RPo-CMy/i MINISTER PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ. Warszawa, At> stycznia 2013 r. Władysław Kosiniak - Kamysz. Prof. Irena Lipowicz

Transkrypt

1 RPo-CMy/i Warszawa, At> stycznia 2013 r. MINISTER PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ Władysław Kosiniak - Kamysz DAS-II-073-l(l)- EW/13 Prof. Irena Lipowicz Rzecznik Praw Obywatelskich >?«wko Q A-V^ V ^<Lz-1 i^k W odpowiedzi na Pani pismo z dnia 3 stycznia 2013 r., znak: RPO /11/AC, na początku chciałbym podziękować Pani za zaangażowanie w debatę poświęconą sytuacji osób starszych oraz starzenia się w Polsce. Doceniam możliwość uczestniczenia w całości spotkania (30 listopada 2012 r.), które zostało poświęcone omówieniu głównych wniosku z publikacji pt. Strategie działań w starzejącym się społeczeństwie. Tezy i rekomendacje.". Jednocześnie pragnę Panią zapewnić, że dokument ten jest niezwykle przydatny i analizowany w kierowanym przeze mnie resorcie. W nawiązaniu do zakończonych niedawno obchodów Europejskiego Roku Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej 2012 (ER 2012), pragnę serdecznie podziękować za słowa uznania dla inicjatyw podejmowanych w tym zakresie przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. Jednocześnie pragnę podkreślić, że sukces minionego roku to zasługa bardzo wielu różnych instytucji, nie tylko publicznych, ale także organizacji pozarządowych na różnych poziomach (centralnym, regionalnym i lokalnym). Europejski Rok Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej został ustanowiony Decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 września 2011 r. w sprawie Europejskiego Roku Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej (sygnatura: 940/2011/UE). Dodatkowo Komisja Europejska w swoim Komunikacie 1

2 (sygnatura: COM(2010) 2020) z dnia 3 marca 2010 r. Europa strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu, podkreśliła znaczenie, jakie dla UE ma wspieranie zdrowia i aktywności osób starszych w celu osiągnięcia większej spójności społecznej. Komisja zwróciła także uwagę na konieczność eksponowania korzyści płynących z aktywności osób starszych i jej wpływu na rozwój solidarności międzypokoleniowej. Zgodnie z Decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady ogólnym celem ER 2012 było promowanie kultury aktywności osób starszych, w oparciu o zasadę społeczeństwa otwartego na wszystkie grupy wieku. Państwa członkowskie, ich władze regionalne i lokalne, przedsiębiorcy oraz organizacje społeczeństwa obywatelskiego były zachęcane do podjęcia działań na rzecz pełnego wykorzystania potencjału osób w wieku 60 lat i starszych. Zgodnie z art. 2 ww. decyzji cele ER 2012 to m.in.:,,a) podnoszenie ogólnej świadomości na temat wartości aktywności osób starszych i jej różnorodnych wymiarów oraz zapewnienie jej istotnego miejsca wśród priorytetów politycznych zainteresowanych podmiotów na wszystkich szczeblach (...); b) stymulowanie debaty, wymiana informacji i rozwój procesu wzajemnego uczenia się z udziałem państw członkowskich i zainteresowanych podmiotów na wszystkich szczeblach w celu promowania polityki na rzecz aktywności osób starszych, określenia i rozpowszechnienia dobrych praktyk, zachęcania do współpracy i sprzyjania synergii(...)." W odniesieniu do Krajowego Planu Działania na rzecz Europejskiego Roku Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej 2012 w Polsce (KPD) oraz jego charakteru ( nie miał... (KPD) charakteru programowego"), uprzejmie informuję, że w związku z wymogami określonymi w ww. decyzji miał to być dokument, w którym zostanie przedstawiony zestaw działań planowanych przez państwa członkowskie w ramach ER 2012 (na poziomie centralnym, regionalnym i lokalnym). Zgodnie z art. 4 pkt 3 ww. decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady: Zachęca się państwa członkowskie do poinformowania Komisji (...) o swoim programie prac, nakreślając szczegółowe działania na poziomie krajowym planowane w ramach Roku Europejskiego". Jednocześnie informuję, że w ramach ER 2012, na terenie całego kraju odbyło się ok. 230 wydarzeń - spotkań, konferencji, warsztatów, seminariów. 25 wydarzeń zostało zorganizowanych z m.in. udziałem Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwa Sportu i Turystyki oraz Ministerstwa Zdrowia. Ponadto zorganizowano 80 wydarzeń o charakterze regionalnym z udziałem przedstawicieli władz samorządowych. W realizację 2

3 45 wydarzeń zaangażowały się Uniwersytety Trzeciego Wieku, a kolejne blisko 80 spotkań odbyło się na szczeblu lokalnym. Na zakończenie - 19 grudnia 2012 r. w Sali Kolumnowej Sejmu RP odbyła się Konferencja Podsumowująca: Europejski Rok Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej rezultaty i wyzwania na przyszłość". W spotkaniu uczestniczyło ok. 350 osób reprezentujących administrację rządową, samorządową, organizacje pozarządowe, w tym Uniwersytety Trzeciego Wieku oraz beneficjentów Rządowego Programu na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata Uprzejmie informuję, że obecnie w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej trwają prace nad przygotowaniem raportu ewaluacyjnego Europejskiego Roku Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej 2012 w Polsce. Publikacja raportu, po konsultacjach z partnerami zaangażowanymi w ER 2012, planowana jest na luty 2013 r. W ramach obchodów Europejskiego Roku Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej 2012 w Polsce został przyjęty przez Radę Ministrów uchwałą nr 137 z dnia 24 sierpnia 2012 r. Rządowy Program na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na łata (Program ASOS). Był to kluczowy wkład Rządu w działania tworzące podstawy do budowy polityki senioralnej w Polsce. Obecnie Program ten obejmuje swoim działaniem głównie obszar aktywności społecznej osób starszych. Komponent krótkoterminowy (konkursowy) Programu polega na realizacji zadań publicznych w drodze otwartego konkursu ofert przez organizacje działające w sferze pożytku publicznego. Program zawiera także komponent długoterminowy, którego rezultatem będzie opracowanie założeń długofalowej polityki senioralnej we współpracy z innymi resortami i urzędami centralnymi, samorządem terytorialnym, organizacjami obywatelskimi oraz środowiskami naukowymi i eksperckimi. Dla urzeczywistnienia tworzenia założeń polityki senioralnej w długofalowej formule, w Ministerstwie zostanie powołana Rada ds. Polityki Senioralnej, co powinno nastąpić w najbliższych tygodniach. Formalnie Rada będzie organem pomocniczym Ministra Pracy i Polityki Społecznej, jednak do stałego udziału w jej pracach zostaną zaproszeni przedstawiciele ministerstw, centralnych urzędów administracji rządowej oraz pozostałych organów władzy państwowej, a także organizacji jednostek samorządu terytorialnego, organizacji trzeciego sektora oraz środowisk naukowych. Mam nadzieję, że takie zaproszenie przyjmie również przedstawiciel Urzędu Rzecznika Praw Obywatelskich, np. członek Zespołu ds. Osób Starszych. 3

4 Zakłada się, że projekt założeń długofalowej polityki senioralnej ma być głównym efektem prac tworzonej Rady na pierwszym etapie jej funkcjonowania, a następnie Rada będzie kontynuować pracę jako organ opiniodawczo-doradczy Ministra Pracy i Polityki Społecznej w zakresie polityki senioralnej. Z uwagi na horyzont czasowy przewidziany na stworzenie założeń długofalowej polityki senioralnej (30 września 2013 r.), przewiduje się, że prace Rady będą prowadzone także w trybie obiegowym. Założenia długofalowej polityki senioralnej, podobnie jak Program ASOS są koordynowane przez Departament Polityki Senioralnej w MPiPS. Warto również podkreślić, że taka nazwa Departamentu została przyjęta ze względów technicznych, natomiast obszar działań merytorycznych wykracza poza problematykę stricte senioralną. Zgodnie z 24 Regulaminu organizacyjnego Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej (Załącznik do zarządzenia Nr 25 Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 września 2012 r., dostępny na stronie internetowej Ministerstwa), Departament jest odpowiedzialny m.in. za projektowanie rozwiązań, inicjowanie prac badawczych i koordynację współpracy (...) na rzecz rozwoju systemu wsparcia seniorów, współpracy wewnątrz i międzypokoleniowej oraz aktywnego starzenia się seniorów (...)". Stworzenie założeń długofalowej polityki senioralnej jest celem, którego nie uda się osiągnąć bez szerokich konsultacji społecznych. Co więcej, potrzeba jest głębszego zaangażowania zainteresowanych podmiotów, niż to realizowane w formie konsultacji społecznych. Z tego względu dla tego zadania przewidziano formułę partycypacyjną, która umożliwi udział wielu podmiotów we współtworzeniu dokumentu o charakterze strategicznym dla polityki senioralnej. Wynika to głównie ze złożoności tematycznej działań oraz kierunków interwencji, które są konieczne do ze względu na realizację długoterminowych działań, jako odpowiedzi na postępujący proces starzenia się polskiego społeczeństwa. Efektem ścisłej współpracy z podmiotami uczestniczącymi w procesie konsultacji stanowi raport z konsultacji Programu ASOS (konsultacje czerwiec/lipiec 2012 r.). Raport oraz otrzymane uwagi do projektu Programu podlegały precyzyjnej analizie w MPiPS oraz często służyły jako podstawa do zmiany poszczególnych zapisów, zapewniając transparentność działań, które pozwoliły uruchomienie Programu ASOS we wrześniu 2012 r. Wyrażam przekonanie, iż dyskusja nad uwagami środowisk obywatelskich jest i pozostanie integralną częścią pracy nad założeniami długofalowej polityki wobec osób starszych. Jak wspomniano wcześniej, sukces ER 2012 nie byłby możliwy bez współdziałania wielu różnych podmiotów, zarówno publicznych jak i społecznych. Biorąc pod uwagę te 4

5 uwarunkowania, zadbano aby w utworzonym w 2012 r. w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Departamencie Polityki Senioralnej, położyć nacisk na rozwijanie współpracy zarówno międzyresortowej, międzysektorowej, jak i międzynarodowej. W szczególności potrzeba jest współpracy z Ministerstwem Zdrowia, która powinna przynieść wymierne rezultaty w kwestii wzmocnienia rozwoju opieki geriatrycznej w Polsce. Polityka senioralna w Polsce, w ujęciu systemowym jest dopiero w fazie tworzenia, ale nie można zapominać o szeregu inicjatyw, które podejmowane są m.in. przez podmioty działające w sektorze pozarządowym. Ich doświadczenie będzie zapewne bardzo istotną wskazówką dla tworzenia procedur w sferze funkcjonowania osób starszych w Polsce, zwłaszcza w kontekście aktywności seniorów. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej dokłada starań aby korzystać z najlepszych wzorców wypracowanych przez podmioty społeczne w Polsce, ale także instytucje i organizacje działające w innych krajach. Sukces wszystkich działań poświęconych problematyce osób starszym nie będzie pełny jeżeli w ich realizacji zostanie pominięty aspekt międzypokoleniowy. Powinniśmy dostrzegać szczególne potrzeby osób starszych, ale jednocześnie nie możemy pozwolić aby te szczególne potrzeby czyniły z nich grupę izolowaną społecznie. Ministerstwo, w swoich działaniach, bardzo poważnie traktuje to zagrożenie. Aspekt integracji międzypokoleniowej jest i pozostanie jednym z najistotniejszych elementów realizacji założeń polityki senioralnej w Polsce. W kontekście tych rozważań, bardzo cieszy fakt, że w odpowiedzi na konkurs ogłoszony w ramach Programu ASOS, najwięcej ofert przesłano w ramach priorytetu drugiego konkursu czyli aktywności społecznej promująca integrację wewnątrz i międzypokoleniową. Spośród wszystkich nadesłanych ofert temu priorytetowi poświęconych było ponad 50% z nich. Omawiając otwarty konkurs ofert organizowany w ramach Programu ASOS, chciałbym odnieść się również do zagadnienia oceny formalnej projektów, w szczególności postulatu (...) uzupełnienia braków formalnych ze strony organizacji pozarządowych" - podmioty uczestniczące w konkursie. Ogłoszenie I edycji konkursu wymagało podjęcia bardzo szybkich działań. Presja czasu i wymóg racjonalności wydatkowania środków publicznych wpłynął na przyjęte zasady organizacji konkursu. Obecnie Departament Polityki Senioralnej systematycznie gromadzi doświadczenia z I edycji konkursu, które potwierdzają słuszność przyjętych założeń. Proszę zwrócić uwagę, że dokumenty wymagane jako załączniki do oferty konkursowej są standardowymi dokumentami każdej organizacji pozarządowej. Poza przesłaniem oferty wymagano wyłącznie wyciągu z Krajowego Rejestru 5

6 Sądowego (pozostałe dokumenty - tylko fakultatywnie). Warto podkreślić, że zarówno oferta realizacji zadania publicznego, jak i umowa o realizację zadania publicznego odpowiadały wzorom (z 2010 r.) określonym w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 15 grudnia 2010 r. w sprawie wzoru oferty i ramowego wzoru umowy dotyczących realizacji zadania publicznego oraz wzoru sprawozdania z wykonania tego zadania (Dz. U. z 2011 r. Nr 6, poz. 25). Warto zaznaczyć, że spośród wszystkich przesłanych ofert czyli 1395, odrzucono, z uwagi na braki formalne, tylko 90 tj. niewiele ponad 6% wszystkich nadesłanych ofert. Przy czym najczęstszą przyczyną odrzucenia było przesłanie dokumentów po terminie (26 ofert) lub nieprzesłanie wersji papierowej oferty do MPiPS (38 ofert). Nie wydaje się zatem, aby tego rodzaju uchybienia były w jakikolwiek sposób związane z wiekiem czy zdolnościami poznawczymi oferentów". Rozumiem Pani zaniepokojenie, ale pamiętać należy, że konkurs adresowany jest do organizacji, a nie osób prywatnych, co pozwala przyjąć założenie, że potencjalni oferenci, w tym oczywiście osoby starsze, mają doświadczenie, choćby niewielkie, w kwestiach organizacyjnych wynikające z konieczności dokonania rejestracji stowarzyszenia czy fundacji (aby być podmiotem uprawnionym do aplikowania o środki w Programie ASOS). Bazując na zebranych w I edycji konkursu doświadczeniach, zostanie rozbudowana część poświęcona najczęściej zadawanym pytaniom (FAQ), w zakresie składania ofert, jak i realizacji zadań publicznych w ramach konkursu. Wyjaśnienia będą dotyczyły przede wszystkim tych aspektów, które oferenci i beneficjenci konkursu zgłaszali jako niejasne. Temu samemu celowi ma służyć także doprecyzowanie przygotowywanego obecnie Regulaminu II edycji otwartego konkursu ofert w ramach Programu ASOS (planowany termin uruchomienia procedury konkursowej - marzec 2013 r.). Mając na uwagę pilność zadań w sferze polityki senioralnej, w obliczu których stoi m.in. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, a w szczególności Departament Polityki Senioralnej, liczymy na dobrą współpracę z Państwem w tworzeniu projektu założeń długofalowej polityki państwa wobec problematyki starzenia się społeczeństwa, osób starszych oraz integracji międzypokoleniowej. ^ MINISTER OJ Władysław Kosiniak-Kamysz O 6