta jest również wyższa dla ceny energii elektrycznej e el = 300 PLN/MWh i, p, p, p = 8% dla v m < 58% oraz dla e el = 320 PLN/MWh i = 10% dla v m < 14% rys. 4, 5. W tej sytuacji korzystniej dla byłoby, gdyby zamiast kupować i być współwłaścicielem istniejącej elektrowni w części (1 v m ), wybudował nową. Istotna jednak będzie wówczas odpowiedź na pytanie, czy znajdzie na zagospodarowanym już rynku zbyt na wytwarzaną w niej energię elektryczną? Dla mniejszych cen energii elektrycznej, np. dla e el = 280 PLN/MWh i, przykład dla wartości v m = 30%, rynkowa cena elektrowni wynosi tylko PLN i stosunek, p p = 12%, oraz na, p = 1620 mln = 0,54. Wartość rynkowa elektrowni w tym przypadku wynosi zatem niewiele ponad połowę rzeczywistych nakładów inwestycyjnych. Bibliografia 1. Bartnik R., Buryn Z., Hnydiuk-Stefan A.: Ekonomika energetyki w modelach matematycznych z czasem ciągłym. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa Bartnik R., Buryn Z., Hnydiuk-Stefan A: Investment Strategy in Heating and CHP. Mathematical Models. Wydawnictwo Springer, London Bartnik R., Bartnik B., Hnydiuk-Stefan A: Optimum Investment Strategy in the Power Industry. Mathematical Models. Wydawnictwo Springer, New York 2016