9666/19 mb/mi/mk 1 JAI.2

Transkrypt

1 Rada Unii Europejskiej Bruksela, 27 maja 2019 r. (OR. en) 9666/19 NOTA Od: Do: Nr poprz. dok.: Prezydencja Rada 9289/19 REV1 Nr dok. Kom.: 6102/19 ADD 1 Dotyczy: JAI 576 COPEN 234 CYBER 181 DROIPEN 89 JAIEX 86 ENFOPOL 272 DAPIX 197 EJUSTICE 86 MI 474 TELECOM 240 DATAPROTECT 155 USA 38 RELEX 540 ADDENDUM do zalecenia dotyczącego DECYZJI RADY upoważniającej do rozpoczęcia negocjacji w celu zawarcia porozumienia między Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki w sprawie transgranicznego dostępu do dowodów elektronicznych na potrzeby współpracy wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych przyjęcie 1. W dniu 5 lutego 2019 r. Komisja przyjęła dwa zalecenia dotyczące decyzji Rady, w tym addenda do wytycznych negocjacyjnych w sprawie transgranicznego dostępu do dowodów elektronicznych jedno dotyczące rozpoczęcia negocjacji ze Stanami Zjednoczonymi, a drugie dotyczące udziału w negocjacjach w Radzie Europy na temat drugiego protokołu dodatkowego do Konwencji o cyberprzestępczości (CETS nr 185). 9666/19 mb/mi/mk 1 JAI.2 PL

2 2. Teksty zalecenia dotyczącego decyzji Rady w sprawie rozpoczęcia negocjacji ze Stanami Zjednoczonymi w sprawie transgranicznego dostępu do dowodów elektronicznych w zakresie współpracy sądowej w sprawach karnych 1 oraz towarzyszących mu wytycznych negocjacyjnych 2 zostały przedłożone Radzie i poddane analizie na szczeblu technicznym na forum Grupy Roboczej ds. Współpracy w Sprawach Karnych (COPEN). 3. Po przeprowadzeniu analizy na szczeblu technicznym w obu tekstach wprowadzono szereg zmian w celu uwzględnienia opinii delegacji. Umożliwiło to sfinalizowanie tekstu zalecenia dotyczącego decyzji Rady, który został przedłożony prawnikom lingwistom do weryfikacji, a także tekstu wytycznych negocjacyjnych. 4. W dniu 22 maja 2019 r. Coreper zatwierdził tekst zalecenia w wersji po ostatecznej weryfikacji prawno-językowej oraz tekst wytycznych negocjacyjnych wraz z pewnymi dodatkowymi dostosowaniami, w wersji przedstawionej w załączniku do niniejszej noty. 5. Zmiany wprowadzone względem pierwotnego tekstu Komisji wytłuszczono (fragmenty dodane) lub oznaczono symbolem [...] (fragmenty skreślone). 6. Na tej podstawie Rada jest proszona o przyjęcie: tekstu zalecenia dotyczącego decyzji Rady w sprawie rozpoczęcia negocjacji ze Stanami Zjednoczonymi w sprawie transgranicznego dostępu do dowodów elektronicznych w zakresie współpracy sądowej w sprawach karnych w wersji po ostatecznej weryfikacji prawno-językowej 3 ; oraz tekstu wytycznych negocjacyjnych w wersji przedstawionej w załączniku do niniejszej noty / /19 ADD / /19 mb/mi/mk 2 JAI.2 PL

3 ZAŁĄCZNIK Addendum do zalecenia dotyczącego decyzji Rady upoważniającej do rozpoczęcia negocjacji w celu zawarcia porozumienia między Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki w sprawie transgranicznego dostępu do dowodów elektronicznych na potrzeby współpracy wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych I. CELE W trakcie negocjacji Komisja powinna dążyć do osiągnięcia określonych celów, które zostały przedstawione szczegółowo poniżej, jednocześnie zapewniając, aby rezultat negocjacji był zgodny z wewnętrznymi przepisami Unii dotyczącymi dowodów elektronicznych. Wspomniane przepisy wewnętrzne, w tym ze zmianami wprowadzanymi do nich w ramach unijnej procedury ustawodawczej [...] posłużą jako podstawa stanowiska negocjacyjnego Unii. Te cele szczegółowe są następujące: 1. [...] Zapobieganie kolizji przepisów i ustanowienie wspólnych zasad w przypadku nakazów wydania dowodów elektronicznych w formie danych dotyczących i niedotyczących treści, wydanych przez organy sądowe jednej z umawiających się stron, skierowanych do dostawców usług, którzy podlegają przepisom drugiej umawiającej się strony. Powinno to ograniczyć ryzyko rozdrobnienia praktyk i przepisów prawa oraz zwiększyć pewność prawa między Unią a Stanami Zjednoczonymi Ameryki w trakcie pozyskiwania dowodów elektronicznych w ramach postępowania karnego. 2. Umożliwienie przekazywania dowodów elektronicznych na zasadzie wzajemności bezpośrednio przez dostawcę usług organowi występującemu z wnioskiem, jak określono w pkt /19 mb/mi/mk 3

4 3. Zapewnienie poszanowania praw podstawowych, wolności i ogólnych zasad prawa UE przewidzianych w Traktatach Unii Europejskiej i Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej [...]. Aby osiągnąć cele określone w części 1, w porozumieniu należy uwzględnić w szczególności następujące kwestie: II. CHARAKTER I ZAKRES POROZUMIENIA 1. Porozumienie powinno mieć zastosowanie do postępowań karnych, co obejmuje zarówno etap postępowania przygotowawczego, jak i etap procesu. 2. W ramach porozumienia należy ustanowić wzajemne prawa i obowiązki stron porozumienia. 3. W porozumieniu należy określić definicje i rodzaje danych, które mają wejść w zakres porozumienia, w tym zarówno dane dotyczące treści, jak i dane niedotyczące treści. 4. W porozumieniu należy określić dokładny zakres jego stosowania pod względem czynów zabronionych objętych porozumieniem oraz progów wysokości kar. 5. W porozumieniu należy określić warunki, w tym gwarancje proceduralne, które należy spełnić, aby organ sądowy mógł wydać nakaz, oraz sposoby doręczenia nakazu. 6. Porozumienie powinno zawierać klauzulę, która umożliwi osobom, których danych dotyczą, dostęp do skutecznych środków zaskarżenia w postępowaniu karnym. W porozumieniu należy również określić okoliczności, w których [...] można sprzeciwić się nakazowi. 9666/19 mb/mi/mk 4

5 7. W porozumieniu należy określić termin dostarczenia danych, których dotyczy nakaz. 8. Porozumienie nie powinno mieć wpływu na postanowienia innych obowiązujących porozumień międzynarodowych dotyczących współpracy wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych między organami, takich jak Porozumienie pomiędzy UE a USA o wzajemnej pomocy prawnej, które nadal mają zastosowanie. 9. W ramach stosunków dwustronnych między Unią a Stanami Zjednoczonymi porozumienie powinno mieć pierwszeństwo przed Konwencją Rady Europy o cyberprzestępczości oraz przed wszelkimi porozumieniami lub ustaleniami dokonanymi w trakcie negocjacji drugiego protokołu dodatkowego do Konwencji Rady Europy o cyberprzestępczości w zakresie, w jakim postanowienia wspomnianych porozumień lub ustaleń obejmują kwestie, których dotyczy przedmiotowe porozumienie. 9666/19 mb/mi/mk 5

6 III. ZABEZPIECZENIA 1. Porozumienie powinno zapewniać poszanowanie praw podstawowych, wolności i ogólnych zasad prawa UE przewidzianych w Traktatach Unii Europejskiej i Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej, w tym zasady proporcjonalności, prawa do skutecznego środka prawnego i dostępu do bezstronnego sądu, domniemania niewinności i praw do obrony w odniesieniu do osób objętych postępowaniem karnym, zasady niedyskryminacji, zasady ne bis in idem, jak również prywatności oraz ochrony danych osobowych i danych z łączności elektronicznej podczas przetwarzania tych danych, w tym przekazywania danych organom ścigania w państwach trzecich, jak również wszelkich obowiązków spoczywających na organach ścigania i organach wymiaru sprawiedliwości w tym zakresie. 2. Porozumienie powinno mieć charakter wzajemny pod względem kategorii osób prawnych lub fizycznych o których dane nie można występować na podstawie porozumienia. Porozumienie nie powinno wprowadzać rozróżnienia między osobami z różnych państw członkowskich. 3. Porozumienie powinno przyczynić się, w drodze odniesienia, do stosowania Umowy między UE a USA w sprawie ochrony danych i prywatności, zwanej również umową ramową, która weszła w życie w dniu 1 lutego 2017 r. 4. Porozumienie powinno uzupełnić umowę ramową dodatkowymi zabezpieczeniami, które uwzględnią poziom wrażliwości poszczególnych kategorii przedmiotowych danych oraz szczególne wymagania dotyczące przekazywania dowodów elektronicznych bezpośrednio przez dostawców usług, a nie między organami, oraz przekazywania dowodów przez właściwe organy bezpośrednio dostawcom usług. 9666/19 mb/mi/mk 6

7 5 1 [...] Zabezpieczenia praw procesowych, które mogą ulec zmianie w zależności od zakresu porozumienia, powinny obejmować między innymi: (a) stosowne zabezpieczenia służące zapewnieniu, aby nie można było zwracać się o dane w celu wykorzystania w postępowaniu karnym, które może prowadzić do kary śmierci; (aa) stosowne zabezpieczenia służące zapewnieniu, aby możliwa była odmowa przekazania danych, których dotyczy wniosek, jeżeli istnieje prawdopodobieństwa, że dane przekazane w odpowiedzi na wniosek zostaną wykorzystane w postępowaniu karnym, które może zakończyć się wyrokiem dożywotniego pozbawienia wolności bez możliwości odwołania i szans na uwolnienie; (b) (c) (d) (e) odpowiednie warunki służące zagwarantowaniu konieczności i proporcjonalności nakazów w sprawie udostępnienia dowodów elektronicznych, w szczególności z rozróżnieniem, w stosownych przypadkach, na poszczególne kategorie danych; gwarancje proceduralne dotyczące osób fizycznych podlegających nakazowi w sprawie przekazania danych w ramach postępowania karnego; szczególne zabezpieczenia dotyczące danych, które są chronione przez przywileje i immunitety, a także dane, których ujawnienie byłoby sprzeczne z podstawowymi interesami państwa członkowskiego; zabezpieczenia poufności w przypadku organów i dostawców usług, w tym wymogi dotyczące nieujawniania informacji. 6. Dodatkowe zabezpieczenia prywatności i ochrony danych, które mogą ulec zmianie w zależności od zakresu porozumienia, powinny obejmować między innymi: (a) (b) określenie celów, dla których można się o dane osobowe i dane z łączności elektronicznej zwracać i je przekazywać; wymóg ograniczenia zakresu nakazu do danych osobowych i danych z łączności elektronicznej, które są niezbędne i proporcjonalne w odniesieniu do celów, dla których te dane mają zostać udostępnione; 1 Pkt 17 pierwotnego tekstu Komisji. Zaznaczone zostały jedynie zmiany do tego tekstu. 9666/19 mb/mi/mk 7

8 (c) (d) (e) (f) wymóg, zgodnie z którym wykorzystanie danych przez inne organy amerykańskie, których nie obowiązuje umowa ramowa, oraz ujawnianie im tych danych, wymaga powiadomienia i uprzedniej zgody właściwego organu sądowego wyznaczonego w państwie członkowskim, w którym dostawca usług ma siedzibę lub przedstawicielstwo, i może mieć miejsce tylko pod warunkiem, że po stronie organu odbierającego zagwarantowano skuteczną ochronę danych osobowych i danych z łączności elektronicznej, zgodną z postanowieniami porozumienia. Rozważając wydanie takiej uprzedniej zgody, właściwy organ sądowy powinien należycie uwzględnić wszystkie istotne czynniki, w tym wagę popełnionego przestępstwa i pierwotny cel przekazania danych; wymóg, zgodnie z którym dalsze przekazywanie danych państwom trzecim może mieć miejsce tylko jeżeli adresatem są organy ścigania odpowiedzialne za zapobieganie przestępczości, w tym terroryzmowi, prowadzenie dochodzeń w tym zakresie, wykrywanie lub ściganie przestępstw, oraz powinno wymagać zgłoszenia i uprzedniej zgody właściwego organu sądowego wyznaczonego w państwie członkowskim, w którym dostawca usług ma siedzibę lub przedstawicielstwo. Rozważając wydanie takiej uprzedniej zgody, właściwy organ sądowy powinien należycie uwzględnić wszystkie czynniki przewidziane w art. 7 ust. 2 umowy ramowej; w porozumieniu można uwzględnić wyjątkowe okoliczności i zabezpieczenia wymagane w sytuacji, gdy dalsze przekazywanie może się odbyć bez uprzedniej zgody - w razie poważnego i bezpośredniego zagrożenia dla bezpieczeństwa publicznego państwa członkowskiego lub państwa trzeciego; zgłaszanie incydentów związanych z bezpieczeństwem informacji właściwemu organowi wyznaczonemu przez państwo członkowskie, w którym dostawca usług ma siedzibę lub przedstawicielstwo, zgodnie z warunkami określonym w art. 10 ust. 2 umowy ramowej. 9666/19 mb/mi/mk 8

9 IV. ZARZĄDZANIE POROZUMIENIEM 1. Porozumienie powinno stanowić, że strony powinny dokonywać okresowych wspólnych przeglądów stosowania porozumienia i badać, jak można je najlepiej wykorzystać. Aby ułatwić ten proces, obie strony powinny gromadzić dane statystyczne. 2. Porozumienie powinno zawierać klauzulę dotyczącą okresu jego obowiązywania. Kwestia, czy porozumienie ma obowiązywać przez czas nieokreślony lub określony, zostanie oceniona na podstawie wyników negocjacji. W obu przypadkach należy uwzględnić przepis nakazujący dokonanie przeglądu porozumienia w odpowiednim czasie. 3. Porozumienie powinno stanowić, że strony powinny konsultować się ze sobą nawzajem, aby ułatwić rozwiązywanie wszelkich sporów dotyczących interpretacji lub stosowania porozumienia. 4. Porozumienie powinno przewidywać możliwość zawieszenia i rozwiązania porozumienia przez dowolną ze stron, jeżeli wspomniana powyżej procedura konsultacji nie doprowadzi do rozstrzygnięcia sporu. 5. Porozumienie powinno zawierać klauzulę dotyczącą terytorialnego stosowania. 6. Porozumienie będzie jednakowo autentyczne we wszystkich językach urzędowych Unii. 9666/19 mb/mi/mk 9

10 V. PROCEDURA NEGOCJACJI 1. Negocjacje należy przygotować z dużym wyprzedzeniem. W tym celu Komisja informuje Radę o planowanym harmonogramie i kwestiach będących przedmiotem negocjacji oraz jak najszybciej przekazuje odnośne dokumenty. 2. Rundy negocjacyjne są poprzedzone posiedzeniami grupy roboczej COPEN w celu stosownie do przypadku określenia kluczowych kwestii, sformułowania opinii i ustalenia wytycznych. 3. Po każdej rundzie negocjacyjnej Komisja składa grupie roboczej COPEN sprawozdanie z wyników i postępów negocjacji. 4. Komisja informuje Radę i konsultuje się z grupą roboczą COPEN w sprawie wszelkich ważnych kwestii, które mogą wyniknąć podczas negocjacji. 9666/19 mb/mi/mk 10