ROZMAWIAJ Z DZIECKIEM Znaczenie rozmowy rodziców z dziećmi

Transkrypt

1 ROZMAWIAJ Z DZIECKIEM Znaczenie rozmowy rodziców z dziećmi Marzeniem wszystkich rodziców jest wychowanie dzieci na szczęśliwe, samodzielne i pewne siebie osoby, zadowolone z życia i zdolne do miłości. Początkiem drogi do tego celu jest udana relacja rodziców z dziećmi. Udaną więź buduje bliskość i właściwe reagowanie na potrzeby. Co robić, aby zbudować dobre relacje i dać dzieciom szeroko rozumianą siłę na dorosłe życie? Przede wszystkim ROZMAWIAĆ Z DZIECKIEM. Francoise Dolto, francuska lekarka pediatra i psychoterapeutka poświęciła wiele uwagi relacjom między rodzicami a dziećmi. Uważała, że: Wszelkiego rodzaju zaburzenia dziecięce powstają na skutek faktu, że rodzice nie rozmawiają z nimi wystarczająco. Dzieci odczuwają o wiele większą potrzebę obecności rodziców i komunikowania się z nimi aniżeli przesadzonej troskliwości, higieny czy homogenizowanego mleka. Rozmowa z dzieckiem jest więc niezwykle ważnym elementem wychowania. Mówiąc najprościej to wymiana zdań. Wszyscy jej uczestnicy mają prawo do mówienia, jak i do tego, by być wysłuchanym i mają obowiązek wysłuchania tego, co ma do powiedzenia rozmówca. Ostatnio mówi się coraz częściej o tym, że dorośli poświęcają zbyt mało czasu swoim dzieciom. Młode pokolenie wychowywane przez komputery i TV, często nie radzi sobie z problemami codzienności; dzieci bywają agresywne, egoistyczne, zalęknione, zbyt nieśmiałe, wycofane. WARTO ROZMAWIAĆ, bo: rozmowy scalają rodzinę, tworzą silne więzi i wzajemne zrozumienie, rozmowy rozwijają zdolności komunikacyjne, uczą aktywnego słuchania, brania pod uwagę argumentów rozmówcy, precyzyjnego wyrażania własnych myśli czyli uczą współpracy, rozumienia innych, wczuwania się w sytuację rozmówcy, rozwiązywania problemów, łagodzenia konfliktów, rozmowa pozwala dziecku usłyszeć własne myśli, daje możliwość wyrażenia emocji i rozładowania napięcia. W rozmowie emocje nie kumulują się, co ogranicza niekontrolowane wybuchy w przyszłości, rozmowy rozwijają własne przekonania, logiczne myślenie, argumentowanie, rozmówcy poznają swoje poglądy, zainteresowania, przekonania, myśli, uczucia czyli poznają się wzajemnie,

2 właściwie prowadzona rozmowa z dzieckiem w atmosferze szacunku, miłości, akceptacji rozwija w dziecku poczucie własnej wartości i przekonanie, że jest mądre, ważne, myślące i ma prawo do własnego zdania, rozmowa wspiera wychowanie, w rozmowie rodzice mogą w porę dostrzec coś niepokojącego w zachowaniu dziecka (lęk, niepokój), mogą usłyszeć wołanie o pomoc, niechętnie lub nieumiejętnie podtrzymywana naturalna skłonność małego dziecka do kontaktów werbalnych z najbliższymi może w późniejszym okresie znacznie zmaleć, a nawet całkowicie zaniknąć co może doprowadzić do izolacji, osamotnienia i utrudnionych relacji z otoczeniem, rozmowa może być również korzystna i rozwijająca dla rodziców; pomoże spojrzeć na świat z zupełnie innego punktu widzenia, inaczej, szerzej. RADY DLA RODZICÓW Rozmawiaj ze swoim dzieckiem tak często, jak tylko się da i kiedy tylko się da. Rozmawiaj zawsze, wszędzie i o wszystkim. Im częściej ze sobą rozmawiacie, tym bardziej zbliżacie się do siebie. Zawsze też musisz dostrzegać sukcesy dziecka. Okaż mu swoje zainteresowanie, wysłuchaj, zapytaj o szczegóły. Twoja pozytywna reakcja da mu wiarę w siebie i zachęci do dalszych sukcesów. Musisz też dostrzegać sygnały, że dziecko cię potrzebuje. Gdy ma kłopoty, nie zawsze zechce ci o nich opowiedzieć. To ty musisz okazać zainteresowanie i spróbować nawiązać rozmowę. Nie lekceważ stanów emocjonalnych swojego dziecka. Zawsze musisz znaleźć czas na rozmowę, gdy dziecko ma problem. Pozwól mu się wygadać, wypłakać, wyzłościć. Musi wiedzieć, że może na ciebie liczyć i że ma prawo do różnych emocji. Nigdy nie bądź natarczywa. Okazuj zainteresowanie jego sprawami, ale w żadnym razie nie wymuszaj na nim rozmowy. To ono decyduje ile i kiedy chce nam o sobie opowiedzieć. Musisz to uszanować. Rozmawiaj też o swoich sprawach, pytaj je o zdanie, pokaż, że zależy ci na jego opinii. Opowiadaj mu o sobie i o rodzinie. Dzieci lubią opowieści z historii rodziców, dziadków. Jednak nie przedstawiaj siebie jako osobę doskonałą i nieomylną, przyznaj, że popełniałaś czasem błędy, ale potrafiłaś też wyciągać z nich wnioski i podejmować niełatwe decyzje.

3 Staraj się rozmawiać na każdy temat. Dbaj o to, żeby w twojej rodzinie nie było tematów tabu. Bądź raczej doradcą niż ekspertem. Nie musisz się znać na wszystkim, masz prawo do niewiedzy. Nie wymagaj od dziecka, żeby traktowało cię jak wyrocznię. Odwołuj się do autorytetów, sięgaj do źródeł wiedzy, pokazuj przykłady godne naśladowania. Ostateczną decyzję ma podjąć dziecko. Zadbaj w rozmowach o element żartu, luzu, możesz czasem żartować z siebie, nie musisz być zawsze sztywna i poważna, staraj się zachować do siebie dystans. To w jaki sposób mówimy jest tak samo ważne jak to, co mówimy. Zadbaj o miłą atmosferę, nie bądź głośna i napastliwa, mów niskim głosem (w chwilach zdenerwowania czy ekscytacji jesteśmy coraz bardziej piskliwi, co tworzy niepokój, napięcie, nerwową atmosferę). W ROZMOWIE Z DZIECKIEM: ~ Nie osądzaj, nie oskarżaj, nie obwiniaj. (np. Czy ty nigdy nie możesz czegoś zrobić dobrze? ) ~ Nie krytykuj. ( Znowu nie dałeś rady. Jak zwykle! ) ~ Nie obrażaj. ( Ty idioto, Zgłupiałeś? ) ~ Nie wyrokuj. ( I tak tego nie zrozumiesz. ) ~ Nie łącz chwalenia z wytykaniem błędów. ( Nareszcie piątka. To jakiś cud! Do tej pory były same tróje. ) ~ Nie groź. ( Jak tylko wrócimy do domu to mnie popamiętasz! ) ~ Nie strasz. ( Wszędzie czają się podli ludzie, taki już jest ten świat. ) ~ Nie rozkazuj. ( W tej chwili masz wyrzucić śmieci! Natychmiast! ) ~ Nie rób wykładów. ( Ja w twoim wieku ciężko pracowałem. A ty siedzisz i się lenisz. Rób coś. Czy sądzisz, że w ten sposób do czegoś dojdziesz? Jeśli chcesz coś osiągnąć... ) ~ Nie ostrzegaj. ( Uważaj na ulicy, bo wpadniesz pod samochód. ) ~ Nie decyduj za dziecko. ( Najlepiej zrób to tak:... ) ~ Nie zmieniaj tematu ( A lekcje już odrobiłeś? ) ~ Nie zaprzeczaj uczuciom. ( Nie przejmuj się, to przecież nic strasznego., Nie możesz być głodny, niedawno jadłeś. ) ~ Nie porównuj. ( Twój brat jest taki śmiały, dlaczego ty taki nie jesteś? ) ~ Nie bądź sarkastyczna. ( Och, to genialny pomysł zostawić zeszyt w szkole, gdy jutro masz sprawdzian. )

4 ~ Nie wypytuj natarczywie. ( Dlaczego tak się zachowałeś? Po co to zrobiłeś? Co ty sobie wtedy myślałeś? I co teraz będzie?) ~ Nie prorokuj. ( Okłamałeś mnie! Nic dobrego z ciebie nie wyrośnie! ) ~ Nie rób z siebie męczennika. ( Choć raz pomyśl o mnie i o moim sercu, bo ono już dłużej tego nie wytrzyma. ) ~ Unikaj braku dyskrecji. ( Niech no tylko opowiem o tym babci. ) SŁUCHAJ DZIECKA SPOKOJNIE, Z UWAGĄ I AKCEPTACJĄ Akceptuj jego uczucia słowami: Och, no tak, rozumiem,... Określ te uczucia: Musi być ci naprawdę przykro. Nie pytaj, dlaczego tak czuje. Dziecko nie potrafi analizować swoich uczuć. Nie mów: Wiem, co czujesz. Nie możesz tego wiedzieć. Potraktuj jego problem jako coś szczególnego. Postaraj się być spokojny, gdy usłyszysz coś niezbyt miłego. Powiedz wyraźnie i spokojnie: Masz prawo tak myśleć, ale przykro mi, gdy mówisz do mnie w ten sposób. Nie podejmuj za niego decyzji i nie dawaj gotowych rad i rozwiązań. Odbierasz mu szansę samodzielnego rozwiązania problemu. PAMIĘTAJ O POCHWAŁACH Powiedz, co widzisz: O, czysty dywan, poukładane zabawki. Powiedz, co czujesz: Podoba mi się taki posprzątany pokój. Powtórz godne pochwały zachowania dziecka: Odkurzyłeś podłogę, poukładałeś zabawki, przyjemnie wejść do takiego pokoju. Pokaż dziecku jego dobre cechy: Masz ten samochód już dwa lata, a wygląda jak nowy. Pozwól, aby mogło posłuchać o sobie coś pozytywnego: Dziś u dentysty Antek był taki dzielny. Podkreślaj zachowania godne naśladowania: Dobrze, że pomogłeś tej starszej pani. Sama by sobie nie poradziła.

5 Przypominaj mu o jego osiągnięciach: Pamiętam, jak wygrałeś tamte zawody. PROŚBY TWOJEGO DZIECKA Nie psuj mnie, dając mi wszystko, co zechcę. Czasem bądź stanowcza i zdecydowana. To mi daje poczucie bezpieczeństwa. Każ mi zmienić złe nawyki. Z twoją pomocą uporam się z nimi. Nie karć mnie w miejscach publicznych. Posłucham cię, gdy mówisz do mnie cicho i spokojnie bez świadków. Nie gderaj, proszę. Nie mogę tego znieść. Nie przejmuj się, gdy zaczynam marudzić. Może tylko chcę przyciągnąć twoją uwagę? Nic nie obiecuj pochopnie. Będę zawiedziony, gdy nie dotrzymasz słowa. Bądź wierna zasadom. Gdy je zmieniasz, czuję się zagubiony i zdezorientowany. Nie zbywaj mnie, gdy zadaję ci pytania. Chcę z tobą rozmawiać. Nie mów, że jesteś doskonała i nieomylna. Będę zawiedziony, gdy okaże się, że jest inaczej. Pozwól mi popełniać czasem błędy. Bez tego nie mogę się rozwijać. RODZICU, PAMIĘTAJ! Rozmawiając z dzieckiem używaj słów pełnych akceptacji i miłości. Postaraj się stworzyć przyjazną atmosferę. Naucz je sposobu komunikowania się nacechowanego szacunkiem, zrozumieniem i tolerancją. Właściwe komunikowanie się służy wzmacnianiu samooceny, więzi z bliskimi i ma ogromny wpływ na szczęśliwe dorosłe życie. Literatura: A. Faber, A. Mazlish Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały, jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły? T. Gordon Wychowanie bez porażek A. Stein Dziecko z bliska. Zbuduj szczęśliwą relację Opracowała Ewa Michalska