Efektywność funkcjonowania wielkoobszarowych gospodarstw rolnych. Adam Kagan , Pułtusk

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Efektywność funkcjonowania wielkoobszarowych gospodarstw rolnych. Adam Kagan , Pułtusk"

Ludwik Niemiec
6 lat temu
Przeglądów:

1 Zakład Ekonomiki Gospodarstw Rolnych Efektywność funkcjonowania wielkoobszarowych gospodarstw rolnych Adam Kagan , Pułtusk 1

2 Plan wystąpienia 1. Rola gospodarstw wielkoobszarowych w rolnictwie Polskim 2. ZróŜnicowanie jednostek w obrębie badanej zbiorowości 3. Efektywność ekonomiczna 4. Wpływ wsparcia budŝetowe na wyniki ekonomiczne wielkoobszarowych gospodarstw rolnych 5. Zmiana w czasie produktywności zasobów czynników produkcji 6. Wnioski 2

3 Prywatne jednostki wielkoobszarowe na tle populacji gospodarstw rolnych w kraju Struktura gospodarstw rolnych 0,4% Struktura posiadania uŝytków rolnych 17,9% 99,6% 82,1% wielkoobszarowe pozostałe Źródło: dane GUS

4 WyposaŜenie w czynniki produkcji wydzielonych grup gospodarstw wielkoobszarowych tworzących badaną zbiorowość w 2008 r. Wybrane cechy Gospodarstwa osób fizycznych zakupione (grupa 1) dzierŝawione (grupa 2) zakupione (grupa 3) Spółki dzierŝawione (grupa 4) Powierzchnia gospodarstwa (ha) 318,7 436,2 899,9 909,6 Udział ziemi własnej (%) 89,2 20,3 90,7 12,2 Zatrudnienie w stosunku do uŝytków rolnych (100 ha) 2,3 1,9 2,5 2,9 Relacja kapitału do pracy: bilansowego a) (tys. zł) 393,0 429,1 396,6 244,8 kapitału ogółem b) (tys. zł) 404,9 502,2 399,1 331,2 aktywów trwałych a) (tys. zł) 284,6 287,8 236,5 103,3 a) pominięto wartość ziemi, ilość pełnozatrudnionych w mianowniku b) kapitał ogółem stanowi suma kapitału bilansowego i dzierŝawionego (bez wartości ziemi) 4

5 Składowe efektywności ekonomicznej w latach ,2 22,1 22,1 20,5 18,5 16,5 8,6 12,9 17,6 12,3 14,6 8,2 % 24,1 17,5 14,3 13,0 10,2 8,6 6,9 6,6 5,1 6,5 5,3 4,2 4, , , rentowność kapitału własnego -15 rentowność 52-tygodniowych bonów skarbowych ,9 5-35

6 Opłacalność sprzedaŝy i działalności gospodarczej w latach ,6 107,4 107,5 103,0 106,3 104,6 102,8 93,2 99,3 90,6 106,6 105,6 100,2 99,6 106,8 104,3 103,1 117,7 105,0 108,9 113,1 112,3 102,9 102,6 119,5 106,7 107,9 95,7 % opłacalność sprzedaŝy opłacalność działalności gospodarczej 6

7 Stopa subsydiowania (udział dopłat budŝetowych w przychodach ogółem) % 14 8,9 8,9 10,3 10,2 11, ,4 0,3 0,3 0,4 0,8 0,6 1,3 3,2 2,

8 107,7 99,9 Wykorzystanie zasobów czynników produkcji (indeks Malmquista) 107,9 98,2 99,8 99,4 107,0 96,1 110,1 106,0 102,6 103,0 89,5 106,9 % , / / / / /2007 Postęp technologiczny Postęp techniczny Produktywność całkowita 8

9 Stopa inwestowania (nakłady inwestycyjne w relacji do amortyzacji x 100%) % 339, ,2 245,4 261, ,3 187,1 166,5 135,4 214,2 227, ,3 154,6 124,9 113,3 189,2 155, Stopa inwestowania I Stopa inwestowania II (bez zakupu ziemi) 9

10 Wnioski z badań Przeprowadzone badania w sposób jednoznaczny wskazują, Ŝe w warunkach makroekonomicznych i przyrodniczych w jakich funkcjonowały prywatne gospodarstwa wielkoobszarowe w latach pomnaŝały one wartość właścicielską zapewniając pełną opłatę zasobów czynników produkcji i kapitałów. Tym samym przyczyniały się one nie tylko do tworzenia dodanej wartości ekonomicznej, ale do rozwoju gospodarczego kraju. Bardzo korzystne wyniki finansowe i ekonomiczne gospodarstw rolnych do 2007 r. zostały spowodowane między innymi poprzez poprawę wykorzystania posiadanych zasobów czynników produkcji. Stwierdzony wzrost produktywności (efektywności technicznej w czasie), został wywołany głównie zwiększeniem nakładów inwestycyjnych na aktywa trwałe, co pozwoliło wdraŝać nowe rozwiązania technologiczne i techniczne. 10

11 Wnioski z badań c.d. Integracja z UE niewątpliwie była tym impulsem, który przyczynił się do zwiększenia wysiłku inwestycyjnego ze strony gospodarstw wielkoobszarowych i poszukiwania nowych rozwiązań produkcyjnych, organizacyjnych i finansowych. Wszelkie instrumenty słuŝące pobudzania inwestycji pozwalających wdraŝać nowe techniki i technologie wytwarzania (w tym dotacje unijne) powinny być traktowane priorytetowe w stosunku do tej grupy gospodarstw. Obserwowany spadek cen światowych surowców rolnych w latach jest częściowo równowaŝony wzrastającym wsparciem budŝetowym. JeŜeli nie nastąpi gwałtowne wzmocnienie złotego względem euro do 2013 roku szoki cenowe nie powinny zagrozić funkcjonowaniu wielkoobszarowych gospodarstw rolnych, ale bez poprawy opłacalności sprzedaŝy nie będzie moŝliwa wysoka efektywność finansowo-ekonomiczna. Nie zniknie, a wzmoŝe się natomiast presja na zmianę rozdysponowania ziemi z Zasobu Skarbu Państwa, co będzie zwiększać ryzyko funkcjonowania wielkoobszarowych gospodarstw opierających swój byt na dzierŝawie uŝytków rolnych. 11

12 Dziękuję za uwagę 12

Podobne dokumenty

Gospodarstwa ogrodnicze w Polsce i w wybranych krajach Unii Europejskiej

Gospodarstwa ogrodnicze w Polsce i w wybranych krajach Unii Europejskiej Zakład Ekonomiki Gospodarstw Rolnych Prof. dr hab. Wojciech Ziętara Mgr Jolanta Sobierajewska Warszawa, 28 wrzesień 212 r 1. Wprowadzenie