Perspektywy finansowania lasów na obszarach Natura 2000

Transkrypt

1 Perspektywy finansowania lasów na obszarach Natura 2000 Dębe, 6 czerwca 2006

2 Problemy wsparcia UE dla obszarów Natury 2000 mniejszenie budżetu PROW spowodowało pewne tendencje do graniczania przez MRiRW środków środowiskowej osi 2 do 25% budżetu FRROW, czyli minimum wskazanego przez Komisję Europejską.

3 Środki pomocowe UE dla obszarów leśnych Natura 2000 Lasy około 60% obszarów Natury Finansowanie głównie lasów niepaństwowych Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Oś 2 środowiskowa, działanie: Płatności leśnośrodowiskowe i na obszarach Natura 2000 Instytucja zarządzająca Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Instytucja wdrażająca, płatnicza i kontrolująca Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Finansowanie lasów państwowych Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata W ramach priorytetu V Instytucja zarządzająca Ministerstwo Rozwoju Regionalnego

4 ziałania na rzecz leśnictwa przewidywane przez RiRW w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich a lata e wrześniu 2005 r. UE wydała rozporządzenie Nr 1698/2005 o wspieraniu szarów wiejskich w latach Dla leśnictwa najważniejszym łożeniem jest w nim kontynuacja, a nawet zwiększenie zakresu sparcia dla właścicieli lasów prywatnych w porównaniu z okresem Zakres wsparcia leśnictwa proponowany przez MRiRW jest niejszy niż możliwości wynikające z rozporządzenia UE: ś 1 - gospodarcza orzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów ontynuacja), ś 2 środowiskowa alesianie gruntów rolnych (kontynuacja) oraz zalesianie gruntów eużytkowanych rolniczo (nowe), łatności leśnośrodowiskowe oraz na obszarach leśnych sieci NATURA 00 (nowe), dtwarzanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego przez katastrofy prowadzenie odpowiednich instrumentów zapobiegawczych ontynuacja), ś 3- społeczna worzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw (nowe).

5 Płatności dla obszarów Natura podstawa prawna ozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r.: ś 2 rtykuł 46: Płatności dla obszarów Natura 2000 sparcia przewidzianego w art. 36 lit. b ppkt iv) udziela się rocznie a hektar lasu prywatnym właścicielom lasów lub ich towarzyszeniom [u nas włączono leśne wspólnoty gruntowe oraz miny lub ich stowarzyszenia, będące właścicielami lasów] w celu rekompensowania poniesionych kosztów i utraconych dochodów ynikających z ograniczeń nałożonych na użytkowników lasów innych gruntów zalesionych w związku z wdrożeniem dyrektyw ptasiej i siedliskowej na danym obszarze [czyli obligatoryjnych]. ysokość wsparcia ustala się pomiędzy kwotami minimalnymi maksymalnymi określonymi w załączniku.

6 Płatności leśnośrodowiskowe - podstawa prawna Oś 2 Artykuł 47: Płatności leśnośrodowiskowe 1. Płatności leśnośrodowiskowych przewidzianych w art.. 36 lit. b) ppkt v) udziela się na hektar lasu beneficjentom, którzy dobrowolnie podejmują zobowiązania dotyczące środowiska leśnego. Płatności te obejmują jedynie te zobowiązania, które wykraczają poza odpowiednie wymogi obowiązkowe [czyli są dobrowolne, ponad zadania przewidziane w uproszczonych planach urządzenia lasu lub decyzjach opartych na zapisach inwentaryzacji stanu lasu]. Zobowiązania te podejmowane są z reguły na okres od pięciu do siedmiu lat. W przypadkach koniecznych i uzasadnionych ustala się dłuższy okres, zgodnie z procedurą, o której mowa w art.. 90 ust. 2, dotyczącą poszczególnych rodzajów zobowiązań. 2. Płatności obejmują dodatkowe koszty i utratę dochodów wynikające z podjętego zobowiązania. Wysokość wsparcia ustala się pomiędzy kwotami minimalnymi

7 Płatności leśnośrodowiskowe oraz na obszarach leśnych NATURA 2000 Podobnie jak przy zalesieniach połączono 2 działania. Cel ogólny: Zachowanie siedlisk przyrodniczych i gatunków (zgodnie z dyrektywami siedliskową i ptasią): 1) w lasach prywatnych na obszarach sieci NATURA 2000, 2) w pozostałych lasach prywatnych (MRiRW nie wyraża na to zgody). Oba działania objęły 6 jednakowych pakietów zaprojektowanych przez eksperta. Uwzględniono poprawki członków zespołu roboczego z IBL, DGLP i d. Departamentu Leśnictwa). Planowany budżet 81 mln euro (propozycja MŚ 195 mln euro w wersji realizacji także w pozostałych lasach prywatnych)

8 Płatności leśnośrodowiskowe oraz na obszarach leśnych Natura 2000 Cel dla obszarów leśnych: Poprawa zdolności lasów do podtrzymywania różnorodności biologicznej i poprawa stabilności ekologicznej ekosystemów leśnych lasów niepaństwowych. Pakiety: 1) uprawy z odnowienia naturalnego; 2) utrzymywanie zasobów martwego drewna; 3) przetrzymywanie drzewostanu przeszłorębnego na pniu; 4) kształtowanie strefy oszyjkowej na skraju lasu; 5) wprowadzanie gatunków domieszkowych (domieszek biocenotycznych); 6) unaturalniająca przebudowa drzewostanów przedrębnych (z wyjątkiem świetlistych dąbrów). Pakiety w celu utrzymania różnorodności biologicznej. Pakiety 4-6 w celu poprawy stabilności ekologicznej. Uwaga: pakiety 2 i 4 na razie kwestionowane przez MRiRW, pakiet 5 uwzględniony częściowo

9 Pakiet 1: Uprawy z odnowienia naturalnego orzyści: Odnowienie naturalne, czyli z samosiewu, zapewnia lepszą akość i stabilność drzewostanu i lepsze dostosowanie do siedliska niż dnowienie sztuczne. el: Pakiet ma zachęcić właścicieli lasów do naturalnego odnawiania rzewostanu przez zrekompensowanie im uciążliwości zwiększonych kosztów hodowli lasu z wykorzystaniem odnowień samosiewu. arunki: Grunt musi być lasem. Odnowienie z samosiewu ma bejmować co najmniej 70% powierzchni działki leśnej. Dopuszcza ię sztuczne uzupełnienie do 20% powierzchni. Wykluczone gatunki bce. Dopuszcza się zabezpieczenie przed zwierzyną. łatność do osiągnięcia przez las 20 lat.

10 Pakiet 2: Utrzymywanie zasobów martwego drewna (zakwestionowany przez MRiRW) orzyści: Zwiększenie w lesie zasobów martwego drewna służ utrzymaniu licznych gatunków roślin, grzybów i zwierząt. el: Pakiet ma zachęcić właścicieli lasów do pozostawiania w zgłoszonym drzewostanie stojących drzew martwych (posusz jałowego), dziuplastych i zahubionych i zrekompensować im utracone z tego powodu korzyści z lasu. arunki: Pozostawienie 3-10 drzew na hektar lasu o średnicach n wysokości 130 cm określonych dla grup gatunków, oznakowanych i naniesionych na plan sytuacyjny drzewostanu.

11 Pakiet 3: Przetrzymywanie drzewostanu przeszłorębnego na pniu Korzyści: Przetrzymywanie na pniu starych drzewostanów. Cel: Zachęcenie właścicieli lasów do przetrzymania na pniu drzewostanów powyżej minimalnego wieku wyrębu określonego dla poszczególnych gatunków drzew przez zrekompensowanie utraconych korzyści; dopuszczalne byłoby ekstensywne użytkowanie przygodne (na własne potrzeby). Warunki: Drzewostan objęty pakietem przekracza minimalny wiek wyrębu dla odpowiednich gatunków drzew. Przygodne pozyskanie drewna w ciągu roku nie przekracza 3% miąższości drzewostanu.

12 Pakiet 4: Kształtowanie strefy oszyjkowe na skraju lasu (zakwestionowany przez MRiRW) Oszyjek: Staropol. wąskie przejście, przesmyk. Dla przyrodników to skrajna część zbiorowiska roślinnego lub biocenozy, najczęściej pas krzewów na skraju lasu. Występują w nim gatunki typowo leśne, np. zarośla tarninowo-głogowe, ale i trawy pastwiskowe oraz inne gatunki nieleśnej roślinności zielnej. Korzyści: Właściwa biologiczna zabudowa skraju lasu poprawia warunki ekologiczne na granicy polno-leśnej, tworząc siedliska sprzyjające utrzymaniu różnorodności biologicznej. Cel: Zachęcenie właścicieli lasów do zakładania pasów zarośli na skrajach lasu, przypominających naturalne zbiorowiska oszyjkowe przez zwrot kosztów wprowadzania nasadzeń na skraju lasu liczonych na km. Warunki: Założenie na skraju lasu pasa nasadzeń krzewów. Właściwy dobór gatunków (rodzimego pochodzenia, odpowiednich dla siedliska i zasięgu geograficznego, wykluczenie obcych gatunków jako domieszek). Gatunki, więźbę i sposób wprowadzenia krzewów określi plan. Pokrycie krzewów nie mniejsze niż 70%. Szerokość pasa co najmniej 5 m + wolny pas o szerokości 1 m dla roślinności zielnej od strony nieleśnej.

13 Pakiet 5: Wprowadzanie gatunków domieszkowych (domieszek biocenotycznych) (w ostatniej wersji MRiRW nie ma tego pakietu, jest on tylko dodatkiem do przebudowy drzewostanów przedrębnych) orzyści: Domieszki biocenotyczne w postaci rodzimych gatunków drzew krzewów odtwarzają różnorodność gatunkową tych zbiorowisk leśnych, które nie ełnią funkcji produkcyjnej. el: Promowanie wprowadzania przez właścicieli lasów biocenotycznych omieszek rodzimych drzew i krzewów przez zwrot kosztów tych nasadzeń innych prac umożliwiających ich rozwój. arunki: Wprowadzanie w lukach, uzupełnieniach upraw lub w podsadzeniach istniejącym drzewostanie sadzonek rodzimych określonych gatunków drzew krzewów. Wyłącznie na siedliskach borów mieszanych (BM) lub żyźniejszych. ykluczone są gatunki obce i ich usuwanie z podszytu. Naturalnie obsiane rodzime rzewa i krzewy można włączyć do wprowadzonych grup domieszkowych do 0%. Dobór gatunków właściwych dla siedliska i zasięgu geograficznego. Plan kreśli pożądane gatunki, więźbę i sposób ich wprowadzenia, można wykonać ięcia pielęgnacyjne w celu rozwoju wprowadzonych domieszek. łatność na każdy ar powierzchni uzyskanych domieszek.

14 Pakiet 6: Unaturalniająca przebudowa drzewostanów przedrębnych (z wyjątkiem świetlistych dąbrów) orzyści: Wprowadzenie podsadzeń gatunków właściwych dla siedliska do zewostanów niezgodnych z siedliskiem, czyli ich przebudowa w celu unaturalnienia. el: Zachęcanie właścicieli lasów przez zwrot kosztów przebudowy do aturalniającej przebudowy drzewostanów przez podsadzenia lub lukach, nie związanej z cięciami rębnymi (użytkowaniem rębnym głównego zewostanu). arunki: Wprowadzenie podsadzeń jodły, buka, dębu, grabu, lipy lub jesionu pod tniejącymi drzewostanami. Wyłącznie na siedliskach borów mieszanych (BM) yźniejszych. 5 lat po wprowadzeniu podsadzeń możliwe pierwsze cięcie ożliwiające ich rozwój. Gatunki obce wykluczone i do usunięcia. Dobór gatunków łaściwych dla siedliska i zasięgu geograficznego. Plan leśnośrodowiskowy określi żądane gatunki, więźbę i sposób ich wprowadzenia. Naturalnie obsiane drzewa rzewy mogą być wliczone do podsadzeń do 30%. atność za każdy ar wprowadzonych podsadzeń.

15 ne działania PROW pośrednio wiązane z Naturą 2000 Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów (rozszerzone) Bezpośredni beneficjenci: Publiczne i prywatne instytucje doradcze prowadzące działalność doradczą. W praktyce na razie są to Lasy Państwowe, które już zajmują się doradztwem zalesieniowym, a czeka ich wykonywanie planów leśnośrodowiskowych i dla lasów na obszarach Natura Forma: refundacja kosztów ryczałtowych. Zakres: w katalogu usług doradczych, będzie w zarządzeniu Ministra Rolnictwa i RW. Docelowi beneficjenci: Rolnicy i posiadacze lasów.

16 ROW : Zalesienia gruntów rolnych ontynuacja) oraz zalesienia gruntów innych iż rolne (nowe) ealizacja w 2 schematach: chemat 1. Zalesienia gruntów rolnych. Bez zmian, wyjątkiem skrócenia premii zalesieniowej (ekwiwalentu) o 15 lat od założenia uprawy. chemat 2. Zalesienia gruntów innych niż rolne [powinno być ieużytkowanych rolniczo, bo chodzi o odłogi]; możliwe onadto zalesienia niektórych nieużytków, p. przeciwerozyjne na gruntach o dużych spadkach. prowadzono na życzenie wielu krajów. Obejmuje wsparcie a zalesienie (jednorazowe) i premię pielęgnacyjną (5 lat), cz oczywiście w tym przypadku nie ma premii zalesieniowe kwiwalentów). lusem jest możliwość wykorzystania odnowień naturalnych zupełnianych przez sadzenie.

17 dtwarzanie potencjału produkcji leśnej niszczonego przez katastrofy i wprowadzanie dpowiednich instrumentów zapobiegawczych ontynuacja) lasach wszelkiej własności. bejmuje projekty związane z: rzygotowaniem leśnego materiału rozmnożeniowego, porządkowaniem uszkodzonej powierzchni leśnej, dnowieniem lasu z pielęgnacją i ochroną upraw, ielęgnacją i ochroną uszkodzonych drzewostanów oraz cennych biektów przyrodniczych, dostępnianiem terenów leśnych dla wypełniania społecznych funkcji asów, zmocnieniem systemu ochrony przeciwpożarowej. wa schematy: Wsparcie dla obszarów, na których wystąpiła katastrofa. Wprowadzenie elementów zapobiegawczych.

18 Natura 2000 i lasy państwowe w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko na lata celów szczegółowych PO IiŚ wynika pomoc dla prawidłowego funkcjonowania szarów Natura 2000 w dwóch aspektach: wsparcia procesu opracowania planów ochrony, m.in. obszarów Natura 2000; przywracania właściwego stanu siedlisk przyrodniczych ekosystemów i ostoi gatunków na obszarach chronionych, m.in. na obszarach Natura 2000 adleśnictwa i grupy nadleśnictw będą należeć do głównych beneficjentów ramach priorytetu V. tencjalne najważniejsze przedsięwzięcia do wspierania w lasach państwowych obszarach Natura 2000: przebudowa drzewostanów zgodnie z typem siedliska; usuwanie gatunków inwazyjnych; kształtowanie strefy ekotonów na granicy siedlisk leśnych i nieleśnych; budowa lub modernizacja malej infrastruktury służącej udostępnianiu obszarów chronionych dla turystów edukacja ekologiczna i szkolenia

19 Dziękuję za uwagę