DYLEMATY. Okna po aciowe czy lukarny? wykonanie projektu architektowi i w trakcie rozmów

Transkrypt

1 DYLEMATY S o ce Okn po ciowe czy lukrny PYTANIE CZYTELNIKA Rodzice mj dwupi trowy dom z nieu ytkowym poddszem. Wkrótce si poiermy i rodzice zproponowli nm dptcj nieu ytkowego poddsz n mieszknie: trze zdemontow stry dch, zudow cin kolnkow i wykon now wi dchow. Zlecili my wykonnie projektu rchitektowi i w trkcie rozmów okz o si, e mo emy wyr rodzj do wietleni poddsz oknmi po ciowymi lu dwiem lukrnmi. Czym o te rozwi zni si ró ni, poz oczywist ró nic w wygl dzie? fot. Rheinzink n REDAKCJA Z ró nicy w konstrukcji okn po ciowego i lukrny wynik odmienny sposó ich umieszczeni w po ci dchu: udow lukrny to spore przedsi wzi cie, ntomist zmontownie okn dchowego jest szykie i stosunkowo m o prcoch onne. Ich usytuownie w dchu przek d si tk e n ich odmienn n u yteczno orz inny ny sposó do wietleni poddsz. Jk zwsze, gdy mmy co do wyoru, wrto pozn wdy i zlety k dego z rozwi z, y go dostosow do w snych potrze i oczekiw. poddszu nych fot. Fkro Olimpi Wolf Okn po ciowe czy lukrny? Jd c smochodem po podmiejskich drogch, ogl dmy zrówno domy z mlowniczymi lukrnmi, jk i tkie, w których zestwiono ook sieie dw lu cztery okn po ciowe. Dostrzegmy wtedy, e lukrn stnowi dominuj cy element udynku i w du ym stopniu kszt tuje jego wygl d, okn po ciowe wtpij si w dch i upodnij do jego pokryci, z dlek s widoczne, le stoj c przed domem, ju ich nie widzimy. Równie wewn trz udynku te dw rodzje okien odmiennie kszt tuj przestrze. Okn po ciowe zmontowne w zestwch stnow trkcyjny element poddsz. Usytuowne n ró nej wysoko ci po ci dchowej powoduj zró nicowny efekt wietlny, zestwione z oknmi w cinch kolnkowych zpewnij szersze pole widzeni. Lukrny stwrzj przytuln i ciep tmosfer i psuj zrówno do rustyklnych pomieszcze, jk i do wn trz minimlistycznych. Tworz c dodtkowe skosy i z mni, powi kszj powierzchni u ytkow, któr mo n zgospodrow. Odmienny wygl d udynku i pomieszcze to nie jedyne ró nice w zstosowniu okien po ciowych i lukrny. Czym wi c jeszcze si ró ni? BUDUJEMY DOM 9/

2 Dylemty fot. Clssen Do wietlenie Ile okien? W pomieszczeniu mieszklnym powierzchni okn mierzon w wietle o cie nicy powinn wed ug przepisów odpowid co njmniej 1/8 powierzchni pod ogi. N poddszu liczy si t cz powierzchni pod ogi, nd któr dch jest n wysoko ci 190 cm lu wy ej. W prktyce przeszklenie okien po ciowych powinno stnowi ok. 1/10 powierzchni pod ogi, lukrny 1/8: przeszklenie lukrny powinno y wi c wi ksze. Ró nic wynik st d, e przez okn po ciowe wpd wi cej wit, poniew umieszczone s pod mniejszym k tem do pod ogi. wit o wpdj ce przez okno po ciowe ()...i przez lukrn () fot. Rheinzink fot. Velux Ciekwy efekt wietlny mo n uzysk, montuj c po trzy okn n dwóch s siduj cych ze so po cich Jk do wietlj? Okn po ciowe i lukrny do wietlj pomieszczeni w odmienny sposó: okn po ciowe do wietlj pomieszczeni rdziej równomiernie ni lukrn: dorze spe nij swoj rol w pokojch dziennych i ginetch, lukrny do wietlj oszr w jej s siedztwie: w mir oddlni si od okn, nt enie wit mleje. Jk wpu ci wi cej wit? przez okn po ciowe: umie ci je n dwóch po cich: zpewni wtedy wit o o ró nych porch dni, zmontow dw lu nwet cztery mniejsze okn zmist jednego du ego, dzi ki czemu zwi kszy si powierzchni, przez któr wpd wit o, ukszt tow o cie e tk, y jego górn krw d y równoleg do pod ogi, doln prostopd : zwi kszy si wtedy k t pdni wit, Przeszklenie okien po ciowych powinno stnowi ok. 1/10 powierzchni pod ogi, lukrny 1/8 je li n poddszu jest cink kolnkow, pod oknem po ciowym wrto zmontow okno kolnkowe, które poprwi nie tylko o wietlenie pomieszczeni, le te widoki n otoczenie. przez lukrny: zudow rczej jedn du lukrn z dwom oknmi ni dwie w sze, z których wit o dzie docier o do wn trz w skimi smugmi, odleg o lukrny od przeciwleg ej ciny dor tk, y nie przekrcz pi ciu metrów powy ej tej grnicy pomieszczenie mo e y ju s o do wietlone, Pod skosmi mo n postwi niskie szfki lu kolorowe tekturowe pude k n droizgi Okn dchowe rdzo dorze wygl dj n dchch domów wyudownych w nowoczesnym stylu 150 BUDUJEMY DOM 9/2008

3 Okn po ciowe czy lukrny fot. Monier Trze umiej tnie dor wielko lukrny do wielko ci pomieszczeni i jego szeroko ci, y promienie s oneczne o wietli y c e wn trze szeroko lukrny dor tk, y y on szersz od po owy szeroko ci pomieszczeni. i zmyk okn lukrny, klmki umieszcz si w po owie ich wysoko ci, tk jk w zwyk ych oknch fsdowych. c Usytuownie okien Doln krw d okn zrówno po ciowego, jk i lukrny powinn znjdow si n wysoko ci co njmniej 85 cm od pod ogi; oso podchodz c do okn m wtedy zpewniony kontkt wzrokowy z otoczeniem i mo e wygodnie si gn do klmek. Okn po ciowe Njlepszy widok n krjorz z oknem uzyskmy, umieszczj c górn krw d okn n wysoko ci ok. 200 cm od pod ogi. Doln krw d okn mo e y zmontown n wysoko ci cm od posdzki: w ten sposó równie oso siedz c w poli u okn dzie mi zpewniony swoodny widok n zewn trz. N tkiej wysoko ci njlepiej zmontow okn orotowe otwierne i zmykne od góry. Cechy u ytkowe Okn po ciowe i lukrny ró ni si pod tym wzgl dem, o czym wrto wiedzie, y lepiej dopsow wyór do swoich potrze. Okn po ciowe Do wietlj skuteczniej ni lukrny, le w przeciwie stwie do lukrn nie zwi kszj przestrzeni pomieszcze. U ytkuj c je, trze mie n uwdze wrunki tmosferyczne. Podczs up u pomieszczenie z oknmi po ciowymi ngrzew si du o szyciej ni tkie smo z lukrnmi, wrto wi c zstnowi si nd dodtkowym ich zezpieczeniem mrkizmi lu roletmi zewn trznymi, które ogrniczj przeniknie wit do pomieszcze. Podczs deszczu wod mo e nkp n pod og, je li okn nie zostn w por zmkni te. Trze wi c pmi t o ich zmykniu, gdy wychodzi si z domu lu zdecydow si n czujniki deszczu, które zmykj okn Koszt kupn i zmontowni okn po ciowego jest oko o 50% ni szy ni koszt wyudowni lukrny o tej smej powierzchni przeszkleni Okno orotowe (), okno uchylno-orotowe (), okno wysokoosiowe (c) Okn otwierne i zmykne od do u powinny mie doln krw d n wysoko ci 120 cm od posdzki: mo n wtedy two je otwier i zmyk. Wysoko okien w pomieszczeniu wrto dostosow do sposou ich otwierni. Lukrny Górn krw d okn w lukrnie powinn si g wysoko ci ok. 220 cm, y mo n y o przez nie wygl d w pozycji stoj cej. Doln krw d mo e y umieszczon n wysoko ci cm, czyli tk, jk w oknch zmontownych w pomieszczenich ez skosów. Ay wygodnie otwier fot. Velux Dzi ki temu, e okn po ciowe mo n c kowicie oróci do wewn trz, ich mycie jest wygodne BUDUJEMY DOM 9/

4 Dylemty Gdy n oknch skrpl si wod Szerokie lukrny, w kszt cie trójk t, zwi kszj przestrze u ytkow poddsz Rolety zewn trzne zpewnij ochron przeciws oneczn orz zciemnienie i redukcj h su, np. podczs pdj cego deszczu lu grdu Mrkizy ztrzymuj ciep o, znim przedostnie si ono przez szy do wn trz utomtycznie, co oczywi cie wymg dodtkowych wydtków. Dzi ki temu, e okn po ciowe otwierj si n kilk sposoów, mo n dopsow je do swoich potrze: oprócz okien orotowych, dost pne s np. uchylno-orotowe z osimi orotu w po owie wysoko ci i n górze. Otwierj si w tki sposó, e otwierne skrzyd o wysuw si poz pomieszczenie: podchodz c do nich, nie uderzmy w nie g ow i mo emy swoodnie wyjrze n zewn trz. Okn po ciowe rudz si szyciej ni lukrny, le two je umy : zewn trzn p szczyzn okn c kowicie orc si do fot. Fkro fot. Fkro wewn trz, w niektórych modelch zczepi n specjlnych uchwytch. Lukrny Lukrny zwi kszj kutur pomieszcze, cho do wietlj s iej ni okn po ciowe. Pomieszczeni si od nich nie ngrzewj, okn mo n otworzy ez ow tk e podczs deszczu. Wrto pmi t, e okn lukrn mj tkie sme cechy u ytkowe jk okn fsdowe: mo n n nich powiesi firnki ez konieczno ci przykr cni specjlnego dr k, mo n do nich zmontow prpet i postwi pod nimi doniczki z kwitmi, tk smo si te przez nie wygl d, otwier je i zmyk. Pondto zpewnij tki sm kontkt wzrokowy z otoczeniem jk okn n ni szych kondygncjch. Koszty twiej jest oszcow koszty zmontowni okien po ciowych ni koszty wyudowni lukrn. Ceny okien po ciowych i koszty osdzeni ich w po ci dchowej orz ceny kcesoriów (mrkiz, rolet, luzji) u ró nych producentów s zli one. Ceny okien z, mont z, kcesori ( luzje z, rolety wewn trzne z ). Koszty wyudowni lukrn mog si zncznie ró ni, zle owiem od technologii udowy, wielko ci lukrny, sposou jej wyko czeni, mteri- u u ytego n zdszenie orz ceny roocizny, któr z kolei jest uzle nion od stopni skomplikowni udowy lukrny i konstrukcji dchowej. W przeci tnych wrunkch koszt kupn i zmontowni okn po ciowego jest conjmniej 50% ni szy ni koszt wyudowni lukrny o tej smej powierzchni przeszkleni. fot. Okpol fot. Velux fot. Wienererger N oknch mo n czsem zuw y skroplon pr wodn : przyczyn skrplni jest niew ciw wentylcj pomieszczeni. Oto, jk mo n temu zrdzi : je li w domu jest wentylcj grwitcyjn, kominirz powinien sprwdzi, czy ci g w kominie jest w ciwy i ewentulnie usun przeszkod w wyp ywie powietrz (np. ptsie gnizdo); ztkny lu z niski komin mo e mie s y ci g lu nie mie go wcle, pod oknmi wrto zinstlow grzejniki, y powodown przez nie cyrkulcj powietrz zpoieg roszeniu si szy, zlec si kupno okien z nwiewnikmi i cz ste wietrzenie pomieszczeni, nwet w zimie, zmist m o skutecznej trdycyjnej wentylcji grwitcyjnej, wrto zinstlow wentylcj mechniczn. Podczs mont u trze dopilnow ekip, y w ciwie ukszt tow o cie e: jego górn krw d musi y równoleg do pod ogi, doln prostopd Dzi ki zmontowniu okn kolnkowego, zwi ksz si widoczno nie tylko n nieo, le równie n otoczenie 152 BUDUJEMY DOM 9/2008

5 Okn po ciowe czy lukrny Zdniem ekspert Lukrn czy okn dchowe? Kiedy zstnwimy si nd tym, w jki sposó do wietli poddsze i zpewni np yw wie ego powietrz, njcz ciej ierzemy pod uwg dw rozwi zni. Pierwsze to udownie do powszechnych do niedwn lukrn, drugie to zmontownie corz rdziej populrnych, nowoczesnych okien dchowych. Wyór lukrny wi e si z konieczno ci wykonni projektu przeudowy. Projektnt musi uwzgl dni zmin wrunków prcy konstrukcji, np. zwi kszenie oci e przez dodtkowe elementy, z których wzniesion m y lukrn, zmin konstrukcji dchu uwzgl dnij c zmin rozstwu krokwi, lu zstosownie wyminów. Konieczne jest równie zg oszenie zmiru udowni lukrny i z o enie projektu w jednostce zjmuj cej si ndzorem udowlnym, y uzysk pozwolenie n przeudow. Po wzniesieniu konstrukcji, cinki lukrny trze ociepli i wyko czy odpowiednimi mteri mi zrówno od strony zewn trznej jk i wewn trznej. Mont okn dchowego poz wyci ciem t nie wi e si njcz ciej z konieczno ci ingerencji w konstrukcj dchu, nie wymg te udowni dodtkowych cinek. Do okien dchowych oferowne s specjlne ko nierze uszczelnij ce, czyli kompletne olchownie zewn trzne umo liwij ce po czenie okn z dowolnym rodzjem pokryci dchowego. Umieszczenie okn w p szczy nie dchu zwi ksz k t pdni wit, co z tym idzie poprwi do wietlenie pomieszczeni. Bdni dowiod y, e w zle no ci od k t pochyleni dchu przez okno dchowe wpd nwet do 50 % wit wi cej, ni przez okno pionowe o tych smych rozmirch. Zncznie twiej zpewni szczelno n wody opdowe przez stosownie stndrdowych ko nierzy uszczelnij cych okn dchowe ni z pomoc skomplikownych oku lchrskich przy lukrnie. Dodtkow zlet okien dchowych jest fkt, e mo n je montow w miejscch, gdzie nie zwsze mo n zudow lukrn orz zespl w dowolne grupy tworz c w ten sposó rozwi zni optymlne dl k dego pomieszczeni i k dego u ytkownik. S womir Kwrcik, mened er produktu, FAKRO Sp. z o.o. Budow Okn po ciowe, tk smo jk trdycyjne, sk dj si ze skrzyd, o cie nicy, przeszkleni i okuci owiedniowego, dodtkow, integrln cz ci niektórych okien jest ko nierz uszczelnij cy: do innych okien tki ko nierz jest sprzedwny oddzielnie. Rmy okienne njcz ciej wykonne s z drewn sosnowego, os oni tego n zewn trz profilmi z luminium, miedzi lu tytnocynku. Produkuje si te okn po ciowe z PVC lu o zewn trznej wrstwie poliuretnowej, wewn trznej drewninej: te osttnie s odporne n wilgo, wi c ndj si do zienek i kuchni. Lukrn dszek lukrny njcz ciej jest pokryty tym smym mteri em, co dch domu Lukrny mj konstrukcj z o on ze ciny frontowej z otworem okiennym, cinek ocznych i dszk. Je li pomieszczenie jest dptowne i szeroko lukrny nie przekrcz dwóch metrów, cin frontow uduje si z drewn. Gdy dom jest nowo udowny i ciny lukrny mj y szersze ni dw metry, lepiej jest je wykon z eletu. Okn po ciowe mog y montowne n dchch o k cie nchyleni 15 90% c konstrukcj lukrny powinn y ocieplon we n minerln lu styropinem Okno po ciowe cinki oczne lukrny s konstrukcj szkieletow, któr oij si p ytmi OSB i wyk cz je sidingiem winylowym, olicówk z drewn lu mteri em, którym pokryty jest dch. Dszek wyk cz si stndrdowo tym smym mteri em co dch domu. N co zwróci uwg podczs mont u i udowy? Choci mont okien po ciowych jest prostszy i szyszy ni konstruownie lukrny, o przedsi wzi ci s n tyle skomplikowne, e trze je zleci specjlistom. Komfort u ytkowni okien zle y owiem y ciep o nie uciek o z pomieszcze od strony zewn trznej o cie e powinno y dok dnie ocieplone; od wewn trz mo e y wyko czone np. p yt gipsowo-krtonow foli ochrni ocieplenie okn przed wilgoci, któr mo e przedostw si z zewn trz lch koszow zpoieg przenikniu w g udynku wody opdowej i pochodz cej z roztopów od strony zewn trznej lukrn mo e y wyko czon olicówk z drewn dorze zimpregnownego foli dchow u o on n lukrnie musi y rdzo precyzyjnie po czon z foli n dchu domu lukrn o szeroko ci do 2 m wykonuje si w technologii szkieletu drewninego wn trze lukrny wyk cz si zwykle ok dzin z p yt gipsowo-krtonowych ko nierz uszczelnij cy zpewni szczelno osdzeni okn i skuteczne odprowdzenie wody z dchu izolcj przeciwwilgociow powinn y strnnie wywini t n zewn trzn stron o cie nicy BUDUJEMY DOM 9/

6 Dylemty D ugo okn po ciowego k t nchyleni dchu Odpowiedni d ugo okn po ciowego ustl si w zle no ci od k t nchyleni dchu, zgodnie z zsd, e im k t nchyleni dchu mniejszy, tym wi ksz d ugo okn. Mont okn po ciowego rozstw krokwi Przed ustleniem wielko ci okien wrto zmierzy rozstw krokwi i zkupi okno o tkich wymirch, y wpsow o si w szeroko rozstwu krokwi. Okn mo n te zmontow, gdy ich szeroko jest mniejsz lu wi ksz od tego rozstwu: ) okno troch w sze ni rozstw krokwi: przyij si listewk do wewn trznej cz ci krokwi, ) okno troch szersze ni rozstw krokwi: przyij si desk n wierzch krokwi, c) okno zncznie mniejsze ni rozstw krokwi: stosuje si tu tzw. wyminy, d) okno du o wi ksze ni rozstw krokwi: wycin si kw ek krokwi i montuje dw tzw. wyminy górny i dolny. c d c Okno zmontowne w dchu o k cie nchyleni 30 (), 45 () i 60 (c) fot. Roto od precyzyjnego po czeni ich z dchem orz w ciwego uszczelnieni. Okn po ciowe Wi kszo modeli okien po ciowych mo n montow n dchch o k cie nchyleni mi dzy 15 90, cho s i tkie, które ndj si do wudowni w dch o nchyleniu od do Podczs mont u trze zwróci szczególn uwg n w ciwe ocieplenie o cie nicy: w tym celu po zmocowniu okn w po ci dchowej przestrze mi dzy dchem krokwimi wype ni si mteri em termoizolcyjnym (np. we n minerln ). Przed zmontowniem ko nierz uszczelnij cego trze dok dnie wywin izolcj przeciwwilgociow n zewn trzn stron o cie nicy i zmontow rynienk odwdnij c. Lukrn Lukrn njlepiej jest udow n dchch o nchyleniu 45, oprtych n cinch kolnkowych o wysoko ci powy ej metr. Szczególn uwg nle y zwróci n zchownie ci g o ci izolcji: foli dchow u o on n lukrnie trze rdzo dok dnie wywin n okno i po czy z foli n dchu. Pondto nle y dorze uszczelni (np. impregnownymi g kmi uszczelnij cymi) lchy koszowe, które montuje si n styku po ci dchowej ze cinkmi ocznymi. Podczs udowy lukrn twiej pope ni dy, njcz ciej spowodowne przerwniem ci g o ci izolcji termicznej, które skutkuj powstniem mostków termicznych, czyli miejsc, przez które uciek ciep o. Dltego do domów energooszcz dnych zlec si rczej okn po ciowe, które oecnie produkuje si te w wersji energooszcz dnej, np. z dwukomorowym pkietem szyowym. Podsumownie Zrówno okn po ciowe, jk i lukrny mog skutecznie do wietl poddsze. Dokonuj c wyoru, wrto si wi c zstnowi, jki efekt chcemy uzysk n zewn trz i wewn trz udynku. Je li nie chcemy nic zmieni w wygl dzie udynku, lepszym rozwi zniem d okn po ciowe, je li ntomist chcemy go zmodyfikow, polecne s lukrny. Wrto te wzi pod uwg, e wyiermy pomi dzy lepszym do wietleniem, które zpewnij okn po ciowe, lu wi ksz powierzchni pomieszczeni, któr powstnie po wyudowniu lukrn. W nym czynnikiem decyduj cym o wyorze s równie koszty oydwu wrintów: wyudownie lukrn jest co njmniej o po- ow dro sze ni zmontownie okien po ciowych, le zwsze trze uwzgl dni konkretne potrzey i upodoni. Njcz ciej s kupowne okn dchowe wykonne z drewn, pokryte lkierem trnsprentnym lu fr kryj c 154 BUDUJEMY DOM 9/2008