ZMIANY KLIMATYCZNE A PRODUKCJA DROBIARSKA

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "ZMIANY KLIMATYCZNE A PRODUKCJA DROBIARSKA"

Transkrypt

1 ZMIANY KLIMATYCZNE A PRODUKCJA DROBIARSKA Na temat wpływu ocieplenia klimatu bezpośrednio na nasze życie, poprzez zwiększoną emisję tzw. gazów cieplarnianych (GHG - green house gas), od lat trwa nie tylo gorąca dyskusja, ale i spór między wierzącymi i niewierzącymi w to meteorologiczne zjawisko. Każda ze stron przytacza argumenty nie do odparcia, a tymczasem ostatnia, zima bez końca i wiosna, która po trzech Zimnych Ogrodnikach (święci: Serwacy, Bonifacy i Pankracy) i zimnej Zośce, przeciągnęła się o ponad tydzień, nie zdaje się uzasadniać owej teorii o nadciągającym ociepleniu. Oczywiście w nurt sporów włączyli się, a jakże obrońcy praw zwierząt i różnego rodzaju obrońcy środowiska naturalnego, nazywający siebie ekologami. Wiadomo, że bytującej na naszym globie populacji ludzkiej oraz związanej z nią produkcji zwierzęcej, towarzyszy emisja GHG, w tym dwutlenku węgla (CO 2 ), podtlenku azotu (N 2 O) i metanu (CH 4 ). Zwierzęta, tak jak ludzie, oddychając produkują CO 2. Metan powstaje w wyniku fermentacji jelitowej w przewodzie pokarmowym ssaków i jest uwalniany do atmosfery w sposób nie zawsze przyjemny i kontrolowany. Odchody ludzkie, jak i obornik, może wytwarzać CO 2, CH 4 O w wyniku aktywności mikrobiologicznej podczas składowania lub gdy jest stosowany jako nawóz. Emisję GHG należy także uwzględnić przy produkcji roślin stosowanych w żywieniu zwierząt i drobiu, a także przy wykorzystywaniu paliw płynnych (ropa, benzyna). Na podniesienie w atmosferze poziomu GHG mają także wpływ zachodzące na całym świecie, od tysiąc leci, zmiany klimatyczne. Ponieważ z produkcji jaj i mięsa drobiowego emitowanych jest mniej GHG, na skutek niewielkiej produkcji metanu w przewodzie pokarmowym ptaków, w porównaniu z innymi zwierzętami, a szczególnie przeżuwaczami, w o wiele mniejszym stopniu zagraża środowisku, od innych producentów białka zwierzęcego. Określeniem udziału produkcji zwierzęcej i drobiu w emisji GHG zajmowało się wielu specjalistów. Szacunkowe wielkości emisji tych gazów, generowanych przez produkcję zwierzęcą, różnią się w zależności od metody oceny, od wielkości badanego obszaru (region, kraj czy cały świat), od ilości badanych cykli produkcyjnych, z uwzględnieniem lub nieuwzględnieniem uprawy roślin oraz wykorzystania paliw płynnych. Wg raportu FAO z 2007 r., produkcja zwierzęca emituje 18% wszystkich antropogenicznych emisji GHG na świecie, w tym CO 2 O i CH 4, pochodzących także z od fermentacji obornika i jego rolniczego wykorzystania jako nawozu. FAO uważa także, że przyczyną zwiększania się udziału GHG w atmosferze jest wycinanie lasów, związane z rozwojem produkcji zwierzęcej w rozwijających się krajach. Udział światowej produkcji zwierzęcej w emisjach głównych GHG wynosi: 37% sumarycznej emisji CH 4 65% emisji N 2 O 9% emisji CO 2 oraz 64% emisji amoniaku, niezaliczanego do GHG. Ekolodzy obawiają się, że globalny wzrost spożycia produktów zwierzęcych będzie utrzymywał się do połowy XXI wieku. W latach liczba zwierząt gospodarskich, wykorzystywanych na świecie do produkcji mięsa i mleka, zwiększyła się do 4.1 mld sztuk (o 22%), a pogłowie drobiu nieśnego i mięsnego zwiększyło się do 57,4 mld ptaków (o 40%). Obrońcy naturalnego środowiska łączą jego 8

2 Tabela 2. Udział wielkotowarowej produkcji zwierzęcej w rynkowych dostawach produktów wieprzowych i drobiowych* Produkt Udział (%) ferm wielkotowarowych Mięso drobiowe Jaja 58 Wieprzowina * Wg Raportu stowarzyszenia Comapssion in World Farming, 200 skażenie GHG z wielkotowarowymi fermami zwierząt gospodarskich (Tab. 2), co niekoniecznie odpowiada rzeczywistości, gdyż w tych fermach łatwiej jest kontrolować warunki środowiskowe niż w chowie drobnotowarowym. Jednakże do 2030 r, wg prognoz FAO, rolnicze emisje N 2 O zwiększą się o 35-60%, w wyniku zwiększonej produkcji obornika oraz stosowania nawozów azotowych. Należy także oczekiwać, że proporcjonalnie do wzrostu liczebności pogłowia zwierząt gospodarskich nastąpi wzrost emisji metanu o 60%. Wszyscy ekologiczni pesymiści zdaja się zapominać, że najliczniejszy gatunek ssaków na świecie, czyli ludzie, nadal będzie emitował do środowiska GHG oraz odchody. Mniej wydziela nieprzyjemnych odorów wypasany na hali kierdel, liczący owiec, niż przechodząca opodal, kilkuosobowa grupa spoconych turystów. Stosowana przez FAO metoda analizy cyklu życia zwierząt gospodarskich była kwestionowana przez badaczy zajmujących się powstawaniem GHG w wyniku wyrębu lasów. Sugerowano także, że analizy cyklu życiowego zwierząt gospodarskich, emitujących GHG, byłyby bardziej kompletne, gdyby obejmowały emisję tych gazów także z innych obszarów działalności ludzkiej, jak np. transportu. W przeciwieństwie do opinii, że produkcja zwierzęca jest odpowiedzialna za 18% wszystkich emisji GC w postaci CH 4 i N 2 O, w USA przyjmuje się, że w wyniku fermentacji jelitowej i obornika, emisja tych gazów wynosi mniej niż 3% wszystkich emitowanych gazów w tym kraju, których udział ocenia się łącznie na 5,8%. Uprawa roślin w dużym stopniu przyczynia się emisji GHGC, z których ok. 50% pochodzi ze stosowanych sztucznych jak i naturalnych nawozów. Drugie miejsce zajmują GHG emitowane w wyniku jelitowej fermentacji zwierząt gospodarskich (34% emisji rolniczych). Obornik jest trzecim co do wielkości źródłem rolniczych GHG (14%). GHG są emitowane także podczas składowania obornika i nawożenia w wyniku aktywności mikroorganizmów. CH 4 powstaje w warunkach beztlenowych, natomiast N 2 O w warunkach przemian beztlenowych i tlenowych. By dokładniej zinwentaryzować emisje GHG, konieczne są dodatkowe informacje o wpływie na nie różnych systemów składowania obornika i nawożenia, szczególnie w odniesieniu do N 2 O. Oprócz danych dotyczących emisji GHG w przypadku składowania obornika, niezbędne są również badania dotyczące praktycznego ograniczania emisji tych gazów i związanych z tym kosztów. Pozytywnie ocenia się stosowanie np. biofiltrów zapobiegających rozprzestrzenianiu się odorów, tworzenie ochronnych pasów roślinnych, stosownie podpowierzchniowego wtrysku gnojowicy. Jak dotąd jednak, łączny potencjał wpływu emisji rolniczych GHG, generowanych przez produkcję zwierzęcą, nie został jeszcze dokładnie określony. Gazy cieplarniane (GHG) pochodzące z produkcji drobiarskiej GHG emitowane są z pomieszczeń drobiarskich, w których odbywa się produkcja jaj i mięsa drobiowego oraz z miejsc składowania i stosowania obornika jako nawozu. Międzynarodowy Panel ds. Zmiany Klimatu (MPZK) uznał, analizując wszystkie gatunki i typu użytkowe drobiu, że produkcja jaj i mięsa drobiowego jest nie groźnym źródłem emisji GHG. Produkcja jaj i mięsa drobiowego zwiększyła 10

3 Ryc. 1 światowa produkcja mięsa z brojlerów kurzych w latach * (źródło FAOSTAT). *prognoza autorów, na podstawie światowych danych pochodzących z różnych źródeł Ryc. 2 Światowa produkcja jaj w skorupach w latach * (źródło FAOSTAT). *prognoza autorów, na podstawie światowych danych z różnych źródeł się ogromnie w przeliczeniu na 1 mieszkańca w Azji. Jak wynika z Ryc. 1, w ostatniej dekadzie na świecie kontynuowany jest intensywny wzrost produkcji mięsa kurzego. Z Ryc. 2, obrazującej światową produkcję jaj wynika, że rośnie również ich spożycie. Najwięcej danych dotyczących emisji GHG pochodzi z ferm kurcząt brojlerów, jakkolwiek dostępne są także informacje z chowu indyków, kaczek i gęsi. W związku z tym, że produkcja mięsa drobiowego jest cykliczna, łatwiej jest pozyskać dane dotyczące emisji GHG/ptaka niż z odnoszące się do masy kurcząt powierzchni brojlerni. Emisje CO 2 O i CH 4 mogą pochodzić z pomieszczeń inwentarskich. Produkowany CO 2 przez oddychające ptaki i wytwarzany przez obornik, nie są zaliczane przez MPZK do GHG, gdyż w rocznym bilansie ich udział netto wynosi zero. Zakłada się, że CO 2 znajdujący się w wydychanym powietrzu przez zwierzęta gospodarskie i drób oraz pochodzący ze składowanego i wykorzystywanego jako nawóz obornika, będzie wykorzystywany przez rośliny w procesie fotosyntezy i dlatego nie wpływa na wzrost koncentracji GHG w długoterminowej perspektywie. Także inwentaryzacje emisji GHG, przeprowadzane wg metod MPZK, nie obejmują emisji CO 2 znajdującego się w wydychanym przez zwierzęta i drób powietrzu oraz pochodzącego z obornika. Metan produkowany bezpośrednio w wyniku fermentacji jelitowej u drobiu, wytwarzany jest w tak niewielkich ilościach, że MPZK nie uwzględnia go w inwentaryzacji GHG. Z Ryc. 3 wynika, że bydło mleczne emituje 475 razy więcej jelitowego CH 4 niż drób. W związku z tym, że są także duże różnice (ok. 2,7 x) w wartości emisji jelitowego metanu u kur nieśnych i kurcząt brojlerów, należałoby przeprowadzić badania porównawcze nad wielkością emisji tego gazu w fermach produkujących jaja i drób mięsny. CO 2 pochodzący z wydychanego przez drób powietrza oraz jelitowy CH 4 O, także nie są objęte inwentaryzacją GHG. Bezpośrednio z produkcją drobiarską związany jest natomiast metan i tlenek azotu wydzielany przez składowany i wykorzystywany do nawożenia obornik. Inwentaryzacja winna także uwzględniać ropę, wykorzystywaną do ogrzewania zimą pomieszczeń drobiarskich jak również GHG emitowane przy uprawie roślin paszowych dla drobiu. Vereg i in. (2009), zbadali dla kanadyjskiej branży drobiarskiej (brojlery, kury nieśne i indyki), wszystkie jej handlowe aspekty w latach z uwzględnieniem cykli produkcji roślinnej i wykorzystania paliw płynnych do ogrzewania. Badania nie objęły jelitowej emisji GHG z drobiu oraz wykazały, że zasadniczy udział (57%) w całkowitej emisji GHG, ma 12

4 Ryc. 3 Emisja metanu pochodzącego z fermentacji odchodów wydalanych przez poszczególne gatunki zwierząt gospodarskich w ciągu roku (Dunkey, 2011) N 2 O pochodzący z upraw roślin paszowych i obornika. Drugie miejsce (38%) pod względem emitowania GHG ma wykorzystanie paliw płynnych do ogrzewania kurników. Metan wytworzony przez obornik drobiowy ma zaledwie 5% udziału w całkowitej emisji GHG. Wg danych z 2001 r., dotyczących kanadyjskiej produkcji mięsa, drób generował tyle samo gazów cieplarnianych na jednostkę żywej masy (47%) co wieprzowina, a razem 10 razy mniej niż przy produkcji jednostki żywej masy wołowiny (Tab.3). Verge i in. (2009) badali emisję GHG przez kanadyjski sektor drobiarski, obejmując chów kurcząt brojlerów, indyków i kur nieśnych z uwzględnieniem ropy naftowej, wykorzystanej do produkcji roślinnej i do ogrzewania. Badania nie objęły jelitowej emisji GHG drobiu. Stwierdzono, że 57% udział N 2 O w całkowitej emisji GHG, związany jest z rosnącą produkcją pasz dla drobiu i nawozowym wykorzystaniem obornika. Drugim, dużym źródłem GHG są paliwa płynne, służące do ogrzewania pomieszczeń drobiowych (38%). Udział metanu związanego z systemami zagospodarowania obornika stanowi 5% całkowitej emisji GHG. Powyższe wyniki są typowe dla warunków środowiskowych Kanady, gdzie zimą należy ogrzewać pomieszczenia dla zwierząt gospodarskich i drobiu. Podobne dwa badania, obejmujące cykle życiowe kurcząt brojlerów, przeprowadzono w Szwecji (Thynelius, 2008; Cederberg i in., 2009), z których wynika, że większość GHG pochodzących z chowu tych ptaków jest związana z uprawą roślin paszowych. W Tabeli 4 przedstawiono wyniki obu tych badań, porównując je z wynikami badań Verge i in. (2009), wykonanych w Kanadzie na kurach nieśnych i kurczętach brojlerach. W tabeli uwzględniono emisję GHG pochodzących z uprawy roślin paszowych i wykorzystania ropy do ogrzewa- Tabela 3. Emisje GHG pochodzące z produkcji i spożycia produktów zwierzęcych w Wielkiej Brytanii * Produkt Udział (%) w emisjach GHG ogółem wg danych z 2006 r. Emisje GHG -kg równoważnika CO 2 / kg mięsa, jaj lub mleka. Mięso wołowe 2,32 15,8 Mięso wieprzowe 1,12 6,4 Mięso drobiowe 1,10 4,6 Mięso baranie 0,85 17,4 Jaja o.40, 5,5 Mleko - sucha masa mleczna 1,89 10,6 Ogółem do bramy gospodarstwa 7,69 Ogółem za bramą gospodarstwa 0.35 Łącznie: do i za bramą

5 Ryc. 4 Emisja gazów (NO, CH I CO) do atmosfery w ciągu roku przez wybrane działania człowieka (Burns, 2012). nia, która jest niezbędna do produkcji jaj i mięsa drobiowego w różnych regionach świata. Łagodzenie wpływu gazów cieplarnianych na produkcję drobiarską Produkcję GHG w sektorze drobiarski można ograniczyć w zależności od tego czy odnosi się ona do uprawy roślin paszowych dla drobiu, ogrzewania pomieszczeń dla ptaków, czy zagospodarowywania obornika. Największe możliwości ograniczenia emisji GHG z produkcji drobiarskiej są związane z uprawą roślin paszowych dla drobiu.w czasie wegetacji rośliny gazy cieplarniane są emitowane z stosowanych nawozów azotowych i z przetwarzanego w glebie azotu. Ilość dodawanego do gleby azotu można zmniejszać różnymi metodami, zwiększającymi jego wpływ na poprawę efektywności uprawy roślin paszowych. Między innymi można uprawiać rośliny wymagające mniej azotu na jednostkę zbioru, w porównaniu do tradycyjnych roślin paszowych lub uwzględniając jakość gleby. Na ryc. 4 przedstawiono wpływ działalności człowieka na emisje niektórych gazów do atmosfery. Typowe systemy produkcji drobiarskiej wymagają w wielu regionach na świecie ogrzewania paliwami płynnymi pomieszczeń dla ptaków, co sprzyja emisji GHG. Jak wynika z Tabeli 4, stosowanie płynnych paliw jest w produkcji drobiarskiej drugim co do wielkości źródłem emisji GC, szczególnie tam, gdzie warunki klimatyczne wymagają w zimnych okresach ogrzewania. By ograniczyć emisję tych gazów, zużycie ropy do ogrzewania można zmniejszyć, zastępując ją alternatywnymi paliwami odnawialnymi. Zaleca się także stosowanie w tym celu wysoko wydajnych systemów oświetlenia, poprawę działania systemów wymiany powietrza oraz zastosowanie skutecznej izolacji cieplnej budynków drobiarskich. Paliwa płynne można zastąpić energią odnawialną, uzyskaną z wiatraków, baterii słonecznych, biomasy, roślin energetycznych, spalania zużytej ściółki drobiowej i metanu, produkowanego przez obornik. Najmniej można ograniczyć emisję GHG, w tym głównie N 2 O, który powstaje w warunkach beztlenowych, jakie występują podczas składowania obornika. Skrócenie okresu magazynowania suchego obornika może przyczynić się do zmniejszenia emisji N 2 O emisji. Wg Burns a (2012) można sformułować następujące wnioski i zalecenia dotyczące problemu emisji GHG z produkcji drobiarskiej: zwiększona wydajność azotu podczas uprawy roślin paszowych stanowi największą możliwość zmniejszenia emisji GHG z pro- Tabela 4. Udział gazów cieplarnianych w zależności od rodzaju produkcji (Burns, 2013) Badania produkcja roślin paszowych Udział % w całkowitej emisji wykorzystanie ropy na ogrzewanie obornik Verge i in Thynelius, Cederberg i in.,

6 dukcji drobiarskiej; w produkcji zwierzęcej i drobiarskiej, zmniejszenia zużycia paliw płynnych lub zastąpienia ich pozyskaną w inny sposób energią, istotnie umożliwia zmniejszenia emisji GHG; wymagana jest większa ilość zebranych informacji dla dokładniejszego zinwentaryzowania i określenia poziomu GHG, emitowanych z produkcji jaj i mięsa drobiowego; niezbędne są także dodatkowe badania nad kosztochłonnością praktycznego i skutecznego ograniczania emisji GHG, pochodzących z różnych systemów chowu zwierząt gospodarskich i drobiu; produkcja jaj i mięsa drobiowego, bezpośrednio, w najmniejszym stopniu zagraża środowisku poprzez emisje GHG. Temat emisji gazów cieplarnianych do atmosfery, powstałych w wyniku produkcji rolniczej, jest w centrum uwagi sektora rolnego UE. W ramach Zielonego Tygodnia, który się odbył w dniach: 4-7 czerwca b.r., Organizacja Copa- Cogeca przedstawiła szereg programów, realizowanych w krajach europejskich, zmierzających do ograniczenia emisji gazów i utrzymania czystego powietrza wolnego od amoniaku, tak w kurnikach jak i w ich bezpośrednim otoczeniu. Prof. dr hab. Stanisław Wężyk dr inż. Ryszard Gilewski 18

Szkolenie dla doradców rolnych

Szkolenie dla doradców rolnych Szansą dla rolnictwa i środowiska - ogólnopolska kampania edukacyjno-informacyjna Piła Płotki, 10-14 grudnia 2012 r. Szkolenie dla doradców rolnych Odchody zwierząt jako substrat dla biogazowni Dr inż.

Bardziej szczegółowo

PRZECIWDZIAŁANIE UCIĄŻLIWOŚCI ZAPACHOWEJ POWIETRZA

PRZECIWDZIAŁANIE UCIĄŻLIWOŚCI ZAPACHOWEJ POWIETRZA PRZECIWDZIAŁANIE UCIĄŻLIWOŚCI ZAPACHOWEJ POWIETRZA Jest tak 2 Problem z uciążliwością zapachową w kraju Ilość skarg wpływających do WIOŚ i GIOŚ: 2010 r. - 1134 z zakresu zanieczyszczenia powietrza, w tym

Bardziej szczegółowo

Krowa sprawca globalnego ocieplenia?

Krowa sprawca globalnego ocieplenia? .pl https://www..pl Krowa sprawca globalnego ocieplenia? Autor: mgr inż. Joanna Soraja Tumanowicz Data: 19 czerwca 2018 Liczba ludności na świecie rośnie. Rośnie też potrzeba produkcji żywności, a w związku

Bardziej szczegółowo

Energetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu. Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego

Energetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu. Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Energetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Wzrost zapotrzebowania na

Bardziej szczegółowo

UKRYTE KOSZTY HAMBURGERA. scenariusze zajęć

UKRYTE KOSZTY HAMBURGERA. scenariusze zajęć UKRYTE KOSZTY HAMBURGERA scenariusze zajęć UKRYTE KOSZTY HAMBURGERA Prawie 1/2 światowej produkcji mięsa pochodzi z wielkich ferm. Odpowiada ona za ok. 14,5% światowej emisji gazów cieplarnianych (GHG)

Bardziej szczegółowo

Biogaz i biomasa -energetyczna przyszłość Mazowsza

Biogaz i biomasa -energetyczna przyszłość Mazowsza Biogaz i biomasa -energetyczna przyszłość Mazowsza Katarzyna Sobótka Specjalista ds. energii odnawialnej Mazowiecka Agencja Energetyczna Sp. z o.o. k.sobotka@mae.mazovia.pl Biomasa Stałe i ciekłe substancje

Bardziej szczegółowo

Początki początków - maj br.

Początki początków - maj br. Dotychczasowe doświadczenia w zakresie egzekwowania i ujmowania zagadnień klimatycznych w składanych dokumentach na etapie ooś w województwie kujawsko - pomorskim Rdoś Bydgoszcz Początki początków - maj

Bardziej szczegółowo

Kolokwium zaliczeniowe Informatyczne Podstawy Projektowania 1

Kolokwium zaliczeniowe Informatyczne Podstawy Projektowania 1 2016 Kolokwium zaliczeniowe Informatyczne Podstawy Projektowania 1 Elżbieta Niemierka Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Wrocławskiej 2016-01-07 1. SPIS TREŚCI 2. Gaz cieplarniany - definicja...

Bardziej szczegółowo

847,9 904,6 837,2 873,3 1090, ,2 1071,6 1083, ,00 255,4 293,5 277,8 320,2 350,1 374,9 330,7 403, ,1 566,4 658,6

847,9 904,6 837,2 873,3 1090, ,2 1071,6 1083, ,00 255,4 293,5 277,8 320,2 350,1 374,9 330,7 403, ,1 566,4 658,6 Produkcja Wartość zwierzęcej produkcji globalnej osiągnęła w 2012 roku 1201,8 mln zł i maleje trzeci rok z rzędu. Drób. Produkcja związana z hodowlą drobiu, czyli realizowana przez gospodarstwa posiadające

Bardziej szczegółowo

WNIOSKI WYNIKAJĄCE Z KONFERENCJI NAUKOWEJ. Pasze GMO a produkcyjność i zdrowotność zwierząt. Instytut Zootechniki PIB, Balice 26 czerwca 2012 r.

WNIOSKI WYNIKAJĄCE Z KONFERENCJI NAUKOWEJ. Pasze GMO a produkcyjność i zdrowotność zwierząt. Instytut Zootechniki PIB, Balice 26 czerwca 2012 r. WNIOSKI WYNIKAJĄCE Z KONFERENCJI NAUKOWEJ Pasze GMO a produkcyjność i zdrowotność zwierząt Instytut Zootechniki PIB, Balice 26 czerwca 2012 r. I. Wobec braku na rynku krajowych pasz wysokobiałkowych, w

Bardziej szczegółowo

Problemy związane z działalnością wielkoprzemysłowych ferm zwierząt w Polsce i w regionie Morza Bałtyckiego

Problemy związane z działalnością wielkoprzemysłowych ferm zwierząt w Polsce i w regionie Morza Bałtyckiego Problemy związane z działalnością wielkoprzemysłowych ferm zwierząt w Polsce i w regionie Morza Bałtyckiego dr inż. Jakub Skorupski Olsztyn, 19 czerwca 2017 Definicje Fermy IPPC/IED instalacje działające

Bardziej szczegółowo

MECHANIZACJA PRODUKCJI ZWIERZĘCEJ

MECHANIZACJA PRODUKCJI ZWIERZĘCEJ Spis treści MECHANIZACJA PRODUKCJI ZWIERZĘCEJ 1. Wstęp 13 2. Charakterystyka pomieszczeń inwentarskich i ich wyposażenia technicznego 15 2.1. Pomieszczenia do chowu bydła i ich rozwiązania funkcjonalne

Bardziej szczegółowo

PROGNOZY EFEKTYWNOŚCI EKONOMICZNEJ WIELKOTOWAROWEJ PRODUKCJI DROBIARSKIEJ CZ. I

PROGNOZY EFEKTYWNOŚCI EKONOMICZNEJ WIELKOTOWAROWEJ PRODUKCJI DROBIARSKIEJ CZ. I OID (268) 1/2014 PROGNOZY EFEKTYWNOŚCI EKONOMICZNEJ WIELKOTOWAROWEJ PRODUKCJI DROBIARSKIEJ CZ. I Prognozowanie przyszłości wymaga wiedzy o przeszłości (Desouzart, 2012). W wyniku rozwoju zielonej rewolucji,

Bardziej szczegółowo

Produkcja zwierzęca w Polsce - nowe dane rynkowe

Produkcja zwierzęca w Polsce - nowe dane rynkowe .pl https://www..pl Produkcja zwierzęca w Polsce - nowe dane rynkowe Autor: Ewa Ploplis Data: 7 lutego 2018 Wszystko wskazuje na to, że nastał dobry czas dla rolników zajmujących się produkcją zwierzęcą.

Bardziej szczegółowo

Emisje z sektora rolniczego problem, którego nie unikniemy

Emisje z sektora rolniczego problem, którego nie unikniemy Emisje z sektora rolniczego problem, którego nie unikniemy J.Lech Jugowar Wojciech Rzeźnik Paulina Mielcarek OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA UPOWSZECHNIENIOWO-WDROŻENIOWA INSTYTUT TECHNOLOGICZNO-PRZYRODNICZY

Bardziej szczegółowo

Polityka energetyczna w UE a problemy klimatyczne Doświadczenia Polski

Polityka energetyczna w UE a problemy klimatyczne Doświadczenia Polski Polityka energetyczna w UE a problemy klimatyczne Doświadczenia Polski Polityka energetyczna w Unii Europejskiej Zobowiązania ekologiczne UE Zobowiązania ekologiczne UE na rok 2020 redukcja emisji gazów

Bardziej szczegółowo

Rosną ceny mięsa drobiowego

Rosną ceny mięsa drobiowego .pl https://www..pl Rosną ceny mięsa drobiowego Autor: Ewa Ploplis Data: 4 czerwca 2018 Rosną ceny mięsa drobiowego w 2018 r. Jednak wzrost cen jest mniejszy niż wzrost cen żywności oraz wszystkich pozostałych

Bardziej szczegółowo

G S O P S O P D O A D R A K R I K NI N SK S O K E O M

G S O P S O P D O A D R A K R I K NI N SK S O K E O M PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ MIASTA CHOJNICE na lata 2015 2020 2020 17.10.2015 2015-10-07 1 Spis treści 1. Wstęp 2. Założenia polityki energetycznej na szczeblu międzynarodowym i krajowym 3. Charakterystyka

Bardziej szczegółowo

Uwarunkowania skuteczności działań w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych wytwarzanych przez sektor rolny

Uwarunkowania skuteczności działań w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych wytwarzanych przez sektor rolny Uwarunkowania skuteczności działań w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych wytwarzanych przez sektor rolny J.Lech Jugowar ITP Falenty Jacek Walczak IZ PIB Kraków Wprowadzenie Projekt rozporządzenia

Bardziej szczegółowo

Geneza i założenia projektu Wsparcie rolnictwa niskoemisyjnego zdolnego do adaptacji do zmian klimatu w perspektywie lat 2030, 2050 (LCAgri)

Geneza i założenia projektu Wsparcie rolnictwa niskoemisyjnego zdolnego do adaptacji do zmian klimatu w perspektywie lat 2030, 2050 (LCAgri) Geneza i założenia projektu Wsparcie rolnictwa niskoemisyjnego zdolnego do adaptacji do zmian klimatu w perspektywie lat 2030, 2050 (LCAgri) Werbkowice, 23.06.2016 Robert Borek, Jerzy Kozyra, Wiesław Oleszek,

Bardziej szczegółowo

MOŻLIWOŚCI ZASTOSOWANIA KRAJOWYCH ŹRÓDEŁ

MOŻLIWOŚCI ZASTOSOWANIA KRAJOWYCH ŹRÓDEŁ MOŻLIWOŚCI ZASTOSOWANIA KRAJOWYCH ŹRÓDEŁ BIAŁKA ROŚLINNEGO W ŻYWIENIU DROBIU I ŚWIO PROF. DR HAB. ANDRZEJ RUTKOWSKI KATEDRA ŻYWIENIA ZWIERZĄT I GOSPODARKI PASZOWEJ UNIWERSYTET PRZYRODNICZY W POZNANIU CECHA

Bardziej szczegółowo

ANALIZA NA PODSTAWIE MONITORINGU CEN ŻYWCA (WIEPRZOWEGO, WOŁOWEGO, BARANIEGO ORAZ JAJ I MLEKA) DOTYCZĄCA WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO ZA ROK 2016

ANALIZA NA PODSTAWIE MONITORINGU CEN ŻYWCA (WIEPRZOWEGO, WOŁOWEGO, BARANIEGO ORAZ JAJ I MLEKA) DOTYCZĄCA WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO ZA ROK 2016 ANALIZA NA PODSTAWIE MONITORINGU CEN ŻYWCA (WIEPRZOWEGO, WOŁOWEGO, BARANIEGO ORAZ JAJ I MLEKA) DOTYCZĄCA WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO ZA ROK 2016 GRUDZIEŃ 2016 wyższe cena mleka płacone przez mleczarnie,

Bardziej szczegółowo

PL Zjednoczona w różnorodności PL B8-0156/28. Poprawka. Anja Hazekamp, Younous Omarjee w imieniu grupy GUE/NGL

PL Zjednoczona w różnorodności PL B8-0156/28. Poprawka. Anja Hazekamp, Younous Omarjee w imieniu grupy GUE/NGL 11.3.2019 B8-0156/28 28 Motyw C a (nowy) Ca. mając na uwadze, że wtórne powstawanie cząstek stałych wynika z serii reakcji chemicznych i fizycznych obejmujących różne gazy prekursorowe, takie jak SO 2

Bardziej szczegółowo

Potencjał produkcji biogazu w Małopolsce

Potencjał produkcji biogazu w Małopolsce Potencjał produkcji biogazu w Małopolsce Paulina Łyko Katedra Inżynierii Środowiska i Przeróbki Surowców, Wydział Górnictwa i Geoinżynierii Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisław Staszica w Krakowie

Bardziej szczegółowo

W Poslce hoduje się przeważnie bydło, trzodę chlewną, owce i konie a także drób do którego zaliczamy kury, gęsi, kaczki i indyki.

W Poslce hoduje się przeważnie bydło, trzodę chlewną, owce i konie a także drób do którego zaliczamy kury, gęsi, kaczki i indyki. Hodowla zwierząt w Polsce W Poslce hoduje się przeważnie bydło, trzodę chlewną, owce i konie a także drób do którego zaliczamy kury, gęsi, kaczki i indyki. BYDŁO - Hodowla bydła jest jednym z podstawowych

Bardziej szczegółowo

Geneza i założenia projektu Wsparcie rolnictwa niskoemisyjnego zdolnego do adaptacji do zmian klimatu w perspektywie lat 2030, 2050 (LCAgri)

Geneza i założenia projektu Wsparcie rolnictwa niskoemisyjnego zdolnego do adaptacji do zmian klimatu w perspektywie lat 2030, 2050 (LCAgri) Geneza i założenia projektu Wsparcie rolnictwa niskoemisyjnego zdolnego do adaptacji do zmian klimatu w perspektywie lat 2030, 2050 (LCAgri) Topola, 30.03.2016 Jerzy Kozyra (IUNG-PIB), Mariusz Matyka (IUNG-PIB),

Bardziej szczegółowo

PODSTAWOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE WDRAŻANIA INSTALACJI BIOGAZOWYCH W POLSCE

PODSTAWOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE WDRAŻANIA INSTALACJI BIOGAZOWYCH W POLSCE PODSTAWOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE WDRAŻANIA INSTALACJI BIOGAZOWYCH W POLSCE Czym jest biogaz? Roztwór gazowy będący produktem fermentacji beztlenowej, składający się głównie z metanu (~60%) i dwutlenku węgla

Bardziej szczegółowo

12693/15 hod/krk/bb 1 DGB 1B

12693/15 hod/krk/bb 1 DGB 1B Rada Unii Europejskiej Bruksela, 12 października 2015 r. (OR. en) 12693/15 AGRI 511 CLIMA 105 ENV 608 NOTA Od: Do: Dotyczy: Prezydencja Delegacje W kierunku rolnictwa przyjaznego klimatowi Wymiana poglądów

Bardziej szczegółowo

kwartał/rok: Podmiot korzystający ze środowiska Lp. Adres Gmina Powiat Adres: korzystania ze Miejsce/ miejsca Nr kierunkowy/telefon/fax: środowiska

kwartał/rok: Podmiot korzystający ze środowiska Lp. Adres Gmina Powiat Adres: korzystania ze Miejsce/ miejsca Nr kierunkowy/telefon/fax: środowiska Nazwa: WZÓR Załącznik Nr 2 WYKAZ ZAWIERAJĄCY INFORMACJE O ILOŚCI I RODZAJACH GAZÓW LUB PYŁÓW WPROWADZANYCH DO POWIETRZA ORAZ DANE, NA PODSTAWIE KTÓRYCH OKREŚLONO TE ILOŚCI. REGON: WPROWADZANIE GAZÓW LUB

Bardziej szczegółowo

Ochrona środowiska w działalności wielkoprzemysłowych ferm zwierząt

Ochrona środowiska w działalności wielkoprzemysłowych ferm zwierząt Ochrona środowiska w działalności wielkoprzemysłowych ferm zwierząt dr inż. Jakub Skorupski Lwów, 27 kwietnia 2017 Bałtyk jako szczególnie wrażliwy obszar morski wolna całkowita wymiana wód, największy

Bardziej szczegółowo

Odpływ biogenów z wielkoprzemysłowej produkcji zwierzęcej jako jedna z głównych przyczyn eutrofizacji Bałtyku.

Odpływ biogenów z wielkoprzemysłowej produkcji zwierzęcej jako jedna z głównych przyczyn eutrofizacji Bałtyku. Odpływ biogenów z wielkoprzemysłowej produkcji zwierzęcej jako jedna z głównych przyczyn eutrofizacji Bałtyku. MARIA STANISZEWSKA POLSKI KLUB EKOLOGICZNY Definicje Fermy IPPC/IED instalacje działające

Bardziej szczegółowo

Biomasa uboczna z produkcji rolniczej

Biomasa uboczna z produkcji rolniczej Biomasa uboczna z produkcji rolniczej dr Zuzanna Jarosz Warsztaty Systemy informacji o wpływie zmian klimatu i zasobach biomasy Puławy, 01 grudnia 2015 r. Głównym postulatem Unii Europejskiej, a także

Bardziej szczegółowo

POTENCJAŁ WYKORZYSTANIA ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH NA CELE ENERGETYCZNE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM

POTENCJAŁ WYKORZYSTANIA ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH NA CELE ENERGETYCZNE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM DEPARTAMENT ŚRODOWISKA, ROLNICTWA I ZASOBÓW NATURALNYCH POTENCJAŁ WYKORZYSTANIA ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH NA CELE ENERGETYCZNE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM Anna Grapatyn-Korzeniowska Gdańsk, 16 marca 2010

Bardziej szczegółowo

Janusz Związek Główny Lekarz Weterynarii

Janusz Związek Główny Lekarz Weterynarii Wytwarzanie mięsa i produktów mięsnych w zakładach o małej zdolności produkcyjnej, krajowe regulacje obowiązujące w Polsce, kontrola i przejrzystość łańcucha produkcyjnego Janusz Związek Główny Lekarz

Bardziej szczegółowo

Efekty kształcenia na kursie kwalifikacyjnym R Prowadzenie produkcji rolniczej w CKU w Bydgoszczy w roku szkolnym 2017/2018

Efekty kształcenia na kursie kwalifikacyjnym R Prowadzenie produkcji rolniczej w CKU w Bydgoszczy w roku szkolnym 2017/2018 Efekty kształcenia na kursie kwalifikacyjnym R.03. - Prowadzenie produkcji rolniczej w CKU w Bydgoszczy w roku szkolnym 2017/2018 Nazwa przedmiotu Prowadzenie działalności gospodarczej Słuchacz kursu:

Bardziej szczegółowo

korzystania ze miejsca Miejsce/ środowiska

korzystania ze miejsca Miejsce/ środowiska Załącznik nr 2 WZÓR Wykaz zawierający informacje o ilości i rodzajach gazów lub pyłów wprowadzanych do powietrza oraz dane, na podstawie których określono te ilości, oraz informacje o wysokości należnych

Bardziej szczegółowo

Chów zwierząt na świecie. Piotr Siłka

Chów zwierząt na świecie. Piotr Siłka Chów zwierząt na świecie Piotr Siłka Chów a hodowla Chów to stworzenie zwierzętom optymalnych warunków do życia i rozmnażania. Trzyma się je w pomieszczeniach lub na dworze, karmi, dba o czystość i bezpieczeństwo,

Bardziej szczegółowo

Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Wprowadzenie do zagadnień ochrony. klimatu i gospodarki niskoemisyjnej Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla miasta Józefowa Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Zmiany klimatu W ostatnich latach termin

Bardziej szczegółowo

Dostępne środki i programy unijne przeznaczone na realizację przedsięwzięć pro-energetycznych w nowym okresie programowania aktualizacja

Dostępne środki i programy unijne przeznaczone na realizację przedsięwzięć pro-energetycznych w nowym okresie programowania aktualizacja Dostępne środki i programy unijne przeznaczone na realizację przedsięwzięć pro-energetycznych w nowym okresie programowania 2014-2020 aktualizacja 1 Główne cele i zadania funduszy UE w sektorze energetyki

Bardziej szczegółowo

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Rolnictwa Warszawa, 2011-09-01 Notatka informacyjna WYNIKI BADAŃ GUS FIZYCZNE ROZMIARY PRODUKCJI ZWIERZĘCEJ W 2010 R. 1 W 2010 r., uzyskano następujący poziom produkcji

Bardziej szczegółowo

Biogazownie w Polsce alternatywa czy konieczność

Biogazownie w Polsce alternatywa czy konieczność Janusz Wojtczak Biogazownie w Polsce alternatywa czy konieczność Biogazownie w Niemczech Rok 1999 2001 2003 2006 2007 2008 Liczba 850 1.360 1.760 3.500 3.711 4.100 instalacji Moc (MW) 49 111 190 949 1.270

Bardziej szczegółowo

Rolnictwo w gospodarce. Materiały pomocnicze do EiOGR, przyg. L. Wicki 1

Rolnictwo w gospodarce. Materiały pomocnicze do EiOGR, przyg. L. Wicki 1 212 Wykład 2, cz.2 Znaczenie rolnictwa w gospodarce. Podstawowe tendencje w produkcji. dr hab. inż. Ludwik Wicki Rolnictwo w gospodarce Rolnictwo jako dział gospodarki spełnia wiele funkcji. Wielkość produkcji,

Bardziej szczegółowo

PROGNOZA REDUKCJI EMISJI GHG W POLSKIM CHOWIE ZWIERZĄT GOSPODARSKICH DO 2050 R.*

PROGNOZA REDUKCJI EMISJI GHG W POLSKIM CHOWIE ZWIERZĄT GOSPODARSKICH DO 2050 R.* PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY NATIONAL RESEARCH INSTITUTE OF ANIMAL PRODUCTION PROGNOZA REDUKCJI EMISJI GHG W POLSKIM CHOWIE ZWIERZĄT GOSPODARSKICH DO 2 R.* Jacek Walczak * - Na podstawie opracowania wykonanego

Bardziej szczegółowo

PODSTAWOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE WDRAŻANIA INSTALACJI BIOGAZOWYCH W POLSCE

PODSTAWOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE WDRAŻANIA INSTALACJI BIOGAZOWYCH W POLSCE PODSTAWOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE WDRAŻANIA INSTALACJI BIOGAZOWYCH W POLSCE Czym jest biogaz? Roztwór gazowy będący produktem fermentacji beztlenowej, składający się głównie z metanu (~60%) i dwutlenku węgla

Bardziej szczegółowo

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Rolnictwa Warszawa, 05.09.2014 r. Notatka informacyjna WYNIKI BADAŃ GUS FIZYCZNE ROZMIARY PRODUKCJI ZWIERZĘCEJ W 2013 R. 1 W 2013 r. uzyskano następujący poziom produkcji

Bardziej szczegółowo

Biogazownie rolnicze w Polsce doświadczenia z wdrażania i eksploatacji instalacji

Biogazownie rolnicze w Polsce doświadczenia z wdrażania i eksploatacji instalacji Biogazownie rolnicze w Polsce doświadczenia z wdrażania i eksploatacji instalacji Lech Ciurzyński Wiceprezes Zarządu DGA Energia Sp. z o.o. Kielce, 12 marca 2010 r. Program prezentacji I. Co to jest biogazownia?

Bardziej szczegółowo

Jakie będą ceny pasz i sytuacja na rynku w 2017?

Jakie będą ceny pasz i sytuacja na rynku w 2017? https://www. Jakie będą ceny pasz i sytuacja na rynku w 2017? Autor: Ewa Ploplis Data: 22 marca 2017 Spodziewane jest wysokie tempo wzrostu produkcji pasz w Polsce w 2017. Wzrośnie także zapotrzebowanie

Bardziej szczegółowo

Fizyczne rozmiary produkcji zwierzęcej w 2014 r.

Fizyczne rozmiary produkcji zwierzęcej w 2014 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Warszawa, 08.09.2015 r. Opracowanie sygnalne Fizyczne rozmiary produkcji zwierzęcej w 2014 r. W 2014 r. uzyskano następujący poziom produkcji podstawowych produktów zwierzęcych:

Bardziej szczegółowo

Fizyczne rozmiary produkcji zwierzęcej w 2016 r.

Fizyczne rozmiary produkcji zwierzęcej w 2016 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Warszawa, 08.09.2017 r. Opracowanie sygnalne Fizyczne rozmiary produkcji zwierzęcej w 2016 r. W 2016 r. uzyskano następujący poziom produkcji podstawowych produktów zwierzęcych:

Bardziej szczegółowo

WPŁYW DOGLEBOWEJ APLIKACJI DYGESTATU NA UZYSKANE WYNIKI PRODUKCJI ROŚLINNEJ W PORÓWNANIU DO NAWOŻENIA TRADYCYJNEGO

WPŁYW DOGLEBOWEJ APLIKACJI DYGESTATU NA UZYSKANE WYNIKI PRODUKCJI ROŚLINNEJ W PORÓWNANIU DO NAWOŻENIA TRADYCYJNEGO WPŁYW DOGLEBOWEJ APLIKACJI DYGESTATU NA UZYSKANE WYNIKI PRODUKCJI ROŚLINNEJ W PORÓWNANIU DO NAWOŻENIA TRADYCYJNEGO Marzena Białek-Brodocz, Julia Stekla, Barbara Matros Warszawa, 20 września 2017 roku Konsorcjum

Bardziej szczegółowo

Ekologiczna ścieżka edukacyjna

Ekologiczna ścieżka edukacyjna Ekologiczna ścieżka edukacyjna Lp. Treści ogólne Treści szczegółowe Osiągnięcia przedmiot klasa 1. Ekonomiczne i społeczne aspekty Uczeń potrafi: związków między człowiekiem i jego działalnością a środowiskiem.wartość

Bardziej szczegółowo

BIOGAZOWNIA JAKO ELEMENT GOSPODARKI ODPADAMI- ASPEKTY PRAKTYCZNE. Poznao 22.11.2011

BIOGAZOWNIA JAKO ELEMENT GOSPODARKI ODPADAMI- ASPEKTY PRAKTYCZNE. Poznao 22.11.2011 BIOGAZOWNIA JAKO ELEMENT GOSPODARKI ODPADAMI- ASPEKTY PRAKTYCZNE Poznao 22.11.2011 Fermentacja anaerobowa 2 SKŁAD BIOGAZU 3 BIOGAZ WYSYPISKOWY WARUNKI DLA SAMOISTNEGO POWSTAWANIA BIOGAZU 4 Biogazownia

Bardziej szczegółowo

Wielkoprzemysłowe fermy zwierząt w Polsce

Wielkoprzemysłowe fermy zwierząt w Polsce Wielkoprzemysłowe fermy zwierząt w Polsce Jakub Skorupski Federacja Zielonych GAJA IAF SEMINAR, Warszawa, MRiRW, 06.12.2013" Definicje Fermy przemysłowe instalacje wymagające uzyskania POZWOLENIA ZINTEGROWANEGO,

Bardziej szczegółowo

Pozyskiwanie biomasy z odpadów komunalnych

Pozyskiwanie biomasy z odpadów komunalnych Pozyskiwanie biomasy z odpadów komunalnych Dr inż. Lech Magrel Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Białymstoku Białystok, 12 listopad 2012 r. Definicja biomasy w aktach prawnych Stałe lub ciekłe substancje

Bardziej szczegółowo

Chów zwierząt na świecie

Chów zwierząt na świecie Cele chowu zwierząt Chów zwierząt na Zakres rozszerzony Mięso, mleko, jajka, tłuszcz, Skóra, futro, pierze, wełna, kości, rogi Siła pociągowa i zwierzęta juczne Doświadczenia naukowe Miód, wosk, jedwab

Bardziej szczegółowo

ZAGROŻENIA DLA ŚRODOWISKA, W TYM ZAGROŻENIA EPIZOOTYCZNE TERENU PÓŁNOCNEGO MAZOWSZA WYWOŁANE ZAGĘSZCZENIEM INSTALACJI DO WIELKOTOWAROWEGO CHOWU DROBIU

ZAGROŻENIA DLA ŚRODOWISKA, W TYM ZAGROŻENIA EPIZOOTYCZNE TERENU PÓŁNOCNEGO MAZOWSZA WYWOŁANE ZAGĘSZCZENIEM INSTALACJI DO WIELKOTOWAROWEGO CHOWU DROBIU ZAGROŻENIA DLA ŚRODOWISKA, W TYM ZAGROŻENIA EPIZOOTYCZNE TERENU PÓŁNOCNEGO MAZOWSZA WYWOŁANE ZAGĘSZCZENIEM INSTALACJI DO WIELKOTOWAROWEGO CHOWU DROBIU WARSZAWA, LUTY 212 r. MWIOŚ - Adam Ludwikowski MWLW

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 29 listopada 2013 r. Poz. 43 OGŁOSZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia 29 listopada 2013 r.

Warszawa, dnia 29 listopada 2013 r. Poz. 43 OGŁOSZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia 29 listopada 2013 r. DZIENNIK URZĘDOWY MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI Warszawa, dnia 29 listopada 2013 r. Poz. 43 OGŁOSZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia 29 listopada 2013 r. w sprawie wykazu obszarów badawczych

Bardziej szczegółowo

More Baltic Biogas Bus Project 2013 2014. www.balticbiogasbus.eu 1

More Baltic Biogas Bus Project 2013 2014. www.balticbiogasbus.eu 1 More Baltic Biogas Bus Project 2013 2014 1 Autobusy napędzane biometanem i eco-driving dr inż. Wojciech Gis, ITS mgr Mikołaj Krupiński, ITS Jonas Forsberg, Biogas Öst dr inż. Jerzy Waśkiewicz, ITS dr inż.

Bardziej szczegółowo

5,70% Olej opałowy; 5,80% Miał opałowy; 33,80%

5,70% Olej opałowy; 5,80% Miał opałowy; 33,80% 5 Z ASTOSOWANIE RÓŻNYCH PALIW W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH Gaz płynny; Eko-groszek; 0,90% Słoma; 0,50% 5,70% Olej opałowy; 5,80% Miał opałowy; 33,80% SEMINARIUM KRAJOWY PLAN DZIAŁANIA DLA ENERGII ZE ŹRÓDEŁ

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 11 stycznia 2012 r. Poz. 1

Warszawa, dnia 11 stycznia 2012 r. Poz. 1 Warszawa, dnia 11 stycznia 2012 r. Poz. 1 OGŁOSZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) w sprawie wykazu obszarów badawczych i wykazu badań na rzecz rolnictwa ekologicznego Na podstawie 10 ust. 4 rozporządzenia

Bardziej szczegółowo

Energia słoneczna docierająca do ziemi ma postać fali elektromagnetycznej o różnej długości. W zależności od długości fali wyróżniamy: Promieniowanie

Energia słoneczna docierająca do ziemi ma postać fali elektromagnetycznej o różnej długości. W zależności od długości fali wyróżniamy: Promieniowanie Energia słoneczna docierająca do ziemi ma postać fali elektromagnetycznej o różnej długości. W zależności od długości fali wyróżniamy: Promieniowanie ultrafioletowe, Promieniowanie widzialne, Promieniowanie

Bardziej szczegółowo

R-KSRA. Badanie pogłowia bydła, owiec i drobiu oraz produkcji zwierzęcej

R-KSRA. Badanie pogłowia bydła, owiec i drobiu oraz produkcji zwierzęcej nr str. 1 GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY al. Niepodległości 208, 00-925 Warszawa Imiona i nazwisko głównego użytkownika lub nazwa jednostki 1. Województwo 2. Powiat 3. Gmina 4. Miejscowość 5. Ulica 6. Nr domu

Bardziej szczegółowo

ZAGROŻENIA DLA ŚRODOWISKA, W TYM ZAGROŻENIA EPIZOOTYCZNE TERENU PÓŁNOCNEGO MAZOWSZA WYWOŁANE ZAGĘSZCZENIEM INSTALACJI DO WIELKOTOWAROWEGO CHOWU DROBIU

ZAGROŻENIA DLA ŚRODOWISKA, W TYM ZAGROŻENIA EPIZOOTYCZNE TERENU PÓŁNOCNEGO MAZOWSZA WYWOŁANE ZAGĘSZCZENIEM INSTALACJI DO WIELKOTOWAROWEGO CHOWU DROBIU ZAGROŻENIA DLA ŚRODOWISKA, W TYM ZAGROŻENIA EPIZOOTYCZNE TERENU PÓŁNOCNEGO MAZOWSZA WYWOŁANE ZAGĘSZCZENIEM INSTALACJI DO WIELKOTOWAROWEGO CHOWU DROBIU WARSZAWA, LUTY 2012 r. MWIOŚ - Adam Ludwikowski MWLW

Bardziej szczegółowo

Zmiany w środowisku naturalnym

Zmiany w środowisku naturalnym Zmiany w środowisku naturalnym Plan gospodarki niskoemisyjnej jedną z form dążenia do czystszego środowiska naturalnego Opracował: Romuald Meyer PGK SA Czym jest efekt cieplarniany? Ziemia posiada atmosferę

Bardziej szczegółowo

DLACZEGO NIE POWINNO SIĘ SPRZEDAWAĆ I SPALAĆ SŁOMY. Zagospodarowanie resztek pożniwnych i poprawienie struktury gleby

DLACZEGO NIE POWINNO SIĘ SPRZEDAWAĆ I SPALAĆ SŁOMY. Zagospodarowanie resztek pożniwnych i poprawienie struktury gleby DLACZEGO NIE POWINNO SIĘ SPRZEDAWAĆ I SPALAĆ SŁOMY Zagospodarowanie resztek pożniwnych i poprawienie struktury gleby Substancja organiczna po wprowadzeniu do gleby ulega przetworzeniu i rozkładowi przez

Bardziej szczegółowo

PL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0175/96. Poprawka

PL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0175/96. Poprawka 20.3.2019 A8-0175/96 Poprawka 96 Dimitrios Papadimoulis, Stefan Eck, Luke Ming Flanagan, Stelios Kouloglou, Kostas Chrysogonos w imieniu grupy GUE/NGL Sprawozdanie Bas Eickhout, Sirpa Pietikäinen Ustanowienie

Bardziej szczegółowo

Artur Łączyński Departament Rolnictwa GUS

Artur Łączyński Departament Rolnictwa GUS Artur Łączyński Departament Rolnictwa GUS Plan wystąpienia Czynniki pływające na rolnictwo polskie od roku 2002 Gospodarstwa rolne Użytkowanie gruntów Powierzchnia zasiewów Zwierzęta gospodarskie Maszyny

Bardziej szczegółowo

Wyniki kontroli przeprowadzonych przez WIJHARS w Olsztynie w II kwartale 2018 r.

Wyniki kontroli przeprowadzonych przez WIJHARS w Olsztynie w II kwartale 2018 r. Wojewódzki Inspektorat Jakości Handlowej Artykułów Rolno Spożywczych w Olsztynie w II kwartale 2018 roku przeprowadził ogółem 202 czynności kontrolnych, w tym: 99 czynności kontrolnych na rynku krajowym,

Bardziej szczegółowo

Odpływ biogenów z wielkoprzemysłowej produkcji zwierzęcej a eutrofizacja Morza Bałtyckiego

Odpływ biogenów z wielkoprzemysłowej produkcji zwierzęcej a eutrofizacja Morza Bałtyckiego Odpływ biogenów z wielkoprzemysłowej produkcji zwierzęcej a eutrofizacja Morza Bałtyckiego dr inż. Jakub Skorupski Warszawa, 17 kwietnia 2015 określenie skali wielkotowarowej produkcji zwierzęcej w reg.

Bardziej szczegółowo

STAN I PESPEKTYWY ROZWOJU RYNKU MIĘSA. Warszawa, r.

STAN I PESPEKTYWY ROZWOJU RYNKU MIĘSA. Warszawa, r. STAN I PESPEKTYWY ROZWOJU RYNKU MIĘSA Warszawa, 13.04.2016 r. Rynek surowca CENY SUROWCA, ULEGAJĄCE SILNYM WAHANIOM, MAJĄ ISTOTNY WPŁYW NA POZIOM KOSZTÓW PRZETWÓRCÓW Produkcja mięsa w Polsce Energia oraz

Bardziej szczegółowo

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Przyrodnicze uwarunkowania do produkcji biomasy na cele energetyczne ze szczególnym uwzględnieniem produkcji biogazu rolniczego Dr inż. Magdalena Szymańska

Bardziej szczegółowo

ROLNICTWO to? Najważniejsza i podstawowa działalnośd. Sprawca zmian klimatycznych. Ofiara zmian klimatycznych. Narzędzie niwelujące zmiany klimatyczne

ROLNICTWO to? Najważniejsza i podstawowa działalnośd. Sprawca zmian klimatycznych. Ofiara zmian klimatycznych. Narzędzie niwelujące zmiany klimatyczne ROLNICTWO I KLIMAT ROLNICTWO to? Najważniejsza i podstawowa działalnośd Sprawca zmian klimatycznych Ofiara zmian klimatycznych Narzędzie niwelujące zmiany klimatyczne Rolnictwo to? Najważniejsza działalnośd

Bardziej szczegółowo

Rejestr ekologicznej produkcji zwierzęcej

Rejestr ekologicznej produkcji zwierzęcej Rejestr ekologicznej produkcji zwierzęcej imię i nazwisko producenta adres gospodarstwa Adres: TÜV Rheinland Polska Sp. z o. o. (budynek C1) Park Kingi 1 32-020 Wieliczka Telefon: 12 340 94 37 E-mail:

Bardziej szczegółowo

Prawo żywnościowe praktyczna interpretacja. Warszawa 8-9.12.2011r.

Prawo żywnościowe praktyczna interpretacja. Warszawa 8-9.12.2011r. Prawo żywnościowe praktyczna interpretacja Warszawa 8-9.12.2011r. Najniższy poziom produkcji i przetwórstwa rolno - spożywczego SPRZEDAŻ BEZPOŚREDNIA oraz DZIAŁALNOŚĆ MARGINALNA, LOKALNA I OGRANICZONA

Bardziej szczegółowo

Polskie gospodarstwa trzodowe na tle gospodarstw wybranych krajów Prof. dr hab. Wojciech Ziętara Mgr Zofia Mirkowska

Polskie gospodarstwa trzodowe na tle gospodarstw wybranych krajów Prof. dr hab. Wojciech Ziętara Mgr Zofia Mirkowska Polskie gospodarstwa trzodowe na tle gospodarstw wybranych krajów Prof. dr hab. Wojciech Ziętara Mgr Zofia Mirkowska Warszawa, 4 lipca 2014 roku Plan prezentacji 1. Wprowadzenie 2. Źródła danych i metody

Bardziej szczegółowo

Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 2020 Planowane działania inwestycyjne (wg projektu z dnia 07.04.2014 r.)

Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 2020 Planowane działania inwestycyjne (wg projektu z dnia 07.04.2014 r.) Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 2020 Planowane działania inwestycyjne (wg projektu z dnia 07.04.2014 r.) Działanie 7.5 Inwestycje w środki trwałe Poddziałanie 7.5.1 Pomoc na inwestycje

Bardziej szczegółowo

Produkcja Zwierzęca klasa 4TR Nr. Programu 321(05)/T-4,TU, SP/MENiS 2005.02.03

Produkcja Zwierzęca klasa 4TR Nr. Programu 321(05)/T-4,TU, SP/MENiS 2005.02.03 Produkcja Zwierzęca klasa 4TR Nr. Programu 321(05)/T-4,TU, SP/MENiS 2005.02.03 Moduł, dział, temat Zakres treści Drób 1. Znaczenie gospodarcze chowu drobiu 1. Pochodzenie drobiu 2. Pojęcie drobiu, 3. Rodzaje

Bardziej szczegółowo

BIOGAZOWNIA JAKO ROZWIĄZANIE PROBLEMU OGRANICZENIA ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH W GMINIE

BIOGAZOWNIA JAKO ROZWIĄZANIE PROBLEMU OGRANICZENIA ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH W GMINIE BIOGAZOWNIA JAKO ROZWIĄZANIE PROBLEMU OGRANICZENIA ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH W GMINIE dr inż. Iwona Kuczyńska Katedra Inżynierii Środowiska i Przeróbki Surowców Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica

Bardziej szczegółowo

Aktualny stan i perspektywy rynku mięsa drobiowego w świetle WPR

Aktualny stan i perspektywy rynku mięsa drobiowego w świetle WPR Aktualny stan i perspektywy rynku mięsa drobiowego w świetle WPR 2014-2020 Konspekt prezentacji 1. Bieżąca sytuacja na rynku mięsa drobiowego a) poziom cen b) produkcja c) handel zagraniczny 2. Perspektywy

Bardziej szczegółowo

R-KSRA. Badanie pogłowia bydła, owiec i drobiu oraz produkcji zwierzęcej WZÓR

R-KSRA. Badanie pogłowia bydła, owiec i drobiu oraz produkcji zwierzęcej WZÓR nr str. 1 GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY al. Niepodległości 208, 00-925 Warszawa www.stat.gov.pl R-KSRA pogłowia bydła, owiec i drobiu oraz produkcji zwierzęcej Pogłowie według stanu w dniu 1 czerwca, 1 grudnia

Bardziej szczegółowo

Potencjał produkcji biogazu w Małopolsce

Potencjał produkcji biogazu w Małopolsce Potencjał produkcji biogazu w Małopolsce Paulina Łyko Katedra Inżynierii Środowiska i Przeróbki Surowców, Wydział Górnictwa i Geoinżynierii Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisław Staszica w Krakowie

Bardziej szczegółowo

MATERIAŁY SZKOLENIOWE

MATERIAŁY SZKOLENIOWE POLSKIE TOWARZYSTWO BIOMASY MATERIAŁY SZKOLENIOWE Tytuł szkolenia Monitoring skuteczności funkcjonowania instalacji agroenergetycznych oraz efektywności energetycznego wykorzystania surowców w aspekcie

Bardziej szczegółowo

Rozwój rolnictwa na Podkarpaciu. Rzeszów, 20 listopada 2015

Rozwój rolnictwa na Podkarpaciu. Rzeszów, 20 listopada 2015 Rozwój rolnictwa na Podkarpaciu Rzeszów, 20 listopada 2015 Ogólna powierzchnia województwa podkarpackiego wynosi 1784,6 tys. ha i stanowi 5,7% powierzchni kraju. Struktura powierzchni województwa podkarpackiego

Bardziej szczegółowo

Symulacja ING: wpływ technologii na ograniczenie emisji CO 2. Rafał Benecki, Główny ekonomista, ING Bank Śląski Grudzień 2018

Symulacja ING: wpływ technologii na ograniczenie emisji CO 2. Rafał Benecki, Główny ekonomista, ING Bank Śląski Grudzień 2018 Symulacja ING: wpływ technologii na ograniczenie emisji CO 2 Rafał Benecki, Główny ekonomista, ING Bank Śląski Grudzień 2018 Źródła emisji CO2 Odejście od energetyki opartej na węglu kluczowe dla ograniczenia

Bardziej szczegółowo

KONKURENCYJNOŚĆ PRODUKCJI SEKTORA ROLNEGO UKRAINY. Profesor dr hab. Tatjana Mostenska Państwowy Uniwersytet Przetwórstwa Żywności Ukrainy

KONKURENCYJNOŚĆ PRODUKCJI SEKTORA ROLNEGO UKRAINY. Profesor dr hab. Tatjana Mostenska Państwowy Uniwersytet Przetwórstwa Żywności Ukrainy KONKURENCYJNOŚĆ PRODUKCJI SEKTORA ROLNEGO UKRAINY Profesor dr hab. Tatjana Mostenska Państwowy Uniwersytet Przetwórstwa Żywności Ukrainy Konkurencyjność produkcji wyznaczają wskaźniki: jakości, właściwości

Bardziej szczegółowo

Produkcja mięsa drobiowego - jakie będą ceny?

Produkcja mięsa drobiowego - jakie będą ceny? .pl https://www..pl Produkcja mięsa drobiowego - jakie będą ceny? Autor: Ewa Ploplis Data: 13 listopada 2017 Jakie będą ceny mięsa drobiowego w 2017 r. i 2018 r.? Jaka będzie produkcja mięsa drobiowego

Bardziej szczegółowo

Baza danych do oceny emisji gazów cieplarnianych podczas uprawy roślin na biopaliwa. Magdalena Borzęcka-Walker

Baza danych do oceny emisji gazów cieplarnianych podczas uprawy roślin na biopaliwa. Magdalena Borzęcka-Walker Baza danych do oceny emisji gazów cieplarnianych podczas uprawy roślin na biopaliwa Magdalena Borzęcka-Walker Polska, podobnie jak każdy inny kraj UE, zobowiązana jest do redukcji emisji gazów cieplarnianych.

Bardziej szczegółowo

Gekon Generator Koncepcji Ekologicznych

Gekon Generator Koncepcji Ekologicznych Gekon Generator Koncepcji Ekologicznych Agnieszka Karwat Marcin Jamiołkowski Założenia Potencjał rynkowy Innowacyjność Efekt ekologiczny 1 Cele Programu Gekon Rozwój eko-innowacji Osiągnięcie wymiernych

Bardziej szczegółowo

KOMUNIKAT DLA POSŁÓW

KOMUNIKAT DLA POSŁÓW Parlament Europejski 2014-2019 Komisja Petycji 30.6.2015 KOMUNIKAT DLA POSŁÓW Przedmiot: Petycja nr 1253/2012, którą złożył F. T. (Włochy), w sprawie naruszania przepisów UE w stosunku do szeregu kurzych

Bardziej szczegółowo

PRODUKCJA DREWNA W POLITYCE LEŚNEJ PAŃSTWA. Janusz Zaleski, Zofia Chrempińska Ministerstwo Środowiska Sękocin Stary, 20 marca 2012

PRODUKCJA DREWNA W POLITYCE LEŚNEJ PAŃSTWA. Janusz Zaleski, Zofia Chrempińska Ministerstwo Środowiska Sękocin Stary, 20 marca 2012 PRODUKCJA DREWNA W POLITYCE LEŚNEJ PAŃSTWA Janusz Zaleski, Zofia Chrempińska Ministerstwo Środowiska Sękocin Stary, 20 marca 2012 2 Co dalej z lasami? Powierzchnia lasów, zgodnie z teorią przemian leśnictwa,

Bardziej szczegółowo

10 dobrych uczynków dla Ziemi. czyli jak na co dzień możemy dbać o przyrodę

10 dobrych uczynków dla Ziemi. czyli jak na co dzień możemy dbać o przyrodę 10 dobrych uczynków dla Ziemi czyli jak na co dzień możemy dbać o przyrodę Zmniejszenie ilości odpadów Jak to możemy osiągnąć? Korzyści i zalety Korzystanie z tworzyw biodegradowalnych Nie marnujemy miejsca

Bardziej szczegółowo

Przedsiębiorstwa usług energetycznych. Biomasa Edukacja Architekci i inżynierowie Energia wiatrowa

Przedsiębiorstwa usług energetycznych. Biomasa Edukacja Architekci i inżynierowie Energia wiatrowa Portinho da Costa oczyszczalnia ścieków z systemem kogeneracji do produkcji elektryczności i ogrzewania SMAS - komunalny zakład oczyszczania wody i ścieków, Portugalia Streszczenie Oczyszczalnia ścieków

Bardziej szczegółowo

Wyniki ekonomiczne uzyskane przez gospodarstwa rolne uczestniczące w systemie Polski FADN w 2009 roku w woj. dolnośląskim.

Wyniki ekonomiczne uzyskane przez gospodarstwa rolne uczestniczące w systemie Polski FADN w 2009 roku w woj. dolnośląskim. Wyniki ekonomiczne uzyskane przez gospodarstwa rolne uczestniczące w systemie Polski FADN w 2009 roku w woj. dolnośląskim. Przedstawione wyniki, obliczone na podstawie danych FADN zgromadzonych w komputerowej

Bardziej szczegółowo

Utrzymanie kurcząt brojlerów

Utrzymanie kurcząt brojlerów Utrzymanie kurcząt brojlerów Dobrostan jest jednym z kluczowych elementów w produkcji zwierzęcej. Zapewnienie właściwych warunków środowiskowych oraz żywieniowych jest niezbędne do osiągnięcia wysokich

Bardziej szczegółowo

Alternatywne źródła energii - prezentacja scenariusza zajęć na godzinę do dyspozycji wychowawcy w gimnazjum. Autor: Joanna Łęcka

Alternatywne źródła energii - prezentacja scenariusza zajęć na godzinę do dyspozycji wychowawcy w gimnazjum. Autor: Joanna Łęcka Alternatywne źródła energii - prezentacja scenariusza zajęć na godzinę do dyspozycji wychowawcy w gimnazjum Autor: Joanna Łęcka Temat zajęć: Czy zgasną światła na Ziemi? Alternatywne źródła energii. Uczeń

Bardziej szczegółowo

Ograniczanie emisji gazów cieplarnianych jako wyznacznik nowych kierunków badań rolniczych i współpracy naukowej

Ograniczanie emisji gazów cieplarnianych jako wyznacznik nowych kierunków badań rolniczych i współpracy naukowej Ograniczanie emisji gazów cieplarnianych jako wyznacznik nowych kierunków badań rolniczych i współpracy naukowej Stanisław Krasowicz Wiesław Oleszek Wykonano w ramach zad. 2.6 PW IUNG-PIB Puławy, 2017

Bardziej szczegółowo

Zmiany cen wybranych produktów rolnych w latach Krystyna Maciejak Dz. ekonomiki i zarządzania gospodarstwem rolnym r.

Zmiany cen wybranych produktów rolnych w latach Krystyna Maciejak Dz. ekonomiki i zarządzania gospodarstwem rolnym r. Zmiany cen wybranych produktów rolnych w latach 2010-2016 Krystyna Maciejak Dz. ekonomiki i zarządzania gospodarstwem rolnym 15.12.2017 r. Na podstawie przeciętnych cen wybranych produktów rolnych uzyskiwanych

Bardziej szczegółowo

Chów i produkcja zwierzęca na świecie

Chów i produkcja zwierzęca na świecie Chów i produkcja zwierzęca na świecie 1. Bydło Przyczyny chowu bydła o Zaspokojenie potrzeb na żywność o Korzyści finansowe ze sprzedaży bydła, mleka, mięsa itp. o Względy religijne w krajach, w których

Bardziej szczegółowo

Polska transformacja klimatyczno -energetyczna w liczbach. Infografiki

Polska transformacja klimatyczno -energetyczna w liczbach. Infografiki Polska transformacja klimatyczno -energetyczna w liczbach Infografiki Spis rysunków Rys. 1. Struktura zużycia energii pierwotnej w Polsce w latach 199-216 [PJ] 4 Rys. 2. Struktura pozyskania energii pierwotnej

Bardziej szczegółowo