I. Ogólne uwarunkowania obszarów transgranicznych Polski i Słowacji

Transkrypt

1 Mobilność zawodowa na transgranicznym rynku pracy bariery i możliwości rozwoju współpracy pomiędzy służbami zatrudnienia i innymi instytucjami rynku pracy Polski i Słowacji I. Ogólne uwarunkowania obszarów transgranicznych Polski i Słowacji Charakterystyka mobilności zawodowej na transgranicznym rynku pracy nie jest możliwa bez przedstawienia ogólnych uwarunkowań regionów przygranicznych i tendencji występujących na obydwu obszarach. Obszar polsko-słowackiego pogranicza obejmuje po stronie polskiej 1 powiat województwa śląskiego, 6 powiatów województwa małopolskiego i 6 powiatów województwa podkarpackiego, a po stronie słowackiej Kraj Żyliński i Preszowski. Mobilność zawodowa na transgranicznym rynku pracy Polski i Słowacji jest wynikiem wielu czynników, które z jednej strony mogą wpływać na jej wzrost, z drugiej zaś w istotny sposób ograniczają jej rozmiary. Do czynników mogących wywołać wzrost mobilności zawodowej należą: 1. Bliska odległość, co daje możliwość podjęcia zatrudnienia w kraju sąsiednim dla osób z rożnych powodów nie mogących wyjechać do innych krajów UE w celu podjęcia pracy. 2. Podobne uwarunkowania kulturowo-społeczne obydwu regionów. 3. Podobny język co daje względną łatwość w nawiązywaniu kontaktów. 4. Wielość działań i inicjatyw o charakterze transgranicznym, w celu pogłębienia integracji społecznej mieszkańców obydwu regionów. Do czynników ograniczających rozwój mobilności zawodowej należą: 1. Infrastruktura i poziom rozwoju gospodarczego regionu 1.1. Niewystarczający stan infrastruktury drogowej i komunikacyjnej, co ogranicza łatwość przemieszczania się pracowników Zróżnicowanie pod względem uprzemysłowienia Niskie uprzemysłowienie obydwu regionów ogranicza możliwości zatrudnienia większej liczby pracowników. Tereny przygraniczne po stronie polskiej, za wyjątkiem regionu śląskiego, oraz po stronie słowackiej są głownie obszarami turystyczno uzdrowiskowymi, z małym nasyceniem dużych przedsiębiorstw.

2 Po stronie polskiej: Region śląski cechuje się największym uprzemysłowieniem, pozostała część Polski granicząca ze Słowacją to głównie region turystyczno uzdrowiskowy. Wg stanu na koniec 2012 roku w regionie przygranicznym Polski funkcjonowało ponad 113 tys. podmiotów gospodarczych. 99 % z nich to przedsiębiorstwa zatrudniające do 49 osób, w tym 96 % stanowią mikroprzedsiębiorstwa, zatrudniające do 9 osób. Duże przedsiębiorstwa, zatrudniające powyżej 250 pracowników stanowią zaledwie 0,08 % ogółu (88 przedsiębiorstw). Jeżeli chodzi o branże, to najwięcej przedsiębiorstw prowadzi swoją działalność w branży handlowej, następnie budownictwie oraz przetwórstwie przemysłowym. Na kolejnym miejscu znalazły się usługi gastronomiczne i zakwaterowania, co jest niewątpliwie związane z charakterem turystyczno uzdrowiskowym regionu przygranicznego Polski. Po stronie słowackiej: Potencjał regionu przygranicznego na Słowacji nie jest zbyt duży i związany jest głownie z ruchem turystycznym. Wg stanu na koniec 2012 roku w regionie przygranicznym Słowacji funkcjonowało ponad 93 tys. podmiotów gospodarczych. 98% z nich to przedsiębiorstwa zatrudniające poniżej 49 pracowników, a 0,1% (122) to przedsiębiorstwa zatrudniające powyżej 250 pracowników. Jeżeli chodzi o branże, to najwięcej przedsiębiorstw prowadzi swoją działalność w sektorze motoryzacyjnym, metalurgii, handlu oraz w budownictwie. Wykres 1. Podmioty gospodarcze, wg stanu na konec grudnia 2012r. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych z Polski i Słowacji 1.3. Wysoki poziom bezrobocia Znaczne zróżnicowanie obydwu regionów widoczne jest w poziomie bezrobocia, które osiąga najwyższy poziom w Kraju Preszowskim, w powiecie Keżmarok (27,73%) i Świdnik (22,33%) oraz w województwie podkarpackim, w powiecie bieszczadzkim (20,9%) i leskim (20,3%). 2

3 Najniższy poziom bezrobocia widoczny jest w miastach Krosno (7,9%) i Nowym Sączu (11,2%), a po stronie słowackiej w Żylinie (9,70%) i Cadcy (13,74%). Największe zróżnicowanie poziomu bezrobocia zauważalne jest w powiatach województwa małopolskiego i Kraju Preszowskiego. Sytuacja ta ma bardzo duży wpływ na poziom mobilności zawodowej mieszkańców regionów, przy czym należałoby się spodziewać większego napływu pracowników ze Słowacji do Polski. Tabela 1. Stopa bezrobocia w regionie przygranicznym Polski i Słowacji (stan ) Region przygraniczny po stronie polskiej Stopa bezrobocia (%) Region przygraniczny po stronie słowackiej Stopa bezrobocia (%) Polska 13,1 Słowacja 13,99 Województwo śląskie 11,1 Kraj Żylińsky 12,60 Powiat żywiecki 15,9 Čadca 13,74 Dolny Kubin 13,99 Liptovski Mikulaš 14,30 Żilina 9,70 Województwo małopolskie 11,4 Kraj Preszowski 19,62 Powiat gorlicki 13,5 Bardejov 19,49 Powiat nowosądecki 17,2 Keżmarok 27,73 Powiat limanowski 18,3 Poprad 14,43 Powiat nowotarski 13,9 Stara Lubovnia 14,86 Powiat tatrzański 13,3 Stropkov 18,34 Miasto Nowy Sącz 11,2 Województwo podkarpackie 15,5 Kraj Preszowski 19,62 Powiat bieszczadzki 20,9 Śvidnik 22,33 Powiat leski 20,3 Humenne 17,96 Powiat sanocki 12,9 Medzilaborce 21,96 Powiat krośnieński 17,5 Snina 20,83 Powiat jasielski 17,7 Miasto Krosno 7,9 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych w Polsce i Słowacji 1.4. Zróżnicowanie pod względem wynagrodzenia i płacy minimalnej Kolejnym czynnikiem znacznie ograniczającym przepływ pracowników z Polski na Słowację jest różnica (na niekorzyść Słowacji) w wysokości najniższego wynagrodzenia i średniej płacy. Zarówno najniższe wynagrodzenia jak i średnia płacy w województwach przygranicznych jest wyższa po stronie polskiej niż na Słowacji. Płaca minimalna w Polsce jest wyższa o 39 Euro, a średnie wynagrodzenie jest wyższe od 232 do 345 Euro. Różnice te nie stanowią motywacji do poszukiwania pracy przez Polaków na Słowacji, ale mogą stanowić motywację do odwrotnego kierunku migracji za pracą. 3

4 - Niższa płaca minimalna w regionach przygranicznych Słowacji niż w Polsce Wykres 2 Płaca minimalna (EUR) Polska Słowacja Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych z Polski i Słowacji - średnie wynagrodzenie w regionach transgranicznych na r. Wykres 3 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych z Polski i Słowacji 1.5. Podobne zawody deficytowe i nadwyżkowe Przekrój osób bezrobotnych i co za tym idzie katalog zawodów deficytowych i nadwyżkowych po obydwu stronach granicy jest bardzo podobny, co nie stwarza to dużych szans na wyrównanie ich poziomów. W rejonie transgranicznym województwa małopolskiego i Kraju Preszowskiego zostały ujednolicone narzędzia badawcze diagnozujące potrzeby szkoleniowe i zatrudnieniowe, które pozwalają na analizowanie transgranicznego rynku pracy wg danych zgodnych metodologicznie po stronie polskiej i słowackiej. W 4 urzędach pracy Kraju 4

5 Preszowskiego, tj. w Bardejovie, Starej Lubowni, Popradzie i Keżmarku został wdrożony Barometr zawodów narzędzie badawcze wykorzystywane w urzędach pracy województwa małopolskiego, służące prognozowaniu zapotrzebowania na pracowników i zawody. Barometr systematyzuje wiedzę ekspertów z powiatowych urzędów pracy dotyczącą zapotrzebowania na pracowników na lokalnych rynkach pracy. Wskazuje również, jakie szkolenia powinny być organizowane w danym powiecie (i w jakich powinni uczestniczyć poszukujący zatrudnienia). Efektem badania są zestawienia zawodów poklasyfikowane w trzy grupy pierwsza grupa dotyczy zawodów w których występuje niedobór pracowników, druga w których występuje nadmiar pracowników oraz trzecia w której jest równowaga popytu i podaży. Tabela 2. Zawody deficytowe i nadwyżkowe w regionie przygranicznym Polski i Słowacji Wyszczególnienie Region przygraniczny Polski Region przygraniczny Słowacji Zawody deficytowe (niedobór pracowników) Zawody nadwyżkowe (nadmiar pracowników) 1. Spawacz metodą MAG, 2. Kierowca samochodu ciężarowego z uprawnieniami, 3. Monter obrabiarek 4. Specjalista ds. importu, eksportu ze znajomością języka obcego; 5. Kierownik ds. produkcji i usług. 1. Ekonomista, 2. Barman, 3. Technik mechanizacji rolnictwa, 4. Kucharz małej gastronomii, 5. Technik prac biurowych. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Polski i Słowacji 1. Spawacz, 2. Pracownik ds. obróbki metalu, 3. Robotnicy budowalni dekarze, 4. Asystent i technik dentystyczny, 5. Kucharz. 1. Pracownik administracyjny/biurowy, 2. Pracownicy budowlani pomocnicy, 3. Pomocnicy pracownicy niewykwalifikowani, 4. Cieśla/stolarz, 5. Kierowca. 5

6 II. Mobilność na transgranicznym rynku pracy 1. Ogólne tendencje w mobilności Polaków Wejście Polski do Unii Europejskiej i strefy Schengen ułatwiło swobodne przepływy osób i towarów pomiędzy państwami członkowskimi. Jednakże jak pokazują badania prowadzone w Polsce: Mobilność przestrzenna Polaków w 2010r. zmniejszyła się do 46% z 70% w 2005r. 1 Wg Diagnozy Społecznej z 2013r. zamiar wyjazdu zarobkowego poza granice kraju zadeklarowało prawie 25% osób bezrobotnych, tj. o 5 % więcej niż w 2009r. Wzrost ten odnotowano we wszystkich kategoriach wykształcenia, a największy wśród osób bezrobotnych z wykształceniem średnim i wyższym. Zdecydowany wpływ na decyzje o emigracji zarobkowej mają: o Odpowiednio wysokie wynagrodzenie 2 ; o Różnice w stopach bezrobocia pomiędzy krajami 3 i wynikająca stąd łatwość znalezienia pracy. Na uwagę w tym miejscu zasługują badania pracodawców pod kątem chęci zatrudniania pracowników innej narodowości, które zostały przeprowadzone przez WUP Rzeszów, Opole a także UPSVaR w Keżmarku przy współpracy WUP Kraków w 2013r. Łącznie w regionie przygranicznym Polski 38 pracodawców było zainteresowanych zatrudnieniem obcokrajowców, w tym obywateli Republiki Słowackiej. W podregionie podkarpackim 24 badanych pracodawców (4,8% ogółu badanych) było zainteresowanych zatrudnieniem pracowników z innych krajów UE/EOG. Były to w zdecydowanej większości firmy zatrudniające do 50 pracowników. Pracodawcy poszukiwaliby pracowników z zagranicy w zawodach: automatyk, elektryk, elektromechanik, inżynier budownictwa, elektronik, inżynier konstruktor, technolog projektu, kierowca samochodów ciężarowych, mechanik pojazdów samochodowych, operator urządzeń, ślusarz/odlewnik. W regionie opolskim 7 firm zamierza zatrudnić obcokrajowców (12,90% ogółu badanych). Pracodawcy wśród barier, które mają wpływ na zatrudnianie obcokrajowców wskazali na: bariery językowe, następnie na bariery administracyjne, zbyt wysokie wymagania płacowe oraz na bariery kulturowe. Pracownik z innego państwa zatrudniony u polskiego pracodawcy powinien władać przede wszystkim językiem polskim następnie angielskim, niemieckim oraz rosyjskim. Pracodawca może zaoferować pracownikowi z innego państwa pomoc w znalezieniu zakwaterowania, w załatwieniu formalności urzędowych, zapewnieniu zakwaterowania, oraz może sfinansować kurs języka polskiego. W regionie przygranicznym województwa małopolskiego i Kraju Preszowksiego Republiki Słowackiej 10 firm po stronie słowackiej i 7 firm po stronie polskiej jest zainteresowanych zatrudnieniem pracowników zza drugiej strony granicy. 1 Badanie Eurobarometr, 2010r. 2 Badanie Mobilność zawodowa 2012, Manpower 3 Analizy ekonometryczne Strzelecki i Wyszyński, 2011r. 6

7 Słowaccy pracodawcy zainteresowani są zatrudnieniem polskich ślusarzy, spawaczy, pracowników obróbki metali, pracowników przemysłu maszynowego, operatorów produkcji, sprzedawców ze znajomością języka angielskiego a także lekarzy i sanitariuszy. Natomiast polscy pracodawcy zainteresowani są zatrudnieniem słowackich dietetyków, lakierników, blacharzy i mechaników samochodowych, montażystów okien i bram garażowych, lekarzy ze specjalnością rehabilitacja ruchowa, chorób wewnętrznych oraz kucharzy. Wśród wymogów jakie polscy pracodawcy stawiają przed przyszłymi pracownikami są: odpowiednie kwalifikacje zawodowe, doświadczenie i kreatywność. 3 pracodawców jest w stanie pomóc przyszłym pracowników w postaci zapewnienia zakwaterowania w obiektach sanatoryjno wypoczynkowych. 2. Mobilność na transgranicznym rynku pracy Polski i Słowacji W relacjach ze Słowacją (wzajemnie) nie stosuje się ograniczeń na rynku pracy i delegowania pracowników. Jednakże z powodu zniesienia granic pomiędzy naszymi granicami nastąpiła utrata źródeł informacji dotyczących skali ruchu transgranicznego. Ogólne informacje o mobilności transgranicznej pomiędzy Polską a Słowacją przedstawiają się następująco: Wg Narodowego Spisu Powszechnego 2011 w Polsce narodowość słowacką zadeklarowało 3240 osób, z czego 1889 jako jedyną. Wg danych Głównego Urzędu Pracy, Spraw Socjalnych i Rodziny Słowacji, na koniec grudnia 2010 r. na terytorium Słowacji pracowało obcokrajowców, w tym z Polski 1969 osób (14,38 %). Polscy usługodawcy najczęściej prowadzili działalność w zakresie prac budowlanych, handlu hurtowego i detalicznego (często obwoźnego), montażu okien i drzwi, obróbki drewna oraz usług w zakresie międzynarodowego transportu, zakwaterowania i wyżywienia, mechaniki oraz prowadzenia samochodów ciężarowych 4. W ocenie przedstawicieli Głównego Urzędu Pracy, Spraw Socjalnych i Rodziny Republiki Słowackiej liczba Polaków podejmujących pracę na Słowacji będzie w dalszym ciągu stopniowo wzrastać. Jest to związane m.in. z realizacją programów transgranicznych współfinansowanych ze środków UE nastawionych na zwiększenie mobilności pracowników w regionach przygranicznych, oraz korzystną relacją euro do złotego, a także spodziewanym rozwojem inwestycji w sektorach w sferze usług, głównie finansowo-księgowych, logistycznych oraz związanych z telemarketingiem. W najbliższym okresie, pomimo kryzysu gospodarczego, należy się spodziewać kontynuacji rozwoju sektora usług budowlanych, kooperacji związanej z przemysłem motoryzacyjnym, maszynowym, elektronicznym. Polacy mogą również oferować swoje usługi w zakresie np. pośrednictwa pracy 5. 4 Informacja w sprawie zatrudnienia obywateli polskich w państwach Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii oraz obywateli państw EOG w Polsce, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, maj 2011r. 5 Jak wyżej. 7

8 Główna miara poziomu mobilności transgranicznej: liczba pracowników zatrudnionych u pracodawcy po drugiej stronie granicy Po stronie słowackiej, w regionie przygranicznym zatrudnionych jest aktualnie (stan na koniec lipca 2013r.) 224 obywateli polskich, głownie w leśnictwie, budownictwie oraz służbie zdrowia. Tabela 3. Polacy zatrudnieni w regionie ZAMAGURIE (SR) w latach * Zatrudnienie Polaków na Słowacji Poprad Keżmarok Stara Lubownia Bardejov Ogółem 318 osób 114 osób 313 osób 282 osób osób Branże Leśnictwo Budownictwo Przemysł Leśnictwo Budownictwo Handel Budownictwo Służba zdrowia Budownictwo Reklama Usługi elektrotechniczny i maszynowy Służba zdrowia Hotelarstwo Handel obwożny Ubezpieczenia obwoźny Usługi kościelne Przemysł drzewny Handel Transport Reklama Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z UPSVaR na Słowacji. * W tabeli zawarto informacje na temat zatrudnienia Polaków na Słowacji jedynie w regionie Zamagurie z uwagi na to, że w innych regionach przygranicznych Słowacji nie są analizowane dane dotyczące zatrudnienia Polaków na przestrzeni lat. Po stronie polskiej brak danych. Możliwość uzyskania jedynie niepełnych danych z poprzednich lat. Wg danych z r. liczba ubezpieczonych osób fizycznych ze Słowacji w Polsce wyniosła 778, w tym 610 to pracownicy, a 58 to osoby prowadzące działalność gospodarczą. aktywność w zakresie przedsiębiorczości W Województwie Małopolskie od 2010r. zostało założonych 14 działalności gospodarczych/filii przedsiębiorstw prowadzonych przez obywateli/firmy ze Słowacji na terenie subregionu nowosądeckiego. Z pozostałych regionów brak jest informacji. Po stronie polskiej istnieje problem związany z pozyskiwaniem danym dotyczących aktywności zawodowej obywateli słowackich w Polsce. Zarówno powiatowe jak i wojewódzkie urzędy pracy nie dysponują danymi dotyczącymi liczby pracowników obywatelstwa słowackiego zatrudnionych u polskich pracodawców czy też liczbą założonych działalności gospodarczych/filii przedsiębiorstw prowadzonych przez obywateli/firmy ze Słowacji. Ustawodawstwo polskie nie nakłada na pracodawcę obowiązku zgłaszania faktu zatrudnienia cudzoziemca publicznym służbom zatrudnienia. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w Polsce nie przetwarza i nie udostępnia takich danych. 8

9 Wnioski: 1. W obszarze przygranicznym Polski realizowane są różne badania i analizy dotyczące transgranicznego rynku pracy, w tym badania pracodawców pod kątem zainteresowania zatrudnieniem obcokrajowców. Brak jest natomiast jednolitej metodologii tych badań, przez co wypracowane wyniki nie da się ze sobą porównać i w jednakowy sposób ocenić. Istnieje konieczność opracowania jednolitego narzędzia badawczego (zakresu i metody badawczej) i jego realizacja we wszystkich wojewódzkich urzędach pracy regionu przygranicznego. 2. W związku z brakiem informacji na temat zatrudnienia na transgranicznym rynku pracy Polski obywateli słowackich istnieje konieczność przeprowadzenia badania na temat migracji po stronie polskiej i słowackiej. 3. Rekomenduje się w całym regionie przygranicznym Polski i Słowacji stosowanie jednolitego narzędzia badawczego przy analizie zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Zachowanie jednakowej metodologii badawczej, np. tak jak to jest w przypadku badania pt. Barometr zawodów, pozwala na uzyskanie wyników w oparciu o te same dane wyjściowe. III. Współpraca pomiędzy służbami zatrudnienia i innymi instytucjami rynku pracy Polski i Słowacji 1. Działania na transgranicznym rynku pracy Współpraca pomiędzy polskimi i słowackimi instytucjami prowadzona jest w ramach 2 Partnerstw Partnerstwa EURES T Beskydy oraz Partnerstwa Na Rzecz Transgranicznego Rynku Pracy Polski i Słowacji POPRAD DUNAJEC (do marca 2013r. Inicjatywa Transgraniczna Eures Dunajec) oraz Inicjatywy EURES Karpaty. Rysunek 1. EURES przygraniczny w Polsce Źródło: 9

10 Działania prowadzone na transgranicznym rynku pracy w zakresie zwiększenia mobilności zawodowej prowadzone są w kontekście następujących grup odbiorców: - mieszkańców regionów przygranicznych, - pracodawców, - instytucji rynku pracy i innych organizacji zajmującym się problematyką rynku pracy. Aktywność na transgranicznym rynku pracy w poszczególnych regionach przedstawia się następująco: Tabela 3. Działania transgraniczne Partnerstwa EURES T Beskydy (obszar przygraniczny województwa śląskiego oraz Kraju Zylińskiego) - Organizacja targów pracy, praktyk i wolontariatu, giełd informacji; spotkań i warsztatów, konferencji dla osób bezrobotnych i poszukujących pracy - Dla pracodawców: organizacja spotkań informacyjnych, tzw. śniadań z pracodawcami ; szkoleń dla przedstawicieli związków zawodowych - Prowadzenie kampanii informacyjnych o mobilności transgranicznej - Organizacja badań pracodawców pod kątem chęci zatrudnienia pracowników innej narodowości - Prowadzenie Punktów informacyjnych u Partnerów Partnerstwa o mobilności na transgranicznym rynku pracy Partnerstwo POPRAD DUNAJEC (obszar przygraniczny województwa małopolskiego i Kraju Preszowskiego) - Organizacja targów pracy, edukacji i przedsiębiorczości, spotkań i warsztatów dla osób bezrobotnych i poszukujących pracy; spotkań z serii EURES młodym - Organizacja spotkań dla pracodawców - Prowadzenie kampanii informacyjnych dla mieszkańców regionów przygranicznych o mobilności transgranicznej - Organizacja badania pracodawców pod kątem chęci zatrudnienia pracowników innej narodowości - Zawiązanie formalnego partnerstwa na transgranicznym rynku pracy, skupiającego 65 podmiotów z PL i SK Inicjatywa Transgraniczna EURES Karpaty (obszar przygraniczny województwa podkarpackiego i Kraju Preszowskiego) - Organizacja Słowackich Dni Informacyjnych, Targów Informacyjnych - Prowadzenie kampanii informacyjnych na temat mobilności transgranicznej - Organizacja badania pracodawców pod kątem chęci zatrudnienia pracowników innej narodowości - Uruchomienie polsko słowackiego portalu internetowego - Działanie 2 Punktów Informacyjnych o przygranicznym rynku pracy Nowy Sącz i Stara Lubovna Źródło: opracowanie własne na podstawie danych od Partnerstw/Inicjatyw transgranicznych. 10

11 2. Bariery wpływające na mobilność zawodową na transgranicznym rynku pracy Czynniki, które utrudniają mobilność zawodową na transgranicznym rynku pracy, a tym samym wpływają na współpracę pomiędzy polskimi i słowackimi instytucjami rynku pracy to: 1. Wysokie bezrobocie w powiatach przygranicznych, niskie kwalifikacje osób bezrobotnych oraz mała liczba ofert pracy. 2. Brak połączeń komunikacyjnych, które nie sprzyjają wymianie pracowników, którzy podejmując ewentualną pracę w sąsiednim kraju są zdani na własny transport indywidualny, który znacznie podraża koszty pracy. 3. Zła jakość dróg. 4. Niższe w porównaniu w innymi krajami UE wynagrodzenie oferowane na Słowacji pracownikom w zawodach, na które istnieje zapotrzebowanie na rynku pracy. 5. Oczekiwania osób bezrobotnych związane z pracą, które rozmijają się z ofertami pracy dostępnymi w regionach przygranicznych. Ofertom pracy nie towarzyszy pomoc pracodawcy w postaci zakwaterowania, co w sytuacji utrudnionej komunikacji ma decydujące znaczenie. 6. Brak pracowników o odpowiednich kwalifikacjach oraz brak wiedzy na temat prawa pracy i przepisów obowiązujących w innym kraju. 7. Trudności we wspieraniu zatrudnienia i tworzenia miejsc pracy dla osób bezrobotnych u polskich i słowackich pracodawców ze środków funduszy celowych obydwu krajów: a. Konieczność przyjęcia przez Państwa UE wspólnego systemu zatrudnienia na transgranicznym rynku pracy. b. Dostosowanie wielu przepisów po obydwu stronach granicy wymaga akceptacji Państw UE. c. Przyjęcie wspólnej zasady dokonywania rozliczeń pomiędzy krajami w celu zwrotu wydatków funduszy celowych na rzecz pracodawców kraju sąsiedniego. d. Konieczność spełnienia przez pracodawcę zagranicznego wymogów dotyczących pomocy publicznej i składanie stosowania oświadczeń na gruncie prawa danego kraju. 11

12 3. Możliwości rozwoju współpracy pomiędzy polskimi i słowackimi służbami zatrudnienia i innymi instytucjami rynku pracy na rzecz zwiększania mobilności zawodowej na transgranicznym rynku pracy Rekomendacje dotyczące przedsięwzięć związanych z mobilnością zawodową na transgranicznym rynku pracy to: 1. Organizacja targów pracy, które pozwalają na bezpośredni kontakt osób bezrobotnych i poszukujących pracy z pracodawcą lub pośrednikiem pracy. 2. Bezpośredni kontakt z pracodawcą (spotkania, wizytacje w zakładach pracy), podczas których przekazywane są informacje na temat usług Eures, w tym możliwości prowadzenia rekrutacji pracowników z innych państw UE/EOG. 3. Nasilenie kampanii informacyjnych, które w sposób kompleksowy pokażą możliwości zatrudnienia po drugiej stronie granicy, rynek pracy oraz warunki życia. 4. Rekomendacją Partnerstwa POPRAD DUNAJEC z dotychczasowej współpracy jest: a. dopasowanie kierunków kształcenia po oby stronach granicy do potrzeb przygranicznego rynku pracy; b. opracowanie wspólnych ścieżek wsparcia dla grup marginalizowanych lub zagrożonych wykluczaniem społecznym w regionie przygranicznym; c. wdrożenie do praktyki wszystkich przygranicznych urzędów pracy narzędzia badawczego: "Barometr zawodów", badającego zapotrzebowanie na zawody na transgranicznym rynku pracy; d. badanie pracodawców pod kątem potencjalnego zatrudnienia pracowników z polsko - słowackiego regionu transgranicznego; e. opracowanie charakterystyki grup klientów szczególnego wsparcia oraz określenie dostępnych instrumentów i usług instytucji rynku pracy ułatwiających im mobilność zawodową. 5. Rekomenduje się zmianę charakteru współpracy doradców EURES po stronie polskiej i słowackiej w zakresie szybkiej wymiany informacji i ewentualnego poszukiwania zatrudnienia w przypadku występowania zwolnień grupowych w regionie przygranicznym. 6. Większe wykorzystanie Funduszy Strukturalnych na wspieranie mobilności zawodowej mieszkańców obydwu regionów. Opracowanie: Marta Olszewska, Barbara Mucha Cieśla Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie Zespół Zamiejscowy w Nowym Sączu Nowy Sącz, r. 12