BUDOWA ANATOMICZNA ŁODYG

Transkrypt

1 BOTANIKA LEŚNA Budowa anatomiczna łodyg Czesław Hołdyński BUDOWA ANATOMICZNA ŁODYG Budowa pierwotna i wtórna łodyg roślin dwuliściennych: łodygi zielne Budowa anatomiczna pierwotna łodyg roślin jednoliściennych 1

2 FUNKCJE ŁODYG ROŚLIN DWULIŚCIENNYCH O BUDOWIE PIERWOTNEJ 1. PRZEWODZĄCA - floem pierwotny asymilaty (związki organiczne!) - ksylem pierwotny woda i sole mineralne 2. MECHANICZNA - gł. kolenchyma, sklerenchyma, tkanki przewodzące (zwłaszcza ksylem) - obwodowo umieszczone ODPORNOŚĆ NA ZŁAMANIE! 3. SPICHRZOWA - miękisz spichrzowy, głównie w rdzeniu 4. ASYMILACYJNA = FOTOSYNTETYZUJĄCA - gł. miękisz asymilacyjny kory pierwotnej - kolenchyma 5. Odbiór bodźca grawitropicznego - pochwa skrobiowa (= endoderma) PROTOMERYSTEM z centrum spoczynkowym komórki inicjalne tunika korpus!! STREFA ORGANOGENETYCZNA zawiązek liścia zawiązek pąka bocznego obszar przyszłej łodygi! STREFA PRATKANEK = STREFA WYDŁUŻANIA praskórka pramiękisz! prakambium! Schemat przekroju podłużnego merystemu wierzchołkowego pędu rośliny okrytozalążkowej 2

3 SKÓRKA PODSTAWOWE REJONY BUDOWY PIERWOTNEJ TYPOWEJ ŁODYGI ROŚLIN DWULIŚCIENNYCH KORA PIERWOTNA WALEC OSIOWY: 3

4 PODSTAWOWE REJONY BUDOWY PIERWOTNEJ ŁODYGI ROŚLIN DWULIŚCIENNYCH - schemat 1. skórka 2. kora pierwotna ENDODERMA 3. walec osiowy: PERYCYKL (OKOLNICA) wiązka przewodząca kolateralna otwarta pierwotny promień łykodrzewny (promień rdzeniowy) rdzeń epiderma UKŁAD TKANEK W TYPOWEJ ŁODYDZE ROŚLIN DWULIŚCIENNYCH O BUDOWIE PIERWOTNEJ kolenchyma chlorenchyma pochwa skrobiowa miękisz lub sklerenchyma (PERYCYKL) floem pierwotny (ENDODERMA) kambium wiązkowe ksylem pierwotny miękisz miękisz 4

5 Przekrój poprzeczny przez łodygę ziemniaka skórka kolenchyma kątowa miękisz kora pierwotna endoderma łyko zewnętrzne drewno kambium łyko wewnętrzne BUDOWA PIERWOTNA ŁODYGI KOKORNAKU 5

6 BUDOWĘ WTÓRNĄ ŁODYG KSZTAŁTUJĄ MERYSTEMY BOCZNE 1. KAMBIUM = MIAZGA ŁYKODRZEWNA = MIAZGA ŁODYGI ZIELNE ŁODYGI ZDREWNIAŁE 2. FELLOGEN = MIAZGA KORKOTWÓRCZA wiązka przewodząca floem pierwotny ksylem pierwotny KAMBIUM WIĄZKOWE - z prokambium miękisz promienia łykodrzewnego z odróżnicowania miękiszu KAMBIUM MIĘDZYWIĄZKOWE KAMBIUM WIĄZKOWE ROZWÓJ BUDOWY WTÓRNEJ W ŁODYDZE - ROZWÓJ KAMBIUM 6

7 Od kiedy uznajemy że jest przyrost wtórny łodygi? kambium międzywiązkowe kambium wiązkowe Pojawienie się kambium międzywiązkowego w łodydze zapoczątkowuje przyrost wtórny. 7

8 kambium wiązkowe powstające kambium międzywiązkowe Powstawanie i budowa kambium w łodydze kokornaku wielkolistnego Aristolochia macrophylla. Schemat przekroju poprzecznego. KAMBIUM WIĄZKOWE I ZAKŁADAJĄCE SIĘ MIĘDZYWIĄZKOWE 8

9 ROZWÓJ FELLOGENU W ŁODYDZE - U ROŚLIN ZDREWNIAŁYCH FELLOGEN powstaje blisko powierzchni łodygi, z odróżnicowania się komórek: epidermy FELLOGEN kolenchymy PERYDERMA miękiszu = KORKOWICA fellem i felloderma łyka wtórnego ponowne powstanie FELLOGENU głębiej w łodydze rozwój MARTWICY KORKOWEJ TYPY BUDOWY ŁODYG Typ ARISTOLOCHIA Typ RICINUS Typ TILIA wąskie promienie rdzeniowe bardzo szerokie pierwotne promienie rdzeniowe wąskie promienie rdzeniowe 9

10 TYPY BUDOWY ŁODYG Typ ARISTOLOCHIA bardzo szerokie pierwotne promienie rdzeniowe Kokornak wielkolistny Aristolochia durior 10

11 C B A SKÓRKA zwana epidermą KORA PIERWOTNA, a w niej: kolenchyma miękisz asymilacyjny pochwa skrobiowa (endoderma) WALEC OSIOWY, a w nim: OKOLNICA (PERYCYKL) sklerenchyma miękisz WIĄZKA PRZEWODZĄCA typu KOLATERALNA OTWARTA A - floem pierwotny B - kambium wiązkowe C - ksylem pierwotny PROMIEŃ RDZENIOWY (PIERWOTNY PROMIEŃ ŁYKODRZEWNY) - miękisz RDZEŃ - miękisz Schemat przekroju poprzecznego łodygi kokornaku wielkolistnego Aristolochia macrophylla. Łodyga zdrewniałego pnącza - LIANY. Budowa ANATOMICZNA PIERWOTNA. Szerokie średnice naczyń drewna wiosennego Szerokie pasma miękiszu rozdzielają tkanki zdrewniałe Przekrój poprzeczny łodygi liany budowa wtórna Kokornak wielkolistny 11

12 Budowa łodygi dyni (cechy pędu płożącego) Typ RICINUS TYPY BUDOWY ŁODYG wąskie promienie rdzeniowe 12

13 Fragment łodygi słonecznika Budowa łodygi typu RICINUS u słonecznika zwyczajnego 13

14 TYPY BUDOWY ŁODYG TYP TILIA wąskie promienie rdzeniowe Budowa łodyg roślin jednoliściennych 14

15 czworolist kokoryczka konwalia tatarak BUDOWA ANATOMICZNA PIERWOTNA ŁODYG ROŚLIN JEDNOLIŚCIENNYCH - SCHEMAT wiązka przewodząca KOLATERALNA ZAMKNIĘTA floem pierwotny ksylem pierwotny miękisz asymilacyjny miękisz zasadniczy lub spichrzowy sklerenchyma epiderma PAMIĘ TAJ! BRAK WYRAŹNYCH: 1. KORY PIERWOTNEJ 2. RDZENIA 3. PROMIENI ŁYKO- DRZEWNYCH 15

16 Łodyga kukurydzy przekrój poprzeczny w międzywęźlu BUDOWA ANATOMICZNA PIERWOTNA ŁODYG ROŚLIN JEDNOLIŚCIENNYCH - SCHEMAT wiązka przewodząca KOLATERALNA ZAMKNIĘTA sklerenchyma epiderma floem pierwotny ksylem pierwotny miękisz asymilacyjny miękisz zasadniczy lub spichrzowy PAMIĘ TAJ! np. u pszenicy 16

17 wiązki przewodzące kolateralne zamknięte KANAŁ POWIETRZNY Pszenica przekrój poprzeczny przez łodygę (źdźbło) wiązka przewodząca kukurydza łodyga pełna kanał powietrzny pszenica ŹDŹBŁO FRAGMENTY PRZEKROJU POPRZECZNEGO ŁODYG TRAW W MIĘDZYWĘŹLU 17

18 Nietypowy przyrost wtórny łodyg roślin jednoliściennych Dracena właściwa Aloe arborescens Aloes drzewiasty Yukka 18

19 Nietypowy przyrost wtórny u jednoliściennych Dracena draco KORZEŃ ŁODYGA 19

20 Dziękuję 20