Rozwój systemów korzeniowych sadzonek wyprodukowanych w systemie kontenerowym i ich potencjalny wpływ na stabilność upraw sosnowych

Transkrypt

1 Rozwój systemów korzeniowych sadzonek wyprodukowanych w systemie kontenerowym i ich potencjalny wpływ na stabilność upraw sosnowych Cezary Kieszek, Andrzej Kulesza Zespół Ochrony Lasu w Łodzi

2 System korzeniowy sosny pospolitej. Palowy (osiowy) system korzeniowy jest przedłużeniem pędu głównego składa się z jednego korzenia głównego, rosnącego pionowo w dół oraz z korzeni bocznych, zwykle krótszych i cieńszych, rosnących ukośnie lub poziomo, na których powstają wiązki drobnych korzeni. Rozwój korzenia osiowego ma zapewnić roślinie stabilność w gruncie oraz dotarcie do pokładów związków mineralnych oraz wody. Gdy korzeń główny przestaje rosnąć, a korzenie boczne dość płytko, lecz silnie rozrastają się pod powierzchnią ziemi i od nich odgałęziają się korzenie mniej lub więcej prostopadłe do dołu i pionowo przenikają w grunt - powstaje system korzeniowy poziomy. Jeżeli korzeń główny stosunkowo wcześnie przestaje rosnąć, a z nasadowej jego części rozwijają się silne korzenie boczne, rosnące w glebie w kierunku ukośnym, to powstaje system korzeniowy ukośny zwany też sercowatym (wiązkowym). 2

3 System korzeniowy sosny pospolitej Gleby płytkie z litą skałą pod spodem, podmokłe lub bagniste, gliniaste, pylaste - powodują często zupełny zanik korzenia palowego, którego miejsce zastępują już od pierwszej młodości silnie rozwinięte korzenie boczne przechodzące w cienkie daleko sięgające odnogi. ( Lwów 1925 r. K.S uchecki). Melzer (1964) w Niemczech, silnie podkreśla rolę korzeni palowych i ukośnych dla dalszego rozwoju drzew. Sugeruje, że uszkodzenie tego korzenia powoduje osłabienie żywotności drzewa i w konsekwencji jego wypadanie. Kostler (1962), stwierdził, że korzeń palowy u sosny zwyczajnej zaznacza się wyraźnie dopiero po 30 roku życia, wcześnie w każdym razie nie dominuje. 3

4 Analiza systemów korzeniowych Przyczyny podjęcia badań Teren - uprawy sosnowe na siedliskach: Bśw, Bs, BMśw Sosna z zakrytym systemem korzeniowym - w wieku 14, 7, 5, 2 lat. Sosna z samosiewu i sadzenia z odkrytym systemem korzeniowym 4

5 Badania korzeni Sosna kontenerowa w wieku 14 lat. Siedlisko Bśw. Lp. pierśnica w cm wysokość w m. Umiejscowienie w uprawie długość korzenia palowego w cm średnica korzenia na 15 cm uwagi 1 6 5,3 środek I-90 II korzeni bocznych, podpowierzchniowych środek brak 6 korzeni bocznych 3 7 6,4 brzeg brak 3 korzenie boczne I ,8 środek II korzenie boczne 5 4,5 5,6 środek I-60 1, ,5 środek I- 50 II- 180 z boku ,2 brzeg I-50 II-40 1, ,1 środek I-100 3, ,4 brzeg II-50 3 Dwójka z 3 korzeniami bocznymi ,3 środek I-140- zagiety pazurowato 1,6 3 korzenie boczne ,3 środek brak 4 główne korzenie boczne plus wiązkowy drobny ,2 środek I-100 3,8 5

6 Badania korzeni Sosna z odkrytym systemem korzeniowym w wieku 14 lat Lp. pierśnica w cm wysokość w m. Umiejscowienie w uprawie długość korzenia palowego w cm średnica korzenia na 15 cm uwagi 1 6 4,8 brzeg I ,9 środek brak podwinięty środek I ,8 środek I ,5 5,6 brzeg brak podwinięty 6 6 6,1 środek brak podwinięty 7 6 5,3 środek I ,1 środek I ,9 środek I ,3 środek I-40 3 z wiązką ,3 brzeg brak śilne korzenie boczne plus wiazka ,4 brzeg I

7 Badania korzeni Sosna w wieku 14 lat.odnowienie naturalne na siedlisku Bśw. Lp. pierśnica w cm wysokość w m. Umiejscowienie w uprawie długość korzenia palowego w cm średnica korzenia na 15 cm uwagi I ,6 I-80 3, ,1 I ,2 I-50 3, ,2 brak silna wiązka 6 7 5,3 I ,4 I ,8 I-60 3 pazurowato zagięty I ,5 brak ,4 I ,6 I-40 3 plus silna wiązka ,3 I silny 7

8 Rozwój korzenia sosny z zakrytym systemem korzeniowym długi okres pozostawania sadzonek w małych doniczkach problemy scalania się bryłki korzeniowej z gruntem splątanie korzeni w obrębie bryłki korzeniowej w pierwszych latach na uprawie, znikoma tendencja do wychodzenia z bryłki korzeniowej niewystarczający procent drzewek wykształcających palowy system korzeniowy występowanie zgrubień na szyi korzeniowej oraz wad na jej przekroju poprzecznym 8

9 Rodzaje systemów korzeniowych u 14-letnich sosen Średnica korzenia Długość palowego korzenia mierzona palowego nagłębokości głębokości w cm z produkcji 15 szyi cmzk od Średnica korzenia palowego na 15 cm od Wyniki poziomu gruntu korzeniowej Ocena rozwoju systemu korzeniowego: 3, , w cm egzemplarzy egzemplarzy egzemplarzy liczba Liczba liczba średnica 3, dobrze rozbudowany system z korzeniem palowym 2,5 30 2, system korzeniowy innego typu , bardzo słabo rozbudowany system korzeniowy 5 0, system kontenerówka palowy 2 9 2,1 -system 3 odkryty inny system rodzaje Rodzaj Zakresy przedziały systemu produkcji średnic długości korzeniowego sadzonek w cm słabosamosiew rozbudowany 130 3,1 <

10 Przekroje korzeni Wady drewna Zakorek 100 szt. Zawiły układ włókien 82 szt. Zgnilizna 5 szt. Pęknięcia 7 szt. Przeżywiczenia 5 szt. 10

11 11 Produkcja kontenerowa poza PGL LP

12 Wnioski wzbogacenie substratu o udział piasku gliniastego zmniejszenie więźby sadzenia prowadzenie sadzeń przed ruszeniem wegetacji dalsze monitorowanie stanu nasadzeń sosnowych wyprodukowanych z zakrytym systemem korzeniowym 12

13 Dziękujemy za uwagę Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych Zespół Ochrony Lasu w Łodzi Łódź ul.matejki 16 c.kieszek@lasy.gov.pl 13