Krajowy Plan Działań (KPD) dot. odnawialnych źródeł energii do 2020 r. rola samorządów terytorialnych

Transkrypt

1 II FORUM OZE energiawgminie.pl Edycja "Energia, Gospodarka, Środowisko, PPP" Kraków Sala Obrad Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa, pl. Wszystkich Świętych 3/41 Krajowy Plan Działań (KPD) dot. odnawialnych źródeł energii do 2020 r. rola samorządów terytorialnych Grzegorz Wiśniewski Instytut Energetyki Odnawialnej (EC BREC IEO)

2 Cele Strategii rozwoju energetyki odnawialnej na lata r. Cel strategiczny, z 2,5% w 2000 do: 7,5% - w 2010 w bilansie energii pierwotnej 14% - w 2020 w bilansie energii pierwotnej Wzrost produkcji energii z OZE o: 235 PJ - (do 340 PJ) Trzy scenariusze rozwoju sektora zielonej energii elektrycznej: z ok. 2% udziału w 2000 do: 7,5% - w bilansie zużycia energii elektrycznej brutto ,0% - w bilansie zużycia energii elektrycznej brutto ,5% - w bilansie zużycia energii elektrycznej brutto 2010

3 Struktura końcowego zużycia energii z OZE w Polsce w latach (źródło: GUS, URE oraz oszacowania IEO Dane IEO: biomas stosowana przez użytkowników indywidualnych oraz struktura zużycia na rok 2010) 6,00 5,00 4,00 Mtoe 3,00 2,00 1,00 0, Ciepło, bez biomasy zużywanej w źródłach indywidualnych Energia elektryczna Paliwa transportowe Indywidualne biomasowe źródła ciepła

4 Udział procentowy OZE w końcowym zużyciu energii oraz końcowe zużycie energii w Polsce w latach % 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% Źródło danych: GUS, dane za 2010: wg IEO i KPD 6,8% 7,0% 6,8% 6,7% 6,7% 6,7% 6,7% 7,2% Cel KPD na ,58% 8,1% 8,6% Mtoe Udział OZE w końcowym zużyciu energii Końcowe zużycie energii

5 Produkcja energii elektrycznej z OZE w latach CEL 2010 ~11,6 TWh GWh Teza 1: współspalanie uszczupla rolę CHP i zielonego ciepła Teza 2: w stosunku do potencjału i możliwości - zbyt wolny rozwój energetyki wiatrowej wodne wiatrowe biogazowe biomasowe współspalanie

6 Wypełnienie zobowiązań odnośnie udziału energii elektrycznej z OZE w bilansie sprzedaży energii odbiorcom końcowym w postaci zakupu świadectw 11% 10% 9% 8% Stan wypełnienia obowiązku na dzień % 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% Obowiązek prawny w PL Wypełnienie obowiązku prawnego PL

7 Produkcja ciepła (w TJ) z odnawialnych źródeł energii, z wyłączeniem indywidualnych systemów grzewczych na biomasę wg GUS Biogaz TJ TJ biogaz z wysypisk odpadów biogaz z oczyszczalni ścieków pozostały biogaz Biomasa stała, elektrociepłownie zawodowe i przemysłowe Energia geotermalna Biogaz Energia promieniowania słonecznego

8 Produkcja energii elektrycznej oraz ceny dla odbiorców końcowych, 2009, Źródło: GUS

9 Liczba instalacji wytwarzających energię elektryczną z OZE, wg URE, stan na koniec grudnia dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińskomazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie Liczba instalacji biogaz z oczyszczalni ścieków i składowiskowy biogaz rolniczy biomasa PV wiatr el. wodna do 1MW el. wodna 5-10 MW el. wodna powyżej 10 MW współspalanie

10 Podsumowanie struktury i kierunków rozwoju OZE w latach Wsparcie współspalania: marnuje (niska sprawność) deficytowe (coraz droższe) paliwo jakim jest biomasa; blokuje rozwój nowych mocy w bioenergetyce (CHP i ciepłownictwo), niewielkie efekty ekologiczne (CO2) - wymagane pakietem klimatycznym. Wsparcie systemem zielonych certyfikatów dla dużej, zamortyzowanej energetyki wodnej kosztuje konsumenta energii nie przekłada się na nowe inwestycje Promocja jedynie biopaliw I-generacji w transporcie, w tym nieefektywnego biodiesla Niedostateczne wykorzystanie innowacji i dużego i zróżnicowanego w Polsce potencjały innych odnawialnych zasobów energii wiatru, słonecznej, geotermii płytkiej =>realizacja jedynie w ok. 60% celów na 2010 (OZE-E i biopaliwa), brak wzrostu udziału OZE w bilansie kraju (liczonego wg nowej dyrektywy 2009/28/WE), małe szanse na realizację 15,5% celu na 2020 r. Sukcesy inwestycyjne i obiecujące trendy: rozwój inwestycji w wykorzystanie energii słonecznej, ok. 400 MW mocy cieplnej w 2009 r. (roczne obroty na rynku krajowym ok. 500 mln zł, plus eksport 250 mln zł) Umiarkowane postępy nowych mocy w energetyce wiatrowej (163 MW 2008 i 273 MW 2009) i znaczące portfolio (70 GW) coraz lepiej przygotowanych projektów Ok nowych projektów budowy biogazowni (średnia moc 1,5 MW). 30 zaawansowanych projektów (ok.30 MW) możliwych do realizacji w latach 2010/2011

11 Krajowy plan działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych KPD KPD proponuje kontynuację: dotychczasowych priorytetów technologicznych związanych np. z dalszą silną presją na wykorzystanie biomasy dotychczasowego nieefektywnego systemu wsparcia stworzonego na potrzeby wdrażania (nieobowiązujących już) dyrektyw 2001/77/WE i 2003/30/WE z niewielkimi modyfikacjami KPD powinien być najważniejszym dokumentem programowym wdrożenia dyrektywy 2009/28/WE i instrumentem osiągnięcia 15,5% krajowego celu dla OZE w 2020 r. KPD nie uwzględnia: konieczności silnego powiązania wdrożenia dyrektywy 2009/28/WE z ogólnym planem wdrożenia pakietu klimatycznego UE w Polsce możliwości optymizacji zielonego energy mix na 2020r. ze względu na koszty bezpośrednie, koszty redukcji CO2 czy LCA wprowadzenia jak najbardziej efektywnych, ale dających KPD wiarygodność, instrumentów wsparcia Usunięcia barier wynikających z procedur inwestycyjnych..

12 Jak będzie liczone osiągniecie min. 15% celu na 2020 dla Polski wg dyrektywy o promocji stosowania energii z OZE 15% OZE C OZE E FZE OZE B PW S OZE ZWW OZEC OZEE OZEB -zużycie (~produkcja) zielonego ciepła [TJ] -zużycie (~produkcja) zielonej energii elektrycznej [TJ] -zużycie (~produkcja ) biopaliw [TJ] OZE ZWW - zużycie biomasy na potrzeby własne źródeł energii odnawialnej i energii wtórnej energii pochodnej (np. ciepła do podgrzewanie wsadu w biogazowni ciepłem odzyskanym z silnika na biogaz) [TJ] FZE PW S -finalne zużycie energii [TJ] -zużycie energii na potrzeby własne sektora energet. [TJ] -straty paliw i energii na przesyle i dystrybucji [TJ]

13 Wykorzystania potencjału rynkowego odnawialnych zasobów energii na 2020 w KPD Potencjał ekonomicznyenergia Wykorzystanie potencjału technicznego Wykorzystanie potencjału technicznego Planowane wykorzystanie w 2020 r. wg. KPD Potencjały odnawialnych zasobów energii Źródło: ekspertyza IEO dla Min Gospodarki końcowa Rodzaje odnawialnych zasobów energii [TJ] % % [TJ] Energetyka słoneczna, w tym: ,2% 0,9% termiczna, w tym: ,2% 0,9% przygotowanie cwu ,4% 2,0% ogrzewanie co ,0% 0,0% fotowoltaiczna 159 0,1% 0,1% 11 Energia geotermiczna, w tym: ,4% 18,0% głęboka ,7% 12,7% płytka ,2% 20,8% Biomasa, w tym: ,9% 32,8% ** Biomasa stała (odpadowa i uprawowa) ,2% 56,7% drewno opałowe (lasy) ,0% 100,0% * odpady stałe suche ,0% 100,0% * biogaz (odpady mokre) ,5% 2,0% uprawy energetyczne, w tym: ,4% 1,4% celulozowe ,0% 0,0% Brak danych cukrowo-skrobiowe-bioetanol ,9% 12,0% rzepak-biodiesel ,9% 4,0% kiszonki kukurydzy-biogaz ,0% 0,0% Brak danych Energetyka wodna ,9% 41,0% Energetyka wiatrowa, w tym ,2% 1,5% na lądzie ,2% 1,8% na morzu ,0% 0,0% Razem ,4% 18,5%

14 Krajowy Plan Działania do 2020 roku, wersja z 7 grudnia 2010 r 19% 26% Produkcja energii elektrycznej z OZE, % Produkcja ciepła z OZE, % 8% 2% 9% 12% 48% 55% 31% 78% Energia elektryczna Ciepło Paliwa Energia wiatrowa Biogaz Biomasa stała Energia wodna Energia geotermalna Biomasa stała Pompy ciepła Energia słoneczna Biogaz Produkcja energii elektrycznej z OZE, 2010 Produkcja ciepła z OZE, 2010 Obecnie większość wykorzystywanej energii z OZE (powyżej 90%) stanowi ciepło 28% 5% Energia wiatrowa Biogaz 24% 43% Biomasa stała Energia wodna 1% 1% 1% 2% 97% Energia geotermalna Energia słoneczna Biomasa stała Biogaz Pompy ciepła

15 Struktura wytwarzania energii elektrycznej i ciepła z OZE w 2020 roku, wg KPD 100% 90% 12,40% 7,65% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 31,48% 4,63% 1,70% 78,30% 40,62% 2,50% 3,01% 8,55% 9,16% Energia elektryczna Ciepło Biogaz Biomasa stała Małe el. wiatrowe E. wiatrowa morska En. wiatrowa lądowa Energia słoneczna Energia wodna Pompy ciepła Energia geotermalna

16 Prognozowany w KPD przyrost produkcji biopaliw i alternatywnych - wyprodukowanych z odnawialnych zasobów energii - paliw i energii elektrycznej w latach ktoe Biogaz, oleje roslinne itp. Biodiesel Bioetanol Energia elektryczna - transport drogowy Energia elektryczna- transport niedrogowy

17 Nakłady inwestycyjne na zieloną energię elektryczną i zielone ciepło wg nowych (przyrostów) mocy przewidzianych w KPD do 2020 r. Nakłady jednostkowe mln /MW wg DLR nakłady inwestycyjne [Euro/kW] Nakłady jednostkowe mln /MW wg KE 2020 Kotly na biomasę Pompy ciepła Kolektory słoneczne Elektrownie wiatrowe duże Cieplownie geotermalne Elektrownie wodne >10 MW Układy CHP na biomasę Elektrownie wodne 1MW - 10MW Elektrownie wiatrowe morskie Elektrownie wodne<1mw Elektrownie wiatrowe małe Systemy PV Biogazownie Eneretyka wiatrowa - ląd Enrgetyka wodna Biomasa - elektryczność Energetyka wiatrowa - morze Biomasa - kogeneracja Fotowoltaika Geotermiaelektrycznosć Geotermiakogeneracja Razem nakłady inwest. do 2020: 23 mld * Nie uwzględniono współspalania biomasy z węglem w elektrowniach Dodatkowo nakłady na zwiększenie zdolności produkcyjnych biopaliw : ok. 4 mld Euro. - 1,0 2,0 3,0 4,0 5,0

18 Rola samorządów we wdrażaniu nowej dyrektywy 2009/28/WE o promocji stosowania odnawialnych źródeł energii W dyrektywie są wskazania w zakresie roli samorządów, w tym jest wezwanie państw członkowskich UE do wyraźnego określenia i koordynacji obowiązków administracyjnych organów krajowych, regionalnych i lokalnych w zakresie procedur planowania przestrzennego, łącznie z przejrzystymi terminami rozpatrywania wniosków dotyczących planowania i budowy instalacji OZE) Komisji Europejska w wytycznych do opracowania KPD - Planów działań (z czerwca 2009 r.) pytała rządy: w jaki sposób organy regionalne, lokalne były zaangażowane w przygotowanie tego planu działania? czy istnieją plany opracowania regionalnych lub lokalnych strategii dotyczących wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych? W przypadku gdy odpowiednie kompetencje są przekazywane na szczebel regionalny lub lokalny, jakiego rodzaju mechanizm zapewni zgodność z celem krajowym? => oczekiwane są decentralizacja, duża rola małych źródeł OZE i energetyki rozproszonej.ale szczegółowe zadania samorządów we wdrażaniu dyrektywy nie zostały określona w polskim KPD; nie był też konsultowany i nie ma w nim informacji jakie przygotowawcze działania planistyczne na szczeblu lokalnym i regionalnym powinny być podjęte.

19 Wybrane inicjatywy samorządowe w zakresie energetyki odnawialnej wobec projektu KPD Stanowisko Konwentu Marszałków RP z18 marca 2008 wobec problemów zrównoważonego rozwoju i ograniczania emisji poprzez wykorzystanie OZE niepokojący jest brak konsultacji z samorządami planu wdrożenia dyrektywy 2009/28/WE wdrożenie dyrektywy 2009/28/WE wymaga aktywizacji i koordynacji działań na różnych szczeblach wnosi się o kompleksowy przegląd prawa w zakresie procedur inwestycyjnych w OZE z punktu widzenia ich uproszczenia i zintegrowania w spójną, procedurę realizacji inwestycji OZE proponuje się, aby Rząd RP określił kierunkowe bazowe cele krajowe udziału energii z OZE wyższe o 1-3 % niż 15% do dyrektywy 2009/28/WE Wobec niedoskonałości statystyki OZE, rząd przygotowując Plan działań powinien uwzględnić zbieranie danych na szczeblu regionalnym jako formę monitorowania wdrożenia ww. dyrektywy Stanowisko konwentu Marszałków RP w sprawie zrównoważonego rozwoju i wykorzystania OZE, z 18/03/2010

20 Stanowisko środowisk samorządowych UE wobec OZE i realizacji celów na 2020 rok Stanowisko Komitetu Regionów z 2-go grudnia 2010 r. w sprawie celów UE na 2020 (211/C 42/02) jest krytyczne wobec polityki Komisji Europejskiej Barrosa, nastawionej zdaniem regionów na budowanie interconnektorów a zaniedbywanie potrzeb rozwoju zielonej gospodarki i tworzeniu miejsc pracy oraz potrzeb regionów i zawiera min. następujące postulaty: Stworzyć mechanizm finansowy UE na wsparcie OZE i EE bazujący na opłatach największych emiterów CO2: 1/3 wpływów z aukcji na uprawnienia CO2 powinna zasilić fundusz na OZE i EE w regionach Zielona strategia energetyczna UE 2020 powinna skupiać się na cieple (i chłodzie) która stanowią dominujący element w bilansie energetycznym UE Zdecydowanie większa rola powinna przypaść małym technologiom OZE < 100 kw (małe elektrownie wiatrowe, systemy PV, etc), rozwojowi lokalnych sieci elektrycznych i w tych zadaniach lokalne samorządy powinny być wspierane przez organizacje pozarządowe OZE na obszarach wiejskich i zurbanizowanych do 2020 r. jest w stanie wytworzyć 1 mln miejsc pracy.

21 Polityka spójności i fundusze UE na OZE na lata Nowe wyzwanie dla samorządów Założenia (wg Marek Mielczarek, Komsja Europejska, DG Regio ): Europa 2020: inteligentny i zrównoważony rozwój sprzyjąjący włączeniu społecznemu ; wdrażanie pakietu 3 x 20%! Energia będzie ważnym priorytetem: inwestycje lokalne, regionalne i europejskie potrzeba poprawy sieci energetycznej EU (brak połączeń) Ramy czasowe procesu tworzenia budżetu UE: 1-sza połowa 2011: propozycje przyszłej perspektywy finansowej 1-sza połowa 2011: propozycje prawne dla polityki spójności i analiza oddziaływania 2012/13: przyjęcie nowych rozporządzeń unijnych dla polityki spójności 2014: wejście w życie Wyzwanie i niezbędne pilne prace przygotowawcze z uwagi na zapowiedziane przez Komisję warunki warunkowość pomocy przy ubieganiu się kraju i regionu i dotacje UE: wdrożenie wszystkich niezbędnych dyrektyw wymaganych przez Unię, np. dotyczących ochrony środowiska -posiadanie odpowiednich strategii rozwoju na poziomie krajowym i regionalnym

22 Dziękuję za uwagę Dodatkowe informacje: Dodatkowe dokumenty i dyskusja dotycząca samorządów: (aktualności)