Perspektywy rozwoju Polski w świetle polityki ekologicznej i klimatycznej Unii Europejskiej

Transkrypt

1 Perspektywy rozwoju Zielonych Płuc P Polski w świetle polityki ekologicznej i klimatycznej Unii Europejskiej Andrzej Kassenberg Instytut na rzecz Ekorozwoju Struktura prezentacji Strategia zrównoważonego rozwoju UE VI Program ochrony środowiska UE Strategie tematyczne Polityka klimatyczna UE Strategia ochrony różnorodnor norodności biologicznej UE Wyzwania i możliwości dla Zielonych Płuc Polski 1

2 Strategia zrównowa wnoważonego onego rozwoju UE Zrównowa wnoważona ona Europa dla lepszego świata Główne cele Strategii I Zahamowanie zmian klimatycznych i ograniczenie negatywnych kosztów dla społeczeństwa i środowiska. Zapewnienie, by systemy transportowe odpowiadały wymogom ochrony środowiska oraz spełniały gospodarcze i społeczne potrzeby społeczeństwa. Promowanie zrównoważonych wzorców produkcji i konsumpcji. Lepsze zarządzanie i unikanie nadmiernej eksploatacji zasobów naturalnych. 2

3 Główne cele Strategii II Promowanie wysokiej jakości zdrowia publicznego na niedyskryminujących zasadach oraz lepsza ochrona przed zagrożeniami dla zdrowia. Stworzenie społeczeństwa opartego na integracji społecznej, uwzględniającego solidarność między pokoleniami oraz w ramach, a także zagwarantowanie jakości życia obywateli. Aktywne promowanie zrównoważonego rozwoju na forum międzynarodowym oraz zapewnienie zgodności wewnętrznych i zewnętrznych polityk UE z zasadami zrównoważonego rozwoju, jak również z podjętymi przez UE międzynarodowymi zobowiązaniami. VI Program ochrony środowiska UE Nasza przyszłość ść,, nasz wybór 3

4 Cele strategiczne Stabilizacja koncentracji gazów szklarniowych w atmosferze redukcja emisji tych gazów o 70%. Ochrona i odtwarzanie funkcjonowania ekosystemów i powstrzymanie utraty bioróżnorodności. Program Natura 2000 ma być w pełni wdrożony. Osiągnięcie takiej jakości środowiska gdzie wprowadzane do niego substancje nie prowadzą do znaczącego negatywnego oddziaływania i do zagrożenia dla zdrowia ludzkiego. Uzyskanie pewności, że konsumowanie zasobów nieodnawialnych i odnawialnych nie przekracza zdolności ekosystemu Ziemi do ich odtwarzania Wybrane cele szczegółowe I Uzyskanie rozłącznego rozwoju miedzy zasobami a PKB. Integracja zagadnień środowiskowych (zwłaszcza dotyczących ochrony klimatu i gospodarowania wodą) w inne działania. Integracja ochrony środowiska i bioróżnorodności w działania gospodarcze. Zrównoważone miasta, zrównoważony rozwój terenów wiejskich (programy rolno-środowiskowe) - rola planowania przestrzennego i rozwoju regionalnego. Efektywny użytkowanie energii, jej oszczędzanie, stosowanie jej odnawialnych źródeł. 4

5 Wybrane cele szczegółowe II Efektywne użytkowanie wody. Stosowanie zasady ostrożności i prewencji oznacza zastępowanie substancji niebezpiecznych bezpiecznymi. Ocena ryzyka zdrowotnego w tym stosowanie chemikaliów. Zminimalizowana do maksimum ilość odpadów. Wzrost świadomości ekologicznej w nowych, akcesyjnych i kandydackich krajach. Strategie tematyczne 5

6 Dlaczego strategie tematyczne? Doskonalenie i rozszerzenie polityki ochrony środowiska UE w wybranych zagadnieniach. Tworzenie w nawiązaniu do istniejącego systemu prawnego. W nawiązaniu do istniejącej wiedzy na temat wpływu stanu środowiska na zdrowie ludzkie. Biorąc pod uwagę: Współzależności pomiędzy komponentami środowiska wynikające z oddziaływania na środowisko - ZAGADNIENIA. Efekty decyzji w ramach jednej polityki na drugą - INTEGRACJA. Zagadnienia związane z wdrożeniem EFEKTYWNOŚĆ. 7 strategii tematycznych ochrona gleb, ochrona środowiska morskiego, zrównoważone użytkowanie pestycydów, ochrona powietrza, środowisko miejskie, zrównoważone pozyskiwanie i korzystanie z zasobów, recykling odpadów. 6

7 Polityka klimatyczna Ustalenia Szczytu Wiosennego 2007 ograniczenie emisji gazów cieplarnianych o 20/30% do roku 2020 w stosunku do roku bazowego zróżnicowana odpowiedzialność ale wspólny cel uzyskanie 20% udziału energetyki odnawialnej - zróżnicowana odpowiedzialność ale wspólny cel uzyskanie 10% produkcji biopaliw wspólny cel i realizacja Uzyskanie 20% oszczędności zużycia energii do roku 2020 w stosunku do scenariusza biznes jak zwykle wspólny cel i realizacja w 7

8 Pakiet energetyczno-klimatyczny I Gazy do objęcie handlem - CO 2 + N 2 O+PCF Do ETS włączone zostaną przedsiębiorstwa emitujące powyżej 10 tys. ton CO 2 Rozdział uprawnień w drodze aukcji lub zasad obowiązujących w całej UE Od 2013 roku częściową aukcją objęty zostanie sektor energetyczny, pozostałe włączając lotnictwo sukcesywnie do roku 2020 Wielkości uprawnień będą stopniowa maleć tak aby w roku 2020 osiągnąć redukcję w wysokości 21% w stosunku do roku 2005 w Pakiet energetyczno-klimatyczny II Dochody z aukcji prowadzonych przez poszczególne kraje w części mają być przeznaczone na: gospodarkę niskowęglowa, wychwytywanie i składowanie CO 2, OZE itp. Część dochodów z aukcji powinna zostać przeznaczona na wsparcie krajów rozwijających się w dostosowaniu się do zmian klimatycznych. Polska dla sektorów nie objętych handlem może doprowadzić do wzrostu emisji CO 2 o 14% Zobowiązanie dla Polski w zakresie rozwoju OZE to wzrost do 15% udziału w energii końcowej; możliwość handlu zielonymi certyfikatami w całej UE w 8

9 Strategia ochrony różnorodności biologicznej UE w Cel, przesłanka i narzędzie strategii ochrona i, jeżeli jest możliwe, odtwarzanie ekosystemów oraz populacji gatunków w ich naturalnym środowisku użytkowanie zasobów przyrodnich ma mieć charakter umiarkowany i zrównoważony szczególnie ważne narzędzie realizacji - system obszarów chronionych, a zwłaszcza Natura 2000 w 9

10 Zobowiązania dla członk onków w UE Promować i wspierać działania służące ochronie typowych i unikatowych ekosystemów. Ochrona naturalnych warunków istnienia dziko żyjących gatunków (wielkość populacji, jej struktura, rozmieszczenie itp.), Podejmować wysiłków na rzecz wspieranie zagrożonych gatunków. Podejmować działania służące zachowaniu puli genowej dziko występujących gatunków jak i rodzimych gatunków użytkowych. Stosując zasadę przezorności ograniczać introdukcje gatunków obcych. w Natura 2000 Celem funkcjonowania sieci jest skuteczna ochrona różnorodności biologicznej w Europie zwłaszcza poprzez podejmowanie działań na rzecz najbardziej zagrożonych siedlisk i gatunków wskazanych w Dyrektywach: Ptasie i Siedliskowej Europejska sieci obszarów chronionych Natura 2000 ma objąć 15-20% powierzchni krajów członkowskich. Wymogi ochrony przyrody na nich mają być traktowane na równi, a być może jako ważniejsze, niż potrzeby rozwoju gospodarczego. w 10

11 Wyzwania i możliwo liwości ZPP Ślad ekologiczny i ślad węglowy Energetyka rozproszona OZE Efektywne użytkowanie energii Natura 2000 szansą lokalnej gospodarki opartej na turystyce i rolnictwie Możliwości finansowania Ślad ekologiczny (ang. ecological footprint ( Analiza zapotrzebowania człowieka na zasoby naturalne biosfery. Porównywana jest ludzka konsumpcja zasobów naturalnych ze zdolnością planety Ziemi do ich regeneracji. Ślad ekologiczny to szacowana ilość hektarów powierzchni lądu i morza potrzebna do rekompensacji zasobów zużytych na konsumpcję i absorpcję odpadów. Ślad mierzony jest w globalnych hektarach (gha) w 11

12 Ślad ekologiczny na świecie i w Polsce Ślad Biologiczna Przekroczenie ekologiczny produktywność % gha na głowę mieszk. Świat 2,7 2,1 29 Polska 4,0 2,1 90 w Ślad węglowy w na świecie i w Polsce Ślad Poziom Przekroczenie węglowy stabilizacji ile razy emisja GHG na głowę mieszk. Świat 7,5 2,0 3,75 Polska 10,5 2,0 5,25 Ślad ekologiczny: Warszawy 6,25 tony GHG/osobę Poznania 8,1 tony GHG/osobę w 12

13 Realny potencjał ekonomiczny odnawialnych zasobów w energii oraz stan jego wykorzystania na 2006 rok (wg IEO we współpracy pracy z ( InE Potencjały odnawialnych zasobów energii Realny potencjał ekonomiczny- energia końcowa Stan wykorzystania potencjału ekonomicznego na 2006 r Rodzaje odnawialnych zasobów energii [TJ] [TJ] [%] Energetyka słoneczna, w tym: ,2 149,8 0,18 termiczna, w tym: ,9 149,6 0,18 przygotowanie cwu ,9 149,6 0,41 ogrzewanie co ,0 0,0 0,00 fotowoltaiczna 159,3 0,2 0,11 Energia geotermiczna, w tym: , ,0 12,4 Głęboka 4 200,0 535,0 12,7 Płytka 8 167, ,0 12,2 Biomasa, w tym: , ,0 32,0 odpady stałe suche , ,2 97,0 biogaz (odpady ( mokre , ,0 2,12 drewno opałowe ( lasy ) , ,8 100,0 uprawy energetyczne, w tym: , ,0 1,41 celulozowe ,0 0,0 0,00 cukrowo-skrobiowe-bioetanol , ,0 11,90 rzepak-biodiesel , ,0 3,94 kiszonki kukurydzy-biogaz ,9 0,0 0,00 Energetyka wodna , ,2 40,90 Energetyka wiatrowa, w tym ,6 921,6 0,21 na lądzie ,5 921,6 0,24 na morzu ,0 0,0 0,00 Razem ,4% Produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych wg województw, 2006 (wg ( IEO Struktura produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych wg rodzaju źródła wiatrowe wodne na biomasę biogazowe współspalanie biomasy Produkcja energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych, GWh

14 Na działania ania wspierające OZE PO IiŚ tylko 5,5 % środków, a w RPO to tylko 1,7 %(wg InE). W 2020 Polska ma osiągn gnąć 15% w OZE. LUBELSKIE 3,10% ŁÓDZKIE 2,72% LUBUSKIE 2,56% PODKARPACKIE 2,38% ZACHODNIO-POMORSKIE 2,27% PODLASKIE 1,89% WARMIŃSKO-MAZURSKIE 1,52% KUJAWSKO-POMORSKIE 1,50% ŚWIĘTOKRZYSKIE 1,50% MAZOWIECKIE 1,46% POMORSKIE 1,40% DOLNOŚLĄSKIE 1,38% MAŁOPOLSKIE 1,36% OPOLSKIE 1,30% ŚLĄSKIE 0,94% WIELKOPOLSKIE 0,79% Szacowane wykorzystanie potencjału u ekonomicznego (energia końcowa) w 2020 roku realny potencjał rynkowy (wg IEO we współpracy pracy z ( InE Potencjały odnawialnych zasobów energii Realny potencjał ekonomiczny- energia końcowa Wykorzystanie potencjału ekonomicznego w 2020 roku Rodzaje odnawialnych zasobów energii [TJ] [TJ] [%] Energetyka słoneczna, w tym: , ,2 23,3 termiczna, w tym: , ,9 23,2 przygotowanie cwu , ,8 40,0 ogrzewanie co , ,1 10,0 fotowoltaiczna 159,3 159,3 100,0 Energia geotermiczna, w tym: , ,0 98,8 głęboka 4 200, ,0 96,4 płytka 8 167, ,0 100,0 Biomasa, w tym: , ,5 88,8 odpady stałe suche , ,7 90,0 biogaz (odpady ( mokre , ,1 59,0 drewno opałowe ( lasy ) , ,8 100,0 uprawy energetyczne, w tym: , ,9 100,0 celulozowe , ,0 100,0 cukrowo-skrobiowe-bioetanol , ,0 100,0 rzepak-biodiesel , ,0 100,0 kiszonki kukurydzy-biogaz , ,9 100,0 Energetyka wodna , ,2 62,0 Energetyka wiatrowa, w tym , ,3 27,0 na lądzie , ,8 30,0 na morzu , ,5 10,0 Razem ,1 14

15 Efektywność energetyczna możliwo liwości 2,67 razy niższa efektywności energetyczna gospodarki niż UE15 sprawność elektrowni wynosi 36,5%, w Polsce a 46,5% w UE-15 zaledwie 20% sieci ciepłowniczych ma rury preizolowane izolacyjność termiczna mieszkań wynosi kwh/m2/rok, a w UE kwh/m2/rok w Natura 2000 jako szansa a nie zagrożenie Czynniki promujący region pod kątem usług (przede wszystkim turystycznych); Wykorzystanie do rolniczej produkcji i przetwórstwa ekologicznego; W latach nastąpił 4-krotny wzrost liczby gospodarstw ekologicznych (z 2286 do 9187 gospodarstw), 55-krotny wzrost powierzchni upraw, osiągając 228 tys. ha, oraz ponad 7-krotny wzrost liczby przetwórni ekologicznych, do ponad 150. Im większy dany obszar Natura 2000, a przedmiot ochrony bardziej specyficzny i niepowtarzalny, tym dla promocji lepiej. Wykorzystanie obszaru i jego promocja muszą być dostosowane do wymogów ochronnych siedlisk i gatunków, które zadecydowały o włączeniu do Natury Integracja działań ochronnych, turystycznych i rolniczych 15

16 Źródło: GRID Warszawa. Centrum Informacji o Środowisku w Dodatkowe źródła wspomagania finansowego nadwyżki w stosunku do limitów z Kioto - 20 mld zł w okresie od 2008 do 2012, 60 mld zł w ze sprzedaży uprawnień na aukcji możliwość wykorzystania środków ze sprzedaży aukcji do budowy nowych elektrowni do 15% kosztów zmiana alokacji funduszy UE (przegląd w (. r 2009 projektowany budżet UE na lata na wspieranie budowy niskowęglowych gospodarek 16

17 Obszar ZPP przyjazny klimatowi i efektywny w użytkowaniu u zasobów tworząc c stabilne warunki rozwoju dla przyszłych ych Program efektywnego wykorzystania energii wraz z rozwojem sieci elektroenergetycznych; Program rozwoju odnawialnych źródeł energii; Integracja Natury 2000 z lokalnym rozwojem (OZE, rolnictwo ekologiczne, ochrona). Dziękuje za uwagę! Andrzej Kassenberg Instytut na rzecz Ekorozwoju ul. Nabielaka 15 lok Warszawa tel. (22) fax. (22) a.kassenberg@ine-isd.org.pl Vortal klimatyczny 17