2. Pojęcie i rodzaje przewag konkurencyjnych

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "2. Pojęcie i rodzaje przewag konkurencyjnych"

Transkrypt

1 SPOSOBY BUDOWANIA PRZEWAGI KONKURENCYJNEJ W PRZEDSIĘBIORSTWACH BRANŻY TWORZYW SZTUCZNYCH Jolanta Stanienda Katedra Zarządzania Małopolska Wyższa Szkoła Ekonomiczna Wydział Zarządzania i turystyki 1.Wstęp Konkurencyjność jest jedną z najważniejszych sił rozwoju gospodarki, dlatego też zajmuje podstawowe miejsce w przedsiębiorstwie. Prowadzi do wzrostu atrakcyjności towarów i usług, a jednocześnie decyduje o pozycji przedsiębiorstwa na rynku. Budowanie przewagi konkurencyjnej może przebiegać w różny sposób, w zależności od warunków, w których znalazło się przedsiębiorstwo. Na pewno charakterystyczne dla gospodarki rynkowej jest wykorzystywanie przez przedsiębiorstwa innowacji jako elementu walki. Innowacje mogą mieć różny charakter; dotyczyć produktu, procesu, marketingu, czy też organizacji. Niezależnie od ich rodzaju wprowadzane są zarówno przez organizacje o utrwalonej pozycji, jak i nowe, które dopiero wchodzą na rynki zbytu. Branża tworzyw sztucznych jest jedną z nielicznych, która dynamicznie rozwija się pomimo kryzysu oraz wprowadza wiele zmian innowacyjnych, w tym procesowych, których stosowanie może zapewnić osiągnięcie przewagi konkurencyjnej. Przedmiotem analizy są innowacje procesowe w postaci środków pomocniczych w przetwórstwie tworzyw sztucznych oferowane przez Vgt Polska Sp. z.o.o. w Krakowie. Wykorzystanie takich środków zapewnia wiele korzyści dla przedsiębiorstwa. Przejawiają się one w; skróceniu czasu 1

2 cyklu produkcyjnego, obniżeniu temperatury przetwarzania tworzyw, poprawieniu jakości produktu finalnego, a w konsekwencji osiągnięciu większej wydajności i oszczędności. 2. Pojęcie i rodzaje przewag konkurencyjnych Przewaga konkurencyjna jest przedmiotem zainteresowania zarówno badaczy, jak i praktyków, którzy od dawna próbują zgłębić istotę oraz sposoby jej osiągania. Ogólnie utożsamia się ją ze stanem pożądanym przez przedsiębiorstwo, które działa w warunkach konkurencji. Chociaż pojęcie przewaga konkurencyjna stosowane jest powszechnie, nie jest jednoznacznie interpretowane. M.E. Porter uważa, że przewaga konkurencyjna jest duszą wyników firm działających na konkurencyjnych rynkach 1. L. Fahey określa przewagę konkurencyjną jako to wszystko, co pozytywnie wyróżnia produkty przedsiębiorstwa albo samo przedsiębiorstwo spośród konkurentów w oczach klientów czy ostatecznych użytkowników 2. J.A.F. Stoner autor wielu podręczników z dziedziny zarządzania, proponuje interpretować konkurencję w zakresie sił i słabości organizacji i wyciąga następujący wniosek, że przewagi i niekorzyści konkurencyjne, to siły i słabości organizacji na tle sił i słabości jej obecnych, prawdopodobnych i przyszłych konkurentów 3. J.B. Barney rozumie przewagę konkurencyjną podobnie jak J.A.F. Stoner i definiuje ją jako zdolność do realizowania strategii, której nie są w stanie wdrożyć aktualni i przyszli konkurenci 4. Jeszcze jedna definicja odnosząca się do ogólnej przewagi konkurencyjnej na którą składają się cząstkowe przewagi uzyskiwane w zakresie konkretnych ofert rynkowych, określa ją jako zdolność do takiego wykorzystywania potencjału konkurencyjności, jakie umożliwia na tyle efektywne generowanie atrakcyjnej oferty rynkowej i 1 Porter M.E, Competitive Advantage. Creating and Sustaining Superion performance, The Free Press, New York 1985, s. XV. 2 Fahey L., Discovering Your Firm's Strongest Competitive Advantages, Prentice- Hall, Englewood Cliffs 1989, s Stoner J.,A., F., Management, Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs, New Jersey 1982, s Barney J., B., Firm Resources and Sustained Competitive Advantage, Journal of Management 1991, Vol. 17, No 1, s

3 skutecznych instrumentów konkurowania, że zapewnia to powstawanie wartości dodanej 5. Zaprezentowane definicje świadczą o tym, że wielokrotność poglądów odnosi się zarówno do samej istoty przewagi konkurencyjnej, jak też jej typów, źródeł, warunków uzyskiwania oraz utrzymania. Jedyną jednoznaczną definicję zdolności konkurencyjnej precyzuje ustawa o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców 6. W myśl art.15 przedsiębiorca traci zdolność do konkurowania na rynku, jeżeli zmniejszą się obroty przedsiębiorstwa, wystąpi nadmierna zdolność produkcyjna, wzrosną zapasy, spadnie zyskowność lub pojawi się strata, wzrośnie zadłużenie przedsiębiorstwa lub pojawi się niemożność uzyskania kredytów bankowych, poręczeń lub gwarancji. Definicja ta oprócz określenia pojęcia zdolności konkurowania na rynku precyzuje także jej mierniki. Widocznym przejawem przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstwa nad jego konkurentami, jest na pewno przewaga postrzegana jako niższe koszty i wynikające stąd niższe ceny, oryginalność produktu, dobra obsługa nabywców, poprawa organizacji sprzedaży, dokładne dostosowanie się do wymogów konkretnego segmentu rynku, wyspecjalizowana oferta, oferta wyrobów lub usług o nowoczesnej jakości, itp. 7. Osiąganie przez przedsiębiorstwa przewagi nad innymi jest rezultatem określonego ukształtowania oraz wykorzystania ich zasobów i umiejętności. Dążenie do osiągnięcia przewagi konkurencyjnej musi zakładać zatem dysponowanie lepszymi zasobami i/lub wyższymi umiejętnościami. Są to jednak tylko źródła przewagi konkurencyjnej. Same przez się nie zmieniają się one automatycznie w przewagę konkurencyjną. Aby było to możliwe, zasoby oraz umiejętności przedsiębiorstwa muszą być ukształtowane i wykorzystywane w sposób wyróżniający dane przedsiębiorstwo wśród jego konkurentów. W literaturze spotyka się różne systematyzacje strategii osiągania przewagi konkurencyjnej i dużą liczbę kryteriów ich wyodrębniania. W 5 Stankiewicz M. J., Konkurencyjność przedsiębiorstwa, Wyd. DOM ORGANIZATORA, Toruń 2002, s Ustawa z dnia 27 lipca 2002 roku o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców, Dz. U. 2002, nr 141, poz Famielec J., Strategie rozwoju przedsiębiorstw, Wyd. AE, Kraków 1997, s

4 oparciu o kryterium skali w jakiej przedsiębiorstwo ją uzyskało (lub stara się uzyskać) można wyróżnić 8 : - globalną przewagę konkurencyjną, - lokalną przewagę konkurencyjną. Przewaga globalna polega na tym, że oferta przedsiębiorstwa jest efektywnie realizowana na rynkach podlegających globalnej konkurencji (np. przewagi uzyskiwane przez takie znane przedsiębiorstwa globalne jak: General Motors, Toyota, Sony, Gillette). Lokalna przewaga konkurencyjna sprowadza się do tego, że przedsiębiorstwo jest w stanie efektywnie konkurować jedynie na pewnych, określonych rynkach. Najbardziej znanym podziałem przewag konkurencyjnych według kryterium ich podstawowej bazy, jest propozycja M.E. Portera, wyróżniająca trzy główne źródła i odpowiadające im typy przewag 9 : przewagę wynikającą z przywództwa kosztowego, przewagę wynikającą ze zróżnicowania (dywersyfikacji), przewagę wynikającą z koncentracji (skupienia). Działania konkurencyjne przedsiębiorstwa, których celem jest przewaga rozumiana jako sukces, mogą powodować różnorodne skutki 10 : ekonomiczne, czyli dążenie do tego, aby osiągnąć jak najwięcej, stworzyć podstawy rozwoju, sprawnie funkcjonować, uzyskiwać najwyższy zysk; związane z prestiżem przedsiębiorstwa, wyrażające się w jak najlepszej opinii, w utrwalaniu własnego stylu, uzyskaniu przychylności nabywców przekonanych o dbałości o ich interesy, stworzeniu korzystnych wyobrażeń o przedsiębiorstwie i jego działalności; bieżące wyrażające się w umiejętności elastycznego operowania cenami, celowego nasilania reklamy handlowej, umiejętności działań sezonowych itp.; odłożone w czasie, które chcemy osiągnąć nawet za cenę zmniejszonego przez pewien okres dochodu lub innych zjawisk przyciągających nabywcę, a pozwalających w przyszłości na 8 Stankiewicz M.,J., Konkurencyjność przedsiębiorstwa, op. cit., s Porter M., E., Strategia konkurencji. Metody analizy sektorów i konkurentów, PWE, Warszawa 1996, s Podstawy zarządzania przedsiębiorstwem, pod red. M. Strużyckiego, Wyd. Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 1998, s

5 osiągnięcie korzystniejszej pozycji przez przedsiębiorstwo na rynku; o charakterze strategicznym, polegającym na budowaniu perspektyw ekspansji w danym rejonie, dokonywaniu przestrzennych zmian w produkcji i obrocie, tworzeniu nowych związków kapitałowych, wprowadzeniu nowych generacji produktów do produkcji i obrotu itp.; dotyczące całego przedsiębiorstwa, polegające na tworzeniu nowego wizerunku przedsiębiorstwa, budowaniu nowych więzi informacyjnych z nowymi odbiorcami, nasilaniu innowacji w produkcji i obrocie itp.; dotyczące konkretnego produktu, to jest działań polegających na tworzeniu wyróżniającego się produktu(ów), który symbolizuje przedsiębiorstwo lub jest absolutnym przebojem, dzięki czemu przedsiębiorstwo nie tylko się dynamicznie rozwija, ale i ma dobrą opinię itp. Współczesne przedsiębiorstwa, aby aktywnie istnieć na rynku, muszą budować i kreować swoją przewagę konkurencyjną opierając się na coraz oryginalniejszych elementach. Jest niezwykle istotne dla konkurencyjności przedsiębiorstwa, by źródła ich przewag były względnie trwałe i dawały przewagi trudne do naśladowania przez konkurentów, zwłaszcza w czasach, gdy dynamika rozwoju gospodarki powoduje natychmiastowe upowszechnianie się wszelkich nowatorskich, zindywidualizowanych rozwiązań Innowacje jako sposób budowania przewagi konkurencyjnej Jedną z głównych cech współczesnych gospodarek, zarówno rozwiniętych jak i rozwijających się, jest wzrost znaczenia innowacji i innowacyjności. Innowacja stanowi kluczowy czynnik rozwoju społecznogospodarczego 12. Innowacyjność to podstawowy czynnik, decydujący o 11 Kaleta A., Strategia konkurencji w przemyśle, Wyd. AE, Wrocław 2000, s Grudzewski W., M., Luka techniczna, technologiczna i organizacyjna w gospodarce polskiej, Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa 1994, nr 11, s.3 5

6 międzynarodowej konkurencyjności gospodarki. Innowacje stanowią serce trwałej przewagi konkurencyjnej współczesnych przedsiębiorstw. Są one uznawane za czynnik krytyczny ich rozwoju 13. Przedsiębiorstwo nie wprowadzające innowacji nieuchronnie starzeje się i podupada 14. Innowacja (łac. innovatio), oznacza wprowadzenie czegoś nowego: rzecz nowo wprowadzona, nowość, nowatorstwo 15. Zgodnie z definicją sformułowaną przez J. Schumpetera, innowacje obejmują większość zmian dokonujących się w działalności gospodarczej, a ich główną cechą jest element nowości 16. W literaturze przedmiotu można zauważyć również związek innowacji z kreatywnością. Innowacja według takiego podejścia to złożone zjawisko i zbiór umiejętności, odmienny sposób organizowania, syntezy i wyrażania wiedzy, postrzegania świata i tworzenia nowych idei, perspektyw, reakcji i produktów. W Polsce, kraju należącym do UE, nowy system badań statystycznych działalności innowacyjnej przedsiębiorstw jest oparty na międzynarodowej metodyce standardowej badań statystycznych innowacji, zwanej systemem lub metodologią Oslo (od nazwy podręcznika OECD i Eurostatu Oslo Manual ) 17. Według tego podręcznika innowacja to wdrożenie nowego lub znacząco ulepszonego produktu (wyrobu lub usługi) lub procesu, nowej metody marketingowej lub nowej metody organizacyjnej w praktyce gospodarczej, organizacji miejsca pracy lub stosunkach z otoczeniem 18. Innowacyjne jest przedsiębiorstwo, które wprowadza do praktyki rozwiązania w odniesieniu do procesu, produktu, marketingu i organizacji nowe na skalę światową, stosowane już przez konkurentów na świecie, ale nie stosowane jeszcze w kraju, ale także stosowane już przez konkurentów 13 Macias J., Innowacje w polskich przedsiębiorstwach przemysłowych, Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa 2008, nr 1, s Drucker P., F., Przedsiębiorczość i innowacja, PWE, Warszawa 1992, s Słownik wyrazów obcych, PWN, Warszawa 1991, s Janasz W., Janasz K., Świadek A., Wiśniewska J., Strategie innowacyjne przedsiębiorstw, Wyd. Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2001, s Macias J., Innowacje w polskich przedsiębiorstwach przemysłowych, Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa 2008, nr 1, s Oslo M., Zasady gromadzenia i interpretacji danych dotyczących innowacji, Wyd. OECD, Eurostat, Warszawa 2008, s

7 na rynku krajowym, ale nie stosowane do tej pory przez to przedsiębiorstwo. Natomiast innowacją nie jest samo odkrycie czegoś nowego, czy prowadzenie badań nad nowym rozwiązaniem. Oznacza to, że wynalazek nie jest innowacją, nie ma bezpośredniego znaczenia dla gospodarki i przedsiębiorstw. Tworzy natomiast potencjalną możliwość pojawienia się innowacji. Wynalazek przekształca się w innowacje po wdrożeniu do produkcji. Przedsiębiorstwo, które posiada własne lub zakupione technologie, ale ich nie wykorzystuje w praktyce, nie jest firmą innowacyjną. Przedsiębiorstwo, które już posiada i wykorzystuje nowoczesne rozwiązania, ale nie wprowadza do praktyki kolejnych nowych rozwiązań, także nie jest innowacyjne w rozumieniu przedstawionej definicji. Innowacyjne nie jest także przedsiębiorstwo, które powiela posiadane nowoczesne rozwiązania, tylko takie, które wprowadza nowe rozwiązania 19. Główny Urząd Statystyczny posługuje się definicją z której wynika, że innowacje, to zdolność przedsiębiorstw do opracowywania i wdrażania nowych lub istotnie ulepszonych produktów (wyrobów, usług) i procesów, przy czym produkty te i procesy są nowe przynajmniej z punktu widzenia wprowadzającego je przedsiębiorstwa. Obejmuje szereg działań o charakterze badawczym (naukowym), technicznym, organizacyjnym, finansowym i handlowym. Natomiast innowacyjność gospodarki, to zdolność podmiotów gospodarczych do ustawicznego poszukiwania i wykorzystania w praktyce nowych wyników badań naukowych, prac badawczo - rozwojowych, nowych koncepcji, pomysłów i wynalazków. Można też ogólnie stwierdzić, że innowacyjność gospodarki jest wynikową innowacyjności poszczególnych podmiotów gospodarczych, jakimi są przedsiębiorstwa Starczewska-Krzysztoszek M., Ranking najbardziej innowacyjnych firm w Polsce. Kamerton Innowacyjności 2008, Warszawa 2008, s Rocznik statystyczny województwa małopolskiego 2008, GUS, Warszawa 2008, s

8 Z przedstawionych definicji wynika, że przedsięwzięcia innowacyjne mogą być związane z wdrażaniem 21 : innowacji w obrębie procesów (wprowadzaniem nowych technologii i zmian w procesach wytwarzania); innowacji w obrębie produktów (produkcji nowych lub zmodernizowanych wyrobów); innowacji organizacyjnych; innowacji marketingowych. Innowacje procesowe (process innovation) to wdrożenie nowej lub znacząco udoskonalonej metody produkcji lub dostawy 22. Innowacje produktowe (product innovation) to wprowadzenie wyrobu lub usługi, które są nowe lub znacząco udoskonalone w zakresie swoich cech lub zastosowań 23. Innowacje organizacyjne (organisational innovation) to wdrożenie nowej metody organizacyjnej w przyjętych przez firmę zasadach działania, w organizacji miejsca pracy lub stosunkach z otoczeniem 24. Innowacje marketingowe (marketing innovation) to wdrożenie nowej metody marketingowej wiążącej się ze znaczącymi zmianami w projekcie/konstrukcji produktu lub opakowaniu, dystrybucji, promocji lub strategii cenowej 25. Innowacyjność polskiej gospodarki, jak i polskich przedsiębiorstw jest niska 26. Postępująca transformacja systemowa polskiej gospodarki i jej urynkowienie nie idą w parze ze wzrostem poziomu innowacyjności polskich przedsiębiorstw. W świetle badań empirycznych przeprowadzonych w latach wskaźnik innowacyjności wyrażony udziałem przedsiębiorstw, które w analizowanym okresie 21 Kłos Z., Uwarunkowania innowacyjności w przedsiębiorstwach, Problemy Jakości 2009, nr 2, s Oslo M., Zasady gromadzenia i interpretacji danych dotyczących innowacji, Wyd. OECD, Eurostat, Warszawa 2008, s Tamże, s Tamże, s Tamże, s Macias J., Innowacje w polskich przedsiębiorstwach przemysłowych, Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa 2008, nr 1, s.39 8

9 zastosowały przynajmniej jedną innowację technologiczną lub organizacyjno-techniczną, stanowił zaledwie 23,85 wobec 61,9% w 1992 roku. Silna tendencja spadkowa tego wskaźnika od 1992 roku świadczy o względnie niskim poziomie innowacyjności polskich przedsiębiorstw i jego pogarszaniu się 27. Zasadniczym czynnikiem niskiej innowacyjności polskiej gospodarki był brak od 1989 roku długofalowej strategii rozwoju krajowej nauki i techniki 28. Polska pod względem nakładów na badania i rozwój (B+R) zajmuje jedno z ostatnich miejsc wśród krajów członkowskich UE. Jeżeli chodzi o wdrażanie innowacji w przedsiębiorstwach polskich, badania wskazują,że najczęściej realizowanymi innowacjami są innowacje procesowe 88,5% (m.in. nowe i ulepszone procesy technologiczne, maszyny, urządzenia i narzędzia, oprogramowanie, czy sposób tworzenia usług), na drugim miejscu innowacje produktowe 75,7% (m.in. nowe i ulepszone produkty), na trzecim miejscu innowacje organizacyjne 67,7% (m.in. nowe metody organizacji działalności biznesowej, metody organizacji pracy czy organizacja relacji zewnętrznych). Na ostatnim miejscu w rankingu wypadły innowacje marketingowe 56,3% (między innymi zmiana wyglądu produktu, pozycjonowanie produktu, czy polityka cenowa) 29, (rys. 1). innowacje marketingowe innowacje organizacyjne innowacje produktowe innowacje procesowe 56,3% 67,7% 75,7% 88,5% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Rysunek 1. Rodzaje innowacji wdrażanych w polskich przedsiębiorstwach w 2009 roku Źródło: opracowanie na podstawie Starczewska-Krzysztoszek M., Ranking najbardziej innowacyjnych firm w Polsce. Kamerton Innowacyjności 2008, Warszawa 2008, s Tamże, s Nowina M., Innowacje sprawą strategiczną, Sprawy Nauki 2005, 6-7, s Starczewska-Krzysztoszek M., Ranking najbardziej innowacyjnych firm w Polsce. Kamerton Innowacyjności 2008, Warszawa 2008, s

10 4.Innowacje procesowe w branży tworzyw sztucznych Rozwój branży tworzyw sztucznych zarówno w Europie, jak i na świecie przebiega zgodnie z większością przewidywań z poprzednich lat. Analitycy opierają swoje opnie w większości na danych ze sprzedaży surowców i produktów gotowych, notowań cenowych surowców, bezpośrednich danych z produkcji i zachowań głównie sektora petrochemicznego w relacjach z sektorem rafineryjnym. Analizy te oparte są o dane pochodzące z największych firm i najważniejszych branżowych baz danych. Wynika z nich, że zużycie tworzyw sztucznych w Europie powoli, ale systematycznie rośnie. Tabela 1 przedstawia zapotrzebowanie na materiały tworzywowe w Europie Zachodniej i Wschodniej oraz na świecie. Tabela 1 Zapotrzebowanie na materiały tworzywowe w Europie Zachodniej, Wschodniej i na świecie w 2009 i 2010 (kg/osobę) Wyszczególnienie Zapotrzebowanie na Zapotrzebowanie na materiały materiały tworzywowe w tworzywowe prognoza na roku (kg/osobę) roku (kg/osobę) Europa Zachodnia Europa Wschodnia Świat Źródło: Zieliński T., Kaczmarek M., Branża Tworzyw Sztucznych w 2007 roku, Tworzywa Sztuczne i Chemia 2008, nr 1 W przypadku danych globalnych (światowych) brane są pod uwagę regiony świata słabo rozwinięte, gdzie zużycie tworzyw czasem równa się zero lub wynosi kilka kilogramów na osobę rocznie, co znacznie obniża wynik zapotrzebowania na materiały tworzywowe na świecie. Jednak średnia prognoza dla świata na 2010 rok jest wyższa niż prognoza dla Europy Wschodniej, co może sugerować gwałtowniejszy rozwój branży w skali globalnej. Z zaprezentowanych danych w tabeli 1 wynika, że najmniejsze zapotrzebowanie na materiały tworzywowe w 2009 roku występuje w Europie Wschodniej. Jest ono prawie pięć razy mniejsze niż zapotrzebowanie w Europie Zachodniej. Prognozy na 2010 rok przewidują zwiększenie zapotrzebowania na materiały tworzywowe zarówno w 10

11 Europie Zachodniej jak i Wschodniej (ale nadal będzie ono czterokrotnie mniejsze) oraz na świecie. Cechą charakterystyczną światowego rynku tworzyw sztucznych jest rozwój jednego rynku lokalnego Chin. Kraj ten jest najważniejszym partnerem handlowym Japonii, Korei Południowej i Tajwanu, drugim dla UE i trzecim dla USA. Charakterystyczne jest także przenoszenie całych gałęzi przetwórstwa tworzyw sztucznych z Europy i Ameryki Północnej do Chin. Popyt Chin na tworzywa sztuczne powinien do 2015 roku stanowić jedną czwartą spożycia w świecie 30. Rynek tworzyw sztucznych w Polsce już od kilkunastu lat notuje stabilny wzrost. Struktura rynku, skupiająca około 5000 przedsiębiorstw, jest bardzo rozdrobniona (średnie i małe podmioty stanowią około 93% działających spółek w branży tworzyw sztucznych). Produkcja tworzyw sztucznych w Polsce wynosi około 2 mln ton, co stanowi 1 % produkcji światowej. Polska zajmuje pierwsze miejsce w zużyciu tworzyw sztucznych w regionie Europy Środkowej (43% udziału). Mimo to zużycie, wynoszące 50 kg na osobę, jest nadal dwa razy mniejsze niż w krajach Unii Europejskiej oraz trzy razy mniejsze w stosunku do krajów przodujących w zużyciu tworzyw sztucznych 31. Dla Polski bardzo ważne są trendy na europejskim rynku tworzyw, choćby ze względu na położenie geograficzne i związane z tym największe powiązania biznesowe w branży. Rynek tworzyw w Europie to wysoki poziom rozwoju. Jest to ogromny rynek opakowań tworzywowych, zastosowań tworzyw w AGD, przemyśle budowlanym, samochodowym czy w elektronice (rys. 2.). Analizując rysunek 2 można stwierdzić, że największe zużycie tworzyw sztucznych w Europie Zachodniej jest osiągane w opakowaniach (37%), w sektorze AGD (20 %), przemyśle budowlanym (9 %), przemyśle samochodowym (7,5 %) i tyle samo dla artykułów elektrycznych i elektronicznych. Przedstawione informacje świadczą o dużej i rosnącej konkurencji w branży tworzyw sztucznych. Dla 30 Globalne trendy w biznesie tworzyw sztucznych, data dostępu ( data dostępu ) 11

12 sprostania tym wymaganiom konieczne jest wprowadzanie innowacji mających wpłynąć na uzyskanie pewnej przewagi konkurencyjnej. Medycyna Rolnictwo Przemysł meblarski Przemysł samochodowy Artykuły elektryczne i elektroniczne Przemysł budowlany Inne AGD Opakowania 1,5% 2,0% 3,5% 7,5% 7,5% 9,0% 12,0% 20,0% 37,0% 0% 5% 10%15%20%25%30%35%40% Rysunek 2. Struktura zużycia tworzyw sztucznych w Europie Zachodniej w 2009 roku (w %) Źródło: Zieliński T., Kaczmarek M., Branża Tworzyw Sztucznych w 2007 roku, Tworzywa Sztuczne i Chemia 2008, nr 1 Jako przykład budowania takiej przewagi przedstawiono innowacje procesowe w postaci środków pomocniczych w przetwórstwie tworzyw sztucznych. Dodatki do polimerów, określane często jako środki pomocnicze do tworzyw sztucznych (z ang. additves for plastics), stanowią grupę ważnych specyfików chemicznych, dodawanych do polimerów przed lub w trakcie ich przetwórstwa. Związki te modyfikują określone właściwości polimerów, w niektórych przypadkach umożliwiając ich przetwórstwo, zazwyczaj jednak nie powodują zmiany struktury molekularnej polimeru. Stosowanie środków pomocniczych w kompozycjach polimerowych pozwala na otrzymywanie materiałów tworzywowych o wymaganych, zróżnicowanych parametrach przetwórczych i użytkowych, poszerzając możliwości wykorzystania syntetycznie otrzymywanych związków wielocząsteczkowych. Środki pomocnicze stosowane w produkcji wyrobów z tworzyw sztucznych obejmują bardzo szeroki zakres różnorodnych indywiduów chemicznych. Największym odbiorcą dodatków do tworzyw sztucznych jest Azja 35%, następnie Ameryka Północna 28%, Europa 25%, 12

13 pozostałe 25% to inne regiony. Według danych Business Communications Company Inc. wielkość produkcji środków pomocniczych w Europie szacuje się na poziomie 3 mln ton, co w przybliżeniu stanowi 20% ogólnoświatowej produkcji. Określenie potrzeb Polski na środki pomocnicze do przetwórstwa tworzyw sztucznych nie jest łatwe. Wprawdzie zużycie środków pomocniczych w Polsce jest zbliżone do struktury zastosowań w Europie, gdzie przyjmuje się, że środki pomocnicze stanowią około 6% ogólnej masy przetwarzanych tworzyw. Zatem przy przetwórstwie tworzyw sztucznych około 2 mln ton w Polsce, daje to zapotrzebowanie na środki pomocnicze w skali roku na poziomie 120 tys. ton. Przedmiotem analizy jest środek pomocniczy PLASTRONNUC C 20-N zaoferowany przez VGT Polska Sp. z.o.o. w Krakowie. Środek ten dodawany jest do tworzywa podstawowego w procesie jego przetwarzania. Jest to innowacyjny środek nukleacyjny, szczególnie wykorzystywany do przetwarzania polipropylenu (PP), polietylenu (PE), poliakrylonitryl-butadien-styren (ABS), poliamidu (PA), polistyrenu (PS), EPDM. Dzięki zastosowaniu tego środka w procesie przetwórstwa tworzyw sztucznych można w znaczący sposób poprawić parametry ich przetwarzania. Głównym zadaniem środka PLASTRONNUC C 20-N jest ułatwienie plastyfikacji tworzywa, czyli zmiękczenie i nadanie mu elastyczności, przez co staje się mniej kruche. Jednocześnie możliwe jest przetwarzanie tworzywa w znacznie obniżonych temperaturach, co bezpośrednio wpływa na skrócenie czasu chłodzenia produktu finalnego. Dodatkową zaletą działania środka pomocniczego PLASTRONNUC C 20-N jest możliwość obniżenia ciśnienia docisku formy oraz skrócenia czasu jej docisku. W wielu przypadkach możliwe jest również zwiększenie prędkości wtrysku. Podstawową zaletą działania środka PLASTRONNUC C 20-N jest poprawienie parametrów przetwórstwa przy całkowitym braku wpływu na własności fizykochemiczne tworzywa. Można stwierdzić, że środek ten działa czynnie w fazie plastyfikacji tworzywa, a po zakończeniu procesu krystalizacji (stygnięcia) znika, czyli nie jest obecny w składzie chemicznym wyrobu. Pozytywne efekty zastosowania środka pomocniczego PLASTRONNUC C 20-N w procesie przetwarzania tworzyw sztucznych w postaci obniżenia temperatury przetwarzania tworzyw, zmniejszenia 13

14 ciśnienia docisku, mają bezpośredni wpływ na zmniejszenie ilości zużytej podczas jednego cyklu, energii potrzebnej do wytworzenia elementu. Ważna zaletą przy stosowaniu tego środka w procesie przetwarzania tworzyw sztucznych jest poprawa stabilności kształtu i wymiaru oraz łatwiejsze i dokładniejsze mieszanie się dodawanego barwnika z tworzywem. Poza tym środek pomocniczy w postaci PLASTRONNUC C 20-N zapewnia powtarzalność jakości produktu końcowego. Oprócz tego PLASTRONNUC C 20-N może być stosowany przy produkcji elementów dla wszystkich rodzajów branż (spożywczej, farmaceutycznej, itd.), gdyż jest środkiem bazującym na składnikach stosowanych między innymi w przemyśle spożywczym (istnieje zatem możliwość kontaktu z żywnością i wodą pitną). Trwają próbne testy prowadzone przez firmę wprowadzającą ten produkt VGT Polska Sp. z o.o., w przedsiębiorstwach branży tworzyw sztucznych, wykorzystujących środek pomocniczy PLASTRONNUC C 20- N w procesie przetwarzania. Przedstawione wyniki dotyczą 10 firm polskich z branży tworzyw sztucznych, w których od września do listopada 2009 roku, przeprowadzono próby na dziesięciu różnych produktach, były to: wiaderko PPH, element PA 66GF30, panel przedni ABS, donica PPC, kosz PPC, skrzynka PP Random, tuba gaśnicy PPC, dekiel wiaderka PPC, wiaderko PPC, skrzynka HDPE. W tabeli 2 przedstawiono wyniki prób przeprowadzone w tych firmach, biorąc pod uwagę temperaturę przetwarzania tworzyw sztucznych przed zastosowaniem środka pomocniczego PLASTRONNUC C 20-N (temperatura przed optymalizacją) oraz po zastosowania środka pomocniczego (temperatura po optymalizacji). Przedstawione dane w tabeli 2 pozwalają stwierdzić, że zastosowanie środka pomocniczego w postaci PLASTRONNUC C 20-N spowodowało znaczny spadek temperatury przetwarzanej masy dla dziesięciu różnych produktów. Największe obniżenie temperatury wynosiło 30 C i dotyczyło skrzynki PP Random oraz wiaderka, w przypadku pozostałych pięciu produktów osiągnięto obniżkę temperatury o 20 C. Średnia obniżka temperatury dla wszystkich dziesięciu produktów wynosiła aż 19 C. 14

15 Tabela 2 Temperatura przetwarzania tworzyw sztucznych przed i po zastosowaniu środka pomocniczego PLASTRONNUC C 20-N ( C) - wyniki prób przeprowadzone w 10 przedsiębiorstwach polskich na dziesięciu produktach Produkowany element Temparatura temperatura przetwarzanej masy przed optymalizacją ( C) wiaderko element PA66GF30 panel przedni ABS donica PPC kosz PPC skrzynka PP Random tuba gaśnicy PPC dekiel wiaderka PPC wiaderko PPC skrzynka HDPE temperatura przetwarzanej masy po optymalizacji ( C) obniżka temperatury ( C) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z przeprowadzonych prób, udostępnionych przez przedsiębiorstwo VGT Polska Sp. z o.o. w Krakowie Natomiast w tabeli 3 przedstawiono czas trwania cyklu produkcyjnego przed i po zastosowaniu środka pomocniczego PLASTRONNUC C 20-N na podstawie prób przeprowadzonych przez Spółkę VGT w dziesięciu przedsiębiorstwach branży tworzyw sztucznych dla dziesięciu różnych produktów. Przedstawione dane w tabeli 2 i 3 pozwalają stwierdzić, że zastosowanie środka pomocniczego PLASTRONNUC C 20-N w procesie przetwarzania tworzyw sztucznych powoduje znaczne obniżenie temperatury przetwarzanej masy dla różnych tworzyw. Oprócz tego zastosowanie tego środka powoduje korzystną zmianę (skrócenie) czasu trwania cyklu produkcyjnego. Pozytywne i najlepsze wyniki przeprowadzonych prób z wykorzystaniem środka pomocniczego PLASTRONNUC C 20-N w przedsiębiorstwach branży tworzyw sztucznych zaprezentowano w tabeli 4. Wynika z nich, że zastosowanie środka pomocniczego wpływa na poprawę procesu przetwarzania tworzyw sztucznych. Pozytywnymi efektami 15

16 zastosowania go jest skrócenie czasu cyklu produkcyjnego nawet o 20 sekund, obniżenie temperatury przetwarzania tworzyw nawet o 30 C, obniżenie siły docisku formy z 60 bar do 35 bar, zmniejszenie wagi produktu końcowego (minimalnie o 10 g), osiągnięcie aż w 100% powtarzalności jakości produktu, 100% poprawę mieszania się barwnika z surowcem podstawowym, zachowanie stabilności kształtu i wymiaru elementów także w 100%, zmniejszenie dozowania surowca podstawowego o 0,7% oraz oszczędność energii w procesie przetwarzania 50kw/24h. Tabela 3 Czas trwania cyklu produkcyjnego przed i po zastosowaniu środka pomocniczego PLASTRONNUC C 20-N (s) - wyniki prób przeprowadzone w 10 przedsiębiorstwach polskich na dziesięciu produktach Produkowany element Czas cyklu produkcyjnego czas cyklu produkcyjnego standardowy(s) czas cyklu produkcyjnego z użyciem Plastronnuc C- 20 N skrócenie czasu cyklu produkcyjnego (s) wiaderko element PA66GF30 panel przedni ABS donica PPC kosz PPC skrzynka PP Random tuba gaśnicza dekiel wiaderka PPC 23,8 80,6 50,0 101,1 36,0 39,3 67,3 11,7 11,5 48,0 20,1 64,5 40,5 81,0 30,5 34,0 56,0 10,7 10,0 39,1 3,7 6,0 9,5 20,1 5,5 5,3 11,3 1,0 1,5 8,9 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z przeprowadzonych prób, udostępnionych przez przedsiębiorstwo VGT Polska Sp. z o.o. w Krakowie Reasumując można stwierdzić, że przedstawiony środek pomocniczy PLASTRONNUC C 20-N jest innowacją procesową szybko zdobywającą uznanie wśród przetwórców tworzyw sztucznych, gdyż zastosowanie go może spowodować osiągnięcie przewagi konkurencyjnej. Przejawem osiągnięcia takiej przewagi jest istotna obniżka kosztów wytwarzania, co jest szczególnie ważne przy drożejących surowcach i energii. wiaderko PPC skrzynka HDPE 16

17 Tabela 4 Najlepsze wyniki prób przeprowadzone w przedsiębiorstwach branży tworzyw sztucznych w Polsce z zastosowania środka pomocniczego PLASTRONNUC C 20-N w procesie przetwarzania tworzyw w 2009 roku Rodzaj efektu zastosowania środka PLASTRONNUC C 20-N Osiągnięty najlepszy wynik Skrócenie czasu cyklu produkcyjnego o 20,1 sekund Obniżenie temperatury przetwarzania o 30 C Obniżenie siły docisku formy z 60 bar do 35 bar Zmniejszenie wagi produktu finalnego minimalnie o 10 g Osiągnięcie powtarzalności jakości produktu finalnego 100% Poprawa mieszania się barwnika z surowcem 100% podstawowym Zmniejszenie dozowania surowca podstawowego o 0,7% Zachowanie stabilności kształtu i wymiaru elementów 100% Oszczędność energii w procesie przetwarzania 50 kw/24h Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z przeprowadzonych prób, udostępnionych przez przedsiębiorstwo VGT Polska Sp. z o.o. w Krakowie 4. Podsumowanie Innowacje są podstawowym warunkiem przetrwania w rozwoju polskich przedsiębiorstw. Stanowią one główny element, czy też narzędzie przedsiębiorczości i są siłą napędową rozwoju społeczno-gospodarczego. Jest to kluczowy czynnik decydujący o międzynarodowej konkurencyjności gospodarki. Przedsiębiorstwa, które chcą przetrwać na rynku i rozwijać się, powinny skoncentrować się na poszukiwaniu nowych, bardziej zaawansowanych i efektywnych rozwiązań. Osiąganie przewagi konkurencyjnej uwarunkowane jest bowiem umiejętnością dostosowania się przedsiębiorstwa do zmian zachodzących w jego wnętrzu oraz otoczeniu. Dlatego ważne stają się decyzje związane z realizacją działań innowacyjnych przedsiębiorstwa. W artykule przedstawiono innowacje procesowe wprowadzane w branży tworzyw sztucznych w postaci środka pomocniczego PLASTRONNUC C 20-N oferowanego przez VGT Polska Sp. z.o.o. w Krakowie. Badania przeprowadzone w dziesięciu polskich przedsiębiorstwach z branży tworzyw sztucznych potwierdziły, że 17

18 zastosowanie środka pomocniczego PLASTRONNUC C 20-N spowodowało osiągnięcie wymiernych korzyści. PLASTRONNUC C 20-N przyczynił się do skrócenia czasu cyklu produkcyjnego (średnio o 7,3 sekundy), obniżenia temperatury przetwarzania tworzyw sztucznych (średnio o 19 C), poprawienia jakości produktu finalnego, obniżenia siły docisku formy, zmniejszenia wagi produktu finalnego, a w konsekwencji do większej wydajności i oszczędności. Bibliografia 1. Barney J., B., Firm Resources and Sustained Competitive Advantage, Journal of Management 1991, Vol. 17, No 1 2. Boguszewicz T., Innowacje nie muszą kosztować, Kamerton Innowacyjności 2008 Rzeczpospolita, z dn Drucker P., F., Przedsiębiorczość i innowacja, PWE, Warszawa Fahey L., Discovering Your Firm's Strongest Competitive Advantages, Prentice-Hall, Englewood Cliffs Famielec J., Strategia rozwoju przedsiębiorstwa, Wyd. AE, Kraków Globalne trendy w biznesie tworzyw sztucznych, data dostępu Grudzewski W., M., Luka techniczna, technologiczna i organizacyjna w gospodarce polskiej, Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa 1994, nr M&typ=og, data dostępu Janasz W., Janasz K., Świadek A., Wiśniewska J., Strategie innowacyjne przedsiębiorstw, Wyd. Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin Kaleta A., Strategia konkurencji w przemyśle, Wyd. AE, Wrocław Kłos Z., Uwarunkowania innowacyjności w przedsiębiorstwach, Problemy Jakości 2009, nr 2 18

19 12. Macias J., Innowacje w polskich przedsiębiorstwach przemysłowych, Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa 2008, nr Nowina M., Innowacje sprawą strategiczną, Sprawy Nauki 2005, nr Oslo M., Zasady gromadzenia i interpretacji danych dotyczących innowacji, Wyd. OECD, Eurostat, Warszawa Podstawy zarządzania przedsiębiorstwem, pod red. M. Strużyckiego, Wyd. Szkoła Główna Handlowa, Warszawa Porter M.,E, Competitive Advantage. Creating and Sustaining Superion performance, The Free Press, New York Porter M., E., Strategia konkurencji. Metody analizy sektorów i konkurentów, PWE, Warszawa Rocznik statystyczny województwa małopolskiego 2008, GUS, Warszawa Słownik wyrazów obcych, PWN, Warszawa Stankiewicz M., J., Konkurencyjność przedsiębiorstwa, Wyd. DOM ORGANIZATORA, Toruń Starczewska-Krzysztoszek M., Ranking najbardziej innowacyjnych firm w Polsce. Kamerton Innowacyjności 2008, Warszawa Stoner J.,A., F., Management, Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs, New Jersey Ustawa z dnia 27 lipca 2002 roku o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców, Dz. U. 2002, nr 141, poz Ways of weating competitiveness in plastic industry companies competitiveness, innovations, plastic industry companies Summary The article deals with the issue of processing innovations in the plastic trade. From the carried out diagnosis it occurs that the plastic branch is one of the fewest most dynamically developing ones. In this industry many crucial changes as well as growing competition take place, too. Thus, it becomes necessary to search 19

20 for and introduce new innovative solutions that will help to support the growth of this line. The article presents aids in the plastic processing industry introduced by Vgt Poland limited company as an example of processing innovations. There are many positive effects of the usage of these aids, such as: speeding up the time of manufacturing cycle, providing stability of a shape and measurement of the final product, reduction of product s weight, lowering the strength of form s clamp and the temperature of material processing as well as increasing the injection s speed. All of the above mentioned results lead to energy saving and, consequently, lower the costs. In conclusion, it should be stated that these innovations contribute to better efficiency and savings. 20

Kompilacja pojęć stosowanych w badaniach statystycznych statystyki publicznej na temat innowacyjności przez Główny Urząd Statystyczny (GUS).

Kompilacja pojęć stosowanych w badaniach statystycznych statystyki publicznej na temat innowacyjności przez Główny Urząd Statystyczny (GUS). Kompilacja pojęć stosowanych w badaniach statystycznych statystyki publicznej na temat innowacyjności przez Główny Urząd Statystyczny (GUS). (Kompilacja dokonana przez Fundację Centrum Analiz Transportowych

Bardziej szczegółowo

Innowacje w biznesie

Innowacje w biznesie Innowacje w biznesie Podstawowe źródła wiedzy Rodzina Frascati Artykuły Materiały na stronie www.karolinamazur.pl Istota innowacji według J. A. Schumpetera Wprowadzenie do produkcji wyrobów nowych lub

Bardziej szczegółowo

Możliwości zwiększania efektywności wykorzystania zasobów polskich MSP EDIT VALUE nowoczesne narzędzie wspierające decyzje gospodarcze

Możliwości zwiększania efektywności wykorzystania zasobów polskich MSP EDIT VALUE nowoczesne narzędzie wspierające decyzje gospodarcze Możliwości zwiększania efektywności wykorzystania zasobów polskich MSP EDIT VALUE nowoczesne narzędzie wspierające decyzje gospodarcze 16.10. 2014, Konstantynów Łódzki AGENDA EDIT VALUE TOOL Narzędzie

Bardziej szczegółowo

Rozdział 1. Zarządzanie wiedzą we współczesnych organizacjach gospodarczych Zarządzanie wiedzą w Polsce i na świecie w świetle ostatnich lat

Rozdział 1. Zarządzanie wiedzą we współczesnych organizacjach gospodarczych Zarządzanie wiedzą w Polsce i na świecie w świetle ostatnich lat Zarządzanie wiedzą we współczesnym przedsiębiorstwie Autor: Marcin Kłak Wstęp Rozdział 1. Zarządzanie wiedzą we współczesnych organizacjach gospodarczych 1.1. Rola i znaczenie wiedzy 1.1.1. Pojęcia i definicje

Bardziej szczegółowo

Innowacja. Innowacja w przedsiębiorczości. Innowacją jest wprowadzenie do praktyki nowego lub znacząco ulepszonego rozwiązania w odniesieniu do

Innowacja. Innowacja w przedsiębiorczości. Innowacją jest wprowadzenie do praktyki nowego lub znacząco ulepszonego rozwiązania w odniesieniu do Innowacja w przedsiębiorczości Andrzej Zakrzewski Akademickie Inkubatory Przedsiębiorczości andrzej.zakrzewski@inkubatory.pl Innowacja Innowacją jest wprowadzenie do praktyki nowego lub znacząco ulepszonego

Bardziej szczegółowo

Marcin Kłak Zarządzanie wiedzą we współczesnym przedsiębiorstwie

Marcin Kłak Zarządzanie wiedzą we współczesnym przedsiębiorstwie Marcin Kłak Zarządzanie wiedzą we współczesnym przedsiębiorstwie Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomii i Prawa im. prof. Edwarda Lipińskiego w Kielcach Kielce czerwiec 2010 1 Spis treści Wstęp 7 Rozdział

Bardziej szczegółowo

Działalność innowacyjna w Polsce

Działalność innowacyjna w Polsce GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Urząd Statystyczny w Szczecinie Warszawa, październik 2014 r. Informacja sygnalna WYNIKI BADAŃ GUS AKTYWNOŚĆ INNOWACYJNA Działalność innowacyjna to całokształt działań naukowych,

Bardziej szczegółowo

NOWA GENERACJA NUKLEANTÓW W MOTORYZACJI Praca zbiorowa Volker Heppert Marian Stanienda

NOWA GENERACJA NUKLEANTÓW W MOTORYZACJI Praca zbiorowa Volker Heppert Marian Stanienda NOWA GENERACJA NUKLEANTÓW W MOTORYZACJI Praca zbiorowa Volker Heppert Marian Stanienda Krystalizacja jest procesem powstawania i wzrostu kryształów. Krystalizacja w polimerach przebiega poprzez proces

Bardziej szczegółowo

Rolnictwo i Obszary Wiejskie 5 lat po akcesji Polski do Unii Europejskiej- najważniejsze wnioski z pierwszego dnia konferencji

Rolnictwo i Obszary Wiejskie 5 lat po akcesji Polski do Unii Europejskiej- najważniejsze wnioski z pierwszego dnia konferencji Rolnictwo i Obszary Wiejskie 5 lat po akcesji Polski do Unii Europejskiej- najważniejsze wnioski z pierwszego dnia konferencji Andrzej Kowalski Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej -PIB

Bardziej szczegółowo

Jerzy Majchrzak Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu

Jerzy Majchrzak Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu Jerzy Majchrzak Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu AUTOEVENT 2014 2 PRZEMYSŁ MOTORYZACYJNY Jeden z największych producentów samochodów i komponentów motoryzacyjnych w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.

Bardziej szczegółowo

Istotą innowacji jest wdrożenie nowości do praktyki.

Istotą innowacji jest wdrożenie nowości do praktyki. Istotą innowacji jest wdrożenie nowości do praktyki. Innowacje to szansa dla przedsiębiorców na realizację własnych, ambitnych marzeń i pomysłów. Na skuteczne konkurowanie na rynku. Na budowanie wzrostu

Bardziej szczegółowo

Wpływ robotyzacji na konkurencyjność polskich przedsiębiorstw. Krzysztof Łapiński. Warszawa, 20 września 2016 r. Świat

Wpływ robotyzacji na konkurencyjność polskich przedsiębiorstw. Krzysztof Łapiński. Warszawa, 20 września 2016 r. Świat Wpływ robotyzacji na konkurencyjność polskich przedsiębiorstw Krzysztof Łapiński Warszawa, 2 września 216 r. Świat Globalna sprzedaż robotów przemysłowych w latach 21 215 (w tys. sztuk) 3 25 2 15 1 5 78

Bardziej szczegółowo

BEST OF EAST FOR EASTER PARTNERSHIP

BEST OF EAST FOR EASTER PARTNERSHIP 5 th International Forum SPECIAL FORUM & EXHIBITION BEST OF EAST FOR EASTER PARTNERSHIP Challenges and Opportunities for Collaboration European Union Poland Eastern Europe Countries November 28-30, 2011

Bardziej szczegółowo

REGIONALNE ŚRODKI NA WSPIERANIE DZIAŁÓW R&D. Mariusz Frankowski p.o. Dyrektora Mazowieckiej Jednostki Wdrażania Programów Unijnych

REGIONALNE ŚRODKI NA WSPIERANIE DZIAŁÓW R&D. Mariusz Frankowski p.o. Dyrektora Mazowieckiej Jednostki Wdrażania Programów Unijnych REGIONALNE ŚRODKI NA WSPIERANIE DZIAŁÓW R&D Mariusz Frankowski p.o. Dyrektora Mazowieckiej Jednostki Wdrażania Programów Unijnych Jaka jest Rola MJWPU? Wprowadzanie w świat finansowania innowacji na Mazowszu

Bardziej szczegółowo

Konkurencyjność Polski w procesie pogłębiania integracji europejskiej i budowy gospodarki opartej na wiedzy

Konkurencyjność Polski w procesie pogłębiania integracji europejskiej i budowy gospodarki opartej na wiedzy w Konkurencyjność Polski w procesie pogłębiania integracji europejskiej i budowy gospodarki opartej na wiedzy redakcja naukowa Tomasz Michalski Krzysztof Piech SZKOŁA GŁÓWNA HANDLOWA W WARSZAWIE WARSZAWA

Bardziej szczegółowo

INWESTYCJE ZAGRANICZNE W POLSCE

INWESTYCJE ZAGRANICZNE W POLSCE Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur INWESTYCJE ZAGRANICZNE W POLSCE 2009-2011 XXI Raport Roczny Warszawa, 20 grudnia 2011 r. Program seminarium Koniunkturalne i strukturalne wyzwania dla sektora

Bardziej szczegółowo

Strategia Badań i Innowacyjności (RIS3) Od absorpcji do rezultatów jak pobudzić potencjał Województwa Świętokrzyskiego

Strategia Badań i Innowacyjności (RIS3) Od absorpcji do rezultatów jak pobudzić potencjał Województwa Świętokrzyskiego Strategia Badań i Innowacyjności (RIS3) Od absorpcji do rezultatów jak pobudzić potencjał Województwa Świętokrzyskiego 2014-2020+ Spotkanie animacyjne 12.12.2013 r. Główne założenia: Efektywne środki unijne

Bardziej szczegółowo

Wielkopolski klaster chemiczny jednostek naukowo-badawczych oraz przedsiębiorstw jest projektem realizowanym w ramach Działania 2.

Wielkopolski klaster chemiczny jednostek naukowo-badawczych oraz przedsiębiorstw jest projektem realizowanym w ramach Działania 2. Wielkopolski klaster chemiczny jednostek naukowo-badawczych oraz przedsiębiorstw jest projektem realizowanym w ramach Działania 2.6 Regionalne Strategie Innowacyjne i transfer wiedzy Zintegrowanego Programu

Bardziej szczegółowo

Michał Zdziarski Tomasz Ludwicki

Michał Zdziarski Tomasz Ludwicki Prezentacja wyników badań Michał Zdziarski Tomasz Ludwicki Uniwersytet Warszawski PERSPEKTYWA PREZESÓW Badanie zrealizowane w okresie marzec-kwiecień 2014. Skierowane do prezesów 500 największych firm

Bardziej szczegółowo

Działanie 1.1 Projekty badawczo-rozwojowe przedsiębiorstw

Działanie 1.1 Projekty badawczo-rozwojowe przedsiębiorstw Szanowni Państwo, Poniżej przedstawiamy szczegółowe informacje dotyczące dostępnych w 2018 roku działań w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2014 2020. Działanie

Bardziej szczegółowo

Rynek drobiu: dobra koniunktura w branży

Rynek drobiu: dobra koniunktura w branży .pl https://www..pl Rynek drobiu: dobra koniunktura w branży Autor: Ewa Ploplis Data: 15 grudnia 2016 Rośnie produkcja drobiu w Polsce. W bieżącym roku może być wyższa o 15%, a nawet 17%. Czynnikiem pobudzającym

Bardziej szczegółowo

Co to jest innowacja?

Co to jest innowacja? dane informacja wiedza Co to jest innowacja? Renata Wasiewicz Wpływ innowacji na rozwój przedsiębiorczości i społeczności lokalnych w Regionie Lubelskim Fazy przetwarzania wiedzy dane Hierarchia wiedzy

Bardziej szczegółowo

Rynek drobiu: dobra koniunktura w branży

Rynek drobiu: dobra koniunktura w branży .pl Rynek drobiu: dobra koniunktura w branży Autor: Ewa Ploplis Data: 15 grudnia 2016 1 / 15 .pl Rośnie produkcja drobiu w Polsce. W bieżącym roku może być wyższa o 15%, a nawet 17%. Czynnikiem pobudzającym

Bardziej szczegółowo

Innowacyjność województwa kujawskopomorskiego

Innowacyjność województwa kujawskopomorskiego Innowacyjność województwa kujawskopomorskiego w 2015 r. Wiesława Gierańczyk, p.o. dyrektora, Urząd Statystyczny w Bydgoszczy 21.06.2018r., Toruń 1 Efekt współpracy: Urzędu Statystycznego w Bydgoszczy Wydziału

Bardziej szczegółowo

Rozwój z Funduszami wsparcie dla małopolskich firm

Rozwój z Funduszami wsparcie dla małopolskich firm Rozwój z Funduszami wsparcie dla małopolskich firm 2,878 mld euro Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego www.rpo.malopolska.pl Oś priorytetowa I: Gospodarka wiedzy Oś priorytetowa II:

Bardziej szczegółowo

Zestaw pytan na egzamin magisterski zatwierdzony na posiedzeniu Rady Wydziału Towaroznawstwa w dniu 15 marca 2019 r.

Zestaw pytan na egzamin magisterski zatwierdzony na posiedzeniu Rady Wydziału Towaroznawstwa w dniu 15 marca 2019 r. Zestaw pytan na egzamin magisterski zatwierdzony na posiedzeniu Rady Wydziału Towaroznawstwa w dniu 15 marca 2019 r. Kierunek: Towaroznawstwo studia 4-semestralne II stopnia stacjonarne i niestacjonarne

Bardziej szczegółowo

DZIAŁALNOŚĆ INNOWACYJNA MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW W POLSCE

DZIAŁALNOŚĆ INNOWACYJNA MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW W POLSCE Zeszyty Naukowe PWSZ w Płocku Nauki Ekonomiczne, t. XX, 2014. Joanna Cecelak DZIAŁALNOŚĆ INNOWACYJNA MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW W POLSCE Wprowadzenie Działalność innowacyjna przedsiębiorstw polega

Bardziej szczegółowo

Stowarzyszenie Klaster Grupa Meblowa HORECA. Toruń, 28.04.2015 r.

Stowarzyszenie Klaster Grupa Meblowa HORECA. Toruń, 28.04.2015 r. Stowarzyszenie Klaster Grupa Meblowa HORECA Toruń, 28.04.2015 r. GRUPA MEBLOWA HORECA 9 firm produkcyjnych oraz WSZP/UMK 2 firmy z branży informatycznej Produkcja mebli w technologiach: drewno, płyty meblowe,

Bardziej szczegółowo

INNOWACYJNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW W ASPEKCIE WZROSTU KONKURENCYJNOŚCI GOSPODARKI

INNOWACYJNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW W ASPEKCIE WZROSTU KONKURENCYJNOŚCI GOSPODARKI ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO 295 NR 453 EKONOMICZNE PROBLEMY USŁUG NR 8 2007 KATARZYNA SZOPIK INNOWACYJNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW W ASPEKCIE WZROSTU KONKURENCYJNOŚCI GOSPODARKI Zgodnie z definicją

Bardziej szczegółowo

Perspektywa gospodarcza dla biznesu w 2013 r.

Perspektywa gospodarcza dla biznesu w 2013 r. Perspektywa gospodarcza dla biznesu w 2013 r. Zachodniopomorski Dzień Instrumentów Inżynierii Finansowej 9 kwietnia 2013 Rola firm w gospodarce W przedsiębiorstwach powstaje ponad ¾ produktu krajowego

Bardziej szczegółowo

Znaczenie klastrow dla innowacyjności gospodarki w Polsce

Znaczenie klastrow dla innowacyjności gospodarki w Polsce Znaczenie klastrow dla innowacyjności gospodarki w Polsce Arkadiusz Michał Kowalski 4. OFICYNA WYDAWNICZA SZKOŁA GŁÓWNA HANDLOWA W WARSZAWIE OFONAWTDAWN^ WARSZAWA 2013 SPIS TREŚCI wstęp : 9 1. Przedmiot,

Bardziej szczegółowo

Z-ZIP2-589z Zarządzania Innowacjami Innovation Management

Z-ZIP2-589z Zarządzania Innowacjami Innovation Management KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2012/13 Z-ZIP2-589z Zarządzania Innowacjami Innovation Management A. USYTUOWANIE

Bardziej szczegółowo

Politechnika Białostocka, Wydział Zarządzania, Katedra Informatyki Gospodarczej i Logistyki

Politechnika Białostocka, Wydział Zarządzania, Katedra Informatyki Gospodarczej i Logistyki Korzyści osiągane poprzez realizację projektów innowacyjnych w podlaskich małych i średnich przedsiębiorstwach Benefits achieved by the implementation of innovative projects in the Podlaskie small and

Bardziej szczegółowo

TECHNOLOGIA RECYKLINGU TECNOFER

TECHNOLOGIA RECYKLINGU TECNOFER TECHNOLOGIA RECYKLINGU TECNOFER ZAPRASZAMY DO ŚWIATA TECNOFER Polityka naszej firmy odzwierciedla pewne wartości takie jak odwaga i intelektualna dociekliwość, które są inspiracją dla egzystencji oraz

Bardziej szczegółowo

TECHNOLOGIA RECYKLINGU TECNOFER

TECHNOLOGIA RECYKLINGU TECNOFER TECHNOLOGIA RECYKLINGU TECNOFER ZAPRASZAMY DO ŚWIATA TECNOFER W obliczu wyzwań o ochronę środowiska - emisje zanieczyszczeń, zmiany klimatyczne, ograniczona dostępność wody, inne zasoby nieodnawialne i

Bardziej szczegółowo

Zestaw pytań na egzamin magisterski zatwierdzony na posiedzeniu Rady Wydziału Towaroznawstwa w dniu 15 listopada 2013 r.

Zestaw pytań na egzamin magisterski zatwierdzony na posiedzeniu Rady Wydziału Towaroznawstwa w dniu 15 listopada 2013 r. Kierunek: Towaroznawstwo studia 4-semestralne II stopnia stacjonarne i niestacjonarne zaoczne 2. Etapy procesu badawczego. 4. Determinanty procesu zakupu na rynku kosmetyków. 5. Instrumenty marketingu

Bardziej szczegółowo

Regionalna Strategia Innowacji Województwa Kujawsko-Pomorskiego Inteligentne specjalizaje

Regionalna Strategia Innowacji Województwa Kujawsko-Pomorskiego Inteligentne specjalizaje Regionalna Strategia Innowacji Województwa Kujawsko-Pomorskiego Inteligentne specjalizaje Toruń, 13.12.2012 Co oznacza inteligentna specjalizacja? Inteligentna specjalizacja to: identyfikowanie wyjątkowych

Bardziej szczegółowo

Strategia Lizbońska droga do sukcesu zjednoczonej Europy, UKIE, Warszawa 2002, s. 11. 5

Strategia Lizbońska droga do sukcesu zjednoczonej Europy, UKIE, Warszawa 2002, s. 11. 5 O autorze Tomasz Bartosz Kalinowski ukończył studia w 2003 r. na Uniwersytecie Łódzkim. W tym samym roku został zatrudniony jako asystent w Katedrze Zarządzania Jakością tej uczelni oraz rozpoczął studia

Bardziej szczegółowo

SŁOWNIK POJĘĆ ZWIĄZANYCH Z DEFINICJĄ KLASTRA

SŁOWNIK POJĘĆ ZWIĄZANYCH Z DEFINICJĄ KLASTRA SŁOWNIK POJĘĆ ZWIĄZANYCH Z DEFINICJĄ KLASTRA 1. Klaster / Klastering Strona 1 Rys historyczny Inicjatywy klastrowe powstają w wyniku polityki rozwoju gospodarczego lub też w wyniku wydarzeń, które skłaniają

Bardziej szczegółowo

FUNDUSZE EUROPEJSKIE monitoring konkursów dla przedsiębiorstw

FUNDUSZE EUROPEJSKIE monitoring konkursów dla przedsiębiorstw B+R INNOWACJE RYNKI ZAGRANICZNE str. 1/9 PROGRAMY KRAJOWE Program Operacyjny Inteligentny Rozwój Badania przemysłowe i prace rozwojowe realizowane przez przedsiębiorstwa nabór dla MŚP posiadających Pieczęć

Bardziej szczegółowo

MYŚL GLOBALNIE, DZIAŁAJ GLOBALNIE. dr Katarzyna Blanke- Ławniczak

MYŚL GLOBALNIE, DZIAŁAJ GLOBALNIE. dr Katarzyna Blanke- Ławniczak MYŚL GLOBALNIE, DZIAŁAJ GLOBALNIE dr Katarzyna Blanke- Ławniczak URUCHOM W SOBIE: 1. Global-mind-set, czyli globalną mentalność chęć i umiejętność eksploracji świata, poszukiwanie nowych trendów i możliwości.

Bardziej szczegółowo

Główne kierunki badań w Katedrze Inżynierii Zarządzania:

Główne kierunki badań w Katedrze Inżynierii Zarządzania: Główne kierunki badań w Katedrze Inżynierii Zarządzania: Systemy wspomagania decyzji w rolnictwie i w agrobiznesie. Zastosowania metod sztucznej inteligencji i systemów ekspertowych w zarządzaniu produkcją.

Bardziej szczegółowo

Innowacyjność i nauka to nie to samo czyli jakiej polityki innowacyjności potrzeba w Polsce?

Innowacyjność i nauka to nie to samo czyli jakiej polityki innowacyjności potrzeba w Polsce? Innowacyjność i nauka to nie to samo czyli jakiej polityki innowacyjności potrzeba w Polsce? Wojciech Cellary Katedra Technologii Informacyjnych Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Mansfelda 4, 60-854 Poznań

Bardziej szczegółowo

MANAGER INNOWACJI MODUŁY WARSZTATOWE

MANAGER INNOWACJI MODUŁY WARSZTATOWE MANAGER INNOWACJI MODUŁY WARSZTATOWE WARSZTAT I-A PRAWNO-TEORETYCZNE PODSTAWY PROJEKTÓW INNOWACYJNYCH Czym jest innowacja? Możliwe źródła Wewnętrzne i zewnętrzne źródła informacji o innowacji w przedsiębiorstwie.

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI WSTĘP ROZDZIAŁ I

SPIS TREŚCI WSTĘP ROZDZIAŁ I SPIS TREŚCI WSTĘP... 11 ROZDZIAŁ I POLITYKA EKONOMICZNA UNII EUROPEJSKIEJ NA RZECZ ZAPEWNIENIA KONKURENCYJNEGO I SPÓJNEGO TERYTORIUM... 21 1.1. Polityka ekonomiczna w koncepcjach teoretycznych europejskiej

Bardziej szczegółowo

PRODUKT (product) CENA (price) PROMOCJA (promotion) DYSTRYBUCJA (place) 7 (P) (+ Process, Personnel, Physical Evidence)

PRODUKT (product) CENA (price) PROMOCJA (promotion) DYSTRYBUCJA (place) 7 (P) (+ Process, Personnel, Physical Evidence) Marketing-mix Klasyfikacja środków konkurencji wg McCarthy ego - 4 P Cena w marketingu dr Grzegorz Mazurek PRODUKT (product) CENA (price) DYSTRYBUCJA (place) PROMOCJA (promotion) 7 (P) (+ Process, Personnel,

Bardziej szczegółowo

EKSPANSJA MIĘDZYNARODOWA POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTW

EKSPANSJA MIĘDZYNARODOWA POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTW EKSPANSJA MIĘDZYNARODOWA POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTW SKALA I CHARAKTER UMIĘDZYNARODOWIENIA NA PODSTAWIE DZIAŁALNOŚCI SPÓŁEK GIEŁDOWYCH prezentacja wyników Dlaczego zdecydowaliśmy się przeprowadzić badanie?

Bardziej szczegółowo

Zmiany potencjału innowacyjnego. w latach Monika Matusiak Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

Zmiany potencjału innowacyjnego. w latach Monika Matusiak Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Zmiany potencjału innowacyjnego poznańskich przedsiębiorstw w latach 2004-2014 Monika Matusiak Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Potencjał innowacyjny - definicja Zdolność przedsiębiorstw do wprowadzania

Bardziej szczegółowo

w mld USD MOFCOM UNCTAD SAFE Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych MOFCOM, UNCTAD i SAFE.

w mld USD MOFCOM UNCTAD SAFE Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych MOFCOM, UNCTAD i SAFE. A. BEZPOŚREDNI 1. Poprzez działalność produkcyjną lub usługową import technologii ze spółki macierzystej i wykorzystywanie jej w procesie produkcyjnym prowadzenie działalności w branżach wysokiej techniki

Bardziej szczegółowo

Postawy przedsiębiorstw z Małopolski. Dr Małgorzata Bonikowska

Postawy przedsiębiorstw z Małopolski. Dr Małgorzata Bonikowska Postawy przedsiębiorstw z Małopolski Dr Małgorzata Bonikowska 1. Ekspansja trendem Polskie (i małopolskie) firmy coraz śmielej wychodzą za granicę i rozwijają się coraz dalej. Do tej pory firmy skupiały

Bardziej szczegółowo

Zarządzania Innowacjami Innovation Management

Zarządzania Innowacjami Innovation Management KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 203/4 Zarządzania Innowacjami Innovation Management A. USYTUOWANIE MODUŁU W SYSTEMIE

Bardziej szczegółowo

Cel prezentacji: Przedstawienie Unii Europejskiej jako instytucji i jej wpływu na gospodarki wewnątrz sojuszu oraz relacji z krajami spoza UE.

Cel prezentacji: Przedstawienie Unii Europejskiej jako instytucji i jej wpływu na gospodarki wewnątrz sojuszu oraz relacji z krajami spoza UE. Cel prezentacji: Przedstawienie Unii Europejskiej jako instytucji i jej wpływu na gospodarki wewnątrz sojuszu oraz relacji z krajami spoza UE. Plan prezentacji: 1. Ogólne informacje na temat UE i jej gospodarki

Bardziej szczegółowo

I oś priorytetowa Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego 2014-2020. Szczecinek, 24 września 2015r.

I oś priorytetowa Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego 2014-2020. Szczecinek, 24 września 2015r. I oś priorytetowa Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego 2014-2020 Szczecinek, 24 września 2015r. GOSPODARKA- INNOWACJE- NOWOCZESNE TECHNOLOGIE Celem głównym OP 1 jest podniesienie

Bardziej szczegółowo

Innowacje i Inteligentny Rozwój. Iwona Wendel Podsekretarz Stanu, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Szczecin, 10 czerwca 2015 r.

Innowacje i Inteligentny Rozwój. Iwona Wendel Podsekretarz Stanu, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Szczecin, 10 czerwca 2015 r. Innowacje i Inteligentny Rozwój Iwona Wendel Podsekretarz Stanu, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Szczecin, 10 czerwca 2015 r. Wsparcie innowacyjności w latach 2014-2020 W perspektywie 2014-2020 wsparcie

Bardziej szczegółowo

CENTRUM FUNDUSZY EUROPEJSKICH. Wsparcie dla przedsiębiorców ze środków UE w latach 2014-2020

CENTRUM FUNDUSZY EUROPEJSKICH. Wsparcie dla przedsiębiorców ze środków UE w latach 2014-2020 CENTRUM FUNDUSZY EUROPEJSKICH Wsparcie dla przedsiębiorców ze środków UE w latach 2014-2020 Krajowe programy Program Operacyjny Inteligentny Rozwój (POIR) 2014-2020 Celem POIR jest zwiększenie innowacyjności

Bardziej szczegółowo

CYKL ŻYCIA LEKU OD POMYSŁU DO WDROŻENIA

CYKL ŻYCIA LEKU OD POMYSŁU DO WDROŻENIA CYKL ŻYCIA LEKU OD POMYSŁU DO WDROŻENIA PUNKTY KLUCZOWE PROCESU Wynalezienie substancji Patent Badania Przed- kliniczne Badania Kliniczne Produkcja (skala micro) Ustalenie nazwy handlowej i jej zastrzeżenie

Bardziej szczegółowo

Trendy w robotyzacji przemysłu w Polsce i na świecie.

Trendy w robotyzacji przemysłu w Polsce i na świecie. Trendy w robotyzacji przemysłu w Polsce i na świecie. Potrzeby rozwojowe światowego przemysłu powodują, że globalny popyt na roboty przemysłowe odznacza się tendencją wzrostową. W związku z tym, dynamiczny

Bardziej szczegółowo

Business services-led-development W poszukiwaniu nowej koncepcji rozwoju krajów Unii Europejskiej

Business services-led-development W poszukiwaniu nowej koncepcji rozwoju krajów Unii Europejskiej Business services-led-development W poszukiwaniu nowej koncepcji rozwoju krajów Unii Europejskiej Prof. dr hab. Piotr Niedzielski Dr Magdalena Majchrzak Uniwersytet Szczeciński Wydział Zarządzania i Ekonomiki

Bardziej szczegółowo

Regionalna Strategia Innowacji dla Mazowsza i inteligentne specjalizacje regionu

Regionalna Strategia Innowacji dla Mazowsza i inteligentne specjalizacje regionu Regionalna Strategia Innowacji dla Mazowsza i inteligentne specjalizacje regionu Małgorzata Rudnicka Kierownik Wydziału Innowacyjności Departament Rozwoju Regionalnego i Funduszy Europejskich Urząd Marszałkowski

Bardziej szczegółowo

Przedsiębiorczość w warunkach globalizacji. III. Międzynarodowe porównania aktywności przedsiębiorczej. Polska na tle Europy i świata

Przedsiębiorczość w warunkach globalizacji. III. Międzynarodowe porównania aktywności przedsiębiorczej. Polska na tle Europy i świata Przedsiębiorczość w warunkach globalizacji III. Międzynarodowe porównania aktywności przedsiębiorczej. Polska na tle Europy i świata Definicja przedsiębiorczości a jej pomiar Czy skupić się na ambitnym

Bardziej szczegółowo

NARZĘDZIA ROZWOJU INNOWACYJNYCH PRZEDSIEBIORSTW

NARZĘDZIA ROZWOJU INNOWACYJNYCH PRZEDSIEBIORSTW NARZĘDZIA ROZWOJU INNOWACYJNYCH PRZEDSIEBIORSTW Jednym z narzędzi pozwalających na zdiagnozowanie i określenie potencjału rozwojowego firmy w obszarze rozwiązań innowacyjnych jest audyt technologiczny.

Bardziej szczegółowo

Uwarunkowania komercjalizacji produktów żywnościowych

Uwarunkowania komercjalizacji produktów żywnościowych Uwarunkowania komercjalizacji produktów żywnościowych prof. dr hab. Bogdan Sojkin Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Wydział Towaroznawstwa 1 Jak rozumieć komercjalizację? dobro, usługa, Komercjalizacja?

Bardziej szczegółowo

2012 Marketing produktu ekologicznego. dr Marek Jabłoński

2012 Marketing produktu ekologicznego. dr Marek Jabłoński 2012 Marketing produktu ekologicznego dr Marek Jabłoński Od kilku lat ekologia przestaje mieć znaczenie ideologiczne, w zamian za to nabiera wymiaru praktycznego i inżynierskiego. Większość firm na świecie,

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie łańcuchem dostaw

Zarządzanie łańcuchem dostaw Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania kierunek: Zarządzanie i Marketing Zarządzanie łańcuchem dostaw Wykład 1 Opracowanie: dr Joanna Krygier 1 Zagadnienia Wprowadzenie do tematyki zarządzania

Bardziej szczegółowo

Rynek IT w Polsce Prognozy rozwoju na lata

Rynek IT w Polsce Prognozy rozwoju na lata 2 Język: polski, angielski Data publikacji: Q3 Format: pdf Cena od: 2000 Sprawdź w raporcie Jaka jest wartość rynku IT w Polsce? Jakie są prognozy dla rynku IT w Polsce do roku 2018? Jaka jest pozycja

Bardziej szczegółowo

Uniwersytet w Białymstoku Wydział Ekonomiczno-Informatyczny w Wilnie SYLLABUS na rok akademicki 2010/2011 http://www.wilno.uwb.edu.

Uniwersytet w Białymstoku Wydział Ekonomiczno-Informatyczny w Wilnie SYLLABUS na rok akademicki 2010/2011 http://www.wilno.uwb.edu. SYLLABUS na rok akademicki 010/011 Tryb studiów Studia stacjonarne Kierunek studiów Ekonomia Poziom studiów Pierwszego stopnia Rok studiów/ semestr 1 / Specjalność Bez specjalności Kod katedry/zakładu

Bardziej szczegółowo

Atrakcyjność inwestycyjna Europy 2013

Atrakcyjność inwestycyjna Europy 2013 Atrakcyjność inwestycyjna Europy 2013 Polska liderem wzrostu w Europie i najatrakcyjniejszym krajem regionu! @EY_Poland #AIE Jacek Kędzior 6 czerwca 2013 r. Warszawa Metodologia Atrakcyjność inwestycyjna

Bardziej szczegółowo

Budowanie przewagi konkurencyjnej Istota, metody, techniki

Budowanie przewagi konkurencyjnej Istota, metody, techniki Budowanie przewagi konkurencyjnej Istota, metody, techniki Opracowanie: Aneta Stosik Nowoczesna organizacja Elastyczna (zdolna do przystosowania się do potrzeb) wg P. Druckera Dynamiczna (Mająca umiejętność

Bardziej szczegółowo

w drodze na NewConnect

w drodze na NewConnect w drodze na NewConnect Siedziba: Dąbrowa Górnicza Strona internetowa: www.bioerg.pl Kapitał zakładowy: 850.000 zł Łączna liczba akcji: 8.500.000 Nowa emisja: 8.500.000 akcji Cena emisyjna: 0,40 zł za akcję

Bardziej szczegółowo

Dlaczego warto działać w klastrze? Klastry a rozwój lokalnej przedsiębiorczości

Dlaczego warto działać w klastrze? Klastry a rozwój lokalnej przedsiębiorczości Dlaczego warto działać w klastrze? Klastry a rozwój lokalnej przedsiębiorczości DEFINICJE KLASTRA: Klastry to geograficzne skupiska wzajemnie powiązanych firm, wyspecjalizowanych dostawców, jednostek świadczących

Bardziej szczegółowo

Perspektywa 2020: Innowacyjna gospodarka. Polska będzie wielka albo nie będzie jej wcale. Józef Piłsudski

Perspektywa 2020: Innowacyjna gospodarka. Polska będzie wielka albo nie będzie jej wcale. Józef Piłsudski Perspektywa 2020: Innowacyjna gospodarka Polska będzie wielka albo nie będzie jej wcale. Józef Piłsudski Polska wpadła w 5 pułapek rozwojowych PKB per capita Polski to tylko 45% PKB per capita USA Połowa

Bardziej szczegółowo

Przedsiębiorczość w warunkach globalizacji. V. Przedsiębiorczość a innowacje

Przedsiębiorczość w warunkach globalizacji. V. Przedsiębiorczość a innowacje Przedsiębiorczość w warunkach globalizacji V. Przedsiębiorczość a innowacje Tematy Innowacje w teorii przedsiębiorczości. Innowacja - co to znaczy? Innowacje a sukces w biznesie. Nowe trendy - skutki dla

Bardziej szczegółowo

Inwestycje zagraniczne w Małopolsce 2009-2010

Inwestycje zagraniczne w Małopolsce 2009-2010 Inwestycje zagraniczne w Małopolsce 2009-2010 Inwestycje zagraniczne w Małopolsce 2009-2010 Plan prezentacji 1. Metody badań 2. Dynamika napływu inwestycji 3. Typy inwestycji 4. Struktura branżowa inwestycji

Bardziej szczegółowo

TWÓJ BIZNES, NASZE KNOW-HOW

TWÓJ BIZNES, NASZE KNOW-HOW IATI Monday Business Meeting (IATI MBM) TWÓJ BIZNES, NASZE KNOW-HOW OFERTA USŁUG DLA MŚP W OBSZARZE PRZEMYSŁY KREATYWNE I CZASU WOLNEGO Przemysły kreatywne i czasu wolnego obejmują w szczególności produkcję,

Bardziej szczegółowo

Co nowego w stalach n e i r e d r z d e z w e n w y n c y h

Co nowego w stalach n e i r e d r z d e z w e n w y n c y h Co nowego w stalach nierdzewnych Dlaczego: co nowego w stalach nierdzewnych Stal nierdzewna nowoczesna w swojej istocie materiał XX wieku kojarzy się z nowoczesnością ekologiczna atrakcyjna i innowacyjna

Bardziej szczegółowo

URZĄD STATYSTYCZNY W SZCZECINIE

URZĄD STATYSTYCZNY W SZCZECINIE URZĄD STATYSTYCZNY W SZCZECINIE Opracowania sygnalne Szczecin, styczeń 2010 r. DZIAŁALNOŚĆ INNOWACYJNA PRZEDSIĘBIORSTW W LATACH 2006-2008 W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM Wyniki badania działalności innowacyjnej

Bardziej szczegółowo

Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej

Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej Iwona Wendel Podsekretarz Stanu Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Warszawa, 22 maja 2014

Bardziej szczegółowo

Wykład 2 Rola otoczenia w procesie formułowania strategii organizacji

Wykład 2 Rola otoczenia w procesie formułowania strategii organizacji Dr inż. Aleksander Gwiazda Zarządzanie strategiczne Wykład 2 Rola otoczenia w procesie formułowania strategii organizacji Plan wykładu Koncepcja otoczenia przedsiębiorstwa Metoda SWOT Cele przedsiębiorstwa

Bardziej szczegółowo

Innowacyjność źródłem przewagi konkurencyjnej

Innowacyjność źródłem przewagi konkurencyjnej Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Wykład w ramach VII edycji Światowego Tygodnia Przedsiębiorczości 17-23.11.2014 r. Innowacyjność źródłem przewagi

Bardziej szczegółowo

O czym będziemy dyskutować

O czym będziemy dyskutować Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Pokonać konkurentów rynkowe strategie przedsiębiorstw W jaki sposób firmy tworzą strategie? dr Magdalena Małkowska - Borowczyk Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 19 kwietnia

Bardziej szczegółowo

Uchwała Nr 28/2017 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata z dnia 8 sierpnia 2017 r.

Uchwała Nr 28/2017 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata z dnia 8 sierpnia 2017 r. Uchwała Nr 28/2017 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata 2014-2020 z dnia 8 sierpnia 2017 r. zmieniająca uchwałę w sprawie zatwierdzenia Kryteriów wyboru

Bardziej szczegółowo

Inteligentne Mazowsze w ramach RPO WM 2014 2020

Inteligentne Mazowsze w ramach RPO WM 2014 2020 Inteligentne Mazowsze w ramach RPO WM 2014 2020 Wydział Innowacyjności i Rozwoju Departament Rozwoju Regionalnego i Funduszy Europejskich Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie 1 Siedlce,

Bardziej szczegółowo

CELE I ZAKRES INNOWACJI W PRZEDSIĘBIORSTWACH PRZEMYSŁU SPOŻYWCZEGO W POLSCE AIMS AND RANGE OF INNOVATIONS IN FOOD INDUSTRY COMPANIES IN POLAND.

CELE I ZAKRES INNOWACJI W PRZEDSIĘBIORSTWACH PRZEMYSŁU SPOŻYWCZEGO W POLSCE AIMS AND RANGE OF INNOVATIONS IN FOOD INDUSTRY COMPANIES IN POLAND. 50 Krzysztof STOWARZYSZENIE Firlej EKONOMISTÓW ROLNICTWA I AGROBIZNESU Roczniki Naukowe tom XVI zeszyt 2 Krzysztof Firlej Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie CELE I ZAKRES INNOWACJI W PRZEDSIĘBIORSTWACH

Bardziej szczegółowo

Strategia Rozwoju ENERGOPROJEKT-KATOWICE SA NA LATA Aktualizacja na dzień: e p k. c o m. p l

Strategia Rozwoju ENERGOPROJEKT-KATOWICE SA NA LATA Aktualizacja na dzień: e p k. c o m. p l Strategia Rozwoju ENERGOPROJEKT-KATOWICE SA NA LATA 2017 2020 Aktualizacja na dzień: 18.10.2016 SPIS ZAWARTOŚCI Misja i Wizja Aktualna struktura sprzedaży w EPK Otoczenie EPK Analiza SWOT / Szanse i zagrożenia

Bardziej szczegółowo

Jak zaprojektować firmę aby mogła się skalować i odnosić trwałe sukcesy? Warszawa, 13 listopada 2018 r.

Jak zaprojektować firmę aby mogła się skalować i odnosić trwałe sukcesy? Warszawa, 13 listopada 2018 r. Jak zaprojektować firmę aby mogła się skalować i odnosić trwałe sukcesy? Warszawa, 13 listopada 2018 r. Budowanie Organizacji Odnoszących Trwałe Sukcesy - Tezy 1. Zbudowanie organizacji odnoszącej trwałe

Bardziej szczegółowo

Finansowanie innowacji. Adrian Lis

Finansowanie innowacji. Adrian Lis 2011 Finansowanie innowacji Adrian Lis Plan prezentacji Część teoretyczna Wewnętrzne i zewnętrzne źródła finansowania innowacji Programy wspierające innowacyjność Część praktyczna Główne problemy i najlepsze

Bardziej szczegółowo

Finansowanie przedsiębiorstw ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w perspektywie finansowej

Finansowanie przedsiębiorstw ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w perspektywie finansowej Finansowanie przedsiębiorstw ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w perspektywie finansowej 2014-2020 Regionalny Program Operacyjny Program regionalny to jeden z programów, który umożliwi

Bardziej szczegółowo

Projekt Europejski Wymiar Łodzi Wsparcie przedsiębiorców z Łodzi środkami Unii Europejskiej

Projekt Europejski Wymiar Łodzi Wsparcie przedsiębiorców z Łodzi środkami Unii Europejskiej Projekt Europejski Wymiar Łodzi Wsparcie przedsiębiorców z Łodzi środkami Unii Europejskiej Towarzystwo Inicjatyw Europejskich ul. Próchnika 1 lok. 303 90-408 Maj 2013 Operator Programu Wolontariatu Długoterminowego

Bardziej szczegółowo

Prof. dr hab. Hanna Klikocka

Prof. dr hab. Hanna Klikocka Dr hab. Armand Kasztelan Ekonomia i marketing, Ekonomia zrównoważonego rozwoju, Ekonomia menedżerska, Seminarium dyplomowe, Zrównoważony rozwój; Green Growth; Środowiskowa konkurencyjność regionów i państw;

Bardziej szczegółowo

BAROMETR RYNKU ENERGII RWE najbardziej przyjazne rynki energii w Europie

BAROMETR RYNKU ENERGII RWE najbardziej przyjazne rynki energii w Europie BAROMETR RYNKU ENERGII RWE najbardziej przyjazne rynki energii w Europie Janusz Moroz Członek Zarządu RWE Polska 17. listopada 2011 RWE company name 17.11.2011 PAGE 1 Barometr Rynku Energii RWE narzędzie

Bardziej szczegółowo

BADANIE RYNKU KONSTRUKCJI STALOWYCH W POLSCE

BADANIE RYNKU KONSTRUKCJI STALOWYCH W POLSCE INSTYTUT INFORMACJI RYNKOWEJ DPCONSULTING WWW.IIR-DPC.PL BADANIE RYNKU KONSTRUKCJI STALOWYCH W POLSCE Dla POLSKIEJ IZBY KONSTRUKCJI STALOWYCH lipiec - sierpień 2015 METODOLOGIA Badanie przeprowadzono techniką

Bardziej szczegółowo

Wykład 8. Specjalizacja i dywersyfikacja

Wykład 8. Specjalizacja i dywersyfikacja Dr inż. Aleksander Gwiazda Zarządzanie strategiczne Wykład 8 Specjalizacja i dywersyfikacja Plan wykładu Wprowadzenie Idea specjalizacji Przykłady specjalizacji Idea dywersyfikacji Przykłady dywersyfikacji

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Istota i przewartościowania pojęcia logistyki. Rozdział 2. Trendy i determinanty rozwoju i zmian w logistyce 42

Spis treści. Istota i przewartościowania pojęcia logistyki. Rozdział 2. Trendy i determinanty rozwoju i zmian w logistyce 42 Spis treści Od Autora 11 Rozdział 1 Istota i przewartościowania pojęcia logistyki n 1.1. Przegląd i interpretacja znaczących definicji logistyki 17 1.2. Ewolucja i przewartościowania przedmiotu, celów

Bardziej szczegółowo

Co kupić, a co sprzedać :58:22

Co kupić, a co sprzedać :58:22 Co kupić, a co sprzedać 2015-06-11 13:58:22 2 Głównym partnerem handlowym Hiszpanii jest strefa euro. Hiszpania przede wszystkim eksportuje żywność i samochody, importuje zaś surowce energetyczne i chemię.

Bardziej szczegółowo

Studia literaturowe, przygotowanie do egzaminu. Studia literaturowe, przygotowanie do egzaminu

Studia literaturowe, przygotowanie do egzaminu. Studia literaturowe, przygotowanie do egzaminu (pieczęć Wydziału) 1. Nazwa przedmiotu: Zarządzanie innowacjami w przedsiębiorstwie 3. Karta przedmiotu ważna od roku akademickiego: 4. Forma kształcenia: pierwszego stopnia 5. Forma studiów: stacjonarne

Bardziej szczegółowo

ZMIANY W KRYTERIACH WYBORU FINANSOWANYCH OPERACJI PO IG W RAMACH DZIAŁANIA 4.5

ZMIANY W KRYTERIACH WYBORU FINANSOWANYCH OPERACJI PO IG W RAMACH DZIAŁANIA 4.5 ZMIANY W KRYTERIACH WYBORU FINANSOWANYCH OPERACJI PO IG W RAMACH DZIAŁANIA 4.5 LP Działanie Dotychczasowe brzmienie w brzmieniu zaakceptowanym przez KM 1. 4.5 W projekcie przewidziano komponent B+R - (utworzenie

Bardziej szczegółowo

INTELIGENTNA FIRMA REGIONALNE FORUM INNOWACJI: INTELIGENTNE SPECJALIZACJE DROGĄ DO UZYSKANIA PRZEWAGI KONKURENCYJNEJ

INTELIGENTNA FIRMA REGIONALNE FORUM INNOWACJI: INTELIGENTNE SPECJALIZACJE DROGĄ DO UZYSKANIA PRZEWAGI KONKURENCYJNEJ INTELIGENTNA FIRMA REGIONALNE FORUM INNOWACJI: INTELIGENTNE SPECJALIZACJE DROGĄ DO UZYSKANIA PRZEWAGI KONKURENCYJNEJ Wiceprezes Zarządu Izby Przemysłowo-Handlowej w Toruniu Pełnomocnik Zarządu IPH ds.

Bardziej szczegółowo

Otoczenie. Główne zjawiska

Otoczenie. Główne zjawiska Otoczenie Coraz bardziej rozległe (globalizacja, wzrost wymiany informacji) Różnorodne (wyspecjalizowane organizacje, specyficzne nisze rynkowe) Niestabilne (krótki cykl życia produktu, wzrost konkurencji,

Bardziej szczegółowo

Arkadiusz Pietrus P.P.H.U ARKOS realizuje projekt pn.

Arkadiusz Pietrus P.P.H.U ARKOS realizuje projekt pn. Arkadiusz Pietrus P.P.H.U ARKOS realizuje projekt pn. Poprawa konkurencyjności firmy P.P.H.U. ARKOS poprzez wdrożenie innowacyjnych rozwiązań w zakresie wytwarzania konstrukcji mebli tapicerowanych w ramach

Bardziej szczegółowo