Chrzanów dn r.

Transkrypt

1 POWIATOWY URZĄD PRACY W CHRZANOWIE POWIATOWY URZĄD PRACY Chrzanów, ul. Słowackiego 8 tel.: (centrala); EURES, fax : eures@pup-chrzanow.pl ANALIIZA POTRZEB SZKOLENIIOWYCH W POWIIECIIE CHRZANOWSKIIM 2012 ROK Opracowanie: Agnieszka Woźniak Biel Samodzielny Specjalista ds. rozwoju zawodowego Marta Kitlińska Dorynek Specjalista ds. rozwoju zawodowego Justyna Sroka Specjalista ds. rozwoju zawodowego - stażysta Chrzanów dn r.

2 1. MAŁOPOLSKI RYNEK PRACY W latach obserwowano w Małopolsce systematyczny wzrost liczby podmiotów zarejestrowanych w rejestrze REGON. Według stanu w końcu czerwca 2011 r., w ujęciu rocznym wzrosła liczba podmiotów gospodarki narodowej - rejestr REGON skupiał 331,0 tys. podmiotów gospodarki narodowej (bez osób prowadzących indywidualne gospodarstwa rolne) z terenu województwa małopolskiego (wykres nr 1 oraz tabela nr 1). Wykres 1: Dynamika liczby podmiotów gospodarki narodowej zarejestrowanych w województwie małopolskim (stan na koniec okresu, podstawa stała: I-III 2007 = 100) Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS z rejestru REGON W Małopolsce według stanu w końcu czerwca 2011 r. do rejestru REGON wpisanych było o 2,1% więcej podmiotów gospodarki narodowej niż przed rokiem, w skali kraju wzrost ten wyniósł 0,9%.W II kwartale 2011 r. w województwie małopolskim liczba podmiotów gospodarczych w stosunku do II kwartału 2010 r. zwiększyła się o 2,1%, spadła jednak w stosunku do I kwartału 2011 r. o 0,3%. W okresie IV kwartał 2009 r.- III kwartał 2010 r. można zauważyć zwiększoną dynamikę liczby zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w sektorze prywatnym. W IV kwartale 2010 r. dynamika osiągnęła poziom tylko o 0,9 pkt proc. wyższy w stosunku do poprzedniego kwartału, a więc o wartość porównywalną z uzyskaną w III kwartale 2009 r. kwartał 2011 r. przyniósł wzrost o zaledwie 0,3 pkt proc., a II kwartał 2011 r. spadek o 0,4 pkt proc. 2

3 W sektorze prywatnym działało 323,0 tys. jednostek (wzrost o 2,1%), czyli 97,6% ogółu podmiotów gospodarczych. Dominowały podmioty prowadzone przez osoby fizyczne, które w II kwartale 2011 r. stanowiły 76,0% wszystkich zarejestrowanych firm prowadzących działalność gospodarczą, a ich liczba zwiększyła się w ujęciu rocznym o 1,5% osiągając poziom 251,6 tys. Rejestr REGON obejmował 79,3 tys. osób prawnych i jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej (wzrost w ciągu roku o 3,9%). Wśród nich działało 25 przedsiębiorstw państwowych oraz 1,1 tys. spółdzielni. Liczba spółek handlowych wyniosła 23,3 tys. (wzrost o 7,4%), w tym 3,8 tys. z udziałem kapitału zagranicznego (wzrost o 4,9%). Tabela 1: Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON w województwie małopolskim (stan na koniec r.) Okres I-III I-VI I-IX I-XII I-III I-VI I-IX I-XII I-III I-VI I-IX I-XII I-III I-VI Liczba podmiotów Ogółem Dynamika (%) 102,3 103,2 104,1 104,7 104,9 106,2 107,1 109,0 110,7 112,6 114,2 115,0 115,3 114,9 Sektor publiczny Liczba podmiotów Dynamika 99, ,6 92,0 89,4 89, , ,8 90,3 90,1 90,2 (%) w tym Sektor prywatny Liczba podmiotów Dynamika 102,4 103,3 104,2 105,1 105,4 106, ,6 111, ,9 115,8 116,1 115,7 Źródło: Sytuacja społeczno-gospodarcza województwa małopolskiego - Małopolski Ośrodek Badań regionalnych (%) Struktura wiekowa przedsiębiorstw pokazuje, że jedną trzecią działających w Małopolsce podmiotów gospodarczych stanowią firmy obecne na rynku nie dłużej niż pięć lat. Ich udział według stanu na koniec 2010 r. zmniejszył się nieznacznie (z 34,5% do 33,3%) w stosunku do stanu na koniec roku poprzedniego. W istotny sposób, o 5,5 pkt proc. w ujęciu rocznym zmniejszył się natomiast odsetek podmiotów działających 6-10 lat - stanowią one obecnie 16,1% ogółu wobec 21,6% przed rokiem. Ponad połowę (50,7%) wszystkich podmiotów stanowią przedsiębiorstwa działające na rynku dłużej niż 11 lat. Świadczy to o pewnej stabilności małopolskiego rynku, na którym coraz więcej podmiotów jest w stanie pomyślnie przejść przez początkowy okres swojej działalności i coraz silniejszą pozycję posiadają podmioty dojrzałe. 3

4 2. STRUKTURA PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH W POWIECIE CHRZANOWSKIM. Analizując chrzanowski rynek pracy można zauważyć, że na terenie powiatu chrzanowskiego na dzień r. funkcjonowało podmiotów. W porównaniu do roku 2010 liczba podmiotów gospodarczych wzrosła o podmioty. Zdecydowaną większość stanowiły firmy prywatne podmiotów (97,4%), a tylko 2,6% należy do sektora publicznego. Szczegółową strukturę podmiotów gospodarczych działających na terenie powiatu chrzanowskiego wg formy organizacyjno prawnej na dzień roku przedstawia wykres nr 2. Wykres 2: Struktura podmiotów gospodarczych z terenu powiatu chrzanowskiego wg formy prawnej ( na dzień ). Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS z rejestru REGON W sektorze prywatnym największy udział procentowy według formy organizacyjno prawnej stanowiły osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą ( ponad 76%) oraz spółki cywilne ( 9,1 %). Najliczniejszą grupę wśród prywatnych przedsiębiorców stanowili pracodawcy prowadzący działalność handlową ( stanowili aż 39% ), bądź zajmujący się budownictwem ( 16 %) lub prowadzący działalność przemysłową ( 12 %). Niespełna co dziesiąta organizacja związana była z transportem. Do dynamicznie rozwijających się branż na naszym terenie należą również podmioty zajmujące się obsługą i wynajmem nieruchomości a także usługami związanymi z prowadzeniem działalności finansowo-ubezpieczeniowej. Pod względem wielkości przedsiębiorstw powiat chrzanowski nie różni się od typowego wyglądu zarówno małych jak i dużych lokalnych rynków pracy. Dominują na nim firmy bardzo 4

5 małe, zatrudniające nie więcej niż 9 osób. Stanowią one prawie ( 95%), wszystkich podmiotów gospodarczych działających na terenie powiatu. Zdecydowana większość (aż 93%) ogółu zakładów pracy znajduje się na terenach miejskich, a w szczególności w samym centrum powiatu. Szczegółową strukturę podmiotów gospodarczych z terenu powiatu chrzanowskiego wg wybranych sekcji gospodarki narodowej przedstawia wykres nr 3. Wykres 3: Struktura podmiotów gospodarczych z terenu powiatu chrzanowskiego wg sekcji PKD ( na dzień ). Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS z rejestru REGON Największy udział wśród podmiotów gospodarczych działających na terenie powiatu chrzanowskiego stanowiły podmioty zajmujące się: - handlem hurtowym i detalicznym, naprawą pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego, co stanowi aż 39% ogółu tj podmiotów - budownictwem - tj. 16 % ; - przetwórstwem przemysłowym tj. 12 % ; - transportem, gospodarką magazynową i łącznością tj. 9 %

6 3.1 STRUKTURA OSÓB BEZROBOTNYCH ZAREJESTROWANYCH W PUP CHRZANÓW ( STAN NA r.) W chrzanowskim urzędzie pracy na koniec grudnia 2011r. liczba zarejestrowanych bezrobotnych wyniosła osób, w tym kobiet i w stosunku do grudnia 2010r. zanotowano spadek liczby bezrobotnych o 232 osoby. Zmianę liczby osób bezrobotnych, w tym kobiet w roku 2011 przedstawia tabela nr 2 oraz wykres nr 4. Tabela 2: Liczba osób bezrobotnych zarejestrowanych w PUP w Chrzanowie w 2011 roku. Miesiące Liczba osób bezrobotnych zarejestrowanych stan na roku Kobiety Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Chrzanowie Wykres 4: Liczba osób bezrobotnych zarejestrowanych w PUP w Chrzanowie w 2011 roku. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Chrzanowie 6

7 Stan bezrobotnych w 2011 roku utrzymywał tendencję zwyżkową w pierwszym kwartale; kwartał II i III charakteryzowały się tendencją spadkową, natomiast od października ubiegłego roku liczba osób bezrobotnych systematycznie wzrastała. Grudzień to okres, w którym zakończyły się prace sezonowe w budownictwie, leśnictwie, ogrodnictwie, przede wszystkim na uciążliwe warunki atmosferyczne. To również okres powrotów po zakończeniu aktywnych form zatrudnienia, gdyż rzadziej oferuje się pracę osobom wcześniej zatrudnionym na subsydiowanych miejscach pracy. Wśród rejestrujących się osób bezrobotnych były także osoby zwalniane z zakładów pracy na podstawie wcześniejszych, zgłaszanych przez pracodawców zwolnień grupowych, jak i zwolnienia z mniejszych zakładów pracy. W końcu roku w wielu przypadkach kończą się umowy na czas określony, których pracodawcy nie przedłużają. Ponadto wpływ na wzrastający poziom bezrobocia ma mniejsza liczba wolnych miejsc pracy, w tym również subsydiowanego zatrudnienia. W grudniu 2011 roku wskaźnik stopy bezrobocia liczony dla powiatu chrzanowskiego osiągnął poziom 13,4 % co w porównaniu do grudnia 2010 roku oznacza wzrost o 0,3 punktu procentowego. Stopa bezrobocia dla województwa małopolskiego wyniosła natomiast 10,5% a dla kraju 12,5%. Zmiany stopy bezrobocia w powiecie chrzanowskim w latach przedstawia poniższy wykres. Wykres 5: Zmiany stopy bezrobocia w powiecie chrzanowskim w latach Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Chrzanowie W powiecie chrzanowskim stopa bezrobocia rosła od września 2010 roku aż do lutego Od marca do lipca zanotowano 1,8% spadek wartości stopy bezrobocia. 7

8 O spadku zadecydował mniejszy niż w poprzednic h miesiącach napływ nowych bezrobotnych i wzrost liczby wyłączeń z ewidencji z tytułu podjęcia pracy. Warto zwrócić uwagę na fakt, iż od lipca do września 2011 stopa bezrobocia w powiecie chrzanowskim utrzymywała się na tym samym poziomie tj. 12,8% i była to najniższa stopa bezrobocia w ciągu całego roku. Od października 2011 stopa bezrobocia zaczęła wzrastać. Na koniec roku osiągnęła poziom 13,4% i była wyższa w stosunku do roku poprzedniego o 0,3 pkt. %. Na ogólną stopę bezrobocia ma wpływ zarówno liczba osób nie pozostająca w zatrudnieniu ale także liczba osób pracujących. W ostatnich latach można zaobserwować, iż zatrudnienie przede wszystkim w rolnictwie systematycznie spada. Zmniejszająca się liczba osób zatrudnionych powoduje wzrost stopy bezrobocia zarówno w powiecie, województwie jak i w skali całego kraju. 3.2 STRUKTURA OSÓB BEZROBOTNYCH WG PŁCI I WIEKU. Większą część populacji bezrobotnych zarejestrowanych w chrzanowskim Urzędzie Pracy stanowią kobiety. W końcu roku 2011 roku udział kobiet w ogólnej liczbie bezrobotnych wyniósł 56,5%. Warto zwrócić uwagę dodatkowo na fakt, iż bezrobocie częściej dotyka nie tylko kobiet ale także ludzi młodych. W końcu omawianego okresu najliczniejszą grupę wśród bezrobotnych stanowiły osoby w wieku lata 1786 osób a ich odsetek w ogólnej liczbie bezrobotnych zwiększył się w porównaniu z poprzednim rokiem o 1 % i wyniósł 31,5%. Osoby w wieku do 24 lat w ogólnej liczbie bezrobotnych stanowiły 22,5%. Ponadto odsetek zarejestrowanych bezrobotnych w wieku lata wyniósł 17,3%, lat 19,1%, a powyżej 55 lat 9,6%. W stosunku do analogicznego okresu 2010 roku odnotowano nieznaczne zmiany w strukturze bezrobotnych. O 2,1% zmniejszył się udział osób w kategorii lat a o 0,7% zmniejszył się udział osób w wieku lat. Natomiast zwiększeniu uległ udział osób w wieku lat (o 1%), osób w wieku lat (o 0,4%) oraz udział osób powyżej 556 roku życia (o 1,4%). Strukturę osób bezrobotnych wg wieku przedstawia wykres nr 6. Wykres 6: Struktura osób bezrobotnych wg wieku i płci (w %) (stan w końcu roku 2011) kobiety mężczyźni 13,3% 9,2% 19,1% 12,4% 10,3% 10,2% 3,5% 7,0% 8,9% 6,1% lat lat lat lat powyżej 55 lat ogółem 22,5% 31,5% 17,3% 19,1% 9,6% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Chrzanowie. 8

9 3.3 STRUKTURA WYKSZTAŁCENIA OSÓB BEZROBOTNYCH ZAREJESTROWANYCH W PUP CHRZANÓW ( stan na r.). Jak wynika z danych przedstawionych w tabeli nr 3, najliczniejszą grupę bezrobotnych stanowią osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym, policealnym i średnim zawodowym oraz wykształceniem gimnazjalnym. Stanowią one 73% wszystkich osób bezrobotnych zarejestrowanych w tut. Urzędzie. Osoby z wykształceniem średnim ogólnokształcącym stanowią 13 % ogółu zarejestrowanych, natomiast z wykształceniem wyższym 14 %. W porównaniu do roku 2010 spadła liczba osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym oraz gimnazjalnym, natomiast wzrosła liczba osób z wykształceniem wyższym ( z 12% do 14%). Tabela 3: Struktura osób bezrobotnych poziomu wykształcenia (stan w końcu roku 2011) Poziom wykształcenia Liczba osób zarejestrowanych Stan na roku Wyższe 805 Policealne i średnie zawodowe 1362 Średnie ogólnokształcące 732 Zasadnicze zawodowe 1420 Gimnazjalne i poniżej 1345 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Chrzanowie Wykres 7: Struktura osób bezrobotnych wg poziomu wykształcenia (stan w końcu roku 2011) Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Chrzanowie 9

10 Analizując wykres nr 7 można zauważyć, iż większość bezrobotnych rejestrujących się w chrzanowskim urzędzie pracy to osoby o stosunkowo niskim poziomie wykształcenia. Najliczniejszą grupą wśród bezrobotnych na koniec roku 2011 były osoby posiadające wykształcenie zasadnicze zawodowe 1420 osób (25,1%). Policealne i średnie zawodowe z kolei posiadało 1362 osoby (24%) a 1345 osób (23,7%) wykształcenie gimnazjalne, podstawowe i niepełne podstawowe. Należy zwrócić uwagę na fakt, że suma populacji osób z wykształceniem zawodowym oraz gimnazjalnych i niższym łącznie stanowiły 48,8% ogólnej liczby bezrobotnych. W porównaniu do analogicznego okresu roku 2010 udział tych dwóch grup zmniejszył się o 0,9%. Ponadto świadectwem ukończenia szkół średnich ogólnokształcących legitymowało się 732 osoby 12,9%, a dyplomem ukończenia szkół wyższych 805 osób, tj. 14,2%. Wykres 8: Struktura bezrobotnych wg poziomu wykształcenia (w %) (stan w końcu roku 2011) wyższe kobiety 10,4% 15,0% 9,5% 11,2% 10,4% policealne i średnie zawodowe średnie ogólnokształcące mężczyźni 3,8% 9,0% 3,4% 13,9% 13,3% zasadnicze zawodowe gimnazjalne i poniżej Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Chrzanowie Z powyższego wykresu wynika, iż bezrobotne kobiety charakteryzowały się odmienną strukturą wykształcenia niż mężczyźni, bowiem 25,4% kobiet bezrobotnych posiadało wykształcenie średnie i wyższe, podczas gdy odsetek mężczyzn o tym poziomie wykształcenia wyniósł 12,8%. Z kolei wykształcenie zasadnicze zawodowe oraz gimnazjalne i niższe posiadało 27,2% mężczyzn i 21,6% kobiet. Wynika z tego, że kobiety zarejestrowane w chrzanowskim urzędzie pracy są lepiej wykształcone niż mężczyźni. Analizując strukturę bezrobotnych wg wykształcenia stwierdzić należy, że czasy, kiedy wyższe wykształcenie było gwarantem znalezienia dobrej pracy już dawno odeszły w zapomnienie. Świadczy o tym powiększający się odsetek osób z wyższym wykształceniem. Na koniec grudnia w 2010 roku w ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy znajdowało się 12,4% osób deklarujących posiadanie wyższego wykształcenia natomiast na koniec grudnia 2011 roku 10

11 było już ich 14,2%. Teraz o możliwości zatrudnienia decyduje raczej kierunek studiów. Te oblegane kilka lat temu, obecnie zwiększają liczbę absolwentów, dla których nie ma pracy, a stanowiska z wyuczonego zawodu, dawno są zajęte. Oznacza to, że wybór odpowiednich studiów ma kluczowe znaczenie dla znalezienia pracy w przyszłości. 3.4 STRUKTURA OSÓB BEZROBOTNYCH ZAREJESTROWANYCH W PUP CHRZANÓW WG STAŻU PRACY ( stan na r.). W końcu roku 2010 roku odnotowano w ewidencji 999 osób nie posiadających stażu pracy. Grupa ta stanowiła 17,6% ogółu bezrobotnych. W populacji osób bez stażu w zestawieniu z analogicznym okresem roku ubiegłego nastąpił spadek o 87 osób. Warto zwrócić uwagę na fakt, iż bez stażu pracy w ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w Chrzanowie figurowało więcej kobiet niż mężczyzn. Najliczniejszą grupę w strukturze bezrobotnych wg stażu pracy stanowiły osoby posiadające staż pracy od roku do 5 lat 1420 osób (25 %). Niepokojące jest to, że w urzędzie pracy są aż 803 osoby, które posiadają staż pracy dwudziestoletni lub wyższy i nadal pozostają bez zatrudnienia. Stanowili oni na koniec roku 2011 ponad 14 % ogółu bezrobotnych. Strukturę osób bezrobotnych wg stażu pracy przedstawia tabela nr 4 oraz wykres nr 9. Tabela 4: Struktura osób bezrobotnych wg stażu pracy (stan w końcu roku 2011) Staż pracy Liczba osób zarejestrowanych Do 1 roku lat lat lat lat lat i więcej 203 Bez stażu 999 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Chrzanowie. 11

12 Wykres 9: Struktura osób bezrobotnych wg stażu pracy. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Chrzanowie. 3.5 STRUKTURA OSÓB BĘDĄCYCH W SZCZEGÓLNEJ SYTUACJI NA RYNKU PRACY ZAREJESTROWANYCH W PUP CHRZANÓW ( stan na r.). Jak pokazują przemiany społeczno-gospodarcze ostatnich lat, osoby o niskich kwalifikacjach są rzadziej zatrudniane i w największym stopniu zagrożone bezrobociem. Ich sytuacja, w porównaniu z pracownikami średnio i wysoko wykwalifikowanymi, jest niewątpliwie gorsza. Wśród osób znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynku pracy najliczniejsza grupę stanowią osoby bez wykształcenia średniego. Na koniec 2011roku stanowili oni 48 % wszystkich osób bezrobotnych zarejestrowanych w tut. urzędzie co oznacza, że prawie co drugi bezrobotny nie posiada wykształcenia średniego. Drugą w kolejności pod względem liczebności zbiorowością wśród bezrobotnych powiatu chrzanowskiego są w osoby długotrwale bezrobotne. Na koniec grudnia liczba tych osób wyniosła osób co stanowiło 44,8 % ogółu bezrobotnych. W ewidencji chrzanowskiego urzędu pracy znajdują się także 1462 osoby bez doświadczenia zawodowego (25,8%). Strukturę osób bezrobotnych znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynku pracy przedstawia tabela nr 5 oraz wykres nr

13 Tabela 5: Struktura osób bezrobotnych znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynku pracy (stan w końcu roku 2011). Bezrobotni w szczególnej sytuacji na rynku pracy Liczba osób zarejestrowanych W wieku do 25 roku życia Długotrwale bezrobotni Powyżej 50 roku życia Bez kwalifikacji zawodowych Bez doświadczenia zawodowego Bez wykształcenia średniego Samotnie wychowujący dziecko do 18 roku życia Po odbywaniu kary pozbawienia wolności nie podjęli zatrudnienia Niepełnosprawni Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Chrzanowie. Analizując strukturę osób bezrobotnych w latach w odniesieniu do grup znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynku pracy można zauważyć iż, liczba osób do 25 roku życia a także liczba osób bez wykształcenia średniego zmalała. Niewątpliwie negatywnym zjawiskiem jest nadal utrzymujący się wysoki udział wśród bezrobotnych ogółem kobiet. Na koniec grudnia 2011 roku kobiety stanowiły 56,5% ogółu bezrobotnych podczas gdy w analogicznym okresie w roku 2010 kobiety stanowiły 53,9% zarejestrowanych bezrobotnych. Zatem udział kobiet w strukturze osób bezrobotnych wzrósł o 2,6%. Niepokojący jest natomiast fakt, iż wzrosła liczba osób długotrwale bezrobotnych o 178 osób ( z osób w 2010r. do osób w 2011r). Osoby długotrwale bezrobotne stanowiły prawie 45% wszystkich zarejestrowanych bezrobotnych w tutejszym urzędzie. Oznacza to, iż prawie co drugi bezrobotny pozostaje w ewidencji tutejszego urzędu 12 miesięcy lub dłużej. Długotrwale bezrobotni są mniej podatni na różne formy aktywizacji. Pozostawanie bez pracy uznają najczęściej za stan normalny i potrzeba dużo wysiłku, tak ze strony publicznych służb zatrudnienia, jak i ich samych, by ten stan zmienić. Długookresowe przebywanie bez pracy to także wynik braku chęci podejmowania jakiegokolwiek zatrudnienia przez osoby bezrobotne. Jedna z przyczyn takiej sytuacji jest rozwinięta na szeroką skalę szara strefa, w której osoby długotrwale bezrobotne stanowią większość pracujących. Niekorzystne zmiany zanotowano również w odniesieniu do osób bezrobotnych, powyżej 50 roku życia. Na dzień r. w ewidencji tut. urzędu pozostawały takie a ich liczba wzrosła w stosunku do roku poprzedniego o 35 osób. Ta grupa osób stanowiła ponad 20% 13

14 wszystkich osób zarejestrowanych w PUP. Oznacza to, iż co piąta osoba pozostająca w ewidencji tut. urzędu ukończyła 50 lat. Niepokojącym zjawiskiem jest fakt, iż wśród osób powyżej 50 roku życia blisko 35% to osoby długotrwale bezrobotne. Bezrobocie w tej grupie wiekowej spada znacznie wolniej niż w pozostałych. Wiele osób w tym wieku nawet nie stara się o pracę, uważając, że przede wszystkim są zbyt starzy, a także zbyt słabo wykształceni lub ich wykształcenie jest nieprzydatne, nie znają języków, nie potrafią obsługiwać komputera. Program aktywizacji osób po 50 roku życia musi zatem być kompleksowy. Z jednej strony należy wzmocnić ich poczucie własnej wartości np. poprzez poradnictwo indywidualne czy uczestnictwo w tematycznych warsztatach, a także uzupełnić lukę kompetencyjną w zakresie obsługi komputera np. poprzez uczestnictwo w warsztatach Z komputerem na Ty. W następnej kolejności działania aktywizacyjne powinny ułatwić tym osobom podejmowanie przedsięwzięć umożliwiających podjęcie pracy, utrzymanie jej lub założenie własnej działalności gospodarczej. Mogą to być np. szkolenia w zawodach deficytowych, uzupełnienie kwalifikacji w zawodach posiadanych przez bezrobotnych, dotacje na podejmowanie działalności gospodarczej. Wykres 10: Struktura osób bezrobotnych będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Chrzanowie. 14

15 3.6 STRUKTURA ZAWODOWA OSÓB BEZROBOTNYCH ZAREJESTROWANYCH W PUP CHRZANÓW ( stan na r.). Na podstawie danych statystycznych z PUP w Chrzanowie określono najliczniejsze grupy osób bezrobotnych uwzględniając strukturę zawodową czyli ostatnio wykonywany zawód bądź zawód wyuczony. Strukturę zawodową osób bezrobotnych zarejestrowanych w PUP na dzień r. przedstawia tabela nr 6 oraz wykres nr 11. Tabela 6: Struktura osób bezrobotnych wg ostatnio wykonywanego zawodu. (stan w końcu roku 2010 i 2011) Struktura osób bezrobotnych wg zawodu Liczba osób zarejestrowanych w danym zawodzie Udział procentowy w stosunku do ogółu zarejestrowanych (%) Liczba osób zarejestrowanych w danym zawodzie Udział procentowy w stosunku do ogółu zarejestrowanych (%) Sprzedawca 489 8,3% 432 7,6 Robotnik budowlany 222 4% 174 3,1 Operator robotów 139 2, ,2% i manipulatorów przemysłowych Ślusarz 140 3% 124 2,4 Pracownik biurowy 104 2% 110 2,0 Asystent ekonomiczny 101 1,8% Krawiec 84 1,5% 64 1,1 Magazynier 77 1,3% 68 1,2 Robotnik gospodarczy 73 1,0% 50 0,9 Nauczyciel / Pedagog 72 1,2% 85 1,5 Górnik eksploatacji podziemnej 64 1,1% 44 0,8 Sprzątaczka 64 1,1% 41 0,7 Kucharz 61 1,0% 63 1,1 Technik mechanik 61 1,1% 48 0,8 Murarz 61 1,1% 52 0,9 Mechanik pojazdów samochodowych 55 1,0% 60 1,1 Spawacz 52 1,0% 29 0,5 Elektromonter zakładowy 33 0,7% 43 0,8 Fryzjer 40 0,7% 51 0,9 Pracownik administracyjny 37 0,7% Kierowca samochodu ciężarowego/dostawczego 41 0,7 41 0,7% Bez zawodu ,2% 522 9,2 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Chrzanowie. 15

16 Wykres 11: Struktura zawodowa osób bezrobotnych. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Chrzanowie. Na podstawie danych statystycznych zamieszczonych w tabeli nr 6 można stwierdzić, iż największą grupą bezrobotnych pozostających w ewidencji tutejszego Urzędu są osoby posiadające zawód sprzedawcy, stanowią oni bowiem aż 7,6% ogółu bezrobotnych. Kolejną liczną grupą są robotnicy budowlani stanowiący 3,1% osób zarejestrowanych w PUP, operator robotów i manipulatorów przemysłowych (2,5%) oraz ślusarze ( 2,4%). Pozostałe zawody wymienione w tabeli nr 5 stanowią poniżej 2% ogółu osób bezrobotnych. Niepokojący jest również fakt, że są zarejestrowane osoby bez zawodu czyli takie, które mają wykształcenie podstawowe, bądź gimnazjalne a zarazem nie zetknęły się z pracą. Ta grupa bezrobotnych stanowi aż 9,2% ogółu bezrobotnych. W związku z powyższym, uzasadnionym wydaje się przedstawienie tym osobom oferty szkoleń zawodowych, dających im możliwość nabycia konkretnych umiejętności. 4.1 ZAPOTRZEBOWANIE NA ZAWODY I SPECJALNOŚCI, ANALIZA OFERT PRACY. Na podstawie ofert pracy zgłoszonych do Powiatowego Urzędu Pracy w Chrzanowie w 2011 roku przeprowadzono analizę zapotrzebowania na zawody. Otrzymane wyniki charakteryzują rynek pracy szczególnie ten lokalny, gdyż najwięcej ofert i podjęć pracy występuje na terenie naszego powiatu. W 2011 roku pracodawcy zgłosili do Powiatowego Urzędu Pracy w Chrzanowie oferty pracy (z czego ofert niesubsydiowanych było 1 961). 16

17 Jednocześnie najwięcej ofert pracy zgłoszono w zawodach: sprzedawca (212 ofert); spawacz ( 113 ofert); pakowacz ( 76 ofert); kierowca samochodu ciężarowego ( 75 ofert); robotnik budowlany ( 58 ofert); pracownik ochrony fizycznej ( 57 ofert); magazynier ( 50 ofert); sprzątaczka ( 48 ofert; elektryk ( 48 ofert); kierowca wózków jezdniowych ( 44 oferty); ślusarz ( 42 oferty). W dalszej kolejności zawodami, które cieszyły się zainteresowaniem były: górnik eksploatacji podziemnej, pozostali robotnicy przy pracach prostych w przemyśle, rozbieracz wykrawacz, przedstawiciel handlowy, kasjer handlowy. Szczegółowe zapotrzebowanie na zawody przedstawione zostały w tabeli nr 7. Tabela 7: Zestawienie ofert pracy w roku Poszukiwany zawód Ilość wszystkich ofert pracy Liczba ofert pracy niesubsydiowanych sprzedawca spawacz pakowacz Kierowca samochodu ciężarowego Robotnik budowlany Pracownik ochrony fizycznej Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym Brukarz Magazynier sprzątaczka elektryk Kierowca wózków jezdniowych ślusarz Górnik eksploatacji podziemnej Pozostali robotnicy przy pracach prostych w przemyśle Rozbieracz - Wykrawacz Przedstawiciel handlowy Tokarz/frezer obrabiarek sterowanych numerycznie Kasjer handlowy Pomoc kuchenna 17 9 Robotnik gospodarczy 71 4 Pozostali pracownicy obsługi biurowej Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Chrzanowie Analizując oferty pracy zgłoszone do tutejszego Urzędu można wywnioskować, iż: - Najwięcej ofert dotyczyło zawodu sprzedawcy, jednak niezmiennie osobom znajdującym się w ewidencji tut. Urzędu nadal brakuje nadal wymaganych kwalifikacji takich jak: umiejętność obsługi kasy fiskalnej czy posiadanie aktualnej książeczki SANEPIDU-u. Na 212 ofert pracy w zawodzie sprzedawcy, które wpłynęły do tut. Urzędu tylko 117 było ofertami nie wymaga- 17

18 jącymi dodatkowego wsparcia finansowego ze strony PUP w postaci prac interwencyjnych, stażu lub innej formy subsydiowanej. - Pod względem ilości ofert pracy, które wpłynęły do tut. Urzędu w ubiegłym roku na uwagę zasługuje zawód spawacza. Do tut. urzędu wpłynęło 113 ofert. Warto zauważyć, iż prawie wszystkie oferty nie wymagały wsparcia ze strony urzędu w postaci subsydiów. - W 2011 roku dużo ofert pracy wpłynęło na stanowisko: pakowacz ( 76 ofert, w tym wszystkie niesubsydiowane). Pod tym szeroko rozumianym terminem kryją się zawody takie jak: operator maszyn i urządzeń, operator maszyn pakujących, operator maszyn do produkcji wyrobów spożywczych. Jest to zawód, który nie wymaga dodatkowych kwalifikacji od osób zainteresowanych a charakter pracy jest ściśle związany z pracą przy taśmie produkcyjnej. Istotnym jest tutaj fakt, iż niemal wszystkie oferty pracy w tym zawodzie były ofertami niesubsydiowanymi. - Na chrzanowskim rynku pracy w roku ubiegłym występowało duże zapotrzebowanie na kierowców samochodu ciężarowego, którzy posiadali pełne uprawnienia do wykonywania ww. zawodu tzn., którzy posiadali prawo jazdy kat. C lub C+E a także ukończyli szkolenie z zakresu kwalifikacji wstępnej. Z reguły pracodawcy wymagali również doświadczenia zawodowego. - Istotnym zawodem na chrzanowskim rynku okazał się pracownik ochrony fizycznej. W większości złożonych ofert pracodawcy wymagali od kandydatów doświadczenia zawodowego oraz preferowano osoby ze stopniem niepełnosprawności. Warto zauważyć, iż wszystkie oferty pracy które wpłynęły do urzędu w tym zawodzie były ofertami niesubsydiowanymi. - W ubiegłym roku bardzo wielu pracodawców zgłaszało wolne miejsca pracy w zawodzie: Brukarz. Należy podkreślić, iż wszystkie oferty były ofertami niesubsydiowanymi a więc niewymagającymi dodatkowego wkładu finansowego ze strony PUP. - Chrzanowski rynek pracy w dalszym ciągu wykazuje duży popyt na magazynierów oraz operatorów wózków jezdniowych. W sumie tut. Urząd otrzymał 94 oferty pracy z czego 82 stanowiły oferty niesubsydiowane. - W dalszym ciągu na lokalnym rynku pracy istnieje duże zapotrzebowanie w takich zawodach jak: ślusarz, elektryk oraz górnik eksploatacji podziemnej. - Pracodawcy z branży usługowej zgłaszają zapotrzebowanie na pracowników na stanowiska: krawiec, kelner, barman, kucharz. 4.2 MONITORING ZAWODÓW NADWYŻKOWYCH I DEFICYTOWYCH ORAZ BAROMETR ZAWODÓW. Analizując lokalny rynek pracy należy również wziąć pod uwagę monitoring zawodów nadwyżkowych i deficytowych. Monitoring zawodów nadwyżkowych i deficytowych to zestawienie porównujące oferty pracy w zawodach, w których było najmniej zgłoszonych miejsc pracy w stosunku do struktury osób bezrobotnych, czyli zawody nadwyżkowe oraz zawody deficytowe, 18

19 w których było więcej ofert pracy niż osób bezrobotnych zarejestrowanych w danym zawodzie. Zawody, w których w 2011r. zgłoszono najwięcej ofert pracy ( zarówno ofert subsydiowanych jak i niesubsydiowanych ) przedstawiono w tabeli nr 8. Tabela 8: Monitoring zawodów nadwyżkowych i deficytowych. Nazwa zawodu Liczba osób zarejestrowanych w danym zawodzie (wyuczony lub wykonywany) Stan na r. Ilość ofert pracy Oferty niesubsydiowane Ogółem Sprzedawca Pracownik biurowy Robotnik gospodarczy Pakowacz Robotnik budowlany Spawacz Kierowca samochodu ciężarowego Brukarz Operator wózka jezdniowego Magazynier Rozbieracz - Wykrawacz Sprzątaczka Pracownik ochrony fizycznej Ślusarz Elektryk Kasjer handlowy Górnik eksploatacji podziemnej Przedstawiciel handlowy Tokarz/frezer Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Chrzanowie 19

20 Sytuacja na lokalnym rynku pracy pod względem ilości otrzymanych ofert pracy uległa pogorszeniu. W porównaniu do roku 2010 liczba ofert pracy ogółem realizowanych przez tut. Urząd spadła z ofert do Było to spowodowane głównie tym, iż w związku ze znacznie zmniejszonym budżetem jakim dysponował tut. urząd w 2011 roku liczba zrealizowanych ofert subsydiowanych znacznie spadła. W zawodach: spawacz, pracownik ochrony fizycznej, elektryk, ślusarz, górnik eksploatacji podziemnej wzrosła liczba ofert pracy. Jednak w większości zawodów liczba otrzymanych ofert pracy uległa zmniejszeniu. Największy spadek odnotowały oferty niesubsydiowane w zawodach: pakowacz ( ze 171 do 76 ofert); robotnik budowlany ( z 91 do 47 ofert); pozostali robotnicy przy pracach prostych ( ze 100 do 38 ofert); kasjer handlowy ( z 68 do 21 ofert); brukarz ( ze 105 do 53 ofert). Natomiast w zawodach takich jak: sprzedawca, kierowca samochodu ciężarowego, robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym, rozbieracz-wykrawacz liczba ofert pracy na przestrzeni lat kształtowała się na zbliżonym poziomie. W 2011r. największy deficyt ( czyli nadwyżkę popytu nad podażą ) wykazywały następujące grupy zawodowe: pakowacz, spawacz, kierowca samochodu ciężarowego, brukarz, rozbieracz wykrawacz, magazynier, pracownik ochrony oraz tokarz-frezer obrabiarek sterowanych numerycznie. Są to zawody, w których liczba osób posiadających dane kwalifikacje lub doświadczenie zawodowe jest znacznie mniejsza niż liczba ofert pracy, które wpłynęły do tutejszego urzędu. Zatem wskazane jest organizowanie szkoleń, które pozwolą na uzupełnienie powyższej luki kompetencyjnej i zrealizowanie wszystkich zgłaszanych do urzędu ofert pracy. Należy wyjaśnić, iż w przypadku ofert pracy na pracownika biurowego spośród 143 ofert jakie wpłynęły do tut. Urzędu na dzień tylko 18 ofert było ofertami niesubsydiowanymi. Pozostałe oferty w zawodzie: pracownik biurowy stanowiły oferty stażowe, prace interwencyjne oraz roboty publiczne. Reasumując, pracownik biurowy od kilku już lat stanowi zawód nadwyżkowy, co oznacza, iż liczba ofert pracy niesubsydiowanych w tym zawodzie jest znacznie niższa niż liczba osób posiadających ww. kwalifikacje. W powiecie chrzanowskim jednak większość zawodów wykazuje nadwyżkę siły roboczej. W badanym okresie najwyższy wskaźnik intensywności nadwyżki osiągnęły następujące zawody: specjalista administracji publicznej, elektryk, sprzedawca, robotnik budowlany, ślusarz. Do zawodów, które od kilku lat utrzymują nadwyżkę siły roboczej zaliczamy: asystenta ekonomicznego oraz krawca. Powyższe wnioski potwierdza również barometr zawodów opracowany przez Wojewódzki Urząd pracy w Krakowie Jest on prognozą zapotrzebowania na pracowników w 2012r. Badanie zostało przeprowadzone z udziałem pracowników tut. Urzędu w IV kwartale ubiegłego roku. 20

21 NADWYŻKA RÓWNOWAGA DEFICYT Tabela 9: Barometr zawodów na rok Brukarze Kierowcy samochodów ciężarowych Krawiec Przedstawiciel handlowy spawacz pracownicy produkcyjni operator urządzeń dźwigowotransportowych Cieśle i stolarze budowlani Diagności samochodowi Fryzjerzy Geodeci i kartografowie Graficy komputerowi kierowcy samochodów ciężarowych kierowcy autobusów ekonomiści kelnerzy i barmani floryści kierowcy samochodów osobowych nauczyciele obuwnicy pracownicy socjalni kasjerzy kosmetyczki lakiernicy samochodowi magazynierzy murarze operatorzy koparek i zwałowarek operatorzy wózków podnośnikowych opiekunowie osób starszych i niepełnosprawnych piekarze pielęgniarki pomoce kuchenne pracownicy administracyjni i biurowi opiekunki dziecięce pracownicy usługi ochrony samodzielni księgowi betoniarze i zbrojarze murarze położne posadzkarze robotnicy budowlani ślusarze sprzątaczki sekretarki technicy elektrycy portierzy kucharze 4.3 WYKAZ POTRZEB SZKOLENIOWYCH OSÓB UPRAWNIONYCH DO SZKOLENIA. Powiatowy Urząd Pracy sporządza wykaz potrzeb szkoleniowych osób bezrobotnych i poszukujących pracy z wykorzystaniem m.in. zgłoszeń osób uprawnionych. Na przełomie 2011 i 2012r. tut. urząd celem rozpoznania potrzeb szkoleniowych przeprowadzał ankiety wśród osób zgłaszających się do PUP. Podsumowanie zebranych ankiet przedstawia tabela nr 10. Z analizy ankiet złożonych przez osoby uprawnione do szkolenia wynika, iż największym zainteresowaniem cieszą się następujące kierunki kursów: obsługa sprzętu ciężkiego w tym koparko-ładowarki oraz wózka widłowego, spawacz różnymi metodami., pracownik ochrony osób i mienia. Dużym zainteresowaniem cieszą się szkolenia z zakresu obsługi kasy fiskalnej czy obsługi komputera, zarówno kurs podstawy jak i moduł rozszerzony. Ponadto osoby bezrobotne wykazywały chęć do udziału w szkoleniach ogólnobudowlanych: fliziarz - posadzkarz, uprawnienia SEP do 1 KV. 21

22 Tabela 10: Podsumowanie ankiet osób zainteresowanych szkoleniami. Nazwa szkolenia Liczba osób zainteresowanych wg złożonych ankiet Obsługa koparko- ładowarki 10 Kasa fiskalna 20 Obsługa wózka widłowego 15 Obsługa komputera podstawowa+ rozszerzona 14 Spawacz 13 Pracownik ochrony osób i mienia 12 Operator sprzętu ciężkiego 12 Szkolenia językowe 4 Florystyka 4 Zbrojarz, betoniarz 3 Murarz, tynkarz 4 Uprawnienia SEP 3 Księgowość 2 Pracownik biurowy 2 Fliziarz - Posadzkarz 3 Kadry i płace 2 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Chrzanowie 4.4 SKUTECZNOŚĆ I EFEKTYWNOŚĆ ZAKOŃCZONYCH SZKOLEŃ W 2010 i 2011 ROKU Istotną informacją przy ustalaniu kierunków szkoleń na dany rok jaką specjalista ds. rozwoju zawodowego powinien wziąć pod uwagę jest efektywność realizowanych szkoleń z lat poprzednich. Najwyższy wskaźnik podjęć pracy w ostatnich latach odnotowały następujące szkolenia: Rok Operator sprzętu ciężkiego 46% - Spawacz 30% - prawo jazdy kat. C, E, D 30% - Obsługa wózka widłowego 33% - Kwalifikacja wstępna, kurs dokształcający dla kierowców 40% - Specjalista ds. pozyskiwania środków unijnych 45% - ABC własnej firmy 88% - Stylizacja paznokci 33% 22

23 Rok Operator sprzętu ciężkiego 63,2% - Spawacz 43% - Uprawnienia SEP 50% - Brukarz 44,4% - specjalista finansowo-księgowy 40% - Kwalifikacja wstępna, kurs dokształcający dla kierowców 50% - ABC własnej firmy 100% Opierając się na analizie liczby podjęć pracy po szkoleniach realizowanych w 2010 i 2011r. specjalista ds. rozwoju zawodowego proponuje przeprowadzenie następujących szkoleń w 2012r.: Operator sprzętu ciężkiego, spawacz, brukarz, uprawnienia SEP, kwalifikacja wstępna, ABC własnej firmy. Są to szkolenia, po których odnotowano najwyższą efektywność podjęć pracy. 5. WYKAZ POTRZEB SZKOLENIOWYCH ZGŁASZANYCH PRZEZ PRACOWNIKÓW TUT. URZĘDU /pośrednicy pracy, lider klubu pracy, doradcy zawodowi/. Na podstawie obserwacji i kontaktu z osobami bezrobotnymi a także na podstawie analiz potrzeb rynku pracy oraz ofert pracy liderzy klubu pracy zauważają potrzebę przeprowadzenia w 2012r. następujących szkoleń: - sprzedawca kasjer ( z obsługą kasy fiskalnej, obsługą komputera), - grafik komputerowy, (projektowanie stron internetowych połączone z reklamą ), - kelner barman, - florysta ( połączone z modułem samozatrudnienia). Doradcy zawodowi w wyniku rozmów z osobami bezrobotnymi i poszukującymi pracy oraz pracodawcami zauważyli duże zapotrzebowanie na szkolenia: - sprzedawca kasjer -magazynier - z obsługą kasy fiskalnej, wózka widłowego oraz programu fakturującego., 23

24 - artystyczne szycie zasłon plus przeróbki krawieckie z modułem własnej działalności gospodarczej ; - Kelner barman propozycja wzbogacenia szkolenia o moduł baristyczny ( artystyczne przyrządzanie kawy); obsługa walca drogowego ; - opiekunka dziecięca szkolenie uzupełnione o badania sanepidowskie, - nowoczesne technologie w robotach wykończeniowych. W 2011 r. pracodawcy zgłosili do tut. Urzędu 1856 (stan do listopada) ofert pracy z tzw. wolnego rynku (bez ofert subsydiowanych). Najczęściej były to oferty pracy na następujące stanowiska (powyżej 10 wolnych miejsc pracy ): pracownik linii produkcyjnej (stanowisko zarejestrowane pod następującymi zawodami: pakowacz, pracownik przy pracach prostych, robotnik pomocniczy w przemyśle, operator maszyn), sprzedawca, kierowca samochodu ciężarowego, brukarz, pracownik ochrony fizycznej bez licencji, robotnik budowlany, elektryk, sprzątaczka, kierowca wózków jezdniowych, spawacz, ślusarz, górnik, rozbieracz-wykrawacz, magazynier, przedstawiciel handlowy, tokarz/frezer, kierowca samochodu dostawczego, kelner, pracownik biurowy, krawiec, kucharz, kasjer handlowy, operator żurawia wieżowego, murarz, lakiernik, betoniarz-zbrojarz. Najliczniejszą grupę zawodową spośród wymienionych stanowisk to pracownik linii produkcyjnej, który dotyczy pracy w zakładach branży spożywczej, gdzie jedynym wymaganiem stawianym przez pracodawcę była aktualna książeczka SANEPID. Wolne miejsca pracy najczęściej pojawiały się także w charakterze sprzedawcy, kasjera handlowego, rzadziej magazyniera. Należy jednak zauważyć, iż w porównaniu z rokiem poprzednim, drobni przedsiębiorcy branży handlowej, rzadziej zgłaszali wolne miejsca pracy w zawodzie sprzedawca. Pracodawcy najczęściej oczekiwali od kandydatów umiejętności z zakresu obsługi kasy fiskalnej i aktualnej książeczki SANEPID. W przypadku stanowiska magazynier pożądaną kwalifikacją była obsługa wózka widłowego. Kolejną branżą, w której pracodawcy poszukiwali pracowników to transport. Dotyczy to głównie stanowiska kierowca samochodu ciężarowego, w szczególności z kategorią C+E, gdzie wymaganiem ze strony pracodawców był kurs dokształcającym dla kierowców w zakresie przewozu rzeczy. Pracodawcy poszukiwali również kierowców autobusów (10 wolnych miejsc w 2011r.) prawo jazdy kat. D z odpowiednimi kwalifikacjami, umożliwiającymi podjęcie pracy w tym zawodzie. Na uwagę zasługuję fakt, iż w tym roku po raz pierwszy, pojawiło się liczne zapotrzebowanie w zawodzie kierowca operator wózków jezdniowych, gdzie jedynym wymogiem były odpowiednie uprawnienia. Ponadto kierowca samochodu dostawczego był zawodem poszukiwanym przez pracodawców w 2011r., podobnie jak przedstawiciel handlowy. W przypadku obu zawodów niezbędnym jest posiadanie prawa jazdy kat. B. 24

25 Zawody budowlane stanowią również jedną z najliczniejszych grup zawodowych pojawiających się w ofertach pracy. Poszukiwani byli fachowcy, głównie brukarze, a także robotnicy budowlani, murarze, betoniarze-zbrojarze. Spośród operatorów sprzętu ciężkiego, w 2011r. najczęściej pracodawcy deklarowali zatrudnienie dla operatora żurawia wieżowego z odpowiednimi uprawnieniami. Jednak w zawodach budowlanych i pokrewnych, pracodawcy zazwyczaj oczekiwali samodzielności na stanowisku pracy, a więc odpowiedniego doświadczenia zawodowego. Na lokalnym rynku pracy poszukiwani byli również pracownicy w zawodzie spawacz z uprawnieniami, elektryk z uprawnieniami, ślusarz oraz tokarz/frezer z doświadczeniem zawodowym. W grupie zawodów pracownik biurowych w 2011r. najczęściej pojawiało się dodatkowe wymaganie w postaci znajomość języków obcych, głównie j. angielskiego, rzadziej j. niemieckiego. Pracodawcy z branży usługowej zgłaszali najczęściej zapotrzebowanie na następujące stanowiska krawiec, kucharz, kelner, sprzątaczka, pracownik ochrony fizycznej bez licencji. Należy również zaznaczyć, iż w przypadku ofert pracy na stanowisko sprzątaczka oraz pracownik ochrony, zazwyczaj dodatkowym wymogiem stawianym przez pracodawców był orzeczony stopień niepełnosprawności. W 2011r. pracodawcy, w porównaniu do lat poprzednich, znacznie mniej zgłaszali ofert pracy w zawodzie fryzjer. W przypadku zawodu rozbieracz-wykrawacz, poszukiwanego przez lokalnych pracodawców, należy zwrócić uwagę, iż najważniejszym wymogiem było doświadczenie zawodowe na tym stanowisku. Kolejna branżą poszukującą pracowników to górnictwo. Dotyczy to pracodawcy i miejsca pracy poza terenem powiatu. Głównie w zawodzie górnik dołowy z odpowiednim doświadczeniem zawodowym, a co za tym idzie również odpowiednimi uprawnieniami. Dokonując analizy lokalnego rynku pod kątem ustalenia potrzeb szkoleniowych należy wziąć pod uwagę również oferty pracy zamieszczone na stronach internetowych o zasięgu terytorialnym czy w lokalnej prasie. Poza w/w stanowiskami pracodawcy poszukiwali pracowników w zawodach: cieśla, mechanik samochodowy, montażysta okien oraz z określonymi umiejętnościami w zakresie obsługi następujących programów: CDN, OPTIMA oraz PHOTOSHOP. Ustalając kierunki szkoleń należy również wziąć pod uwagę zmieniające się przepisy prawa, które często powodują zmianę zapotrzebowania na kwalifikacje na rynku pracy. Z taką sytuacją mamy do czynienia w przypadku zawodu: opiekunka dziecięca. W 2011r. podpisana została "Ustawa o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 ". Zgodnie z powyższą ustawą od 2011r. mogą funkcjonować żłobki, kluby dziecięce oraz dzienni opiekunowie. Według ww. ustawy opiekunem w żłobku lub klubie dziecięcym może być m.in. osoba z wykształceniem średnim, która odbędzie 280 godzinne szkolenie przed zatrudnieniem jako 25

26 opiekun. Uproszczenie zasad zakładania żłobków, które przestały być zakładami opieki zdrowotnej, zachęciło do tworzenia tego typu placówek przy zakładach pracy, a także do legalnego zatrudniania niań. Większość osób zarejestrowanych w tut. Urzędzie to kobiety. Zorganizowanie dla tej grupy osób bezrobotnych wspomnianego wyżej szkolenia zwiększy ich szanse na podjęcie zatrudnienia. 6. ELEMENTY STRATEGII POWIATU CHRZANOWSKIEGO. Na sytuację na lokalnym rynku pracy ma wpływ wiele czynników. Nie tylko rozwój gospodarki, ale tempo przybywania miejsc pracy, które jednak jest zbyt małe. Niniejsze opracowanie pokazuje, że nadal w powiecie chrzanowskim sytuacja jest trudna. Wielu, bowiem bezrobotnych ma trudności ze znalezieniem pracy. Jest to wynikiem często niedopasowania posiadanych kwalifikacji przez osoby poszukujące pracy do potrzeb pracodawców. Ponadto często spotyka się, iż bezrobotni posiadają nieaktualne umiejętności co utrudnia powrót na rynek pracy. Dodatkowo sytuację pogarsza fakt, że duża część bezrobotnych nie posiada żadnego zawodu. Niezbędne jest, zatem podejmowanie działań zmierzających do podwyższenia lub zdobycia kwalifikacji przez osoby bezrobotne. Wiele osób zarejestrowanych posiada atrakcyjny na rynku pracy zawód wyuczony jednak bez doświadczeń zawodowych i koniecznych uprawnień, co obniża ich możliwości znalezienia zatrudnienia. Powoduje to często, że pozostają w ewidencji tut. Urzędu, co skutkuje dezaktualizacją kwalifikacji zawodowych. Można także zauważyć niską aktywność osób bezrobotnych w poszukiwaniu pracy. Brak zainteresowania ofertami pracy wynika często z mało atrakcyjnych warunków zatrudnienia lub nie wywiązywania się pracodawców z obowiązków nałożonych przez Kodeks Pracy. Wpływ na wielkość zatrudnienia ma także sezonowość prac i usług. Jednym z celów strategicznych w strategii powiatu chrzanowskiego na lata jest promocja zatrudnienia i aktywizacja rynku pracy w powiecie chrzanowskim. W związku z kryzysem gospodarczym, który dotarł również do Polski, stopa bezrobocia od końca roku poprzedniego zaczęła wzrastać. W związku z tym instytucje zajmujące się problemem bezrobocia, muszą kontynuować z jeszcze większą starannością proces intensywnego aktywizowania osób bezrobotnych jak i pracodawców. Aktywizacja powinna stanowić działanie kompleksowe, polegające między innymi na: motywowaniu osób bezrobotnych, szeroko pojętym doradztwie, budowaniu u pracodawców pozytywnego wizerunku osób znajdujących się w ewidencji Urzędu oraz przekonania pracodawców do tworzenia nowych miejsc pracy. W związku z trudną sytuacją gospodarczą w Polsce jak i na świecie, należy uświadomić osobom bezrobotnym istotę przystosowania się do zmieniających się potrzeb na rynku pracy. Polskie społeczeństwo nadal jest mało mobilne oraz przywiązane do stabilnej sytuacji życiowej. 26

27 Oznacza to, iż osoby niechętnie zmieniają nie tylko swoje miejsce zamieszkania ale również zakłady pracy oraz wykonywane zawody. Stanowi to wyzwanie dla pracowników Urzędu zajmujących się rozwojem zawodowym osób bezrobotnych. Warto zwrócić uwagę na fakt, iż polski rynek pracy zmienił się w ciągu ostatnich lat. Osoby, które na nim poszukują zatrudnienia muszą wprawdzie radzić sobie z różnymi wyzwaniami, ale też mają do dyspozycji więcej możliwości wsparcia niż jeszcze kilka lat temu. Powiatowy Urząd Pracy zmieniły swój styl działania, przechodząc z działań pasywnych na zdecydowanie bardziej aktywne. Doskonalą swoje formy oraz metody wsparcia, nie tylko wobec osób bezrobotnych, ale również wobec pracodawców. Działania te są kompleksowe, zindywidualizowane i równocześnie bardziej efektywne i przynoszą określony cel, jakim jest podjęcie zatrudnienia. Pracodawcy coraz wyżej podnoszą poprzeczkę dla kandydatów. Powiat chrzanowski boryka się z problemem wysokiego bezrobocia wśród osób bezrobotnych nieposiadających zawodu. Jest to o tyle niebezpieczne, że osoby te z powodu braku kwalifikacji zawodowych nie podejmują zatrudnienia albo są to prace proste, często mało płatne. Brak motywacji do aktywizacji jest często wynikiem tzw. dziedzicznego bezrobocia. Obecnie szkolenia są kluczem do sukcesu na rynku pracy. Role i znaczenie systemu szkoleń w procesie aktywizacji zawodowej - nie tylko osób bezrobotnych ale także pracujących, dostrzegli autorzy Programu promocji zatrudnienia i aktywizacji rynku pracy dla powiatu chrzanowskiego na lata Jako jeden z głównych celów operacyjnych PUP w Chrzanowie w ww. dokumencie wskazano Rozwój systemu szkoleń osób uprawnionych i pracodawców. 27

28 WNIOSKI: 1. Analizując strukturę osób bezrobotnych pod względem przynależności do jednej z grup znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynku pracy można zauważyć, iż najtrudniej przebiega aktywizacja wśród osób bez wykształcenia średniego oraz długotrwale bezrobotnych. Niepokojący jest również fakt, iż ponad 20% wszystkich osób zarejestrowanych w PUP to osoby powyżej 50 roku życia, a co trzecia z nich pozostaje bez pracy powyżej 12 miesięcy. Bezrobocie w tej grupie wiekowej spada znacznie wolniej niż w pozostałych. Osoby te należy zatem w pierwszej kolejności objąć kompleksowym wsparciem zmierzającym do wzmocnienia poczucia własnej wartości a w następnej kolejności uzyskania nowych kwalifikacji bądź uzupełnienia już posiadanych. 2. Problem braku zatrudnienia szczególnie silnie dotyczy kobiet. To one często nie znajdują zatrudnienia ze względu na swoją sytuację rodziną. Często stereotypy, iż kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka mają zdezaktualizowane kwalifikacje i w związku z powyższym są mniej atrakcyjne dla potencjalnego pracodawcy. Dlatego grupę tą powinno się objąć indywidualną formą aktywizacji obejmującą nie tylko szkolenia ale także indywidualnym poradnictwem zawodowym. 3. Istotne z punktu wiedzenia generowania bezrobocia jest informacja, w jakich zawodach osoby bezrobotne są zarejestrowane dłużej niż 12 miesięcy. Jak wynika ze statystyk największe problemy ze znalezieniem zatrudniania mają osoby posiadające zawody: sprzedawca, robotnik budowlany oraz sprzątaczka. W latach poprzednich także obserwowaliśmy podobną sytuację (zmiany często dotyczyły tylko pozycji rankingowej oraz samej liczebności). Należałoby się tutaj zastanowić, co jest przyczyną tego stanu rzeczy. Z jednej strony można domniemywać, iż są to zawody, w który występuje rotacja stanowisk pracy, sezonowość pracy, są mało płatne. Z drugiej strony wymagają one od kandydatów elastyczności i dyspozycyjności. Czynniki te powodują, iż osoby, pomimo, że jest zgłaszane zapotrzebowanie na takie stanowiska, nie są gotowe podjąć takiej pracy. 4. Powiat chrzanowski boryka się z problemem wysokiego bezrobocia wśród osób bez zawodu oraz bez kwalifikacji zawodowych. Stanowią one ponad 14% wszystkich osób zarejestrowanych w tut. Urzędzie. Jest to o tyle niebezpieczne, że osoby te z powodu braku kwalifikacji nie podejmują zatrudnienia albo są to prace proste, często mało płatne. Brak motywacji do aktywizacji jest często wynikiem tzw. dziedzicznego bezrobocia. W związku z powyższym należy przedstawić tym osobom obszerną propozycję szkoleń zawodowych, po ukończeniu, których takie osoby zdobędą odpowiednie kwalifikacje do podjęcia nowego zatrudnienia. 5. W roku 2012 wskazane jest powtórzenie niektórych szkoleń z roku poprzedniego. Ma to swoje uzasadnienie zarówno w dużym zainteresowaniu danym kierunkiem szkolenia (liczba osób, która przystąpiła do rekrutacji znacznie przewyższała planowaną ilość miejsc na szkoleniach), jak również napływie ofert pracy w tych zawodach. Można tu wymienić kursy: 28