Badanie sektora mikroprzedsiębiorstw na przykładzie województwa podkarpackiego. Rzeszów, września 2014 r.

Transkrypt

1 Badanie sektora mikroprzedsiębiorstw na przykładzie województwa podkarpackiego Rzeszów, września 2014 r.

2 CELE I PROBLEMATYKA BADANIA

3 V CELE BADANIA CEL GŁÓWNY BADANIA: DIAGNOZA STANU I ANALIZA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ ORAZ GŁÓWNYCH OBSZARÓW PROBLEMOWYCH MIKROPRZEDSIĘBIORSTW W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM (Z UKAZANIEM ICH KONDYCJI NA TLE INNYCH WOJEWÓDZTW ORAZ POLSKI W LATACH ) 1) analiza mikroprzedsiębiorstw w województwie podkarpackim na tle innych regionów i Polski oraz wskazanie jej specyfiki (np. struktura wewnętrzna wg profilu działalności, zatrudnienia, dochodów z działalności); CELE SZCZEGÓŁOWE 2) 3) 4) ocena struktury mikroprzedsiębiorstw w ujęciu przestrzennym; ocena uwarunkowań dla rozwoju sektora mikroprzedsiębiorstw; analiza konkurencyjności mikroprzedsiębiorstw na lokalnym, regionalnym i krajowym rynku; 5) stan i struktura sektora mikroprzedsiębiorstw w województwie podkarpackim w porównaniu do pozostałych typów przedsiębiorstw (małe, średnie, duże) na Podkarpaciu;

4 CELE BADANIA 6) zidentyfikowanie barier rozwoju przedsiębiorczości oraz wskazanie kierunków ich likwidacji; CELE SZCZEGÓŁOWE 7) 8) 9) ocena wpływu integracji z UE i funduszy unijnych na stan rozwoju mikroprzedsiębiorstw na Podkarpaciu, w tym analiza ilości i wartość uzyskanych przez przedsiębiorców w tym mikro dotacji na założenie i rozwój działalności gospodarczej (układ geograficzny i sektorowy, wg źródeł: RPO, PROW, POKL, urzędy pracy, programy krajowe); uzyskanie rekomendacji dla przyszłych działań mających na celu rozwój przedsiębiorczości w ramach polityk wsparcia unijnego; poznanie opinii właścicieli mikroprzedsiębiorstw na temat istotnych obszarów funkcjonowania przedsiębiorstw (oceny sytuacji gospodarczej, sytuacji finansowej, zatrudnienia, dostępności zewnętrznego finansowania, inwestycji, eksportu, innowacyjności, otoczenia biznesu);

5 PYTANIA BADAWCZE Lp TREŚĆ PYTANIA BADAWCZEGO Jaka jest struktura aktywnie działających mikroprzedsiębiorstw (m. in. sektorowa, branżowa, prawna, wielkościowa, finansowa, geograficzna) w województwie na tle pozostałych grup firm oraz w porównaniu do innych województw i Polski? Jaka jest kondycja finansowa przedsiębiorstw (w tym mikroprzedsiębiorstw) w województwie w porównaniu z innymi regionami Polski (w tym np. zróżnicowanie branżowe, przestrzenne)? Jaka jest konkurencyjność oraz znaczenie w gospodarce Podkarpacia (np. zatrudnienie, wynagrodzenia, udział w tworzeniu PKB/WDB, innowacyjność, działalność eksportowa) sektora przedsiębiorstw, w tym mikroprzedsiębiorstw w porównywanym z innymi regionami Polski? Jakie są najważniejsze czynniki i bariery rozwoju mikroprzedsiębiorczości i w jakim stopniu są one zróżnicowane przestrzennie? Jakie efekty przyniosły dotychczas stosowane instrumenty rozwoju mikroprzedsiębiorczości, w tym programy współfinansowane ze środków Unii Europejskiej? Jakie obserwuje się trendy związane z podejmowaniem działalności gospodarczej i jej prowadzeniem? 7. Jakie są preferencje mikroprzedsiębiorców odnośnie wsparcia UE? Jakie znaczenie dla gospodarki regionalnej mają poszczególne branże sektora mikroprzedsiębiorstw? Które z nich mają największe perspektywy rozwojowe w świetle strukturalnych analiz ekonomicznych? Jak kształtują się kwalifikacje pracowników mikroprzedsiębiorstw i jakie są postawy mikroprzedsiębiorców względem ich podnoszenia?

6 METODOLOGIA BADANIA

7 METODY I TECHNIKI BADAWCZE

8 ETAPY REALIZACJI BADANIA

9 WYNIKI BADANIA I UWARUNKOWANIA PROCESU BADAWCZEGO ORAZ ANALIZ

10 FUNKCJE NINIEJSZEJ PREZENTACJI Prezentacja wybranych wyników przeprowadzonego badania Prezentacja możliwości zastosowania i użyteczności poszczególnych metod i technik badawczych użytecznych w przedmiocie badania Omówienie problemów metodologicznych i wykonawczych, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii dostępności danych na temat sektora mikroprzedsiębiorstw

11 STRUKTURA I KONDYCJA MIKROPRZEDSIĘBIORSTW Rozkład terytorialny podmiotów gospodarki narodowej zatrudniających do 9 pracowników w roku 2012 bieszczadzki 1,40% leski 1,80% lubaczowski 2,00% mielecki 6,40% rzeszowski 6,90% Rzeszów 14,50% Rozkład tery torialny mikroprzedsiębiorstw 5% i więcej (7) od 3,1 do 4,9% (6) od 2,5 do 3,0% (4) do 2,4% (8) Ambiwalentny charakter danych z rejestru REGON wyczerpujący charakter bazy vs. problemy dot. jej aktualizacji utrudniające wnioskowanie o wielkości sektora przedsiębiorstw (w tym podmiotów mikro)

12 STRUKTURA I KONDYCJA MIKROPRZEDSIĘBIORSTW Liczba mikroprzedsiębiorstw przypadająca na 100 tys. ludności w poszczególnych województwach w 2012 roku Liczba nowo zarejestrowanych i wykreślonych z rejestru REGON podmiotów gospodarki narodowej w przeliczeniu na 10 tys. ludności w poszczególnych województwach w 2012 roku Liczba mikroprzedsiębiorstw przypadająca na 100 tys. ludności powyżej 5100 (3) od 4501 do (5) od 4000 do 4500 (2) poniżej 4000 (6) Liczba podmiotów na 10 tys. ludności 120 jednostki nowo zarejestrowane jednostki wykreślone z rejestru Stosunek podmiotów nowowyrejestrowanych do wykreślonych z rejestru 150% i więcej (2) od 140 do 149% (6) od 130 do 139% (5) poniżej 130% (3)

13 STRUKTURA I KONDYCJA MIKROPRZEDSIĘBIORSTW Liczba nowo zarejestrowanych i wykreślonych z rejestru REGON podmiotów gospodarki narodowej w przeliczeniu na 10 tys. ludności Stosunek nowo zarejestrowanych podmiotów do podmiotów wyrejestrowanych: Rok 2010: Polska 142,4% Podkarpacie 142% Ryzyko nadinterpretacji danych w przypadku gwałtownych zmian w danym momencie pomiaru podmioty nowo zarejestrowane woj. podkarpackie podmioty nowo zarejestrowane Polska podmioty nowo zarejestrowane Makroregion Polski Wschodniej podmioty wykreślone z rejestru woj. podkarpackie podmioty wykreślone z rejestru Polska podmioty wykreślone z rejestru Makroregion Polski Wschodniej

14 STRUKTURA I KONDYCJA MIKROPRZEDSIĘBIORSTW 2008 woj. podkarpackie Polska Makroregion Polski Wschodniej 80,3% 78,4% 80,5% 19,7% 21,6% 19,5% Struktura mikroprzedsiębiorstw pod względem formy prawnej prowadzenia działalności w poszczególnych województwach w 2012 roku woj. podkarpackie 80,7% 19,3% 2009 Polska 78,0% 22,0% Makroregion Polski Wschodniej 80,5% 19,5% woj. podkarpackie 80,9% 19,1% 2010 Polska 77,9% 22,1% Makroregion Polski Wschodniej 80,4% 19,6% woj. podkarpackie 80,0% 20,0% 2011 Polska 76,8% 23,2% Makroregion Polski Wschodniej 79,6% 20,4% woj. podkarpackie 79,2% 20,8% Formy prawne - udział ośób fizycznych 2012 Polska Makroregion Polski Wschodniej 76,0% 78,8% 24,0% 21,2% osoby fizyczne 0% 20% 40% 60% 80% 100% pozostałe formy prawne 78% i więcej (6) od 76 do 77% (4) od 74 do 75% (4) do 73% (2) Forma prawna jako przykład danych o ograniczonym charakterze różnicującym badaną populację w wymiarze terytorialnym, jak i temporalnym

15 STRUKTURA I KONDYCJA MIKROPRZEDSIĘBIORSTW Struktura branżowa wg sekcji PKD 2007 w poszczególnych podregionach woj. podkarpackiego w 2012 roku Sekcje PKD krośnieński mikroprzedsiębiorstwa małe przedsiębiorstwa średnie przedsiębiorstwa duże przedsiębiorstwa przemyski rzeszowski krośnieński przemyski rzeszowski A. 4,3% 2,3% 1,3% 1,6% 1,2% 3,3% 0,8% 0,7% 3,8% 2,9% 1,0% 2,1% 0,0% 0,0% 1,3% 0,0% B. 0,1% 0,1% 0,1% 0,2% 0,9% 0,3% 0,2% 0,2% 0,3% 0,0% 0,5% 0,0% 5,1% 0,0% 1,3% 1,7% C. 9,4% 7,3% 9,4% 9,9% 15,7% 13,3% 17,1% 21,7% 23,1% 18,7% 18,3% 27,3% 51,3% 26,9% 26,6% 55,0% D. 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,2% 0,1% 0,3% 0,2% 1,0% 0,0% 0,3% 2,4% 2,6% 3,8% 5,1% 0,0% E. 0,2% 0,3% 0,2% 0,3% 1,7% 1,9% 1,3% 2,2% 1,4% 1,9% 2,5% 2,9% 2,6% 0,0% 1,3% 1,7% F. 12,8% 11,6% 12,5% 13,6% 6,2% 7,6% 8,5% 8,4% 4,5% 7,7% 9,0% 7,8% 0,0% 0,0% 6,3% 3,3% G. 27,6% 31,4% 27,3% 30,2% 16,9% 19,6% 19,6% 17,3% 8,7% 7,7% 18,8% 12,8% 5,1% 19,2% 10,1% 6,7% H. 6,5% 6,4% 7,6% 6,8% 2,2% 3,0% 2,7% 2,9% 2,1% 2,9% 1,5% 2,4% 2,6% 7,7% 2,5% 5,0% I. 4,2% 2,7% 2,2% 2,8% 2,8% 2,4% 3,4% 2,1% 0,7% 0,0% 0,8% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% J. 1,9% 1,5% 3,2% 1,7% 0,6% 0,6% 1,5% 0,9% 0,0% 0,0% 1,0% 0,5% 2,6% 0,0% 2,5% 0,0% K. 2,5% 2,9% 3,0% 2,8% 0,3% 1,1% 1,1% 0,6% 0,7% 1,0% 1,0% 0,8% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% L. 2,0% 4,0% 2,8% 2,5% 1,4% 0,8% 1,4% 1,0% 1,4% 2,9% 1,3% 0,8% 0,0% 0,0% 2,5% 1,7% M. 7,2% 6,5% 9,9% 7,5% 1,3% 1,0% 2,8% 1,5% 0,7% 0,5% 2,8% 0,3% 0,0% 0,0% 2,5% 0,0% N. 1,8% 1,8% 1,9% 1,5% 0,8% 0,3% 1,4% 1,4% 1,0% 0,0% 1,0% 0,8% 2,6% 0,0% 3,8% 10,0% O. 1,3% 1,4% 0,8% 1,0% 3,9% 4,3% 3,2% 2,7% 14,3% 15,3% 10,0% 10,4% 2,6% 11,5% 12,7% 1,7% P. 2,9% 3,3% 3,1% 3,2% 34,6% 30,3% 26,0% 27,2% 26,2% 24,4% 21,3% 20,9% 2,6% 3,8% 5,1% 0,0% Q. 5,5% 5,9% 5,5% 5,3% 4,9% 6,3% 4,1% 5,1% 6,6% 10,0% 5,8% 4,5% 20,5% 23,1% 15,2% 11,7% R. 2,5% 2,4% 2,0% 2,1% 2,3% 2,1% 2,4% 2,2% 1,7% 1,4% 2,3% 1,6% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% S. 7,5% 8,1% 7,1% 6,9% 2,1% 1,7% 2,1% 1,4% 1,4% 2,9% 1,0% 1,6% 0,0% 3,8% 1,3% 1,7% RAZEM 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% krośnieński przemyski rzeszowski krośnieński przemyski rzeszowski tarnobrzeski tarnobrzeski tarnobrzeski tarnobrzeski

16 9,7% 7,4% 5,7% 4,0% 2,6% 1,4% 2,0% 1,7% 9,3% 5,0% 3,3% 2,0% 0,9% 0,3% 0,3% 0,4% 2,1% 15,1% 50,3% 76,4% STRUKTURA I KONDYCJA MIKROPRZEDSIĘBIORSTW 80% 60% 40% Liczba osób zatrudnionych w mikroprzedsiębiorstwach na podstawie umów o pracę oraz innego rodzaju umów 20% 0% zatrudnienie na umowę o pracę zatrudnienie na podstawie innego rodzaju umów Liczba osób pracujących ze względu na klasę wielkości przedsiębiorstwa w woj. podkarpackim Problemy w przypadku badań o charakterze pierwotnym: (a) kogo włączyć do próby? (b) firmy a samozatrudnieni (c) pracujący a zatrudnieni mikroprzedsiębiorstwa małe przedsiębiorstwa średnie przedsiębiorstwa duże przedsiębiorstwa

17 STRUKTURA I KONDYCJA MIKROPRZEDSIĘBIORSTW Wielkość miesięcznych przychodów przypadająca na 1 pracującego w sektorze mikroprzedsiębiorstw Wielkość miesięcznych przychodów przypadająca na 1 pracującego w sektorze mikroprzedsiębiorstw w podziale na województwa w 2012 roku woj. podkarpackie Polska Makroregion Polski Wschodniej Miesięczny przy chód 1 pracującego w sektorze mikroprzedsiębiorstw powyżej zł (3) od do zł (5) od do zł (4) poniżej zł (4) Największe przychody odnotowano w woj. mazowieckim (26,5 tys.) i podlaskim (23,2 tys.). Najmniejsze zaś w woj. łódzkim (17,4 tys.).

18 STRUKTURA I KONDYCJA MIKROPRZEDSIĘBIORSTW DANE FISKALNE Z IZBY SKARBOWEJ: (a) unikalność i duża użyteczność danych (b) tylko pośrednia możliwość wnioskowania o sektorze mikroprzedsiębiorstw (c) brak możliwości profilowania branżowego (d) możliwość prowadzenia analiz uwzględniających zróżnicowania terytorialne (e) brak możliwości porównań międzywojewódzkich / integracji danych W woj. podkarpackim w 2012 roku przychody podatkowe osób fizycznych stanowiły 40,8% całości przychodów podatkowych, lecz statystyka ta ulega wyraźnemu zróżnicowaniu terytorialnemu. Najwyższy udział przychodów podatkowych osób fizycznych występuje w powiatach: niżańskim (77,7%), leskim (75,4%) lubaczowskim (75,4%), na terenie M. Przemyśla i powiatu przemyskiego (74,1%), a także w powiecie strzyżowskim (73,9%) i te powiaty należy uznać, za obszary, na których sektor mikroprzedsiębiorstw ma największe znaczenie dla gospodarki. Z kolei najmniejszy udział przychody podatkowe osób fizycznych posiadają w powiatach kolbuszowskim (20,9%), mieleckim (30,1%), M. Rzeszów i rzeszowskim (30,7%), a także leżajskim. W powiatach, gdzie znaczenie mikroprzedsiębiorstw jest największe osiągane są niższe przychody, a w powiatach, gdzie znaczenie mikroprzedsiębiorstw jest najmniejsze przychody należą do najwyższych.

19 STRUKTURA I KONDYCJA MIKROPRZEDSIĘBIORSTW Wielkość przychodów i dochodów podatkowych przypadająca na jeden zarejestrowany pomiot gospodarki narodowej w poszczególnych powiatach woj. podkarpackiego w 2012 roku Przy chód podatkowy na 1 przedsiębiorstwo (w tys. zł) 730 do (7) 650 do 730 (3) 580 do 650 (6) 180 do 580 (9) Dochód podatkowy na 1 przedsiębiorstwo (w tys. zł) 62,2 do 100,4 (6) 46,6 do 62,2 (4) 36,5 do 46,6 (8) 17,1 do 36,5 (7)

20 STRUKTURA I KONDYCJA MIKROPRZEDSIĘBIORSTW Brak możliwości pozyskania danych dot. PKB w odniesieniu do mikroprzedsiębiorstw na poziomie województw 100% 80% 60% 33,6% 33,1% 33,5% 34,1% 13,9% 14,0% 14,5% 14,1% Udział w tworzeniu wartości dodanej brutto wg klas wielkości przedsiębiorstw w Polsce 10,4% 10,9% 10,8% 10,9% 40% 20% 42,1% 42,0% 41,3% 40,9% 0% duże przedsiębiorstwa średnie przedsiębiorstwa małe przedsiębiorstwa mikroprzedsiębiorstwa ,6 276,3 248,7 368,1 353,4 294,3 374,5 337,0 286,7 394,8 348,3 300, woj. podkarpackie Polska Makroregion Polski Wschodniej Wartość dodana brutto w sektorze przedsiębiorstw w przeliczeniu na 1 przedsiębiorstwo w woj. podkarpackim Najwyższą wartością dodaną brutto cechuje się woj. mazowieckie (560,2), śląskie (496,9) oraz dolnośląskie (495,2). Najniższą zaś zachodniopomorskie (233,7).

21 STRUKTURA I KONDYCJA MIKROPRZEDSIĘBIORSTW 20% 15% 10% 9,6% 16,8% 8,5% 15,6% 9,9% 14,0% Udział małych przedsiębiorstw prowadzących działalność innowacyjną wśród ogółu małych przedsiębiorstw w woj. podkarpackim w 3-letnim okresie od 2010 do 2012 roku 5% 0% innowacje produktowe lub procesowe innowacje organizacyjne lub marketingowe Przedsiębiorstwa aktywne innowacyjnie przedsiębiorstwa wdrażające: małe przedsiębiorstwa sektor przedsiębiorstw ogółem Udział przedsiębiorstw prowadzących działalność innowacyjną w woj. podkarpackim w latach Największym udziałem małych przedsiębiorstw prowadzących działalność innowacyjną cechują się woj. podlaskie (13,3%), mazowieckie (12,9%) oraz zachodniopomorskie (12,3%). Najniższym zaś wielkopolskie i pomorskie (6,5%). Przedsiębiorstwa aktywne innowacyjnie powyżej 12,3% (4) od 10,3 do 12,3% (5) od 8 do 10,2% (5) poniżej 8% (2) 0,2 wdrażające innowacja procesowe lub produktowe wdrażające innowacje organizacyjne lub marketingowe

22 STRUKTURA I KONDYCJA MIKROPRZEDSIĘBIORSTW 14% 12% 10% 8% 6% 4% 10,0% 8,6% 6,0% 11,6% 10,3% 9,3% 10,8% 8,9% 9,2% 7,4% 5,9% 5,5% Odsetek mikro- i małych przedsiębiorstw prowadzących działalność eksportową 0,05 0,05 2% 0,106 0,057 0,096 0% woj. podkarpackie Polska Makroregion Polski Wschodniej 0,069 0,071 0,078 0,076 0,033 0,106 0,128 0,054 Odsetek mikro- i małych przedsiębiorstw prowadzących działalność eksportową w 2013 roku w poszczególnych województwach Odsetek mikro i mały ch przedsiębiorstw prowadzących działalność eksportową powyżej 10,5% (3) od 8,1 do 10,5% (2) od 5,6 do 8% (6) poniżej 5,5% (5) 0,084 0,048 0,059

23 KONKURENCYJNOŚĆ SEKTORA MIKROPRZEDSIĘBIORSTW Zakres danych ujęty w ramach wskaźników syntetycznych 0,2 0,166 0,1 0,084 0,046 0,046 0,043 0,041 0,037 0,0-0,1-0,2-0,3-0,004-0,021-0,024-0,102-0,137-0,183-0,201-0,227-0,238 Zmiana wartości syntetycznego wskaźnika rozwoju mikroprzedsiębiorstw pomiędzy 2008 a 2012 rokiem

24 KONKURENCYJNOŚĆ SEKTORA MIKROPRZEDSIĘBIORSTW Zachodniopomor skie Dolnośląskie 1,0 Kujawsko - pomorskie Wartość syntetycznych wskaźników zasobów, działalności i wyników mikroprzedsiębiorstw w 2012 roku Warmińsko - mazurskie Świętokrzyskie Śląskie Wielkopolskie Pomorskie 0,64 0,81 0,67 0,59 0,55 0,37 0,4 0,59 0,35 0,25 0,41 0,56 0,21 0,2 0,28 0,38 0,19 0,26 0,39 0,23 0,35 0,040,17 0,58 0,32 0,0 0,39 0,08 0,15 0,40 0,50 0,35 0,22 0,56 0,38 0,30 0,40 0,64 0,63 0,39 0,8 0,6 0,25 0,67 0,50 0,70 0,60 0,62 0,57 0,74 0,76 0,53 0,58 Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Podlaskie Opolskie Podkarpackie Syntetyczny wskaźnik zasobów Syntetyczny wskaźnik działalności Syntetyczny wskaźnik wyników

25 UJEMNA dynamika LQ DODATNIA ZNACZENIE BRANŻ W SEKTORZE MIKROPRZEDSIĘBIORSTW NISKA 0,10 WYSOKA E B Zastosowanie metody współczynnika lokalizacji do analizy znaczenia poszczególnych branż reprezentowanych przez firmy sektora mikro, z wykorzystaniem danych o liczbie firm 0,08 0,06 R 0,04 F S H I Q N 0,02 C P przemysł (B,C,D,E) L 0,00 ` 0,45 0,55 0,65 0,75 0,85 0,95 1,05 1,15 1,25 1,35 1,45 1,55 1,65 1,75 1,85 1,95 J O -0,02 G M A -0,04 D -0,06 K -0,08 wartość LQ 2012

26 UJEMNA dynamika LQ DODATNIA ZNACZENIE BRANŻ W SEKTORZE MIKROPRZEDSIĘBIORSTW NISKA J 0,45 WYSOKA Zastosowanie metody współczynnika lokalizacji do analizy znaczenia poszczególnych branż reprezentowanych przez firmy sektora mikro, z wykorzystaniem danych o wielkości zatrudnienia 0,35 S 0,25 R 0,15 H 0,05 M F BCDE (przemysł) 0,60 0,70 0,80 I 0,90 1,00 G 1,10 1,20 1,30-0,05 Q P L N -0,15 LQ 2012

27 CZYNNIKI I BARIERY ROZWOJU MIKROPRZEDSIĘBIORCZOŚCI Zastosowanie podejścia jakościowego i meta-ewaluacyjnego Czynniki rozwoju związane ze wsparciem: dotacje bezpośrednie inwestycyjne, dotacje na utworzenie działalności gospodarczej, niskooprocentowane pożyczki UM, działalność ARR, szkolenia. Czynniki rozwoju związane z zarządzaniem firmą: planowanie, plan marketingowy, strategia wdrożeniowa i eksportowa, strategia niszy rynkowej, zaplecze badawczo-rozwojowe, znajomość rynku, działalność innowacyjna, aktywność klastrowa. CZYNNIKI ROZWOJU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI Czynniki rozwoju wynikające z wewnętrznych dyspozycji firm: Jakość świadczonych usług, konkurencyjne ceny, terminowość, doświadczenie, wiedza, sieć kontaktów, kompetencje pracowników, umiejętności miękkie, elastyczność. Czynniki rozwoju specyficzne dla Podkarpacia oraz jego położenia geograficznego: Sąsiedztwo ze Słowacją i Ukrainą, objęcie Programem Polski Wschodniej, niskie koszty prowadzenia działalności, tania kadra pracownicza, poczucie bezpieczeństwa.

28 CZYNNIKI I BARIERY ROZWOJU MIKROPRZEDSIĘBIORCZOŚCI Bariery rozwoju związane ze wsparciem: Dostęp do wsparcia (brak informacji, brak zabezpieczenia finansowego, ograniczona dostępność środków), biurokracja (skomplikowane i czasochłonne aplikowanie, czas oczekiwania na wyniki), tematyka szkoleń. Bariery finansowe: Ograniczona ilość środków własnych (niska płynność finansowa i rentowność, ryzyko ekonomiczne), utrudnienia prawne (składki ZUS, wysokie podatki, wysokie pozapłacowe koszty zatrudniania), postawa banków komercyjnych (wysokie oprocentowanie i skomplikowane warunki uzyskania kredytu). BARIERY ROZWOJU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI Bariery w prowadzeniu firmy: Wewnętrzne (małe doświadczenie, brak następcy, nieodpowiednia polityka cenowa, mało zleceń, brak szybkich efektów, niska świadomość szkoleniowa), zewnętrzne (mały zasób wykwalifikowanych pracowników, konkurencja, przepisy prawne, popyt, szara strefa). Bariery rozwoju specyficzne dla Podkarpacia oraz jego położenia geograficznego: Peryferyjna lokalizacja, trudności logistyczno-komunikacyjne, lokalizacja przestrzenna IOB.

29 Miliony Miliony OCENA STOSOWANYCH INSTRUMENTÓW WSPARCIA Łączna ilość dofinansowań PUP: (9268 EFS FP). Łączna ilość dofinansowań ARiMR: 1293 (641 Działanie Działanie Działanie 413_ Działanie 413_311) Fundusz Pracy Europejski Fundusz Społeczny Działanie 311 PROW Działanie 312 PROW Działanie 413_311 PROW 232 Działanie 413_312 PROW , ,0 76,4 Ilość dofinansowań na utworzenie działalności gospodarczej udzielanych przez PUP oraz ARiMR 20 0 Fundusz Pracy Europejski Fundusz Społeczny 20 0 Działanie 311 Działanie 312 PROW PROW 2,8 3,1 Działanie 413_311 PROW Działanie 413_312 PROW Łączna kwota dofinansowań udzielonych na utworzenie działalności gospodarczej Największą ilość dofinansowań na podjęcie działalności gospodarczej z PUP przyznano w powiatach: jasielskim (1260), krośnieńskim (1054), rzeszowskim (963), ropczycko-sędziszowkim (948) i sanockim (936). Powiatem, w którym udzielono najmniejszej ilości wsparcia jest powiat bieszczadzki (302 osoby).

30 OCENA STOSOWANYCH INSTRUMENTÓW WSPARCIA Liczba i wartość projektów zrealizowanych przez podmioty sektora przedsiębiorstw Program operacyjny Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego Przedsiębiorstwa zatrudniające do 9 osób Wartość projektów Liczba projektów Przedsiębiorstwa zatrudniające 10 osób i więcej Wartość projektów Liczba projektów ,18 zł ,03 zł ,30 zł ,98 zł ,59 zł 484 RAZEM ,16 zł ,93 zł 844 Oceniając efektywność nie można zapominać o grupie docelowej, która poprzez bariery związane z dostępem do wsparcia może być nieadekwatna. Oznacza to, iż z racji barier rozwoju mikroprzedsiębiorczości wsparcie otrzymują osoby, które posiadają określoną pulę środków finansowych umożliwiającą im realizację projektu we własnym zakresie. Dlatego też ocena efektywności i skuteczności wsparcia oferowanego przedsiębiorcom nie może być jednoznaczna. Efektywność instrumentów wsparcia ocena efektywności wsparcia zależna jest od obszaru, na którym znajduje się siedziba przedsiębiorstwa. Efektywność została oceniona najlepiej przez przedsiębiorców pochodzących z dużych miast. Ci w mniejszych miastach dostrzegają niewielki wpływ funduszy unijnych na rozwój przedsiębiorczości. najczęściej wskazywane efekty wsparcia: wzrost obrotów przedsiębiorstwa, poprawę konkurencyjności, innowacyjności i rentowności przedsiębiorstwa, unowocześnienie środków trwałych. O niskiej efektywności unijnego wsparcia może świadczyć fakt, iż część przedsiębiorstw utrzymuje się na rynku jedynie przez pierwsze dwa lata okres związany z niższymi opłatami ZUS. Jednak spośród firm, które założono przy pomocy uzyskanego dofinansowania w latach działalność zakończyło 15%.

31 OCENA STOSOWANYCH INSTRUMENTÓW WSPARCIA Analiza skali osiągniętych wartości wskaźników produktu i rezultatu potwierdza wniosek o większej możliwości oddziaływania interwencji publicznej w przypadku przedsiębiorstw zatrudniających 10 osób i więcej. W przypadku większości analizowanych wskaźników produkty i rezultaty osiągane przez mikroprzedsiębiorstwa są znacznie niższe, aniżeli osiągane przez przedsiębiorstwa o większym zatrudnieniu. Taki stan rzeczy wskazuje na oddziaływanie wsparcia RPO WP na mikroprzedsiębiorstwa, aniżeli na sektor małych, średnich i dużych przedsiębiorstw. Ocena skali wpływu poszczególnych rodzajów wsparcia publicznego na wzrost konkurencyjności przedsiębiorstwa dotacje na założenie przedsiębiorstwa dotacje na inwestycje w przedsiębiorstwie finansowanie zakupu usług na rzecz rozwoju przedsiębiorstwa subsydiowanie zatrudnienia pracowników przez Urząd Pracy finansowanie udziału w targach / imprezach branżowych udział pracowników lub właścicieli w szkoleniach innego rodzaju wsparcie 3,13 3,67 3,65 3,56 3,53 3,38 3, bardzo mały wpływ bardzo duży wpływ

32 OCENA STOSOWANYCH INSTRUMENTÓW WSPARCIA POZYCJA TREŚĆ WARIANTU OCENA Wsparcie bezzwrotne polegające na finansowaniu inwestycji mających na 1 celu rozwój dotychczasowej działalności firmy z wymaganym wkładem własnym na poziomie 20% kosztów. 7,73 Zastosowanie marketingowego narzędzia analitycznego conjoint analysis do identyfikacji najbardziej preferowanych form wsparcia Wsparcie bezzwrotne polegające na finansowaniu szkoleń pracowników lub właścicieli mających na celu wprowadzanie innowacji z wymaganym wkładem własnym 10% kosztów. Wsparcie bezzwrotne polegające na finansowaniu zakupu usług doradczych lub konsultacyjnych mających na celu rozwój w dotychczasowej działalności przedsiębiorstwa, bez wymaganego wkładu własnego. 6,33 6,16 Wsparcie zwrotne polegające na finansowaniu inwestycji mających na celu wprowadzanie innowacji bez wymaganego wkładu własnego. 5,62 Wsparcie zwrotne polegające na finansowaniu inwestycji mających na celu rozwój dotychczasowej działalności firmy z wymaganym wkładem własnym na poziomie 10% kosztów. Wsparcie zwrotne polegające na finansowaniu szkoleń pracowników lub właścicieli mających na celu rozwój dotychczasowej działalności firmy bez wymaganego wkładu własnego. 4,76 4, Wsparcie zwrotne polegające na finansowaniu zakupu usług doradczych lub konsultacyjnych mających na celu rozwój dotychczasowej działalności firmy, z wymaganym wkładem własnym na poziomie 10% kosztów. Wsparcie zwrotne polegające na finansowaniu szkoleń pracowników lub właścicieli mających na celu rozwój dotychczasowej działalności firmy z wymaganym wkładem własnym na poziomie 20% kosztów. Wsparcie zwrotne polegające na finansowaniu zakupu usług doradczych lub konsultacyjnych mających na celu wprowadzanie innowacji, z wymaganym wkładem własnym na poziomie na poziomie 20% kosztów. 3,72 3,66 3,38

33 DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ Pracownia Badań i Doradztwa Re-Source Ul. Spławie 53, Poznań biuro@re-source.pl Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata