Terapia opornego nadciśnienia tętniczego badanie PATHWAY-2, czyli spironolakton kontratakuje
|
|
|
- Juliusz Kot
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Choroby Serca i Naczyń 2015, tom 12, nr 6, N A D C I Ś N I E N I E T Ę T N I C Z E Redaktor działu: prof. dr hab. n. med. Krzysztof Narkiewicz Terapia opornego nadciśnienia tętniczego badanie PATHWAY-2, czyli spironolakton kontratakuje Management of resistant hypertension. PATHWAY-2 trial spironolactone strikes back Krzysztof Narkiewicz Katedra Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego STRESZCZENIE Nadciśnienie tętnicze definiuje się jako oporne, gdy terapia oparta na diuretyku i dwóch innych lekach, należących do różnych klas leków hipotensyjnych, nie prowadzi do obniżenia ciśnienia tętniczego do wartości poniżej 140/90 mm Hg. Celem pracy jest przypomnienie zasad terapii nadciśnienia opornego zawartych w zaleceniach Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego z 2015 roku oraz omówienie najważniejszych wyników opublikowanych w ostatnim czasie badań PATHWAY-2 i SPRINT. W badaniu PATHWAY-2 wykazano, że spironolakton jest najskuteczniejszym lekiem czwartego rzutu w terapii chorych z nadciśnieniem opornym. W badaniu SPRINT dążenie do wartości ciśnienia skurczowego poniżej 120 mm Hg, w porównaniu z celem terapii wynoszącym mniej niż 140 mm Hg, prowadziło do zmniejszenia chorobowości i śmiertelności sercowo-naczyniowej. Wyniki tych badań z pewnością wpłyną na kształt przyszłych zaleceń dotyczących leczenia nadciśnienia tętniczego. Choroby Serca i Naczyń 2015, 12 (6), Słowa kluczowe: oporne nadciśnienie tętnicze, spironolakton, antagoniści aldosteronu, randomizowane badania kliniczne ABSTRACT Hypertension is defined as resistant to treatment when a therapy including a diuretic and two other antihypertensive drugs belonging to different classes fails to lower blood pressure to values below 140/90 mm Hg. This review summarizes the current recommendations of the Polish Society of Hypertension regarding management of resistant hypertension. Furthermore, it presents the key results of two recently completed randomized studies: PATHWAY-2 and SPRINT. The PATHWAY-2 study has shown that spironolactone is the most effective add-on drug for the treatment of resistant hypertension. In the SPRINT trial, targeting systolic blood pressure of less than 120 mm Hg, as compared with less than 140 mm Hg, resulted in lower rates of fatal and nonfatal major cardiovascular events. The results of these trials will certainly influence future hypertension guidelines. Choroby Serca i Naczyń 2015, 12 (6), Key words: resistant arterial hypertension, spironolactone, aldosterone antagonists, randomized clinical trials Adres do korespondencji: prof. dr hab. n. med. Krzysztof Narkiewicz Katedra Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii Gdański Uniwersytet Medyczny ul. Dębinki 7c, Gdańsk tel./faks knark@gumed.edu.pl Copyright 2015 Via Medica, ISSN
2 Choroby Serca i Naczyń 2015, tom 12, nr 6 Rycina 1. Algorytm postępowania w opornym nadciśnieniu tętniczym (przedrukowano za zgodą z [1]); BP (blood pressure) ciśnienie tętnicze; ABPM (ambulatory blood pressure monitoring) ambulatoryjne monitorowanie ciśnienia tętniczego WPROWADZENIE Oporne nadciśnienie tętnicze definiuje się tradycyjnie jako wartość ciśnienia 140/90 mm Hg lub wyższą w przypadku stosowania trzech leków hipotensyjnych (w tym diuretyku), właściwie skojarzonych i w maksymalnych tolerowanych dawkach [1]. Szacuje się, że na podstawie tak sformułowanej definicji dalszej diagnostyki nadciśnienia opornego wymaga 10 20% ogólnej populacji chorych [2, 3]. Chorzy z opornym nadciśnieniem tętniczym charakteryzują się wyższym ryzykiem sercowo-naczyniowym niż chorzy z dobrze kontrolowanym ciśnieniem tętniczym [4]. Od czasu opublikowania najnowszych zaleceń Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego (PTNT) w maju 2015 roku zakończono dwa bardzo ważne badania dotyczące leczenia nadciśnienia tętniczego badanie PATHWAY-2 [5] dokumentujące przewagę spironolaktonu nad alfa-adrenolitykami i beta-adrenolitykami w terapii chorych z nadciśnieniem opornym oraz badanie SPRINT [6] wskazujące na korzyści z intensywnej (docelowe skurczowe ciśnienie tętnicze [SBP, systolic blood pressure] < 120 mm Hg) terapii hipotensyjnej. Celem niniejszego omówienia jest przypomnienie zasad terapii nadciśnienia opornego zawartych w zaleceniach PTNT 2015, omówienie najważniejszych wyników badań PATHWAY-2 i SPRINT oraz przedstawienie implikacji tych badań dla codziennej praktyki klinicznej. ZASADY TERAPII NADCIŚNIENIA OPORNEGO W ZALECENIACH PTNT 2015 Ogólne zasady postępowania w tej grupie chorych przedstawiono na rycinie 1 oraz w tabeli 1. W zaleceniach PTNT podkreślono, że najczęściej obserwuje się pozorną oporność nadciśnienia tętniczego na leczenie z powodu nieprzestrzegania zaleceń terapeutycznych [7]. Wśród innych ważnych przyczyn pozornej oporności należy wymienić niewłaściwe leczenie (m.in. zbyt małe dawki leków i brak diuretyku w tera- 342
3 Krzysztof Narkiewicz, Terapia opornego nadciśnienia tętniczego spironolakton Tabela 1. Podstawowe zasady terapii hipotensyjnej u pacjentów z opornym nadciśnieniem tętniczym (przedrukowano za zgodą z [1]) Przed wdrożeniem dodatkowej terapii należy wykluczyć pozorną oporność i wyeliminować usuwalne przyczyny oporności U pacjentów nieskutecznie leczonych lekiem blokującym układ RAA, diuretykiem oraz antagonistą wapnia w maksymalnych dawkach należy dołączyć antagonistę aldosteronu W kolejnym kroku należy dołączyć alfa-adrenolityk (doksazosyna) lub beta-adrenolityk (preferowane wazodylatacyjne) W kolejnym kroku należy zamienić diuretyk tiazydowy/tiazydopodobny na pętlowy, w szczególności przy znacznym upośledzeniu funkcji nerek W kolejnym kroku należy rozważyć dołączenie leku bezpośrednio rozszerzającego tętniczki (dihydralazyna) lub działającego ośrodkowo (klonidyna) W wyjątkowych przypadkach rzeczywistego opornego nadciśnienia tętniczego, po wyczerpaniu wszystkich powyższych zaleceń farmakoterapii, można rozważyć procedury inwazyjne (denerwację nerek) Kwalifikację do ewentualnego zabiegu denerwacji nerek pozostawia się hipertensjologom, a wykonanie kardiologom inwazyjnym w wyspecjalizowanych ośrodkach RAA renina angiotensyna aldosteron pii skojarzonej) oraz wzrost ciśnienia mierzonego w warunkach klinicznych (efekt białego fartucha ). Za najczęstsze, w wielu przypadkach możliwe do usunięcia, przyczyny oporności na leczenie uznaje się: 1) brak modyfikacji stylu życia, w tym zwiększenie masy ciała i nadużywanie alkoholu; 2) przyjmowanie leków i substancji powodujących wzrost ciśnienia tętniczego; 3) nierozpoznana wtórna postać nadciśnienia tętniczego (m.in. obturacyjny bezdech senny, choroby nerek, pierwotny hiperaldosteronizm oraz zwężenie tętnicy nerkowej); 4) przeciążenie objętościowe (spowodowane nieodpowiednim leczeniem diuretykami, postępującą dysfunkcją nerek, znacznym spożyciem sodu); 5) zaawansowane i nieodwracalne uszkodzenia naczyń. Zalecanym i skutecznym schematem trójlekowej terapii hipotensyjnej są 1) lek hamujący układ renina angiotensyna, 2) diuretyk tiazydowy/ /tiazydopodobny oraz 3) antagonista wapnia. U części chorych z opornym nadciśnieniem tętniczym zamiana dotychczas stosowanych leków na ten schemat trójlekowy może prowadzić do normalizacji ciśnienia tętniczego. W zaleceniach PTNT zaznaczono, że w przypadku braku skuteczności terapii trójlekowej w kolejnym kroku należy zastosować antagonistę aldosteronu (tab. 1). Należy zwrócić uwagę, że zalecenia PTNT różnią się pod tym względem od zaleceń European Society of Hypertension/European Society of Cardiology (ESH/ESC) z 2013 roku [8], w których antagonistów aldosteronu stawiano na równi z innymi lekami czwartego rzutu (m.in. alfa-adrenolitykami). W obu dokumentach zwrócono uwagę, że leczenie inwazyjne można rozważyć dopiero po wyczerpaniu wszystkich wyżej wymienionych metod farmakologicznych. WĄTPLIWOŚCI DOTYCZĄCE SPIRONOLAKTONU PRZED BADANIEM PATHWAY-2 Dobry efekt hipotensyjny antagonistów aldosteronu (zwłaszcza spironolaktonu), nawet w małych dawkach (25 50 mg/d.), u chorych z opornym nadciśnieniem tętniczym był znany od blisko 10 lat [9, 10]. Należy podkreślić, że efekt ten jest szczególnie silnie wyrażony u chorych, u których wartości ciśnienia tętnicze są wysokie, ale jest niezależny od wieku chorych ani stężenia potasu (tab. 2) [11]. Koronnym argumentem sceptyków szerokiego stosowania spironolaktonu w tej grupie chorych było pojawienie się na rynku eplerenonu selektywnego antagonisty aldosteronu o ugruntowanej pozycji w terapii niewydolności serca [12] i niskim ryzyku wystąpienia działań niepożądanych [13, 14]. Wprawdzie we wcześniejszych pracach wskazywano, że obniżenie ciśnienia tętniczego może być większe w wyniku stosowania spironolaktonu niż eplerenonu (tab. 2) [11], ale wiele pytań dotyczących spironolaktonu pozostawało bez odpowiedzi. W opublikowanych badaniach porównywano spironolakton na tle placebo, a nie innych leków hipotensyjnych. Za najważniejsze można było uznać następujące wątpliwości: 1) czy obniżenie ciśnienia tętniczego w wyniku stosowania spironolaktonu, jako leku czwartego rzutu u chorych z pierwotnym nadciśnieniem tętniczym, jest większe niż w wyniku stosowania alfa- i beta-adrenolityków? 2) czy korzystny efekt hipotensyjny spironolaktonu obserwuje się u wszystkich chorych i nie jest ograniczony do przypadków nadciśnienia niskoreninowego? 3) jak wygląda tolerancja leczenia spironolaktonem na tle leków sympatykolitycznych? Odpowiedź na te pytania była celem badania PATHWAY-2, którego 343
4 Choroby Serca i Naczyń 2015, tom 12, nr 6 Tabela 2. Obniżenie ciśnienia tętniczego w trakcie terapii antagonistami aldosteronu wyniki metaanalizy Liu G i wsp. (na podstawie [11]) Zmienna Wyjściowe SBP [mm Hg] Liczba badań SBP [mm Hg] DBP [mm Hg] Spadek (95% CI) p (między grupami) Spadek (95% CI) p (między grupami) > ( 25, 21) 0, ( 20, 11) Zastosowany lek spironolakton ( 24, 19) 0,11 8 ( 10, 6) 0,18 eplerenon 2 11 ( 24, 2) 5 ( 9, 2) Wiek chorych (lata) > ( 27, 15) 0,38 9 ( 11, 7) 0, ( 23, 12) 7 ( 11, 4) Stężenie potasu [mmol/l] > ( 27, 15) 0,37 7 ( 11, 4) 0, ( 25, 8) 8 ( 11, 4) SBP (systolic blood pressure) skurczowe ciśnienie tętnicze; DBP (distolic blood pressure) rozkurczowe ciśnienie tętnicze; CI (confidence interval) przedział ufności wyniki zostały przedstawione pod koniec sierpnia 2015 roku na kongresie ESC w Londynie, a następnie opublikowane w czasopiśmie Lancet [5]. Rycina 2. Ciśnienie tętnicze (pomiary domowe) w badaniu PATHWAY-2 (opracowano na podstawie [5]) WYNIKI BADANIA PATHWAY-2 Badaniem objęto 335 chorych z opornym nadciśnieniem tętniczym (średnia wieku 61 ± 10 lat), u których mimo stosowania terapii trójlekowej (inhibitor konwertazy angiotensyny lub sartan + antagonista wapnia + + diuretyk tiazydopodobny) nie uzyskano normalizacji ciśnienia tętniczego. Podczas trwającej rok obserwacji do dotychczasowego leczenia dodawano w sposób randomizowany spironolakton (25 50 mg), bisoprolol (5 10 mg), doksazosynę (4 8 mg) lub placebo. Każdy z tych leków oraz placebo stosowano 12 tygodni. W analizie uwzględniono nie tylko pomiary ciśnienia tętniczego w gabinecie lekarskim, ale również pomiary domowe. Na rycinie 2 przedstawiono kluczowe dane dotyczące zmian ciśnienia tętniczego w pomiarach domowych. Okazało się, że obniżenie ciśnienia tętniczego w wyniku stosowania spironolaktonu był znamiennie większy (p < 0,001) niż w trakcie leczenia doksazosyną i bisoprololem. Zgodnie z oczekiwaniami efekt hipotensyjny spironolaktonu ujemnie korelował z aktywnością reninową osocza. Największy spadek ciśnienia tętniczego obserwowano u chorych z nadciśnieniem niskoreninowym. W tej podgrupie chorych przewaga spironolaktonu nad alfa- i beta-adrenolitykami była szczególnie wyraźna. Należy jednak podkreślić, że nawet w przypadku wysokiego stężenia reniny, które występuje u relatywnie niewielkiego odsetka chorych z trudnym do leczenia nadciśnieniem tętniczym, efekt spironolaktonu był porównywalny z efektem doksazosyny i bisoprololu. 344
5 Krzysztof Narkiewicz, Terapia opornego nadciśnienia tętniczego spironolakton Tabela 3. Działania niepożądane oraz zaprzestanie terapii w badaniu PATHWAY-2 (na podstawie [5]) Spironolakton Doksazosyna Bisoprolol Placebo p Poważne działania niepożądane (%) ,83 Jakiekolwiek działania niepożądane (%) ,04 Odstawienie leku z powodu działań niepożądanych (%) ,28 Przewaga spironolaktonu w zakresie kontroli ciśnienia tętniczego nie wiązała się z gorszą tolerancją leczenia (tab. 3). Liczba działań niepożądanych oraz konieczność zaprzestania terapii były porównywalne w odniesieniu do trzech badanych leków. Rycina 3. Skurczowe ciśnienie tętnicze (SBP, systolic blood pressure) w grupie chorych leczonych tradycyjnie (cel terapii SBP < 140 mm Hg) oraz intensywnie (cel terapii SBP < 120 mm Hg) w badaniu SPRINT (opracowano na podstawie [6]) Rycina 4. Skumulowane ryzyko wystąpienia pierwotnego punktu końcowego (zawał serca, udar mózgu, niewydolność krążenia lub zgon z przyczyn sercowo-naczyniowych) w grupie chorych leczonych tradycyjnie (cel terapii SBP < 140 mm Hg) oraz intensywnie (cel terapii SBP < 120 mm Hg) w badaniu SPRINT (opracowano na podstawie [6]); SBP (systolic blood pressure) skurczowe ciśnienie tętnicze; CI (confidence interval) przedział ufności BADANIE SPRINT Wyniki badania SPRINT zostały przedstawione w listopadzie 2015 roku na kongresie American Heart Association i jednoczasowo opublikowane w czasopiśmie New England Journal of Medicine [6]. Celem tego randomizowanego badania klinicznego było porównanie dwóch strategii leczenia: konwencjonalnej zgodnej z aktualnymi zaleceniami (cel terapii SBP < 140 mm Hg) oraz intensywnej (cel terapii SBP < < 120 mm Hg). Do badania włączono 9361 chorych (średnia wieku 68 lat) obciążonych wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym, ale bez cukrzycy. Badanie przerwano ze względu na ewidentne korzyści wynikające z intensyfikacji leczenia. Mediana okresu leczenia wynosiła trochę powyżej 3 lat (zamiast 5 lat założonych pierwotnie w protokole). Po roku leczenia średnie SBP wynosiło 121,4 mm Hg w grupie leczonej intensywnie i 136,2 mm Hg w grupie leczonej standardowo (ryc. 3). Skumulowane ryzyko wystąpienia pierwotnego punktu końcowego (zawał serca, udar mózgu, niewydolność krążenia lub zgon z przyczyn sercowo-naczyniowych) w grupie leczonej intensywnie było o 25% niższe (p < 0,001) niż w grupie leczonej standardowo (ryc. 4). W grupie leczonej intensywnie śmiertelność całkowita była mniejsza aż o 27% (p < 0,001). W tej grupie częściej występowały hipotonia (2,4% v. 1,4%) i omdlenia 345
6 Choroby Serca i Naczyń 2015, tom 12, nr 6 (2,3% v. 1,7%), ale nie przełożyło się to na wzrost liczby urazów związanych z upadkami. W najbliższych miesiącach są planowane kolejne analizy badania SPRINT. Warto wspomnieć, że jednym z drugorzędowych celów badania była ocena wpływu stopnia intensywności leczenia na funkcje poznawcze. PODSUMOWANIE Badanie PATHWAY-2 przyniosło bardzo przekonujące dowody wskazujące na przydatność kliniczną spironolaktonu. Lek ten wykazuje przewagę nad innymi lekami czwartego rzutu silniej obniża ciśnienie tętnicze i jest tak samo dobrze tolerowany. Trwa zatem dobra passa dla starego dobrego spironolaktonu, który przeżywa renesans w terapii nadciśnienia tętniczego. Znaczenie spironolaktonu może się jeszcze zwiększyć w świetle wyników badania SPRINT, w którym stwierdzono korzyści wynikające z intensywnego leczenia nadciśnienia tętniczego. Badania SPRINT i PATHWAY-2 z pewnością wpłyną na przyszłe zalecenia. Jeżeli zgodnie z oczekiwaniami dojdzie do obniżenia docelowego ciśnienia tętniczego, to stosowanie spronolaktonu będzie rozważane coraz częściej. Lek o marginalnym przez wiele lat znaczeniu jako diuretyk oszczędzający potas staje się zatem kluczowym elementem terapii chorych z opornym nadciśnieniem tętniczym. PIŚMIENNICTWO 1. Tykarski A., Narkiewicz K., Gaciong Z. i wsp. (red.). Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego. Nadciś. Tętn. Prakt. 2015; 1: Williams B. Resistant hypertension: an unmet treatment need. Lancet 2009; 374: Achelrod D., Wenzel U., Frey S. Systematic review and meta-analysis of the prevalence of resistant hypertension in treated hypertensive populations. Am. J. Hypertens. 2015; 28: Calhoun D.A., Jones D., Textor S. i wsp. Resistant hypertension: diagnosis, evaluation, and treatment. A scientific statement from the American Heart Association Professional Education Committee of the Council for High Blood Pressure Research. Hypertension 2008; 51: Williams B., MacDonald T.M., Morant S. i wsp.; British Hypertension Society s PATHWAY Studies Group. Spironolactone versus placebo, bisoprolol, and doxazosin to determine the optimal treatment for drug-resistant hypertension (PATHWAY-2): a randomised, double-blind, crossover trial. Lancet 2015; pii: S (15) SPRINT Research Group. A randomized trial of intensive versus standard blood-pressure control. N. Engl. J. Med Nov 9 [złożone do druku]. 7. Burnier M., Wuerzner G., Struijker-Boudier H., Urquhart J. Measuring, analyzing, and managing drug adherence in resistant hypertension. Hypertension 2013; 62: ESH/ESC guidelines for the management of arterial hypertension: the Task Force for the Management of Arterial Hypertension of the European Society of Hypertension (ESH) and Task Force for the management of arterial hypertension of the European Society of Cardiology. Blood Press. 2013; 22: Liu G., Zheng X.X., Xu Y.L. i wsp. Effect of aldosterone antagonists on blood pressure in patients with resistant hypertension: a meta-analysis. J. Hum. Hypertens. 2015; 29: Capuano A., Scavone C., Vitale C. i wsp. Mineralocorticoid receptor antagonists in heart failure with preserved ejection fraction (HFpEF). Int. J. Cardiol. 2015; 200: Lainscak M., Pelliccia F., Rosano G. i wsp. Safety profile of mineralocorticoid receptor antagonists: spironolactone and eplerenone. Int. J. Cardiol. 2015; 200: Seferovic P.M., Pelliccia F., Zivkovic I. i wsp. Mineralocorticoid receptor antagonists, a class beyond spironolactone focus on the special pharmacologic properties of eplerenone. Int. J. Cardiol. 2015; 200:
Definicja, podział i częstość występowania opornego nadciśnienia tętniczego
Rozdział 2. Definicja, podział i częstość występowania opornego nadciśnienia tętniczego ANDRZEJ JANUSZEWICZ, ALEKSANDER PREJBISZ 2.1. DEFINICJA OPORNEGO NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO W ubiegłych dekadach zwłaszcza
Materiały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego
Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )
FARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO. Prof. dr hab. Jan J. Braszko Zakład Farmakologii Klinicznej UMB
FARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO Prof. dr hab. Jan J. Braszko Zakład Farmakologii Klinicznej UMB Oparte na dowodach zalecenia w leczeniu nadciśnienia tętniczego wg. Joint National Committee (JNC
Denerwacja nerek stan wiedzy 2013. Prof. dr hab. med. Andrzej Januszewicz Klinika Nadciśnienia Tętniczego Instytut Kardiologii
Denerwacja nerek stan wiedzy 2013 Prof. dr hab. med. Andrzej Januszewicz Klinika Nadciśnienia Tętniczego Instytut Kardiologii Katowice, 21 listopada 2013 2009 Lancet. 2009;373:1275-1281 Pierwsza ocena
Śmiertelność przypisana w tys; całość Ezzatti M. Lancet 2002; 360: 1347
Nadciśnienie tętnicze Prewencja i leczenie Prof. dr hab. med. Danuta Czarnecka I Klinika Kardiologii i Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Jagielloński, Kraków Warszawa.07.04.2013
Pułapki farmakoterapii nadciśnienia tętniczego. Piotr Rozentryt III Katedra i Kliniczny Oddział Kardiologii Śląskie Centrum Chorób Serca, Zabrze
Pułapki farmakoterapii nadciśnienia tętniczego Piotr Rozentryt III Katedra i Kliniczny Oddział Kardiologii Śląskie Centrum Chorób Serca, Zabrze Leczenie nadciśnienia tętniczego versus leczenie chorego
Badanie SYMPLICITY HTN-3
PRACA ORYGINALNA BADANIA KLINICZNE. CO NOWEGO W HIPERTENSJOLOGII? Badanie SYMPLICITY HTN-3 Artur Radziemski, Katarzyna Kostka-Jeziorny Opracowano na podstawie: Bhatt D.L., Kandzari D.E., O Neill W.W. i
Nadciśnienie tętnicze u chorych z cukrzycą - groźny duet. prof. Włodzimierz J. Musiał
Nadciśnienie tętnicze u chorych z cukrzycą - groźny duet. prof. Włodzimierz J. Musiał Plan wykładu Epidemiologia Jaki wpływ ma współwystępowanie nadciśnienia u chorych z cukrzycą Do jakich wartości obniżać
Spis treści. 1. Przyczyny nadciśnienia tętniczego Bogdan Wyrzykowski... 13
Spis treści 1. Przyczyny nadciśnienia tętniczego Bogdan Wyrzykowski........ 13 Genetyczne uwarunkowania pierwotnego nadciśnienia tętniczego..... 14 Nadciśnienie monogeniczne..................................
Leczenie nadciśnienia tętniczego u dorosłych chorych na cukrzycę
ZALECENIA ISSN 1640 8497 Stanowisko American Diabetes Association Leczenie nadciśnienia tętniczego u dorosłych chorych na cukrzycę Hypertension management in adults with diabetes Przedrukowano za zgodą
Leczenie nadciśnienia tętniczego u dorosłych chorych na cukrzycę
ZALECENIA ISSN 1640 8497 Stanowisko American Diabetes Association Leczenie nadciśnienia tętniczego u dorosłych chorych na cukrzycę Treatment of hypertension in adults with diabetes Przedrukowano za zgodą
Przywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie
Przywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie Jak wspomniano we wcześniejszych artykułach cyklu, strategia postępowania w migotaniu przedsionków (AF) polega albo na kontroli częstości rytmu komór i zapobieganiu
Wartości docelowe ciśnienia tętniczego u osób z chorobą wieńcową spojrzenie po badaniu SPRINT
INTERWENCJA CZY PREWENCJA? Wartości docelowe ciśnienia tętniczego u osób z chorobą wieńcową spojrzenie po badaniu SPRINT STRESZCZENIE Nadciśnienie tętnicze jest jednym z głównych czynników ryzyka chorób
VI Konferencja "Zaawansowany kurs hipertensjologii dla specjalistów
VI Konferencja "Zaawansowany kurs hipertensjologii dla specjalistów PIĄTEK, 30 CZERWCA 2017 ROKU 12.00 14.30 Warsztaty echokardiograficzne pt. Serce nadciśnieniowca oczami echokardiografisty prof. dr hab.
Algorytm wyboru terapii hipotensyjnej krajobraz po badaniu ASCOT-BPLA
Choroby Serca i Naczyń 26, tom 3, supl. A, A5 A9 Algorytm wyboru terapii hipotensyjnej krajobraz po badaniu ASCOT-BPLA Marcin Grabowski, Krzysztof J. Filipiak I Katedra i Klinika Kardiologii Akademii Medycznej
CMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca
CMC/2015/03/WJ/03 Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca Dane pacjenta Imię:... Nazwisko:... PESEL:... Rozpoznane choroby: Nadciśnienie tętnicze Choroba wieńcowa Przebyty zawał
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Nadciśnienie tętnicze od A do Z 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek )
Tomasz Grodzicki 1, Krzysztof Narkiewicz 2. Klasyfikacja nadciśnienia tętniczego. Summary
Tomasz Grodzicki 1, Krzysztof Narkiewicz 2 ARTYKUŁ POGLĄDOWY 1 Katedra Chorób Wewnętrznych i Gerontologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie 2 Katedra Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii
Stany zagrożenia życia w przebiegu nadciśnienia tętniczego
Stany zagrożenia życia w przebiegu nadciśnienia tętniczego Nadciśnienie tętnicze Źródło: Wytyczne ESH/ESC dot postępowania w nadciśnieniu tętniczym 2013 Stratyfikacja łącznego ryzyka sercowo-naczyniowego
Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym 2015 rok
Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym 2015 rok Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego Próba komentarza na temat zmian i ich zasadności Andrzej Tykarski, Krystyna Widecka, Krzysztof
BADANIA KLINICZNE. CO NOWEGO W HIPERTENSJOLOGII?
BADANIA KLINICZNE. CO NOWEGO W HIPERTENSJOLOGII? Różnice w tolerancji glukozy u pacjentów z zespołem metabolicznym leczonych dwiema różnymi kombinacjami leków hipotensyjnych prospektywne, randomizowane
Terapia nadciśnienia w okresie wczesnej starości
Terapia nadciśnienia w okresie wczesnej starości Zbigniew Gaciong Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Badanie SHEP po 22 latach leczenie
Stosowanie skojarzenia beta-adrenolityku i inhibitora konwertazy angiotensyny w terapii nadciśnienia tętniczego spojrzenie hipertensjologa
Kardiologia Polska 2017; 75, supl. II: 13 18; DOI: 10.5603/KP.2017.0044 ISSN 0022 9032 ArtykuŁ poglądowy / Review article Stosowanie skojarzenia beta-adrenolityku i inhibitora konwertazy angiotensyny w
Nadciśnienie tętnicze punkt widzenia lekarza i dietetyka. prof. nadzw. dr hab. n. med. J. Niegowska dr inż. D. Gajewska
Nadciśnienie tętnicze punkt widzenia lekarza i dietetyka prof. nadzw. dr hab. n. med. J. Niegowska dr inż. D. Gajewska Wszechnica Żywieniowa SGGW Warszawa 2016 Ciśnienie tętnicze krwi Ciśnienie wywierane
Kongres Europejskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego 2013 co nowego w hipertensjologii?
Choroby Serca i Naczyń 2013, tom 10, nr 4, 208 214 F A R M A K O T E R A P I A C H O R Ó B U K Ł A D U K R Ą Ż E N I A Redaktor działu: prof. dr hab. n. med. Beata Wożakowska-Kapłon Kongres Europejskiego
Rejestr codziennej praktyki lekarskiej dotyczący cy leczenia nadciśnienia nienia tętniczego t tniczego. czynnikami ryzyka sercowo- naczyniowego
Rejestr codziennej praktyki lekarskiej dotyczący cy leczenia nadciśnienia nienia tętniczego t tniczego współwyst występującego z innymi czynnikami ryzyka sercowo- naczyniowego Nr rejestru: HOE 498_9004
Andrzej Kleinrok 1, 2, Grażyna Prokop-Lewicka 1, Agata Czarnopyś-Sitarz 1, Tomasz Domański 1. Streszczenie
Andrzej Kleinrok 1, 2, Grażyna Prokop-Lewicka 1, Agata Czarnopyś-Sitarz 1, Tomasz Domański 1 PRACA ORYGINALNA 1 Samodzielny Publiczny Szpital Wojewódzki im. Papieża Jana Pawła II, Zamość 2 Wyższa Szkoła
Leczenie nadciśnienia tętniczego u pacjentów z cukrzycą
Aleksandra Uruska 1, Paweł Uruski 2 KOMENTARZ 1 Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu 2 Katedra i Klinika Hipertensjologii, Angiologii i Chorób
Nadciśnienie tętnicze i choroby współistniejące jak postępować z chorym na nadciśnienie i cukrzycę?
Nadciśnienie tętnicze i choroby współistniejące jak postępować z chorym na nadciśnienie i cukrzycę? Tomasz Miazgowski Klinika Hipertensjologii PUM w Szczecinie 1. Cechy charakterystyczne i odrębności patogenetyczne
Aneks II. Uzupełnienia odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta
Aneks II Uzupełnienia odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta 7 Dla produktów zawierających inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę (inhibitory ACE) benazepryl,
Mefelor 50/5 mg Tabletka o przedłużonym uwalnianiu. Metoprololtartrat/Felodipi n AbZ 50 mg/5 mg Retardtabletten
ANEKS I WYKAZ NAZW, POSTACI FARMACEUTYCZNYCH, MOCY PRODUKTÓW LECZNICZYCH, DRÓG PODANIA, WNIOSKODAWCÓW, POSIADACZY POZWOLEŃ NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU W PAŃSTWACH CZŁONKOWSKICH Państwo członkowskie Podmiot
ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW
ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW Rozprawa doktorska Autor: lek. Marcin Wełnicki Promotor: prof. dr hab. n. med Artur
Leczenie nadciśnienia tętniczego
Leczenie nadciśnienia tętniczego Obniżenie ciśnienia tętniczego można uzyskać przez Zmniejszenie oporu naczyniowego uzyskane przez rozszerzenie naczyń na drodze neuronalnej, humoralnej i działania bezpośredniego
Nowe leki w terapii niewydolności serca.
Nowe leki w terapii niewydolności serca. Michał Ciurzyński Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego z Centrum Diagnostyki i Leczenia Żylnej Choroby Zakrzepowo Zatorowej
Nadciśnienie tętnicze - wytyczne PTNT 2015 Co jest szczególnie ważne?
Nadciśnienie tętnicze - wytyczne PTNT 2015 Co jest szczególnie ważne? Zbigniew Gaciong Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny 1 Czynniki
NADCIŚNIENIE TĘTNICZE - INNOWACJE W TERAPII : BackBeat Medical. Adam Sokal Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze Kardio-Med Silesia
NADCIŚNIENIE TĘTNICZE - INNOWACJE W TERAPII : BackBeat Medical Adam Sokal Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze Kardio-Med Silesia Nadcisnienie i Stymulatory Nadciśnienie jest jednym z największych globalnych
Kliniczne profile pacjentów z nadciśnieniem tętniczym, u których warto rozważyć terapię skojarzoną telmisartanem i hydrochlorotiazydem
249 Kliniczne profile pacjentów z nadciśnieniem tętniczym, u których warto rozważyć terapię skojarzoną telmisartanem i hydrochlorotiazydem Clinical profiles of hypertensive patients in whom it is worth
Leczenie nadciśnienia tętniczego - krok po kroku
Leczenie nadciśnienia tętniczego - krok po kroku Prof. dr hab. med. Danuta Pupek-Musialik Kierownik Katedry Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Medyczny w
Przegląd randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych w grupie osób w wieku podeszłym
Akademia Medycyny GERIATRIA OPARTA NA FAKTACH/EVIDENCE-BASED GERIATRICS Wpłynęło: 19.03.2008 Zaakcepetowano: 23.03.2008 Przegląd randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych w grupie osób w wieku
MÓJ CHORY Z NIEPODDAJĄCYM SIĘ LECZENIU NADCIŚNIENIEM TĘTNICZYM OPORONY LEKARZ, PACJENT CZY CHOROBA?
MÓJ CHORY Z NIEPODDAJĄCYM SIĘ LECZENIU NADCIŚNIENIEM TĘTNICZYM OPORONY LEKARZ, PACJENT CZY CHOROBA? Katarzyna Widecka Klinika Kardiologii PUM Oporne nadciśnienie tętnicze TRH ( Treatment- resistant hypertension)
Odwrócenie upośledzonej tolerancji glukozy oraz nowych przypadków cukrzycy związanych z terapią diuretykami wyniki badania STAR-LET
ARTYKUŁ POGLĄDOWY BADANIA KLINICZNE. CO NOWEGO W HIPERTENSJOLOGII? Odwrócenie upośledzonej tolerancji glukozy oraz nowych przypadków cukrzycy związanych z terapią diuretykami wyniki badania STAR-LET Katarzyna
Badanie SPRINT początek maratonu zmian w leczeniu nadciśnienia tętniczego?
PRACA POGLĄDOWA 28 DOWODY MEDYCZNE W KARDIOLOGII Pracę otrzymano: 12.07.2016 Zaakceptowano do druku: 28.11.2016 Copyright by Medical Education Badanie SPRINT początek maratonu zmian w leczeniu nadciśnienia
Aneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta
Aneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta Uwaga: Niniejsze zmiany do streszczenia charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta są wersją obowiązującą
Przegląd randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych w grupie osób w wieku podeszłym
G E R I A T R I A ; : - Akademia Medycyny GERIATRIA OPARTA NA FAKTACH/EVIDENCE-BASED GERIATRICS Otrzymano/Submitted:.. Zaakceptowano/Accepted:.. Przegląd randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych
I Katedra i Klinika Kardiologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
praca POGLĄDOWA Folia Cardiologica 2015 tom 10, nr 4, strony 288 293 DOI: 10.5603/FC.2015.0043 Copyright 2015 Via Medica ISSN 2353 7752 Eplerenon w codziennej praktyce aktualne miejsce w terapii i perspektywy
Czy po badaniu ADVANCE leczenie hipotensyjne chorych na cukrzycę stanie się bardziej advanced zaawansowane?
KOMENTARZ Czy po badaniu ADVANCE leczenie hipotensyjne chorych na cukrzycę stanie się bardziej advanced zaawansowane? Andrzej Tykarski Przedstawione na Kongresie ESC w Wiedniu i opublikowane jednocześnie
Nadciśnienie tętnicze - główna przyczyna chorób układu krążenia w Polsce,którą można leczyć
Nadciśnienie tętnicze - główna przyczyna chorób układu krążenia w Polsce,którą można leczyć Prof.dr hab.med Danuta Czarnecka Instytut Kardiologii, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie
LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 719 Poz. 27 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia sildenafilem
Valsamix Amlodipine + Valsartan, 5 mg + 80 mg, 5 mg mg, 10 mg mg, tabletki powlekane
Plan zarządzania ryzykiem dla produktu leczniczego Valsamix Amlodipine + Valsartan, 5 mg + 80 mg, 5 mg + 160 mg, 10 mg + 160 mg, tabletki powlekane Nr procedury NL/H/3460/001-003/DC Tłumaczenie na język
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zawieszenia pozwolenia na dopuszczenie do obrotu przedstawione przez Europejską Agencję Leków
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zawieszenia pozwolenia na dopuszczenie do obrotu przedstawione przez Europejską Agencję Leków 1 Wnioski naukowe Ogólne podsumowanie oceny naukowej dotyczącej kwasu nikotynowego/laropiprantu
Nadciśnienie tętnicze. Prezentacja opracowana przez lek.med. Mariana Słombę
Nadciśnienie tętnicze Prezentacja opracowana przez lek.med. Mariana Słombę EPIDEMIOLOGIA: Odsetek nadciśnienia tętniczego w populacji Polski w wieku średnim (36-64 lat) wynosi 44-46% wśród mężczyzn i 36-42%
Aneks III. Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta.
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta. Uwaga: Niniejsze zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego
Rejestr codziennej praktyki lekarskiej w zakresie leczenia choroby wieńcowej
Rejestr codziennej praktyki lekarskiej w zakresie leczenia choroby wieńcowej Badanie Nr: BETAX_L_01459 Autorzy: Dr hab. n. med. Marek Kuch, Klinika Kardiologii, Uniwersytet Medyczny w Warszawie Michał
Porównanie zaleceń brytyjskich (NICE 2011) z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego z 2011 roku
Katarzyna Kostka-Jeziorny 1, Katarzyna Świejkowska 2, Andrzej Tykarski 1 ARTYKUŁ REDAKCYJNY 1 Katedra i Klinika Hipertensjologii, Angiologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego
Ludwina Szczepaniak-Chicheł 1, Paweł Kawalec 2, Joanna Lis 3, Jakub Gierczyński 3, Andrzej Tykarski 1. Summary. 106
Ludwina Szczepaniak-Chicheł 1, Paweł Kawalec 2, Joanna Lis 3, Jakub Gierczyński 3, Andrzej Tykarski 1 PRACA ORYGINALNA 1 Klinika Hipertensjologii, Angiologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego
Miejsce leków złożonych w terapii nadciśnienia tętniczego i jego powikłań sercowo-naczyniowych okiem hipertensjologa i kardiologa
Choroby Serca i Naczyń 2012, tom 9, nr 5, 244 250 F A R M A K O T E R A P I A C H O R Ó B U K Ł A D U K R Ą Ż E N I A Redaktor działu: prof. dr hab. n. med. Krzysztof J. Filipiak Miejsce leków złożonych
Produkty złożone (combo) stosowane w nadciśnieniu tętniczym a system refundacji leków ocena potencjału oszczędności
Produkty złożone (combo) stosowane w nadciśnieniu tętniczym a system refundacji leków ocena potencjału oszczędności MIEJ SERCE I PATRZAJ W SERCE... I TĘTNICE HEALTH PROJECT MANAGEMENT 23 maja 2016 r. Nieprzestrzeganie
NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY
NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY Poradnik dla pacjenta i jego rodziny Konsultacja: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong CO TO JEST ZESPÓŁ METABOLICZNY Nadciśnienie tętnicze (inaczej podwyższone ciśnienie
*Noliprel 1,5 tabl. *Noliprel 1 tabl. Amlodypina 5 mg. Losartan 50 mg. Atenolol 50 mg Walsartan 80 mg + HCTZ. Walsartan 80 mg. p = 0,005.
SPRAWOZDANIE Sprawozdanie z Sympozjum Satelitarnego A straight forward strategy for all grades of hypertension na 15. Zjeździe Europejskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego 17 czerwca 25 roku w Mediolanie
RAPORT KOŃCOWY Z BADANIA
RAPORT KOŃCOWY Z BADANIA dotyczącego dodatkowych czynników współistniejących z nadciśnieniem tętniczym mających wpływ na wybór nebiwololu w leczeniu polskiej populacji pacjentów z NT W przypadku jakiegokolwiek
SPIS TREŒCI. Przedmowa przewodnicz¹cego Rady Naukowej Czasopisma Aptekarskiego... 13. Rozdzia³ 1
SPIS TREŒCI Przedmowa przewodnicz¹cego Rady Naukowej Czasopisma Aptekarskiego........................... 13 Rozdzia³ 1 NADCIŒNIENIE TÊTNICZE JAKO PROBLEM ZDROWOTNY prof. dr hab. n. farm. S³awomir Lipski,
Nadciśnienie tętnicze a otyłość - jak leczyć?
Nadciśnienie tętnicze a otyłość - jak leczyć? Prof. dr hab. Danuta Pupek-Musialik Kierownik Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego Nadciśnienie tętnicze
Marcin Leszczyk SKN przy Klinice Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM
Marcin Leszczyk SKN przy Klinice Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM Definicja NS to zespół kliniczny, w którym wskutek dysfunkcji serca jego pojemność minutowa jest zmniejszona w stosunku do zapotrzebowania
Nowe zalecenia europejskie dotyczące nadciśnienia tętniczego najważniejsze aspekty diagnostyczne i terapeutyczne
Choroby Serca i Naczyń 2013, tom 10, nr 4, 183 189 N A D C I Ś N I E N I E T Ę T N I C Z E Redaktor działu: prof. dr hab. n. med. Krzysztof Narkiewicz Nowe zalecenia europejskie dotyczące nadciśnienia
Antagoniści aldosteronu w leczeniu nadciśnienia tętniczego
Ewa Siewaszewicz ARTYKUŁ POGLĄDOWY Pfizer Polska sp. z o.o., Dział Medyczny, Warszawa Antagoniści aldosteronu w leczeniu nadciśnienia tętniczego Aldosterone antagonists in the treatment of hypertension
DEcyzje TErapeutyczne w leczeniu Nadciśnienia Tętniczego w Polsce porównanie postępowania lekarzy POZ i kardiologów wyniki badania DETENT
Ludwina Szczepaniak-Chicheł, Andrzej Tykarski PRACA ORYGINALNA Katedra i Klinika Hipertensjologii, Angiologii i Chorób Wewnętrznych, Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu DEcyzje
Frakcja wyrzutowa lewej komory oraz rozpoznanie i leczenie ostrej i przewlekłej niewydolności serca
Frakcja wyrzutowa lewej komory oraz rozpoznanie i leczenie ostrej i przewlekłej niewydolności serca Zbigniew Gugnowski GRK Giżycko 2014 Opracowano na podstawie: Wytycznych ESC dotyczących rozpoznania oraz
Klinika Chorób Wewnętrznych i Rehabilitacji Kardiologicznej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi 2
252 G E R A T R A 2013; 7: 252-258 GERATRA OPARTA NA FAKTACH/EVDENCE-BASED GERATRCS Otrzymano/Submitted: 07.08.2013 Poprawiono/Corrected: 09.09.2013 Zaakceptowano/Accepted: 21.09.2013 Akademia Medycyny
Aktywność fizyczna u chorych z nadciśnieniem tętniczym II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK
Aktywność fizyczna u chorych z nadciśnieniem tętniczym II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 1 Rozpowszechnienie nadciśnienia tętniczego ( 140/90 mmhg) Rozpowszechnienie nadciśnienia tętniczego UWAGA NATPOL
Połączenie bisoprololu z amlodipiną miejsce w terapii hipotensyjnej
praca POGLĄDOWA Folia Cardiologica 2014 tom 9, nr 3, strony 275 282 Copyright 2014 Via Medica ISSN 2353 7752 Połączenie bisoprololu z amlodipiną miejsce w terapii hipotensyjnej The combination of bisoprolol
Nowe standardy w leczeniu nadciśnienia tętniczego miejsce preparatu złożonego telmisartan/hydrochlorotiazyd
Choroby Serca i Naczyń 2013, tom 10, nr 5, 260 267 F A R M A K O T E R A P I A C H O R Ó B U K Ł A D U K R Ą Ż E N I A Redaktor działu: prof. dr hab. n. med. Beata Wożakowska-Kapłon Nowe standardy w leczeniu
Nadciśnienie tętnicze od rozpoznania do leczenia Nadciśnienie Tętnicze 2000, tom 4, nr 2, strony
Tomasz Grodzicki, Agata Adamkiewicz-Piejko PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA Katedra Gerontologii i Medycyny Rodzinnej Colegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie Nadciśnienie tętnicze od rozpoznania
Nadciśnienie tętnicze oporne wybrane częste i rzadkie przyczyny, o których należy pamiętać w praktyce klinicznej
Choroby Serca i Naczyń 2012, tom 9, nr 2, 85 89 N A D C I Ś N I E N I E T Ę T N I C Z E Redaktor działu: prof. dr hab. n. med. Krzysztof Narkiewicz Nadciśnienie tętnicze oporne wybrane częste i rzadkie
Kandesartan i jego preparaty złożone u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym i chorobami układu krążenia
Farmakoterapia lekwpolsce.pl Kandesartan i jego preparaty złożone u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym i chorobami układu krążenia Candesartan and its fixed-dose combinations in patients with hypertension
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Szacuje się, że wysokie ciśnienie krwi jest przyczyną
Lek. Zbigniew Gugnowski Konsultant Wojewódzki w Dziedzinie Medycyny Rodzinnej NZOZ Poradnia Lekarzy Medycyny Rodzinnej Giżycko
Nadciśnienie Tętnicze Lek. Zbigniew Gugnowski Konsultant Wojewódzki w Dziedzinie Medycyny Rodzinnej NZOZ Poradnia Lekarzy Medycyny Rodzinnej Giżycko Definicja Nadciśnienie tętnicze, choroba nadciśnieniowa,
Inhibitory enzymu konwertującego angiotensyny w prewencji ostrych zespołów wieńcowych
Inhibitory enzymu konwertującego angiotensyny w prewencji ostrych zespołów wieńcowych Od chwili wprowadzenia inhibitorów konwertazy angiotensyny (ACE-I) do lecznictwa szczególne zainteresowanie budzi zastosowanie
Pacjent z nadciśnieniem tętniczym i dyslipidemią jak i dlaczego powinien być leczony?
Choroby Serca i Naczyń 2016, tom 13, nr 4, 245 250 N A D C I Ś N I E N I E T Ę T N I C Z E Redaktor działu: prof. dr hab. n. med. Krzysztof Narkiewicz Pacjent z nadciśnieniem tętniczym i dyslipidemią jak
Kamiren (Doxazosinum) 1 mg, 2 mg, 4 mg tabletki
Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. - Należy zachować tę ulotkę, aby w razie potrzeby móc ją ponownie przeczytać. - Należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty, gdy potrzebna
STANDARDOWE PROCEDURY OPERACYJNE W REHABILITACJI KARDIOLOGICZNEJ
K.OLESZCZYK J.RYBICKI A.ZIELINSKA-MEUS I.MATYSIAKIEWICZ A.KUŚMIERCZYK-PIELOK K.BUGAJSKA-SYSIAK E.GROCHULSKA STANDARDOWE PROCEDURY OPERACYJNE W REHABILITACJI KARDIOLOGICZNEJ XVI Konferencja Jakość w Opiece
Aspekty ekonomiczne dostępności do nowoczesnego leczenia przeciwkrzepliwego w profilaktyce udaru mózgu. Maciej Niewada
Aspekty ekonomiczne dostępności do nowoczesnego leczenia przeciwkrzepliwego w profilaktyce udaru mózgu Maciej Niewada PLAN Udar epidemia? Jak migotanie przedsionków wpływa na udar? Nowe leki przeciwkrzepliwe:
Amy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24
Amy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24 Cel - przegląd ma na celu określenie częstości występowania
Chory z cukrzycą i nadciśnieniem opornym
Chory z cukrzycą i nadciśnieniem opornym Piotr Jędrusik Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Warszawa, 3 czerwca 2017 Pani Janina
Ocena jakości życia pacjentów chorujących na nadciśnienie tętnicze według ankiety SF-36
PRACE STUDENCKICH KÓŁ NAUKOWYCH PRACA ORYGINALNA Ocena jakości życia pacjentów chorujących na nadciśnienie tętnicze według ankiety SF-36 The assessment of hypertesive patients life quality according to
PODSTAWY PATOFIZJOLOGICZNE
PODSTAWY PATOFIZJOLOGICZNE Patogeneza nadciśnienia tętniczego 17 Układ renina-angiotensyna-aldosteron 18 Angiotensyna II 20 Tkankowy układ renina-angiotensyna 22 Aldosteron 23 Układ współczulno-nadnerczowy
Czwartek, 1 grudnia 2016 roku
Czwartek, 1 grudnia 2016 roku 15.20 15.30 Otwarcie 15.30 17.00 Warsztaty. Podstawy diagnostyki echokardiograficznej w chorobach serca i naczyń Przewodniczący: dr n. med. Ewa Świerblewska, dr n. med. Katarzyna
CHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH
CHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH KATEDRA I KLINIKA CHIRURGII NACZYŃ I ANGIOLOGII AKADEMII MEDYCZNEJ W LUBLINIE Kierownik: Dr hab.n. med. Jacek Wroński UDROŻNIENIE T. SZYJNEJ WEWNĘTRZNEJ WSKAZANIA
Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę?
Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Piotr Ponikowski Klinika Chorób Serca Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Ośrodek Chorób Serca Szpitala Wojskowego we Wrocławiu Niewydolność
Co możemy zaoferować chorym z rozpoznanym migotaniem przedsionków? Możliwości terapii przeciwkrzepliwej.
Adam Sokal Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze Kardio-Med Silesia Co możemy zaoferować chorym z rozpoznanym migotaniem przedsionków? Możliwości terapii przeciwkrzepliwej. AF i udar U ok. 1 z 3 chorych
Nowe terapie w cukrzycy typu 2. Janusz Gumprecht
Nowe terapie w cukrzycy typu 2 Janusz Gumprecht Dziś już nic nie jest takie jak było kiedyś 425 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2017 629 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2045 International
Próba komentarza na temat zmian i ich zasadności
ZALECENIA Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym 2011 rok Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego Zespół redagujący: Krystyna Widecka, Tomasz Grodzicki, Krzysztof Narkiewicz, Andrzej
Aktualne standardy leczenia nadciśnienia tętniczego. Andrzej Tykarski
Aktualne standardy leczenia nadciśnienia tętniczego Andrzej Tykarski Katedra i Klinika Hipertensjologii, Angiologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Konferencja
W badaniu 4S (ang. Scandinavian Simvastatin Survivat Study), oceniano wpływ symwastatyny na całkowitą śmiertelność u 4444 pacjentów z chorobą wieńcową i z wyjściowym stężeniem cholesterolu całkowitego
Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu
Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu 2018-03-15 Czym jest ryzyko sercowo naczyniowe? Ryzyko sercowo-naczyniowe to
CZWARTEK, 7 GRUDNIA 2017 ROKU
Program CZWARTEK, 7 GRUDNIA 2017 ROKU 14.00 14.05 Otwarcie konferencji 14.05 15.35 Sesja 1 pod patronatem Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego oraz Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego. Nowe
LECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N
Załącznik nr 42 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N 25.8 Inne zaburzenia
WYNIKI. typu 2 są. Wpływ linagliptyny na ryzyko sercowo-naczyniowe i czynność nerek u pacjentów z cukrzycą typu 2 z ryzykiem
Wpływ linagliptyny na ryzyko sercowo-naczyniowe i czynność nerek u pacjentów z cukrzycą typu 2 z ryzykiem sercowo-naczyniowym (badanie CARMELINA, 1218.22) Osoby z cukrzycą typu 2 są narażone na 2 do 4-krotnie
Ostre Zespoły Wieńcowe znaczenie leczenia przeciwpłytkowego, możliwości realizacji w polskich warunkach
Ostre Zespoły Wieńcowe znaczenie leczenia przeciwpłytkowego, możliwości realizacji w polskich warunkach Andrzej Budaj Przewodniczący komisji Wytycznych i Szkolenia PTK Kierownik Kliniki Kardiologii CMKP,
Leczenie nadciśnienia tętniczego i towarzyszących czynników ryzyka
Leczenie nadciśnienia tętniczego i towarzyszących czynników ryzyka Jacek Lewandowski Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii WUM, Zasadnicze pytania 1. Czy mój pacjent ma nadciśnienie
Raport z rejestru REG-DIAB ocena wybranych aspektów leczenia chorych na cukrzycę typu 2 w warunkach codziennej praktyki lekarskiej w Polsce
Raport z rejestru REG-DIAB ocena wybranych aspektów leczenia chorych na cukrzycę typu 2 w warunkach codziennej praktyki lekarskiej w Polsce Badanie nr: GLIME_L_00670 przeprowadzenie i opracowanie wyników