ZAŁĄCZNIK KOMUNIKATU KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY EUROPEJSKIEJ I RADY

Transkrypt

1 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia r. COM(2015) 490 final ANNEX 2 ZAŁĄCZNIK do KOMUNIKATU KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY EUROPEJSKIEJ I RADY Zarządzanie kryzysem związanym z uchodźcami: natychmiastowe środki operacyjne, budżetowe i prawne w ramach Europejskiego programu w zakresie migracji PL PL

2 ZAŁĄCZNIK II Zespoły wsparcia zarządzania migracjami pracujące na obszarach pod szczególną presją migracyjną I WPROWADZENIE Obecny kryzys związany z uchodźcami konfrontuje UE z sytuacją, w której liczba osób przekraczających granice zewnętrzne państw członkowskich przekracza ich zdolności uporządkowanego zarządzania napływem migrantów. W związku z tym Unia musi wspierać państwa członkowskie zmagające się z nadmierną presją migracyjną na granicach zewnętrznych. Zapewnienie takiego wsparcia ma charakter imperatywny dla Unii, która kieruje się zasadą solidarności. Wsparcie to umożliwi odnośnym państwom członkowskim wywiązanie się z zobowiązań wynikających z prawa UE, takich jak obowiązek identyfikacji, rejestracji oraz pobrania odbitek linii papilarnych osób w momencie przybycia. Na wypadek sytuacji kryzysowych Komisja opracowała specjalne podejście zakładające rozmieszczenie specjalnych zespołów wsparcia zarządzania migracjami w tzw. hotspotach. Na czym polega to podejście? Hotspoty to miejsca na zewnętrznych granicach Unii znajdujące się pod szczególną presją migracyjną. Przykładem takich obszarów są włoskie wyspy Sycylia i Lampedusa oraz greckie Lesbos i Kos. To właśnie w tych miejscach na teren Unii przedostaje się największa liczba migrantów. I to właśnie w tych miejscach UE musi udzielić wsparcia operacyjnego, aby zapewnić rejestrację napływających migrantów oraz uniknąć sytuacji, w której przemieszczają się oni do innych państw członkowskich w niekontrolowany sposób. Unia zapewnia wsparcie operacyjne państwom członkowskim za pośrednictwem agencji Frontex, Europejskiego Urzędu Wsparcia w dziedzinie Azylu (EASO) oraz Europolu, przy pełnej kontroli działań ze strony przyjmującego państwa. Zaproponowane podejście operacyjne służy maksymalizacji wartości dodanej udzielanej pomocy dzięki obecności tzw. zespołów wsparcia zarządzania migracjami. Zapewnia ono agencjom unijnym ramy operacyjne, umożliwiające skoncentrowanie wsparcia w miejscach, gdzie jest ono najbardziej potrzebne, koordynację przeprowadzanych interwencji oraz bliską współpracę z organami przyjmującego państwa członkowskiego. Podejście to jest obecnie wdrażane we Włoszech i Grecji. W jaki sposób unijne agencje udzielają wsparcia w ramach zaproponowanego podejścia? W ramach zaproponowanego podejścia unijne agencje Frontex, EASO oraz Europol zapewniają wsparcie specjalne przyjmującemu państwu członkowskiemu zgodnie ze swoim mandatem i dziedziną specjalizacji. W tym celu wysyłają zespoły ekspertów bezpośrednio na obszary pod szczególną presją migracyjną ( hotspoty ) w przyjmującym państwie członkowskim. W skład tych zespołów wchodzą eksperci oddelegowani przez pozostałe państwa członkowskie. Skład i wiedza specjalistyczna tych zespołów zależy od sytuacji i potrzeb w danym hotspocie, gdzie zespoły te zapewniają wsparcie organom przyjmującego państwa członkowskiego. Frontex oddelegowuje ekspertów ds. kontroli przesiewowych oraz zapewnia mobilne biura ułatwiające przyjmującemu państwu członkowskiemu rejestrację migrantów w momencie przybycia i pobranie od nich odbitek linii papilarnych. Utworzone przez Frontex zespoły ekspertów pomagają ponadto w przeprowadzaniu wstępnych wywiadów z migrantami (przesłuchań), co pozwala określić szlaki, wzdłuż których migranci przedostają się do Europy, oraz zebrać informacje na temat sposobów działania przestępców 2

3 zajmujących się przemytem ludźmi. W odpowiednich przypadkach specjaliści Fronteksu udzielają również pomocy poprzedzającej powrót i koordynują wspólne loty. Eksperci z Europejskiego Urzędu Wsparcia w dziedzinie Azylu udzielają wsparcia przyjmującym państwom członkowskim w zakresie rejestracji osób ubiegających się o azyl i przygotowania akt sprawy. Europol oraz Eurojust udostępniają ponadto zespoły dochodzeniowe mające pomóc w zebraniu informacji potrzebnych do zwalczania przemytu ludzi. W każdym przyjmującym państwie członkowskim istnieje wspólny sztab operacyjny, w którego skład wchodzą przedstawiciele wszystkich trzech agencji (regionalna grupa zadaniowa Unii Europejskiej EURTF). Sztab ten koordynuje prace zespołów wsparcia na obszarach pod szczególną presją migracyjną ( hotspotach ) i zapewnia bliską współpracę z organami krajowymi przyjmującego państwa członkowskiego. Taki wspólny sztab operacyjny został utworzony w Katanii (na Sycylii) w celu koordynacji prac we Włoszech. Podobne powstaną w Pireusie na potrzeby greckich hotspotów. Zaproponowane podejście ułatwi również wdrożenie decyzji o relokacji osób w oczywisty sposób wymagających ochrony międzynarodowej z Włoch i Grecji. Warunkiem wstępnym poprawnego działania mechanizmu relokacji jest identyfikacja, rejestracja i pobranie odbitek linii papilarnych migrantów w momencie przybycia, a przedmiotowe podejście zapewnia niezbędne wsparcie w tym zakresie. Podejście to jest jednak niezależne od relokacji i Komisja jest gotowa stosować je również w innych państwach członkowskich, które zmagają się z nadmierną presją migracyjną na swych granicach. Zespoły wsparcia nie prowadzą ośrodków recepcyjnych. Aby omawiane podejście było skuteczne, przyjmujące państwo członkowskie musi zapewnić dobrze funkcjonującą infrastrukturę służącą przyjmowaniu migrantów, w oparciu o którą zespoły ekspertów oddelegowane przez unijne agencje będą mogły działać. Dotyczy to ośrodków pierwszego przyjęcia oraz ośrodków detencyjnych przed wydaleniem. Zapewnienie wystarczającej liczby ośrodków recepcyjnych również stanowi warunek wstępny relokacji, a UE zapewnia państwom członkowskich znaczne wsparcie finansowe na budowę tego rodzaju infrastruktury. 2. AKTUALNA SYTUACJA WŁOCHY Spotkania techniczne przedstawicieli Komisji, agencji unijnych oraz władz włoskich, m.in. spotkanie w Rzymie w dniu 23 lipca z udziałem Komisji, wideokonferencje w dniach 6 lipca i 10 września oraz spotkanie zorganizowane przez Komisję w dniu 2 września w Brukseli. W ostatnim czasie odbyło się kilka dwustronnych spotkań z udziałem przedstawicieli Włoch i agencji UE, utrzymywano również dwustronne kontakty. Przedstawienie Komisji w dniu 15 września planu działania dotyczącego relokacji zgodnie z decyzją Rady w sprawie relokacji, wraz z oceną potrzeb w zakresie tworzenia hotspotów. Plan ten jest obecnie przedmiotem przeglądu w związku z uwagami Komisji. Oczekuje się, że jego zmieniona wersja zostanie przedstawiona już wkrótce. Warsztaty na temat relokacji w dniu 21 września, w trakcie których Włochy przedstawiły swój plan działania dotyczący relokacji. Powołanie regionalnej grupy zadaniowej UE w Katanii w dnu 26 czerwca 2015 r., w skład której weszli przedstawiciele Fronteksu, EASO, Europolu, EUNAVFOR MED oraz organów krajowych w celu koordynowania działań zespołów wsparcia, obejmujących rożne porty, do których docierają łodzie migrantów. Wsparcie udzielone przez Eurojust 3

4 regionalnemu zespołowi operacyjnemu Fronteksu w Katanii oraz nasilona współpraca z koordynatorem krajowej dyrekcji ds. walki z mafią i terroryzmem (DNA) odpowiedzialnym za prowincję Katanię. Obecność Fronteksu w związku ze wspólną operacją Tryton. Wsparcie udzielone przez Frontex, który oddelegował 18 specjalistów ds. przesłuchań, 16 mediatorów kulturowych i 12 ekspertów ds. kontroli przesiewowych. Utworzenie ośrodków pierwszego przyjęcia w czterech hotspotach, a mianowicie Pozzallo, Porto Empedocle i Trapani na Sycylii, jak również na wyspie Lampedusa, zdolnych przyjąć łącznie około 1500 osób. Planuje się, że do końca roku powstaną dwa kolejne takie ośrodki: w miejscowościach Augusta i Taranto. Porozumienie między EASO i Włochami co do planu operacyjnego dla hotspotów. Włochy zaakceptowały pomoc oferowaną przez EASO w zakresie udzielania informacji, m.in. na temat procedury relokacji, w zakresie samej procedury relokacji oraz w zakresie wzmocnienia zespołu odpowiedzialnego za postępowania dublińskie. EASO może oddelegować w każdej chwili 45 ekspertów wyznaczonych przez państwa członkowskie. Projekt pilotażowy realizowany przez służby azylowe i EASO. Stała obecność Europolu w portach, do których docierają łodzie migrantów, gdzie zapewnia on dostęp do sprzętu umożliwiającego bezpośrednie porównanie danych oraz wsparcie kryminalistyczne w koordynacji z włoską jednostką krajową Europolu. Co pozostaje do zrobienia? Oddelegowanie personelu agencji Frontex do pomocy przy pobieraniu odbitek linii papilarnych. Oddelegowanie ekspertów EASO do Włoch. Określenie przez Włochy dodatkowych potrzeb w zakresie powrotów i przekazanie tej informacji agencji Frontex. Przedłożenie zaktualizowanej wersji planu działania dotyczącego relokacji, w tym oceny potrzeb. 3. AKTUALNA SYTUACJA GRECJA Spotkania techniczne przedstawicieli Komisji, agencji unijnych oraz władz greckich, m.in. spotkanie w Pireusie w dniu 26 sierpnia z udziałem Komisji, wideokonferencje w dniach 10 lipca i 11 września oraz spotkanie zorganizowane przez Komisję w dniu 2 września w Brukseli. W ostatnim czasie odbyło się kilka dwustronnych spotkań z udziałem przedstawicieli Grecji i agencji UE, utrzymywano również dwustronne kontakty. Wizyta pierwszego wiceprzewodniczącego Timmermansa oraz komisarza Avramopoulosa w Grecji, również na wyspie Kos, w dniach 3 4 września. Przedstawienie Komisji w dniu 14 września planu działania dotyczącego relokacji zgodnie z decyzją Rady w sprawie relokacji, wraz z oceną potrzeb w zakresie tworzenia hotspotów. Władze greckie dokonują obecnie przeglądu tego planu w związku z uwagami Komisji. Oczekuje się, że jego zmieniona wersja zostanie przedstawiona już wkrótce. 4

5 Warsztaty na temat relokacji w dniu 21 września, w trakcie których Grecja przedstawiła swój plan działania dotyczący relokacji. Wyznaczenie biura urzędnika łącznikowego Fronteksu na siedzibę regionalnej grupy zadaniowej UE. Obecność Fronteksu w związku ze wspólną operacją Posejdon. Wsparcie udzielone przez Frontex, który oddelegował 33 ekspertów (w tym urzędników greckich) oraz uruchomił 7 mobilnych biur na wyspach Morza Egejskiego (Samos, Lesbos, Chios, Kos oraz Leros). Grecja przyjęła propozycję Fronteksu, zgodnie z którą agencja ta oddeleguje 30 kolejnych specjalistów ds. kontroli przesiewowej oraz ds. przesłuchań. EASO i Grecja prowadzą obecnie rozmowy na temat planu operacyjnego dla hotspotów. Grecja przyjęła wsparcie ze strony EASO w zakresie rejestracji osób ubiegających się o międzynarodową ochronę, przekazywania wychodzących wniosków o przejęcie w ramach procedury dublińskiej oraz zapewnienia tymczasowych środków relokacji. EASO zaproponowało oddelegowanie 28 ekspertów. Po uzgodnieniu planu operacyjnego EASO rozpisze zaproszenie do zgłaszania kandydatur ekspertów. Trwa projekt pilotażowy dotyczący EURODAC, prowadzony wspólnie z Fronteksem, EASO i eu-lisa, w związku z którym na koniec tego tygodnia zaplanowano wizytę na wyspie Lesbos. Utworzenie ośrodka pierwszego przyjęcia oraz ośrodka kontroli przesiewowej na Lesbos (zdolnych przyjąć 480 osób), jak również ośrodków kontroli przesiewowej na Chios i Samos (zdolnych przyjąć łącznie 393 osoby). Utworzenie dwóch punktów rejestracji na Lesbos, planowane jest też utworzenie kolejnego punktu już wkrótce. Co pozostaje do zrobienia? Przedłożenie zaktualizowanej wersji planu działania dotyczącego relokacji, w tym oceny potrzeb. Ustanowienie regionalnej grupy zadaniowej UE, która ma posłużyć agencjom do koordynowania działań w terenie oraz działań realizowanych wspólnie z organami krajowymi. Grecja musi wprowadzić przejrzyste rozwiązanie w zakresie systematycznej identyfikacji, rejestracji i pobierania odbitek linii papilarnych w ramach systemu EURODAC. Znaczne zwiększenie zdolności w zakresie pierwszego przyjęcia nowo przybyłych w ramach mieszanych ruchów migracyjnych na wyspach Morza Egejskiego: Komisja przeznaczyła na ten cel 4,1 mln EUR. Należy pilnie zapewnić zdolności w zakresie pierwszego przyjęcia na wyspie Kos, na którą dociera większość obywateli państw trzecich i która nie dysponuje obecnie żadnym ośrodkiem recepcyjnym. Grecja powinna uruchomić mechanizm ochrony ludności w celu zapewnienia natychmiastowej pomocy migrantom napływającym na wyspy, w tym zapewniania schronienia. Porozumienie z EASO w sprawie planu operacyjnego dla hotspotów oraz w sprawie liczby oddelegowanych ekspertów i powierzonych im zadań. Grecja powinna zacząć podejmować i wykonywać decyzje nakazujące powrót. 5

6 Grecja powinna przekazać Fronteksowi informacje na temat dodatkowych potrzeb w zakresie powrotów, natomiast Europolowi w zakresie dochodzeń dotyczących przemytu ludzi. 6