PARLAMENT EUROPEJSKI Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności

Transkrypt

1 PARLAMENT EUROPEJSKI Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności /2242(INI) OPINIA Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności dla Komisji Transportu i Turystyki w sprawie zrównoważonej mobilności w miastach (2014/2242(INI)) Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej: Eleonora Evi AD\ doc PE v02-00 Zjednoczona w różnorodności

2 PA_NonLeg PE v /8 AD\ doc

3 WSKAZÓWKI Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności zwraca się do Komisji Transportu i Turystyki, jako komisji przedmiotowo właściwej, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek: A. mając na uwadze, że mobilność w miastach nadal opiera się w dużej mierze na użyciu pojazdów o napędzie konwencjonalnym oraz że w związku z tym transport w UE jest uzależniony od ropy naftowej i jej pochodnych, które zaspokajają ponad 96% jej zapotrzebowania energetycznego lub około jedną trzecią całkowitego zużycia energii; B. mając na uwadze, że ta zależność od paliw kopalnych jest przyczyną ok 23% ogółu emisji CO 2 na obszarach miejskich, oraz mając na uwadze, że cel wyznaczony na 2050 r. przewiduje ograniczenie takich emisji o 80%; C. mając na uwadze, że zrównoważona pod względem środowiskowym, społecznym i gospodarczym urbanizacja mogłaby stanowić jeden z głównych motorów inteligentnego, trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu; D. mając na uwadze, że ok. 73% ludności europejskiej żyje w miastach, a zgodnie z prognozami do 2050 r. odsetek ten osiągnie poziom 82%; E. mając na uwadze, że według Europejskiej Agencji Środowiska w 2011 r. co najmniej 125 mln obywateli europejskich było narażonych na poziom hałasu przekraczający limit bezpieczeństwa wynoszący 55 db oraz że jego główną przyczyną jest ruch drogowy; F. mając na uwadze, że od 15% do 40% mieszkańców Europy jest narażonych na stężenia pyłu zawieszonego (PM 2,5 i PM 10), ozonu w warstwie przyziemnej i dwutlenku azotu przekraczające normy jakości UE, a także mając na uwadze, że odsetek ten ulega zwiększeniu do 90% w przypadku uwzględnienia wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO); G. mając na uwadze, że według Europejskiej Agencji Środowiska w 2011 r. zanieczyszczenie powietrza pyłem zawieszonym (PM 2,5) oraz wysokie stężenie ozonu w warstwie przyziemnej spowodowało odpowiednio ok i przedwczesnych zgonów, co daje ogólną liczbę 10 razy większą niż liczba ofiar śmiertelnych w wypadkach samochodowych w tym samym roku; H. mając na uwadze, że co najmniej 9000 przedwczesnych zgonów rocznie można przypisać chorobie wieńcowej spowodowanej natężeniem hałasu drogowego; I. mając na uwadze, że tylko w 2010 r. koszty opieki zdrowotnej w Unii Europejskiej wynikające z zanieczyszczenia powietrza wahały się od 330 do 940 mld EUR, co odpowiada od 3% do 9% PKB UE; J. mając na uwadze, że stosowanie wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia dotyczących narażenia ludzi na działanie PM 2,5 spowodowałoby zwiększenie oczekiwanej średniej długości życia obywateli o ok. 22 miesiące i przyniosłoby roczne AD\ doc 3/8 PE v02-00

4 oszczędności rzędu ok. 31 mld EUR; K. mając na uwadze, że dogodny i prosty publiczny transport zbiorowy jest najlepszym środkiem zapobiegającym korzystaniu z transportu prywatnego i jednym z najlepszych sposobów ograniczania zatorów drogowych; L. mając na uwadze, że wykorzystywanie alternatywnych paliw napędowych i środków transportu wymaga rozwoju niezbędnej infrastruktury oraz starań na rzecz zmiany zachowań ludzi w odniesieniu do mobilności; M. mając na uwadze, że zrównoważony transport miejski stanowi jeden z aspektów szerszej polityki planowania przestrzennego i że miejskie obszary zieleni mogą przyczynić się do częściowego złagodzenia skutków zanieczyszczenia spowodowanego ruchem drogowym; N. mając na uwadze, że budowa nowej infrastruktury drogowej ma znaczny wpływ na krajobraz i środowisko i że prawdopodobnie będzie dodatkowo stymulowała korzystanie z prywatnych samochodów w konsekwencji zwiększonej przepustowości dróg; O. mając na uwadze, że wysokiej jakości usługi transportowe mają zasadnicze znaczenie dla ludzi żyjących na obszarach miejskich w celu zaspokojenia ich potrzeb w zakresie mobilności w odniesieniu do ich życia zawodowego i szkoleń, turystyki oraz rekreacji; mając na uwadze, że zrównoważony transport miejski może przyczynić się do zmniejszenia zużycia energii, zanieczyszczenia powietrza, poziomu hałasu, liczby wypadków, zatorów drogowych oraz do oszczędniejszego gospodarowania terenami i ograniczenia zasklepiania gleby; P. mając na uwadze, że według danych specjalnego sondażu Eurobarometru nr 406 opublikowanego w 2013 r., około 50% obywateli europejskich codziennie korzysta z prywatnego samochodu, tylko 16% korzysta z transportu publicznego, a jedynie 12% z roweru; Q. mając na uwadze, że według tego samego sprawozdania obywatele europejscy uważają, iż obniżenie cen transportu publicznego (59%), poprawa usług transportu publicznego (56%) i poprawa infrastruktury dla rowerzystów (33%) są skutecznymi środkami służącymi poprawie mobilności w miastach; R. mając na uwadze, że ze względów geograficznych i historycznych miasta europejskie mogą mieć bardzo zróżnicowane wymogi infrastrukturalne; S. mając na uwadze, że mobilność w miastach oraz zarządzanie transportem miejskim należy do kompetencji władz lokalnych i regionalnych, które tworzą i wdrażają politykę publiczną na swoim obszarze w powiązaniu z obowiązującymi ramami krajowymi i agendą miejską UE; T. mając na uwadze, że niepokojące jest to, iż Komisja mówi o rozwijaniu na poziomie europejskim koncepcji transportu, które powinny zostać później dostosowane do warunków istniejących w państwach członkowskich; mając na uwadze, że zamiast przyjmować odgórne podejście, nie zapominając o konieczności istnienia wspólnych przepisów i standardów, korzystniejsze byłoby kierowanie się podejściem oddolnym PE v /8 AD\ doc

5 polegającym na jednoczesnym eksperymentowaniu na miejscu, a tym samym zachęcaniu do innowacji; mając na uwadze, że z tego powodu zdecydowanie wspiera tworzenie platform wymiany doświadczeń pomiędzy lokalnymi zainteresowanymi stronami w celu umożliwienia szerszego rozpowszechniania wzorców sukcesu; 1. wzywa państwa członkowskie do ograniczania potrzeb w zakresie transportu poprzez promowanie m.in. telepracy, technologii informacyjno-komunikacyjnych i telekonferencji, a także poprzez poprawę mobilności przedsiębiorstw; wzywa ponadto Komisję do kontynuowania opracowywania obowiązujących przepisów prawnych w oparciu o dyrektywę 2010/40/UE w sprawie inteligentnych systemów transportowych (ITS), które mogłyby się przyczynić do zwiększenia efektywności transportu, zmniejszenia emisji CO 2, poprawy jakości powietrza oraz zmniejszenia dokuczliwości hałasu; wzywa państwa członkowskie, aby promowały rozwój inteligentnych technologii, w tym ITS oraz systemów infomobilności, a także pobudziły planowanie i zarządzanie w odniesieniu do zrównoważonej mobilności w miastach (w tym w sektorze logistyki), plany w zakresie dojeżdżania do pracy oraz wzorce multimodalne i intermodalne, biorąc pod uwagę, że transport publiczny staje się o wiele bardziej atrakcyjny, jeżeli ostatni odcinek podróży jest łatwy do przebycia; zachęca państwa członkowskie do zapewnienia aktywnego udziału wszystkich zainteresowanych stron w tym społeczeństwa w wyżej wymienionych planowanych działaniach; 2. z zadowoleniem przyjmuje poparcie Komisji na rzecz stworzenia wytycznych dotyczących stworzenia planów zrównoważonej mobilności w miastach, pozwalających wpisać przewidywane działania w ramy strategii miejskiej i terytorialnej oraz mających na celu promowanie zrównoważonego rozwoju oraz lepszą integrację rożnych środków mobilności w miastach; popiera Komisję w tworzeniu europejskiej platformy planów zrównoważonej mobilności w miastach w celu poprawy koordynacji wsparcia UE dla władz lokalnych i regionalnych oraz współpracy z nimi przy wymianie dobrych praktyk oraz tworzeniu i wdrażaniu planów zrównoważonej mobilności w miastach; 3. wzywa państwa członkowskie do wspierania transportu publicznego w celu podwojenia jego wykorzystania do 2030 r., m.in. poprzez zastosowanie rozwiązań informatycznych, takich jak zdalny zakup biletów elektronicznych, a także wspieranie wspólnego użytkowania samochodów, wspólnych dojazdów, usług w zakresie transportu na żądanie oraz promowanie napędów elektrycznych w lokalnym transporcie publicznym; zachęca państwa członkowskie do opracowania, w stosownych przypadkach, systemów miejskich kolei linowych i wyciągów w miastach położonych na obszarach górskich i górzystych w celu zmniejszenia natężenia ruchu drogowego; 4. wzywa państwa członkowskie do wyznaczania obszarów dostępnych wyłącznie dla transportu publicznego, rowerów, pieszych, pojazdów bezemisyjnych oraz pojazdów wykorzystywanych do wspólnego użytkowania i wspólnych dojazdów; 5. wzywa państwa członkowskie do rozwijania gęstej sieci punktów ładowania pojazdów elektrycznych za pomocą innowacyjnych systemów, takich jak te stosowane w sieci oświetlenia publicznego, a także do promowania instalowania urządzeń do ładowania na prywatnych parkingach, np. w centrach handlowych, i przypomina przepisy ustanowione w dyrektywie 2014/94/UE w sprawie rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych, np. w AD\ doc 5/8 PE v02-00

6 odniesieniu do gazu ziemnego; 6. wzywa Komisję i państwa członkowskie do stworzenia niezbędnych warunków dla transgranicznych systemów planowania i rezerwacji podróży oraz płatności za nie, obejmujących różne formy transportu, ponieważ konieczność użycia wielu różnych platform informacyjnych i systemów płatności jest istotną przeszkodą w akceptacji intermodalnych systemów transportu i zainteresowaniu nimi; 7. wzywa państwa członkowskie do chronienia najbardziej narażonych użytkowników dróg poprzez poprawę bezpieczeństwa pieszych, usunięcie przeszkód architektonicznych, utworzenie bezpiecznych tras przeznaczonych tylko dla pieszych oraz wspieranie pieszych autobusów i bezpiecznych ścieżek na trasie szkoła-dom; ponadto wzywa państwa członkowskie do poprawy mobilności rowerowej dzięki udostępnieniu wyznaczonych i bezpiecznych ścieżek rowerowych oraz miejsc do zostawiania roweru, a także poprzez promowanie i wprowadzanie w życie usługi miejskich rowerów publicznych; wzywa Komisję i państwa członkowskie, w celu dalszego stymulowania mobilności rowerowej, do przedłożenia poprawek do Konwencji wiedeńskiej o ruchu drogowym w celu modernizacji przepisów drogowych na obszarach miejskich, aby zapewnić, że rowerzyści chronieni są w jak najlepszy sposób; 8. wzywa ponadto Komisję do przedstawienia wniosku ustawodawczego w celu wypracowania jednolitego rynku innowacyjnych rozwiązań w zakresie mobilności w miastach; 9. wzywa Komisję, państwa członkowskie oraz władze lokalne i regionalne, aby w pełni uwzględniały kryteria zrównoważonego rozwoju przy udzielaniu zamówień publicznych w zakresie transportu i logistyki; 10. wzywa państwa członkowskie do wykorzystania części swych dochodów z akcyzy lub podatku drogowego od samochodów prywatnych do zmniejszenia opłat za miejski transport publiczny w celu jego nieodpłatnego udostępnienia mieszkańcom i rozważenia modeli taryfowych transportu publicznego i wprowadzenia systemów stawek zryczałtowanych; 11. wzywa państwa członkowskie do rozważenia zlikwidowania bezpośrednich i pośrednich dotacji dla pojazdów napędzanych tradycyjnymi paliwami kopalnymi; apeluje do państw członkowskich o rozważenie wprowadzenia ulg podatkowych dla pojazdów elektrycznych, takich jak obniżenie VAT lub zwolnienie z podatku drogowego, i wspieranie zachęt gospodarczych dla przedsiębiorstw wykorzystujących zyski firmowe do propagowania wśród pracowników zrównoważonej mobilności, dla przewoźników oferujących swym klientom zrównoważone rozwiązania w zakresie transportu miejskiego oraz dla MŚP wytwarzających towary lub świadczących usługi ukierunkowane na zrównoważoną mobilność w miastach; 12. wzywa państwa członkowskie. aby inicjując systemy złomowania najbardziej zanieczyszczających pojazdów, rozważyły wspieranie w kolejności malejącej korzystania ze zbiorowego transportu publicznego, pojazdów elektrycznych, pojazdów napędzanych wodorem, w tym pojazdów wykorzystujących reforming parowy metanu, pojazdów na gaz ziemny, pojazdów hybrydowych i pojazdów napędzanych LPG; PE v /8 AD\ doc

7 13. zwraca się do Komisji, aby w obrębie poszczególnych planów państw członkowskich dokonała oceny rozmieszczenia stacji pomiaru i kontroli zanieczyszczenia atmosferycznego w dużych aglomeracjach miejskich, w których występują problemy z jakością powietrza, ponieważ w wielu przypadkach nieodpowiednia lokalizacja tych stacji powoduje, że dane są niedokładne, i tym samym może stwarzać zagrożenie dla zdrowia publicznego; 14. uważa, iż plan Junckera mógłby odgrywać kluczową rolę w finansowaniu projektów w zakresie zrównoważonego transportu miejskiego i infrastruktury, oraz wzywa Komisję i państwa członkowskie do zwiększenia wsparcia finansowego na projekty w zakresie zrównoważonej mobilności w miastach, aby zapewnić niezbędną synergię pomiędzy różnymi źródłami finansowania i programami, a także stworzyć powiązania między mobilnością w miastach, nową agendą cyfrową i unią energetyczną; zachęca państwa członkowskie, aby przed rozpoczęciem inwestycji w budowę nowych dróg i autostrad zapewniły wdrożenie skutecznego transportu publicznego, w szczególności poprzez zelektryfikowane systemy transportu, a także dokonały połączenia obszarów miejskich i podmiejskich oraz podjęły skuteczne i zrównoważone działania w odpowiedzi na potrzeby w zakresie dojazdów do pracy; 15. wzywa Komisję i państwa członkowskie do wspierania wymiany najlepszych praktyk w celu ułatwienia transferu umiejętności i technologii w dziedzinie zrównoważonej mobilności, szczególnie z myślą o wsparciu rozwijających się regionów; ponadto wzywa Komisję i państwa członkowskie do wspierania programów badawczych dotyczących nowych technologii, nowych modeli biznesowych oraz nowych zintegrowanych i zrównoważonych praktyk w zakresie mobilności w miastach oraz logistyki miejskiej, a także do zainicjowania publicznych kampanii informacyjnych w celu wspierania mobilności wydajnej, zrównoważonej i mniej uzależnionej od korzystania z prywatnych samochodów z napędem konwencjonalnym. AD\ doc 7/8 PE v02-00

8 WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI Data przyjęcia Wynik głosowania końcowego +: : 0: Posłowie obecni podczas głosowania końcowego Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego Zastępcy (art. 200 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego Marco Affronte, Pilar Ayuso, Zoltán Balczó, Lynn Boylan, Nessa Childers, Alberto Cirio, Birgit Collin-Langen, Mireille D Ornano, Miriam Dalli, Seb Dance, Angélique Delahaye, Stefan Eck, Bas Eickhout, Eleonora Evi, José Inácio Faria, Karl-Heinz Florenz, Iratxe García Pérez, Elisabetta Gardini, Gerben-Jan Gerbrandy, Jens Gieseke, Julie Girling, Sylvie Goddyn, Matthias Groote, Françoise Grossetête, Andrzej Grzyb, Anneli Jäätteenmäki, Jean-François Jalkh, Benedek Jávor, Karin Kadenbach, Kateřina Konečná, Giovanni La Via, Peter Liese, Norbert Lins, Susanne Melior, Miroslav Mikolášik, Massimo Paolucci, Gilles Pargneaux, Piernicola Pedicini, Pavel Poc, Marcus Pretzell, Frédérique Ries, Annie Schreijer-Pierik, Davor Škrlec, Renate Sommer, Dubravka Šuica, Tibor Szanyi, Jadwiga Wiśniewska, Damiano Zoffoli Nikos Androulakis, Renata Briano, Nicola Caputo, James Nicholson, Marijana Petir, Sirpa Pietikäinen, Gabriele Preuß, Bart Staes, Tom Vandenkendelaere Damian Drăghici, Fredrick Federley, Anthea McIntyre, Jens Nilsson PE v /8 AD\ doc