Osiem powodów, dla których warto stosować tamsulosynę w leczeniu łagodnego rozrostu stercza u pacjenta z towarzyszącym nadciśnieniem tętniczym
|
|
- Feliks Kurek
- 9 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 26 Osiem powodów, dla których warto stosować tamsulosynę w leczeniu łagodnego rozrostu stercza u pacjenta z towarzyszącym nadciśnieniem tętniczym Osiem powodów, dla których warto stosować tamsulosynę w leczeniu łagodnego rozrostu stercza u pacjenta z towarzyszącym nadciśnieniem tętniczym Eight reasons for using tamsulosine in patients with benign prostatic hyperplasia and arterial hypertension Dr n. med. Katarzyna Kostka-Jeziorny Prof. dr hab. n. med. Andrzej Tykarski Katedra i Klinika Hipertensjologii, Angiologii i Chorób Wewnętrznych, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Kierownik Katedry i Kliniki: prof. dr hab. n. med. Andrzej Tykarski POWÓD 1. CZĘSTE WSPÓŁISTNIENIE NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO I ŁAGODNEGO ROZROSTU GRUCZOŁU KROKOWEGO Nadciśnienie tętnicze jest najbardziej rozpowszechnioną chorobą układu sercowo- -naczyniowego. Do największych programów epidemiologicznych ostatnich lat oceniających rozpowszechnienie nadciśnienia tętniczego w Polsce należą badania NAT- POL 2011 (Nadciśnienie Tętnicze w Polsce plus zaburzenia lipidowe i cukrzyca; 2011) oraz WOBASZ ( ) [1, 2]. Wynika z nich, że nadciśnienie tętnicze dotyczy 32 36% populacji dorosłych i wzrasta wraz z wiekiem. W pewnym uproszczeniu można oszacować, że 1/2 mężczyzn po 50. r.ż. ma nadciśnienie i odsetek ten wzrasta do 2/3 po 65. r.ż. Występowanie łagodnego rozrostu gruczołu krokowego (BPH, benign prostatic hyperplasia) również wzrasta wraz z wiekiem. Szacuje się, że ok. 50% mężczyzn po 50. r.ż., 60% po 60. r.ż. i 80% po 70 r.ż. wykazuje histologiczne cechy rozrostu stercza, natomiast objawy kliniczne występują u 30% mężczyzn po 65. r.ż. [3]. Pomijając ewentualny związek patogenetyczny między tymi dwiema chorobami, nadciśnienie tętnicze często współistnieje z przerostem gruczołu krokowego. Można przyjąć, że ok. 30% osób w wieku podeszłym cierpi jednocześnie na obie choroby. Co więcej, objawy zespołu dolegliwości ze strony dolnych dróg moczowych (LUTS, lower urinary tract symptoms), charakterystyczne dla łagodnego przerostu stercza, mogą się przyczyniać do nasilenia nadciśnienia tętniczego na skutek zwiększenia aktywności adrenergicznej [4] oraz nasilenia związanych z nim powikłań wieńcowych [5]. Zauważono również, że mężczyźni z chorobą niedokrwienną serca dwukrotnie częściej cierpią na LUTS i BPH, co sugeruje tło naczyniowe tych chorób [6].
2 Osiem powodów, dla których warto stosować tamsulosynę w leczeniu łagodnego rozrostu stercza u pacjenta z towarzyszącym nadciśnieniem tętniczym 27 POWÓD 2. ZMIENIAJĄCE SIĘ ZASADY LECZENIA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO OSŁABIŁY POZYCJĘ Α 1 -ADRENOLITYKÓW NIEUROSELEKTYWNYCH Według wytycznych ESH 2007 i PTNT 2008 r. celem leczenia pacjentów z nadciśnieniem tętniczym jest zmniejszenie śmiertelności i ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych poprzez obniżenie ciśnienia tętniczego do wartości uznanych za prawidłowe oraz poprzez tzw. leczenie pozahipotensyjne [7, 8]. Zgodnie z zasadami evidence based medicine, do leków hipotensyjnych I rzutu zalicza się leki z pięciu grup, które w dużych badaniach klinicznych wykazały nie tylko skuteczność w obniżaniu ciśnienia tętniczego, lecz także korzystny wpływ na ryzyko zgonu i incydentów sercowo-naczyniowych. Są to: 1. diuretyki tiazydowe 2. β-adrenolityki 3. antagoniści wapnia 4. inhibitory konwertazy angiotensyny 5. antagoniści receptora AT1 angiotensyny II. Warto zauważyć, że od ukazania się wytycznych ESH w 2003 r. nie ma wśród nich szóstej grupy leków hipotensyjnych, α-adrenolityków, które stosuje się również w celu złagodzenia objawów LUTS i poprawy przepływu moczu [9]. Natomiast od czasu publikacji wytycznych ESH 2007 spośród sytuacji klinicznych, w których wykorzystuje się zasadę indywidualizacji terapii hipotensyjnej, nie wymienia się towarzyszącego łagodnego rozrostu gruczołu krokowego jako wskazania do zastosowania w I rzucie działających hipotensyjnie nieuroselektywnych α-adrenolityków, takich jak doksazosyna. Eksperci uznali zapewne, że warunkiem podstawowym zastosowania leku hipotensyjnego w I rzucie są dowody na korzyści w zakresie redukcji ryzyka zgonu i incydentów sercowo-naczyniowych, a takich nie ma w przypadku α-adrenolityków. POWÓD 3. UNIKANIE Α 1 -ADRENOLITYKÓW NIEUROSELEKTYWNYCH W TERAPII HIPOTENSYJNEJ UŁATWIA DZIAŁANIE UROLOGOWI Farmakoterapia łagodnego rozrostu stercza jest zróżnicowana w zależności od nasilenia objawów, stopnia powiększenia gruczołu krokowego i ewentualnej obecności dodatkowych dolegliwości związanych z nadreaktywnością pęcherza lub współistniejących zaburzeń erekcji. Schemat takiego postępowania farmakologicznego zaproponowany przez Roehrborna przedstawiono na rycinie 1 [9]. Chociaż leki -adrenolityczne są podstawą takiej farmakoterapii, nie jest to jedyna możliwość, często zaś urolog decyduje się na leczenie skojarzone. Również ocena efektów leczenia jest z oczywistych względów utrudniona w przypadku kontynuowania terapii przez lekarza pierwszego kontaktu czy hipertensjologa za pomocą -adrenolityku nieuroselektywnego. Dawniejsza koncepcja jednoczesnego leczenia nadciśnienia tętniczego i łagodnego rozrostu stercza za pomocą α-adrenolityków mających wskazania do leczenia obu tych chorób nie jest już zalecana w nowych wytycznych ESH z 2013 r. ze względu na wątpliwe korzyści z ich stosowania w zakresie redukcji ryzyka incydentów sercowo- -naczyniowych. A zatem leki z grupy α-adrenolityków nie powinny być stosowane
3 28 Osiem powodów, dla których warto stosować tamsulosynę w leczeniu łagodnego rozrostu stercza u pacjenta z towarzyszącym nadciśnieniem tętniczym RYCINA 1 Schemat farmakoterapii przerostu prostaty wg Roehrborna (2008). IPSS < 7 IPSS < 7 < 30* niskie obserwacja > 30* wyższe baczna obserwacja profilaktyka finasteryd < 30* niskie -bloker > 30* wyższe -bloker + finasteryd OAB dominujące -bloker + lek antycholinergiczny POWÓD 5. ZASTOSOWANIE TAMSULOSYNY PRZEZ UROLOGA UŁATWIA PRAWIDŁOWE PROWADZENIE TERAPII HIPOTENSYJNEJ PRZEZ HIPERTENSJOLOGA Według aktualnych wytycznych ESH/ESC z 2013 r. i PTNT z 2011 r. celem leczenia pacjentów z nadciśnieniem tętniczym jest zmniejszenie śmiertelności i ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych. W terapii należy stosować leki, które w dużych badaniach klinicznych wykazały nie tylko skuteczność w obniżaniu ciśnienia tętniczego, lecz także korzystny wpływ na ryzyko zgonów i incydentów sercowo-naczyniowych [15, 16]. Ponieważ w odniesieniu do -adrenolityków nie wykazano taw monoterapii hipotensyjnej nawet u pacjentów z towarzyszącym łagodnym rozrostem prostaty. Mimo znajomości tych faktów hipertensjolodzy mają naturalną skłonność do wyboru takich preparatów jak doksazosyna i terazosyna, które oprócz korzystnego wpływu na LUTS wykazują dodatkowy efekt hipotensyjny. Tymczasem wydaje się, że decyzję o zastosowaniu leku -adrenolitycznego ze wskazań urologicznych i wybór leku należy pozostawić urologowi, przy czym istnieje możliwość późniejszej zmiany preparatu w zależności od uzyskanego za pomocą innych leków efektu hipotensyjnego. POWÓD 4. TAMSULOSYNA I Α 1 -ADRENOLITYKI NIEUROSELEKTYWNE MAJĄ PEWNE ODMIENNE CECHY Wyróżniamy trzy podtypy receptorów : receptory A, zlokalizowane głównie w zrębie gruczołu krokowego, mniej liczne receptory D, występujące w mięśniówce szyi pęcherza moczowego i sterczowym odcinku cewki moczowej, oraz receptory B, umiejscowione w wielu narządach, ale, co istotne, licznie reprezentowane w mięśniówce tętnic, a niemal nieobecne w prostacie. W hiperplastycznej tkance stercza przewaga receptorów A jest jeszcze większa niż w przypadku zdrowej prostaty. Blokada receptorów B jest odpowiedzialna za efekt hipotensyjny, ale także za typowe objawy RYCINA 2 Leki -adrenolityczne.,2 -adrenolityki (stosowane jedynie w leczeniu nadciśnienia w przebiegu guza chromochłonnego) fentolamina fenoksybenzamina -adrenolityki nieselektywne prazosyna (niestosowana w leczeniu LUTS) doksazosyna terazosyna alfulozyna (klinicznie uroselektywna) -adrenolityki uroselektywne tamsulosyna (farmakologicznie uroselektywna) niepożądane -adrenolityków, natomiast blokada receptorów A umożliwia zmniejszenie objawów LUTS związanych z łagodnym rozrostem stercza. Na podstawie wpływu na opisane podtypy receptora leki -adrenolityczne dzielimy na nieuroselektywne (np. doksazosyna, terazosyna i alfuzosyna), czyli blokujące receptory A i B, oraz uroselektywne (tamsulosyna), czyli blokujące preferencyjnie receptory A w sterczu (ryc. 2). Pojęcie uroselektywności jest stosunkowo nowe, wywodzi się z nauk farmakologicznych i eksperymentalnych, zyskuje sobie jednak coraz szersze uznanie wśród farmakologów klinicznych, jest też używane w piśmiennictwie urologicznym. Badania porównawcze oraz metaanalizy wykazują, że skuteczność kliniczna wszystkich -adrenolityków w zakresie zmniejszenia objawów LUTS i maksymalnego przepływu moczu jest porównywalna [10]. Natomiast jedynie -adrenolityki nieuroselektywne, doksazosyna i terazosyna, mają istotne działanie hipotensyjne. Konsekwencją dobrego efektu hipotensyjnego związanego z obwodowym blokowaniem receptorów i rozszerzeniem naczyń są jednak stosunkowo częste objawy niepożądane. Należą do nich: hipotonia ortostatyczna jako efekt pierwszej dawki, zawroty głowy, astenia, bóle głowy i tachykardia z kołataniem serca. Objawy te są znacznie rzadsze w przypadku tamsulosyny [11, 12]. Objawy niepożądane ze strony -adrenolityków nieselektywnych są rezultatem nie tylko nadmiernego efektu hipotensyjnego, ale także blokady receptorów α w innych tkankach, w tym w ośrodkowym układzie nerwowym [13]. Nawet badania porównawcze dwóch klinicznie uroselektywnych preparatów alfuzosyny i tamsulosyny (ALFOTAM) wykazują mniejszą częstość objawów niepożądanych ze strony układu naczyniowego w przypadku receptorowo uroselektywnej tamsulosyny [14]. W podwójnie ślepym, kontrolowanym badaniu dotyczącym tamsulosyny w dawce 0,2 mg i 0,4 mg ryzyko istotnej klinicznie hipotonii ortostatycznej wynosiło odpowiednio 0,2 i 0,4% [12].
4 Osiem powodów, dla których warto stosować tamsulosynę w leczeniu łagodnego rozrostu stercza u pacjenta z towarzyszącym nadciśnieniem tętniczym 29 kich korzyści, odstępuje się od zasady indywidualizacji terapii hipotensyjnej w przypadku towarzyszącego rozrostu stercza. Pacjenci z nadciśnieniem tętniczym i BPH to na ogół osoby w wieku podeszłym, którym często towarzyszą także powikłania sercowo-naczyniowe. Zalecenie przez urologa takim pacjentom preparatu z grupy -adrenolityków o dodatkowych właściwościach hipotensyjnych (doksazosyna, terazosyna) uniemożliwia zastosowanie innych ważnych grup leków, które zmniejszają ryzyko sercowo-naczyniowe i są, zgodnie z wytycznymi i dużymi badaniami klinicznymi, preferowane w określonych sytuacjach klinicznych. W przypadku pacjentów w wieku podeszłym bez powikłań sercowo-naczyniowych preferuje się rozpoczęcie terapii od diuretyku tiazydowego lub antagonisty wapnia. Z tego wynika, że możliwość zastosowania nieuroselektywnego -adrenolityku o właściwościach hipotensyjnych pojawia się dopiero w III rzucie. Dlatego znacznie bezpieczniejszą opcją dla urologa, który decyduje się na zastosowanie leku z tej grupy ze względu na stwierdzone LUTS i BPH, jest zastosowanie -adrenolityku uroselektywnego, tamsulosyny, który nie przeszkadza w prowadzeniu optymalnej terapii hipotensyjnej. Te same argumenty przemawiają za zastosowaniem przez urologa tamsulosyny w przypadku, gdy trafia do niego pacjent już leczony hipotensyjnie z dobrą kontrolą ciśnienia tętniczego. Ewentualne włączenie -adrenolityku nieuroselektywnego może spowodować nadmierny spadek ciśnienia tętniczego. POWÓD 6. TAMSULOSYNA JEST BEZPIECZNIEJSZA U PACJENTÓW STOSUJĄCYCH JEDNOCZEŚNIE INHIBITORY FOSFODIESTERAZY TYPU 5 Jednym z objawów towarzyszących rozrostowi stercza są zaburzenia erekcji. Coraz bardziej rozpowszechnione w leczeniu tych zaburzeń są inhibitory fosfodiesterazy typu 5. Ich łączne stosowanie z lekami wazodylatacyjnymi obarczone jest u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca ryzykiem zaostrzenia objawów tej choroby, a nawet wystąpienia ostrego incydentu wieńcowego [17]. Sildenafil i inne leki z tej grupy są przeciwwskazane u pacjentów stosujących azotany, jednak ich stosowanie u pacjentów leczonych -adrenolitykami obarczone jest również ryzykiem nadmiernego efektu wazodylatacyjnego. Z drugiej strony, racjonalne stosowanie długo działających inhibitorów fosfodiesterazy typu 5 u osób nieprzyjmujących azotanów wywołuje efekty naczynioprotekcyjne, poprawia funkcję śródbłonka, może być także zalecane u pacjentów obciążonych kardiologicznie. Znacznie bezpieczniejszy u pacjentów stosujących inhibitory fosfodiesterazy typu 5 jest wybór -adrenolityku uroselektywnego, tamsulosyny, szczególnie o przedłużonym uwalnianiu, niż nieuroselektywnych, doksazosyny i terazosyny, ze względu na mniejsze ryzyko nadmiernej hipotonii [18]. Ponadto fakt zaburzeń erekcji oraz stosowanie, czasami poza zaleceniami lekarskimi, inhibitorów fosfodiesterazy typu 5, pacjent chętniej ujawnia urologowi ze względu na charakter specjalizacji. POWÓD 7. TAMSULOSYNA JEST SZCZEGÓLNIE BEZPIECZNA W FORMIE O PRZEDŁUŻONYM DZIAŁANIU Stosowane obecnie ze wskazań urologicznych -adrenolityki: doksazosyna, alfulosyna i tamsulosyna, występują w preparatach o przedłużonym uwalnianiu, które zmniejszają ryzyko hipotonii ortostatycznej. Jednak nawet w tej postaci doksazosyna XL jest preparatem wywołującym znaczny efekt hipotensyjny, a tamsulosyna OCAS nie powoduje istotnego spadku ciśnienia tętniczego i ryzyka hipotonii [19]. POWÓD 8. TAMSULOSYNA WPISUJE SIĘ W ALGORYTM LECZENIA HIPOTENSYJNEGO U PACJENTA Z ŁAGODNYM ROZROSTEM STERCZA W 2011 r. sformułowano konsensus ekspertów Polskiego Towarzystwa Urologicznego oraz PTNT na temat stosowania -adrenolityków w przypadku współwystępowania nadciśnienia tętniczego i rozrostu gruczołu krokowego [20]. W algorytmie postępowania u takich pacjentów preparaty uroselektywne, takie jak tamsulosyna, mają znacznie większe zastosowanie niż typowe preparaty nieuroselektywne. Decyzja o wyborze leków hipotensyjnych leży w rękach hipertensjologa, który powinien się kierować ogólnymi zasadami leczenia nadciśnienia u osób w wieku podeszłym, stosując w I i II rzucie leki z pięciu RYCINA 3 Algorytm leczenia nadciśnienia tętniczego u pacjenta z przerostem prostaty. Urolog RR Hipertensjolog RR (ewentualna decyzja o le- (decyzja o farmakologicznym czeniu -adrenolitykiem) leczeniu hipotensyjnym) > 140/90 mmhg -adrenolityk lek hipotensyjny I rzutu (diuretyk uroselektywny tiazydowy, β-bloker, antagonista > 140/90 mmhg wapnia, IKA lub sartan) terapia skojarzona > 140/90 mmhg (dwa leki I-rzutowe) możliwość dodania w III rzucie -adrenolityku nieselektywnego < 140/90 mmhg < 140/90 mmhg > 140/90 mmhg
5 30 Osiem powodów, dla których warto stosować tamsulosynę w leczeniu łagodnego rozrostu stercza u pacjenta z towarzyszącym nadciśnieniem tętniczym podstawowych grup. Decyzja o zastosowaniu -adrenolityku z powodu objawów rozrostu stercza powinna należeć do urologa, z uwzględnieniem optymalnie bezpiecznego preparatu uroselektywnego, np. tamsulosyny, niezależnie od obecności nadciśnienia tętniczego. Jedynie w przypadku konieczności intensyfikacji leczenia hipotensyjnego hipertensjolog, w porozumieniu z urologiem, może podjąć decyzję o dołączeniu w III rzucie lub zamianie -adrenolityku uroselektywnego na nieuroselektywny o działaniu hipotensyjnym (ryc. 3). Adres do korespondencji: prof. dr hab. n. med. Andrzej Tykarski Katedra i Klinika Hipertensjologii, Angiologii i Chorób Wewnętrznych, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Poznań, ul. Długa 1/ 2 Piśmiennictwo: 1. Zdrojewski T., Bandosz P., Szpakowski P. et al.: Ocena wybranych problemów dotyczących rozpowszechnienia i terapii nadciśnienia tętniczego w Polsce na podstawie badania NATPOL PLUS. W: Postępy w nefrologii i nadciśnieniu tętniczym. Więcek A., Kokot F. (red.). Tom II. Medycyna Praktyczna, Kraków 2002: Tykarski A., Posadzy-Małaczyńska A., Wyrzykowski B. et al.: Rozpowszechnienie nadciśnienia tętniczego oraz skuteczność jego leczenia u dorosłych mieszkańców naszego kraju. Wyniki programu WOBASZ. Kardiol. Pol. 2005; 63: 6(S4). 3. Berry S.J., Coffey D.S., Walsh P.C. et al.: The development of human benign prostatic hyperplasia with age. J. Urol. 1984; 132(3): Fagius J., Karhuvaara S.: Sympathetic activity and blood pressure increases with bladder distension in humans. Hypertension 1989; 14: Lee T.M., Su F.M., Chen M.F. et al.: Acute effects of urinary bladder distention on the coronary circulation in patients with early atherosclerosis. J. Am. Coll. Cardiol. 2000; 36: Souverein P.C., Herings R.M., de la Rosette J.J. et al.: Evaluating adverse cardiovascular effects of drug treatment for benign prostatic hyperplasia (BPH): methodological considerations. J. Clin. Epidemiol. 2001; 54: Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym. Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego oraz Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce. Nadciśnienie Tętnicze 2008, supl. C. 8. Mancia G., De Backer G., Dominiczak A. et al.: 2007 Guidelines for the Management of Arterial Hypertension: The Task Force for the Management of Arterial Hypertension of the European Society of Hypertension (ESH) and of the European Society of Cardiology (ESC). J. Hypertens. 2007; 25: Roehrborn C.G., McConnell J.D.: Etiology, pathophysiology, epidemiology and natural history of benign prostatic hyperplasia. W: Campbell s urology. Walsh P.C., Retik A.B., Vaughan Jr E.D., Wein A.J. (red.). Philadelphia (PA): Saunders, 2002: AUA Practice Guidelines Committee. AUA Guideline on the Management of Benign Prostatic Hyperplasia (2003). Chapter 3: Results of the treatment outcomes analyses [online: main_reports/ guidelines/bph_management/chapt_3_ appendix. pdf]. 11. Elhilali M., Emberton M., Matzkin H. et al.: Long-term efficacy and safety of alfuzosin 10 mg once daily: a 2-year experience in real-life practice. BJU Int. 2006; 97(3): Narayan P., Lowe F.C.: The effects of tamsulosin on vital signs in two multicenter, placebo-controlled studies. Cardiovasc. Rev. Rep. 2000; 21: Jardin A., Andersson K.E., Chapple C. et al.: -Adrenoceptor antagonists in the treatment of BPH. W: Benign prostatic hyperplasia. Proceedings of the 5th International Consultation on Benign Prostatic Hyperplasia (BPH). Chatelain C., Denis L., Foo K.T. et al. (red.) Jun 25-28; Paris. Plymouth: Plymbridge Distributors Ltd, 2001: Nordling J. Efficacy and safety of two doses (10 and 15 mg) of alfuzosin or tamsulosin (0.4 mg) once daily for treating symptomatic benign prostatic hyperplasia. BJU Int. 2005; 95: Wytyczne ESH/ESC dotyczące postępowania w nadciśnieniu tętniczym w 2013 roku. Kardiologia Polska 2013; 71(supl. III):
6 Osiem powodów, dla których warto stosować tamsulosynę w leczeniu łagodnego rozrostu stercza u pacjenta z towarzyszącym nadciśnieniem tętniczym Widecka K., Grodzicki T., Narkiewicz K. et al.: Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym 2011 rok. Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego. Nadciśnienie Tętnicze 2011; 5: Kloner R.A.: Pharmacology and drug interaction effects of the phosphodiesterase 5 inhibitors: focus on alpha-blocker interactions. Am. J. Cardiol. 2005; 96: 42M-60M. 18. Cialis (tadalafil) tablets [package insert] Aug 26 [online: [Accessed 2006 Mar 1]. 19. Michel M.C., Korstanje C. et al.: Bezpieczeństwo kardiologiczne preparatu tamsulozyny wykorzystującego technologię doustnego systemu kontrolowanej absorpcji (OCAS) w porównaniu z preparatem o zmodyfikowanym uwalnianiu. Eur. Urol. Supplements 2005; 4: Tykarski A., Borkowski A., Filipiak K. et al.: Leczenie nadciśnienia tętniczego u pacjenta z towarzyszącym łagodnym rozrostem stercza. Punkt widzenia hipertensjologa i urologa. Nadciśnienie Tętnicze 2009; 5: 1-8.
Leczenie nadciśnienia tętniczego u pacjenta z towarzyszącym łagodnym rozrostem stercza. Punkt widzenia hipertensjologa i urologa
Andrzej Tykarski 1, Andrzej Borkowski 2, Krzysztof J. Filipiak 3, Krzysztof Narkiewicz 4, Marek Sosnowski 5, Zbigniew Wolski 6 KONSENSUS 1 Katedra i Klinika Hipertensjologii, Angiologii i Chorób Wewnętrznych,
Leczenie nadciśnienia tętniczego u pacjenta z towarzyszącym łagodnym rozrostem stercza. Punkt widzenia hipertensjologa i urologa
łagodnym rozrostem stercza. Punkt widzenia hipertensjologa i urologa Treatment of hypertension in patients with concomitant benign prostatic hyperplasia Przedrukowano z: Nadciśnienie Tętnicze 2009, tom
Znaczenie obecności schorzeń towarzyszących łagodnemu rozrostowi stercza w podejmowaniu decyzji terapeutycznych przez polskich urologów.
Znaczenie obecności schorzeń towarzyszących łagodnemu rozrostowi stercza w podejmowaniu decyzji terapeutycznych przez polskich urologów. Program DAL-SAFE /ALFUS_L_01798/ Ocena wyników programu epidemiologicznego.
Materiały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego
Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )
Przegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski.
Przegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski. Program MOTO-BIP /PM_L_0257/ Ocena wyników programu epidemiologicznego. Dr n. med. Bartosz Małkiewicz
Rejestr codziennej praktyki lekarskiej dotyczący cy leczenia nadciśnienia nienia tętniczego t tniczego. czynnikami ryzyka sercowo- naczyniowego
Rejestr codziennej praktyki lekarskiej dotyczący cy leczenia nadciśnienia nienia tętniczego t tniczego współwyst występującego z innymi czynnikami ryzyka sercowo- naczyniowego Nr rejestru: HOE 498_9004
Śmiertelność przypisana w tys; całość Ezzatti M. Lancet 2002; 360: 1347
Nadciśnienie tętnicze Prewencja i leczenie Prof. dr hab. med. Danuta Czarnecka I Klinika Kardiologii i Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Jagielloński, Kraków Warszawa.07.04.2013
RAPORT KOŃCOWY Z BADANIA
RAPORT KOŃCOWY Z BADANIA dotyczącego dodatkowych czynników współistniejących z nadciśnieniem tętniczym mających wpływ na wybór nebiwololu w leczeniu polskiej populacji pacjentów z NT W przypadku jakiegokolwiek
Produkty złożone (combo) stosowane w nadciśnieniu tętniczym a system refundacji leków ocena potencjału oszczędności
Produkty złożone (combo) stosowane w nadciśnieniu tętniczym a system refundacji leków ocena potencjału oszczędności MIEJ SERCE I PATRZAJ W SERCE... I TĘTNICE HEALTH PROJECT MANAGEMENT 23 maja 2016 r. Nieprzestrzeganie
Nadciśnienie tętnicze u chorych z cukrzycą - groźny duet. prof. Włodzimierz J. Musiał
Nadciśnienie tętnicze u chorych z cukrzycą - groźny duet. prof. Włodzimierz J. Musiał Plan wykładu Epidemiologia Jaki wpływ ma współwystępowanie nadciśnienia u chorych z cukrzycą Do jakich wartości obniżać
Pułapki farmakoterapii nadciśnienia tętniczego. Piotr Rozentryt III Katedra i Kliniczny Oddział Kardiologii Śląskie Centrum Chorób Serca, Zabrze
Pułapki farmakoterapii nadciśnienia tętniczego Piotr Rozentryt III Katedra i Kliniczny Oddział Kardiologii Śląskie Centrum Chorób Serca, Zabrze Leczenie nadciśnienia tętniczego versus leczenie chorego
Przywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie
Przywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie Jak wspomniano we wcześniejszych artykułach cyklu, strategia postępowania w migotaniu przedsionków (AF) polega albo na kontroli częstości rytmu komór i zapobieganiu
Aneks III. Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta.
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta. Uwaga: Niniejsze zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego
Denerwacja nerek stan wiedzy 2013. Prof. dr hab. med. Andrzej Januszewicz Klinika Nadciśnienia Tętniczego Instytut Kardiologii
Denerwacja nerek stan wiedzy 2013 Prof. dr hab. med. Andrzej Januszewicz Klinika Nadciśnienia Tętniczego Instytut Kardiologii Katowice, 21 listopada 2013 2009 Lancet. 2009;373:1275-1281 Pierwsza ocena
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Nadciśnienie tętnicze od A do Z 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek )
Spis treści. 1. Przyczyny nadciśnienia tętniczego Bogdan Wyrzykowski... 13
Spis treści 1. Przyczyny nadciśnienia tętniczego Bogdan Wyrzykowski........ 13 Genetyczne uwarunkowania pierwotnego nadciśnienia tętniczego..... 14 Nadciśnienie monogeniczne..................................
Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę?
Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Piotr Ponikowski Klinika Chorób Serca Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Ośrodek Chorób Serca Szpitala Wojskowego we Wrocławiu Niewydolność
Rejestr codziennej praktyki lekarskiej w zakresie leczenia choroby wieńcowej
Rejestr codziennej praktyki lekarskiej w zakresie leczenia choroby wieńcowej Badanie Nr: BETAX_L_01459 Autorzy: Dr hab. n. med. Marek Kuch, Klinika Kardiologii, Uniwersytet Medyczny w Warszawie Michał
FARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO. Prof. dr hab. Jan J. Braszko Zakład Farmakologii Klinicznej UMB
FARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO Prof. dr hab. Jan J. Braszko Zakład Farmakologii Klinicznej UMB Oparte na dowodach zalecenia w leczeniu nadciśnienia tętniczego wg. Joint National Committee (JNC
Wartość subklinicznych uszkodzeń narządowych w ocenie ryzyka sercowonaczyniowego. ma znaczenie?
Wartość subklinicznych uszkodzeń narządowych w ocenie ryzyka sercowonaczyniowego czy płeć ma znaczenie? dr n. med. Lucyna Woźnicka-Leśkiewicz Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Nadciśnienie tętnicze. Prezentacja opracowana przez lek.med. Mariana Słombę
Nadciśnienie tętnicze Prezentacja opracowana przez lek.med. Mariana Słombę EPIDEMIOLOGIA: Odsetek nadciśnienia tętniczego w populacji Polski w wieku średnim (36-64 lat) wynosi 44-46% wśród mężczyzn i 36-42%
Kamiren (Doxazosinum) 1 mg, 2 mg, 4 mg tabletki
Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. - Należy zachować tę ulotkę, aby w razie potrzeby móc ją ponownie przeczytać. - Należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty, gdy potrzebna
CMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca
CMC/2015/03/WJ/03 Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca Dane pacjenta Imię:... Nazwisko:... PESEL:... Rozpoznane choroby: Nadciśnienie tętnicze Choroba wieńcowa Przebyty zawał
Spis treści. Przedmowa Badanie pacjenta z chorobami sercowo-naczyniowymi... 13
Spis treści Przedmowa................ 11 1. Badanie pacjenta z chorobami sercowo-naczyniowymi.................. 13 Najważniejsze problemy diagnostyczne....... 13 Ból w klatce piersiowej........... 14 Ostry
Algorytm wyboru terapii hipotensyjnej krajobraz po badaniu ASCOT-BPLA
Choroby Serca i Naczyń 26, tom 3, supl. A, A5 A9 Algorytm wyboru terapii hipotensyjnej krajobraz po badaniu ASCOT-BPLA Marcin Grabowski, Krzysztof J. Filipiak I Katedra i Klinika Kardiologii Akademii Medycznej
Tomasz Grodzicki 1, Krzysztof Narkiewicz 2. Klasyfikacja nadciśnienia tętniczego. Summary
Tomasz Grodzicki 1, Krzysztof Narkiewicz 2 ARTYKUŁ POGLĄDOWY 1 Katedra Chorób Wewnętrznych i Gerontologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie 2 Katedra Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii
Czy po badaniu ADVANCE leczenie hipotensyjne chorych na cukrzycę stanie się bardziej advanced zaawansowane?
KOMENTARZ Czy po badaniu ADVANCE leczenie hipotensyjne chorych na cukrzycę stanie się bardziej advanced zaawansowane? Andrzej Tykarski Przedstawione na Kongresie ESC w Wiedniu i opublikowane jednocześnie
VI Konferencja "Zaawansowany kurs hipertensjologii dla specjalistów
VI Konferencja "Zaawansowany kurs hipertensjologii dla specjalistów PIĄTEK, 30 CZERWCA 2017 ROKU 12.00 14.30 Warsztaty echokardiograficzne pt. Serce nadciśnieniowca oczami echokardiografisty prof. dr hab.
Ostre zespoły wieńcowe u kobiet od rozpoznania do odległych wyników leczenia
Ostre zespoły wieńcowe u kobiet od rozpoznania do odległych wyników leczenia Janina Stępińska Klinika Intensywnej Terapii Kardiologicznej Instytut Kardiologii, Warszawa o Abott Potencjalny konflikt interesów
ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW
ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW Rozprawa doktorska Autor: lek. Marcin Wełnicki Promotor: prof. dr hab. n. med Artur
Leczenie nadciśnienia tętniczego u dorosłych chorych na cukrzycę
ZALECENIA ISSN 1640 8497 Stanowisko American Diabetes Association Leczenie nadciśnienia tętniczego u dorosłych chorych na cukrzycę Treatment of hypertension in adults with diabetes Przedrukowano za zgodą
Leczenie nadciśnienia tętniczego u dorosłych chorych na cukrzycę
ZALECENIA ISSN 1640 8497 Stanowisko American Diabetes Association Leczenie nadciśnienia tętniczego u dorosłych chorych na cukrzycę Hypertension management in adults with diabetes Przedrukowano za zgodą
CZWARTEK 5 października 2006
5 października 2006 www.10zjazdptnt.viamedica.pl 25 10.00 11.30 SALA C SESJA OTWARTA DLA PUBLICZNOŚCI I PRASY Dieta a nadciśnienie tętnicze Kalina Kawecka-Jaszcz (Kraków), Andrzej Januszewicz (Warszawa)
Migotanie przedsionków czynniki ograniczające dostępności do współczesnej terapii
Migotanie przedsionków czynniki ograniczające dostępności do współczesnej terapii Piotr Pruszczyk, Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Centrum Diagnostyki i Leczenia
Stosowanie preparatu BioCardine900 u chorych. z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń
Jan Z. Peruga, Stosowanie preparatu BioCardine900 u chorych z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń wieńcowych II Katedra Kardiologii Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi 1 Jednym
Przypadki kliniczne w nadciśnieniu tętniczym i łagodnym rozroście gruczołu krokowego
12 Przypadki kliniczne w nadciśnieniu tętniczym i łagodnym rozroście gruczołu krokowego Przypadki kliniczne w nadciśnieniu tętniczym i łagodnym rozroście gruczołu krokowego Brak tyt. ang. Dr n. med. Katarzyna
Testy wysiłkowe w wadach serca
XX Konferencja Szkoleniowa i XVI Międzynarodowa Konferencja Wspólna SENiT oraz ISHNE 5-8 marca 2014 roku, Kościelisko Testy wysiłkowe w wadach serca Sławomira Borowicz-Bieńkowska Katedra Rehabilitacji
Aktywność fizyczna u chorych z nadciśnieniem tętniczym II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK
Aktywność fizyczna u chorych z nadciśnieniem tętniczym II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 1 Rozpowszechnienie nadciśnienia tętniczego ( 140/90 mmhg) Rozpowszechnienie nadciśnienia tętniczego UWAGA NATPOL
Ostre Zespoły Wieńcowe znaczenie leczenia przeciwpłytkowego, możliwości realizacji w polskich warunkach
Ostre Zespoły Wieńcowe znaczenie leczenia przeciwpłytkowego, możliwości realizacji w polskich warunkach Andrzej Budaj Przewodniczący komisji Wytycznych i Szkolenia PTK Kierownik Kliniki Kardiologii CMKP,
Definicja, podział i częstość występowania opornego nadciśnienia tętniczego
Rozdział 2. Definicja, podział i częstość występowania opornego nadciśnienia tętniczego ANDRZEJ JANUSZEWICZ, ALEKSANDER PREJBISZ 2.1. DEFINICJA OPORNEGO NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO W ubiegłych dekadach zwłaszcza
Hipercholesterolemia najgorzej kontrolowany czynnik ryzyka w Polsce punkt widzenia lekarza rodzinnego
XVI Kongres Medycyny Rodzinnej Kielce, 2 5 czerwca 2016 Prof. UJ dr hab. med. Adam Windak Kierownik Zakładu Medycyny Rodzinnej CM UJ Wiceprezes Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce Hipercholesterolemia
Miejsce leków złożonych w terapii nadciśnienia tętniczego i jego powikłań sercowo-naczyniowych okiem hipertensjologa i kardiologa
Choroby Serca i Naczyń 2012, tom 9, nr 5, 244 250 F A R M A K O T E R A P I A C H O R Ó B U K Ł A D U K R Ą Ż E N I A Redaktor działu: prof. dr hab. n. med. Krzysztof J. Filipiak Miejsce leków złożonych
Kliniczne profile pacjentów z nadciśnieniem tętniczym, u których warto rozważyć terapię skojarzoną telmisartanem i hydrochlorotiazydem
249 Kliniczne profile pacjentów z nadciśnieniem tętniczym, u których warto rozważyć terapię skojarzoną telmisartanem i hydrochlorotiazydem Clinical profiles of hypertensive patients in whom it is worth
Łagodny rozrost stercza (prostaty) i rak stercza zasady diagnostyki i leczenia
Prof. dr hab. n med. Sławomir Dutkiewicz Wydział Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego w Kielcach Łagodny rozrost stercza (prostaty) i rak stercza zasady diagnostyki
Stosowanie skojarzenia beta-adrenolityku i inhibitora konwertazy angiotensyny w terapii nadciśnienia tętniczego spojrzenie hipertensjologa
Kardiologia Polska 2017; 75, supl. II: 13 18; DOI: 10.5603/KP.2017.0044 ISSN 0022 9032 ArtykuŁ poglądowy / Review article Stosowanie skojarzenia beta-adrenolityku i inhibitora konwertazy angiotensyny w
Aneks II. Uzupełnienia odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta
Aneks II Uzupełnienia odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta 7 Dla produktów zawierających inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę (inhibitory ACE) benazepryl,
Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu
Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu 2018-03-15 Czym jest ryzyko sercowo naczyniowe? Ryzyko sercowo-naczyniowe to
CUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM. Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska
CUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska CHARAKTERYSTYKA PACJENTA Wiek 82 lata Cukrzyca typu 2 leczona insuliną Choroba wieńcowa, stan
LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 719 Poz. 27 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia sildenafilem
Co możemy zaoferować chorym z rozpoznanym migotaniem przedsionków? Możliwości terapii przeciwkrzepliwej.
Adam Sokal Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze Kardio-Med Silesia Co możemy zaoferować chorym z rozpoznanym migotaniem przedsionków? Możliwości terapii przeciwkrzepliwej. AF i udar U ok. 1 z 3 chorych
Stany zagrożenia życia w przebiegu nadciśnienia tętniczego
Stany zagrożenia życia w przebiegu nadciśnienia tętniczego Nadciśnienie tętnicze Źródło: Wytyczne ESH/ESC dot postępowania w nadciśnieniu tętniczym 2013 Stratyfikacja łącznego ryzyka sercowo-naczyniowego
Nowe leki w terapii niewydolności serca.
Nowe leki w terapii niewydolności serca. Michał Ciurzyński Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego z Centrum Diagnostyki i Leczenia Żylnej Choroby Zakrzepowo Zatorowej
Valsamix Amlodipine + Valsartan, 5 mg + 80 mg, 5 mg mg, 10 mg mg, tabletki powlekane
Plan zarządzania ryzykiem dla produktu leczniczego Valsamix Amlodipine + Valsartan, 5 mg + 80 mg, 5 mg + 160 mg, 10 mg + 160 mg, tabletki powlekane Nr procedury NL/H/3460/001-003/DC Tłumaczenie na język
Nadciśnienie tętnicze a otyłość - jak leczyć?
Nadciśnienie tętnicze a otyłość - jak leczyć? Prof. dr hab. Danuta Pupek-Musialik Kierownik Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego Nadciśnienie tętnicze
Skuteczność leczenia nadciśnienia tętniczego u chorych hospitalizowanych na oddziale rehabilitacji kardiologicznej
Łukasz J. Krzych 1, 2, Agata Jaros 1, 3, Jerzy Rybicki 1, 3, Andrzej Bochenek 2, Barbara Błońska-Fajfrowska 1, 4 PRACA ORYGINALNA 1 Wydział Przyrodniczy Śląskiej Wyższej Szkoły Informatyczno-Medycznej
KARDIOLOGIA. Forum Ekspertów. Główne zagadnienia listopada 2018 PROGRAM
PROGRAM Forum Ekspertów KARDIOLOGIA Interdyscyplinarny panel dyskusyjny optymalna opieka nad pacjentem kardiologicznym z chorobami współistniejącymi Główne zagadnienia NADCIŚNIENIE TĘTNICZE STABILNA DŁAWICA
RAMOWY PROGRAM VII ŚWIĘTOKRZYSKICH WARSZTATÓW EKG, HOLTERA EKG I ABPM
RAMOWY PROGRAM VII ŚWIĘTOKRZYSKICH WARSZTATÓW EKG, HOLTERA EKG I ABPM Piątek 29.11.2013 Sala A Organizatorzy zastrzegają sobie prawo do zmiany programu. 16:00-18:00 Sesja przy współpracy z Sekcją,, Choroby
CZWARTEK, 7 GRUDNIA 2017 ROKU
Program CZWARTEK, 7 GRUDNIA 2017 ROKU 14.00 14.05 Otwarcie konferencji 14.05 15.35 Sesja 1 pod patronatem Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego oraz Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego. Nowe
Załącznik nr 1 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia
Program profilaktyki chorób układu krążenia 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Choroby układu krążenia
Terapia opornego nadciśnienia tętniczego badanie PATHWAY-2, czyli spironolakton kontratakuje
Choroby Serca i Naczyń 2015, tom 12, nr 6, 341 346 N A D C I Ś N I E N I E T Ę T N I C Z E Redaktor działu: prof. dr hab. n. med. Krzysztof Narkiewicz Terapia opornego nadciśnienia tętniczego badanie PATHWAY-2,
Lisinopril jako skuteczny i bezpieczny lek hipotensyjny punkt widzenia kardiologa
23 Lisinopril jako skuteczny i bezpieczny lek hipotensyjny punkt widzenia kardiologa Lisinopril as an efficient and safe hypotensive agent cardiologist s point of view Dr n. med. Filip M. Szymański I Katedra
Kongres Europejskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego 2013 co nowego w hipertensjologii?
Choroby Serca i Naczyń 2013, tom 10, nr 4, 208 214 F A R M A K O T E R A P I A C H O R Ó B U K Ł A D U K R Ą Ż E N I A Redaktor działu: prof. dr hab. n. med. Beata Wożakowska-Kapłon Kongres Europejskiego
Przegląd randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych w grupie osób w wieku podeszłym
G E R I A T R I A ; : - Akademia Medycyny GERIATRIA OPARTA NA FAKTACH/EVIDENCE-BASED GERIATRICS Otrzymano/Submitted:.. Zaakceptowano/Accepted:.. Przegląd randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych
LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 731 Poz. 66 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia
Aneks II. Wnioski naukowe
Aneks II Wnioski naukowe 16 Wnioski naukowe Haldol, który zawiera substancję czynną haloperydol, jest lekiem przeciwpsychotycznym należącym do grupy pochodnych butyrofenonu. Jest silnym antagonistą ośrodkowych
Aneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta
Aneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta Uwaga: Niniejsze zmiany do streszczenia charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta są wersją obowiązującą
ANALIZA KOSZTÓW FARMAKOTERAPII ORAZ EWENTUALNYCH DZIAŁAŃ NIEPOŻĄDANYCH W POPULACJI MŁODYCH OSÓB CHORUJĄCYCH NA NADCIŚNIENIE TĘTNICZE
PRACA ORYGINALNA ANALIZA KOSZTÓW FARMAKOTERAPII ORAZ EWENTUALNYCH DZIAŁAŃ NIEPOŻĄDANYCH W POPULACJI MŁODYCH OSÓB CHORUJĄCYCH NA NADCIŚNIENIE TĘTNICZE ANALYSIS OF THE COST OF MEDICATION AND POSSIBLE SIDE
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Szacuje się, że wysokie ciśnienie krwi jest przyczyną
Aneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu 1 Wnioski naukowe Uwzględniając raport oceniający komitetu PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku.
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA KAMAGRA 100 mg, tabletki powlekane Sildenafil w postaci cytrynianu Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. 1- Należy zachować tę ulotkę,
Wytyczne ACCF/AHA 2010: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego u bezobjawowych dorosłych
Wytyczne ACCF/AHA 2010: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego u bezobjawowych dorosłych Jednym z pierwszych i podstawowych zadań lekarza jest prawidłowa i rzetelna ocena ryzyka oraz rokowania pacjenta. Ma
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Alugen 10 mg 10 mg, tabletki o przedłużonym uwalnianiu 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Każda tabletka zawiera 10 mg alfuzosyny chlorowodorku
LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)
Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia sildenafilem A. Leczenie sildenafilem pacjentów
Nadciśnienie tętnicze punkt widzenia lekarza i dietetyka. prof. nadzw. dr hab. n. med. J. Niegowska dr inż. D. Gajewska
Nadciśnienie tętnicze punkt widzenia lekarza i dietetyka prof. nadzw. dr hab. n. med. J. Niegowska dr inż. D. Gajewska Wszechnica Żywieniowa SGGW Warszawa 2016 Ciśnienie tętnicze krwi Ciśnienie wywierane
Przegląd randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych w grupie osób w wieku podeszłym
Akademia Medycyny GERIATRIA OPARTA NA FAKTACH/EVIDENCE-BASED GERIATRICS Wpłynęło: 19.03.2008 Zaakcepetowano: 23.03.2008 Przegląd randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych w grupie osób w wieku
Leczenie nadciśnienia tętniczego - krok po kroku
Leczenie nadciśnienia tętniczego - krok po kroku Prof. dr hab. med. Danuta Pupek-Musialik Kierownik Katedry Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Medyczny w
LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 893 Poz. 133 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia
Pytania i dopowiedzi na temat analizy nie-selektywnych niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) oraz ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego.
18 października 2012 EMA/653433/2012 EMEA/H/A-5(3)/1319 Pytania i dopowiedzi na temat analizy nie-selektywnych niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) oraz ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego.
Nadciśnienie tętnicze - główna przyczyna chorób układu krążenia w Polsce,którą można leczyć
Nadciśnienie tętnicze - główna przyczyna chorób układu krążenia w Polsce,którą można leczyć Prof.dr hab.med Danuta Czarnecka Instytut Kardiologii, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie
Badanie efektywności wibroakustycznej metody leczenia w kompleksowej terapii chorych na przerost gruczołu krokowego
Wojskowa Akademia Medyczna im. S.M. Kirowa, Sankt Petersburg, Rosja prof. dr n. med. Siergiej Borysowicz Pietrow, dr n. med. Nikołaj Siemionowicz Lewkowskij, dr n. med. Anatolij Iwanowicz Kurtow, dr n.
Ludwina Szczepaniak-Chicheł 1, Paweł Kawalec 2, Joanna Lis 3, Jakub Gierczyński 3, Andrzej Tykarski 1. Summary. 106
Ludwina Szczepaniak-Chicheł 1, Paweł Kawalec 2, Joanna Lis 3, Jakub Gierczyński 3, Andrzej Tykarski 1 PRACA ORYGINALNA 1 Klinika Hipertensjologii, Angiologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego
Leczenie nadciśnienia tętniczego u chorych w praktyce lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej wyniki badania POZ-NAD
Andrzej Steciwko 1, Andrzej Januszewicz 2, Grzegorz Opolski 3, Aleksander Prejbisz 2, Maciej Niewada 4, Agnieszka Delekta 3, Dagmara Pokorna-Kałwak 1, Agnieszka Mastalerz-Migas 1 PRACA ORYGINALNA 1 Katedra
Wartości docelowe ciśnienia tętniczego u osób z chorobą wieńcową spojrzenie po badaniu SPRINT
INTERWENCJA CZY PREWENCJA? Wartości docelowe ciśnienia tętniczego u osób z chorobą wieńcową spojrzenie po badaniu SPRINT STRESZCZENIE Nadciśnienie tętnicze jest jednym z głównych czynników ryzyka chorób
Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym 2015 rok
Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym 2015 rok Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego Próba komentarza na temat zmian i ich zasadności Andrzej Tykarski, Krystyna Widecka, Krzysztof
Agencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Rada Przejrzystości Stanowisko Rady Przejrzystości nr 5/2012 z dnia 27 lutego 2012 r. w zakresie zakwalifikowania/niezasadności zakwalifikowania leku Valdoxan (agomelatinum)
SPIS TREŒCI. Przedmowa przewodnicz¹cego Rady Naukowej Czasopisma Aptekarskiego... 13. Rozdzia³ 1
SPIS TREŒCI Przedmowa przewodnicz¹cego Rady Naukowej Czasopisma Aptekarskiego........................... 13 Rozdzia³ 1 NADCIŒNIENIE TÊTNICZE JAKO PROBLEM ZDROWOTNY prof. dr hab. n. farm. S³awomir Lipski,
PROGRAM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA
PROGRAM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA - 2006 1. UZASADNIENIE POTRZEBY PROGRAMU Choroby układu krążenia są główną przyczyną zgonów w Polsce i na świecie. Umieralność z tego
ANEKS III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta
ANEKS III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta Uwaga: Konieczna może być późniejsza aktualizacja charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta
Nokturia jako objaw BPH. Prof. dr hab. n. med. Piotr Chłosta
Nokturia jako objaw BPH Prof. dr hab. n. med. Piotr Chłosta Wg Międzynarodowego Towarzystwa ds Trzymania Moczu (ICS - International Continence Society) nokturia to stan zmuszający do obudzenia się w celu
Aneks II. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu
Aneks II Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu 11 Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu Po rozważeniu zalecenia PRAC z dnia
LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 738 Poz. 42 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia
PYTANIA TESTOWE Z MEDYCYNY RODZINNEJ TOM II
PYTANIA TESTOWE Z MEDYCYNY RODZINNEJ TOM II 2006 1. Który z wymienionych leków (jeśli nie ma przeciwskazań) powinien przyjmować każdy chory na miażdżycę tętnic obwodowych, aby zmniejszyć ryzyko powikłań
Badania laboratoryjne (i inne) są wykonywane w jednych z najlepszych na świecie laboratoriów.
{jcomments off} BADANIA KLINICZNE 1. W badaniach klinicznych testuje się nowe leki. 2. Badania kliniczne są często jedyną okazją do podjęcia leczenia w przypadku nieskuteczności lub niskiej sktutecznosći
Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011
Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011 Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki,
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. DALFAZ, 2,5 mg, tabletki powlekane (Alfuzosini hydrochloridum)
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA DALFAZ, 2,5 mg, tabletki powlekane (Alfuzosini hydrochloridum) Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. - Należy zachować tę ulotkę,
Dostępne opakowania: 30 tabletek (3 blistry po 10 szt.) lub 90 tabletek (9 blistrów po 10 szt.) w tekturowym pudełku.
Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. - Należy zachować tę ulotkę, aby w razie potrzeby móc ją ponownie przeczytać. - Należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty, gdy potrzebna
Wnioski naukowe oraz szczegółowe wyjaśnienie podstaw naukowych różnic w stosunku do zalecenia PRAC
Aneks IV Wnioski naukowe, podstawy zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu oraz szczegółowe wyjaśnienie różnic w podstawach naukowych w stosunku do zalecenia PRAC 1 Wnioski naukowe oraz szczegółowe
Warsztaty ABC opisu EKG część Przerwa na kawę Warsztaty ABC opisu EKG część 2
8.45 11.45 Warsztaty ABC opisu EKG (dodatkowa opłata zakładka Warsztaty) prof. dr hab. n. med. Rafał Baranowski prof. dr hab. n. med. Dariusz Kozłowski 8.45 10.00 Warsztaty ABC opisu EKG część 1 10.00
15.20 15.30 Otwarcie konferencji prof. dr hab. n. med.krzysztof Narkiewicz
15.20 15.30 Otwarcie konferencji prof. dr hab. n. med.krzysztof Narkiewicz 15.30 17.00 Sesja 1. Nowe wytyczne i stanowiska ESC i ESH - co w nich uważam za najważniejsze? Sesja pod patronatem Prezesów PTK