Sprawy ludzkie. Część 10: Ateizm i wiara

Transkrypt

1 Sprawy ludzkie. Część 10: Ateizm i wiara W jakich bogów wierzą ludzie? Możemy ich podzielić na różne sposoby jak pisał fizyk i filozof Victor Stenger ( ) autor książki The New Ateism. Zacznijmy od panteizmu, boga Spinozy i Einsteina. Ten bóg to cała natura świata, którego możemy doświadczać zmysłami, mierzyć instrumentami i badać naukowo. Bliski tej koncepcji jest bóg deistyczny. Jest to stwórca świata, który ustalił prawa natury, ale nie ingeruje w rozwój świata ani życie ludzi. Przykładami deistów byli ojcowie USA. Najpopularniejszym rodzajem wiary w historii był politeizm, w którym było wielu bogów o rożnym przeznaczeniu. Obecnie jedyną religią politeistyczną z dużą ilością wiernych jest hinduizm. Chrześcijaństwo należy do grupy monoteizmów z jednym bogiem, ale jest uważane przez muzułmanów za politeizm ze względu na trójosobowego boga. Prócz Świętej Trójcy różne grupy chrześcijan mają dziesiątki świętych, do których można się modlić. W filmie Religulous ksiądz z Watykanu mówi, że we Włoszech Jezus jest na szóstym miejscu pomiędzy osobami w niebie, do których Włosi się modlą. Dwie największe religie świata oraz judaizm zwane razem religiami Abrahamowymi są monoteistyczne z bogiem osobowym. Można go nazwać bogiem wścibskim, ponieważ interesuje się szczegółami życia osobistego każdego człowieka. Jest to bardzo zdumiewające, że stwórca całego świata z miliardami galaktyk interesuje się czymś takim jak sposób, w jaki ludzka para odbywa akt seksualny albo troszczy się o to czy Icek jest na

2 czas obrzezany. Bóg Abrahamowy jest niezwykle prymitywny. Na przykład, dał Mojżeszowi dekalog na kamiennych płytach zamiast papierowej wersji razem z prasą, aby można było robić kopie. Mógł też dać ludziom elektryczność i penicylinę, aby uczynić ich życie lepszym. Zamiast takich ważnych darów bóg urządził wielki potop, w którym zginęli niemal wszyscy ludzie. Abrahamowy bóg nie tylko nie wynalazł telefonu, ale nawet nie potrafi go użyć. Jak ten prymitywny bóg komunikuje się z ludźmi? Ponad 30% Amerykanów wierzy, że burze, huragany i wybuchy wulkanów to znaki od boga, który jest niezadowolony z homoseksualizmu, ateizmu i aborcji. Z jakiegoś powodu bóg nie chce użyć bardziej cywilizowanych metod komunikacji z ludźmi. Na przykład internetu, telefonu lub ukazania się na stadionie z tysiącami ludzi. Zamiast tego ukazuje się pojedynczym ludziom tak prymitywnym jak on sam. Nie jest jasne, dlaczego bóg objawił się małemu szczepowi pustynnych nomadów zamiast pouczyć moralności duży naród chiński lub Hindusów i zyskać duża ilość wiernych. Politycznym, bezbożnym monoteizmem był komunizm mający wspólne cechy z największą religię świata. Mianowicie: nie potrzebował dowodu swoich tez, miał dogmaty, których nie wolno krytykować, wódz miał zawsze racje, heretyków i partyjnych odchyleńców należało fizycznie niszczyć. Wróg ludu to był taki komunistyczny ateista, który nie wierzył w świetlaną przyszłość stojąc w kolejce po chleb. Z ateistami kościół rozprawiał się paleniem żywcem na stosie. Komuniści stosowali strzał w tył głowy. W odróżnieniu od wyżej wymienionych wierzeń od zamierzchłej starożytności istnieje ateizm, który skupia ludzi, którzy nie wierzą w nadnaturalny świat. Ateista to człowiek, który wie, że istnieje wyłącznie świat naturalny i uważa, że ludzkie zdolności myślenia, kreatywności, wyobraźni, uczuć i zmysłów

3 to funkcje materialnego mózgu i systemu nerwowego. Ogólnie możemy rozróżnić dwa zasadnicze światopoglądy: 1. Zakłada, że istnieje wyłącznie natura i jej funkcje, które możemy badać naukowo 2. Postuluje, że obok świata natury istnieje magiczny świat niematerialny, w którym żyją specjalne czlowiekopodobne istoty. Te istoty są tylko częściowo podobne do ludzi, ponieważ potrafią gniewać się i mają ludzkie uczucia, ale są znacznie mniej kreatywne niż ludzie. Nie potrafiły wynaleźć mydła, okularów, komputera ani aspiryny. Te magiczne istoty odzwierciedlają stan ludzkiej mentalności tysiące lat temu. Stąd ich prymitywizm i intelektualne zacofanie. Powstaje ważne pytanie. Czy ateistyczny światopogląd robi różnicę w praktycznym życiu w porównaniu z wiarą w świat nadnaturalny? Krótka odpowiedź jest taka: Człowiek religijny chce rozumieć, w co wierzy, ateista wierzy w to, co rozumie. Kluczową różnicą jest dowód. Ateista wymaga dowodu, aby uznać hipotezę za fakt. Człowiek wierzący wierzy bez dowodu. Odrzucenie potrzeby dowodu umożliwia wierzenie niemal we wszystko. Przez słowo dowód rozumiemy nie tylko ścisły formalnie dowód, lecz również wiarygodne świadectwo prawdziwości. Potrzebę dowodu odrzucali komuniści i naziści uważając swoje ideologie za prawdziwe. Skutki tych ideologii były tragiczne. Dowód jest jedyną racjonalną metodą na ustalenie słuszności każdej tezy. Bez

4 racjonalnego dowodu wiedza o świecie staje się mglistą ideologiczną propagandą wykorzystującą ludzką łatwowierność dla niecnych celów ogłupienia ludzi. Religia nie uznaje potrzeby dowodów uważając, że podejrzanie świadectwa magicznych objawień i święte księgi są wystarczające.

5

6 Fenomen Skinnera B.F.Skinner ( ) był jednym z najbardziej wpływowych psychologów XX wieku. Jego eksperymenty odkryły, że żywe istoty wyrabiają w sobie zachowanie, które można określić zabobonem. W słynnym eksperymencie z gołębiami Skinner umieszczał głodne gołębie w klatce z mechanizmem, który dawał im periodycznie jedzenie bez względu na ich zachowanie. Mechanizm nie faworyzował żadnych zachowań gołębi. Pomimo tego gołębie starały się zgadnąć logikę mechanizmu i spowodować dawanie jedzenia. Na przykład gołąb, który otrzymał ziarenka w momencie, kiedy trzymał dziób wysoko powtarzał tę pozycję dzioba oczekując nagrody. Skinner nazwał takie zachowanie zabobonem i uważał, że ludzie postępują podobnie. Ludzie przypisują przypadkowym wydarzeniom logikę i intencje sił wyższych. Na przykład mogą uważać, że zachorowali, ponieważ bóg dał im znak, że powinni lepiej dbać o swoje dzieci. Ten fenomen zwany zabobonem Skinnera w duży stopniu wyjaśnia popularność religii, która zakłada, że istnieją siły, które obserwują ludzi i mogą ich karać lub nagradzać. Dzieje się to pomimo tego, że takie wydarzenia jak choroba lub złamanie nogi są zwykle wydarzeniami przypadkowymi niepodlegającymi żadnej logice. Nie mają celu i nie są powodowane magicznymi istotami. Zachowanie się religijnych ludzi można wyjaśnić dwoma fenomenami: zabobonem Skinnera i wierzeniem typu Cargo.