ZAŁĄCZNIK. Komunikat dotyczący stanu realizacji działań priorytetowych w ramach Europejskiego programu w zakresie migracji

Transkrypt

1 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia r. COM(2016) 85 final ANNEX 3 ZAŁĄCZNIK Komunikat dotyczący stanu realizacji działań priorytetowych w ramach Europejskiego programu w zakresie migracji Włochy - sprawozdanie z postępu prac PL PL

2 Włochy sprawozdanie z postępu prac Zalecenia z grudnia 2015 r. HOTSPOTY Do końca 2015 r. powinny zostać otwarte hotspoty w Pozzallo i Villa Sikania/Porto Empedocle. Powinny rozpocząć się prace remontowe na potrzeby dodatkowych hotspotów; prace te powinny zakończyć się do końca lutego 2016 r. Władze włoskie powinny podjąć natychmiastowe działania, aby zwiększyć liczbę personelu medycznego w hotspotach oraz umożliwić utworzenie większej liczby stanowisk do kontroli wstępnych i pobierania odcisków palców, skracając czas dopełniania przez migrantów wszystkich czynności i formalności w hotspotach. Władze włoskie powinny przyspieszyć działania, również na szczeblu legislacyjnym, w celu zapewnienia bardziej solidnych ram prawnych dla działalności hotspotów, w szczególności w celu umożliwienia stosowania przymusu na etapie pobierania odcisków palców i wprowadzenia przepisów umożliwiających Stan Lampedusa (od października 2015 r.) i Pozzallo (od 19 stycznia 2016 r.) są otwarte i gotowe do działania. X Otwarcie Trapani ogłoszono w grudniu 2015 r., ale nadal konieczne są prace związane z robotami budowlanymi i procedurami, aby zapewnić pełną operacyjność tego hotspotu. Prace mają zostać zakończone do 20 lutego. X Nadal trwają prace w Taranto. Władze włoskie spodziewają się zakończenia prac do końca lutego. X Nie opracowano jasnych planów dotyczących prac remontowych w hotspotach Augusta i Porto Empedocle. Otwarcie dodatkowych obiektów jest niezbędne w celu sprostania zapotrzebowaniu w miesiącach letnich. Aby wesprzeć procedurę przydzielenia miejsca sprowadzenia na ląd po akcjach poszukiwawczoratowniczych oraz wzmocnić koordynację, ustanowiono bezpośrednie kontakty pomiędzy Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i międzynarodowym centrum koordynacyjnym za pośrednictwem koordynatora operacyjnego Fronteksu z siedzibą w Pratica di Mare. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych przy wsparciu Komisji, Fronteksu, Europolu, Europejskiego Urzędu Wsparcia w dziedzinie Azylu (EASO), Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji (IOM) i UNHCR opracowało standardowe procedury operacyjne określające działania i ich logiczną kolejność w hotspotach. Ujednolicony projekt tego dokumentu przekazano 8 lutego 2016 r. do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Do standardowych procedur operacyjnych dla hotspotów wprowadzono wymóg zapewnienia całodobowej obecności służb medycznych przez siedem dni w tygodniu. X Władze włoskie muszą zapewnić obecność służb medycznych w otwartych i planowanych hotspotach całodobowo przez siedem dni w tygodniu, we wszystkich lokalizacjach. Obecność ta musi zostać zwiększona, aby umożliwić otwarcie większej liczby stanowisk kontroli i pobierania odcisków palców, co skróci ogólny czas potrzebny, aby migrant przeszedł wszystkie etapy/formalności w hotspocie. Władze włoskie, IOM i Frontex zgłosiły, że pobrano odciski palców od prawie 100 % osób ostatnio przybyłych do działających hotspotów (ogółem do stycznia wskaźnik ten wynosi 87 %). Ministerstwo Spraw Wewnętrznych przedłożyło wniosek o nadzwyczajne środki finansowe na zakup dodatkowych urządzeń do pobierania odcisków palców i aktualizację systemów informatycznych w celu zapobiegania podwójnemu pobieraniu odcisków palców. W dniu 8 lutego

3 zatrzymywanie przez dłuższy okres migrantów, którzy nie zgadzają się na pobranie odcisków palców. Bezzwłocznie należy zrealizować cel, jakim jest pobieranie odcisków palców od wszystkich przybywających migrantów. Aby przyspieszyć prowadzenie dochodzeń przeciwko przemytnikom migrantów, należy zwiększyć udział Europolu w operacjach przeprowadzanych w hotspotach, usprawnić jego działania oraz rozstrzygnąć wątpliwości co do zakresu jego zadań. Należy opracować jasne i standardowe instrukcje działania policji państwa włoskiego i organów sądowych, aby umożliwić ukierunkowaną wymianę (w czasie rzeczywistym) informacji z Europolem, zarówno za pośrednictwem personelu, który mógłby być dodatkowo rozmieszczony w terenie, oraz poprzez kontakt z siedzibą główną w Hadze w razie potrzeby za pośrednictwem aplikacji sieci bezpiecznej wymiany informacji (SIENA). Systemy informatyczne powinny być na bieżąco aktualizowane na potrzeby połączenia krajowych i unijnych/międzynarodowych baz danych, co pozwoli na pełną weryfikację przybywających migrantów w bazie danych SIS II i bazie Interpolu zawierającej dane skradzionych lub utraconych dokumentów podróży. r. Komisja przyjęła decyzję o przyznaniu tych środków. X Projekt aktu prawnego mającego na celu poprawę ram prawnych w odniesieniu do dłuższego przechowywania oraz doprecyzowania operacji pobierania odcisków palców (w tym z możliwością proporcjonalnego użycia siły w ostateczności) jest gotowy na szczeblu technicznym, lecz musi zostać szybko przyjęty. X Nie można niezależnie potwierdzić pobierania odcisków palców od migrantów schodzących na ląd poza hotspotami. Wszystkie zejścia na ląd powinny mieć miejsce w wyznaczonych i działających hotspotach. Rola Europolu jest opisana w standardowych procedurach operacyjnych dla hotspotów. Rozwijane są kontakty między Europolem, Komisją i wydziałem policji (Ministerstwo Spraw Wewnętrznych), w tym z krajową jednostką Europolu, w celu zwiększenia zaangażowania Europolu na miejscu na podstawie dobrych praktyk opracowanych z niektórymi prokuratorami oraz na podstawie oceny potrzeb opracowanej przez Komisję na miejscu. X Obecnie udział Europolu ogranicza się do jednego członka personelu oddelegowanego do unijnej regionalnej grupy zadaniowej w Katanii. Wraz z oficjalnym otwarciem Europejskiego Centrum ds. Przemytu Migrantów przy Europolu agencja ta zamierza wysłać drugiego członka personelu na Sycylię, jednak konieczne są dodatkowe zasoby w celu zapewnienia odpowiedniej i skutecznej obecności Europolu. Władze włoskie przedstawiły wyjaśnienia, zgodnie z którymi pobrane odciski palców są systematycznie sprawdzane przez funkcjonariuszy policji sądowej w krajowym systemie AFIS (automatyczny system identyfikacji daktyloskopijnej) oraz w bazie danych EURODAC. W przypadku migrantów posiadających dokumenty lub pozytywnych trafień w bazie danych AFIS/EURODAC dane nominalne są sprawdzane w głównej bazie danych włoskiej policji, Sistema di Indagine (SDI). Baza danych SDI jest połączona z bazami danych SIS i Interpolu. Władze włoskie będą musiały przedstawić dalsze informacje dotyczące wzajemnych połączeń z bazą danych Interpolu. X Wzajemne połączenia między bazami danych są nadal ograniczone. W szczególności nie ma bezpośredniego i automatycznego połączenia między procesem rejestracji (foglio notizie) a bazami danych SIS, Europolu i Interpolu. Należy ustanowić takie połączenie w trybie priorytetowym, aby umożliwić systematyczne 3

4 kontrole. X Władze włoskie muszą dopilnować, by przeprowadzano systematyczne kontrole przybywających migrantów w istniejących bazach danych na poziomie krajowym, europejskim i międzynarodowym (w odniesieniu do odcisków palców: w bazach danych AFIS i EURODAC, w odniesieniu do danych nominalnych: w bazach danych SDI, SIS i Interpolu). Władze włoskie powinny nadal udoskonalać system przewozu z obszarów objętych zasięgiem działania hotspotów na kontynent, w szczególności poprzez rozwinięcie systemu przewozu lotniczego. W razie konieczności inicjatywę tę mógłby wspierać Fundusz Azylu, Migracji i Integracji (AMIF program krajowy). X Planowana jest procedura przetargowa dotycząca przewozu lotniczego i weryfikacja przez włoski urząd zamówień publicznych (CONSIP). Władze włoskie powinny podjąć działania w celu szybkiego sfinalizowania tej procedury. Dodatkowe środki wskazane po przyjęciu grudniowego komunikatu Konieczność oceny potrzeb i opracowania specjalnej procedury identyfikacji i odpowiedniego przyjmowania małoletnich bez opieki i innych osób z grup szczególnie wrażliwych, po zejściu na ląd, kiedy oczekują oni na skierowanie do wyspecjalizowanych ośrodków recepcyjnych i objęcie odpowiednimi procedurami. Zważywszy, że niektórzy migranci będą schodzić na ląd poza hotspotami w wyniku działania siły wyższej lub niekorzystnych warunków na morzu, trzeba zapewnić mobilne procedury sprowadzania na ląd i rejestracji. X Specjalistyczna pomoc, wyposażenie i wyszkolony personel należy zapewnić we wszystkich hotspotach, tak aby zaspokoić potrzeby osób nieletnich i grup szczególnie wrażliwych. X W celu zapewnienia ciągłości sprowadzania na ląd poza otwartymi lub wyznaczonymi hotspotami, w styczniu władze włoskie i Komisja zawarły porozumienie dotyczące utworzenia zespołów mobilnych hotspotów. Niebawem powinno zostać osiągnięte porozumienie na szczeblu technicznym, a ponadto władze włoskie muszą przydzielić dostępny personel i sprzęt zapewniający mobilną obsługę bazy danych AFIS i umożliwiający bezpośrednie pobieranie i weryfikację odcisków palców w miejscach zejścia na ląd. Zespoły mobilnych hotspotów powinny zacząć działać od połowy marca. RELOKACJA Władze włoskie powinny ocenić, czy z uwagi na okres letni konieczna będzie dalsza modernizacja infrastruktury hotspotów. Aby wyeliminować nieporozumienia powstające przy udzielaniu informacji o prawach i obowiązkach migrantów, przygotowywana jest obecnie X Należy przeprowadzić szereg wspólnych wizyt władz włoskich, przedstawicieli Komisji i właściwych agencji, aby szczegółowo ustalić ewentualne dodatkowe potrzeby w celu wzmocnienia zdolności hotspotów do obsługi migrantów w miesiącach letnich. EASO we współpracy z Komisją opracował i opublikował w styczniu 2016 r. ulotkę informacyjną na temat relokacji. Trwają prace nad uzupełnieniem treści obecnej ulotki o bardziej szczegółowe informacje na temat relokacji. 4

5 jednolita wersja materiałów zawierających informacje dla migrantów; będą one udostępniane wszystkim podmiotom prowadzącym działalność w hotspotach i w ramach procesu relokacji. Na początku 2016 r. władze włoskie powinny opracować specjalną procedurę przekazywania małoletnich bez opieki w ramach systemu relokacji. EASO powinien szybko oddelegować wraz ze swoimi zespołami mediatorów kulturowych, tak aby zwiększyć wpływ tych zespołów oraz by nie zaistniała konieczność polegania na władzach krajowych. Państwa członkowskie powinny znacząco skrócić czas udzielania odpowiedzi na wnioski o relokację składane przez władze włoskie. Państwa członkowskie powinny zwiększyć swoje zobowiązania dotyczące programu relokacji i przedłużyć okres ważności podjętych zobowiązań w celu uwzględnienia niskiej obecnie liczby osób przybywających do Włoch. Proces relokacji należy jeszcze bardziej zoptymalizować w oparciu o zalecenia grupy roboczej i wnioski forum ds. relokacji, które odbyło się dnia 16 grudnia 2015 r. EASO przygotował w 2015 r. krótki film informacyjny na temat relokacji. Trwają prace nad przygotowaniem innych materiałów wideo dostarczających informacji i wyjaśnień na temat procesu relokacji. Dobiegają końca prace nad wspólnym scenariuszem z proceduralnymi i i operacyjnymi etapami procesu relokacji, z którego będą korzystać podmioty uczestniczące w procesie relokacji. X Obecnie nie ma procedury przekazywania małoletnich bez opieki na mocy decyzji Rady w sprawie relokacji. EASO finalizuje procedury przetargowe dotyczące oddelegowania do Włoch mediatorów kulturowych EASO. X Czas reakcji jest nadal zbyt długi, co obniża efektywność i skuteczność procesu relokacji. X Władze włoskie powinny przedstawić urzędnikom łącznikowym państw członkowskich wyjaśnienia dotyczące procedur bezpieczeństwa obowiązujących w hotspotach, tak aby ograniczyć potrzebę dalszych kontroli bezpieczeństwa. X Państwa członkowskie powinny przekazywać władzom włoskim informacje zwrotne, kiedy powołując się na kwestie bezpieczeństwa narodowego lub wyjątki odrzucają kandydatów do relokacji, tak aby zapewnić odpowiednie traktowanie przez władze włoskie. Włochy powinny poinformować państwa członkowskie o punkcie kontaktowym uprawnionym do otrzymywania takich informacji. X Zbyt niskie zobowiązania dotyczące miejsc dla migrantów oraz zbyt mała liczba relokacji (zob. załącznik 4). X Państwa członkowskie, które przedłożyły zobowiązania, powinny przedłużyć ich ważność i uwzględnić w nich sezonowe poziomy napływu migrantów do Włoch. X Proces relokacji wymaga dalszej optymalizacji w oparciu o wyjaśnienia przedstawione przez Komisję i dyskusje w ramach odpowiednich grup roboczych i forów. Dodatkowe środki wskazane po przyjęciu grudniowego komunikatu W celu odrzucenia wniosków o X Państwa członkowskie powinny ściśle stosować relokację niektóre państwa kryteria przewidziane w decyzji Rady w przypadku 5

6 POWROTY członkowskie stosowały kryteria inne niż przewidziane w decyzji Rady. Włoskie władze muszą zintensyfikować dialog z głównymi krajami pochodzenia nielegalnych migrantów oraz uprościć procedury administracyjne w celu zagwarantowania szybkiej realizacji powrotów przymusowych. W świetle tego, że wśród osób przybywających do Włoch osób nieustannie rośnie odsetek migrantów, którzy nie potrzebują ochrony międzynarodowej, (w tej chwili, według władz włoskich, ponad 50 %), można stwierdzić, że liczba miejsc w ośrodkach detencyjnych we Włoszech (około 604 miejsc) już dziś jest niewystarczająca. Należy rozważyć pełne wykorzystanie istniejących miejsc w ośrodkach detencyjnych, co ma być finansowane w ramach programu krajowego AMIF, oraz pilne zaplanowanie (tymczasowego) zwiększenia liczby miejsc w ośrodkach detencyjnych we Włoszech. Włochy ogłosiły już przetarg, przy czym powinny wznowić jak najszybciej program wspomaganych powrotów dobrowolnych w celu zmniejszenia liczby osób oczekujących na powrót, ewentualnie powinny rozważyć złożenie wniosku o pomoc w sytuacjach nadzwyczajnych ze środków AMIF w celu uzupełnienia luki w odrzucenia wniosków o relokację. W szczególności wnioski takie nie powinny być odrzucane z powodów związanych z preferencjami państw członkowskich co do profilu kandydatów do relokacji. Przeprowadzono powroty migrantów do Egiptu, Tunezji i Nigerii, z którymi to państwami obowiązują umowy dwustronne. Odbyły się spotkania z przedstawicielami Ghany, Senegalu, Gambii i Wybrzeża Kości Słoniowej, również z udziałem premiera Włoch i szefa włoskiej policji, w celu zawarcia umów dwustronnych. Komisja jest obecna na posiedzeniach na szczeblu technicznym. X Włochy i Frontex powinny zdefiniować i uruchomić, w trybie pilnym, jasny plan operacyjny dla powrotów i readmisji, w oparciu o rzetelne planowanie i ocenę potrzeb przeprowadzone przez Włochy. Plan ten powinien być wsparciem dla wszystkich elementów przeprowadzenia procedury powrotów, stosownie do potrzeb. X Władze włoskie jeszcze bardziej ograniczyły liczbę dostępnych miejsc w ośrodkach detencyjnych (CIE-Centri di identificazione ed espulsione) do około 420 miejsc w porównaniu z miejscami przewidzianymi we włoskim planie działania. Władze włoskie powinny zaradzić temu niedoborowi w trybie pilnym i zwiększyć, a nie zmniejszyć, liczbę dostępnych miejsc, aby uniemożliwiać nielegalnym migrantom ucieczkę i przedostawanie się do innych państw członkowskich w nielegalny sposób. X Włochy powinny również przewidzieć możliwość wydłużenia okresu zatrzymania administracyjnego w ramach 18-miesięcznego maksymalnego terminu określonego w dyrektywie powrotowej, tak aby możliwe było skuteczne przeprowadzenie wszystkich procedur bez ryzyka, że osoby powracające będą musiały zostać wypuszczone na wolność i będą mogły zbiec. X Włochy powinny ponadto przewidzieć możliwość dobrowolnego powrotu wszystkim kategoriom migrantów, w tym małoletnim (bez opieki), rodzinom, osobom z grup szczególnie wrażliwych, biorąc pod uwagę szczególne okoliczności każdego przypadku. W dniu 24 grudnia 2015 r. wystosowano zaproszenie do składania wniosków dotyczące wspomaganych powrotów dobrowolnych, które ma zostać zamknięte do końca lutego, przed wyborem wnioskodawców i udzieleniem zamówienia. Nowy program wspomaganych powrotów dobrowolnych powinien zacząć funkcjonować w okolicach czerwca 2016 r. IOM przygotowuje wniosek o dofinansowanie w ramach AMIF w celu wypełnienia luki, jaka wystąpi do czasu rozpoczęcia nowego programu 6

7 finansowaniu do czasu uruchomienia nowych programów wspomaganych powrotów dobrowolnych. Komisja Europejska, wspierana przez państwa członkowskie, powinna ponadto zintensyfikować współpracę z krajami trzecimi w celu zapewnienia łatwiejszej readmisji migrantów nieuprawnionych do ochrony międzynarodowej, w tym przez odpowiednie wykorzystanie środków z funduszu powierniczego na rzecz Afryki. powrotów dobrowolnych. Wniosek zostanie przedłożony do połowy lutego. W dniach 19 stycznia oraz 2 lutego 2016 r. odbyły się posiedzenia wspólnych komitetów ds. readmisji, odpowiednio z Turcją i Pakistanem. Aby przedyskutować kwestie readmisji, Komisja złożyła wizytę w Afganistanie. Podobną wizytę planuje też w Nigerii. Dodatkowe środki wskazane po przyjęciu grudniowego komunikatu Wytyczne regulujące system wspomaganych powrotów dobrowolnych we Włoszech są przestarzałe i konieczne jest zwiększenie ich efektywności. X W świetle nowego krajowego programu wspomaganych powrotów dobrowolnych władze włoskie powinny dokonać przeglądu wytycznych mających zastosowanie do tych programów. X Włochy powinny w możliwie najszerszym stopniu wykorzystać istniejące programy finansowane przez UE, w szczególności ERIN, jeśli chodzi o reintegrację osób powracających. LEPSZE ZARZĄDZANIE GRANICAMI ZDOLNOŚCI PRZYJMOWANIA Ze względu na ewentualne ryzyko zwiększenia się liczby przyjazdów na granicy słoweńsko-włoskiej, władze Włoch powinny opracować plany awaryjne, w tym przewidzieć możliwość zwrócenia się o dodatkową pomoc ze strony agencji Frontex i EASO. Państwa członkowskie powinny nadal udostępniać zasoby na potrzeby tak operacji Tryton, jak i operacji wojskowej Unii Europejskiej w południowym rejonie środkowej części Morza Śródziemnego. Należy kontynuować trwające obecnie prace w zakresie reformy systemu azylowego i systemu przyjmowania, tak by procedura azylowa, a w szczególności procedura odwoławcza, stała się skuteczniejsza, oraz by ograniczyć fragmentaryzację jakości procesu 7 Władze włoskie i Frontex uzgodniły rozszerzenie obszaru operacyjnego wspólnej operacji Tryton na południową część Morza Adriatyckiego. Operacja Fronteksu Tryton obejmuje obecnie 293 funkcjonariuszy (205 funkcjonariuszy ochrony granicy i członków personelu, 57 zaproszonych funkcjonariuszy i 31 pracowników koordynacyjnych). Zgodnie ze swoją prośbą władze włoskie otrzymały wyjaśnienia dotyczące możliwości relokacji migrantów wjeżdżających szlakiem migracyjnym wiodącym przez Bałkany Zachodnie. X Władze włoskie powinny określić swoje zamiary dotyczące ewentualnego utworzenia obiektów przypominających hotspoty na północnym wschodzie kraju. Państwa członkowskie powinny nadal udostępniać zasoby na potrzeby tak operacji Tryton, jak i operacji wojskowej Unii Europejskiej w południowym rejonie środkowej części Morza Śródziemnego. X W Ministerstwie Spraw Wewnętrznych powołano grupę roboczą ds. reformy azylowej, która ma przedstawić wniosek w sprawie nowych przepisów pozwalających zaradzić niedociągnięciom i przyspieszyć procedury. X Prace nad reformą należy ukończyć przed okresem letnim, również po to, aby uwzględnić obawy wyrażone przez Komisję w ramach toczących się

8 podejmowania decyzji na szczeblu krajowym. Należy wzmocnić systemy monitorowania w celu zmniejszenia różnic w zakresie jakości warunków przyjmowania w różnych lokalizacjach w kraju oraz wyeliminowania ryzyka korupcji w zarządzaniu procesem przyjmowania. Dla ułatwienia zarządzania przepływami należy utworzyć wspólną bazę danych, w której powiązane byłyby dane z zakresu procesu azylowego i procesu przyjmowania. Władze włoskie powinny zakończyć bez opóźnień przetarg na utworzenie systemu przewozu lotniczego migrantów. Komisja Europejska może rozważyć udzielenie uzupełniającego i tymczasowego wsparcia na potrzeby programu, dopóki nie zakończy się procedura przetargowa. postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. Władze włoskie wskazały na to, że włoski system monitorowania warunków przyjmowania został już wzmocniony w 2015 r. poprzez porozumienia z UNHCR i IOM dotyczące przeprowadzenia dodatkowych wizyt kontrolnych oprócz tych, które zostały już przeprowadzone przez włoskie prefektury. W 2016 r. podjęte zostaną nowe inicjatywy w celu dalszego wzmocnienia systemu monitorowania. X Nowa krajowa baza danych na potrzeby rejestracji migrantów w celu planowania ich rozmieszczenia oraz na potrzeby systemu przyjmowania jeszcze nie obowiązuje, jest jednak finalizowana i powinna zacząć funkcjonować w drugim półroczu 2016 r. X Należy opracować rozwiązania informatyczne umożliwiające połączenie bazy danych na potrzeby przyjmowania i na potrzeby azylu oraz nowego systemu monitorowania obecności migrantów. X Procedura przetargowa nie została jeszcze zakończona i jej przebieg należy przyspieszyć. Dodatkowe środki wskazane po przyjęciu grudniowego komunikatu Pierwsze ośrodki recepcyjne dla małoletnich bez opieki X Projekty finansowania w sytuacjach nadzwyczajnych z AMIF z 2014 r., dzięki którym możliwe było utworzenie nowego systemu ośrodków recepcyjnych pierwszego poziomu podlegających Ministerstwu, zakończą się w lutym 2016 r. Władze włoskie powinny wyraźnie określić swoje plany dotyczące zapewnienia ciągłości pomocy dla małoletnich bez opieki w ośrodkach recepcyjnych pierwszego poziomu. System recepcyjny drugiego poziomu dla małoletnich bez opieki. Dostępnych jest 961 miejsc w ośrodkach recepcyjnych drugiego poziomu dla małoletnich bez opieki W grudniu 2015 r. zamknięto zaproszenie do składania wniosków dotyczących dodatkowych 1010 miejsc dla małoletnich bez opieki niezależnie od ich statusu prawnego (system SPRAR) i przydzielono te dodatkowe miejsca. 8