PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASACH IV-VI

Transkrypt

1 Barbara Mońko- Juraszek PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASACH IV-VI I. Uczniowie oceniani są zgodnie z obowiązującą skalą ocen od 1 do 6. II. Znak plus (+) otrzymują uczniowie za aktywność podczas lekcji, abstrakcyjne myślenie, kreatywność, zgromadzenie dodatkowych materiałów, III. Znak minus (-) otrzymują uczniowie za brak pracy domowej, zeszytu, ćwiczenia, książki lub innych materiałów nieodzownych podczas lekcji. IV. Uwagę negatywną otrzymuje uczeń za niewłaściwą postawę podczas zajęć lekcyjnych (rozmowy utrudniające prowadzenie lekcji, wychodzenie z ławki bez zgody nauczyciela, jedzenie, używanie niecenzuralnych słów) V. Forma sprawdzania wiedzy i umiejętności: 1. CZYTANIE z przygotowaniem i bez przygotowania co najmniej raz w roku. 2. PISANIE: a) prace klasowe co najmniej dwie w ciągu semestru zapowiedziane z tygodniowym wyprzedzeniem, z podanym zakresem materiału oraz sprawdzaną formą literacką, b) sprawdziany (testy) co najmniej raz w ciągu semestru zapowiedziane z tygodniowym wyprzedzeniem, z podanym zakresem materiału najczęściej pod koniec semestru, c) dyktanda dwa razy w ciągu semestru zapowiedziane z co najmniej jednodniowym wyprzedzeniem, d) kartkówki zapowiedziane lub nie z trzech ostatnich tematów. 3. MÓWIENIE: a) wypowiedzi ustne na zadany temat 4. RECYTACJA wiersza lub wygłaszanie prozy z wyprzedzeniem w zależności od długości utworu od 1 do 7 dni. 5. PROWADZENIE ZESZYTU PRZEDMIOTOWEGO raz w semestrze (systematyczność, wkład pracy w estetykę notatek, pomysłowość w robieniu notatek) 6. PRACA DOMOWA sprawdzana po upływie terminu przeznaczonego na odrobienie lub podczas kontroli zeszytów. Znak graficzny, tzw. parafka oznacza, że nauczyciel sprawdził wykonanie pracy domowej bez zawartości merytorycznej. Brak pracy domowej uczeń zobowiązany jest zgłosić przed zajęciami. 1

2 W przypadku braku pracy domowej bez uprzedniego zgłoszenia uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną. Brakujące zadanie domowe uczeń zobowiązany jest uzupełnić na następną lekcję (w razie braku ocena niedostateczna) 7. AKTYWNOŚĆ oceniana w formie plusów i minusów: a) 4 plusy ocena bardzo dobra, b) 3 plusy i 1 minus ocena dobra, c) 2 plusy i 2 minusy ocena dostateczna, d) 1 plus i 3 minusy ocena dopuszczająca, e) 4 minusy ocena niedostateczna 2

3 Kryteria oceniania z języka polskiego w klasie IV OCENA CELUJĄCA: Wiedza ucznia znacznie wykracza poza obowiązujący program nauczania. Twórczo i samodzielnie rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania; proponuje rozwiązania wykraczające poza materiał programowy; wypowiedzi ustne i pisemne są bezbłędne; nie powiela cudzych słów i poglądów. Osiąga sukcesy w konkursach literackich, ortograficznych i teatralnych itp. W szkole i poza szkołą. Podejmuje działalność literacką lub kulturalną i prezentuje wysoki poziom merytoryczny oraz artystyczny. Wykazuje się umiejętnościami z zakresu kształcenia kulturowo literackiego i językowego wykraczającymi poza program nauczania klasy IV. OCENA BARDZO DOBRA : Uczeń opanował wiadomości i umiejętności na ocenę dobrą, a ponadto opanował minimum 75 % poniższych umiejętności: Treści ujęte w Podstawie programowej Pojęcia nadawcy i odbiorcy, sposoby rozpoznawania intencji wypowiedzi. Właściwości opowiadania, opisu, dialogu oraz prostych form użytkowych. Wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące, w tym zdania i równoważniki zdań. Osiągnięcia uczeń: formułuje i zapisuje wypowiedź skierowaną do konkretnego odbiorcy w imieniu różnych nadawców; dokonuje przedstawienia innych osób; podtrzymuje kontakt z rozmówcą za pomocą środków językowych o funkcji kontaktowej; planuje własna wypowiedź czyta nowy tekst płynnie, wyraźnie, biegle z uwzględnieniem intencji nadawcy i akcentów logicznych; buduje przewidziane programem nauczania poprane pod względem merytorycznym, logicznym, ortograficznym oraz stylistyczno językowym formy wypowiedzi, uwzględniając właściwe dla tych form środki językowe rozróżnia rodzaje wypowiedzeń: formułuje różne rodzaje wypowiedzeń biorąc pod uwagę ich funkcję: przekształca zdania ze względu na zmianę nadawcy lub odbiorcy: 3

4 Związki wyrazów w zdaniu. w tym rola podmiotu i orzeczenia. Odmienne i nieodmienne części mowy oraz podstawowe kategorie fleksyjne. rozpoznaje w zdaniu podmiot i orzeczenie ( za pomocą pytań) rozróżnia i nazywa części mowy ( czasownik, rzeczownik, przymiotnik, przysłówek, przyimek, spójnik) wskazuje różnicę między osobową, a nieosobową formą czasownika; odczytuje informacje o nadawcy i o sytuacji mówienia na podstawie formy czasownika; wyróżnia wyrazy bliskoznaczne; Związki znaczeniowe między wyrazami. Budowa słowotwórcza rozpoznaje i tworzy rodzinę wyrazów; wyrazów. rozróżnia zwroty od wyrażeń; rozróżnia temat i końcówkę wyrazu jako powtarzającą się i zmienną cząstkę wyrazu; Rodzaje głosek. rozróżnia samogłoski i spółgłoski; Akcent wyrazowy, poprawnie artykułuje głoski w wypowiedzi ustnej, w intonacja. czasie czytania i recytacji; Pojęcia: wykazuje się bardzo dobrą znajomością przeczytanego fikcja literacka, świat tekstu; przedstawiony, nadawca, dokonuje selekcji informacji według stopnia ich odbiorca, podmiot mówiący, ważności; narracja, przenośnia, rytm. na podstawie lektury ustnie opisuje postać literacką, Terminy: ocenia postępowanie bohatera, stosuje słownictwo Bohater, akcja, wątek, autor, związane z określoną tematyką, np. baśnią, formułuje narrator, epitet, porównanie, prawdy baśniowe jako pouczenia wypływające z treści, wyraz dźwiękonaśladowczy, odróżnia bajkę od baśni i legendy, lirykę od prozy na rym,zwrotka, refren, baśń, podstawie wyróżników gatunkowych; opowiadanie, proza, poezja. powieść, odróżnia fikcję literacką od rzeczywistości; wskazuje elementy świata przedstawionego utworu literackiego ( bohaterowie, czas, przestrzeń, wydarzenia); wskazuje rymy w wierszu, epitety, porównania; dobiera epitety do wskazanych rzeczowników; dostrzega funkcję poetycką środków artystycznych; Różnice między językiem potocznym a językiem literatury oraz językiem regionu. Terminy związane z przekazami ikonicznymi, radiem, telewizją, filmem, teatrem, prasą. dostrzega i rozpoznaje charakterystyczne elementy języka potocznego i gwarowego w tekstach literackich; wskazuje różnice w sposobie przekazu między radiem, filmem, teatrem, literaturą; rozróżnia rodzaje audycji radiowych i telewizyjnych odróżnia reklamę od innych informacji; 4

5 OCENA DOBRA : Uczeń opanował wiadomości i umiejętności na ocenę dostateczną, a ponadto opanował minimum 50 % poniższych umiejętności: Treści ujęte w Podstawie programowej Pojęcia nadawcy i odbiorcy, sposoby rozpoznawania intencji wypowiedzi. Właściwości opowiadania, opisu, dialogu oraz prostych form użytkowych. Wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące, w tym zdania i równoważniki zdań. Związki wyrazów w zdaniu. w tym rola podmiotu i orzeczenia. Odmienne i nieodmienne części mowy oraz podstawowe kategorie fleksyjne. Związki znaczeniowe między wyrazami. Budowa słowotwórcza wyrazów. Osiągnięcia uczeń: =recytuje wiersz lub fragment prozy, wykazując przy tym bardzo dobre opanowanie pamięciowe tekstu, z właściwą ekspresją, tempem i artykulacją; podejmuje rozmowę e określonym celu, używając zwrotów grzecznościowych; czyta głośno płynnie, wyraźnie wcześniej poznany tekst literacki, stosując znaki prawidłowego przestankowania; czyta cicho w celu wyszukania najważniejszych informacji; buduje poprawne pod względem logicznym, merytorycznym, ortograficznym, stylistyczno językowym formy wypowiedzi ustnych i pisemnych; rozróżnia rodzaje wypowiedzeń; formułuje różne rodzaje wypowiedzeń, biorąc pod uwagę ich funkcję; przekształca zdania ze względu na zmianę nadawcy lub odbiorcy; rozpoznaje w zdaniu podmiot i orzeczenie (za pomocą pytań) określa formy czasu, liczby, osoby czasownika: przypadek, liczbę i rodzaj rzeczownika; poprawnie stosuje przyimki przy określaniu stosunków przestrzennych; wyjaśnia znaczenie związków wyrazowych; wyjaśnia znaczenie wyrazu na podstawie kontekstu; rozpoznaje w tekście wyrazy pokrewne; wskazuje podobieństwa i różnice między wyrazami; Rodzaje głosek. rozróżnia samogłoski i spółgłoski; Akcent wyrazowy, poprawnie artykułuje głoski; intonacja. Pojęcia: wykazuje się dobrą znajomością przeczytanego tekstu; fikcja literacka, świat wskazuje zdarzenia tworzące akcję; przedstawiony, nadawca, na podstawie lektury ustnie opisuje postać literacką, odbiorca, podmiot mówiący, omawia postępowanie bohatera, stosuje słownictwo narracja, przenośnia, rytm. związane z określoną tematyką, np. baśnią, formułuje Terminy: prawdy baśniowe jako pouczenia wypływające z treści, Bohater, akcja, wątek, autor, odróżnia bajkę od baśni i legendy, lirykę od prozy na narrator, epitet, porównanie, podstawie wyróżników gatunkowych; wyraz dźwiękonaśladowczy, odróżnia fikcję literacką od rzeczywistości; 5

6 rym,zwrotka, refren, baśń, opowiadanie, powieść, proza, poezja. Różnice między językiem potocznym a językiem literatury oraz językiem regionu. Terminy związane z przekazami ikonicznymi, radiem, telewizją, filmem, teatrem, prasą. wskazuje elementy świata przedstawionego utworu literackiego; rozpoznaje linijkę wiersza jako wers; posługuje się terminami: zwrotka, refren, rym potrafi wskazać w wierszu epitet, postrzega go jako środek poetyckiego wyrazu; dostrzega różnice między językiem literackim a potocznym; Zauważa różnice w sposobie przekazu między radiem, filmem, teatrem, literaturą; OCENA DOSTATECZNA : Uczeń opanował wiadomości i umiejętności na ocenę dopuszczającą, a ponadto opanował następujące umiejętności: Treści ujęte w Podstawie programowej Pojęcia nadawcy i odbiorcy, sposoby rozpoznawania intencji wypowiedzi. Właściwości opowiadania, opisu, dialogu oraz prostych form użytkowych. Wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące, w tym zdania i równoważniki zdań. Związki wyrazów w zdaniu. w tym rola podmiotu i orzeczenia. Odmienne i nieodmienne części mowy oraz podstawowe kategorie Osiągnięcia uczeń: recytuje wiersz lub fragment prozy ze zrozumieniem; w wypowiedziach ustnych na ogół przestrzega zasad poprawnościowych w zakresie budowy zdań, precyzyjnego stosowania poznanego słownictwa i ortografii; rozpoznaje zamierzony przez nadawcę cel wypowiedzi; czyta głośno poprawnie poznany wcześniej tekst; czyta cicho w celu wyszukania najistotniejszych informacji; własnymi słowami przekazuje przebieg wydarzeń w utworze; w opowiadaniu ustnym wykorzystuje środki językowe właściwe tej formie( czasowniki wyrażające dzianie się, określenia nazywające okoliczności, wyrazy sygnalizujące relacje czasowe); ustnie formułuje proste formy użytkowe: rozpoznaje zdanie pojedyncze i zdanie złożone po ilości orzeczeń; dostrzega związki między wyrazami w zdaniu; rozpoznaje czasownik w funkcji orzeczenia; rozpoznaje rzeczownik w funkcji podmiotu; rozpoznaje formy czasu, osoby, liczby; rozumie kategorie gramatyczne przypadków, liczby i rodzaje rzeczownika; 6

7 fleksyjne. wyróżnia przyimek jako nieodmienną część mowy, wskazującą na relacje przestrzenne i czasowe; Związki znaczeniowe rozpoznaje w tekście stałe związki frazeologiczne; między wyrazami. Budowa słowotwórcza wyodrębnia część wspólną powtarzającą się oraz część wyrazów. nowa tworzącą wyraz; Rodzaje głosek. rozumie różnicę między głoską a literą; Akcent wyrazowy, rozpoznaje intonację, barwę, siłę głosu ( bez intonacja. operowania terminami); Pojęcia: rozpoznaje porównanie na podstawie połączenia jak ; fikcja literacka, świat na podstawie baśni rozpoznaje uosobienie i ożywienie; przedstawiony, nadawca, odbiorca, podmiot mówiący, narracja, przenośnia, rytm. Terminy: Bohater, akcja, wątek, autor, narrator, epitet, porównanie, wyraz dźwiękonaśladowczy, rym,zwrotka, refren, baśń, rozpoznaje cechy gatunkowe baśni; opowiadanie, powieść, proza, poezja. Różnice między językiem rozumie sytuacje, w których można się posłużyć potocznym a językiem językiem gwarowym, środowiskowym; literatury oraz językiem regionu. Terminy związane z zauważa różnice między baśnią literacką a jej przekazami ikonicznymi, radiem, telewizją, filmem, teatrem, prasą. konkretyzacją sceniczną rozumie, że radio jest swoistym sposobem użycia słowa OCENA DOPUSZCZAJĄCA : Uczeń samodzielnie lub z pomocą nauczyciela wykonuje zadania o niewielkim stopniu trudności oraz opanował następujące umiejętności: Treści ujęte w Podstawie programowej Pojęcia nadawcy i odbiorcy, sposoby rozpoznawania intencji wypowiedzi. Właściwości opowiadania, opisu, dialogu oraz prostych form użytkowych. Osiągnięcia uczeń: ustnie formułuje prośbę, zapytanie, przeprosiny; ustnie opowiada o zdarzeniach, których sam był uczestnikiem; rozróżnia funkcje zdań wyrażających prośbę i rozkaz; poprawnie przedstawia się; przeprowadza rozmowę telefoniczną; czyta głośno poznany wcześniej tekst, nie zachowuje właściwego tempa, logicznego przestankowania, technika czytania pozwala mu jednak na rozumienie 7

8 tekstu; w wypowiedziach pisemnych popełnia błędy językowe, stylistyczne, logiczne i ortograficzne, które jednak nie przekreślają wartości pracy i wysiłku, jaki uczeń włożył w ich napisanie ustnie formułuje niektóre formy wypowiedzi, z pomocą nauczyciela potrafi je zapisać; Wypowiedzenia stosuje różne rodzaje zdań ze względu na cel oznajmujące, pytające i wypowiedzi; rozkazujące, w tym zdania i równoważniki zdań. zna i stosuje kropkę, znak zapytania, wykrzyknik na końcu zdania; rozpoznaje zdanie pojedyncze; rozwija zdanie pojedyncze nierozwinięte; wydziela zdania z tekstu; Związki wyrazów w zdaniu. wyróżnia przymiotnik jako określenie rzeczownika; w tym rola podmiotu i orzeczenia. wyróżnia przysłówek utworzony od przymiotnika jako określenie czasownika (czynności); dostosowuje formę orzeczenia do formy podmiotu we własnych wypowiedziach: wskazuje kto jest wykonawca czynności, kto lub co jej podlega; Odmienne i nieodmienne odróżnia czasownik i rzeczownik od innych części części mowy oraz mowy; podstawowe kategorie stosuje w zdaniu wskazaną formę rzeczownika; fleksyjne. używa spójników w zdaniu; Związki znaczeniowe zna wyrazy związane z tematyką tekstów, rozumie ich między wyrazami. znaczenie, wyjaśnia ich sensy; Budowa słowotwórcza dzieli wyraz na sylaby, określa ilość sylab w wyrazie; wyrazów. prawidłowo dzieli wyraz na sylaby przy przenoszeniu; Rodzaje głosek. porządkuje wyrazy według kolejności alfabetycznej; odszukuje w słowniku ortograficznym potrzebne wyrazy; Akcent wyrazowy, prawidłowo akcentuje wyrazy; intonacja. Pojęcia: wypowiada się na temat lektury; fikcja literacka, świat rozumie pojęcie autora jako twórcy dzieła; przedstawiony, nadawca, rozpoznaje utwór prozatorski na podstawie znanych odbiorca, podmiot mówiący, elementów np. opowiadający, bohater, zdarzenia; narracja, przenośnia, rytm. dostrzega różnice między utworem prozatorskim a Terminy: poetyckim; Bohater, akcja, wątek, autor, rozumie pojęcia wydarzenia, postać zmyślona; narrator, epitet, porównanie, wskazuje bohaterów literackich baśni, wyodrębnia z wyraz dźwiękonaśladowczy, tekstu główne wydarzenia; rym,zwrotka, refren, baśń, postrzega zwrotkę jako graficznie wydzieloną część opowiadanie, powieść, wiersza; proza, poezja. dostrzega niektóre wyróżniki wiersza, np. zwrotka, wers, rym; 8

9 Różnice między językiem potocznym a językiem literatury oraz językiem regionu. Terminy związane z przekazami ikonicznymi, radiem, telewizją, filmem, teatrem, prasą. posługuje się językiem ogólnym w wypowiedziach na lekcji; rozróżnia rodzaje teatru lalkowy, aktorski; OCENA NIEDOSTATECZNA : Uczeń nie opanował podstawowych wiadomości w zakresie fleksji i składni, słownictwa, frazeologii i redagowania wypowiedzi oraz elementarnych wiadomości z zakresu budowy i analizy utworu literackiego, przewidzianych podstawą programową. Nie opanował techniki głośnego i cichego czytania. Nie potrafi sformułować poprawnej pod względem językowym i rzeczowym wypowiedzi. W wypowiedziach pisemnych nie przestrzega reguł ortograficznych. Nawet z pomocą nauczyciela nie jest w stanie rozwiązać zagadnienia o elementarnym stopniu trudności. 9

10 WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE W KLASYFIKACJI ROCZNEJ I SEMESTRALNEJ JĘZYK POLSKI KLASA V OCENA CELUJĄCA Ocenę celująca otrzymuje uczeń, którego wiedza znacznie wykracza poza obowiązujący program nauczania a ponadto: - twórczo i samodzielnie rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania, - proponuje oryginalne rozwiązania, wykraczające poza materiał programowy, - jego wypowiedzi ustne i pisemne SA bezbłędne i dojrzałe, - nie powiela poglądów innych, potrafi krytycznie ustosunkować się do językowej, literackiej i kulturalnej rzeczywistości, - bierze udział i osiąga sukcesy w konkursach szkolnych lub międzyszkolnych, - podejmuje działalność literacką lub kulturalną, np. własna twórczość literacka, współpraca z gazetką szkolną, udział w akademiach szkolnych, inscenizacje teatralne, itp. OCENA BARDZO DOBRA Uczeń opanował wiadomości i umiejętności na ocenę dobrą, a ponadto opanował minimum 75% poniższych umiejętności: Treści Pojęcia nadawcy i odbiorcy, sposoby rozpoznawania intencji wypowiedzi (np. pytam, odpowiadam, informuję, proszę, itp.) Właściwości opowiadania, opisu, dialogu oraz prostych form użytkowych. Osiągnięcia uczeń: - odczytuje relacje nadawczo- odbiorcze w związku z poznawaniem różnych tekstów kultury; - interpretuje wiersz barwa i siła głosu, intonacja; - czyta płynnie z uwzględnieniem znaków interpunkcyjnych, intonacji zdaniowej; - buduje przewidziane programem formy wypowiedzi (ustne i pisemne), uwzględniając właściwe dla tych form środki językowe (plan, tytuł, opis postaci rzeczywistej i literackiej, opowiadanie, relacja z wycieczki, zaproszenie, ogłoszenie, zawiadomienie) oraz te, które poznał w klasie IV (dialog jako zapis rozmowy, życzenia, przepis, instrukcja, rozmowa telefoniczna, opis przedmiotu, list prywatny, opowiadanie); - wypowiedzi ustne i pisemne są całkowicie poprawne pod względem stylistyczno- językowym, ortograficznym, merytorycznym i logicznym; - wyszukuje potrzebne informacje z kilku tekstów o charakterze informacyjnym; - zmienia dialog na opowiadanie i odwrotnie; - dokonuje oceny postaci; - uzasadnia własne sądy; - ustala zakres treści, wybiera formę i styl wypowiedzi, np. 10

11 Wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące, w tym zdania i równoważniki zdań. Związki wyrazów w zdaniu, w tym rola podmiotu i orzeczenia. Odmienne i nieodmienne części mowy oraz podstawowe kategorie fleksyjne. Związki znaczeniowe między wyrazami. Budowa słowotwórcza wyrazu. Rodzaje głosek. Akcent wyrazowy, intonacja. Pojęcia: fikcja literacka, świat przedstawiony, nadawca, odbiorca, podmiot mówiący, narracja, przenośnia, rytm. Terminy: bohater, wątek, akcja, autor, narrator, epitet, porównanie, wyraz dźwiękonaśladowczy, rym, zwrotka, refren, baśń, opowiadanie, powieść, proza, poezja. Różnice między językiem potocznym, a językiem literatury oraz językiem regionu. Terminy związane z opowiadanie wesołe, smutne; - redaguje notatkę jako krótki wniosek wypływający z przebiegu lekcji i prezentuje jej zapis na lekcji; - dostrzega symboliczne sensy w micie i opowieści biblijnej; - rozpoznaje i tworzy różne rodzaje zdań pojedynczych i złożonych; - rozumie funkcję równoważników w różnych formach użytkowych; - porządkuje składniki zdania ze względu na ich kolejność; - tworzy zdania synonimiczne (to samo inaczej); - rozróżnia zdanie złożone współrzędnie i podrzędnie; - wskazuje i tworzy zdania, uwzględniając stosunki między wyrazami (związek główny, związki nadrzędno- podrzędne) - wyróżnia antonimy; - wskazuje i tworzy tematy oboczne czasownika; - poprawnie pisze często używane wyrażenia przyimkowe - rozróżnia liczebniki główne i porządkowe (zbiorowe w zależności od potrzeby), - w tworzonych wypowiedziach ustnych i pisemnych poprawnie stosuje znane związki frazeologiczne; - posługuje się frazeologizmami odnoszącymi się do wybranych opowieści biblijnych, np. manna z nieba, słup soli, egipskie ciemności oraz treści mitów, np. pięta Achillesa, Ikarowy lot; - wyjaśnia znaczenie zaimków w tekście czytanym i w wypowiedzi; - wskazuje i tworzy wyraz podstawowy i pochodny, wyróżnia ich część wspólną i różniąca się; -rozumie funkcje głoski i ; - dostrzega zależność między doborem i nagromadzeniem określonych głosek a naśladowaniem dźwięków; - poprawnie akcentuje formy trybu; - poprawnie akcentuje formy liczebników; - rozumie pojęcie akcji; - rozumie rytm jako powtarzalność elementów, podejmuje próby tworzenia własnych wierszy rytmicznych; - rozumie przenośny sens opowieści biblijnej; - omawia funkcje uosobienia w tekście, dostrzega funkcję wyrazów dźwiękonaśladowczych w tekście; - odszukuje w tekstach cechy charakterystyczne dla języka potocznego, literackiego i gwarowego; - wskazuje różnice między utworem literackim a jego wersją 11

12 przekazami ikonicznymi, radiem, telewizją, filmem, teatrem, prasą. filmową; - zna terminy związane z filmem (aktor, gra aktorska, reżyser, scenarzysta, scenograf, scena, kompozytor, kostium); - rozróżnia film animowany, aktorski, dokumentalny; - opisuje dzieło filmowe ze względu na jego środki wyrazu i elementy świata przedstawionego; - opisuje tekst prasowy ze względu na jego funkcję i charakter (notatka, artykuł); OCENA DOBRA Uczeń opanował wiadomości i umiejętności na ocenę dostateczną, a ponadto opanował minimum 50% poniższych umiejętności: Treści Pojęcia nadawcy i odbiorcy, sposoby rozpoznawania intencji wypowiedzi (np. pytam, odpowiadam, informuję, proszę, itp.) Właściwości opowiadania, opisu, dialogu oraz prostych form użytkowych. Osiągnięcia uczeń: - ustala o kim lub o czym mówi nadawca; - formułuje pytania ogólne i szczegółowe dotyczące tekstu; - czyta poprawnie, stosując zasady prawidłowej intonacji i akcentowania, czyta teksty prasowe ze zrozumieniem ich treści i funkcji; - buduje przewidziane programem wypowiedzi (ustne i pisemne), uwzględniając właściwe dla tych form środki językowe (plan, tytuł, opis postaci, opowiadanie, relacja z wycieczki, zaproszenie, ogłoszenie, zawiadomienie) oraz te, które poznał w klasie IV (dialog jako zapis rozmowy, życzenia, przepis, instrukcja, rozmowa telefoniczna, opis przedmiotu, list prywatny, opowiadanie ustne); - wykonuje projekty graficzne zaproszenia, zawiadomienia, ogłoszenia; - zapisuje dialog, stosując właściwą interpunkcję; - zestawia cechy przeciwstawne, tworząc opisy kontrastowe; - w określaniu cech przeciwstawnych wykorzystuje przymiotniki i przysłówki zaprzeczone, - redaguje odtwórczy plan wydarzeń (ramowy), - planuje własna wypowiedź ustną i pisemną; - dzieli tekst na części w porządku logicznym (akapity), nadaje tytuły akapitom, rozumie sens akapitu i tytułu; - odtwarza skrótowo zdarzenia przedstawione w cudzym tekście; - rozróżnia formy wypowiedzi w tekście: dialog, opis, opowiadanie; - tworzy proste teksty informacyjne (np. do gazetki szkolnej) 12

13 Wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące, w tym zdania i równoważniki zdań. Związki wyrazów w zdaniu, w tym rola podmiotu i orzeczenia. Odmienne i nieodmienne części mowy oraz podstawowe kategorie fleksyjne. Związki znaczeniowe między wyrazami. Budowa słowotwórcza wyrazu. Rodzaje głosek. Akcent wyrazowy, intonacja. Pojęcia: fikcja literacka, świat przedstawiony, nadawca, odbiorca, podmiot mówiący, narracja, przenośnia, rytm. Terminy: bohater, wątek, akcja, autor, narrator, epitet, porównanie, wyraz dźwiękonaśladowczy, rym, zwrotka, refren, baśń, opowiadanie, powieść, proza, poezja. Różnice między językiem potocznym, a językiem literatury oraz językiem regionu. Terminy związane z przekazami ikonicznymi, radiem, telewizją, filmem, teatrem, prasą. - przekształca zdanie na równoważnik i odwrotnie; - oddziela przecinkiem jednorodne człony zdania; - wskazuje w zdaniu grupę podmiotu i orzeczenia - odmienia poprawnie czasowniki o nieregularnej odmianie tematu (np. być jest); - rozumie różnicę między bezokolicznikiem a osobową formą czasownika; - wyróżnia przysłówek, liczebnik główny i porządkowy, wykrzyknik, spójnik, przyimek, zaimek wskazujący; - tworzy czasowniki dokonane i niedokonane; - poprawnie pisze cząstki: - bym, - byś, - by, w czasownikach; - stopniuje przymiotniki, poprawnie pisze nie z przymiotnikami stopniu równym; - poprawnie pisze zmiękczenia w liczebnikach; - w tworzonych tekstach wykorzystuje znane związki frazeologiczne; - rozumie budowę słowotwórczą wyrazów; - poprawnie zapisuje spółgłoski dźwięczne w wyrazach, poprawnie oznacza miękkość spółgłosek; - rozumie pojęcie akcentu wyrazowego i zdaniowego; - wskazuje głoski ustne i nosowe, spółgłoski twarde i miękkie; - rozróżnia pojęcia pisarz- poeta; - łączy czas, przestrzeń i sytuację mówienia w tekście, dostrzega przyczynowo- skutkową strukturę utworu; - zauważa różnice między prawdą w życiu a prawdą sztuki; - wskazuje w legendzie elementy prawdziwe i fantastyczne; - rozpoznaje cechy opowiadania; - rozpoznaje powieść na podstawie elementów świata przedstawionego; - wskazuje cechy utworu poetyckiego(budowa, podmiot mówiący, środki artystyczne); - odczytuje wiersz jako całość treściową, rozpoznaje uosobienie w wierszu; - tworzy wypowiedź na ten sam temat w różnych odmianach językowych; - odróżnia film dokumentalny od filmu fabularnego; - zna podstawowe środki wyrazu dzieła filmowego teatralnego, audycji radiowej; 13

14 OCENA DOSTATECZNA Uczeń opanował wiadomości i umiejętności na ocenę dopuszczającą, a ponadto: Treści Pojęcia nadawcy i odbiorcy, sposoby rozpoznawania intencji wypowiedzi (np. pytam, odpowiadam, informuję, proszę, itp.) Właściwości opowiadania, opisu, dialogu oraz prostych form użytkowych. Wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące, w tym zdania i równoważniki zdań. Związki wyrazów w zdaniu, w tym rola podmiotu i orzeczenia. Odmienne i nieodmienne części mowy oraz podstawowe kategorie fleksyjne. Osiągnięcia uczeń: - formułuje pytania i odpowiedzi, przeprasza, prosi, rozkazuje, odmawia; - wskazuje kto do kogo mówi; - czyta głośno poznany wcześniej tekst, błędnie odczytuje niektóre wyrazy, nie zachowuje odpowiedniego tempa i intonacji, technika czytania pozwala mu jednak na rozumienie tekstu; - redaguje zaproszenie, ogłoszenie i zawiadomienie, uwzględniając charakterystyczne dla danej formy środki językowe; - opisuje postać literacką i elementy świata przedstawionego; - tworzy lub odtwarza dialogi rzeczywiste i wyobrażone, przekształca dialog w wypowiedź ciągłą; - tworzy opowiadanie, uwzględniając: chronologię wydarzeń, związki przyczynowo- skutkowe między elementami wypowiedzi, wyrazy i wyrażenia sygnalizujące następstwo w czasie; - ustnie i pisemnie opisuje wygląd zewnętrzny postaci rzeczywistej lub literackiej; -redaguje list do wybranego bohatera fikcyjnego literackiego; - dba o estetykę i układ graficzny; - swobodnie redaguje notatkę z obserwacji, sporządza notatkę z lektury, samodzielnie redaguje zdania do zapisu notatki; - odnajduje w tekście fragment potrzebny do argumentacji; - dzieli się z innymi opiniami na temat przeczytanego fragmentu; - poszukuje w tekście odpowiedzi na postawione pytania; - tworzy zdania złożone ukazując różne zależności między faktami; -dostrzega potrzebę używania znaków interpunkcyjnych w zdaniu złożonym; - tworzy szeregi wyrazowe; - rozpoznaje związki wyrazów w zdaniu, wskazuje wyrazy określane i określające; - odróżnia części mowy odmienne od nieodmiennych; - rozpoznaje formy trybu oznajmującego, rozkazującego, przypuszczającego; - posługuje się kategoriami rzeczowników; - określa przypadek, rodzaj i liczbę przymiotnika; - poprawnie pisze podstawowe wyrażenia przyimkowe, - poprawnie stosuje spójniki w zdaniu pojedynczym; - rozumie znaczenie zaimków i ich funkcje; 14

15 Związki znaczeniowe między wyrazami. Budowa słowotwórcza wyrazu. Rodzaje głosek. Akcent wyrazowy, intonacja. Pojęcia: fikcja literacka, świat przedstawiony, nadawca, odbiorca, podmiot mówiący, narracja, przenośnia, rytm. Terminy: bohater, wątek, akcja, autor, narrator, epitet, porównanie, wyraz dźwiękonaśladowczy, rym, zwrotka, refren, baśń, opowiadanie, powieść, proza, poezja. Różnice między językiem potocznym, a językiem literatury oraz językiem regionu. Terminy związane z przekazami ikonicznymi, radiem, telewizją, filmem, teatrem, prasą. - dostrzega rolę wyrazów określających w uszczegółowianiu i uplastycznianiu opisów; - dzieli wyraz na sylaby; - określa liczbę sylab; - wskazuje wyraz podstawowy i pochodny na prostych przykładach; - rozróżnia spółgłoski dźwięczne i bezdźwięczne, twarde i miękkie, głoski ustne i nosowe; - poprawnie artykułuje głoski akcentuje wyrazy na 2i 3 sylabie od końca; - określa układ rymów w zwrotkach, wystukuje rytm; - dostrzega powtarzalność układu zwrotek, liczby wersów w zwrotce, liczby sylab w wersie; - wygłasza tekst ze świadomością budowy wiersza (rym, rytm); - rozpoznaje legendę jako utwór łączący treści historyczne lub religijne z fantastycznymi; -rozumie słowo poezja jako utwory wierszowane mówiące o uczuciach, przeżyciach, doznaniach - zna budowę Biblii (Stary Nowy Testament); -zna wybrane opowieści biblijne; - dostrzega związek mitów z baśniami; - dostrzega charakterystyczne elementy języka potocznego i gwarowego; - dostrzega podstawowe środki wyrazu sztuki filmowej; - dostrzega swoistość przekazu ikonicznego i utworu muzycznego; - gromadzi i notuje informacje tekstu prasowego; - tworzy prosty komiks (tekst, rysunek) OCENA DOPUSZCZAJĄCA Uczeń samodzielnie lub z pomocą nauczyciela wykonuje zadania o niewielkim stopniu trudności oraz opanował następujące umiejętności: Treści Pojęcia nadawcy i odbiorcy, sposoby rozpoznawania intencji wypowiedzi (np. pytam, odpowiadam, informuję, proszę, itp.) Właściwości opowiadania, opisu, dialogu oraz prostych form Osiągnięcia uczeń: - pracując w zespole prowadzi rozmowę na określony temat; - czyta głośno w sposób ułatwiający zrozumienie tekstu; - czyta cicho pod kątem określonego problemu; - podejmuje próby redagowania pisemnie zaproszenia, 15

16 użytkowych. Wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące, w tym zdania i równoważniki zdań. Związki wyrazów w zdaniu, w tym rola podmiotu i orzeczenia. Odmienne i nieodmienne części mowy oraz podstawowe kategorie fleksyjne. Związki znaczeniowe między wyrazami. Budowa słowotwórcza wyrazu. Rodzaje głosek. Akcent wyrazowy, intonacja. Pojęcia: fikcja literacka, świat przedstawiony, nadawca, odbiorca, podmiot mówiący, narracja, przenośnia, rytm. Terminy: bohater, wątek, akcja, autor, narrator, epitet, porównanie, wyraz dźwiękonaśladowczy, rym, zwrotka, refren, baśń, opowiadanie, powieść, proza, poezja. Różnice między językiem potocznym, a językiem ogłoszenia, zawiadomienia, opowiadania, opisu postaci, relacji z wycieczki, redaguje te formy wypowiedzi ustnie; - poprawnie zapisuje dialog; - opowiada treść przeczytanych tekstów; - relacjonuje wydarzenia z wycieczki; - uczestniczy we wspólnej redakcji planu wydarzeń; - porządkuje wydarzenia w tekście; - nadaje tekstowi tytuł; - zwraca uwagę na pisownię zwrotów grzecznościowych; - wskazuje dialogi w tekście; - rozpoznaje mit jako opowieść o wierzeniach starożytnych Greków i Rzymian; - zna wybrane mity; - rozpoznaje opowieść biblijną i dostrzega jej religijny charakter; - poprawnie stosuje przecinki przy wyliczaniu; - poprawnie używa form czasu, osoby, liczby; - odróżnia zdanie i równoważnik zdania; - rozpoznaje zdanie złożone na podstawie liczby orzeczeń; - rozpoznaje w zdaniu czynność i wykonawcę czynności; - wskazuje określenia do podmiotu i orzeczenia; - wskazuje temat i końcówkę; - rozpoznaje podstawowe spójniki w zdaniu; - wyróżnia liczebnik spośród innych części mowy; - wyjaśnia znaczenie niektórych związków frazeologicznych związanych z mitami i Biblia; - wyjaśnia znaczenie wyrazu na podstawie słownika; - dostrzega różnice między pisownią a wymową spółgłosek dźwięcznych i bezdźwięcznych; - poprawnie wymawia głoski nosowe; - poprawnie artykułuje wyrazy; - rozumie pojęcia nadawca- odbiorca; - odnajdzie w tekście fragmenty wskazujące na czas i miejsce wydarzeń; - wskazuje bohaterów pierwszoplanowych i drugorzędnych; - opowiada o zdarzeniach tworzących akcję; - zauważa wyrazy języka codziennego, które naśladują dźwięki; - rozpoznaje wyrazy dźwiękonaśladowcze w poezji; - rozpoznaje uosobienie w bajce; - dostrzega związek budowy piosenki z wierszem; - odróżnia język potoczny i gwarę od literackiego. 16

17 literatury oraz językiem regionu. Terminy związane z przekazami ikonicznymi, radiem, telewizją, filmem, teatrem, prasą. - orientuje się w programach telewizyjnych dla młodzieży; OCENA NIEDOSTATECZNA Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: - nie opanował podstawowych wiadomości w zakresie fleksji i składni, słownictwa, frazeologii i redagowania wypowiedzi oraz elementarnych wiadomości z zakresu budowy i analizy utworu literackiego, przewidzianych podstawa programową, - nie opanował techniki głośnego i cichego czytania, - nie potrafi sformułować poprawnej pod względem językowym i rzeczowym wypowiedzi, - w wypowiedziach pisemnych nie przestrzega reguł ortograficznych, - nawet z pomocą nauczyciela nie jest w stanie rozwiązać zagadnienia o elementarnym stopniu trudności. 17

18 WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE W KLASYFIKACJI ROCZNEJ I SEMESTRALNEJ JĘZYK POLSKI KLASA VI OCENA CELUJĄCA Ocenę celującą otrzymuje uczeń, którego wiedza znacznie wykracza poza obowiązujący program nauczania a ponadto: - stosuje różne typy notatek, np. wykres, tabela w celu uporządkowania elementów, - samodzielnie redaguje notatki w różnych okolicznościach i w różnych formach, - tworzy proste teksty dziennikarskie (np. wywiad, sprawozdanie z wycieczki) do szkolnej gazetki, - tworzy proste scenariusze filmowe lub teatralne, - twórczo i samodzielnie rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania, - proponuje oryginalne rozwiązania, wykraczające poza materiał programowy, - jego wypowiedzi ustne i pisemne są bezbłędne i dojrzałe, cechują się dojrzałością myślenia - nie powiela poglądów innych, potrafi krytycznie ustosunkować się do językowej, literackiej i kulturalnej rzeczywistości, - bierze udział i osiąga sukcesy w konkursach szkolnych lub międzyszkolnych, - podejmuje działalność literacką lub kulturalną, np. własna twórczość literacka, współpraca z gazetką szkolną, udział w akademiach szkolnych, inscenizacje teatralne, itp. OCENA BARDZO DOBRA Uczeń opanował wiadomości i umiejętności na ocenę dobrą, a ponadto opanował minimum 75% poniższych umiejętności: Treści Pojęcia nadawcy i odbiorcy, sposoby rozpoznawania intencji wypowiedzi (np. pytam, odpowiadam, informuję, proszę, itp.) Właściwości opowiadania, opisu, dialogu oraz prostych form użytkowych. Osiągnięcia uczeń: - świadomie posługuje się w rozmowie środkami komunikacji niewerbalnej; - świadomie posługuje się mową zależną i niezależną w mowie i piśmie; - czyta biegle nowy tekst ze zwróceniem uwagi na sensy przenośne; - redaguje ustnie i pisemnie wszystkie przewidziane programem formy wypowiedzi ( opowiadanie, opis przedmiotu, krajobrazu, postaci rzeczywistej i literackiej, dzieła sztuki, sprawozdanie z uroczystości szkolnej, wycieczki, notatka w formie planu tabeli, wykresu, streszczenia, kartka pocztowa, list prywatny i oficjalny, telegram, zaproszenie, zawiadomienie, ogłoszenie, instrukcja, przepis); - wypowiedzi ustne i pisemne są całkowicie poprawne pod względem stylistyczno- językowym, ortograficznym, merytorycznym i logicznym; - rozróżnia opis rzeczowy i artystyczny; 18

19 Wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące, w tym zdania i równoważniki zdań. Związki wyrazów w zdaniu, w tym rola podmiotu i orzeczenia. Odmienne i nieodmienne części mowy oraz podstawowe kategorie fleksyjne. Związki znaczeniowe między wyrazami. Budowa słowotwórcza wyrazu. Rodzaje głosek. Akcent wyrazowy, intonacja. Pojęcia: fikcja literacka, świat przedstawiony, nadawca, odbiorca, podmiot mówiący, narracja, przenośnia, rytm. Terminy: bohater, wątek, akcja, autor, narrator, epitet, porównanie, wyraz dźwiękonaśladowczy, rym, zwrotka, refren, baśń, opowiadanie, powieść, proza, poezja. Różnice między językiem potocznym, a językiem literatury oraz językiem regionu. Terminy związane z - samodzielnie tworzy plan opisu krajobrazu lub dzieła sztuki; - w liście oficjalnym dobiera stosowny styl ze względu na treść i adresata; - redaguje opowiadanie twórcze z pozycji różnych narratorów; - rozumie rolę dialogu, monologu i opisu w utworze; - dostrzega i komentuje wybrany problem w utworze literackim; - formułuje pytania, na które tekst nie daje odpowiedzi; - rozpoznaje w tekście i buduje wszystkie typy wypowiedzeń; - rozpoznaje różne rodzaje podmiotu; - opisuje stosunki między zdaniami składowymi w zdaniu złożonym i przedstawia je graficznie (proste przykłady) - poprawnie pisze przyimki złożone; - poprawnie łączy liczebnik złożony z rzeczownikiem; rozróżnia formy przypadków liczebnika zbiorowego; - zna wzory odmiany zaimków; - świadomie stosuje i poprawnie zapisuje przyimki złożone; - świadomie stosuje zaimki w celu uzyskania jednoznaczności zdań i spójności tekstu; - rozróżnia realne, przenośne i symboliczne znaczenie związku wyrazów; - poprawnie stosuje skróty i zapisuje skrótowce; - wyjaśnia znaczenie wyrazów na podstawie prostej etymologii lub analizy słowotwórczej; - poprawnie zapisuje wyrazy z przedrostkami; - poprawnie pisze wyrazy obcego pochodzenia; - zna i stosuje różne rodzaje formantów; - wskazuje głoski dźwięczne i bezdźwięczne; - we wszystkich wypowiedziach ustnych poprawnie artykułuje głoski, akcentuje wyrazy, uwzględnia intonację zdania; - typuje role bohaterów, narratora, milczącego adresata; - wyróżnia wątki w utworze literackim; - dostrzega różnicę między wierszem sylabicznym, a wierszem wolnym; - interpretuje wiersz ze świadomością roli i charakteru podmiotu mówiącego; - dostrzega swoiste cechy języka literatury w poszczególnych utworach (funkcja poetycka); - rozróżnia rodzaje powieści ze względu na czas prezentowanych zdarzeń; - podejmuje próby tworzenia wypowiedzi na ten sam temat w języku literackim, potocznym i regionalnym; - wskazuje różnice między językiem literackim a gwarą w zakresie słownictwa i fonetyki; - ustnie i pisemnie redaguje teksty reklamowe o funkcji 19

20 przekazami ikonicznymi, radiem, telewizją, filmem, teatrem, prasą. informatywnej i perswazyjnej ze zwróceniem uwagi na etyczny wymiar składanych obietnic; - opisuje tekst prasowy uwzględniając jego zawartość informacyjną i prawdziwość; - rozumie rolę twórców dzieła radiowego, filmowego i teatralnego; - zna tworzywo filmu, teatru, radia; OCENA DOBRA Uczeń opanował wiadomości i umiejętności na ocenę dostateczną, a ponadto opanował minimum 50% poniższych umiejętności: Treści Pojęcia nadawcy i odbiorcy, sposoby rozpoznawania intencji wypowiedzi (np. pytam, odpowiadam, informuję, proszę, itp.) Właściwości opowiadania, opisu, dialogu oraz prostych form użytkowych. Wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące, w tym zdania i równoważniki zdań. Związki wyrazów w zdaniu, w tym rola podmiotu i orzeczenia. Odmienne i nieodmienne części mowy oraz podstawowe kategorie fleksyjne. Osiągnięcia uczeń: - poprawnie posługuje się mową zależną i niezależną; - dostrzega różnice między językiem mówionym a pisanym; - rozumie punkty widzenia innych ludzi; - w większości samodzielnie redaguje ustnie i pisemnie następujące formy wypowiedzi: telegram, reklama, notatka, próby streszczenia, opis postaci, przedmiotu, krajobrazu i dzieła sztuki, opowiadanie z dialogiem, list oficjalny, list prywatny; zaproszenie, zawiadomienie, ogłoszenie; - tworzy opowiadanie zawierające opisy i dialog; - redaguje szczegółowy plan opowiadania; - samodzielnie redaguje proste notatki; - podejmuje próbę streszczenia prostego tekstu; - relacjonuje dialog w mowie zależnej i niezależnej; - czyta teksty prasowe ze zrozumieniem ich treści; - dostrzega wybrany problem w utworze literackim; - ocenia postawy bohaterów, potwierdzając to odpowiednim cytatem; - podejmuje próby porównania różnych form przekazu treści; - rozumie rolę Biblii i mitów w tradycji europejskiej oraz współcześnie; - posługuje się sprawnie wszystkimi typami wypowiedzeń w wypowiedziach ustnych i pisemnych; - w szyku wyrazów oraz form strony czasownika wnioskuje, na jakie pytanie zdanie odpowiada; - wskazuje i nazywa oboczności w temacie rzeczowników; - poprawnie pisze nie z przymiotnikami, zna zasady i poprawnie pisze nie z różnymi częściami mowy; - stosuje różne formy zaimków, by uniknąć powtórzeń; - poprawnie odmienia zaimki; 20

21 Związki znaczeniowe między wyrazami. Budowa słowotwórcza wyrazu. Rodzaje głosek. Akcent wyrazowy, intonacja. Pojęcia: fikcja literacka, świat przedstawiony, nadawca, odbiorca, podmiot mówiący, narracja, przenośnia, rytm. Terminy: bohater, wątek, akcja, autor, narrator, epitet, porównanie, wyraz dźwiękonaśladowczy, rym, zwrotka, refren, baśń, opowiadanie, powieść, proza, poezja. Różnice między językiem potocznym, a językiem literatury oraz językiem regionu. Terminy związane z przekazami ikonicznymi, radiem, telewizją, filmem, teatrem, prasą. - analizuje związki znaczeniowe między wyrazami; - rozumie realne i przenośne znaczenie wyrazu; - wyodrębnia podstawę słowotwórczą w wyrazach pochodnych i część tworzącą nowy formant; - rozpoznaje formant przedrostkowy i przyrostkowy; - wskazuje różnicę między głoską a literą; - określa ilość głosek w wyrazie; - poprawnie akcentuje wyrazy na 3. i 4. sylabie od końca; - określa adresata utworu; - określa i nazywa narratora oraz rodzaj narracji; - odróżnia fikcję literacką od rzeczywistości; - omawia funkcję środków artystycznych w tekście; - rozpoznaje komedię jako utwór dramatyczny; - rozróżnia tekst główny i poboczny; - odróżnia nowelę od powieści; - rozróżnia utwory należące do epiki, liryki, dramatu; - dostosowuje słownictwo do tworzonej wypowiedzi w zależności od sytuacji komunikacyjnej; - zna podstawowe pojęcia różnych sztuk; - ocenia programy dla młodzieży pod kątem ich przydatności; - rozróżnia czasopisma ze względu na częstotliwość ich ukazywania się oraz ze względu na funkcje tekstów (informacyjne, rozrywkowe); OCENA DOSTATECZNA Uczeń opanował wiadomości i umiejętności na ocenę dopuszczającą, a ponadto: Treści Pojęcia nadawcy i odbiorcy, sposoby rozpoznawania intencji wypowiedzi (np. pytam, odpowiadam, informuję, proszę, itp.) Właściwości opowiadania, opisu, dialogu oraz prostych form użytkowych. Osiągnięcia uczeń: - odczytuje z tekstu sytuację komunikacyjną; - w tekstach literackich rozpoznaje intencje; - wygłasza tekst ze świadomością roli języka poetyckiego; - czyta głośno, wyraźnie teksty o różnym zabarwieniu uczuciowym; - odczytuje informacje z różnych źródeł i zestawia je; - różnorodnie przekształca tekst ustnie i pisemnie; - redaguje formy wypowiedzi przewidziane programem klas IV 21

22 Wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące, w tym zdania i równoważniki zdań. Związki wyrazów w zdaniu, w tym rola podmiotu i orzeczenia. Odmienne i nieodmienne części mowy oraz podstawowe kategorie fleksyjne. Związki znaczeniowe między wyrazami. Budowa słowotwórcza wyrazu. Rodzaje głosek. Akcent wyrazowy, intonacja. Pojęcia: fikcja literacka, świat przedstawiony, nadawca, odbiorca, podmiot mówiący, narracja, przenośnia, rytm. Terminy: bohater, wątek, akcja, autor, narrator, epitet, porównanie, wyraz dźwiękonaśladowczy, rym, zwrotka, refren, baśń, opowiadanie, powieść, proza, poezja. Różnice między językiem potocznym, a językiem VI oraz telegramy do różnych adresatów; - poprawnie stosuje zwroty grzecznościowe w telegramach okolicznościowych; - próbuje włączyć dialog w tok opowiadania; - ustnie i pisemnie opisuje wygląd krajobrazu lub działa sztuki; - tworzy plan własnego opowiadania z zastosowaniem różnych struktur językowych; - redaguje list prywatny i oficjalny wykorzystując właściwe słownictwo; - stosuje różne typy notatek, np. schemat, tabela, w celu uporządkowania elementów; - skraca wypowiedź i eliminuje jej drugorzędne elementy; - orientuje się w biografiach sławnych ludzi ( np. Mickiewicz, Matejko, Chopin, Andersen); - stosuje różne rodzaje zdań współrzędnie i podrzędnie złożonych w wypowiedziach ustnych i pisemnych; - posługuje się szykiem wyrazów w zdaniu w celu uniknięcia dwuznaczności oraz uzyskania spójności tekstu; - stosuje różne rodzaje orzeczenia; - rozpoznaje i tworzy formy czasowników zakończonych na - no, -to ; - zna zasady i poprawnie pisze nie z różnymi częściami mowy; - rozpoznaje rzeczowniki nazywające czynności, pojęcia, cechy; - rozpoznaje przymiotniki nie podlegające stopniowaniu - używa zaimków we własnych tekstach; - wyróżnia wyrazy pokrewne i wieloznaczne; - tworzy wyrazy pochodne za pomocą znanych formantów; - tworzy rodzinę wyrazów; - rozróżnia spółgłoski - poprawnie akcentuje wyrazy przy wymawianiu; - wyodrębnia i wskazuje cechy opowiadania i powieści; - dostrzega różnicę między światem przedstawionym, a rzeczywistym; - rozumie pojęcia: fikcja literacka, wątek, fabuła; - z dialogu odczytuje informacje o bohaterach; - wskazuje podmiot mówiący w wierszu; - dostrzega związek liczby sylab z wierszem sylabicznym; - rozpoznaje przenośnię jako niezwykłe, zaskakujące połączenie wyrazów; - dostrzega różnice między językiem potocznym a literackim (przede wszystkim w zakresie słownictwa); 22

23 literatury oraz językiem regionu. Terminy związane z przekazami ikonicznymi, radiem, telewizją, filmem, teatrem, prasą. - zauważa różnice między językiem literackim a gwarą; - próbuje odczytać wartości zawarte w dziełach sztuki; - dostrzega walory estetyczne dzieła teatralnego, filmowego, muzycznego; - opisuje dzieło filmowe lub teatralne, uwzględniając jego elementy, swoistość tworzywa i funkcje; OCENA DOPUSZCZAJĄCA Uczeń samodzielnie lub z pomocą nauczyciela wykonuje zadania o niewielkim stopniu trudności oraz opanował następujące umiejętności: Treści Pojęcia nadawcy i odbiorcy, sposoby rozpoznawania intencji wypowiedzi (np. pytam, odpowiadam, informuję, proszę, itp.) Właściwości opowiadania, opisu, dialogu oraz prostych form użytkowych. Wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące, w tym zdania i równoważniki zdań. Związki wyrazów w zdaniu, w tym rola podmiotu i orzeczenia. Odmienne i nieodmienne części mowy oraz podstawowe kategorie fleksyjne. Związki znaczeniowe między wyrazami. Budowa słowotwórcza wyrazu. Rodzaje głosek. Akcent wyrazowy, intonacja. Osiągnięcia uczeń: - pracując w zespole prowadzi rozmowę na określony temat; - czyta tekst z podziałem na role; - odczytuje ilustracje i schematy; - podejmuje próby tworzenia form wypowiedzi określonych w Standardach egzaminacyjnych; - redaguje telegramy do różnych adresatów; - tworzy opowiadanie (ustne i pisemne) jak w klasie V, ale bardziej rozbudowane; - redaguje odtwórczy plan ramowy opowiadania; - rozumie pojęcie akapitu, funkcje notatki w uczeniu się i życiu; - rozumie, że Biblia jest wyrazem wiary politeistycznej Greków, Rzymian, Słowian i innych ludów; - stosuje spójniki w zdaniu złożonym współrzędnie; - stosuje różne rodzaje zdań w zależności od celu wypowiedzi; - wskazuje wyraz nazywający czynność i wykonawcę czynności; - rozpoznaje i podaje przykłady rzeczowników, czasowników, przymiotników, przysłówków; - rozumie realne i przenośne znaczenie wyrazów; - dzieli wyraz na litery i sylaby; - rozpoznaje samogłoski i spółgłoski; - w większości poprawnie artykułuje wyrazy; 23

24 Pojęcia: fikcja literacka, świat przedstawiony, nadawca, odbiorca, podmiot mówiący, narracja, przenośnia, rytm. Terminy: bohater, wątek, akcja, autor, narrator, epitet, porównanie, wyraz dźwiękonaśladowczy, rym, zwrotka, refren, baśń, opowiadanie, powieść, proza, poezja. Różnice między językiem potocznym, a językiem literatury oraz językiem regionu. Terminy związane z przekazami ikonicznymi, radiem, telewizją, filmem, teatrem, prasą. - wskazuje w tekście osobę narratora; - odróżnia podmiot mówiący od autora; - liczy sylaby w wierszu; - wskazuje w utworze postacie i wydarzenia komiczne; - odróżnia odmiany powieści ze względu na tematykę; - odróżnia poezję od prozy; - rozumie zależności sytuacyjne i osobowe stosowania różnych odmian języka; - dokonuje wyboru propozycji z programu telewizyjnego; - rozumie, że prasa jest jednym ze środków przekazu; OCENA NIEDOSTATECZNA Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: - nie opanował podstawowych wiadomości w zakresie fleksji i składni, słownictwa, frazeologii i redagowania wypowiedzi oraz elementarnych wiadomości z zakresu budowy i analizy utworu literackiego, przewidzianych podstawa programową, - nie opanował techniki głośnego i cichego czytania, - nie potrafi sformułować poprawnej pod względem językowym i rzeczowym wypowiedzi, - w wypowiedziach pisemnych nie przestrzega reguł ortograficznych, - nawet z pomocą nauczyciela nie jest w stanie rozwiązać zagadnienia o elementarnym stopniu trudności. 24