S p r a w o z d a n i e r o c z n e

Transkrypt

1 S p r a w o z d a n i e r o c z n e

2

3 S P I S T R E Ś C I Wstęp 4 1 Struktura i rozwój Eurojustu 10 2 Otoczenie prawne i partnerzy 14 3 Analiza spraw 28 4 Stosunki z organami krajowymi 68 5 Państwa trzecie 72 6 Administracja 76 7 Ocena wywiązania się z zadań wyznaczonych na 2005 r Zadania Eurojustu na 2006 rok 90 9 Perspektywy Podsumowanie i wnioski Załączniki 102

4 W S T Ę P Z przyjemnością przedstawiam czwarte Sprawozdanie roczne Eurojustu. Sprawozdanie obejmuje rok 2005 i opracowane zostało zgodnie z artykułem 32 ust.1 Decyzji ustanawiającej Eurojust, na mocy którego Przewodniczący w imieniu Kolegium przedstawia Radzie co roku pisemne sprawozdanie dotyczące działalności i zarządzania Eurojustem, w tym zarządzania budżetem. W sprawozdaniu za rok 2004 wspomniałem, że Eurojust zakończył pierwszą fazę swojego rozwoju. W grudniu 2005 roku obchodziliśmy trzecią rocznicę obecności Eurojustu w Hadze. Jestem przekonany, że Eurojust poczynił znaczące postępy na drodze do ustalenia swojej pozycji jako szanowanej struktury wspierającej krajowe organy ścigania. Postępy te od wewnątrz związane są z rozwojem naszej infrastruktury i nieustannie zwiększającą się liczbą spraw, a na zewnątrz z zacieśnianiem stosunków z organizacjami Unii Europejskiej i podpisaniem oficjalnych umów współpracy z trzema państwami nieczłonkowskimi. Ze szczególną radością mogę potwierdzić, że nasza podstawowa działalność, liczba prowadzonych przez nas spraw, wciąż szybko rośnie. W 2005 roku liczba spraw skierowanych do Kolegium wzrosła o ponad 54 % w porównaniu z rokiem Był to bardzo znaczący wzrost. Wydaje mi się, że wzrost liczby spraw odzwierciedla większe zaufanie, jakie krajowe organy ścigania pokładają w tym, że Eurojust wniesie wartościowy wkład do ich pracy oraz rosnącą wolę Państw Członkowskich w angażowanie się we współpracę z Eurojustem i innymi Państwami Członkowskimi w sprawach związanych z przestępczością międzynarodową. Wzrost z 2005 roku jest przedłużeniem pozytywnej tendencji z roku 2004, kiedy zaobserwowano 27-procentowy wzrost w stosunku do roku 2003 oraz z 2003 roku z 50-procentowym wzrostem w stosunku do roku Odsetek spraw dwustronnych, tzn. spraw dotyczących dwóch państw, wzrósł w 2005 roku, ale nieprawdziwym byłoby stwierdzenie, że były to sprawy proste. Często sprawy dwustronne są skomplikowane i niejednokrotnie do postępowania włącza się dodatkowe kraje. Z radością odnotowaliśmy, że powierza się nam coraz więcej poważnych spraw, co stanowi kontynuację pozytywnej tendencji z lat poprzednich. Liczba spotkań mających na celu usprawnienie współpracy i koordynację działań w poszczególnych sprawach wzrosła z 52 w 2004 roku do 73 w roku Wydaje mi się, że raczej ten wzrost niż zwykłe porównanie liczby spraw dwustronnych i wielostronnych dokładniej odzwierciedla złożoność spraw, którymi zajmuje się Eurojust. Szczegółowa analiza wniosków i seminariów strategicznych zawarta jest w rozdziale dotyczącym analizy spraw wraz z przykładami przypadków, w których Eurojust udzielił pomocy. 4

5 Wzrost liczby wniosków jest niewątpliwie spowodowany ścisłymi kontaktami oraz zaufaniem, jakie wytworzyły się pomiędzy Eurojustem i krajowymi organami ścigania w ciągu ostatnich trzech lat. Jednocześnie dziesięciu przedstawicieli krajowych, których państwa dołączyły do Unii Europejskiej w maju 2004 roku, już w pełni stało się częścią naszej instytucji. Ich praca w znaczący sposób przyczyniła się do efektywności Eurojustu i wzrostu liczby spraw. Warto odnotować, że do Eurojustu odwoływano się ze sprawami na wczesnym etapie dochodzenia międzynarodowego. Kiedy tak się dzieje, Eurojust może zaoszczędzić środki i dostarczyć cennego wkładu w zwalczanie przestępczości międzynarodowej. Jesteśmy zadowoleni ze wzrostu i ulepszeń, jednak nadal nie jesteśmy w pełni usatysfakcjonowani. W poprzednim Sprawozdaniu rocznym stwierdziłem, i stwierdzenie to podtrzymuję, że pomimo wzrostu liczby spraw zgłaszanych do Eurojustu, powinno być ich więcej. Kolegium w dalszym ciągu nie ma poczucia, że potencjał Eurojustu jest w pełni wykorzystywany. Wielu przedstawicieli krajowych pracuje w pojedynkę, bez zastępcy lub asystenta. Kilku przedstawicieli krajowych ma bardzo dużo obowiązków, zarówno związanych ze sprawami, w których asystują swoim organom krajowym, jak i takimi, w których pomagają innym Państwom Członkowskim, jeśli sprawy te powiązane są z ich krajami. Wraz z rozwojem Eurojustu i wzrostem liczby spraw staje się jasne, że niektórzy przedstawiciele krajowi pracując w pojedynkę nie będą w stanie służyć pomocą swoim własnym organom krajowym, innym członkom Kolegium w ich sprawach i jednocześnie wypełniać swoją główną funkcję jako członkowie Kolegium działający jako organ wykonawczy. Namawiał będę Ministerstwa Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, Prokuratorów Generalnych lub ich odpowiedników do odniesienia się do potrzeb ich przedstawicieli krajowych i rozważenia, czy nie potrzebują oni wsparcia zastępcy lub delegowanego na czas określony krajowego eksperta. Wraz z większą liczbą spotkań koordynacyjnych dotyczących określonych spraw, które odbyliśmy w roku 2005, przeprowadzaliśmy również regularnie seminaria strategiczne dotyczące ważniejszych typów dochodzeń w sprawach związanych z przestępczością zorganizowaną. Poruszane tematy obejmowały działania terrorystyczne, handel ludźmi, współpracę z sędziami łącznikowymi, fałszerstwa, pranie pieniędzy oraz zajęcie i przepadek mienia. 5

6 Straszliwe ataki terrorystyczne w lipcu w Londynie potwierdziły, że terroryzm powinien pozostać kluczową sprawą dla Eurojustu. W 2005 roku w Hadze i innych miejscach zorganizowaliśmy serię owocnych spotkań dla ekspertów ds. terroryzmu z Państw Członkowskich. Wartym odnotowania jest fakt, że coraz częściej nawiązujemy współpracę z prowadzącymi dochodzenia w sprawach terrorystycznych z państw spoza Unii Europejskiej i spodziewamy się, że ta tendencja utrzyma się. Przynajmniej jedno międzynarodowe spotkanie przez nas zorganizowane przyczyniło się do udaremnienia potencjalnego ataku terrorystycznego. Poza seminariami strategicznymi zorganizowaliśmy w dniach 17 i 18 maja w Budapeszcie nasze doroczne seminarium dla praktyków poświęcone praktycznym kwestiom związanym z Europejskim Nakazem Aresztowania oraz kontynuacji seminarium strategicznego z października 2004 roku. Wciąż rozwijamy naszą współpracę z organami UE. Nasze relacje z Europolem i jego nowym dyrektorem wciąż się wzmacniają. Jednakże w strukturze podejmowania decyzji w Europolu można by wprowadzić kilka ulepszeń, które niewątpliwie uczyniłyby naszą współpracę skuteczniejszą. Pomimo faktu, iż na kilku obszarach należałoby rozważyć możliwość usprawnień, nasze stosunki z Europejskim Urzędem ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) w roku 2005 znacznie się poprawiły. W poprzednich dwóch Sprawozdaniach rocznych wspomnieliśmy, że niektóre Państwa Członkowskie jeszcze nie zmieniły swojego prawodawstwa w celu wdrożenia Decyzji ustanawiającej Eurojust. Niestety, Cypr, Hiszpania oraz Grecja wciąż jeszcze nie wprowadziły przepisów Decyzji ustanawiającej Eurojust do swojego prawodawstwa. Termin upłynął we wrześniu 2003 roku. Mamy nadzieję, że implementacja nastąpi w roku Ochrona danych powiązana z efektywnym systemem zarządzania sprawami nadal jest jednym z naszych priorytetów. Nasz System Zarządzania Sprawami (CMS) jest już całkowicie sprawny. W ciągu ostatniego roku zakończyliśmy instalację naszej bezpiecznej sieci na potrzeby komunikacji wewnętrznej. Zakończyliśmy również projekt E-POC II, w ramach którego badano wykonalność potencjalnych rozwiązań, które umożliwiłyby bezpieczną wymianę informacji z właściwymi organami krajowymi i innymi partnerami tak, aby przedstawiciele krajowi mogli elektronicznie wysyłać i otrzymywać informacje bezpiecznymi kanałami. Wczesne i skuteczne wprowadzenie tego systemu będzie kluczowym czynnikiem sukcesu Eurojustu w przyszłości. Mamy nadzieję, że zatwierdzona zostanie kontynuacja tych prac w roku 2006, jako projekt E-POC III, bazujący na wcześniejszych osiągnięciach. 6

7 Nasze kontakty z państwami spoza Unii Europejskiej rozwinęły się znacząco w roku kwietnia 2005 r. Eurojust, poprzez podpisanie w Oslo umowy z Norwegią, zawarł swoją pierwszą oficjalną umowę z państwem spoza Unii Europejskiej. Cieszy nas, że zgodnie z warunkami tej umowy norweska Prokuratura wyznaczyła Knuta Kalleruda jako norweskiego prokuratora łącznikowego przy Eurojuście. 2 grudnia 2005 roku podpisane zostały dwie kolejne umowy, z Rumunią i z Islandią. Jesteśmy przekonani, że umowy te bazować będą na doskonałych nieformalnych stosunkach, które utrzymywaliśmy z obydwoma państwami, zwłaszcza z Rumunią. Traktujemy podpisanie umowy z Rumunią jako naturalny krok w kierunku jej przystąpienia do UE. W roku 2005 roku rozpoczęliśmy oficjalne negocjacje ze Stanami Zjednoczonymi i Szwajcarią. Przeprowadziliśmy również nieoficjalne rozmowy z Federacją Rosyjską i Ukrainą i w ciągu kolejnych dwunastu miesięcy spodziewamy się rozwoju w dobrym kierunku. Rozwija się cały czas infrastruktura Eurojustu. Do końca 2005 roku organizacja zwiększyła się do 25 przedstawicieli krajowych i ich asystentów wspieranych przez dyrektora administracyjnego i 70 pracowników administracji. Myślę, że poczyniliśmy znaczne postępy, ale nadal jest jeszcze wiele do zrobienia. Będziemy rozwijać infrastrukturę i naszą zdolność współpracy z krajowymi oficerami śledczymi i prokuratorami tak, aby wzmocnić nasz status wewnątrz UE oraz działać na zewnątrz jako pomost dla oficerów śledczych i prokuratorów spoza Unii. Szczególnie zależy nam na zwiększeniu naszej zdolności udzielania porad prawnych i wsparcia praktykom, w tym wskazówek na temat dobrej praktyki na wszelkich etapach postępowań dotyczących wyjątkowo groźnej przestępczości zorganizowanej o charakterze transgranicznym. Chcemy też kontynuować nasz wkład w projekty skuteczniejszych przepisów, postępowań i procedur w dziedzinie wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości UE, przedstawione przez Komisję Europejską i inne organy. W grudniu 2005 roku poczyniliśmy długo oczekiwany krok naprzód w rozmowach z władzami holenderskimi w kierunku potwierdzenia i umocnienia naszej pozycji i statusu w Hadze. Zakończyliśmy przeciągające się negocjacje z holenderskim Ministerstwem Spraw Zagranicznych dotyczące warunków Umowy o Siedzibie i oddzielnie z Agencją Budynków Rządowych (Rijksgebouwendienst) w celu zabezpieczenia Umowy Najmu naszej siedziby w Hadze do roku

8 Moja trzyletnia kadencja Przewodniczącego Kolegium minęła bardzo szybko i dobiegła końca w połowie roku. Była dla mnie dużym wyzwaniem, ale i bardzo satysfakcjonującym okresem, zatem zgłosiłem swoją kandydaturę na drugą kadencję. To dla mnie ogromny zaszczyt i wielka radość, że moi koledzy wybrali mnie ponownie. W roku 2005 Eurojust opuściło trzech przedstawicieli krajowych. Przykro było nam się rozstać z Barbarą Brezigar, Stavroulą Koutoulakou i Jerzym Iwanickim, przedstawicielami krajowymi odpowiednio Słowenii, Grecji i Polski. Chciałbym podziękować im za ich znaczący wkład w rozwój i powiększenie Eurojustu. Stavroula powróciła do swoich obowiązków prokuratora w Atenach. Jerzy powrócił do pracy w polskim Ministerstwie Sprawiedliwości, gdzie mamy nadzieję w pełni zostanie wykorzystane jego doświadczenie zdobyte w Eurojuście. Z przyjemnością przyjęliśmy informację, że Barbara została nominowana na stanowisko Prokuratora Generalnego Słowenii. Życzymy im sukcesów w ich nowych rolach. Powitaliśmy tych, którzy obecnie ich zastępują w Kolegium: Malči Gabrijelčič ze Słowenii, Lamprosa Patsavellasa z Grecji oraz Mariusza Skowrońskiego z Polski. W roku 2005 Donatella Frendo Dimech awansowała z zastępcy przedstawiciela krajowego na przedstawiciela krajowego Malty, co oznacza, że Malta reprezentowana będzie regularnie podczas zebrań Kolegium. Będę wdzięczny, jeśli niniejsze sprawozdanie trafi do wszystkich oficerów śledczych i prokuratorów, którzy odpowiadają za zwalczanie poważnej przestępczości zorganizowanej o charakterze transgranicznym lub są nim zainteresowani. MICHAEL G. KENNEDY Przewodniczący Kolegium styczeń 2006 roku 8

9 9

10 1 S T R U K T U R A I R O Z W Ó J E U R O J U S T U Wstęp Kolegium Eurojustu składa się z 25 przedstawicieli krajowych, każdy wyznaczony przez swoje Państwo Członkowskie i posiadający kwalifikacje prokuratora, sędziego lub funkcjonariusza policji o zbliżonych uprawnieniach. Niektóre Państwa Członkowskie powołały asystentów do pomocy swoim przedstawicielom krajowym. W roku asystentów pełniło swoje obowiązki wraz z ich przedstawicielami krajowymi w Hadze. Cztery Państwa Członkowskie wyznaczyły asystentów sprawujących swoją funkcję w ich krajach. Asystenci, którzy nie pracują na stałe w Hadze, przyjeżdżają tutaj, aby zastąpić przedstawicieli krajowych lub wykonywać inne funkcje, kiedy zachodzi taka potrzeba. Zakres pracy niektórych przedstawicieli krajowych zwiększył się, w związku z tym kilku z nich wystąpiło z wnioskiem o wyznaczenie do pomocy dodatkowego asystenta lub delegowanego na czas określony krajowego eksperta. Kolegium ma do pomocy personel administracyjny nadzorowany przez dyrektora administracyjnego. Struktura i obowiązki tego personelu opisane są w Rozdziale 6 Sprawozdania. Nowy system pracy w Eurojuście Jednym z celów Eurojustu na rok 2005 było utworzenie i wdrożenie nowej struktury składającej się z 21 zespołów, tak aby w pełni wykorzystać wszelkie możliwe korzyści wynikające z poszerzenia Unii Europejskiej. Zgodziliśmy się również na zweryfikowanie efektywności tych rozwiązań po upłynięciu odpowiedniego czasu. Struktura zespołowa została wdrożona i zaczęła działać na początku 2005 roku. W praktyce sprawdzała się bardzo dobrze, o wiele lepiej niż poprzednie rozwiązania, co umożliwiło członkom Kolegium pracę nad poszczególnymi zagadnieniami i kwestiami w małych grupach wspieranych w miarę potrzeb przez pracowników pionu administracyjnego. Jednym z problemów, które wyniknęły dla niektórych przedstawicieli krajowych było to, że zwiększona liczba zespołów oznaczała większą liczbę zebrań, w których musieli uczestniczyć. Omówiliśmy tę kwestię podczas naszego spotkania organizacyjnego w październiku i ustaliliśmy, że zredukujemy liczbę zespołów do 14. Postanowiliśmy połączyć niektóre zespoły likwidując wszelkie nakładanie się i potencjalne powielanie się działań. Postanowiliśmy jednak zachować niektóre z mniejszych zespołów, by rozwój ważnych stosunków, na przykład z EJN lub OLAF, pozostał w centrum naszej uwagi. Nowa struktura została omówiona i zatwierdzona przez Kolegium w grudniu. Chcemy mieć pewność, że zespoły będą możliwie jak najsilniejsze, 10

11 czerpiąc z doświadczeń wyniesionych z Kolegium i jednocześnie zachowując korzyści z ciągłości członkostwa. Przewidujemy, że reorganizacja przynależności przedstawicieli krajowych do nowych zespołów zostanie zakończona na początku 2006 roku. W międzyczasie działać będzie stara struktura. Ochrona danych, Projekt E-POC oraz System Zarządzania Sprawami Eurojustu (CMS) Regulamin postępowania przy przetwarzaniu i ochronie danych osobowych w Eurojuście zostały przyjęte przez Radę 24 lutego 2005 roku. Regulamin ten zobowiązuje Eurojust do stworzenia automatycznego systemu zarządzania sprawami (CMS). Przedstawiciele krajowi mają używać CMS w działaniach związanych ze sprawami, a system zawiera tymczasowe pliki robocze oraz indeks, zgodnie z Decyzjią ustanawiającą Eurojust. Równoległy rozwój zasad ochrony danych osobowych i Projektu E-POC okazał się być sytuacją przynoszącą same korzyści. Pozwoliło to Eurojustowi na zachowanie pełnej zgodności z regulaminemi technicznymi wymogami CMS. Projekt EPOC-II rozpoczęto w roku 2005 jako kontynuację Projektu E-POC z 2004 roku, którego rezultatem była pierwsza robocza wersja CMS Eurojustu. Eurojust stał się pełnym partnerem w finansowanym z funduszy unijnych Programie AGIS, obejmującym Ministerstwa Sprawiedliwości Włoch, Francji, Słowenii i Rumunii. Rezultatem projektu były dwie kolejne wersje CMS, narzędzia używanego przez przedstawicieli krajowych i personel do zarządzania aktami spraw. Pierwsza wersja, udostępniona w lipcu, skupiała się na wprowadzeniu i automatyzacji wielu wymogów zasad ochrony danych Eurojustu. CMS zawierał następujące funkcje: zarządzanie prawami podmiotów w bazie danych, procedura rejestracji danych poufnych, przetwarzanie danych osobowych w indeksie, automatyczne powiadamianie i możliwości przeglądu plików rejestrowych przez Inspektora Ochrony Danych (DPO) oraz monitoring związany z czasowymi ograniczeniami przechowywania danych. Druga wersja, która zaczęła działać w listopadzie, zawiera nowe funkcje wspomagające dochodzenia w sprawach związanych z terroryzmem, handlem narkotykami i ludźmi. Wspiera także działania Eurojustu w kwestiach związanych z Europejskim Nakazem Aresztowania, zaawansowane mechanizmy rozpoznające powiązania pomiędzy różnymi sprawami oraz zaawansowane raporty statystyczne. Ponadto dostarcza analizy wykonalności w celu zapewnienia bezpiecznej wymiany danych pomiędzy Eurojustem i organami krajowymi. 11

12 Projekt zakończył się spotkaniem w Rzymie w grudniu, na którym zaproszonym uczestnikom ze wszystkich 25 Państw Członkowskich pokazano potencjalne zalety spójnego podejścia do ułatwienia wymiany informacji pomiędzy przedstawicielami krajowymi i ich odpowiednimi organami krajowymi. Wyniki pilotowych sprawdzianów przeprowadzonych przez DPO w październiku 2005 oraz pierwsza kontrola dokonana przez Wspólny Organ Nadzorczy w listopadzie 2005 roku podkreśliły znaczenie szerokiego zastosowania CMS dla zapewnienia zgodności zasad ochrony danych oraz pełnego wykorzystanie jego potencjału. 12

13 13

14 2 O T O C Z E N I E P R A W N E I P A R T N E R Z Y Wstęp Rola Eurojustu jako organizacji popierającej i wspomagającej transgraniczną współpracę i koordynację pomiędzy krajowymi organami ścigania w Państwach Członkowskich oznacza, że instytucja ta jest kluczową we wzmacnianiu EU jako obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości. Eurojust regularnie otrzymuje wnioski o konsultację i zaproszenia na konferencje, gdzie przedstawia swoje stanowisko w kwestiach, w których zebrane przez jego członków doświadczenie jest użyteczne dla innych (konflikt jurysdykcji, szkic decyzji ramowej dotyczącej przestępczości zorganizowanej, ocena ENA, sieć Wspólnych Zespołów Dochodzeniowo-Śledczych (JITs), walka z terroryzmem, itd.). Niektóre zaproszenia są już regularne, np. z Rady Ministrów, Parlamentu Europejskiego, Europejskiej Grupy Doradców ds. Przestępczości Zorganizowanej (MDG) oraz Grupy Zadaniowej Europejskich Szefów Policji. Są to wspaniałe okazje dla Eurojustu, by wyrazić swoją opinię opartą na wiedzy zdobytej w praktyce oraz uzyskać informacje na temat bieżących obaw i kwestii poruszających instytucje europejskie. Wymiana informacji jest także celem innych spotkań, które odbywają się w siedzibie Eurojustu co dwa miesiące z przedstawicielami Sekretariatu Rady i Komisji. Od września 2005 roku zaproszenia do uczestnictwa w tych spotkaniach zaczęły obejmować przedstawicieli obecnej Prezydencji UE i dwóch następnych Prezydencji, co umożliwia ciągłość w nawiązywaniu pożytecznych kontaktów i wymianie informacji. Struktura zespołowa Eurojustu, zainicjowana na początku 2005 roku, pomogła w nawiązaniu kontaktów z innymi europejskimi agencjami i instytucjami oraz w umocnieniu stosunków pomiędzy nimi i Eurojustem. 19 października Eurojust z przyjemnością powitał Franco Frattiniego, wiceprzewodniczącego Komisji Europejskiej odpowiedzialnego za kwestie związane z wolnością, bezpieczeństwem i sprawiedliwością i z radością przyjął jego propozycję wzmocnienia współpracy Eurojustu i Komisji. Za koordynację i organizację wielu z powyższych działań odpowiedzialny jest Zespół Brukselski. Wdrożenie Decyzji ustanawiającej Eurojust Kluczowa rola Eurojustu w dziedzinie wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości UE została już ugruntowana. Status ten potwierdzony jest w wielu europejskich raportach i dokumentach, takich jak Program Haski. Jednakże Państwa Członkowskie nie zawsze wdrażają decyzje podjęte przez Brukselę do swojego systemu prawnego w odpowiednim czasie. Opóźnienia te i minimalne standardy wdrożeniowe niepokoją Eurojust i odbijają się na naszej codziennej pracy. 14

15 Zadowoleni jesteśmy jednak z faktu, że Luksemburg i Włochy wprowadziły w końcu przepisy mające na celu stosowanie Decyzji ustanawiającej Eurojust, a Malta reprezentowana jest regularnie w Kolegium. Mamy nadzieję, że Decyzja ustanawiająca Eurojust zostanie jak najszybciej wdrożona na Cyprze, w Grecji i w Hiszpanii. W Sprawozdaniu rocznym 2004 podkreśliliśmy, że niewdrożenie decyzji ogranicza możliwość efektywnej pracy odpowiednich przedstawicieli krajowych i ich owocnej współpracy ze swoimi organami krajowymi. A to z kolei ogranicza działania całej instytucji. Z przykrością zaobserwować można, że niektórzy przedstawiciele krajowi nie otrzymują od swoich krajowych władz wystarczającego wsparcia w celu ustanowienia stałej siedziby w Hadze. Na przykład przedstawiciele krajowi Litwy i Polski mieszkają w hotelach od 1 maja 2004 roku. Wdrożenie Decyzji ustanawiającej Eurojust to jednak nie koniec. Należy także rozważyć zakres uprawnień nadanych każdemu przedstawicielowi krajowemu (patrz Uprawnienia przedstawicieli poniżej). Decyzja ustanawiająca Eurojust może zostać wdrożona na poziomie podstawowym, dając przedstawicielowi krajowemu uprawnienia do udzielania porad, wspierania wniosków o pomoc prawną i koordynacji postępowań. Decyzja może również zagwarantować szerszy zakres uprawnień w nagłych wypadkach, lub na przykład w celu wspierania operacji z użyciem dostaw niejawnie nadzorowanych lub operacji pod przykryciem. Oczywistym jest, że potencjał Eurojustu jako całości powiązany jest ściśle z uprawnieniami przedstawicieli krajowych, nadanymi im przez ich kraje. Kolejnym czynnikiem, który należy podkreślić, jest znaczenie jakie ma ustanawianie przedstawicielstw krajowych, których rozmiar i uprawnienia w hierarchii krajowej umożliwiłyby optymalne prowadzenie wielu złożonych spraw. Ta tendencja rozwojowa w instytucji, nadal bardzo świeża, musi trwać, aż stanie się jasne, że każde przedstawicielstwo krajowe jest w stanie pełnić swoją funkcję jak najlepiej w celu zwalczania przestępczości w danym kraju. Wyznaczenie krajowych korespondentów lub asystentów w każdym Państwie Członkowskim byłoby bardzo pomocne w usprawnieniu współpracy Eurojustu z sędziami i prokuratorami w kraju. Bez wątpienia odbiłoby się to również korzystnie na koordynacji pracy wśród samych przedstawicieli krajowych. Wdrożenie podstawowych instrumentów JHA W poprzednich Sprawozdaniach rocznych Eurojust podkreślił znaczenie szybkiego i skutecznego wdrożenia instrumentów prawnych, mających na celu poprawę współpracy sądowniczej w sprawach karnych. Niewdrożenie lub wdrożenie niepełne zwiększa różnice pomiędzy Państwami Członkowskimi i wpływa na pracę przedstawicieli krajowych, szczególnie poprzez stwarzanie trudności i zagrożeń, które osłabiają ich zdolność efektywnej koordynacji przeprowadzanych operacji. 15

16 Przegląd bieżącego stanu harmonizacji prawa w Państwach Członkowskich pokazuje, że pewne ważne instrumenty nie zostały całkowicie wdrożone we wszystkich Państwach Członkowskich w terminie określonym początkowo dla danego instrumentu. Kilka nie zostało wdrożonych w terminie określonym w Deklaracji Rady Europejskiej, wydanej po zamachach bombowych w Madrycie. Poniżej kilka przykładów: Decyzja Ramowa z 13 czerwca 2002 roku w sprawie Europejskiego Nakazu Aresztowania, termin ustalony w Deklaracji Rady Europejskiej czerwiec 2004 roku: NIEMCY i CYPR nie mają możliwości wykonywania Europejskiego Nakazu Aresztowania w odniesieniu do własnych obywateli. Decyzja Ramowa z 13 czerwca 2002 roku w sprawie Wspólnych Zespołów Dochodzeniowo- Śledczych, termin ustalony w Deklaracji Rady Europejskiej czerwiec 2004 roku: GRECJA, WŁOCHY i LUKSEMBURG nie wdrożyły Decyzji Ramowej. Decyzja Ramowa z 13 czerwca 2002 roku w sprawie zwalczania terroryzmu, termin ustalony w Deklaracji Rady Europejskiej czerwiec 2004 roku: LITWA i CYPR nie wdrożyły Decyzji Ramowej. Decyzja Ramowa z 26 czerwca 2001 roku w sprawie prania brudnych pieniędzy oraz identyfikacji, wykrywania, zamrażenia, zajęcia i przepadku narzędzi i zysków pochodzących z przestępstw, termin ustalony w Deklaracji Rady Europejskiej czerwiec 2004 roku: GRECJA i LUKSEMBURG nie wdrożyły Decyzji Ramowej. Konwencja z 29 maja 2000 roku o wzajemnej pomocy w sprawach karnych pomiędzy Państwami Członkowskimi Unii Europejskiej, termin ustalony w Deklaracji Rady Europejskiej grudzień 2004 roku: CZECHY, GRECJA, IRLANDIA, WŁOCHY, LUKSEMBURG, MALTA i SŁOWACJA nie ratyfikowały Konwencji. Protokół z 16 października 2001 roku do Konwencji o wzajemnej pomocy w sprawach karnych pomiędzy Państwami Członkowskimi Unii Europejskiej, termin ustalony w Deklaracji Rady Europejskiej grudzień 2004 roku: 16

17 ESTONIA, GRECJA, IRLANDIA, WŁOCHY, LUKSEMBURG, MALTA, PORTUGALIA i SŁOWACJA nie ratyfikowały Protokołu. Decyzja Ramowa z 22 lipca 2003 roku w sprawie wykonywania postanowień o zabezpieczeniu mienia i środków dowodowych, początkowy termin sierpień 2005 roku, termin ustalony w Deklaracji Rady Europejskiej grudzień 2004 roku: BELGIA, CZECHY, NIEMCY, ESTONIA, HISZPANIA, GRECJA, IRLANDIA, WŁOCHY, ŁOTWA, LITWA, LUKSEMBURG, MALTA, PORTUGALIA, SŁOWENIA i WIELKA BRYTANIA nie wdrożyły Decyzji Ramowej. Europejska Sieć Sądownicza (EJN) i sędziowie łącznikowi Zespół ds. Europejskiej Sieci Sądowniczej i Sędziów Łącznikowych (Zespół EJN-LM) został ustanowiony przez Kolegium w wyniku spotkania organizacyjnego Eurojustu w 2004 roku. Cele na rok 2005 Rok 2005 był pierwszym rokiem pracy zespołu. Jego zadaniami były 1) ustanowienie odpowiednich instytucjonalnych powiązań oraz kanału komunikacyjnego pomiędzy członkami EJN, jej Sekretariatem oraz sędziami łącznikowymi z jednej strony, a Kolegium Eurojustu z drugiej, 2) określenie praktycznych środków ulepszenia współpracy pomiędzy EJN, sędziami łącznikowymi i Eurojustem w celu zwiększenia ich wydajności, uniknięcia dublowania się pracy i zazębiania obowiązków w prowadzonych sprawach oraz 3) stworzenie skutecznego systemu uzupełniania się działań pomiędzy członkami EJN, sędziami łącznikowymi i Eurojustem. Osiągnięcia w 2005 roku Zespół EJN-LM w 2005 roku spotkał się osiem razy, aby wdrożyć wyznaczone cele, osiągając trzy główne rezultaty. Regularne uczestnictwo członków zespołu w spotkaniach EJN, ze szczególnym uwzględnieniem dwóch sesji plenarnych EJN w Luksemburgu (czerwiec) i Edynburgu (grudzień). Okazje te zostały wykorzystane do wzmocnienia stosunków pomiędzy Eurojustem i EJN oraz dostarczenia 17

18 informacji o postępach Eurojustu w działaniach operacyjnych i administracyjnych. Można powiedzieć, że zespół stał się łącznikiem pomiędzy EJN, jej Sekretariatem i Kolegium Eurojustu. 14 listopada 2005 roku odbyło się spotkanie w siedzibie Eurojustu zorganizowane przez Zespół EJN-LM dla wszystkich sędziów łącznikowych z Państw Członkowskich UE, łącznie z przedstawicielami EJN z Państw Członkowskich Troiki. Spotkanie to było kontynuacją poprzednich spotkań z marca 2002 roku w Brukseli i z lipca 2004 roku w Hadze. Uczestnicy spotkania mogli podzielić się swoimi doświadczeniami ze współpracy dwustronnej oraz doświadczeniami Eurojustu we współpracy wielostronnej, zwłaszcza po rozszerzeniu UE w maju 2004 roku. Sędziowie łącznikowi zostali poinformowani o najnowszych działaniach Eurojustu, a także mieli okazję porozmawiać o kwestiach dotyczących postępowań transgranicznych, ze szczególnym naciskiem na ocenę odpowiednich ról i strategii zmierzających do poprawy wsparcia udzielanego organom krajowym w koordynowaniu działań mających na celu zwalczanie międzynarodowej przestępczości zorganizowanej. W spotkaniu wzięło udział 18 z 21 sędziów łącznikowych UE, w tym norweski prokurator łącznikowy przy Eurojuście, a także trzech francuskich i jeden hiszpański sędzia łącznikowy, którzy działają poza UE (w Kanadzie, w Federacji Rosyjskiej oraz w Maroku). Wspólna broszura promocyjna EJN-Eurojustu była trzecim zadaniem podjętym przez zespół w roku Cel broszury jest podwójny: w pierwszej fazie wspólna ulotka zaprojektowana specjalnie dla praktyków, dostarczająca podstawowe informacje o zadaniach i kompetencjach EJN i Eurojustu. Ulotka ta będzie dostępna jako broszura do ściągnięcia z obydwu stron internetowych. W przyszłości broszura zawierać będzie krótką prezentację Europolu i OLAF. Pod koniec wiosny 2005 roku przygotowano szkic wersji o EJN, a ostateczna wersja o Eurojuście została uzgodniona przez Kolegium w grudniu 2005 roku. Ostateczna wspólna wersja zostanie opublikowana w pierwszych tygodniach 2006 roku. Odsyłacze już zostały umieszczone na stronach internetowych EJN i Eurojustu, które zawierają także odsyłacze do Europolu i OLAF. Europol W ciągu roku 2005 zespół ds. Europolu przy Eurojuście pracował z Europolem nad wdrożeniem umowy podpisanej przez obydwie organizacje w 2004 roku. Ustanowiona została specjalna wspólna komisja, komisja nadzorująca, która spotkała się kilka razy, aby omówić ogólne kwestie związane ze współpracą. Dyrektor Europolu oraz Przewodniczący Kolegium Eurojustu także odbywali regularne spotkania w ciągu roku. 18

19 Zwiększająca się liczba informacji została wymieniona pomiędzy obydwiema organizacjami poprzez specjalnie wyznaczone punkty kontaktowe. Aby usprawnić wymianę informacji pracujemy nad ustanowieniem bezpiecznego połączenia informatycznego. Niestety prace nie postępują tak szybko, jak byśmy sobie tego życzyli, ale spodziewamy się znaleźć rozwiązanie zadowalające obydwie strony w pierwszej połowie 2006 roku. Z punktu widzenia Europolu wymiana informacji z Eurojustem wyglądała następująco: Wnioski wysłane przez Europol do Eurojustu: 0 1 Odpowiedzi otrzymane przez Europol z Eurojustu: 0 1 Wnioski otrzymane przez Europol z Eurojustu: 8 64 Odpowiedzi wysłane przez Europol do Eurojustu: 4 52 Razem: Sporządzono wspólny raport oceniający współpracę obydwu organizacji w roku Zaleca się w nim m.in., by Eurojust zachęcił Państwa Członkowskie do rozważenia możliwości udziału przedstawicieli krajowych Eurojustu w pracach przy Plikach roboczych do celów analitycznych. Raport zaleca także zbadanie, w jaki sposób obydwie organizacje mogą nawzajem uczestniczyć w tworzeniu swoich planów działania. Eurojust i Europol współpracują przy projekcie dotyczącym Wspólnych Zespołów Dochodzeniowo- Śledczych (JIT). Pierwszym etapem, który dobiega już niemal końca, jest stworzenie przewodnika po ustawodawstwie Państw Członkowskich nt. JIT. W listopadzie 2005 roku Eurojust i Europol wspólnie zorganizowały pierwsze spotkanie ekspertów ds. JIT wyznaczonych przez 25 Państw Członkowskich. Uczestniczyło ponad 90 osób. Eurojust i Europol uczestniczyły i przedstawiły referaty na wielu seminariach strategicznych i spotkaniach operacyjnych, dla których organizacje te pełniły rolę gospodarza. Eurojust i Europol współpracowały także przy wielu sprawach operacyjnych dotyczących np. terroryzmu, handlu narkotykami, handlu ludźmi, pornografii dziecięcej, fałszowania pieniędzy oraz oszustw. W ciągu 2005 roku Eurojust koordynował sprawy związane z 8 z 17 Plików roboczych do celów analitycznych w Europolu. Jednakże ramy prawne Europolu nie pozwalają na tak ścisłą współpracę Eurojustu z Europolem, jaka jest potrzebna. We wspólnym interesie obydwu organizacji leży doprowadzenie do bliższej współpracy w celu skuteczniejszej walki z transgraniczną przestępczością zorganizowaną. Mamy nadzieję, że przeszkody stojące na drodze do ściślejszej współpracy zostaną wkrótce usunięte. 19

20 Wspólne Zespoły Dochodzeniowo-Śledcze (JITs) i Seminarium listopadowe Postanowienia Decyzji Ramowej dotyczącej Wspólnych Zespołów Dochodzeniowo-Śledczych z 13 czerwca 2002 roku nie zostały wprowadzone we wszystkich Państwach Członkowskich. W kwietniu 2005 roku Prezydencja Luksemburska wysunęła propozycję wyznaczenia krajowych ekspertów ds. Wspólnych Zespołów Dochodzeniowo-Śledczych, aby zachęcić do tworzenia tych Zespołów. Później, w lipcu 2005 roku ustalono, że utworzona zostanie Nieformalna Sieć Ekspertów ds. JITs bez nadmiernej struktury biurokratycznej, gotowa spotykać się w całości lub w mniejszych grupach, a spotkania organizowane byłyby w Eurojuście lub Europolu. Sieć Ekspertów ds. JITs zajmowałaby się następującymi kwestiami: a) określanie powodów, dlaczego JITs wciąż nie są stosowane na szeroką skalę (niedostateczny zasób informacji u praktyków, problemy ze środkami, trudności prawne, przeszkody biurokratyczne itp.), b) wymiana informacji dotyczących praktycznych kwestii związanych z tworzeniem i funkcjonowaniem JITs we wszystkich Państwach Członkowskich, c) dzielenie się wiedzą praktyczną, oraz d) współpraca z innymi ekspertami krajowymi i organizacjami. Wszystkie Państwa Członkowskie wyznaczyły ekspertów, uczyniły to również OLAF, Europol i Eurojust. Seminarium listopadowe 22 i 23 listopada Eurojust i Europol zwołały pierwsze spotkanie Sieci Ekspertów Krajowych ds. JITs, które odbyło się w siedzibie Eurojustu. Udział wzięli eksperci z 22 Państw Członkowskich, z OLAF, Eurojustu i Europolu, przedstawiciele Sekretariatu Generalnego Rady oraz Komisji. Wygłoszono wiele referatów oraz przeprowadzono dyskusje, częściowo w formie warsztatów, których uczestnicy badali następujące zagadnienia: zadania i cele Sieci Ekspertów i samych ekspertów; wzajemne relacje między organami międzynarodowymi, takimi jak Eurojust, Europol i OLAF; oraz struktura, metody pracy i instrumenty Sieci. Niezwykle interesującą częścią spotkania były prezentacje ekspertów z Hiszpanii, Francji, Wielkiej Brytanii i Holandii na temat istniejących JITs utworzonych na podstawie Decyzji Ramowej. Przedstawione sprawy dotyczyły postępowań transgranicznych z zakresu handlu narkotykami i terroryzmu. Eksperci zaprezentowali przegląd praktyk i napotykanych problemów, 20

21 zwracając uwagę na aspekty, które według ich doświadczenia powinny być brane pod uwagę przy tworzeniu JITs. Są to kwestie takie jak znaczenie negocjacji przed podpisaniem umowy, w czasie których omówione powinny zostać wszystkie szczegóły, potrzeba rozważnego wyboru śledztw, problemy językowe i inne praktyczne problemy dotyczące funkcjonariuszy organów ścigania zaangażowanych w funkcjonowanie JITs. Działy Prawne Europolu i Eurojustu zdały sprawozdanie o postępach w pracach nad podręcznikiem ustawodawstwa krajowego mającego zastosowanie do JITs we wszystkich Państwach Członkowskich. Zebrani wyciągnęli wspólnie wiele wniosków, głównie dotyczących zadań i celów. Wnioski te i wyniki pracy warsztatowej przedstawiono w Dokumencie Rady 15277/05 wydanym 2 grudnia 2005 roku. Reakcje uczestników były bardzo pozytywne. Uczestnicy uzgodnili organizowanie przyszłych spotkań ad hoc i wyrazili chęć koncentrowania się w dalszym ciągu na kwestiach praktycznych. Europol zgodził się pełnić rolę gospodarza kolejnego spotkania, które zostanie zorganizowane na takich samych zasadach i we współpracy z Eurojustem. Stosunki z OLAF (Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych) Stosunki Eurojustu i OLAF znacznie się rozwinęły w 2005 roku. Ustanowiono zespół ds. OLAF składający się z czterech członków Kolegium, który rozpoczął pracę w styczniu 2005 roku. Od tamtej pory zespół spotyka się co dwa miesiące z wydziałem śledczym OLAF. Podczas tych spotkań Eurojust otrzymał streszczenia jedenastu spraw prowadzonych przez OLAF. Przedstawiciele krajowi z Francji, Niemiec, Hiszpanii, Włoch i Irlandii, państw wiodących jeśli chodzi o sprawy OLAF, złożyli Kolegium raporty z postępów w tych dochodzeniach. Przedstawiciele krajowi przyznali, że w siedmiu przypadkach OLAF nie zgłosił spraw do Eurojustu w czasie wystarczającym na udzielenie jakiegokolwiek wsparcia. Osiągnięto kilka ważnych celów przedstawionych w wytycznych dla wdrożenia Porozumienia o Współpracy (Memorandum of Understanding), podpisanego w 2003 roku: 21

22 Rozpoczęło się przekazywanie spraw z OLAF do Eurojustu. W październiku 2005 roku miała miejsce pierwsza wizyta, w ramach której czterech przedstawicieli krajowych gościło w OLAF przez dwa dni. Odbyły się spotkania, wymieniono doświadczenia z przedstawicielami trzech wydziałów OLAF, w tym z wydzialami ds. śledztw i działań operacyjnych, uczestniczono w posiedzeniu Zarządu dotyczącym analizy spraw. Wizyta była okazją nie tylko do pogłębienia wiedzy o drugiej stronie, lecz również wzmocnienia wzajemnego zaufania. Zwiększyła się liczba konferencji i seminariów, w których obie organizacje uczestniczyły wspólnie. Eurojust współprzewodniczył porannej sesji podczas Trzeciej Europejskiej Konferencji Prokuratorów ds. Oszustw Finansowych zorganizowanej przez OLAF w listopadzie 2005 roku. OLAF zaproszony został do udziału w seminarium strategicznym Eurojustu dotyczącym kwestii prania pieniędzy, które odbyło się w listopadzie 2005 roku. Eurojust i OLAF pracują nad wspólnymi materiałami promującymi ich działalność oraz zamieszczają połączenia do strony internetowej partnera. Eurojust był gospodarzem dwóch ważnych wizyt związanych z OLAF. W kwietniu wizytę owocną dla obydwu instytucji złożył Komisarz Siim Kallas, Wiceprzewodniczący Komisji. W grudniu 2005 roku Dyrektor OLAF Franz-Hermann Brüner odwiedził Eurojust i spotkał się z Przewodniczącym i Zespołem ds. OLAF. Ustalono kolejne zadania, między innymi postępy w pracach nad formalną umową o współpracy. Podczas spotkania wydziałowi śledczemu OLAF przekazano dane o postępach w sprawach przekazanych przez OLAF przedstawicielom krajowym Eurojustu w roku Zespół ds. OLAF planuje złożyć Kolegium sprawozdanie z działalności do marca 2006 roku. W swych Konkluzjach w związku ze Sprawozdaniem Eurojustu za rok 2004 Rada zwróciła się do Eurojustu i Komisji (OLAF), aby zbadały wymogi prawne umożliwiające rychłe porozumienie co do sposobu wymiany danych osobowych. Obie instytucje podjęły starania, by wypełnić to zadanie jak najszybciej. Mamy nadzieję, że negocjacje zmierzające do podpisania formalnej umowy rozpoczną się na początku 2006 roku. Pomimo znaczącej poprawy stosunków Eurojustu i OLAF w 2005 roku nadal pozostało wiele do zrobienia ze strony obydwu instytucji w celu skutecznego wykorzystania ich kompetencji, potencjału i doświadczenia. 22

23 Koordynator EU ds. Antyterroryzmu Gijs de Vries, działający jako oficjalny łącznik UE z państwami trzecimi i odpowiedzialny bezpośrednio przed Radą, miał niewątpliwie duży wpływ na koordynację działań różnych jednostek zajmujących się zwalczaniem terroryzmu. Gijs de Vries odwiedził Eurojust i wystąpił przed Kolegium 10 listopada 2005 roku. Zespół ds. Terroryzmu miał okazję przedstawić przegląd swoich działań. Zaprezentowano także sytuację w związku z Decyzja Rady z 19 grudnia 2002 roku oraz nową Decyzją Rady z 20 września 2005 roku. Gijs de Vries potwierdził swoje zaangażowanie we wspieranie Eurojustu na poziomie politycznym, poprzez propagowanie inicjatyw ustawodawczych dotyczących terroryzmu i systematyczne zachęcanie poszczególnych Państw Członkowskich do modyfikowania swojego prawodawstwa związanego z kwestią terroryzmu. Takie wspólne działania niewątpliwie przyczynią się do osiągnięcia pozytywnych efektów i mamy nadzieję, że także do stopniowego zmniejszenia zagrożenia zamachami terrorystycznymi w Europie. Międzynarodowe Stowarzyszenie Prokuratorów (IAP) Kontynuowano w 2005 roku ścisłą współpracę Eurojustu i IAP. W marcu część europejskiej konferencji regionalnej IAP, która stała się dorocznym wydarzeniem w kalendarium IAP, odbyła się w siedzibie Eurojustu. Podczas konferencji spotkało się 50 prokuratorów niższego szczebla z wielu krajów europejskich z wewnątrz i spoza Unii Europejskiej. Konferencja była dla Eurojustu okazją do dotarcia do prokuratorów, którzy w swej codziennej pracy mogliby nie mieć okazji do kontaktu z naszą instytucją. W sierpniu kilku przedstawicieli krajowych uczestniczyło w Dorocznej Konferencji IAP, która w tym roku odbyła się w Europie w siedzibie Prokuratury Generalnej Danii w Kopenhadze, a jej tematem byli świadkowie, biegli i ofiary. Eurojustice W październiku Prokurator Generalny Portugalii zaprosił Eurojust do udziału w 8 Dorocznej Konferencji Eurojustice w Lizbonie. W spotkaniu uczestniczyli Prokuratorzy Generalni z Państw 23

24 Członkowskich Unii Europejskiej i kilku państw trzecich. W podsumowaniach konferencji podkreślano znaczenie Eurojustu i potrzebę wykorzystania jego potencjału do koordynowania prac kompetentnych organów w walce z przestępczością transgraniczną. Konstytucja Europejska Konstytucja Europejska w obecnej postaci zawiera postanowienia, które znacząco wsparłyby walkę z przestępczością zorganizowaną i terroryzmem. Zakładając wprowadzenie odpowiednich przepisów, Eurojust miałby na przykład możliwość wszczynania dochodzeń i jednomyślną decyzją Państw Członkowskich mógłby zostać ustanowiony Europejską Prokuraturą Generalną, mającą za zadanie zwalczanie oszustw wymierzonych przeciwko budżetowi UE i, bardziej ogólnie, zwalczanie poważnej przestępczości. Inne postanowienia dotyczą dostosowywania prawa karnego, zwłaszcza w zakresie przestępstw związanych z walutą euro, oraz kwestii proceduralnych, takich jak wymiana materiału dowodowego oraz podejście do oskarżonych i ofiar. W oparciu o zdobyte doświadczenie Eurojust stoi na stanowisku, że harmonizacja prawodawstwa w Państwach Członkowskich i wzmocnienie jego uprawnień znacznie zwiększyłoby skuteczność UE w dziedzinie wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości. Pełne zaangażowanie wszystkich przedstawicieli krajowych i ich asystentów w postępowania transgraniczne byłoby niewątpliwie łatwiejsze do osiągnięcia, gdyby w życie weszły niektóre przepisy zawarte w projekcie Konstytucji. Niezależnie od tego, jaka będzie przyszłość Traktatu Konstytucyjnego, ważne jest dogłębne rozważenie zasad już wyrażonych przez istniejące przepisy i referenda. Szczególnie zasada wzajemnego uznawania orzeczeń okazała się być niezwykle skuteczna dzięki wdrożeniu Decyzji Ramowych o Europejskim Nakazie Aresztowania i pozbawianiu dochodów z przestępstwa. Należy promować ideę ustanowienia komitetu bezpieczeństwa wewnętrznego (Komitet Koordynujący Wysokiego Szczebla, poprzednio COSI), w którym odnośne instytucje i agencje europejskie mogłyby wymieniać informacje i opracowywać strategie zwalczające przestępczość i przyczyniające się do wzmocnienia bezpieczeństwa w Europie. Eurojust z przyjemnością uczestniczył w pierwszym spotkaniu w maju 2005 roku i stoi na stanowisku, iż komitet ten posiada znaczący potencjał. Obywatele Państw Członkowskich oczekują postępów w walce z poważną przestępczością na szczeblu europejskim. Eurojust oddany jest pracom zmierzającym do ulepszenia istniejących przepisów, które pozwoliłyby mu skuteczniej osiągać swoje cele. 24

25 Uprawnienia przedstawicieli Na spotkaniu 2 grudnia 2004 roku Rada Ministrów Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych zwróciła się do Eurojustu o ocenę swojego doświadczenia związanego z charakterem i zakresem uprawnień swoich przedstawicieli krajowych i przedstawienie jej Radzie do połowy 2005 roku. Rada wnioskowała, by raport zawierał ewentualne propozycje wprowadzenia ulepszeń. Kwestia uprawnień przedstawicieli jest kluczowa w pracy Eurojustu, zatem chętnie skorzystaliśmy z okazji wyrażenia naszej opinii w tej ważnej sprawie. Kolegium dokonało analizy i oceny uprawnień w odniesieniu do art. 9 ust. 3 Decyzji ustanawiającej Eurojust, ale także wzięło pod uwagę uprawnienia potrzebne przy wykonywaniu zadań określonych w art. 6. Wysyłając odpowiedź do Rady w lipcu 2005 roku Kolegium pogodziło się z możliwością ewentualnej krytyki, iż ocena tego typu jest nienaukowa i subiektywna oraz że odzwierciedla jedynie doświadczenie zdobyte przez przedstawicieli krajowych przy obowiązujących obecnie uprawnieniach. Ponadto jest wielce prawdopodobne, że gdyby uprawnienia przedstawicieli krajowych były szersze, przekazywano by im więcej informacji i zgłaszano by do nich więcej spraw. To z kolei prowadziłpby do konieczności rozszerzenia ich uprawnień w celu skutecznego prowadzenia powierzonych im spraw. Przeprowadzona analiza może też odzwierciedlać fakt, iż wielu przedstawicieli krajowych to doświadczeni prokuratorzy i sędziowie z rozbudowaną i sprawną siecią kontaktów w swoich rodzimych państwach. Z tego względu konieczność rozszerzenia ich kompetencji o uprawnienia, które mniej doświadczonym przedstawicielom krajowym są niezbedne do sprawnego działania, nie będzie aż tak oczywista. Mając powyższe na względzie, analiza sugeruje, że tylko niewielu przedstawicieli krajowych napotkało poważne problemy związane z brakiem określonych uprawnień u nich samych lub u przedstawicieli krajowych, z którymi współpracowali. Jednak nawet biorąc wspomniane argumenty pod uwagę, znaczna liczba przedstawicieli krajowych wskazała uprawnienia, które ich zdaniem powinni posiadać wszyscy przedstawiciele krajowi. Pomogłoby to w zapewnieniu wspólnego punktu odniesienia, umożliwiając przedstawicielom krajowym współpracę na równych prawach, a oni i ich krajowe odpowiedniki mieliby takie same oczekiwania, a co za tym idzie, możliwości usprawnienia działań koordynacyjnych i wspierania współpracy organów ścigania na tym samym poziomie. Wśród podstawowych, wspólnych wszystkim uprawnień powinno się znaleźć: kierowanie wniosków o pomoc prawną; wykonywanie wniosków o pomoc prawną; 25

26 sprawowanie funkcji organu centralnego w relacjach z zagranicznymi organami ścigania; decydowanie, a nie jedynie wydawanie zaleceń dotyczących kroków podejmowanych przy realizacji pomocy prawnej oraz na różnych etapach postępowań; wydawanie decyzji o dostawach niejawnie nadzorowanych i autoryzowanie takich operacji w pilnych przypadkach; oraz wydawanie decyzji w sprawie innych działań śledczych (np. podsłuch i operacje pod przykryciem) w pilnych sprawach. Paradoksem wydawać się może fakt, iż mimo że przedstawiciele krajowi doświadczyli niewielu problemów spowodowanych niewystarczającymi uprawnieniami, nadal uważamy, że należy je rozszerzyć. Jest to jednak paradoks pozorny. Jak wspomniano wyżej, taka analiza odzwierciedla jedynie nasze doświadczenie przy obecnym poziomie uprawnień. Prawdopodobne jest, iż szersze uprawnienia wzmocnią rolę Eurojustu, zwiększając liczbę zgłoszeń i informacji dotyczących poważnych przestępstw wpływających do Eurojustu w celu usprawnienia współpracy i koordynacji pomiędzy Państwami Członkowskimi, zwiększając tym samym zapotrzebowanie na rozszerzone uprawnienia. 26

27

28 3 A N A L I Z A S P R A W Uwagi do danych statystycznych dotyczących prowadzonych spraw W roku 2005 Kolegium zarejestrowało 588 spraw, z uwzględnieniem dwóch spraw przekształconych ze spraw krajowych w sprawy Kolegium. Stanowi to wzrost o 54 % w porównaniu do liczby spraw z roku Wzrost ten jest udziałem większości Państw Członkowskich, w których Eurojust jest coraz bardziej znany i w których coraz lepiej wykorzystuje się jego możliwości. Chociaż jest jeszcze wiele do zrobienia, wydaje się, że władze krajowe są coraz bardziej świadome wartości dotychczasowego i potencjalnego wkładu Eurojustu i darzą naszą instytucję coraz większym zaufaniem. Tak jak w latach poprzednich, odsetek spraw dwustronnych jest nadal znaczny (78 %). W celu uniknięcia nieporozumień, podnieść należy kilka ważnych kwestii. Kiedy Eurojust mówi o sprawach dwustronnych może to, ale wcale nie musi, oznaczać, że sprawa na poziomie krajowym dotyczy dwóch państw. Oznacza to, że organy krajowe muszą ściśle współpracować lub koordynować ściganie lub też rozwiązać problemy powstałe z pojedynczym krajem, ale sprawa może dotyczyć ich wielu. Czasem sprawa zostaje w późniejszym terminie rozszerzona o jedno lub więcej państw. Ponadto sprawa dwustronna nie zawsze oznacza sprawę prostą. Kilku przedstawicieli krajowych stwierdziło, że niektóre z ich spraw dwustronnych są bardzo złożone oraz że działania podjęte przez Eurojust były bardzo czasochłonne i kluczowe dla poprawienia współpracy lub koordynacji ścigania pomiędzy tymi dwoma krajami co stanowiło wysiłek znacznie przekraczający to, czego można oczekiwać od punktów kontaktowych EJN. Podsumowując, wkład Eurojustu w sprawy dwustronne jest niezwylke wartościowy, czasem wartość ta jest nawet większa niż w sprawach wielostronnych. Zatem pod uwagę należałoby raczej wziąć ten aspekt wkładu Eurojustu niż dwu- lub wielostronny charakter wniosków. W niektórych przypadkach Eurojust stanowi ostatnią deskę ratunku dla prokuratorów potrzebujących wsparcia na szczeblu międzynarodowym. Uwagi do dwóch wniosków z Kolegium na podstawie artykułu 7 są dobrą ilustracją tej kwestii. Na przykład niezwykle złożona sprawa Prestige dotyczy głównie Hiszpanii i Francji. W związku z tendencją wzrostową rejestrowanych spraw, wzrosła również o ponad 40% liczba spotkań koordynacyjnych. 73 spotkania koordynacyjne zorganizowane lub wspierane przez Eurojust odbyły się w siedzibie Eurojustu (55) lub w Państwach Członkowskich (18). Decyzja o miejscu spotkania zależała od wniosków i potrzeb organów krajowych oraz kwestii praktycznych związanych ze spotkaniem. Większość spotkań koordynacyjnych (42) dotyczyło od 3 do 14 krajów. 28

29 Omawiane sprawy dotyczyły głównie handlu narkotykami (22), fałszerstw i/lub prania pieniędzy (20), terroryzmu (10) i handlu ludźmi (9). Inne organy, takie jak OLAF czy Europol oraz państwa nieczłonkowskie, brały udział w 13 spotkaniach koordynacyjnych. Każde Państwo Członkowskie reprezentowane było podczas przynajmniej jednego spotkania koordynacyjnego. Podczas wielu z tych spotkań kwestie operacyjne dotyczą opracowania konkretnego planu działania, służącego koordynacji czynności, np. przeszukań i zajęcia materiału dowodowego oraz aresztowań. Stanowi to niezwykle wartościowy wkład i pozwala organom krajowym na bardziej ambitne podejście do międzynarodowych aspektów prowadzonych spraw. Wnioski o koordynację oparte o artykuł 6 pkt c) Decyzji ustanawiającej Eurojust nie zawsze prowadzą do spotkań koordynacyjnych. W 99 przypadkach o koordynację wnoszono na samym początku; w 14 z tych przypadków przedstawiciel krajowy miał także zapewnić przekazanie jednego lub kilku wniosków o pomoc prawną, zgodnie z art. 6 pkt g) Decyzji ustanawiającej Eurojust. Warto nadmienić w związku z tą drugą kwestią, że wnioski na tej podstawie wpłynęły do przedstawicieli krajowych w 58 sprawach. Naszym zdaniem liczba ta odzwierciedla także rosnący poziom zaufania pomiędzy Eurojustem i organami krajowymi. Jeśli chodzi o działania przestępcze, których zwalczaniem zajmował się Eurojust, zaobserwowano ten sam wzorzec, jak w latach poprzednich. Sprawy dotyczące handlu narkotykami i fałszerstw nadal stanowią najwyższy odsetek spraw karnych zgłaszanych do Eurojustu. Jednakże wysokość udziału procentowego nie jest bardzo istotną informacją na temat działalności przestępczej. W 2005 roku Eurojust zarejestrował 36 różnych typów przestępstw i trudno odnieść się do każdego z nich. Chcielibyśmy jednak podkreślić, że ogólnie liczba zgłoszeń związanych ze wszystkimi typami spraw karnych wzrosła, w niektórych przypadkach znacznie. Na przykład w 2004 roku zgłoszono 19 spraw dotyczących handlu ludźmi, a w 2005 roku 33 sprawy. Należy podkreślić, że w wielu przypadkach przestępstwu głównemu towarzyszą przestępstwa dodatkowe. Statystyki te odzwierciedlają jedynie naszą pracę przy zarejestrowanych sprawach związanych z określonymi przestępstwami zgłoszonymi do Eurojustu. Ponadto przedstawiciele krajowi dokonują znacznego wkładu w prace ich organów krajowych, na przykład analizując i rozwiązując kwestie prawne, udzielając rad dotyczących wniosków o pomoc lub pomagając w rozstrzygnięciu problemów natury ogólnej pomiędzy organami w Państwach Członkowskich uczestniczącymi we współpracy transgranicznej. Nadal opracowywać będziemy nasze dane statystyczne, aby przedstawiać bardziej szczegółowy obraz zakresu udziału przedstawicieli krajowych we współpracy między organami wymiaru sprawiedliwości w Europie. Mamy nadzieję, że dane statystyczne i wykresy przedstawione na kolejnych trzech stronach (Rys. 1 5) oraz komentarze i opisy spraw pozwolą lepiej zrozumieć pracę Kolegium. 29

30 Wykres nr 1: Spotkania koordynacyjne BE 6 CZ 3 DK DE EE EL ES FR IE IT 3 CY 4 LV 2 LT 4 LU 1 HU NL 6 AT 3 PL 8 PT 1 SI 2 SK 2 FI SE UK Wykres nr 2: Wzrost liczby spraw w latach

31 Wykres nr 3: Kraje składające wnioski BE CZ DK DE EE EL ES FR IE IT CY LV LT LU HU MT NL AT PL PT SI SK FI SE UK Wykres nr 4: Kraje otrzymujące wnioski BE CZ DK DE EE EL ES 46 FR IE IT CY LV LT LU HU MT NL AT PL PT SI SK FI SE UK

32 Wykres nr 5: Przestępstwa Handel narkotykami Wyłudzenia i oszustwa Przestępstwa przeciwko mieniu, w tym nadużycia finansowe Pranie pieniędzy Przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności osobistej Zabójstwa Oszustwa podatkowe Inne przestępstwa Udział w zorganizowanej grupie przestępczej Handel ludźmi Kradzieże zorganizowanet Fałszowanie dokumentów Terroryzm Oszustwa w zakresie VAT Artykuł 7 Decyzji ustanawiającej Eurojust W roku 2005 Kolegium po raz pierwszy działało w oparciu o przepisy artykułu 7 pkt a). Miało to miejsce w dwóch przypadkach i służyło różnym celom. W pierwszym przypadku Kolegium zgodnie z art. 7 pkt a) podpkt i) zwróciło się z wnioskiem do władz hiszpańskich o wszczęcie śledztwa i ewentualnie postępowania przygotowawczego w sprawie związanej z oszustwem, ponieważ drugie państwo, którego dotyczyła sprawa, Wlk. Brytania, nie miało możliwości podjęcia ścigania w tej sprawie. W drugim przypadku Kolegium, zgodnie z art. 7 pkt a) podpkt ii) wystąpiło z wnioskiem do odpowiednich organów sądowych Francji i Hiszpanii o uznanie, że organy sądowe Hiszpanii są w lepszej pozycji, by zająć się całością postępowania związanego z katastrofą statku Prestige. 32

33 Każdy z tych wniosków zawierał szczegółowe wyjaśnienie, zwłaszcza w przypadku sprawy Prestige. Obydwa uwzględniły sytuację ofiar oraz umożliwienie im dochodzenia swych praw w jak najdogodniejszych warunkach. Kolegium uważa jednak, że do osiągnięcia ostatecznego celu potrzebna będzie dalsza współpraca pomiędzy państwami, których dotyczą sprawy. Eurojust już zaoferował organom krajowym dodatkową pomoc. Naruszenie terminów w sprawach dotyczących ENA W związku z informacjami podanymi w zeszłym roku Eurojust został powiadomiony o dalszych naruszeniach terminów w sprawach dotyczących ENA. Jednakże zdajemy sobie sprawę, że zgłoszenia takich przypadków nie są jeszcze zbyt regularne. Chociaż przedstawiciele krajowi przypominają swoim organom krajowym o ich odpowiedzialności wynikającej z art. 17 ust. 7 Decyzji Ramowej z 13 czerwca 2002 roku, napotykają ogromne trudności w otrzymywaniu stosownych informacji. Mamy nadzieję, że w przyszłym roku wszystkie Państwa Członkowskie wypełnią swoje zobowiązanie i Eurojust otrzyma wymagane informacje. W związku z powyższym przytoczone dane statystyczne należy uważać za niekompletne. W 2005 roku odnotowano 53 przypadki naruszenia terminów. Powody podano w 44 przypadkach: Wlk. Brytania: 31 Portugalia: 6 Francja: 4 Malta: 3 Irlandia: 3 Hiszpania: 2 Belgia: 2 Szwecja: 1 Włochy: 1 Główne powody podawane przez Państwa Członkowskie odnosiły się do a) odroczenia decyzji o ekstradycji z powodu toczącego się postępowania lub odbywania wyroku w kraju, do którego skierowano wniosek 13 spraw; b) odwołań wniesionych przez oskarżonych 12 spraw; oraz c) dodatkowych informacji wymaganych przez organ mający wykonać nakaz 11 spraw. Ponadto w pięciu sprawach organy, do których skierowano wniosek, nie były w stanie przekazać podejrzanych, gdyż dwóch z nich zbiegło, a trzech nie stawiło się na przesłuchanie. W obydwu przypadkach organy krajowe wydały nakazy aresztowania. 33

34 Warto zauważyć, że informacje dodatkowe, o jakie wystąpiły organy wykonujące nakaz do organów, które wystawiły ENA, zgrupować można w następujących kategoriach: przedawnienie (3 sprawy) chronologia zdarzeń prowadzących do wystawienia ENA (1 sprawa) informacje o karalności (3 sprawy) Ne bis in idem (2 sprawy) pozostawanie podejrzanego pod opieką lekarzy (2 sprawy) Chociaż Państwa Członkowskie muszą zgłosić do Eurojustu niedotrzymanie terminu wykonania ENA, nie mamy uprawnień do zbierania informacji dotyczących liczby wystawionych nakazów. W 2005 roku wystawiono ponad 2500 ENA. Chociaż liczba wykonanych nakazów jest z pewnością mniejsza, nie sądzimy, by w zaledwie 48 przypadkach przekroczono termin przekazania poszukiwanego. Jesteśmy bardzo rozczarowani, że otrzymaliśmy odpowiedzi od zaledwie siedmiu Państw Członkowskich, co sprawia, że wartość wszelkich porównań jest dyskusyjna. Dokładniejsza analiza 31 spraw z Wlk. Brytanii pokazuje, że w ponad połowie z nich opóźnienie spowodowane było albo ucieczką, albo koniecznością zamknięcia toczącego się postępowania karnego, lub też odbywaniem wyroku w Wlk. Brytanii. Mamy nadzieję, że w przyszłości Państwa Członkowskie dostarczą pełne i szczegółowe dane dotyczące naruszenia terminów ENA. Zespół ds. Terroryzmu i nowa Decyzja Rady Zespół ds. Terroryzmu Główne zadania Zespołu ds. Terroryzmu: ustanowienie w obrębie Eurojustu centrum wymiany doświadczeń na polu walki z terroryzmem; dopilnowanie, by spotkania koordynacyjne dotyczące terroryzmu były dobrze przygotowane i zorganizowane; zapewnienie lepszego przepływu informacji na temat terroryzmu poprzez regularne kontakty z wyznaczonymi krajowymi korespondentami ds. terroryzmu; 34

35 prowadzenie i tworzenie ogólnej bazy danych dokumentów prawnych dotyczących terroryzmu; zdefiniowanie korzystniejszego sposobu otrzymywania i zarządzania informacjami ze źródeł publicznych i poufnych; oraz utrzymywanie kontaktów z grupami roboczymi i stronami biorącymi udział w spotkaniach w Brukseli dotyczących tych kwestii. Zespół ds. terroryzmu spotykał się prawie co tydzień i kontynuował opracowywanie raportu z postępu prac, zapoczątkowanego w 2004 roku. Pięć głównych kwestii poddawanych pod dyskusję to: współpraca organów ścigania: organizacja seminariów strategicznych i innych spotkań dotyczących terroryzmu oraz wspieranie operacyjnych spotkań koordynacyjnych poświęconych kwestiom związanym z terroryzmem; poprawa interakcji między analogicznymi organami zajmującymi się sprawami terroryzmu: nawiązanie regularnych kontaktów z krajowymi korespondentami ds. terroryzmu, z sędziami śledczymi, z sędziami i prokuratorami specjalizującymi się w sprawach terroryzmu lub nimi się zajmującymi, z Europolem, z unijnym Koordynatorem ds. Antyterroryzmu, ze służbami wywiadowczymi oraz innymi zainteresowanymi instytucjami; analiza wykonalności projektu prawnej bazy danych, mającej zapewnić aktualizowany na bieżąco przegląd dostępnych krajowych, europejskich i międzynarodowych dokumentów prawnych i instrumentów związanych z terroryzmem; stworzenie sądowej bazy danych dotyczących terroryzmu: w oparciu o zgromadzone dane, np. podczas spotkań koordynacyjnych w siedzibie Eurojustu i otrzymanych od krajowych korespondentów do spraw terroryzmu; zintegrowanie jej z CMS; a także w kwestii finansowania terroryzmu: weryfikacja przydatności w praktyce oraz skuteczności rozwiązań istniejących instrumentów prawnych UE lub ONZ stosowanych w tej dziedzinie. 35

36 Zespół ds. terroryzmu zorganizował dwa ważne seminaria strategiczne: pierwsze w lutym 2005 roku ze Stanami Zjednoczonymi, Belgią, Kanadą, Francją, Niemcami, Włochami, Holandią, Hiszpanią i Wlk. Brytanią. Jego zadaniem było zebranie informacji dla dalszego rozwoju i współpracy pomiędzy tymi krajami w sprawach dotyczących terroryzmu ekstremistów islamskich, powiązanego z Unią Europejską i Ameryką Północną, a także zidentyfikowanie przeszkód i wyciągnięcie wniosków oraz ustalenie wytycznych dla wymiany informacji. Przedstawiciele Państw Członkowskich zaprezentowali stan prowadzonych przez nich śledztw i postępowań związanych z określonymi sprawami. Wnioski z tego seminarium przedstawione zostały w liście Przewodniczącego Eurojustu do Przewodniczącego Rady Unii Europejskiej i Koordynatora UE ds. Antyterroryzmu. Drugie seminarium odbyło się w marcu 2005 roku. Jego celem było usprawnienie kontaktów z krajowymi korespondentami ds. terroryzmu z wszystkich 25 Państw Członkowskich oraz w szczególności próba zapewnienia jak największej zgodności z Decyzją Rady z 19 grudnia 2002 roku dotyczącą wymiany informacji związanych z terroryzmem. Podczas spotkania podkreślono, że Eurojust nie przeanalizował wystarczającej liczby informacji, aby przedstawić przegląd spraw dotyczących terroryzmu we wszystkich Państwach Członkowskich. Wykazano także, że kilka Państw Członkowskich większe zaufanie pokłada we własnych sieciach i metodach dwustronnych niż, możliwościach współpracy poprzez Eurojust. Sytuacja ta nie uległa znaczącej poprawie. Jedynie kilka Państw Członkowskich regularnie i w sposób uporządkowany wymieniało z Eurojustem informacje dotyczące terroryzmu; niektóre z Państw Członkowskich czynią to w sposób nieuporządkowany. Jednak w większości dzieje się to sporadycznie lub wcale. Mamy nadzieję, że sytuacja ta ulegnie zmianie wraz z wprowadzeniem nowej Decyzji Rady w połowie 2006 roku. Odsetek spraw dotyczących terroryzmu zmalał w 2005 roku w porównaniu z rokiem 2004 z 7 % do 5 %, ale należy zauważyć, że jakość wielostronnych operacyjnych spotkań koordynacyjnych związanych z kwestią terroryzmu islamskich ekstremistów znacznie się poprawiła. W takcie 2005 roku Eurojust poinformowany został o kilku wyrokach wydanych w sprawach dotyczących terroryzmu. Eurojust brał udział w każdej z tych spraw. Zespól ds. terroryzmu wystąpił także z inicjatywą odbywania spotkań taktycznych dotyczących kwestii terroryzmu. Nowa Decyzja Rady Jednym z kluczowych elementów walki z terroryzmem jest jakościowa i ilościowa poprawa wymiany informacji. Eurojust z zadowoleniem przyjął Decyzję Rady 2005/671/JHA z 20 września 2005 roku o wymianie informacji i współpracy w sprawach terrorystycznych, która weszła w 36

37 życie 30 września 2005 roku i musi zostać wdrożona przez Państwa Członkowskie do czerwca 2006 roku. Ten nowy instrument uchylający Decyzję Rady 2003/48/JHA z 19 grudnia 2002 roku dotyczącą wprowadzania w życie szczególnych środków w odniesieniu do współpracy policyjnej i sądowej w celu zwalczania terroryzmu znacznie poszerzy zakres informacji, które będą musiały być przekazywane Eurojustowi. Rozszerza ona obowiązek przekazywania danych na wszystkie etapy postępowania karnego, z włączeniem wyroków skazujących oraz do wszystkich osób, grup i jednostek będących przedmiotem śledztwa, postępowania lub skazanych za działalność terrorystyczną. Wprowadzenie do seminariów strategicznych W roku 2005 roku Eurojust wzmocnił wysiłki strategiczne skierowane przeciwko głównym formom poważnej przestępczości zorganizowanej, organizując siedem seminariów strategicznych w porównaniu z pięcioma zorganizowanymi w roku poprzednim. Większość seminariów odbyła się w naszej doskonale wyposażonej siedzibie w Hadze, inne zorganizowano na Węgrzech, we Włoszech i w Wlk. Brytanii. Cel seminariów był potrójny. Po pierwsze, rozpowszechnienie informacji dotyczących praktycznych problemów napotykanych przez prokuratorów, rozwiązań i dobrych praktyk w tych specyficznych dziedzinach przestępczości zorganizowanej oraz utworzenie forum, na którym praktycy, którzy spotykają się z tymi praktycznymi przeszkodami w codziennej pracy, mogą o nich otwarcie podyskutować z innymi osobami zajmującymi analogiczne stanowiska. Po drugie, utworzenie sieci pomiędzy prokuratorami i oficerami śledczymi zajmującymi się tymi dziedzinami i stworzenie im atmosfery wzajemnego zaufania dla lepszej, sprawniejszej i bardziej otwartej współpracy i koordynacji w państwach europejskich. Po trzecie, zidentyfikowanie nowych potencjalnych spraw i skierowanie ich do Eurojustu. Poza dyskusjami i prezentacjami praktyków, seminaria te stworzyły punkt wyjścia do wielu dwustronnych i wielostronnych spotkań koordynacyjnych, podczas których prokuratorzy, funkcjonariusze policji i inne osoby bezpośrednio zaangażowane w sprawy mogły je omówić. Poniżej zamieszczone zostały krótkie sprawozdania z każdego seminarium. 37

38 Seminarium strategiczne na temat terroryzmu 9 marca 2005 roku Eurojust po raz drugi w historii europejskich organów wymiaru sprawiedliwości zorganizował seminarium strategiczne, które zgromadziło 25 krajowych korespondentów ds. terroryzmu. Seminarium podzielono na trzy główne sekcje: 1. Zastosowanie postanowień Decyzji Rady z 19 grudnia 2002 roku (wyznaczenie krajowych korespondentów ds. terroryzmu i wymiana informacji pomiędzy kompetentnymi organami krajowymi, Eurojustem i Europolem) oraz dostarczenie informacji o nowym projekcie Decyzji Rady znacznie rozszerzającym zakres zastosowania Decyzji Rady z 19 grudnia 2002 roku. 2. Sesja informacyjna dotycząca trzech projektów monitorowanych przy bliskiej współpracy pomiędzy Eurojustem i Europolem, podczas której zwrócono się do krajowych korespondentów ds. terroryzmu o dostarczenie w odpowiednim czasie potrzebnych informacji: w celu utworzenie glosariusza dotyczącego grup terrorystycznych; odnoszących się do wykorzystania narzędzi multimedialnych na każdym etapie postępowania karnego; oraz odnoszących się do rekrutacji terrorystów. 3. Cztery warsztaty, których celem było zebranie odpowiedzi na kwestionariusz dotyczący wymiany informacji (koordynacja w czasie, kanały i metodologia). Seminarium taktyczne na temat terroryzmu W celu wzmożenia wysiłków ukierunkowanych na zgromadzenie jak największej ilości danych o prowadzonych sprawach, Zespół ds. terroryzmu wprowadził nowe pojęcie: seminarium taktyczne. Seminaria te przeznaczone są wyłącznie dla prokuratorów prowadzących w danej chwili sprawy tego typu, które będą mogli przedstawić na spotkaniu. Zatem nie wszystkie państwa muszą przysyłać swoich przedstawicieli na te spotkania, chociaż uczestniczyć w nich mogą wszyscy przedstawiciele krajowi w Eurojuście. Celem seminariów jest prezentacja oraz omówienie spraw i problemów z nimi związanych. Seminarium taktyczne organizuje się tylko wtedy, gdy zebrać można odpowiednią liczbę spraw. Eurojust zdecydował się zorganizować seminarium taktyczne dla Państw Członkowskich w największym stopniu dotkniętych zagrożeniem ze strony terroryzmu ekstremistów islamskich. Głównym celem tego seminarium było dostarczenie sędziom prowadzącym sprawy związane 38

39 z ekstremizmem islamskim platformy do dyskusji nad różnymi aspektami terroryzmu oraz do wymiany informacji i doświadczeń w celu stworzenia sieci kontaktowej. Podczas pierwszego seminarium taktycznego na temat terroryzmu, zorganizowanego przez Eurojust we Włoszech, kilka państw, w tym głównie Francja, wyraziły konkretne obawy związane z osobami powiązanymi z Irakiem lub w nim szkolonymi i wracającymi do Europy w celu przeprowadzenia akcji terrorystycznych. Uczestnicy docenili znaczenie seminarium i wyrazili potrzebę kontynuowania działań w tym kierunku. W ramach następnego kroku zrócono się do Eurojustu o zebranie ze wszystkich Państw Członkowskich danych o toczących się śledztwach lub postępowaniach przygotowawczych z tej dziedziny, o powiązaniach z innymi Państwami Członkowskimi i Stanami Zjednoczonymi oraz o potrzebie przeprowadzenia seminarium taktycznego w Eurojuście celem koordynacji działań w 2006 roku. Seminarium strategiczne na temat wdrażania Europejskiego Nakazu Aresztowania (ENA) 17 i 18 maja 2005 r., w Budapeszcie, Eurojust zorganizował spotkanie dla praktyków na temat wdrażania ENA. Mając na uwadze doświadczenie zdobyte podczas seminarium strategicznego w Pradze w 2004 roku, Eurojust skoncentrował się na problemach praktycznych związanych ze stosowaniem ENA. Pierwsze pół dnia poświęcone było prezentacjom. Uczestnicy mieli m.in. okazję usłyszeć o dwóch konstytucyjnych sprawach w toku lub zakończonych w Niemczech i w Belgii. Dwa miesiące później niemiecki Trybunał Konstytucyjny odrzucił wprowadzenie Decyzji Ramowej dotyczącej ENA. Wszystkie prezentacje, wnioski z warsztatów, odpowiedzi do kwestionariuszy, a także treść decyzji Trybunałów Konstytucyjnych Niemiec i Polski można znaleźć na CD-ROMie opracowanym po zakończeniu seminarium. Chociaż seminarium odbyło się zaledwie siedem miesięcy po seminarium dotyczącym ENA w Pradze, Eurojust napotkał cały szereg problemów praktycznych, o których dyskutowano podczas warsztatów. Omawiane kwestie i wnioski wypływające z dyskusji warsztatowych to: Związek pomiędzy ENA a ekstradycją Państwa Członkowskie stosują ENA na obszarze Unii Europejskiej; w relacjach z państwami nie należącymi do UE stosuje się postępowanie ekstradycyjne. Jednak wśród kilku Państw Członkowskich nadal obowiązuje Konwencja o Ekstradycji. Jako że Decyzja Ramowa sama w sobie nie może wprowadzać zmian do postanowień traktatu międzynarodowego, zaleca się wyłączenie stosowania Traktatu Ekstradycyjnego, wprowadzając odpowiedni zapis w art. 28 ust. 3 Europejskiej Konwencji o Ekstradycji. 39

40 Dotrzymanie terminu wdrożenia ENA powinien obowiązywać bez względu na datę wejścia ustaw w życie, z wyjątkiem państw, które złożyły oświadczenie zgodnie z art. 32 Decyzji Ramowej (Austria, Włochy i Francja). Terminy do wykonania ENA wprowadzone przez pozostałe państwa stwarzają problemy w stosowaniu ENA, które muszą zostać rozwiązane w praktyce, ad hoc, tak by łatwo można je było dostosować do konkretnych warunków. Krajowi ustawodawcy muszą być świadomi jednakże faktu, że restrykcyjne wymagania prawne nie sprzyjają stosowaniu ENA, nakaz powinien raczej uprościć i przyspieszyć procedury, niż je komplikować i podkreślać różnice między państwami. Podstawy odmowy Wymieniono wiele podstaw do odmowy wykonania ENA, między innymi: niewystarczający opis faktów, brak informacji uzupełniających oraz brak odpowiednich przepisów dotyczących zagrożenia karą czynu będącego podstawą wystawienia ENA. Jeden problem powtarzał się we wszystkich grupach tłumaczenia. Uczestnicy napotykali czasem trudności w dostarczeniu odpowiedniego tłumaczenia w wymaganym, krótkim, czasie; wspomniano także słabą jakość tłumaczeń. Praktyką godną polecenia byłoby przyjęcie przez dane Państwo Członkowskie większej liczby języków niż tylko język rodzimy, czy nawet przyjęcie jednego wspólnego języka. Postępowania w toku dotyczące konstytucyjności ENA Jak już wspomniano, dokonano prezentacji przypadków Belgii i Niemiec. Ponadto podczas jednego z warsztatów przedstawiono przypadek Polski. Uczestnicy zadawali pytania dotyczące praktyki tych państw, które odmówiły wydawania swoich obywateli. Czy powinna być stosowana zasada wzajemności? Praktyka dostarczania ENA Do przekazywania ENA służyć może kilka kanałów (SIS/Interpol/sędzia łącznikowy/bezpośredni kontakt). Wszyscy praktycy powinni zdawać sobie sprawę, że Państwa Członkowskie, które przystąpiły do UE w 2004 roku, jak również Wlk. Brytania i Irlandia, nie mają dostępu do SIS. Dlatego wykorzystywany jest do tego celu Interpol. Jednakże sygnalizacja Interpolu (bez towarzyszącego jej ENA) nie stanowi uzasadnionego powodu aresztowania w niektórych Państwach Członkowskich (Holandia, Szwecja, Cypr i Irlandia). Problemy związane z wydaniem osoby Zadano trzy główne pytania o zastosowanie art. 5 ust. 3 Decyzji Ramowej: jaka jest podstawa prawna przekazania więźniów z powrotem? kto jest odpowiedzialny? kto pokrywa koszty? 40

41 Ustalono, że Konwencja Europejska z 1983 roku dotycząca przekazywania osób skazanych nie jest najodpowiedniejszym narzędziem, ponieważ niezbędna jest zgoda skazanego. Dlatego potrzeba jednoznacznych przepisów wykonawczych w prawie krajowym. Nie istnieje system powiadamiania kraju wykonującego nakaz o tym, że wydana osoba została skazana i powinna zostać przekazana z powrotem. Wyrażono niepokój, że nie istnieją jasne przepisy regulujące pokrywanie kosztów przekazywania osób skazanych z powrotem do państwa, w którym odbyć mają karę. Seminarium strategiczne na temat fałszowania euro Przybierające na sile zjawisko fałszowania pieniędzy i jego europejski zasięg wzbudziły szczególne zaniepokojenie w Eurojuście. Dlatego też w czerwcu 2005 roku Zespół ds. przestępstw fałszowania pieniędzy zorganizował seminarium strategiczne dla praktyków zajmujących się sprawami związanymi z fałszowaniem euro. W celu skoncentrowania się na kwestiach praktycznych, Zespół ds. przestępstw fałszowania pieniędzy przejrzał i omówił wszystkie sprawy związane z fałszowaniem z zaangażowanymi w nie przedstawicielami krajowymi. Zaproszeni prelegenci z Europolu i Centralnego Banku Europejskiego poproszeni zostali o przygotowanie prezentacji podających możliwe rozwiązania napotykanych problemów. Inna prezentacja dotyczyła sprawy z Litwy, gdzie zlokalizowana była drukarnia banknotów, skonfiskowano ponad 8 milionów euro w fałszywych banknotach, a podejrzanych aresztowano. W spotkaniu uczestniczyło ponad 60 osób, które omówiły następujące kwestie i przeszkody: 1. Liczba spraw związanych z fałszowaniem euro w Państwach Członkowskich wzrasta, a jakość podrabianych banknotów jest coraz lepsza, ale liczba spraw zgłaszanych do Eurojustu pozostaje taka sama. 2. Fałszowanie euro od etapu produkcji do dystrybucji jest zawsze przestępstwem transgranicznym. Dlatego też śledztwa muszą koncentrować się nie tylko na drukarniach czy dystrybutorach, ale również i to szczególnie na siatkach przestępczych. Potrzeba wspólnych szkoleń, szybka wymiana informacji, efektywny system wczesnego ostrzegania i koordynacja czynności dochodzeniowych były wymieniane przez wszystkich uczestników jako kwestie priorytetowe. Współpraca nie była do tej pory wystarczająco efektywna: wymiana informacji jest powolna, a brak koordynacji na szczeblu krajowym ma bezpośrednie skutki na szczeblu unijnym. 41

42 3. Podkreślono, że wszystkie przechwycone fałszywe banknoty muszą być przesyłane do Krajowych Centrów Analiz znajdujących się przy bankach narodowych Państw Członkowskich, należy przekazać stosowne informacje do Europolu, a sprawy o wymiarze transgranicznym do Eurojustu. Seminarium stworzyło również ramy dla wielu dwustronnych i wielostronnych spotkań koordynacyjnych dotyczących konkretnych spraw. Jedno z nich poświecone było zgłoszonej przez Austrię wielostronnej sprawie, w której udział brał Europol, a której skutkiem było aresztowanie kilku osób, włącznie z przywódcą siatki przestępczej. Seminarium strategiczne dotyczące handlu narkotykami Drugie seminarium strategiczne dotyczące handlu narkotykami odbyło się 21 i 22 września 2005 roku. W tym niezwykle udanym spotkaniu uczestniczyło niemal 80 osób ze wszystkich Państw Członkowskich, w tym wielu doświadczonych oficerów śledczych i prokuratorów. Celem spotkania było ustalenie przeszkód w wykonywaniu pomocy prawnej w sprawach związanych z handlem narkotykami i omówienie potencjalnych rozwiązań. Rano miały miejsce prezentacje, a podczas sesji popołudniowej warsztaty. W drugim dniu odbyły się spotkania koordynacyjne. Omawiane kwestie i wnioski wypływające z dyskusji warsztatowych przedstawiały się następująco: Handel narkotykami przez Internet Jedną ze wspomnianych przeszkód było to, że w niektórych państwach sprzedaż narkotyków poprzez Internet nie jest uznawana za przestępstwo. Ponadto w każdym z państw obowiązują odmienne przepisy prawa, jak i metody zwalczania cyberprzestępczości. Podkreślono potrzebę nadzoru sądowego nad organami ścigania. Dopuszczalność dowodu Jednym z głównych problemów w tej dziedzinie jest to, że w państwach, w których obowiązuje prawo zwyczajowe (common law), świadkowie muszą złożyć ustne zeznania w sądzie, podczas gdy kraje, gdzie obowiązuje prawo zawarte w ustawach (civil law), akceptują pisemne oświadczenia. Rozwiązanie tej rozbieżności mogłoby polegać na tym, że państwo, w którym 42

43 obowiązuje prawo zwyczajowe, we wniosku o pomoc prawną jasno stwierdzałoby, że świadek musi stawić się w sądzie osobiście w celu złożenia zeznań. Jeśli chodzi o rejestry handlowe zasugerowano, że korzystne byłoby doprowadzenie do tego, by operatorzy sieci telefonii komórkowej w UE ujednolicili wyciągi z rozliczeniami i wykazami rozmów abonentów. Mogłoby to stać się jednym z wymogów prawnych przy udzielaniu koncesji. Sprawy związane z dostawą niejawnie nadzorowaną W celu podniesienia skuteczności przeprowadzanych operacji wysunięto następujące wskazówki na przyszłość: Prokuratorzy powinni być włączani do postępowania razem z oficerami śledczymi i z policją na jak najwcześniejszym etapie; Dostawy niejawnie nadzorowane o charakterze transgranicznym muszą być monitorowane przez Europol w kwestiach operacyjnych i przez Eurojust w kwestiach prawnych; Ścisłe kontakty pomiędzy właściwymi organami przed i podczas dostaw niejawnie nadzorowanych są niezbędne; Należy rozważyć czynności zmierzające do lepszego zrozumienia odmiennych zasad panujących w Państwach Członkowskich, a także różnic w kulturze prawnej. Zespół ds. handlu narkotykami planuje dalsze rozmowy z Europolem w celu przygotowania aktualizacji podręcznika nt. dostaw niejawnie nadzorowanych. Mamy nadzieję, że podręcznik gotowy będzie na początku 2006 roku. Seminarium strategiczne na temat handlu ludźmi oraz przestępczości związanej z nielegalną imigracją 24 i 25 października 2005 roku odbyło się spotkanie praktyków dotyczące handlu ludźmi (trafficking in human beings: THB) oraz przestępczości związanej z nielegalną imigracją. Spotkanie odbyło się w Wlk. Brytanii podczas Prezydencji Brytyjskiej i zostało zorganizowane wspólnie przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Wlk. Brytanii i Eurojust. Celami spotkania było omówienie bieżących postępów w dziedzinach ważnych dla praktyków, spojrzenie na zakres problemu THB w odniesieniu do działań organów ścigania UE i zgłoszeń spraw i działalności Europolu i Eurojustu, 43

44 oraz stworzenie bodźca do dyskusji nad poszczególnymi sposobami postępowania organów ścigania w sprawach. Główny nacisk spotkania położono na THB, a kwestia przestępczości związanej z nielegalną imigracją została włączona w celu pokazania różnic w metodach pracy. Referaty wygłosili zarówno wyźsi rangą prokuratorzy i funkcjonariusze policji, jak i przedstawiciele Komisji Europejskiej, Rady Europy, Międzynarodowego Ośrodka Rozwoju Polityki Migracyjnej (ICMPD), Urzędu ds. Przestępstw Narkotykowych ONZ (UNODC), Europolu, Eurojustu oraz Misji Policyjnej UE w Albanii (PAMECA). Na zakończenie spotkania przedstawiciel Sekretariatu Generalnego Rady UE przedstawił ogólne sprawozdanie, zawierające również zalecenia. Ogólne wnioski i zalecenia THB jest bez wątpienia haniebnym przestępstwem popełnianym przez zorganizowane grupy przestępcze, prowadzącym do zmuszania mężczyzn, kobiety i dzieci do prostytucji lub nielegalnej pracy w celu osiągnięcia korzyści materialnych. W ciągu ostatniej dekady społeczność międzynarodowa podjęła szereg działań mających na celu zwalczenie THB, w szczególności przyjęto Protokół do Konwencji z Palermo, Decyzję Ramową Rady Unii Europejskiej, a niedawno 16 Państw Członkowskich podpisało Konwencję Rady Europy o Handlu Ludźmi. Toczy się proces przyjmowania Nowego Planu Działania na polu THB na szczeblu UE, który zawarty został również w Programie Haskim. Instrumenty te stanowią bazę do wspólnej reakcji na THB na poziomie globalnym i regionalnym. Reakcja na poziomie krajowym powinna obejmować współdziałanie wielu organów z uwzględnieniem instytucji państwowych, organizacji pozarządowych oraz współpracę z Eurojustem i Europolem. Warsztaty i wnioski szczegółowe Uczestnicy spotkania podzielili się na cztery grupy, które omówiły szereg tematów: 1) określone kwestie wynikające z zaproponowanego Planu Rady i Komisji, mające znaczenie dla praktyków, 2) współpraca z Eurojustem i Europolem oraz 3) sposoby prowadzenia postępowania przez organy ścigania. Dyskusje odbyły się pod hasłami wymienionymi poniżej; kwestie wybrane do dyskusji mają istotne znaczenie na lokalnych szczeblach organów ścigania w sprawach THB, wnioskujemy zatem, by Państwa Członkowskie UE wzięły pod uwagę poniższe wnioski przy formułowaniu skutecznego krajowego programu walki z THB. Przepływ informacji/wywiad Uczestnicy zgodzili się, że przepływ informacji pomiędzy prokuratorami i oficerami śledczymi w Państwach Członkowskich UE jest warunkiem niezbędnym powodzenia postępowań w sprawach związanych z przestępczością transgraniczną, do której należy THB. Celem powinnien 44

45 być odpowiedni przepływ informacji, zgodny z powszechnie uznanymi zasadami na poziomie lokalnym, krajowym i międzynarodowym. System, który służy wymianie informacji, ma ten przepływ usprawniać raczej niż utrudniać; system wymiany informacji Europolu powinien być szybki, bez nadmiernej biurokracji i przynosić dodatkową korzyść w formie analizy. Wymiana informacji w ramach Eurojustu powinna odbywać się w kontekście określonych spraw zgłoszonych do Eurojustu w celu uzyskania pomocy i koordynacji. Jeśli to możliwe, wymiana informacji powinna odbywać się również z organizacjami pozarządowymi i stowarzyszeniami na rzecz ofiar, a organizacje te powinny dostarczać informacje zwrotne dotyczące ich wkładu w sprawę; powinniśmy dążyć do podejścia opartego na współuczestnictwie. Koordynacja działań pomiędzy organami ścigania a innymi organami Uczestnicy zgodnie przyjęli, że należy ustanowić współpracę pomiędzy organami ścigania a innymi krajowymi organami, szczególnie odpowiedzialnymi za sprawy imigracyjne, oraz że z ustanowienia takiej regularnej współpracy wypłynęłoby wiele korzyści. Organizacje pozarządowe i stowarzyszenia na rzecz ofiar powinny także móc współpracować z organami ścigania, chociaż czasem wystąpić może konflikt interesów reprezentowanych przez obie strony. Należy wypracować protokoły i uzgodnienia jasno określające rolę każdej ze stron w celu usprawnienia takiej współpracy. Jest to szczególnie ważne w odniesieniu do ofiar szczególnie narażonych na niebezpieczeństwo i dzieci; należy powziąć kroki w celu uniknięcia rewiktymizacji. Zastosowanie oskarżeń o przestępstwo hanlu ludźmi We wszystkich odpowiednich sprawach akt oskarżenia powinien opierać się na przestępstwie handlu ludźmi, ale przyznano, że jest to możliwe tylko wtedy, gdy jasno można określić status ofiar i kiedy ofiary te skłonne są do pełnej współpracy. W pozostałych przypadkach akt oskarżenia może opierać się na alternatywnych przestępstwach, lecz oskarżenie o handel ludźmi nie powinno być nigdy mylone z zarzutami dotyczącymi czerpania zysków z prostytucji lub nielegalnej imigracji. Ponadto należy zawsze dążyć do odzyskania i konfiskaty korzyści finansowych i innych korzyści czerpanych z THB. Szkolenie specjalistyczne dla prokuratorów i sędziów Szkolenia i specjalizacja w dziedzinie THB dla prokuratorów dopiero ostatnio stały się jednym z europejskich priorytetów. Krajowe programy szkoleniowe i stanowiska specjalistyczne dla 45

46 prokuratorów istnieją w niektórych Państwach Członkowskich UE, jednakże obecnie podejście do tej kwestii w UE jest zróżnicowane. Uczestnicy spotkania doszli do wniosku, że zwalczanie THB jest tak złożoną dziedziną, że wymaga wiedzy specjalistycznej i nieustannego szkolenia i należy wzmocnić wysiłki z tym związane na szczeblu lokalnym, krajowym i europejskim. Szkolenie powinno dotyczyć wielu instytucji i w odpowiednich sytuacjach obejmować organy sądowe. Powinno się przygotowywać aktualne programy szkoleniowe i podręczniki i dzielić się nimi wśród Państw Członkowskich. Wykorzystanie Eurojustu i Europolu Uczestnicy spotkania przyjęli zgodnie, że należy w pełni wykorzystywać Eurojust i Europol w celu uzyskania dodatkowego wkładu do spraw w zakresie koordynacji i innego rodzaju wsparcia oraz ze względu na wartości informacji zbieranych przez Europol do analizy. Uznano, że prokuratorom na szczeblu krajowym trudno zajmować się sprawami związanymi z THB w pojedynkę i że wykorzystanie potencjału analitycznego Europolu i możliwości koordynacyjnych Eurojustu może okazać się niezwykle skuteczne. Patrząc na zakres czynności organów ścigania w UE widać wyraźnie, że możliwości Eurojustu i Europolu nie są w pełni wykorzystywane. Także Europejska Sieć Sądownicza (EJN) mogłaby być szerzej wykorzystywana przy dwustronnej wymianie informacji i pomocy w niektórych sprawach dwustronnych. Podejście do ścigania i dowodów przestępstw Uczestnicy byli zgodni co do faktu, że powinno się zachowywać równowagę pomiędzy metodami opartymi na pracy wywiadowczej i metodami opartymi na pracy z ofiarami, dążąc do stosowania metody mieszanej mającej na celu uniknięcie sytuacji niepotrzebnie zwiększających traumatyzację czy stres u ofiar, a ofiary nie powinny być traktowane po prostu jako jeden ze środków prowadzących do osiągnięcie skazania przestępcy. Uczestnicy spotkania byli jednak podzieleni w kwestii szwedzkiego podejścia do pociągania do odpowiedzialności osób korzystających z usług ofiar THB; niektórzy uważali, że działania powinny być bezpośrednio wymierzone wyłącznie w handlarzy, inni wyrażali zdanie, że chociaż nie należy upowszechniać takiego podejścia, to jednak klienci mogliby być źródłem cennych dowodów przeciwko handlarzom, a jeszcze inni uczestnicy twierdzili, że pewne zalety ma amerykański system uświadamiania osób korzystających z usług prostytutek w tak zwanych szkołach dla Johnów ( John to w potocznym j. amerykańskim określenie klienta prostytutki przyp. tłum.). Niezależnie od wszystkiego ustalono, że tzw. oskarżanie bez ofiar jeszcze długo nie będzie powszechne w Państwach Członkowskich UE, a kwestiami kluczowymi we wszystkich sprawach związanych z handlem ludźmi jest traktowanie ofiar z wyczuciem oraz stworzenie procedur sądowych przyjaznych ofiarom. 46

47 Seminarium strategiczne na temat prania pieniędzy 30 listopada 2005 roku Eurojust zorganizował seminarium dotyczące prania pieniędzy, zajęcia i przepadku mienia pochodzącego z przestępstwa. W spotkaniu uczestniczyli praktycy z niemal wszystkich państw UE, był też czas przeznaczony dla delegatów na rozmowy indywidualne o poszczególnych sprawach. Uczestnicy wysłuchali referatu o poprawionej Konwencji Rady Europy o Praniu Pieniędzy oraz o aktualnej strukturze i działaniach nieformalnej sieci CARIN (Camden Asset Recovery Network). Przedstawiono również holenderską specjalistyczną jednostkę prokuratury ds. odzyskiwania i konfiskaty zysków pochodzących z działalności przestępczej i jej doświadczenia związane z problemami, przeszkodami i możliwymi rozwiązaniami. Praktycy z Polski, Belgii i Luksemburga przedstawili zarys spraw i problemów, z którymi mieli do czynienia, dotyczących między innymi a) liczby szczegółowych informacji wymaganych przez Wlk. Brytanię i niektóre Państwa Członkowskie w kierowanych do nich wnioskach, b) opóźnienia w wykonaniu wniosków w niektórych Państwach Członkowskich (wspomniano, iż Hiszpania udziela odpowiedzi przeciętnie po roku), c) wydawania przez niektóre państwa nieprecyzyjnych wniosków, które postrzegane są jako zarzucanie sieci i nie mogą zostać wykonane, oraz d) nie dających się zastosować przepisów prawa cywilnego w przypadkach, gdy stroną jest Państwo Członkowskie. Niektórzy uczestnicy spotkania dostrzegli niespójności i zajęli stanowisko, że stopień pomocy prawnej niezbędnej w sprawach związanych z praniem pieniędzy powinnien być porównywalny wśród państw UE. Badanie zadowolenia konsumentów Przedstawiciele krajowi w Eurojuście są świadomi znaczenia, jakie ma zapewnienie wysokiej jakości wkładu w kierowane do Eurojustu sprawy, dlatego też ciągle staramy się poprawiać jakość naszych działań. Rezultaty zadowalające nasze organy krajowe są ważne nie tylko w walce z przestępczością transgraniczną, ale stanowią również najskuteczniejszy sposób promowania naszej organizacji, pociągający za sobą większą liczbę znaczących spraw zgłaszanych do Eurojustu. By wesprzeć te wysiłki w 2005 roku kolegium przeprowadziło badanie zadowolenia organów krajowych we wnioskującym Państwie Członkowskim w 100 losowo wybranych sprawach. Badanie wykazało ogólne zadowolenie około 90 % respondentów stwierdziło, że są zadowolonymi lub bardzo zadowolonymi konsumentami. Uwidoczniło ono również, że wciąż istnieje potrzeba ulepszeń, a zatem będziemy kontynuować starania w tym kierunku. 47

48 Szczegółowe sprawozdanie z badania zawarte jest w Załączniku III. Wprowadzenie do przykładów spraw (20 przypadków) Aby zilustrować pracę Eurojustu związaną z poszczególnymi sprawami operacyjnymi opisaliśmy poniżej różnorodne sprawy dotyczące różnych przestępstw i różnych Państw Członkowskich. Aby pokazać problemy i przeszkody jakie napotykamy stworzyliśmy jako Załącznik II katalog tych trudności. Handel narkotykami Wniosek o przeszukanie w trybie pilnym [sprawa nr 1] Przez około sześć miesięcy policja duńska prowadziła śledztwo w sprawie związanej z przemytem 13 ton haszyszu i dużej ilości kokainy. Główny podejrzany był obywatelem duńskim przebywającym w Ameryce Południowej, mającym wielu wspólników w Luksemburgu i Danii. Z przyczyn operacyjnych wystąpiła nagła potrzeba aresztowania głównego podejrzanego i jego wspólników. W rozmowie telefonicznej wykonanej z aresztu główny podejrzany wspomniał osobę, którą policja zidentyfikowała jako obywatela duńskiego przebywającego w Hiszpanii, gdzie posiadał trzy znane adresy. Ponieważ zakładano, że osoba ta mogła zostać ostrzeżona i mogłaby zniszczyć dowody znajdujące się w miejscach je zamieszkania, rewizja w Hiszpanii była konieczna w trybie pilnym. Duńskie służby śledcze zgłosiły sprawę do Eurojustu w piątkowe popołudnie. Przedstawiciele krajowi Danii i Hiszpanii wzięli udział w formułowaniu wniosku o pomoc prawną, identyfikując właściwe sądy w Hiszpanii, kontaktując się z odpowiednimi sędziami, rozwiązując problemy związane z podaniem powodów do przeprowadzenia rewizji w weekend oraz zapewniając przeprowadzenie odpowiedniego posiedzenia sądu następnego dnia, czyli w sobotę. Zezwolono na rewizję, która odbyła się w sobotę w południe. Uzyskano cenny materiał dowodowy. Przeprowadzenie rewizji w ciągu 24 godzin w trzech miejscach w dwóch różnych okręgach sądowych w innym kraju byłoby niemożliwe w dawnym systemie wzajemnej pomocy prawnej udało się to tylko dzięki interwencji Eurojustu. 48

49 Oszustwo znikającego sprzedawcy [sprawa nr 2] W 2004 roku Prokuratura w Maceracie we Włoszech prowadziła postępowanie na dużą skalę, dotyczące osób podejrzanych o udział w grupie przestępczej i przemyt samochodów z Niemiec do Włoch w oparciu o wielokrotne wykorzystanie do tego celu tych samych faktur. W przypadku tego przestępstwa, uderzającego w interes Wspólnoty Europejskiej, Prokuratura w Maceracie wystąpiła do Eurojustu z wnioskiem o zorganizowanie spotkania koordynacyjnego z odpowiednimi organami wymiaru sprawiedliwości z Niemiec. Organy włoskie zwróciły się o pomoc przy formułowaniu wniosku o pomoc prawną do Niemiec. Spotkanie zaowocowało udaną współpracą organów włoskich i niemieckich. Wymieniono cenne informacje, zidentyfikowano konta bankowe podejrzanych, zaplanowano kilka przeszukań na terytorium Niemiec oraz doprowadzono do konfiskaty mienia. Mając na uwadze zasadę ne bis in idem, właściwe organy zdecydowały się na kontynuację działań w oddzielnych wątkach. W Niemczech przeprowadzono odrębne postępowanie zakończone aktem oskarżenia o poważne uchylenie się od płacenia podatków. Terroryzm [sprawa nr 3] W kwietniu 2004 roku Włochy zwróciły się o pomoc do Eurojustu związaną z możliwymi powiązaniami neapolitańskiej Camorry i terrorystów islamskich. Prokuratorzy włoscy poprosili o współpracę przedstawicieli krajowych Włoch i Hiszpanii, zwłaszcza przy ustaleniu związku pomiędzy obywatelem marokańskim aresztowanym w Neapolu i oskarżonym o międzynarodowy przemyt narkotyków oraz zatrzymanym przebywającym w areszcie w Hiszpanii pod tym samym nazwiskiem i oskarżonym o udział w atakach terrorystycznych w Madrycie 11 marca 2004 roku. Aresztowanie w Neapolu w 2003 roku odsłoniło istnienie organizacji kierowanej przez neapolitańską Camorrę, przemycającą narkotyki pomiędzy Włochami i Hiszpanią przez Holandię. Obywatel Maroka został przy tym aresztowany i zwolniony później z braku dowodów popełnienia poważniejszych przestępstw, tylko po to, by w następnym roku zostać aresztowanym w Hiszpanii jako podejrzany o powiązania z islamskim terroryzmem. Osoba podejrzana o bycie jego wspólnikiem była w rzeczywistości jednym z przywódców grupy odpowiedzialnej za ataki w Madrycie, który później popełnił samobójstwo z czterema innymi wspólnikami, aby uniknąć aresztowania. Na spotkaniu Eurojustu w Madrycie w kwietniu 2005 roku Włochy wystąpiły o bliską współpracę z Hiszpanią, aby potwierdzić udział włoskiej mafii w siatkach islamskich terrorystów. Po porównaniu informacji i danych osobowych obywatela Maroka organy ścigania uzgodniły koordynację 49

50 przyszłych śledztw i wymianę informacji oraz zapewniły udzielenie zgody dla włoskich organów i funkcjonariuszy policji na udział w przesłuchaniu zatrzymanego Marokańczyka. Spotkanie podkreśliło wysoki poziom współpracy Włoch i Hiszpanii, ponieważ cel, jakim było ustanowienie ram pomocy prawnej w celu wzmocnienia i poprawy wymiany informacji i współpracy organów ścigania Włoch i Hiszpanii został osiągnięty. We wrześniu 2005 roku Włochy wystąpiły także z wnioskiem o pomoc prawną do Maroka. Przemyt narkotyków [sprawa nr 4] Śledztwa we Włoszech rzuciły światło na albańską organizację przestępczą, zamieszaną w transport kokainy z Belgii i Holandii do Włoch. W świetle powiązań operacyjnych z Brukselą i Rotterdamem, w styczniu 2004 roku włoski prokurator z Brescii skierował wniosek o pomoc w podsłuchu rozmów telefonicznych i dalszej weryfikacji, w tym ostatecznej identyfikacji podejrzanych. Aby zapobiec działalności sieci albańskich przemytników narkotyków w Albanii, Belgii, Włoszech i Holandii, w maju 2005 roku włoski prokurator wydał 42 zapobiegawcze nakazy tymczasowego aresztowania, w tym 14 Europejskich Nakazów Aresztowania, które miały zostać wykonane w Belgii i w Holandii. Podczas wielostronnego spotkania koordynacyjnego z Belgią i Holandią, które odbyło się w siedzibie Eurojustu, prokurator włoski dążył do zapewnienia współpracy organów wymiaru sprawiedliwości i wymiany informacji w celu zlokalizowania podejrzanych i koordynacji jednoczesnego wykonania Europejskich Nakazów Aresztowania. Przed spotkaniem wysłano przez Eurojust wnioski z Włoch do Belgii i Holandii, aby otrzymać informacje niezbędne do zlokalizowania podejrzanych i zaplanowania skoordynowanej operacji aresztowania. Podczas tego spotkania prokurator włoski podkreślił potrzebę wykonania tych środków zapobiegawczych jednocześnie, aby uniemożliwić podejrzanym uniknięcie aresztowania. Odbyło się także spotkanie koordynacyjne w siedzibie Europolu w Hadze, którego celem było ułatwienie efektywnej wymiany informacji pomiędzy wszystkimi zaangażowanymi w sprawę organami wymiaru sprawiedliwości. W październiku 2005 roku przeprowadzono skoordynowaną operację aresztowań, która stanowi przykład sukcesu Eurojustu w zapewnianiu skutecznej koordynacji działań organów ściagania. 50

51 Oszustwa podatkowe, pranie pieniędzy, korupcja [sprawa nr 5] W tej sprawie, dotyczącej nielegalnego zatrudnienia w Niemczech, zdominowanego przez organizację przestępczą wzorowaną na sycylijskiej mafii, Eurojust otrzymał wniosek z Prokuratury w Wuppertal i Krajowej Komendy Głównej Policji Kryminalnej (LKA) w Düsseldorfie o koordynację środków przymusu w Niemczech i Włoszech. Przestępcy działali głównie w sektorze ogrodnictwa i kształtowania krajobrazu, wykorzystując sieć spółek z pozoru działających legalnie, a powodujących straty rzędu kilku milionów euro wynikające z porozumień co do cen, unikania płacenia podatków, unikania płacenia składek na ubezpieczenie społeczne oraz korupcji w celu wzmocnienia swojej pozycji na rynku i na obszarze zamówień publicznych. Podczas spotkania koordynacyjnego, które odbyło się w marcu 2005 roku, ustalono szczegółową wspólną strategię jednoczesnego zastosowania środków przymusu w Niemczech i we Włoszech. Środki te, zastosowane w kwietniu 2005 roku, w samych Niemczech z pomocą 900 prokuratorów, policjantów i urzędników z urzędów celnych, urzędów skarbowych i biur pracy spowodowały a) wykonanie dziewięciu nakazów aresztowania w Niemczech (jak do tej pory z dwoma prawomocnymi skazaniami i kilkoma oskarżeniami), b) wszczęcie dochodzeń przeciwko około 90 dodatkowym podejrzanym, c) przeprowadzenie ponad 100 rewizji, oraz d) konfiskatę ponad 2,1 miliona euro. We Włoszech skonfiskowano euro w gotówce i samochód marki Maserati. Współpraca niemiecko-włoska przy tej sprawie, na poziomie zarówno organów wymiaru sprawiedliwości jak i policji, była znakomita, zwłaszcza w skomplikowanej kwestii konfiskaty zysków z przestępstwa. Kwalifikowane przestępstwo oszustwa wielostronna pomoc w trybie pilnym [sprawa nr 6] 8 i 15 kwietnia oraz 3 maja 2005 roku Prokuratura Generalna Słowacji skierowała wniosek o pomoc prawną do właściwych organów Wlk. Brytanii, Niemiec i Austrii w śledztwie i postępowaniu w sprawie dotyczącej kwalifikowanego przestępstwa oszustwa. Z zebranych informacji wynikało, że przestępstwo zostało popełnione przez osoby działające jako przedstawiciele spółki akcyjnej. Każda z tych osób wystawiła i podpisała cztery obligacje ubezpieczeniowe z dodatkową gwarancją, każda wartości 5 milionów USD, na całkowitą kwotę 20 milionów USD, bez dopełnienia wymogów prawnych określonych w ustawie o obligacjach. Termin płatności wszystkich obligacji przypadał na 30 września 2006 roku. Obligacje te zostały wprowadzone do obiegu poprzez określone osoby, w celu osiągnięcia przez sprawców lub inne osoby korzyści finansowych ze sprzedaży w wysokości 20 milionów USD. 51

52 Władze słowackie wnioskowały o przesłuchanie świadków i przekazanie papierów wartościowych. Wnioski o wzajemną pomoc prawną zostały w pełni wykonane przez organy Wlk. Brytanii i Austrii w sierpniu i wrześniu 2005 roku, a organy niemieckie, które nie mogły w pełni wykonać wniosku z powodów proceduralnych, także odpowiedziały w sierpniu 2005 roku. Sprawa ta jest dowodem na bardzo szybką i efektywną pomoc Eurojustu i właściwych instytucji w kilku Państwach Członkowskich. Osiągnięte wyniki pomogły odpowiednim organom Słowacji w podjęciu szybkiej decyzji postawienia podejrzanych w stan oskarżenia. Postępowanie jest w toku. Przestępstwo dotyczące nielegalnej imigracji [sprawa nr 7] Eurojust wniósł znaczący wkład w sprawę związaną z nielegalną imigracją, zgłoszoną przez Wlk. Brytanię. Sprawa ta dotyczyła tureckich grup przestępczych, podejrzanych o przemyt dużej liczby Turków kurdyjskich do Wlk. Brytanii. Grupa inwigilowana była przez Metropolitan Police w Londynie. Działania w Wlk. Brytanii odkryły powiązania z innymi krajami, przede wszystkim Belgią, ale i z Włochami, Francją i Danią. Wlk. Brytania wystąpiła do tych państw z dużą liczbą wniosków o pomoc prawną w zdobyciu materiału dowodowego, a potrzeba przyspieszenia i ułatwienia ich wykonania była jednym z powodów, dla których zgłoszono tę sprawę do Eurojustu. Ponadto, ponieważ działania w Wlk. Brytanii przechodziły w fazę postępowania przygotowawczego, brytyjscy funkcjonariusze śledczy i prokuratorzy chcieli mieć pewność, że wszelkie dokonywane przez nich aresztowania będą skoordynowane z aresztowaniami podejrzanych w innych krajach, nie tylko w celu uzyskania jak najlepszego efektu, ale także w celu rozbicia całej zorganizowanej sieci przemytu ludzi we wszystkich krajach, gdzie prowadziła ona swą działalność. Po dokonaniu aresztowań aktualna pozostała potrzeba wymiany informacji i materiałów dowodowych podczas przygotowywania aktu oskarżenia, z tych też względów zgłoszono sprawę do Eurojustu. Spotkanie koordynacyjne odbyło się w Eurojuście w maju 2005 roku. Obecni byli przedstawiciele Wlk. Brytanii, Belgii, Francji, Niemiec, Włoch, Holandii i Europolu. Omawiano między innymi wspólną datę aresztowań, którą wstępnie przyjęto. Dyskutowano także nad kwestiami dodatkowymi, takimi jak punkt kontaktowy z władzami tureckimi oraz strategia medialna po aresztowaniach. Spotkanie uzupełniające odbyło się w siedzibie Eurojustu we wrześniu 2005 r., a jego podstawowym celem było zaplanowanie i koordynacja jednoczesnych aresztowań mających się odbyć na początku października. Podczas wspólnej akcji w dniach października w dwóch krajach dokonano łącznie 26 aresztowań, 19 w Wlk. Brytanii i 7 w Belgii. Jasnym jest, że sukces 52

53 ten jest częściowo efektem skoordynowanego podejścia do spraw transgranicznych, przy których pośredniczy Eurojust. Kolejne spotkanie w siedzibie Eurojustu planowane jest na początek 2006 roku w celu zdania sprawozdania oraz aby omówić gromadzenie dowodów w procesie przygotowywania postępowania sądowego. Terroryzm ekstradycja i koordynacja [sprawa nr 8] W Hiszpanii prowadzono śledztwo w sprawie komórki islamskiej, która planowała zamach bombowy na instytucje publiczne i prywatne. Odkryto powiązania z Belgią i Szwajcarią. Przywódca organizacji przebywał na wolności i wydano wobec niego nakaz aresztowania. Na podstawie nakazu podejrzany został aresztowany w Szwajcarii i organy szwajcarskie rozpoczęły śledztwo w sprawie komórki islamskiej, którą podejrzany organizował w Szwajcarii. Hiszpania wystąpiła z wnioskiem o ekstradycję podejrzanego, a Szwajcaria nieformalnymi kanałami poinformowała o zamiarze odrzucenia wniosku z powodu śledztwa toczącego się w Szwajcarii. Dwustronne wysiłki przezwyciężenia tej przeszkody zakończyły się niepowodzeniem, zatem organy Hiszpańskie skontaktowały się z Eurojustem. Zorganizowano spotkanie koordynacyjne, aby wymienić informacje i zbadać, które państwo znajduje sie w lepszej pozycji do przeprowadzenia postępowania. Z wymienionych informacji wynikało, że dochodzenie w Hiszpanii jest bardziej zaawansowane, a materiał dowodowy obszerniejszy. Organy holenderskie badające sprawę komórki islamskiej fałszującej dowody tożsamości zdecydowały się przekazać postępowanie do Hiszpanii, jako że niektórzy członkowie komórki hiszpańskiej posługiwali się fałszywymi paszportami przygotowanymi w Holandii. Organy szwajcarskie zadeklarowały, że poprą wniosek o ekstradycję podejrzanego do Hiszpanii i rzeczywiście Szwajcaria zezwoliła na ekstradycję. Eurojust nie tylko ułatwił postępowanie ekstradycyjne, ale jednocześnie rozwiązał konflikt jurysdykcji pomiędzy Szwajcarią i Hiszpanią. Zuchwałe oszustwo [sprawa nr 9] W sprawie zuchwałego oszustwa przestępstwo zostało popełnione w Finlandii, ale skarżący przebywali w Holandii, zatem fiński prokurator wysłał wniosek o pomoc prawną do organów holenderskich w celu przeprowadzenia przesłuchań w Holandii przy pomocy wideokonferencji. Holenderski prokurator odrzucił wniosek, informując prokuratora fińskiego, że nie uważa przeprowadzenia wideokonferencji za celowe. 53

54 Na tym etapie przedstawicielka Finlandii w Eurojust poprosiła przedstawiciela Holandii, żeby wpłynął na decyzję swoich organów krajowych, aby zezwolono na wideokonfrencję jako część rozprawy w fińskim sądzie. Za wstawiennictwem holenderskiego przedstawiciela sędzia z Biura Sędziego Śledczego zgodził się na wideokonferencję, która odbyła się na początku sierpnia 2005 roku. W czasie trwania przygotowań technicznych do wideokonferencji fiński prokurator sporządził listę osób, które miały być przesłuchane oraz listę pytań. Podczas wideokonferencji w obydwu krajach skorzystano z pomocy tłumaczy ustnych, aby uniknąć potencjalnych problemów językowych. Wideokonferencja odegrała znaczącą rolę w postępowaniu i była punktem zwrotnym całego procesu. Podobieństwa w zeznaniach skarżących z Holandii wykazały, że wyjaśnienia oskarżonego były fałszywe. Zanim odbyła się konferencja, odrzucał on wszelkie oskarżenia. Technika podczas przedsięwzięcia działała bez zarzutu, a obie strony zadowolone były z rezultatów. Okazało się, że eksperyment ten przyniósł oszczędności finansowe i czasowe zarówno dla skarżących, jak i dla postępowania, ale nie udałoby się tego osiągnąć bez wsparcia Eurojustu. Wykonanie Europejskiego Nakazu Aresztowania i procedura wydawania osób poszukiwanych [sprawa nr 10] W maju 2005 roku organy łotewskie wysłały do Czech wniosek o wykonanie Europejskiego Nakazu Aresztowania i wydanie osoby, która popełniła przestępstwo przed 1 listopada 2004 roku. Organy czeskie odpowiedziały, że wydanie osoby na podstawie ENA jest niemożliwie w tym przypadku, gdyż prawodawstwo czeskie wprowadzające Decyzję Ramową Rady o Europejskim Nakazie Aresztowania i Procedurze Wydawania Osób Poszukiwanych (2002/584/JHA) zezwala na przekazanie osób na podstawie ENA tylko dla czynów popełnionych po 1 listopada 2004 roku. Zatem organy czeskie zaproponowały organom łotewskim współpracę przy tej sprawie na podstawie Europejskiej Konwencji o Ekstradycji z 1957 roku wraz z dwoma Protokołami dodatkowymi. Jednakże zgodnie z prawem łotewskim, ponieważ Decyzja Ramowa Rady o Europejskim Nakazie Aresztowania i Procedurze Wydawania Osób Poszukiwanych została wprowadzona do łotewskiego prawa krajowego, nie było już podstawy prawnej do oparcia współpracy na tej Konwencji. 54

55 Przedstawiciele krajowi Czech i Łotwy współpracowali ze sobą ściśle, odbyli konsultacje ze swoimi organami krajowymi próbując znaleźć rozwiązanie i po dwóch dniach rozwiązanie takie znaleźli. Łotwa wysłała kanałami dyplomatycznymi do Czech dodatkowe dokumenty do ENA i wniosek o wydanie osoby; zatem wymagania organów wymiaru sprawiedliwości Czech zostały zaspokojone. Podejrzany został wydany na Łotwę. Ta sprawa pokazuje korzyści zgłaszania do Eurojustu wniosków o pomoc w rozwiązaniu pozornie nierozwiązywalnych problemów prawnych i wkład tej instytucji w rozwój konstruktywnej współpracy pomiędzy organami wymiaru sprawiedliwości Państw Członkowskich. Handel narkotykami [sprawa nr 11] W sierpniu 2004 roku obywatel Słowenii został aresztowany i następnie skazany we Włoszech za handel narkotykami. W kwietniu 2005 roku tymczasowo aresztowano w Słowenii wspólnika w tej sprawie. Słoweński sędzia śledczy chciał przesłuchać oskarżonego, który przebywał w areszcie we Włoszech oraz potrzebował odpowiednich dokumentów dotyczących aresztowania oskarżonego. W maju 2005 roku sędzia wysłał wniosek o pomoc prawną do organów włoskich. Wykonanie wniosku było pilne z powodu ograniczonego czasu, na jaki podejrzany mógł zostać zatrzymany na tym etapie dochodzenia. Dowody zebrane przez Włochów były kluczowe dla aktu oskarżenia. Słoweński sędzia śledczy czekał na jego wykonanie przez miesiąc, a następnie poprosił o pomoc przedstawicielkę Słowenii w Eurojuście. Przedstawiciele krajowi Włoch i Słowenii ściśle współpracowali w celu nakłonienia organów włoskich do szybkiego wykonania wniosku. Z ich pomocą słoweński sędzia śledczy zdołał przesłuchać oskarżonego we włoskim więzieniu 14 lipca 2005 roku i jednocześnie otrzymał potrzebne dokumenty. Śledztwo zakończyło się przed upływem terminu, a słoweński prokurator mógł wnieść akt oskarżenia do właściwego sądu. Ekstradycja [sprawa nr 12] Na początku października 2005 roku na podstawie wniosku organów belgijskich policja w Czechach zatrzymała obywatela Bułgarii. Sąd zdecydował o umieszczeniu zatrzymanego w tymczasowym 55

56 areszcie ekstradycyjnym. Zgodnie z art. 16, paragraf 4 Konwencji o Ekstradycji z 1957 roku czterdziestodniowy okres zaczął płynąć od momentu zatrzymania. Do władz belgijskich zwrócono się o dostarczenie dokumentacji ekstradycyjnej w tym terminie. Jednakże do trzydziestego siódmego dnia Czechy nie otrzymały żadnych dokumentów, więc miejscowy prokurator skontaktował się z przedstawicielem Czech w Eurojust, który z kolei natychmiast zwróci się do przedstawiciela Belgii, który w końcu interweniował u własnych organów. Obydwaj przedstawiciele krajowi byli w kontakcie ze swoimi Ministerstwami Sprawiedliwości i zapewnili dostarczenie dokumentów do ambasady Czech w Brukseli trzydziestego dziewiątego dnia. Należy dodać, że ostatnim dniem przed upływem terminu była niedziela, a dzień wcześniej obchodzono w Belgii święto narodowe. Bez pomocy Eurojustu nie dostarczono by na czas wymaganych dokumentów ekstradycyjnych i podejrzany zostałby zwolniony z aresztu. Oszustwo inwestycyjne na wielką skalę [sprawa nr 13] W tę sprawę zaangażowanych było kilka Państw Członkowskich: Austria, Belgia, Francja, Luksemburg, Hiszpania, Wlk. Brytania oraz państwo trzecie, Szwajcaria. Sędzia śledczy z Luksemburga, który zajmował się złożoną sprawą o wymiarze transgranicznym dotyczącą oszustwa inwestycyjnego na wielką skalę, w której poszkodowane zostały setki osób, a straty finansowe wyniosły od 30 do 50 milionów euro, wystąpił do Eurojustu o przyspieszenie wykonania pilnego wniosku o pomoc prawną i o koordynację dalszych czynności w tej sprawie. Główny podejrzany przebywał w areszcie tymczasowym w Luksemburgu. Wniosek o udzielenie pomocy prawnej dotyczył głównie zamrożenia kont bankowych i przejęcia zysków pochodzących z działalności przestępczej. W listopadzie 2005 roku w siedzibie Eurojustu zorganizowano spotkanie koordynacyjne pomiędzy Luksemburgiem, Francją i Hiszpanią. Znaleziono praktyczne rozwiązania problemów napotkanych w czasie wykonywania różnych wniosków o pomoc prawną. Zidentyfikowano również nowe kierunki przyszłego śledztwa. Ponadto okazało się, że Luksemburg i Francja prowadzą równoległe śledztwa w tej samej sprawie. 56

57 Obydwa państwa miały ważne powody do przejęcia całości postępowania: Francja, z powodu ogromnej liczby poszkodowanych we Francji i zapewnienia pełnej ochrony praw tych poszkodowanych, oraz Luksemburg, ze względu na potrzebę naprawienia szkód spowodowanych w jego instytucjach finansowych przez działalność przestępczą. W wyniku owocnej dyskusji pod przewodnictwem Eurojustu uczestnicy doszli do porozumienia, że postępowanie może zostać przekazane z Luksemburga do Francji w celu uniknięcia powtarzania czynności śledczych. Na późniejszym etapie na takie rozwiązanie przystały również organy ścigania obu krajów, które zdecydowały, że francuski wymiar sprawiedliwości powinien przejąć całość akt. Dzięki interwencji Eurojustu uniknięto zatem potencjalnego konfliktu jurysdykcji. Ta sprawa jasno obrazuje korzyści płynące z koordynacji Eurojustu na wczesnym etapie, zwłaszcza gdy wykonanie pilnego wniosku o pomoc prawną wydaje się szczególnie trudne, a w różnych krajach toczą się równoległe postępowania. Handel narkotykami Europejski Nakaz Aresztowania [sprawa nr 14] Grupa handlarzy narkotyków z Madrytu rozprowadzająca narkotyki po całej Europie była przedmiotem zainteresowania organów ścigania w Hiszpanii, gdzie dziewięć osób przebywało w areszcie tymczasowym. Zidentyfikowano wszystkich podejrzanych, a policja czekała na przejęcie ostatniej dostawy, która znajdowała się na Oceanie Atlantyckim. Łódź z narkotykami została namierzona niedaleko wybrzeża Portugalii, zatrzymano ją, a policja weszła na pokład. Dwóch podejrzanych przebywało w Portugalii w poszukiwaniu bezpiecznego miejsca wyładunku. Policja portugalska aresztowała ich i przejęła łódź, wszczynając tym samym nowe śledztwo w Lizbonie. Hiszpania wydała Europejskie Nakazy Aresztowania wobec dwóch podejrzanych aresztowanych w Portugalii, ale organy portugalskie odrzuciły je, twierdząc, że śledztwo i postępowanie przygotowawcze powinno toczyć się pod jurysdykcją portugalską. 57

58 Sprawę zgłoszono do Eurojustu i zajęli się nią przedstawiciele Hiszpanii i Portugalii, którzy zorganizowali spotkanie koordynacyjne odpowiednich organów krajowych. Organy wymiaru sprawiedliwości różnych krajów prowadziły postępowania w oparciu o te same dowody i przeciwko tym samym osobom. Niezbędne stały się: koordynacja działań, rozważenie możliwości przekazania postępowania do Hiszpanii i zapewnienie wydania podejrzanych do Hiszpanii. Niezbędna koordynacja została przeprowadzona poprzez Eurojust. Brano pod uwagę z jednej strony, że śledztwo w Hiszpanii rozpoczęło się wcześniej, odpowiednie dowody dotyczące grupy przestępczej zebrano w Hiszpanii, tam też grupa została założona, większość członków grupy zostało aresztowanych w Hiszpanii i prowadzono tam śledztwa w innych powiązanych sprawach; z drugiej strony stwierdzono, że śledztwo w Portugalii rozpoczęło się w konsekwencji zatrzymania dwóch podejrzanych za określone działania, ale dowody związane z działalnością grupy przestępczej będą musiały być dostarczone z Hiszpanii, w ramach już wydanych wniosków. Biorąc te okoliczności pod uwagę, mimo odmownej decyzji wydania podejrzanych do Hiszpanii, przedstawiciel krajowy Portugalii zwrócił się do swych organów krajowych o uwzględnienie faktu, iż organy hiszpańskie były w lepszej pozycji do kontynuowa postępowania. Sugestia Eurojustu została przyjęta przez portugalskiego prokuratora, który zwrócił się do sędziego o przekazanie postępowania do Hiszpanii. Wniosek ten został rozpatrzony pozytywnie i zatwierdzony przez Sąd Apelacyjny, w następstwie wniosku jednego z oskarżonych. Po wyeliminowaniu okoliczności uniemożliwiających wykonanie Europejskiego Nakazu Aresztowania, nowy ENA został wystawiony przez sędziego hiszpańskiego w koordynacji z organami portugalskimi. Ostatecznie postępowanie zostało przekazane a podejrzani wydani do Hiszpanii. Z pomocą Eurojustu osiągnięto sprawną koordynację postępowań pomiędzy organami dwóch krajów, prowadzącą do przekazania ścigania do jednego Państwa Członkowskiego, przy użyciu Europejskiego Nakazu Aresztowania, pomyślnie rozwiązując konflikt jurysdykcji. 58

59 THB Państwo trzecie [sprawa nr 15] W marcu 2005 roku organy łotewskie wszczęły śledztwo w sprawie handlu ludźmi z Łotwy do Norwegii w celu prostytucji, prowadzonego przez zorganizowaną grupę przestępczą w okresie pomiędzy listopadem 2004 roku i lutym 2005 r. Niezbędna była pomoc prawna organów norweskich, ponieważ niektórzy członkowie grupy działali na Łotwie werbując kobiety, a inni w Norwegii wynajmując mieszkania i rejestrując numery telefonów w celu umożliwienia świadczenia usług seksualnych. W marcu 2005 roku organy łotewskie zwróciły się do Norwegii z wnioskiem o pomoc prawną, prosząc o ustalenie dokładnego adresu mieszkania w Oslo, gdzie odbywa się proceder świadczenia usług seksualnych oraz o ustalenie miejsca pobytu Łotyszek nadal przebywających w Norwegii i przesłuchanie ich w charakterze świadków. Wniosek o wykonanie pomocy prawnej został przekazany przez Eurojust. Na podstawie informacji otrzymanych z Łotwy właściwe organy w Norwegii wszczęły równoległe śledztwo w odniesieniu do obywateli Norwegii zamieszanych w sprawę. Koordynacja i wsparcie Eurojustu pozwoliła na skuteczną wymianę informacji i współpracę pomiędzy organami norweskimi i łotewskimi w trakcie równoległych śledztw w tej sprawie. Postępowania zarówno na Łotwie, jak i w Norwegii, są nadal w toku. Wniosek organów łotewskich o pomoc prawną został w tym przypadku wystawiony w oparciu o Europejska Konwencję o Wzajemnej Pomocy w Sprawach Karnych. Umowa o współpracy pomiędzy Norwegią i Eurojustem zaczęła obowiązywać 26 października 2005 roku, co ułatwiło współpracę i koordynację działań organów krajowych w tej sprawie. Handel ludźmi trzy jurysdykcje [sprawa nr 16] W serii spraw dotyczących handlu ludźmi, zgłoszonych przez Wlk. Brytanię, Eurojust wniósł wartościowy wkład a jego interwencja przyniosła niewątpliwe korzyści. Warto podkreślić, że sprawy te, chociaż pochodzące z różnych części Wlk. Brytanii, tj. z Londynu, South Yorkshire i Szkocji, w sposób oczywisty powiązane były ze sobą, gdyż opierały się na śledztwach dotyczących nielegalnej działalności sieci albańskich zorganizowanych grup przestępczych. 59

60 Przedstawicielstwa Wlk. Brytanii i Litwy w Eurojuście wykorzystały pełen arsenał dostępnych środków pomocy organom krajowym usprawniając wykonania wniosków Wlk. Brytanii i Litwy o pomoc prawną, dając bodziec do wszczęcia i następnie koordynując powiązane śledztwa i postępowania oraz planując i asystując przy wykonywaniu pilnych Europejskich Nakazów Aresztowania w krótkim czasie i w skomplikowanych okolicznościach. Sprawy dotyczyły przemytu kobiet i dziewcząt, niektóre miały zaledwie 14 lat, z Litwy do Wlk. Brytanii. Po przybyciu na miejsce kobiety sprzedawane były zorganizowanym grupom przestępczym do celów prostytucji. Początkowym powodem zgłoszenia sprawy do Eurojustu było ułatwienie wykonania wniosku o pomoc prawną przy uzyskaniu materiału dowodowego, który miał być użyty w zbliżających się procesach Albańczyków oskarżonych w Anglii. Podczas analizy sprawy w Eurojuście stało się jasne, że konieczne jest wszczęcie na Litwie śledztwa w sprawie organizatorów, którzy zamieszani byli w rekrutację ofiar i przewożenie ich do Wlk. Brytanii. Obydwa cele osiągnięto na spotkaniu koordynacyjnym, które odbyło się w siedzibie Eurojustu w styczniu 2005 roku. Informacje i materiał wywiadowczy zostały przekazane litewskim prokuratorom i funkcjonariuszom policji, którzy uzgodnili następnie rozpoczęcie śledztwa. Skutkiem były aresztowania na Litwie i wszczęcie śledztw, połączenie już trwających i koordynacja postępowań w Wlk. Brytanii i na Litwie. W spotkaniu udział wziął również Europol, umożliwiając wgląd w materiał wywiadowczy zebrany w związku z działalnością albańskich zorganizowanych grup przestępczych. Jednocześnie w Wlk. Brytanii dokonano dalszych aresztowań, w szczególności na obszarze Sussex, kiedy jeden z litewskich kurierów wylądował na lotnisku Gatwick. W związku z problemami ustalenia własciwej jurysdykcji w Anglii i Walii nie wszczęto postępowania. Po dalszych dyskusjach prowadzonych poprzez Eurojust organy litewskie potwierdziły, że są w stanie wszcząć postępowanie i przejąć ściganie, w następstwie czego wydały Europejski Nakaz Aresztowania. Przygotowanie, wystawienie i wykonanie nakazu koordynowane było przez Eurojust. Cała procedura, która obejmowała ponowne wystawienie ENA z powodu wymogu udzielenia dodatkowych niezbędnych informacji, postawionego przez organy Wlk. Brytanii, zajęła tylko cztery dni, a jego skutkiem było wydanie litewskiego podejrzanego na Litwę, gdzie toczyć miało się dalsze postępowanie. 60

61 W tym samym czasie Biuro Współpracy Międzynarodowej Urzędu Ławy Królewskiej (zajmującego się sprawami karnymi) w Szkocji zgłosiło do Eurojustu sprawę związaną z nielegalnym handlem. Sprawę zgłoszono w celu ułatwienia uzyskania pomocy prawnej, a jej okoliczności były bardzo podobne przemyt kobiet i dziewcząt z Litwy do Wlk. Brytanii, ich sprzedaż Albańczykom po przyjeździe do Wlk. Brytani, a następnie zmuszanie kobiet do świadczenia usług seksualnych w tym kraju. Analiza szkockiego śledztwa przeprowadzona w Eurojuście wykazała wspólne elementy łączące obydwie brytyjskie sprawy i śledztwo na Litwie. Przedstawiciel Litwy w Eurojuście powiadomił swoje organy krajowe o tych powiązaniach a litewska strona dochodzenia została uwzględniona i włączona do postępowania. Mamy nadzieję, że wzmocni to sprawę litewską i kiedy ostatecznie dojdzie do sformułowania aktu oskarżenia, obejmie on przemyt zarówno do Szkocji, jak i do Anglii. W sprawie zgłoszonej przez Prokuraturę Królewską w South Yorkshire odbyły się już rozprawy, których wynikiem są nie tylko wyroki skazujące, ale długoletnie kary więzienia, w tym od 18 do 21 lat. Współpraca pomiędzy organami szkockimi i angielskimi oraz ich litewskimi odpowiednikami zmierzająca do przygotowania litewskich aktów oskarżenia trwa. Eurojust nadal odgrywa znaczącą rolę w tej współpracy. Sprawy te, zarówno indywidualnie jak i zbiorowo, są doskonałym przykładem znaczenia Eurojustu w ułatwianiu i koordynacji działań pomiędzy poszczególnymi krajowymi organami i instytucjami. Pornografia dziecięca [sprawa nr 17] Pewna strona internetowa używana była do wymiany i publikacji zdjęć z pornografią dziecięcą. W wymianę zamieszane były osoby z różnych krajów Europy oraz Ameryki Środkowej i Południowej: Hiszpanii, Szwecji, Francji, Włoch, Chile, Argentyny, Kostaryki i Peru. Do Eurojustu zwrócono się o pomoc w koordynacji ścigania we współpracy z południowoamerykańskim stowarzyszeniem organów ścigania IberRED (La Red Iberoamericana de Cooperacion Judicial). 61

62 Właściwe organy kilku z tych państw nie zawsze są skłonne do prowadzenia śledztwa w tego typu sprawach, zwłaszcza gdy podejrzani przebywają w różnych krajach. Spotkanie koordynacyjne, w którym udział wzięły nie tylko właściwe organy z państw UE, ale także z kilku państw Ameryki Środkowej i Południowej, reprezentowane przez IberRED, odbyło się w siedzibie Eurojustu. Rozwiązano problemy związane z wymogami prawnymi niezbędnymi do wszczęcia śledztw w każdym z zaangażowanych państw, a także problemy związane z jurysdykcją; przyjęto także plan koordynacji w celu przeprowadzenia przeszukań i czynności śledczych. Dokonano aresztowań i wszczęto ściganie w różnych krajach w Europie i Ameryce Środkowej i Południowej, w tym wobec ponad 100 osób z Hiszpanii, Francji, Włoch, Urugwaju, Panamy, Chile i Argentyny. Ta sprawa jest pierwszym przykładem koordynacji pomiędzy Europą a Ameryką Środkową i Południową, przeprowadzonej przez Eurojust i IberRED. Fałszowanie euro [sprawa nr 18] 5 października 2005 roku, wraz z aresztowaniem w Bułgarii i Austrii 15 podejrzanych, w tym dwóch podejrzanych o przywództwo, rozbito złożoną organizację przestępczą zamieszaną w fałszowanie euro, podrabianie dokumentów i kart kredytowych oraz handel narkotykami i ludźmi. Jednocześnie przeprowadzono trzydzieści przeszukań w różnych miejscach w Bułgarii i w Austrii. Przejęto podrobione dokumenty, w tym paszporty, karty kredytowe i debetowe oraz dowody tożsamości, a także sfałszowane bułgarskie dokumenty rządowe. Ponadto skonfiskowano broń, narkotyki syntetyczne, fałszywe banknoty euro, duże ilości gotówki oraz dokumenty związane z praniem pieniędzy. Operacja była efektem wielomiesięcznych wspólnych wysiłków i działań policji bułgarskiej i austriackiej, ich organów ścigania i Europolu, przy koordynacji i wsparciu Eurojustu. Eurojust zorganizował dwa spotkania koordynacyjne. Pierwsze odbyło się w Hadze 29 czerwca, a drugie w Wiedniu 29 września. Spotkania umożliwiły wszystkim zaangażowanym w operację, łącznie z organami bułgarskimi, omówienie i szczegółowe zaplanowanie czynności oraz rozwiązanie problemów związanych z przygotowywaniem wspólnych działań. Bez koordynacji 62

63 i pomocy Eurojustu przedstawiciele organów bułgarskich nie byliby w stanie uczestniczyć w drugim, kluczowym spotkaniu koordynacyjnym. Była to niezwykle ważna sprawa, szeroko omawiana w mediach austriackich, która podkreśliła zaangażowanie Eurojustu, w pełni docenione przez austriackie organy wymiaru sprawiedliwości. To doświadczenie wzmocniło kontakty ze wszystkimi zaangażowanymi w nią organami ścigania. Pozytywny wynik tej sprawy stworzył solidną podstawę dla wzajemnego zaufania pomiędzy policja i organami wymiaru sprawiedliwości a Eurojustem, co stanowić będzie bazę do współpracy i skoordynowanych działań w przyszłości. Terroryzm [sprawa nr 19] W Szwecji w 2005 roku dwaj obywatele Iraku, z powiązaniami w Ansar al-islam, alias Ansar al-sunna, i siecią wokół Abu Musaba al Zarqaviego, organizacjami terrorystycznymi dobrze znanymi na forum międzynarodowym, łączonymi z Al Kaidą, zostali postawieni w stan oskarżenia, a następnie aresztowani pod zarzutem finansowania działalności terrorystycznej sumą USD. Zarzucono im przygotowywanie zamachów terrorystycznych i stwarzanie zagrożenia bezpieczeństwa powszechnego oraz finansowanie szczególnie groźnych przestępstw. Po raz pierwszy ktokolwiek w Szwecji został postawiony w stan oskarżenia pod zarzutem działalności terrorystycznej. Najwyraźniej w operację tę zamieszane były różne organizacje terrorystyczne, których celem było ustanowienie Państwa Islamskiego opartego na prawie Szariatu. Środki finansowe na wspieranie działalności terrorystycznej zbierane były pomiędzy rokiem 2002 i 2004 w meczetach w Szwecji i przekazywane do Iraku przy pomocy systemu Hawala oraz kurierów. Podejrzewano, że część dochodów przeznaczono na przygotowanie zamachów bombowych w Arbil w Iraku, które miały miejsce na początku 2004 roku. Współpraca międzynarodowa miała w tym śledztwie ogromne znaczenie. Prokurator szwedzki, który jest też korespondentem ds. terroryzmu dla Eurojustu, poinformował Eurojust o śledztwie toczącym się w Szwecji na wczesnym jego etapie. Potrzebował on dowodów dotyczących powiązania lub przynależności sprawców do organizacji terrorystycznych i dowodów na to, jak pieniądze przekazywane były do Iraku. 63

64 Szwedzkie organy wymiaru sprawiedliwości wystąpiły o zebranie ważnych informacji w innym Państwie Członkowskim UE. Informacje te były częścią operacji pod przykryciem, zatem Państwo Członkowskie, do którego skierowano wniosek, odmówiło na początku udzielenia ich Szwecji. Po kilku spotkaniach i koordynacji Eurojustu obydwa Państwa Członkowskie zgodziły się na szeroką wymianę informacji i wystosowały odpowiednie wnioski o pomoc prawną. Szwecja otrzymała więcej informacji i materiałów dowodowych, niż się spodziewała. Między innymi okazało się, że na krótko przed zamachami bombowymi w północnym Iraku przekazano do tego państwa USD. Część materiału dowodowego pochodzącego z innego Państwa Członkowskiego przedstawiono przed Sądem Okręgowym w Sztokholmie i Szwedzkim Sądem Apelacyjnym. Dwaj sprawcy zostali w końcu skazani przez Sąd Apelacyjny za przygotowywanie zamachu terrorystycznego, przygotowywanie czynu zagrażającego bezpieczeństwu powszechnemu i finansowanie poważnych działań przestępczych. Sąd Apelacyjny uznał, że nie ma wystarczających dowodów na to, że wsparcie finansowe przeznaczone było na zamachy bombowe w Arbil, lecz z pewnością służyło finansowaniu działań terrorystycznych w ogóle. Wyrok jest prawomocny. Szwedzki prokurator kierujący sprawą został powołany także jako świadek w innym Państwie Członkowskim UE, aby złożyć zeznania dotyczące przesłuchań w Sztokholmie. Nielegalna imigracja Pachtou [sprawa nr 20] Operacja Pachtou była sprawą łączącą serię śledztw toczących się w Państwach Członkowskich UE i Turcji. Śledztwa we Francji i Wlk. Brytanii wykazały, że rozbudowana organizacja przerzucała ludzi z kurdyjskich obszarów Turcji, przez Grecję i Włochy do Francji i Wlk. Brytanii. Z informacji zebranych przez Eurojust wynikało, że oddzielne, mało jeszcze zaawansowane śledztwa dotyczące tej samej organizacji prowadzone były we Włoszech, w Grecji i w Turcji. Eurojust zorganizował w październiku spotkanie koordynacyjne, w którym uczestniczyli policjanci, oficerowie śledczy, sędziowie i prokuratorzy z każdego z zaangażowanych państw. Wymieniono wiele informacji i powiązania pomiędzy różnymi częściami sieci stały się wyraźniejsze. Przedstawiciele Francji i Wlk. Brytanii chcieli działać szybko i dokonać serii aresztowań w swoich krajach. Jednakże po dyskusjach i ustaleniu, że dalsze informacje zostaną dostarczone organom włoskim, greckim i tureckim, postanowiono, że organy francuskie i brytyjskie opóźnią wszelkie działania tak, aby seria aresztowań i przeszukań odbyła się tego samego dnia, w grudniu, we wszystkich pięciu 64

65 krajach. 14 grudnia organizacja została rozbita poprzez dokonanie 82 aresztowań w całej Europie: w Turcji (3), w Grecji (2), we Włoszech (21), we Francji (49) i w Wlk. Brytanii (7). Ta sprawa stanowi przykład korzyści płynących z wielostronnego, wielofunkcyjnego podejścia, jakie oferuje Eurojust. Pokazuje także, że początkowo dwustronna sprawa przedstawiona przez Francję i Wlk. Brytanię, może zostać efektywnie rozszerzona przez Eurojust o kolejne Państwa Członkowskie, a pośrednictwo Eurojustu daje gwarancję, że czynności wykonywane są wspólnie w celu osiągnięcia pomyślnego rozwiązania. 65

66 66

67 67

68 4 S T O S U N K I Z O R G A N A M I K R A J O W Y M I Eurojust przywiązuje duże znaczenie do dalszego rozwoju i utrzymania dobrych stosunków z organami krajowymi w celu zwiększenia liczby zgłaszanych spraw i promowania Eurojustu zarówno wśród zawodowców, jak i opinii publicznej. Liczba spraw zgłoszonych do Eurojustu przez organy krajowe wyraźnie rosła z każdym rokiem. W 2004 roku liczba spraw zgłoszonych do Eurojustu wynosiła 381. W roku 2005 liczba ta wzrosła do 588. Wzrost ten jest również widoczny w liczbie złożonych spraw zgłoszonych do Eurojustu. Ta obiecująca statystyka nie oznacza, że wszystkie sprawy, jakie mogłyby być do nas zgłaszane, rzeczywiście do nas trafiają. Są nadal Państwa Członkowskie, które zgłaszają mniej spraw niż można byłoby oczekiwać, a nawet w tych państwach, które są naszymi stałymi klientami, nadal wiele spraw prowadzonych jest bez współpracy z Eurojustem, chociaż taka współpraca mogłaby dostarczyć wartościowego wkładu. Wiele spraw pochodziło z Państw Członkowskich, które przystąpiły do UE 1 maja 2004 roku, co odnotowujemy jako bardzo pozytywny objaw. Ponadto w 2005 roku kilku Ministrów Sprawiedliwości, Prokuratorów Generalnych i deputowanych zarówno z Parlamentu Europejskiego jak i krajowych parlamentów odwiedziło Eurojust, ale nadal pozostaje wiele do zrobienia w celu rozpowszechnienia wiedzy o możliwościach Eurojustu wśród odpowiednich organów, czyli praktyków w Państwach Członkowskich. Seminaria promujące współpracę w ramach Eurojustu Aby poprawić tę sytuację większość przedstawicieli krajowych zorganizowało w swoich krajach seminaria promujące współpracę w ramach Eurojustu dla sędziów, prokuratorów i funkcjonariuszy organów ścigania. W Salonikach w Grecji odbyło się seminarium, w którym uczestniczyło ponad 90 prokuratorów. Podobne spotkanie odbyło się w Tallinie, gdzie obecnych było ponad 100 prokuratorów z trzech państw bałtyckich. Kolejne seminarium odbyło się w Cottbus, na granicy niemiecko-polskiej, przy uczestnictwie ponad stu prokuratorów z Niemiec, Polski i Ukrainy. Ponadto w samej Republice Federalnej Niemiec odbyło się prawie 70 seminariów w różnych krajach związkowych, 15 miało miejsce w Portugalii, kilka w Austrii, Francji, Holandii i Finlandii, a w Budapeszcie na Węgrzech odbyło się seminarium, w którym uczestniczyło 60 węgierskich prokuratorów. Po raz pierwszy odbyło się seminarium na Malcie, gdzie obecni byli przedstawiciele niemal wszystkich organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości. Przeważnie seminaria te prowadzone są przez zainteresowane przedstawicielstwa krajowe, ale często inni przedstawiciele krajowi pomagają swoim kolegom stworzyć prawdziwie europejską atmosferę. 68

69 Ponadto działania promujące prowadzone są często w siedzibie Eurojustu, kiedy delegacje sędziów, funkcjonariuszy policji lub innych urzędników z Państw Członkowskich odwiedzają nasze progi. W 2005 roku miało to miejsce przynajmniej trzydzieści razy. Eurojust bierze także udział w seminariach organizowanych przez inne instytucje UE, Radę Europy, Organizację Narodów Zjednoczonych itp., podczas których podawane są informacje dotyczące zadań, roli i funkcjonowania Eurojustu. Chociaż Eurojust próbuje uczestniczyć w takich wydarzeniach jak najczęściej, ponieważ przyczynia się to do wzmacniania naszego wizerunku, a zatem zachęca do zgłaszania do nas spraw, takie działania promujące czasem kolidują z naszą podstawową działalnością, jaką jest koordynacja spraw. W związku z tym Kolegium zawsze stara się utrzymać równowagę pomiędzy wymaganiami, jakie stawia przed nami działalność związana ze sprawami, a koniecznością promowania Eurojustu w Państwach Członkowskich. Wszystkie Państwa Członkowskie powołały krajowych korespondentów ds. terroryzmu. Możliwość nominacji krajowych korespondentów, zawarta w art. 12, ust. 1 Decyzji ustanawiającej Eurojust, nie została wykorzystana przez wszystkie Państwa Członkowskie. Kolegium Eurojustu popiera powoływanie takich stanowisk, gdyż wpływa to na wzmocnienie i zintensyfikowanie jakości współpracy z odpowiednimi organami krajowymi. 69

70

71

72 5 P A Ń S T W A T R Z E C I E Osoby popełniające przestępstwa transgraniczne nie przestrzegają ani granic swoich krajów, ani granic UE. Dlatego też działalność Eurojustu zmierzająca do stworzenia stabilnych relacji z państwami spoza UE pozostaje priorytetem. Kontynuowaliśmy rozbudowywanie listy naszych nieformalnych punktów kontaktowych w krajach spoza UE, a wykaz ten traktować można jako zarys strategii i określanie potencjalnych państw, z którymi wskazane byłoby w przyszłości zawarcie oficjalnej umowy. Umowa o współpracę z Królestwem Norwegii została podpisana 28 kwietnia 2005 roku, a obowiązywać zaczęła 1 sierpnia 2005 roku. Knut Kallerud, wyższy rangą prokurator z Prokuratury Generalnej w Norwegii, został oddelegowany na stałe do Eurojustu. Knut Kallerud ma biuro w siedzibie Eurojustu i uczestniczy w większości jego prac oraz zajmuje się sprawami dotyczącymi Norwegii. Z zadowoleniem powitaliśmy fakt, że negocjacje prowadzone w 2005 roku doprowadziły do decyzji o podpisaniu formalnych umów o współpracy z Republiką Rumunii i Republiką Islandii. Obydwie umowy zostały zatwierdzone przez Radę Ministrów Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych i podpisane 2 grudnia 2005 roku w Brukseli w ramach spotkania Ministrów. W ciągu roku prowadzono formalne negocjacje ze Stanami Zjednoczonymi. Obydwie strony wyrażają wolę podpisania umowy w najbliższej przyszłości, jednak różnice w systemach prawnych, zwłaszcza w zakresie ochrony danych osobowych, oznaczają, że nadal do pokonania jest kilka znaczących trudności. Naszym celem jest dołożenie wszelkich starań, by znaleźć rozwiązania zadowalające obie strony i sfinalizować negocjacje przed latem 2006 roku. 1 grudnia 2005 roku odbyło się pierwsze oficjalne spotkanie Eurojustu i odpowiednich organów Federacji Szwajcarskiej reprezentowanych zarówno przez Federalne Ministerstwo Sprawiedliwości jak i Prokuraturę Federalną. Delegacja szwajcarska po konsultacjach ze swoimi organami federalnymi poinformuje Eurojust na początku 2006 roku, czy możliwe będzie podpisanie umowy w obrębie szwajcarskiego systemu prawnego. Jeśli odpowiedź będzie twierdząca, w pierwszym kwartale 2006 roku będzie można rozpocząć negocjacje. Od pewnego czasu Eurojust ma swój punkt kontaktowy na Ukrainie. W grudniu 2005 roku gościliśmy delegację z Ukrainy, której celem było zbadanie możliwości podjęcia formalnych negocjacji zmierzających do podpisania umowy z Eurojustem. Rezultat był obiecujący i obydwie strony uzgodniły wspólne cele związane z rozpoczęciem rozmów na początku 2006 roku i podpisaniem umowy przed końcem 2006 roku. 72

73 Nawiązaliśmy wstępny kontakt z rządem Chorwacji, co doprowadziło do wystosowania przez Eurojust oficjalnego zaproszenia do chorwackiego Ministra Sprawiedliwości do odwiedzenia Eurojustu na początku 2006 roku. Mamy nadzieję, że efektem wizyty będzie rozpoczęcie negocjacji dotyczących kolejnej umowy o współpracę. Utrzymywaliśmy regularne kontakty z Turcją i Bułgarią, dwoma innymi państwami, które kandydują do członkostwa w Unii. Nasze kontakty z Turcją zaczęły być coraz częstsze i kilka delegacji tureckich sędziów i funkcjonariuszy organów ścigania odwiedziło Eurojust w 2005 roku. Zarówno Turcja, jak i Bułgaria brały udział w pojedynczych sprawach, które były koordynowane przez Eurojust, opisanych w innym miejscu niniejszego sprawozdania. Współpraca była zadowalająca. Nasze stosunki z Federacją Rosyjską nie rozwinęły się tak, jak przewidywaliśmy w Sprawozdaniu za rok 2004, chociaż współpraca w konkretnych sprawach przebiegała prawidłowo dzięki naszemu punktowi kontaktowemu w Moskwie. Mamy nadzieję, że na początku 2006 roku podejmiemy działania zmierzające do ustanowienia bardziej formalnej bazy dla regularnej współpracy. Federacja Rosyjska, poprzez swoją Misję przy UE w Brukseli, zaprosiła Eurojust do złożenia wizyty w Moskwie w 2006 roku. Eurojust z przyjemnością przyjmie zaproszenie pod warunkiem, że w programie wizyty znajdą się negocjacje dotyczące potencjalnej umowy z właściwymi organami rosyjskimi. W 2005 roku nadal utrzymywano kontakty z państwami Ameryki Łacińskiej poprzez sieć IberRED (La Red Iberoamericana de Cooperacion Judicial), szczególnie w sprawach, w które zaangażowane były państwa Ameryki Środkowej i Południowej. IberRED okazał się pomocną furtką do odpowiednich organów wymiaru sprawiedliwości w regionie. Dział Obsługi Prawnej Eurojustu przygotował studium wykonalności dotyczące możliwości podpisania umowy pomiędzy obydwoma organizacjami. W 2005 roku Eurojust przyjął zaproszenie do Programu Współpracy Regionalnej w dziedzinie Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych Programu Euromed dla partnerów z basenu Morza Śródziemnego, finansowanego przez Komisję Europejską i zarządzanego przez Europejski Instytut Administracji Publicznej w ramach Deklaracji Barcelońskiej z listopada 1995 roku. W grudniu 2005 roku Eurojust był gospodarzem trzeciego seminarium Terroryzm i powiązania sieci przestępczych, zorganizowanego przy wsparciu Ministerstwa Sprawiedliwości Holandii. Udział Eurojustu w tej inicjatywie pozwala nam na wspieranie osiągnięcia głównych celów Programu, którymi są wymiana doświadczeń, wiedzy i praktyki oraz ustanowienie euro-śródziemnomorskiej sieci w dziedzinie współpracy organów wymiaru sprawiedliwości. 73

74 Bałkany Zachodnie W 2005 roku Zespół ds. Bałkanów Zachodnich pracował nad rozwijaniem stosunków z państwami tego ważnego regionu, takimi jak Chorwacja i Macedonia które obecnie kandydują do członkostwa w UE Bośnia i Hercegowina, Serbia i Czarnogóra oraz Albania. Praca Zespołu podzielona była pomiędzy wkład w trwające projekty lub inicjatywy unijne lub regionalne oraz cel Eurojustu, jakim jest wartościowa współpraca z krajowymi organami ścigania w regionie. Dążymy także do ustanowienia punktów kontaktowych we wszystkich tych krajach tak, aby nasza współpraca była efektywna. Członkowie Zespołu wnieśli wkład w programy pomocowe CARDS Komisji UE, na obszarze struktur policyjnych i wymiaru sprawiedliwości w regionie oraz wygłosili referaty na temat międzynarodowej współpracy i działalności Eurojustu podczas różnych regionalnych konferencji i spotkań, łącznie z tymi organizowanymi przez Komisję, Radę i Organizację Narodów Zjednoczonych. Zespół reprezentował Eurojust podczas spotkania na szczeblu ministerialnym JHA i Bałkanów Zachodnich, które odbyło się w Wiedniu w listopadzie 2005 roku, a także uczestniczył w seminarium strategicznym zorganizowanym przez Komisję i Radę w celu przyjrzenia się działaniom UE i ustalenia priorytetów w dziedzinie sprawiedliwości i spraw wewnętrznych w regionie. Poprzez Zespół ds. Bałkanów Zachodnich Eurojust kontynuował w 2005 roku swoje wsparcie dla projektów regionalnych, takich jak Południowo-Wschodnia Europejska Grupa Konsultacyjna Prokuratorów (SEEPAG), i zachęcał tą organizację do udziału w ostatniej sesji plenarnej EJN, które odbyła się w Szkocji podczas Prezydencji Brytyjskiej. Wola wyznaczenia punktów kontaktowych Eurojustu we wszystkich państwach Bałkanów Zachodnich została potwierdzona w 2005 roku, a 15 listopada 2005 roku Zespół ds. Bałkanów Zachodnich zorganizował w siedzibie Eurojustu spotkanie punktów kontaktowych z Albanii, Chorwacji i Czarnogóry, którego celem było omówienie możliwości przyszłej współpracy operacyjnej. Niestety inne punkty kontaktowe nie mogły uczestniczyć. Spotkanie było bardzo pożyteczne i mamy nadzieję, że wyznaczenie punktów kontaktowych w państwach regionu Bałkanów Zachodnich zachęci organy krajowe w regionie lub z Państw Członkowskich do zgłaszania spraw do Eurojustu. Na początek 2006 roku planowane jest kolejne spotkanie dla punktów kontaktowych z Bośni i Hercegowiny, Macedonii i Serbii i mamy nadzieję, że w 2006 roku będzie wiele okazji do współpracy operacyjnej z kolegami z Bałkanów Zachodnich. 74

75 75

76 6 A D M I N I S T R A C J A Wprowadzenie Codzienne administrowanie instytucją Eurojustu, włączając w to zarządzanie kadrami, należą do obowiązków dyrektora administracyjnego, którego nadzoruje Przewodniczący Kolegium. Administracja z zadowoleniem przyjęła fakt, że główne cele wyznaczone na 2005 rok zostały zrealizowane. Do końca 2005 roku we wszystkich dziedzinach poczyniono postępy w organizowaniu podstawowej infrastruktury potrzebnej Eurojustowi i EJN do działania. Właściwe zarządzanie finansami Eurojustu zostało potwierdzone w raporcie Europejskiego Trybunału Rozrachunkowego za rok rozliczeniowy Zalecenia Trybunału były podstawą rezolucji Parlamentu Europejskiego udzielającej dyrektorowi administracyjnemu absolutorium. Chociaż w trakcie 2005 roku poczyniono pewien postęp w ustanawianiu w Eurojuście Zintegrowanego Systemu Zarządzania Jakością (IQMS), całkowite wdrożenie planowane jest jednak na rok W 2005 roku Dział Audytu Wewnętrznego Komisji Europejskiej przeprowadził pierwszą kontrolę Eurojustu w ograniczonym zakresie, biorąc pod uwagę, że jednostka ta nadal jest w fazie rozwoju. Wynik będzie ważnym elementem w dalszym wdrażaniu IQSM. Zatrudnienie i struktura organizacyjna: DZIAŁ BUDŻETOWO-FINANSOWY WSPÓLNY ORGAN NADZORCZY DZIAŁ KADR KOLEGIUM DZIAŁ ZARZĄDZANIA INFORMACJAMI DZIAŁ OBSŁUGI PRAWNEJ DYREKTOR ADMINISTRACYJNY SEKRETARZ KOLEGIUM INSPEKTOR OCHRONY DANYCH DZIAŁ BEZPIECZEŃSTWA I SŁUŻB POMOCNICZYCH RZECZNIK PRASOWY EJN Struktura organizacyjna okazała się efektywna i sprawna. W 2005 roku wprowadzono tylko drobne poprawki. Na 2006 rok planowane jest wprowadzenie kolejnych usprawnień w odpowiedzi na rosnąca potrzebę wspierania pracy operacyjnej Kolegium. 76

77 W 2005 roku, zgodnie z art. 9 Regulaminu pracowniczego oraz odpowiednimi przepisami wykonawczymi pracownicy wybrali po raz pierwszy swych przedstawicieli, tworząc komitet pracowniczy. Zapewniono odpowiednią infrastrukturę i rozpoczęły się regularne spotkania robocze z dyrektorem administracyjnym oraz Zespołem ds. Prezydencji. Forum to służy do rozwiązywania kwestii związanych z ogólnie pojętym interesem personelu. Zarządzanie budżetem Budżet 13 milionów euro na rok 2005 został wykonany w 93 %. Wykorzystano prawie 100 % środków na personel i infrastrukturę; jeśli chodzi o koszty operacyjne rozdysponowano ,39 euro z ,68 euro. Co do drugiej kwoty, planowano wyższy wskaźnik wykonania, ale trudno go było osiągnąć, ponieważ tylko 2 miliony euro zostały przyznane podczas drugiego czytania budżetu w grudniu 2004 roku i umieszczone w kosztach operacyjnych. Należy jednak nadmienić, iż liczba spotkań koordynacyjnych zorganizowanych przez Eurojust wzrosła znacząco w 2005 roku, co widać w budżecie, w którym o 200 % wzrosła kwota przeznaczona na ten cel. Eurojust oczekuje, że przyznane fundusze, niewykorzystane w 2005 roku, przeniesione zostaną na rok 2006, ponieważ wnioskowane przez Eurojust 16,5 miliona euro zostało zmniejszone do 14,7 miliona euro, tak więc niewykorzystane fundusze z 2005 r. potrzebne będą na sfinalizowanie podstawowej infrastruktury Eurojustu i EJN. Wykres nr 7: Budżet Eurojustu 18 (kwoty w mln. euro) Wnioskowany Otrzymany Wykonany 77

78 W 2005 roku poczyniono znaczny postęp w doskonaleniu procesu zarządzania budżetem. Na podstawie doświadczeń zebranych podczas wizyt w innych instytucjach, wyniku audytu przeprowadzonego przez Europejski Trybunał Rozrachunkowy i wskazań Działu Audytu Wewnętrznego jasno określono zakres odpowiedzialności poszczególnych stanowisk oraz zrewidowano i ulepszono strategię i organizację pracy. Chociaż w roku 2005 poczyniono pewien postęp w negocjacji Rozporządzenia finansowego, Eurojust w dalszym ciągu czeka na zatwierdzenie Komisji Europejskiej. Ufamy, że ostatnia propozycja Eurojustu dotycząca dwóch zaległych pozycji zostanie przyjęta przez Komisję i całe dossier będzie mogło zostać zamknięte na początku 2006 roku. Zarządzanie kadrami i rekrutacja (Dział Kadr) W 2005 roku Dział Kadr skoncentrował się na rekrutacji personelu. Z powodu zmian w następstwie 1 maja 2004 roku, Dział poświęcił wiele uwagi efektywnemu wdrożeniu nowego Regulaminu pracowniczego, co wymagało również uaktualnienia programu komputerowego do zarządzania zasobami ludzkimi Centurio. Rosnąca liczba pracowników Eurojustu spowodowała także wzrost liczby szkoleń wewnętrznych i zewnętrznych. Do końca 2005 roku z 87 stanowisk dostępnych w wykazie etatów Eurojustu 70 zostało obsadzonych. Rozpoczął się proces rekrutacji pracowników na czas określony na pozostałe wolne stanowiska. Aby zapewnić ciągłość w wykonywaniu zadań, personel przejściowy został zatrudniony na jeszcze nie objęte etaty i oddelegowano do Eurojust kilku dodatkowych ekspertów krajowych. Wykres nr 8: Zasoby ludzkie

79 Dział Kadr z przyjemnością odnotował zwiększone zainteresowanie Eurojustem, widoczne zarówno w większej liczbie podań o pracę jak i większej liczbie wniosków o staż ze wszystkich Państw Członkowskich UE. Dział Zarządzania Informacjami (IM) W 2005 roku Dział dokonał znacznego postępu w procesie profesjonalizacji swoich usług. Poza koordynacją działań Eurojustu w Projekcie E-POC II Dział wdrożył drugą bardzo bezpieczną wewnętrzną sieć wspierającą System Zarządzania Sprawami. Zapoczątkowano także kilka innych projektów ICT, między innymi ustanowienie Systemu Zarządzania Dokumentami oraz przygotowanie połączenia, które umożliwi przedstawicielom krajowym dostęp do Systemu Informacyjnego Schengen. Dział stworzył także, przy współpracy z Biurem Prasowym, nową stronę internetową Eurojustu oraz wspierał Sekretariat EJN przy przenoszeniu strony EJN. Dział IM Eurojustu zapewnia obecnie i wspomaga techniczną stronę tego ważnego dla EJN narzędzia. Poczyniono przygotowania do zapewnienia bezpiecznej infrastruktury komunikacyjnej dla Eurojustu i EJN, której wdrożenie będzie jednym z głównych zadań na rok Powiększono bibliotekę o wiele nowych pozycji i subskrypcji dostępnych w sieci i w formie elektronicznej. Zakończono proces zakupu mebli do biblioteki, a zatem fizyczne jej udostępnienie będzie mogło nastąpić w 2006 roku. Inspektor Ochrony Danych (DPO) Był to ważny rok w rozwoju solidnego sytemu ochrony danych osobowych w Eurojuście. Stało się to możliwe dzięki zatwierdzeniu przez Radę 24 lutego 2005 r. Regulaminu postępowania przy przetwarzaniu i ochronie danych osobowych. Inspektor Ochrony Danych odgrywa ważną rolę w opracowywaniu Regulaminu postępowania i Systemu Zarządzania Sprawami, który jest w pełni zgodny z zasadami ochrony danych i ma możliwość zapewnienia automatycznej zgodności z licznymi zapisami wspomnianego Regulaminu. Jednym z zadań DPO było upowszechnienie wiedzy na temat jego roli wśród personelu Eurojustu i Kolegium. Odbyto kilka sesji informacyjnych oraz wielokrotnie udzielano ustnych i pisemnych porad Kolegium i administracji. DPO regularnie uczestniczył w pracach Zespołu ds. ochrony danych i Komisji ds. Bezpieczeństwa. 79

80 DPO współpracował ze Wspólnym Organem Nadzorczym i aktywnie uczestniczył w jego zebraniach oraz w przygotowaniach do pierwszej inspekcji ochrony danych, która przeprowadzona została w Eurojuście w listopadzie 2005 roku. Przed inspekcją DPO przeprowadził sześć pilotażowych kontroli przedstawicielstw krajowych, by wspomóc identyfikację kwestii, którym należałoby poświęcić uwagę w przyszłości, i przedstawił Kolegium raport z tych czynności. Dział Obsługi Prawnej Dział Obsługi Prawnej jest najmłodszym działem w Eurojuście i cały czas się rozwija, by móc sprostać zwiększającej się liczbie wniosków o poradę prawną, zarówno z Kolegium, jak i z administracji. Jeśli chodzi o Kolegium Dział dostarcza informacji i porad we wszystkich kwestiach prawnych, włączając politykę UE i pracę ustawodawczą w dziedzinie spraw karnych i prawa karnego. W związku z tym Dział Obsługi Prawnej uważnie śledzi proces legislacyjny w Unii Europejskiej i przygotowuje opinie dla Kolegium dotyczące propozycji aktów prawnych omawianych przez różne organy w Brukseli, a należących do interesującego Eurojust obszaru. Dział Obsługi Prawnej uczestniczy również z ramienia Kolegium w grupach roboczych Rady. Pełni dla zespołów Kolegium cenną funkcję doradczą i jest często proszony przez Prezydencję o opinie prawne dotyczące interpretacji Decyzji ustanawiającej Eurojust i Regulaminu postępowania. Jeśli chodzi o administrację, Dział Obsługi Prawnej ściśle współpracuje z dyrektorem administracyjnym i innymi jednostkami. W szczególności cały czas pełni rolę doradczą dla Działu Budżetowo-Finansowego (między innymi w bieżącej dyskusji z Komisją nad projektem Rozporządzenia Finansowego) i Działu Kadr, dla którego przygotowuje opinie dotyczące szeregu spraw związanych z interpretacją i stosowaniem Regulaminu pracowniczego. Dział ten odpowiedzialny jest także za spory sądowe. Dział Obsługi Prawnej zajmuje kluczową pozycję w stosunkach Eurojustu z Radą, Komisją i OLAFem, często uczestnicząc w spotkaniach w Brukseli na wniosek Kolegium, któremu składa sprawozdania. Dział ten cieszy się także doskonałymi stosunkami z Europolem i ma w nim swój odpowiednik. Relacja została wzmocniona udziałemi w dwóch projektach związanych ze Wspólnymi Zespołami Dochodzeniowo-Śledczymi (JITs), w których Obsługa Prawna obydwu organizacji odgrywała ważną rolę. Projekty te to stworzenie podręcznika zawierającego przepisy ustawodawstwa wszystkich krajów w zakresie JITs oraz zorganizowanie pierwszego spotkania nieformalnej sieci ekspertów krajowych ds. JITs (patrz Rozdział 2). 80

81 Niezwykle ważna była rola Działu Obsługi Prawnej w negocjacjach z krajem pełniącym rolę gospodarza dla Eurojustu, które dotyczyły ważkich dla nas kwestii, między innymi Umowy Najmu, Umowy o Siedzibie i bieżących zmian w przepisach dotyczących przywilejów i immunitetów. Od stycznia 2005 roku Dział Obsługi Prawnej przejął odpowiedzialność za cały proces zaopatrzenia. Zmiania ta przyniosła unormowanie procesu i weryfikację procedur stosowanych przy zaopatrzeniu, w celu zapewnienia większej zgodności z wymogami ramowego Rozporządzenia Finansowego, czemu towarzyszy obecnie ścisły nadzór. Zarządzanie komunikacją (Biuro Prasowe i Public Relations) W 2005 roku Biuro Prasowe i Public Relations w dalszym ciągu się rozwijało i pracowało nad ulepszaniem strategii Eurojustu w zakresie komunikacji, przyczyniając się do tworzenia pozytywnego wizerunku Eurojustu w UE i poza jej granicami. Sprawozdanie Eurojustu za rok 2004 zostało opublikowane we wszystkich 20 urzędowych językach Unii Europejskiej i rozpowszechnione w egzemplarzy. Nasza strona internetowa dostarcza informacji stronom z nami współpracującym, jak i opinii publicznej. We wrześniu 2005 roku umieszczono w sieci nową, ulepszoną stronę internetową Eurojustu. W 2005 roku stronę odwiedzano razy, przeciętnie 164 razy dziennie. Statystyki dotyczące tych wizyt wykazują, że mieliśmy 86 % gości z zagranicy, a 14 % z Holandii. Biuro Prasowey i PR Eurojustu przygotowało pierwszą broszurę informacyjną dla odwiedzających i opinii publicznej. Dotychczas rozpowszechniono egzemplarzy. Broszurę opracowano najpierw w języku angielskim, ale w 2006 roku dostępna ona będzie w 20 językach. W 2005 roku Eurojust przyjął 18 wizyt informacyjnych grup przedstawicieli profesji prawniczych, prawników, profesorów i studentów z uniwersytetów i wydziałów prawa z Państw Członkowskich oraz Norwegii, USA, Kanady i innych państw trzecich. Goście zwiedzali siedzibę i wysłuchali prezentacji o Eurojuście. Eurojust brał udział w tworzeniu dwóch DVD: Terroryzm w Europie: w poszukiwaniu odpowiedzi oraz Witamy w obszarze wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, obie wyprodukowane przez Komisję Europejską. Filmy udostępniono mediom i opinii publicznej. W następstwie naszego seminarium w kwietniu przygotowano CD-ROM z informacjami dotyczącymi wdrażania ENA i rozpowszechniono go wśród praktyków w całej Europie. 81

82 Biuro Prasowe i PR zorganizowało kilka spotkań z przedstawicielami prasy międzynarodowej. Przeprowadzono wiele wywiadów dla mediów z Przewodniczącym i przedstawicielami krajowymi, zarówno w Eurojuście jak i w innych miejscach, aby udzielić prasie informacji na temat działalności i osiągnięć Eurojustu. Dział Bezpieczeństwa, Infrastruktury, Służb Pomocniczych i Obsługi Spotkań Z dniem 1 kwietnia 2005 roku powstał połączony Dział Bezpieczeństwa, Infrastruktury, Służb Pomocniczych i Obsługi Spotkań pod przewodnictwem nowozatrudnionego kierownika. Decyzja ta opierała się na fakcie, iż wymogi bezpieczeństwa odgrywają główną rolę we wszelkich aspektach zarządzania infrastrukturą, działania służb pomocniczych i organizacji spotkań. Sekcja ds. Bezpieczeństwa współpracuje ściśle ze służbami bezpieczeństwa ICC w sprawach związanych z bezpieczeństwem pracowników. Stworzono bezpieczne środowisko dla wszystkich działań Eurojustu, niezależnie od tego, czy mają one miejsce w siedzibie, czy poza nią. Ponadto duży nacisk położono na dalszy rozwój procedur i strategii bezpieczeństwa, które przyjęte zostaną w 2006 roku. Zadaniem Sekcji ds. Infrastruktury i Służb Pomocniczych jest utrzymanie w dobrym stanie budynku mieszczącego naszą siedzibę, przeprowadzki pracowników do nowoprzydzielonych biur, tworzenie nowych pomieszczeń biurowych i sal konferencyjnych oraz wsparcie logistyczne i transportowe. Ponadto Sekcja pełni kluczową rolę w tworzeniu Wykazu Wymogów, które spełniać powinna nowa siedziba Eurojustu, którą państwo goszczące naszą instytucję ma zapewnić w 2012 roku, kiedy wygaśnie obowiązująca umowa najmu i obecna siedziba Eurojustu nie będzie już w stanie pomieścić wszystkich pracowników. Sekcja ds. Obsługi Spotkań z powodzeniem zapewnia wsparcie przy zwiększonej liczbie seminariów, konferencji, seminariów strategicznych i spotkań koordynacyjnych. Obsługa tych wydarzeń jest zadaniem niezwykle złożonym i wymaga wielokierunkowych działań logistycznych, obejmujących organizację podróży i zakwaterowanie uczestników, pozostawanie z nimi w kontakcie, jak i zapewnienie obsługi tłumaczeniowej i posiłków oraz wsparcia technicznego i koordynacji podczas samych spotkań. Sekretariat Kolegium Stanowisko sekretarki Kolegium obsadzone zostało w 2005 roku, w celu zapewnienia wsparcia dla Kolegium w zakresie przygotowywania i śledzenia przebiegu jego spotkań, protokołowania ich, archiwizacji dokumentów Kolegium oraz wykonywania pozostałych czynności pomocniczych. Sekretarka Kolegium odpowiedzialna jest też za usprawnianie kontaktów wewnątrz Kolegium 82

83 oraz pomiędzy Kolegium a administracją. Sekretariat Kolegium zainicjował w 2005 roku zmiany, które znacznie przyczyniły się do poprawienia pracy Kolegium, szczególnie na polu prowadzenia archiw, organizacji spotkań i codziennej rutyny. Sekretarka Kolegium działała z ramienia administracji i wprowadziła inicjatywy zmierzające do poprawy powiązań z Kolegium. Innymi znaczącymi wydarzeniami były wybory Przewodniczącego Kolegium i spotkanie byłych członków Kolegium w czerwcu. Sekretariat Europejskiej Sieci Sądowniczej (EJN) Poza swoimi stałymi zadaniami zmierzającymi do usprawnienia funkcjonowania EJN działania Sekretariatu EJN w roku 2005 determinowane były przez dwa czynniki: czynności będące następstwem drugiego sprawozdania z działalności EJN za lata oraz zakończenie przenoszenia stron internetowych Atlas i Solon. Jeśli chodzi o pierwszy czynnik, zadaniem Sekretariatu EJN była mobilizacja do wewnętrznej debaty na temat wyników, głównie w kwestiach związanych z usprawnianiem procesu decyzyjnego i dalszego rozwoju EJN. Jeśli zaś chodzi o drugi czynnik to należy zauważyć, że dwie istniejące wcześniej strony internetowe zostały połączone w jedną ( administrowaną przez Sekretariat EJN wraz z Działem Zarządzania Informacjami Eurojustu, a udostępnioną 1 lipca 2005 roku. Podjęto określone działania w celu analizy jakości i określenia dalszych ulepszeń strony, biorąc pod uwagę narzędzia informatyczne, które muszą zostać opracowane, aby umożliwić punktom kontaktowym EJN sprostanie zadaniom narzuconym im przez nowe instrumenty prawne, a także przyszłe rozszerzenie UE. Szczególną uwagę poświęcić należy ustanowieniu Zespołu ds. EJN/Sędziów Łącznikowych, którego stałym członkiem jest Sekretarz EJN, stanowiącego gremium kierujące współpracą z Kolegium i przyczyniające się do zwiększenia jej skuteczności. Dwudzieste pierwsze spotkanie EJN odbyło się w dniach 8 10 czerwca 2005 roku w Luksemburgu, podczas Prezydencji Luksemburskiej. Dyskusje skoncentrowały się na dalszym rozwoju EJN, a efektem debaty było przyjęcie dokumentu zawierającego wnioski ze spotkania (doc 10070/05 EJN 35). Dwudzieste drugie spotkanie EJN podczas Prezydencji Brytyjskiej odbyło się w Edynburgu, w dniach 5 7 grudnia 2005 roku. Pośród poruszanych tematów znalazły się kwestie funkcjonowania i praktyki instytucji w Wlk Brytanii i terytoriach podległych w zakresie współpracy organów wymiaru sprawiedliwości, zebrane doświadczenie związane z działaniem najnowszych instrumentów prawnych UE oraz relacje z innymi sieciami podobnymi do EJN. 83

84 Administracja Eurojustu Dyrektorzy Działów i innych jednostek administracyjnych Eurojustu: Catherine Deboyser, Dział Obsługi Prawnej, Jacques Vos, Dział Bezpieczeństwa, Służb Pomocniczych i Obsługi Spotkań, Ernst Merz, Dyrektor Admionistracyjny, Joannes Thuy, Rzecznik prasowy, Nadine Thwaites, Sekretarka Kolegium, Jon Broughton, Dział Zarządzania Informacjami, Elizabeth Casey, Dział Budżetowo-Finansowy, Angel Galgo, Sekretarz EJN, Diana Alonso Blas, Inspektor Ochrony Danych (nieobecny na zdjęciu: Fabian Pereyra, Dział Kadr). 84

85 85

86 7 O C E N A W Y W I Ą Z A N I A S I Ę Z Z A D A Ń W Y Z N A C Z O N Y C H N A R O K W niniejszym rozdziale podaliśmy szczegółowe zadania zamieszczone w naszym Sprawozdaniu za rok 2004, które Kolegium zatwierdziło do realizacji w roku kalendarzowym Naszym zdaniem ważne jest, by instytucje Unii Europejskiej dokonywały analizy postępów poczynionych w każdym roku. Tak jak w poprzednich Sprawozdaniach rocznych prezentujemy komentarze i oceny, aby przedstawić nasze stanowisko wobec własnych dokonań w 2005 roku w świetle wyznaczonych zadań. ZADANIE OCENA Wprowadzenie nowej struktury w celu wypracowania skuteczniejszych metod pracy, w oparciu o wiedzę fachową wszystkich członków Kolegium oraz kwalifikacje pracowników administracji. Wykonano. Ustalono nową strukturę zespołową, której zarys zawarty został w Sprawozdaniu za rok Struktura została wprowadzona i zaczęła funkcjonować na początku 2005 roku. Zapewnienie odpowiedniej realizacji umowy z Europolem w praktyce. Wykonano, przynajmniej częściowo. Nasze stosunki z Europolem stale się poprawiają. Relacje pomiędzy kierownictwem oraz pomiędzy przedstawicielstwami krajowymi obydwu organizacji są bardzo dobre. Należy jednakże znaleźć sposób na poprawę struktury ramowej tak, aby obydwie instytucje mogły współpracować efektywniej. Poprawa metod współpracy i wpływu na działalność OLAF, w oparciu o zasady ochrony danych. Wykonano. Zaobserwowano bardzo pozytywne oznaki poprawy współpracy. Nadal jednak należy kontynuować wysiłki w celu zapewnienia naprawdę efektywnych wspólnych starań, aby wykorzystać możliwości obydwu instytucji przy rozwiązywaniu trudnych spraw dotyczących oszustw związanych z budżetem Wspólnoty, które kierowane są do OLAF. Pod koniec 2005 roku doszliśmy z OLAF do porozumienia co do rozważenia możliwość zawarcia formalnej umowy, zgodnie z postanowieniami art. 27 Decyzji ustanawiającej Eurojust. Określenie strategii negocjacji oraz priorytetów w zakresie przyszłych porozumień z państwami trzecimi. Wykonano. Złożyliśmy w Sekretariacie Rady Unii Europejskiej listę państw priorytetowych, z którymi chcielibyśmy negocjować porozumienia o współpracy w ciągu nadchodzącego roku. Lista będzie regularnie weryfikowana. W 2005 roku podpisaliśmy oficjalne umowy z Norwegią, Rumunią i Islandią. 86

87 ZADANIE OCENA Opracowanie strategicznego podejścia do prowadzonych spraw, w tym: a) Ustalenie priorytetów działań i zwiększenie naszych możliwości w sprawach dotyczących terroryzmu; b) Zmiana kierunku naszej strategii promowania oraz strategii pozyskiwania spraw, w celu ustalenia przyczyn, dla których Eurojust nie otrzymuje więcej zgłoszeń; c) Określenie przeszkód dla zgłaszania spraw oraz przyczyn ich występowania d) Uświadomienie Państwom Członkowskim możliwości i potencjału Eurojustu. Wykonano, jednakże tak długo jak istniał będzie Eurojust, tak długo pozostanie to jednym z jego zadań. a) Skoncentrowaliśmy się na poprawie naszego wkładu specjalistycznego poprzez Zespół ds. Terroryzmu, którego sukcesy opisano w niniejszym Sprawozdaniu; b) Liczba zgłoszeń zwiększyła się o 54 %. Nadal musimy dążyć do zwiększenia liczby zgłaszanych spraw, dlatego też w państwach UE, gdzie widzieliśmy potrzebę poprawy, organizowaliśmy seminaria promujące współpracę w ramach Eurojustu i inne akcje c) Zawsze dążymy do zidentyfikowania przeszkód w pomocy prawnej, bardziej szczegółowe informacje zawarte są w Załączniku II, d) W y k o r z y s t a l i ś m y k a ż d ą o k a z j ę d o rozpowszechniania informacji o działalności Eurojustu. Wzrost liczby spraw odzwierciedla powodzenie na tym polu. Powinniśmy wykorzystywać nasze Biuro Prasowe do rozwijania naszych relacji z mediami i zwiększania uznania dla naszej roli. Opracowanie metod poprawy wyników Eurojustu poprzez: a) Ocenę roli Eurojustu; b) Utworzenie systemu zarządzania wydajnością; oraz c) Ustanowienie norm wydajności Wykonano, kontynuujemy wypełnianie zadania. a) Ocena przeprowadzona przy pomocy Badania Zadowolenia Konsumenta została zakończona w 2005 roku. Szczegóły zawarto w Załączniku III. b) i c) Wprowadzono wytyczne regulujące wszczynanie spraw z limitem czasu na działanie. Opracowano i wprowadzono także parametry wydajności. Działa Audytu Wewnętrznego Unii Europejskiej sporządziła raport i przygotował wytyczne, do których się stosujemy. Zwiększenie aktywności w zakresie oddziaływania na politykę wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych, prawodawstwo oraz kluczowych decydentów. Wykonano, przynajmniej częściowo, i kontynuujemy nasze starania. Eurojust, reprezentowany przez członków Kolegium i/lub Dział Obsługi Prawnej, regularnie uczestniczy w spotkaniach w Brukseli dotyczących opracowania polityki w rozmaitych grupach zajmujących się wymiarem sprawiedliwości i sprawami wewnętrznymi. Eurojust odbywa konsultacje z Komisją i innymi organami, co pozwala nam reagować i dostarczać komentarzy w sprawach związanych z projektami nowych przepisów prawnych UE. 87

88 ZADANIE OCENA Poszerzanie wiedzy ogólnej i fachowej członków Kolegium i personelu Eurojustu poprzez rozwój naszych możliwości szkoleniowych. Wykonano częściowo, zadanie jest nadal realizowane. Członkom Kolegium i pracownikom administracji zaoferowano szkolenia mające na celu podnoszenie kwalifikacji i rozwijanie innych zdolności. Do oferty kursów językowych dodano kursy j. holenderskiego i francuskiego, angielskiego języka biznesu i angielskiego języka prawniczego. Inne proponowane szkolenia obejmowały kursy zarządzania, specjalistyczne sesje dla Działu Zarządzania Informacjami oraz Działu Budżetowofinansowego, kursy procedur zaopatrzenia, negocjacji międzynarodowych oraz szkolenia w zakresie bezpiecznego kierowania pojazdem. Ponadto zorganizowano kilka wewnętrznych warsztatów dotyczących CMS, programu Excel oraz procedur budżetowo-finansowych. W przyszłym roku oferta szkoleniowa zostanie poszerzona. Kontynuacja prac na rzecz zwiększenia skuteczności funkcjonowania Europejskiego Nakazu Aresztowania w praktyce. Wykonano. Znaczną część naszej pracy stanowi rozwiązywanie problemów związanych z ENA. Zorganizowaliśmy owocne seminarium przeznaczone dla praktyków wykorzystujących ENA w maju 2005 roku i, jeśli nastąpi taka potrzeba, zorganizujemy kolejne seminaria. Opracowanie efektywnych systemów wsparcia zarządzania w odniesieniu do prowadzonych spraw oraz ulepszonej i bezpiecznej technologii informacji i komunikacji. Wykonano, konieczna jest kontynuacja. Poprawa wsparcia przy prowadzeniu spraw i odpowiedzialność związana z ochroną danych została osiągnięta dzięki nowej wersji systemu zarządzania sprawami w ramach Projektu E-POC. W 2005 roku do systemu zarządzania sprawami (CMS) wprowadzono dodatkowe zabezpieczenia. Zbadanie i określenie długoterminowej perspektywy działalności Eurojustu. Wykonano. Szczegółowe omówienie perspektywy znajduje się w Rozdziale 9 Sprawozdania. 88

89

90 8 Z A D A N I A E U R O J U S T U N A R O K Nasze doroczne spotkanie w celu wypracowania planu na kolejny okres stało się kluczową częścią rocznego programu pracy Eurojustu. W spotkaniu w październiku 2005 roku, które odbyło się w Sluis w Holandii, udział wzięło 50 osób: przedstawiciele krajowi, zastępcy i asystenci wraz z dyrektorem administracyjnym i po raz pierwszy kierownicy działów administracyjnych. Jeszcze raz chcielibyśmy podkreślić naszą wdzięczność Prokuraturze Królewskiej Anglii i Walii za zgodę na uczestnictwo przedstawicieli ich Działu ds. Poprawy Funkcjonalności, pod przewodnictwem Boba Capsticka, w tym ważnym wydarzeniu i za wsparcie jakiego nam udzielili. Omówiliśmy i oceniliśmy nasze działania w 2005 roku w odniesieniu do zadań, jakie wyznaczyliśmy sobie w 2004 r. Oceniliśmy także wydajność nowej struktury opartej na 21 zespołach, którą wprowadziliśmy na początku 2005 roku i określiliśmy ramy skorygowanego podejścia oraz, bazując na dotychczasowym doświadczeniu, wypracowaliśmy projekt poprawy wydajności poprzez redukcję liczby zespołów. Ponadto osiągnęliśmy główny cel naszego spotkania, którym było omówienie i ustalenie zadań na 2006 rok. Zadania te podzielić można na trzy główne grupy: zadania w zakresie prowadzenia spraw, zadania wewnętrzne i zadania zewnętrzne. Zadania w zakresie prowadzenia spraw Kolegium ustaliło następujące kluczowe cele swojej działalności w roku 2006: 1. Wykształcenie jednolitej strategii prowadzenia spraw; 2. Zwiększenie aktywnej roli i potencjału Eurojustu w zakresie spraw dotyczących terroryzmu i strategii jego zwalczania; 3. Dążenie do częstszego wykorzystywania formalnych uprawnień Eurojustu wynikających z art. 6 i 7 Decyzji ustanawiającej Eurojust; 4. Analiza efektów jakie przynosi organizowanie seminariów strategicznych dotyczących konkretnych typów przestępstw; 5. Kontynuowanie rozwijania strategii promowania wspópracy w ramach Eurojustu i strategii pozyskiwania spraw w celu zwiększenia liczby zgłoszeń; 6. Wykorzystanie dotychczasowych doświadczeń i informacji uzyskanych przez Eurojust w celu generowania i inicjowania naszych własnych spraw: oraz 7. Poprawa w zakresie kontynuacji działań i dawania impulsów na obszarach, na których zidentyfikowano przeszkody w wykonywaniu pomocy prawnej i innych form współpracy organów wymiaru sprawiedliwości. 90

91 Zadania wewnętrzne 1. Poprawa wyników Eurojustu poprzez: Utworzenie odpowiedniego systemu zarządzania wydajnością; Ustanowienie norm wydajności; oraz Osiągnięcie większego uznania dla roli odgrywanej przez Eurojust dzięki intensywniejszemu wykorzystaniu Biura Prasowego; 2. Ustanowienie systemu planowania rozwoju poprzez: Połączenie perspektyw dla Eurojustu z naszymi zadaniami; oraz Zainicjowanie systemu planowania, określania priorytetów i monitorowania działań; 3. Współpraca z praktykami w celu poprawy wdrażania i skuteczności operacyjnej takich instrumentów Unii Europejskiej jak Europejski Nakaz Aresztowania, Wspólne Zespoły Dochodzeniowo-Śledcze oraz, kiedy zacznie obowiązywać, Europejski Nakaz Dowodowy; 4. Opracowanie i promowanie strategii rozwoju umiejętności i zasobu wiedzy wewnątrz organizacji; 5. Opracowanie narzędzi ICT wspomagających analizę spraw, bezpiecznej sieci oraz systemu zarządzania dokumentami; 6. Przeanalizowanie i, jeśli okaże się to konieczne, zmodyfikowanie długoterminowej perspektywy dla Eurojustu; oraz 7. Dążenie do zagwarantowania najlepszego rozwiązania w kwestii stałej siedziby Eurojustu w Hadze. Zadania zewnętrzne 1. Dalszy rozwój współpracy z: Europejską Siecią Sądowniczą (EJN); Europolem; i Europejskim Urzędem ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF); 2. Kontynuacja wysiłków zmierzających do zwiększenia wpływu na rozwój polityki w zakresie prawa karnego wewnątrz UE, z wykorzystaniem naszego własnego doświadczenia i doświadczenia praktyków; 3. Opracowanie strategii pozwalającej na skuteczne działania w obliczu przystąpienia do Unii Europejskiej Rumunii i Bułgarii; oraz 4. Przeanalizowanie i, jeśli okaże się to konieczne, skorygowanie naszych priorytetów w negocjacjach porozumień o współpracy z państwami spoza UE. 91

92

93 93

94 9 P E R S P E K T Y W Y Jednym z naszych zadań na rok 2005 było zbadanie i określenie naszego poglądu na perspektywy Eurojustu. Rozważyliśmy tę kwestię w październiku. na naszym spotkaniu w celu wypracowania planu na kolejny okres, ale postanowiliśmy poświęcić również jeden dzień w listopadzie na konkretne i szczegółowe omówienie tego tematu. Podczasa tego dnia Kolegium, przy udziale wyższych rangą pracowników administracji Eurojustu, określiło misję Eurojustu i perspektywy dla naszej organizacji. Wyznaczyliśmy też kilka zadań dodatkowych, które naszym zdaniem są konieczne do osiągnięcia wszystkich postawionych sobie zadań w odpowiednim czasie. Nasza misja Eurojust jest organem czynnym na polu współpracy organów wymiaru sprawiedliwości, powołanym w celu zapewnienia wysokiego poziomu bezpieczeństwa w dziedzinie wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości (Artykuły 29 i 31 Traktatu o Unii Europejskiej). Perspektywy Odrywanie kluczowej roli jako ośrodka doskonałej współpracy na polu wymiaru sprawiedliwości w celu skutecznej walki ze zorganizowaną przestępczością transgraniczną w UE. Cele i zadania niezbędne do zrealizowania misji i perspektywy dla Eurojustu 1 1. Wzmocnienie współpracy i koordynacji na polu wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących poważnej przestępczości transgranicznej: 1.1. Dążenie do doskonałości w pomocy i wsparciu, jakich Eurojust udziela organom krajowym, poprzez: Zapewnienie efektywnych procedur pracy Kolegium i administracji, w tym stabilnej i bezpiecznej infrastruktury informatycznej; Udzielanie skutecznej pomocy administracyjnej, prawnej i praktycznej w działaniach operacyjnych przedstawicieli krajowych; Osiąganie dobrych wyników w krótkim czasie; W szczególności, zapewninienie szybkiego wykonywania wniosków o pomoc prawną; Rozwijanie i poprawa efektywności CMS; Zapewnienie adekwatnej, bezpiecznej, stałej siedziby w budynkach odpowiadających potrzebom Eurojustu; oraz Dostarczanie prawnego, technicznego i innego rodzaju wsparcia (także poza siedzibą, w Państwach Członkowskich, jeśli zajdzie taka potrzeba). 1 Konkretne czynności (należące do kategorii zadania ) zostaną omówione i zatwierdzone przez Kolegium. Należy również ustalić osobę/zespół/jednostkę lub dział odpowiedzialne za każdą z tych czynności, a także termin jej realizacji. 94

95 1.2. Naleganie na podejście transgraniczne podczas prowadzenie śledztwa i postępowania w sprawie związanej z przestępczością zorganizowaną, aby: Uwidocznić wartościowy wkład, jakiego dostarczyć może Eurojust; W większym stopniu inicjować wielostronne spotkania koordynacyjne; Zalecać kroki w celu pokonania przeszkód w wykonywaniu pomocy prawnej; Wykraczać poza ułatwianie tylko wykonywania pomocy prawnej: monitorować, koordynować i inicjować sprawy w Państwach Członkowskich i, jeśli to możliwe, zlecać przeprowadzanie śledztw i postępowań przygotowawczych; oraz Zapewnić dostęp Eurojustu do SIS i uczynić go w pełni operacyjnym Wywieranie wpływu na ustawodawców lub inne odpowiednie organy w Państwach Człon kowskich aby: Dać bodziec do tworzenia odpowiedniej infrastruktury w Państwach Członkowskich; Skłonić Państwa Członkowskie do oddelegowania wystarczającej liczby asystentów i zapewnienia innej niezbędnej pomocy przedstawicielom krajowym; oraz Zachęcić Państwa Członkowskie do powoływania centralnych jednostek specjalistycznych ds. poważnej przestępczości zorganizowanej (w tym terroryzmu) w celu zapewnienia odpowiedniego przepływu informacji z/do Eurojustu i innych środków pomocniczych Utrwalenie zaufania do Eurojustu w krajach objętych jego działalnością, poprzez: Wzmocnienie powiązań i komunikacji z organami krajowymi; Stosowanie, ulepszanie i demonstrowanie efektywności systemu ochrony danych w Eurojuście; Rozważenie, tam gdzie okaże się to przydatne, utworzenia krajowych biur wsparcia, biorąc pod uwagę rolę punktów kontaktowych EJN, z rozszerzeniem roli korespondentów krajowych do działających na szczeblu centralnym asystentów krajowych w Państwach Członkowskich, tak aby zapewnić wsparcie dla przedstawicieli krajowych w prowadzeniu spraw oraz poprawić wydajność Eurojustu; oraz Zapewnienie przejrzystych systemów zarządzania wydajnością i oceny Nagłaśnianie sukcesów Eurojustu: Publikować szczegóły dotyczące znaczących rezultatów, osiągniętych w krótkim czasie Dążenie do ujednolicenia uprawnień przedstawicieli krajowych w Eurojuście Przejąć inicjatywę w identyfikacji spraw transgranicznych i w większym stopniu wszczynać własne sprawy Eurojustu, aby zagwarantować pociąganie do odpowiedzialności osób popełniających przestępstwa transgraniczne. 95

96 1.8. Zapewnienie zdolności Eurojustu do bezpośredniej interwencji poprzez oficerów śledczych i prokuratorów -oraz zaangażowanie w sprawach związanych w terroryzmem, ENA, JITs i być może europejskim rejestrem karnym aby: Stopniowo rozwijać i poprawiać możliwości operacyjne Eurojustu, a w szczególności posiadać wystarczająco elastyczną strukturę i system, aby w razie potrzeby przekształcić się w Prokuruturę Europejską; oraz Dostarczać wsparcia prawnego, technicznego i innego dla JITs Współpraca z Europolem w celu zapewnienia bardziej efektywnej interakcji z tą organizacją Współpraca z innymi strukturami i instytucjami UE, takimi jak EJN i OLAF Rozwijanie możliwości szkoleniowych Eurojustu dla prokuratorów i oficerów śledczych, we współpracy z EJTN, CEPOLem i innymi jednostkami. 2. Wpływ na ustanawianie prawa w UE: 2.1. Śledzenie procesów legislacyjnych w Brukseli Bliska współpraca z Komisją, Radą i Parlamentem Europejskim, aby mieć swój wkład w proponowane instrumenty dotyczące wymiaru sprawiedliwości i pomocy prawnej oraz w inne inicjatywy legislacyjne dotyczące Eurojustu W szczególności zapewnienie bliskich kontaktów z CATS, konsultantami JHA w Brukseli i z innymi wpływowymi strukturami politycznymi Reprezentowanie interesów praktyków przed ustawodawcami, w celu wywierania wpływu na nowe przepisy, a także zmiany i poprawy istniejących. 3. Pełnienie kluczowej roli na arenie współpracy europejskiej z państwami trzecimi i innymi organami: 3.1. Zawieranie i/lub zacieśnianie porozumień z państwami trzecimi, szczególnie z europejskimi państwami sąsiadującymi i innymi kluczowymi państwami Zawieranie umów i zacieśnianie powiązań z innymi organami, takimi jak DEA i ICC. 96

97 3.3. Rozwijanie i umacnianie kontaktów z odpowiednimi instytucjami spoza UE. 4. Zapewnienie współpracy Kolegium i administracji w celu osiągnięcia doskonałych wyników oraz poprawy wydajności i spójności strategii: 4.1. Zwiększanie i optymalizacja nakładów na zapewnienie realizacji celów Poprawa komunikacji i jasny podział kompetencji. 97

98 1 0 P O D S U M O W A N I E I W N I O S K I W 2005 roku Eurojust umocnił swoją wewnętrzną strukturę organizacyjną a także pozycję w stosunkach zewnętrznych, obejmując kluczową rolę w walce z międzynarodową przestępczością transgraniczną. Niniejszy rozdział jest podsumowaniem osiągnięć bardziej szczegółowo opisanych w innych rozdziałach Sprawozdania za 2005 rok. Osiągnięcia te podzielić można na trzy główne grupy: sprawy, stosunki zewnętrzne i kwestie wewnętrzne. Sprawy W 2005 roku do Eurojustu zgłoszono 588 spraw. Stanowi to znaczny i bardzo zadowalający wzrost o 207 spraw, czyli 54 % więcej niż w 2004 roku. Liczba spotkań koordynacyjnych także wzrosła, z 52 w 2004 roku do 73 w roku 2005, co stanowi wzrost o 40 %. Organy ścigania z dziesięciu Państw Członkowskich, które przystąpiły do UE w maju 2004, zaczynają ściślej współpracować z Eurojustem. Z przyjemnością odnotowujemy zwiększającą się liczbę spraw, którymi zajmują się ich przedstawiciele krajowi. Odnieśliśmy kilka znaczących sukcesów w poszczególnych sprawach, które opisane są w rozdziale poświęconym analizie spraw. W kilku przypadkach międzynarodowe grupy przestępcze zostały całkowicie rozbite. W ostatnim roku Kolegium użyło swoich uprawnień wynikających z art. 7 Decyzji ustanawiającej Eurojust, które umożliwiają Kolegium występowanie z formalnymi wnioskami do organów krajowych. Jedna ze spraw zgłoszonych do Eurojustu dotyczyła rozległego zanieczyszczenia ropą naftową Zatoki Biskajskiej wraz z dużymi odcinkami wybrzeża Francji i Hiszpanii, spowodowanego zatonięciem tankowca Prestige. Kolegium rozpatrzyło informacje o postępowaniach prowadzonych we Francji i w Hiszpanii zanim Eurojust wystąpił z formalnym wnioskiem do organów hiszpańskich o przejęcie ścigania. Sprawa wymagała dużej dozy dyplomacji i dotyczyła wielu poszkodowanych, którzy ponieśli znaczne straty. Z zadowoleniem powitaliśmy wiadomość, że organy hiszpańskie zgodziły się włączyć do swojego postępowania francuski wątek sprawy, a francuscy funkcjonariusze śledczy zgodzili się w pełni współpracować ze swoimi hiszpańskimi odpowiednikami. W innej sprawie, zainicjowanej przez Wlk. Brytanię, Kolegium wystąpiło z formalnym wnioskiem do Hiszpanii o zbadanie podejrzeń o poważne oszustwo, w wyniku czego strona hiszpańska zadeklarowała podjęcie odpowiednich czynności. Chociaż tak znaczny wzrost liczby spraw jest bardzo zachęcający, a rozwój innych aspektów związanych ze sprawami bardzo pozytywny, w dalszym ciągu uważamy, że mogłoby być do 98

99 nas zgłaszanych więcej spraw. Nadal prowadzić będziemy działania promujące, budować wzajemne zaufanie w systemy wymiaru sprawiedliwości na polu prawa karnego UE i nakłaniać organy ścigania w Państwach Członkowskich do zgłaszania nam problematycznych spraw transgranicznych. Rozwijaliśmy w dalszym ciągu nasze możliwości wspierania i ulepszania sieci ekspertów zajmujących się sprawami terroryzmu w Państwach Członkowskich. Pomogliśmy zapobiec przynajmniej jednemu zamachowi terrorystycznemu poprzez zebranie osób odpowiedzialnych za odnośne postępowania w różnych państwach i umożliwienie im wymiany informacji i koordynacji działań. Zorganizowaliśmy także spotkania i umocniliśmy więzi z państwami spoza UE, w tym z USA i kilkoma państwami Afryki Północnej. Przy pomocy Zespołu ds. Terroryzmu Kolegium wzmogło działalność antyterrorystyczną. Odbyło się kilka spotkań dotyczących określonych spraw związanych z terroryzmem oraz kilka na bardziej strategicznym poziomie. Zarówno jakość wymiany informacji podczas tych spotkań, jak i ich rezultaty są coraz lepsze. Osiągnięto kilka pozytywnych wyników, między innymi, jak już wspomnieliśmy, przynajmniej raz Eurojust przyczynił się do udaremnienia zamachu. Nakłaniamy wszystkie Państwa Członkowskie do zagwarantowania, by ich korespondenci, wyznaczeni do utrzymywania bliższej współpracy i zapewnienia dopływu informacji do Eurojustu w związku z kwestią terroryzmu, wypełniali zobowiązania nałożone na nich przez ministrów, zawarte w Decyzji Rady z 20 września 2005 roku o dostarczaniu do Eurojustu szerokiego zakresu informacji dotyczących działalności terrorystycznej. Stosunki zewnętrzne Wzmocniono powiązania z krajami spoza UE, w związku z coraz częstszymi kontaktami ich organów zajmujących się kwestiami terroryzmu z Eurojustem. Kilka z nich uczestniczyło w spotkaniach organizowanych przez Eurojust, włączając w to USA, Kanadę oraz, co stwierdzamy z przyjemnością, niektóre z państw Afryki Północnej. W 2005 roku oficjalne porozumienia o współpracy z Norwegią, Islandią i Rumunią zostały podpisane i zatwierdzone przez Radę. Rozpoczęły się negocjacje z USA i Szwajcarią. Poczyniliśmy kroki w celu rozpoczęcia na początku 2006 roku negocjacji z Federacją Rosyjską, Ukrainą i Chorwacją. 99

100 Nasze stosunki z Europolem są coraz bliższe i stabilniejsze, lecz chociaż postęp jest zadowalający, nadal wiele pozostaje do zrobienia. Prace zmierzające do wprowadzenia bezpiecznego łącza pomiędzy obydwiema instytucjami są bardzo zaawansowane i powinny zostać zakończone w połowie 2006 roku. Chcielibyśmy, aby ulepszenia w wewnętrznej strukturze zarządzania Europolu umożliwiające realizację widocznej u obu organizacji gotowości podjęcia bardziej efektywnej współpracy, w praktyce wprowadzano nieco szybciej. Stosunki pomiędzy EJN i Eurojustem pozostają stabilne. EJN jest wciąż głównym partnerem instytucjonalnym Eurojustu na obszarze współpracy organów wymiaru sprawiedliwości. Nasze stosunki z OLAF poprawiły się znacznie w 2005 roku. Współpraca zapewniona przez nasz zespół zaangażowany w poprawę kontaktów z OLAF przyniosła korzyści. Wynikiem spotkania pomiędzy Dyrektorem OLAF i Kolegium była modyfikacja programu działań, zawierająca między innymi posunięcie naprzód współpracy i przyjęcie harmonogramu negocjacji zmierzających do zastąpienia porozumienia formalną umową. Kwestie wewnętrzne Wszystkie państwa, które przystąpiły do UE w 2004 r., wyznaczyły swoich przedstawicieli, którzy działają w Eurojuście stałych between swoich And przedstawicieli. W ciągu roku Eurojust powołał nową strukturę zespołową, aby wypełnić zadania ustalone na 2005 rok. Posunięcie to poprawiło wydajność, jednakże rozważano dalsze ulepszenia i struktura została poddana analizie jako część procesu planowania Eurojustu. W konsekwencji na początku 2006 roku zostanie wprowadzona zweryfikowana struktura ze zredukowaną liczbą zespołów. Dział Zarządzania Informacjami Eurojustu opracował nowy System Zarządzania Sprawami (CMS), który wprowadzono w życie. Przedstawiciele krajowi i personel zostali przeszkoleni tak, aby system użytkowany był jak najefektywniej i w zgodzie z zasadami ochrony danych. Zakończono Projekt E-POC II. Regulamin postępowania przy przetwarzaniu i ochronie danych osobowych, jednogłośnie przyjęty przez Kolegium na spotkaniu 21 października 2004 roku, został zatwierdzony przez Radę 24 lutego 2005 roku (Dz.U. C 68 z 19 marca 2005 r.). Przygotowano zestawienie i porównanie uprawnień przyznanych przedstawicielom krajowym w Eurojuście i przesłano do Rady w lipcu 2005 roku. Uważamy za niezwykle istotne 100

101 przyznanie wszystkim przedstawicielom krajowym podobnych uprawnień. Przyczyni się to, między innymi, do ujednolicenia podejścia i wydajności w prowadzeniu spraw. W Sprawozdaniu za rok 2004 nakreśliliśmy zadania na rok 2005, a w Rozdziale 7 dokonaliśmy oceny i analizy naszej działalności w odniesieniu do tych zadań. Ogromna większość zadań wykonana została przynajmniej częściowo. Realizacja niektórych z nich będzie kontynuowana w nadchodzącym roku. Nasze zadania na rok 2006 podaliśmy w Rozdziale 8. Struktura personelu administracyjnego Eurojustu cały czas się rozwija, a etaty obsadzane są zgodnie z założeniami i wykazem etatów zatwierdzonymi przez Kolegium, Parlament Europejski i Radę. W Sprawozdaniu za 2004 rok wyraziliśmy rozczarowanie, że nie zdołaliśmy zakończyć negocjacji związanych z 1) Umową o Siedzibie, aby sformalizować nasz status jako organizacji i status Kolegium i personelu Eurojustu pracującego w Hadze; oraz 2) Umową Najmu, aby uregulować z holenderskimi gospodarzami kwestie zajmowanych przez nas budynków biurowych. Negocjacje dotyczące obydwu umów zostały zakończone w grudniu 2005 roku, a oficjalne dokumenty powinny zostać podpisane na początku 2006 roku. W 2005 roku nasz sąsiad, Międzynarodowy Trybunał Karny (ICC) wywierał nieco nacisku na Eurojust przez swoją stałą ekspansję. Jesteśmy bardzo zadowoleni z naszej obecnej siedziby, a zwłaszcza z infrastruktury konferencyjnej zapewnionej przez naszych holenderskich gospodarzy. Wzrost liczby spraw, powiększanie się personelu oraz poszerzenie UE oznaczało, że nie mogliśmy zgodzić się na sugestie oddania ICC części naszej przestrzeni biurowej. Nasze stanowisko zostało potwierdzone, i, jak sądzimy, zaakceptowane, przez delegację wyznaczoną przez Komitet Państw-Stron ONZ, która spotkała się z Prezydencją Eurojustu w grudniu 2005 roku. Odbyliśmy kilka nieformalnych rozmów z organami holenderskimi, mających na celu określenie wykonalności adaptacji planowanej nowej siedziby dla Europolu, której ukończenie planowane jest na 2009 rok, tak by pomieściła ona również Eurojust. Zarówno Eurojust, jak i Europol przychyliły się do możliwości umieszczenia obydwu instytucji w tym samym miejscu, gdyż taki układ przyniósłby oczywiste korzyści. Niestety, na przeszkodzie stanęły ograniczenia związane z planowaniem, zaawansowane prace nad przygotowaniami nowej siedziby Europolu oraz koszty. Podkreśliliśmy w rozmowach, że przyszła siedziba Eurojustu powinna zostać zlokalizowana jak najbliżej Europolu. 101

102 1 1 Z A Ł Ą C Z N I K I ZAŁĄCZNIK I Przedstawiciele krajowi Michael Kennedy pełni funkcję Przewodniczącego Kolegium i przedstawiciela krajowego dla Wlk. Brytanii. Posiada ponad 20-letnie doświadczenie w zawodzie prokuratora. Pracując w Prokuratorze Królewskiej, m.in. na stanowisku naczelnika Wydziału Międzynarodowego ds. Pomocy Prawnej i Ekstradycji, prowadził wiele poważnych spraw. Zanim dołączył do Eurojustu był Naczelnym Prokuratorem Królewskim w Sussex w Anglii. Ulrike Haberl-Schwarz jest przedstawicielem krajowym Austrii i Wiceprzewodniczącą. Karierę zawodową zaczęła w 1990 jako sędzia w Salzburgu. Rozpatrując przez sześć lat jako sędzia śledczy poważne sprawy związane z przestępstwami gospodarczymi i finansowymi, zdobyła doświadczenie zarówno w zakresie współpracy międzynarodowej, jak i przestępczości zorganizowanej. Do Eurojustu dołączyła w styczniu 2003 roku. W styczniu 2004 została wybrana na stanowisko Wiceprzewodniczącej. Roelof-Jan Manschot jest przedstawicielem krajowym Holandii i Wiceprzewodniczącym. Ma ponad 30-letnie doświadczenie w zawodzie prokuratora. Od 1985 roku pełnił funkcję naczelnego prokuratora przy Sądzie Apelacyjnym w Amsterdamie, gdzie zajmował się przede wszystkim przestępczością zorganizowaną i finansową. W 1995 roku został mianowany na stanowisko Prokuratora Generalnego, a do Eurojustu dołączył w czerwcu 2001 roku. We wrześniu 2004 roku został wybrany na stanowisko Wiceprzewodniczącego. Michèle Coninsx jest przedstawicielem krajowym Belgii. Ma ponad 15-letnie doświadczenie w zawodzie prokuratora. Przez dziewięć lat pracowała dla Międzynarodowej Organizacji Lotnictwa Cywilnego, gdzie odpowiadała za działania antyterrorystyczne w zakresie sabotażu i porwań. Zanim dołączyła do Eurojustu pełniła funkcję Prokuratora Krajowego w Belgii, zajmując się terroryzmem i przestępczością zorganizowaną. Pavel Zeman jest przedstawicielem krajowym Republiki Czeskiej. Pełni funkcje prokuratora w Prokuraturze Generalnej w Brnie. Zanim został mianowany przedstawicielem krajowym w Eurojuście, pracował w wydziale Międzynarodowym Prokuratury Generalnej, gdzie zajmował się sprawami międzynarodowej pomocy prawnej. Johan Reimann jest przedstawicielem krajowym Danii. Przez 25 lat pracował dla duńskiego wymiaru sprawiedliwości, pełniąc funkcję między innymi prokuratora nadzorującego prokuratorów okręgowych w Kopenhadze i na Zelandii, szefa biura policji w Ministerstwie Sprawiedliwości oraz rewizora kontroli wewnętrznej w policji. Przed podjęciem pracy w Eurojuście pełnił funkcję zastępcy stałego sekretarza w Ministerstwie Sprawiedliwości, gdzie odpowiedzialny był za ogólne zarządzanie budżetem i personelem duńskiej policji i organów ścigania. 102

103 Hermann von Langsdorff jest przedstawicielem krajowym Niemiec. Ma ponad 30-letnie doświadczenie jako sędzia i prokurator. Przed podjęciem funkcji przedstawiciela krajowego Niemiec pracował jako Prokurator Federalny, zajmując się sprawami związanymi z terroryzmem i szpiegostwem. Raivo Sepp jest przedstawicielem krajowym Estonii. Ma 15-letnie doświadczenie w organach wymiaru sprawiedliwości. Karierę zawodową rozpoczynał w prokuraturze jako śledczy. Pracował na stanowisku dyrektora Biura Postępowania Przygotowawczego, następnie pełnił funkcję szefa policji w okręgu oraz zastępcy naczelnego dyrektora Komendy Głównej Policji. Przez pięć lat był Prokuratorem Generalnym Estonii. Lampros Patsavellas jest przedstawicielem krajowym Grecji. Przez pięć lat pracował w prywatnej kancelarii jako radca prawny, zanim w 1997 roku podjął pracę w organach ścigania. Pełnił funkcję zastępcy prokuratora na Korfu i w Atenach. Przez dwa lata prowadził zajęcia z prawa karnego w specjalistycznej Szkole Policyjnej w Atenach. Był przedstawicielem Grecji podczas Konwencji ONZ dotyczącej prawa karnego w zakresie korupcji w Wiedniu oraz w Radzie Europy (grupa przeciw korupcji GRECO). W 2003 roku był członkiem Prezydencji Greckiej UE w Grupie Roboczej ds. Prawa Karnego w Brukseli. Zanim został powołany do Eurojustu w czerwcu 2005 roku, był Kierownikiem Działu zajmującego się systemami przetwarzania informacji w Prokuraturze przy Sądzie Pierwszej Instancji w Atenach. Ruben Jiménez Fernández jest przedstawicielem krajowym Hiszpanii. W 1973 roku został powołany na stanowisko sędziego śledczego. W 1996 roku został mianowany członkiem Rady Generalnej Sądownictwa Hiszpańskiego i pełnił tę funkcję przez 6 lat. Na tym stanowisku odpowiedzialny był za organizację EJN w Hiszpanii. François Falletti jest przedstawicielem krajowym Francji. Ma 27-letnie doświadczenie prokuratora, pełniąc m.in. funkcję Directeur des affaires criminelles et des graces w latach we francuskim Ministerstwie Sprawiedliwości, zanim został Naczelnym Prokuratorem Sądu Apelacyjnego w Lyonie, gdzie pracował do września 2004 roku, kiedy to dołączył do Eurojustu. Na swoich poprzednich stanowiskach zajmował się bardzo szerokim zakresem spraw, zwłaszcza kwestiami związanymi z przestępstwami gospodarczymi i międzynarodową pomocą prawną. Zaangażowany był również w działalność różnorodnych organizacji prokuratorów na poziomie zarówno europejskim, jak i międzynarodowym. Jarlath Spellman jest przedstawicielem krajowym Irlandii. W 1992 roku został przyjęty do irlandzkiej palestry i przez wiele lat praktykował jako adwokat. Pracował jako doradca w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych w Prokuraturze Generalnej. W 2001 roku został mianowany na stanowisko specjalisty w Biurze Dyrektora Prokuratury. Posiada doświadczenie w ściganiu szerokiego zakresu poważnych przestępstw oraz w wykonywaniu miedzynarodowej pomocy prawnej i ekstradycji. 103

104 Cesare Martellino jest przedstawicielem krajowym Włoch. Karierę zawodową rozpoczął jako prokurator w 1969 roku. Do roku 1988 pracował jako zastępca prokuratora w Rzymie, a później jako Naczelny Prokurator w Terni. W swojej pracy zawodowej zajmował się drażliwymi sprawami dotyczącymi przestępczości zorganizowanej, korupcji, zabójstw i porwań. Obecnie pełni również we Włoszech ważną funkcję sędziego w dziedzinie przestępstw związanych ze sportem. Katerina Loizou jest przedstawicielem krajowym Cypru. Pracowała w prywatnej kancelarii jako radca prawny zanim w 2002 roku podjęła pracę w Prokuraturze Generalnej. Pełniła funkcję radcy prawnego dla Republiki Nikozji, zanim została powołana do Eurojustu we wrześniu 2004 roku. Gunãrs Bundzis jest przedstawicielem krajowym Łotwy. Ma 11-letnie doświadczenie w zawodzie prokuratora. Zanim podjął pracę w organach prokuratorskich, pracował przez kilka lat w policji kryminalnej. Pracę w Prokuraturze Generalnej rozpoczął od stanowiska starszego asystenta. Następnie został mianowany Naczelnym Prokuratorem w jednym z okręgów na Łotwie. Pracował jako Naczelny Prokurator w Prokuraturze Generalnej w dziale metodologicznym, a później w dziale współpracy międzynarodowej, zajmując się współpracą w sprawach karnych związanych z ekstradycją, przekazywaniem postępowania i osób skazanych oraz pomocą prawną. Rolandas Tilindis jest przedstawicielem krajowym Litwy. Karierę zawodową rozpoczął w 1991 roku jako śledczy w Wydziałach Śledczych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz Prokuraturze Generalnej Litwy. W 1995 roku został mianowany prokuratorem w Dziale ds. Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji w Prokuraturze Generalnej i zajmował się drażliwymi sprawami o szerokim oddźwięku publicznym, związanymi również z międzynarodową przestępczością zorganizowaną. Zanim dołączył do Eurojustu w maju 2004 roku, pełnił funkcje punktu kontaktowego dla Prokuratury. Georges Heisbourg jest przedstawicielem krajowym Luksemburga. Od 1976 pracuje w wymiarze sprawiedliwości w Luksemburgu. Przez ponad 20 lat pracował jako prokurator. W 1993 roku został mianowany zastępcą prokuratora naczelnego i szefem wydziału do spraw przestępczości zorganizowanej, odpowiedzialnym za sprawy związane z praniem pieniędzy oraz za międzynarodową współpracę organów wymiaru sprawiedliwości. Ilona Lévai jest przedstawicielem krajowym Węgier. Jest prokuratorem, a w swojej ponad 25-letniej karierze zawodowej zdobywała doświadczenie na wszystkich szczeblach organów ścigania. Od 1990 roku pracuje w Prokuraturze Generalnej Węgier. Zanim dołączyła do Eurojustu, była przez sześć lat Dyrektorem Generalnym ds. Międzynarodowych i Europejskich. Odpowiadała, między innymi, za przygotowania krajowych organów prokuratorskich do przystąpienia do UE. W 2003 roku została odznaczona Krzyżem Zasługi przez Prezydenta Węgier. 104

105 Donatella Frendo Dimech jest przedstawicielem krajowym Malty. W 1997 roku zaczęła pracę jako prokurator w Prokuraturze Generalnej, a od 2000 roku zajmuje się sprawami związanymi z praniem pieniędzy, a także międzynarodową współpracą sądowniczą i ekstradycją. Jako starszy doradca Republiki Malty pełni także funkcję maltańskiego punktu kontaktowego w Europejskiej Sieci Sądowniczej. Mariusz Skowroński jest przedstawicielem krajowym Polski. Ma ponad 20-letnie doświadczenie jako prokurator na różnych szczeblach organów prokuratorskich w Polsce. Zajmował się sprawami związanymi z korupcją i przestępczością zorganizowaną w Wydziale Nadzoru nad Postępowaniem Przygotowawczym i w Wydziale Postępowania Sądowego Prokuratury Apelacyjnej w Łodzi. W 1996 roku został powołany na stanowisko prokuratora w Biurze ds. Przestępczości Zorganizowanej w Prokuraturze Krajowej w Ministerstwie Sprawiedliwości. Zanim dołączył do Eurojustu, w latach był krajowym koordynatorem i przewodniczącym delegacji polskiej podczas negocjacji dwóch Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko Transgranicznej Przestępczości Zorganizowanej i Protokołów dodatkowych oraz Konwencji przeciwko Korupcji. Z ramienia Ministerstwa Sprawiedliwości był także odpowiedzialny za współpracę z biurem ONZ w Wiedniu, zajmującym się przestępczością zorganizowaną i biurem ONZ w Nowym Jorku, zajmującym się nielegalnym handlem i przemytem broni i materiałów wybuchowych. José Luis Lopes da Mota jest przedstawicielem krajowym Portugalii. Ma ponad 25-letnie doświadczenie w wymiarze sprawiedliwości jako prokurator oraz asystent Prokuratora Generalnego Portugalii. Odpowiadał za sprawy związane z zarządzaniem organami prokuratorskimi na szczeblu krajowym oraz za współpracę międzynarodową. Był wykładowcą w portugalskiej krajowej szkole dla sędziów oraz zastępcą Ministra Sprawiedliwości, odpowiedzialnym za szeroki zakres spraw, w tym za kwestie europejskie. Malči Gabrijelčič jest przedstawicielem krajowym Słowenii. Ma ponad 20-letnie doświadczenie jako prokurator krajowy pierwszego stopnia w organach ścigania. Jako wysoki funkcjonariusz krajowych organów prokuratorskich pracowała w Prokuraturze Okręgowej w Novej Goricy, gdzie zajmowała się przestępczością gospodarczą. W 1997 roku została mianowana Naczelnikiem Prokuratury. Peter Paluda jest przedstawicielem krajowym Republiki Słowackiej. Przepracował 22 lata w słowackim wymiarze sprawiedliwości. Ma 12-letnie doświadczenie jako prokurator. Do 1987 roku pracował w Prokuraturze Okręgowej i Rejonowej w Bańskiej Bystrzycy w Słowacji Środkowej. Od 1987 roku do maja 1997 roku pracował dla Prokuratury Generalnej w Bratysławie. W momencie powołania na stanowisko w Eurojuście był sędzią Sądu Najwyższego Republiki Słowackiej, zajmującym się sprawami karnymi. Maarit Loimukoski jest przedstawicielem krajowym Finlandii. Ma ponad 15-letnie doświadczenie jako prokurator okręgowy w Helsinkach. W 1999 roku została mianowana przez Prokuratora Generalnego na stanowisko Prokuratora Krajowego specjalizującego się w przestępczości zorganizowanej. Przed powołaniem do pracy w Eurojuście pracowała w Sekretariacie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu i jako doradca w Stałym Przedstawicielstwie UE w Brukseli, gdzie zajmowała się sprawami współpracy organów wymiaru sprawiedliwości. 105

106 Solveig Wollstad jest przedstawicielem krajowym Szwecji. Ma ponad 15-letnie doświadczenie jako prokurator zajmujący się, między innymi, przestępczością zorganizowaną w zakresie handlu narkotykami oraz innych poważnych przestępstw. Zanim została przedstawicielem krajowym Szwecji, była Prokuratorem Naczelnym i szefem międzynarodowego wydziału Prokuratury w Linköping w Szwecji. Pełniła również funkcję szwedzkiego punktu kontaktowego EJN. Zastępcy Jürgen Kapplinghaus jest zastępcą przedstawiciela krajowego Niemiec. Ma ponad 29-letnie doświadczenie na różnych szczeblach organów prokuratorskich. Od 1975 do 1989 roku pracował jako prokurator na szczeblu lokalnym, a następne 10 lat spędził w Prokuraturze Generalnej. W latach został oddelegowany do Ministerstwa Sprawiedliwości w Północnej Nadrenii Westfalii. Przez ponad 15 lat specjalizował się w międzynarodowej pomocy prawnej i zwalczaniu przestępczości zorganizowanej. Zanim w 2001 roku dołączył do Eurojustu, był Kierownikiem Departamentu w Ministerstwie odpowiedzialnym za pomoc prawną i sprawy związane z ekstradycją. Jean-Francois Bohnert jest zastępcą przedstawiciela krajowego Francji. Ma ponad 19-letnie doświadczenie we francuskim wymiarze sprawiedliwości. Karierę rozpoczął jako prokurator w Strasburgu, a następnie pracował jako sędzia śledczy we francuskim sądzie wojskowym w Niemczech. Później przez prawie pięć lat był francuskim sędzią łącznikowym w Niemczech, najpierw w Bonn, a później w Berlinie. Carmen Manfredda jest zastępcą przedstawiciela krajowego Włoch. Ma 30-letnie doświadczenie w walce z przestępczością zorganizowaną. Zanim przystąpiła do Eurojustu, pracowała jako prokurator w Mediolanie, a następnie jako naczelny prokurator w Vigevano. Jolien Kuitert jest zastępcą przedstawiciela krajowego Holandii. Jest prokuratorem w Prokuraturze Krajowej Holandii, gdzie zajmuje się współpracą międzynarodową w zakresie zwalczania przestępczości zorganizowanej. Pełni także funkcje punktu kontaktowego Prokuratury dla Europejskiej Sieci Sądoweniczej. 106

107 António Luis Santos Alves jest zastępcą przedstawiciela krajowego Portugalii. Ma ponad 15-letnie doświadczenie na różnych szczeblach organów prokuratorskich. W latach był Inspektorem Generalnym ds. Środowiska, od 2003 roku do maja 2004 roku pełnił funkcje doradcy w Stałym Przedstawicielstwie Portugalii przy Unii Europejskiej. Sanna Palo jest zastępcą przedstawiciela krajowego Finlandii. Jest funkcjonariuszem policji fińskiej z wykształceniem prawniczym. Przez dwa lata była sekretarzem prawnym w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, a przez rok pełniła w Helsinkach funkcję sędziego w sądzie karnym. W Helsinkach również cztery lata pracowała w fińskim Krajowym Biurze Śledczym, zajmując się sprawami pomocy prawnej. Annette von Sydow jest zastępcą przedstawiciela krajowego Szwecji od 1 września 2005 roku. Od trzydziestu lat jest prokuratorem. Pracując w Biurze ds. Przestępczości Gospodarczej specjalizowała się w poważnych przestępstwach gospodarczych. Pracowała dla Rady Europy biorąc udział w zwalczaniu korupcji w Albanii i pomagała w szkoleniu prokuratorów i sędziów w krajach bałtyckich. Spędziła także rok w Gruzji pracując w Misji Rządów Prawa, założonej przez UE. Ma kilkuletnie doświadczenie we współpracy międzynarodowej jako prokurator naczelny w Prokuraturze Generalnej Szwecji. Rajka Vlahovic jest zastępcą przedstawiciela krajowego Wlk. Brytanii. Ma 12-letnie doświadczenie jako prokurator w Londynie oraz prokurator przy Sądzie Najwyższym. W Prokuraturze Królewskiej zajmowała się szerokim wachlarzem poważnych spraw, łącznie z przestępstwami wojennymi. Zanim podjęła pracę w Eurojuście, pracowała w Królewskim Urzędzie Ceł, gdzie odpowiadała za międzynarodową pomoc prawną i sprawy związane z ekstradycją. Asystenci Susanne Stotz jest asystentką przedstawiciela krajowego Niemiec. Od 1999 roku pracowała dla sądownictwa niemieckiego w Bawarii, gdzie rozpoczęła karierę jako prokurator. Po czterech latach w departamencie przestępczości gospodarczej i finansowej w 2003 roku została cz;onkiem sądu przysięgłych, rozpatrującego sprawy przestępstw zagrożonych karą śmierci. Pracując w północno-zachodniej Bawarii, w sąsiedztwie krajów Europy Wschodniej, miała styczność z wieloma sprawami dotyczącymi pomocy prawnej oraz współpracy dwustronnej, zwłaszcza z kolegami z Republiki Czeskiej. Od stycznia 2005 roku pracuje w przedstawicielstwie Niemiec w Eurojuście. 107

108 Anne Delahaie jest asystentką przedstawiciela krajowego Francji. Od 1979 roku zdobywała doświadczenie w Ministerstwie Sprawiedliwości, a w 1986 roku ukończyła studia prawnicze. W Ministerstwie Sprawiedliwości zajmowała się międzynarodową współpracą sądowniczą w sprawach karnych oraz wielostronnymi negocjacjami (Schengen, UE, Rada Europy oraz ONZ). Od 2001 roku jest asystentką przedstawiciela krajowego Francji w Eurojuście. Ann den Bieman jest asystentką przedstawiciela krajowego Wlk. Brytanii. Od 1996 roku jest prokuratorem w szkockiej Prokuraturze Podatkowej. W marcu 2000 roku została oddelegowana do Holandii jako jeden z prokuratorów uczestniczących w procesie w sprawie Lockerbie. Następnie dołączyła do Eurojustu, gdzie pracuje jako asystentka przedstawiciela krajowego Wlk. Brytanii. Prokurator łącznikowy Knut H. Kallerud jest norweskim prokuratorem łącznikowym przy Eurojuście. Przed oddelegowaniem do Eurojustu pracował w Ministerstwie Sprawiedliwości jako asystent sędziego i przez osiem lat jako prawnik w prywatnej kancelarii, najczęściej występując jako obrońca. Przez ostatnie 11 lat pracował na wyższych stanowiskach w Biurze Dyrektora Prokuratury Norwegii. Nadal pełni w nim funkcję wyższego rangą prokuratora. Jest także punktem kontaktowym Europejskiej Sieci Sądowniczej. Dyrektor administracyjny Ernst Merz, ukończył studia prawnicze w 1981 roku i został mianowany oraz pracował jako sędzia w Niemczech do 1987 roku. Następnie został oddelegowany do Ministerstwa Sprawiedliwości w Nadrenii-Palatynacie i w Turyngii. W latach pełnił funkcję dyrektora Akademii Prawa Europejskiego (ERA) w Trewirze. W 2000 roku został powołany na stanowisko Przewodniczącego Sądu Społecznego w Koblencji, oraz pełnił funkcję Sekretarza Generalnego Europejskiej Sieci Kształcenia Sędziów. W maju 2002 roku został tymczasowym dyrektorem administracyjnym Eurojustu, a we wrześniu 2002 roku powołano go na stanowisko dyrektora administracyjnego. 108

109 ZAŁĄCZNIK II PRZESZKODY NAPOTYKANE PODCZAS PROWADZENIA SPRAW Głównym zadaniem Eurojustu jest usuwanie przeszkód w prowadzeniu określonych spraw operacyjnych. Zatem niezwykle ważne jest nieustanne identyfikowanie i rozwiązywanie problemów oraz pokonywanie przeszkód pojawiających się w związku ze sprawami zgłaszanymi do Eurojustu tak, aby ich prowadzenie było efektywne i zakończone powodzeniem. W 2005 roku Kolegium przygotowało w oparciu o informacje zebrane wśród przedstawicieli krajowych, ich zastępców i asystentów, następujący katalog problemów i przeszkód. Kolejność nie odzwierciedla ich hierarchii. Przeszkody związane ze zgłaszaniem spraw do Eurojustu Problemy związane z motywacją do skorzystania z pomocy Eurojustu Wielostronne i transgraniczne podejście do śledztwa i postępowania wymaga nakładów finansowych i odpowiednich zasobów ludzkich. Dla policji i prokuratorów łatwiej i taniej jest zajmować się tylko krajowymi przestępstwami i przestępcami znajdującymi się na ich obszarze. Często przełożeni nie pochwalają ani nie zachęcają do stosowania podejścia transgranicznego. Nowa polityka Eurojustu pokrywania kosztów podróży i zakwaterowania praktyków uczestniczących w spotkaniach koordynacyjnych być może przyczyni się do złagodzenia tego problemu, a także podniesienia prestiżu przedstawiciela krajowego, ale tylko w bardzo ograniczonym zakresie. Krajowa policja i organy prokuratorskie wyznaczając swe cele i zadania, nie traktuje operacji transgranicznych i zapewnienia wsparcia innym państwom priorytetowo. Kiedy zestawia się osiągnięcia i cele, taka pomoc nie jest brana pod uwagę przy szacowaniu wydajności i rezultatów. Oznacza to, że działaniom tym przypisuje się niższą wartość i nadaje się im mniejsze znaczenie w porównaniu ze śledztwami i postępowaniami w sprawach krajowych i w odniesieniu do przestępców krajowych. Organy ścigania i wymiaru sprawiedliwości w większości krajów nie mają formalnego obowiązku zgłaszania poważnych przestępstw transgranicznych do Eurojustu, ani nawet informowania swoich przedstawicieli krajowych o takich sprawach. Obowiązek taki ujęty jest w przepisach prawnych lub administracyjnych kilku zaledwie państw, jako część procesu wdrażania Decyzji ustanawiającej Eurojust. Problemy związane z gotowością organów krajowych do skorzystania z pomocy Eurojustu Wielu prokuratorów jeszcze nie uświadomiło sobie, że wszystkie sprawy związane z przestępczością zorganizowaną mają aspekt transgraniczny. Nadal traktują 109

110 przestępczość zorganizowaną jako zjawisko wewnętrzne i nie dostrzegają potrzeby skorzystania z usług Eurojustu. Nie postrzegają Eurojustu jako skutecznego narzędzia, służącego wykrywaniu powiązań ze śledztwami i postępowaniami w innych krajach, których organy z kolei mogłyby być w stanie udzielić pomocy w prowadzeniu ich spraw. Organy centralne w niektórych Państwach Członkowskich nie są zainteresowane zaangażowaniem się w działania Eurojustu. Wolą wykorzystywać stare, tradycyjne kanały komunikacji z innymi organami centralnymi w Państwach Członkowskich. Niektórzy policjanci i prokuratorzy na szczeblu lokalnym wolą raczej kontakty dwustronne, nawet w sprawach wielostronnych, niż wykorzystanie instytucji takich jak Eurojust w transgranicznej współpracy w sprawach karnych. Wąska specjalizacja prokuratorów w niektórych krajach oznacza, że zajmują się oni tylko krajową pomocą prawną lub krajowymi śledztwami czy też postępowaniami, co czasem prowadzi do niskiej jakości wniosków, a także opóźnień, oraz stanowi przeszkodę na drodze do włączania Eurojustu na wczesnym etapie postępowania. W Państwach Członkowskich, które zdecydowały się na takie rozwiązanie, punkt kontaktowy (punkty kontaktowe) Eurojustu (przedstawiciel krajowy w cieniu ) w kraju również może być czynnikiem ograniczającym dopływ, ponieważ osoba ta dokonuje pierwszej selekcji odpowiednich spraw, które przesłane zostaną do przedstawiciela krajowego w Eurojuście. Problemy związane z poziomem wiedzy o Eurojuście Niektóre organy krajowe nie posiadają dostatecznej wiedzy na temat Eurojustu i możliwości, jakie organizacja ta oferuje we wzmacnianiu współpracy transgranicznej. Niektórzy prokuratorzy nie mają żadnego albo mają bardzo małe doświadczenie w korzystaniu z pomocy Eurojustu i dlatego niechętnie rozważają taką możliwość. W niektórych krajach Eurojust nie jest ani oficjalnie uznawany w krajowym prawie karnym ani w instrukcjach lub wytycznych administracyjnych dla prokuratorów i policji. Utrudnia to uświadamianie prokuratorom potrzeby korzystania z pośrednictwa Eurojustu. Niektórzy przedstawiciele krajowi nie ustanowili jeszcze wystarczająco sprawnej sieci kontaktów z policją i prokuratorami w ich krajach. 110

111 Problemy związane z rolą przedstawicieli krajowych Okazało się, że dla Eurojustu trudne jest generowanie własnych spraw. Przedstawiciele krajowi niechętnie podejmują czynności sprzeczne z życzeniami ich organów krajowych. Jako utratę twarzy traktuje się konieczność wniesienia formalnego wniosku z art. 6 lub 7 Decyzji ustanawiającej Eurojust do organów krajowych niechętnych zgłoszeniu sprawy. Jest jeszcze jeden czynnik: do pewnego stopnia przedstawiciele krajowi czują się i działają bardziej jak ambasadorzy ich krajowych organów niż propagatorzy idei współpracy transgranicznej w sprawach karnych. Przeszkody związane z prowadzeniem spraw Problemy prawne Późne lub nieprawidłowe wdrożenie instrumentów prawnych przez organy krajowe utrudnia prowadzenie spraw i powoduje, że osiągnięcie ewentualnych rezultatów nie jest pewne (np. Konwencja z 2000 r., ENA, JITs). Różnice w systemach prawnych Państw Członkowskich stwarzają potrzebę składania dodatkowych wniosków o pomoc prawną lub nanoszenia poprawek we wnioskach już wydanych, a to z kolei zwiększa biurokrację i powoduje opóźnienia. Problemy związane z organami krajowymi W niektórych krajach współpraca pomiędzy (niektórymi) organami krajowymi i przedstawicielem krajowym nie zawsze jest efektywna. Pojawiają się także problemy w interakcjach wewnętrznych oraz stosunkach pomiędzy organami krajowymi. W niektórych krajach wnioski o pomoc prawną giną dość regularnie, np. w Hiszpanii. Organy w niektórych krajach potrzebują niezwykle dużo czasu na wykonanie pomocy prawnej, np. w Wlk. Brytanii lub Hiszpanii. Jakość tłumaczenia wniosków o pomoc prawną pozostawia często wiele do życzenia. 111

112 Problemy związane z uprawnieniami przedstawicieli krajowych Przedstawiciele krajowi nie mają bezpośredniej kontroli nad śledztwami i postępowaniami. Często nie mają możliwości monitorowania ani śledztwa ani postępowania przygotowawczego, a zatem nie mają możliwości przyczynienia się do promowania podejścia transgranicznego w podejmowaniu decyzji na tym etapie. Wnioski w wielu sprawach wpływają tak późno, że trudno jest udzielić skutecznego wsparcia w prowadzeniu sprawy. Wielu przedstawicieli krajowych może tylko przekazywać wnioski. Nie mają uprawnień do podejmowania decyzji w ich przedmiocie. W rezultacie możliwości prowadzenia spraw i osiągania rezultatów zależą od przychylności i dobrej woli organów krajowych. Uprawnienia przedstawicieli krajowych są zróżnicowane, co sprawia, że trudno być pewnym, jakiego typu pomocy można oczekiwać. Problemy związane z funkcjonowaniem przedstawiciela krajowego w Eurojuście Wnioski organów krajowych o pomoc są często zbyt ograniczone, np. dwustronne wnioski o pomoc prawną są często składane nawet w sprawach wielostronnych. Przedstawiciele krajowi powinni przejawiać inicjatywę w takich przypadkach i zorganizować spotkanie koordynacyjne dla przedstawicieli wszystkich państw, nawet jeśli nie wnioskuje się o ich obecność. Decyzja ustanawiająca Eurojust wymaga, żeby komunikacja odbywała się wyłącznie przez przedstawicieli krajowych. W praktyce wykorzystuje się wiele kanałów komunikacyjnych: tradycyjne, Europol, Interpol, sędziów łącznikowych i bezpośrednie. Przedstawiciele krajowi marnują czas śledząc różne kanały przepływu informacji, a ta starta czasu tworzy też przeszkodę w dostarczaniu informacji zwrotnej, gdyż inne kanały wykonują funkcję kanału Eurojustu. Przedstawiciele krajowi powinni częściej korzystać z uprawnień wynikających z art. 6 i 7 wysuwając formalne wnioski do organów, które niechętnie lub wolno wykonują pomoc prawną. Przedstawiciel krajowy nie powinien działać jak ambasador swoich organów krajowych, ale raczej jako przedstawiciel Eurojustu. 112

113 Przedstawiciele krajowi otrzymują zbyt małe wsparcie przy prowadzeniu spraw. Potrzebują asystentów, doradców prawnych i usług tłumaczy, zarówno w pracy nad sprawami, jak i by spełnić wymogi CMS. Dla przedstawicieli krajowych bez zastępców lub asystentów czas spędzony poza Hagą w związku z urlopem, kontaktami z organami krajowymi, seminariami i spotkaniami stanowi przeszkodę dla szybkiego i skutecznego załatwiania spraw. Problemy związane z otrzymywaniem informacji zwrotnej Brak informacji zwrotnej stanowi duży problem. W wielu przypadkach przedstawiciel krajowy musi kilkakrotnie zwracać się o informację zwrotną ze swoich organów krajowych, zamiast otrzymywać ją automatycznie. Organy krajowe mają tendencje do zapominania o konieczności współpracy z Eurojustem, kiedy już wykona się ich wniosek o pomoc. Organy krajowe dysponują niewielką ilością czasu i nakładów, co sprawia, że dostarczanie informacji zwrotnej odkładają na dalszy plan. Informacja zwrotna ogranicza się do wykonania wniosku, nie jest podawany ogólny wynik sprawy ani informacja o innych międzynarodowych wnioskach o pomoc prawną w tej sprawie. Przedstawiciele krajowi sami zapominają dostarczyć informacji zwrotnej, na przykład wnioskującemu przedstawicielowi krajowemu. 113

114 ZAŁACZNIK III BADANIE ZADOWOLENIA KORZYSTAJĄCYCH Z POMOCY EUROJUSTU W 2005 roku Kolegium przeprowadziło amatorskie badanie zadowolenia organów korzystających z pomocy Eurojustu w bardzo ograniczonym zakresie, zadając szereg pytań na temat spraw organom we wnioskujących Państwach Członkowskich. Celem była ocena postrzegania jakości i tempa załatwiania spraw i zidentyfikowanie możliwości wprowadzenia ewentualnych ulepszeń. W tym celu sekretarka Kolegium losowo wybrała 100 spraw, a przedstawiciele krajowi z wnioskujących Państw Członkowskich poproszeni zostali o zebranie od ich organów krajowych odpowiedzi na kilka prostych pytań dotyczących ich zadowolenia z pomocy Eurojustu. Chociaż większość pytań nie powinna była sprawić żadnych trudności, to jednak w niektórych przypadkach: a) nie otrzymano odpowiedzi, b) nie można było udzielić odpowiedzi, ponieważ sprawa była jeszcze w toku, lub c) niektóre odpowiedzi nie odnosiły się bezpośrednio do kwestionariusza. Łącznie otrzymano ponad 60 odpowiedzi. Z powodu ograniczonego odzewu nie jest możliwe opracowanie na podstawie badania danych statystycznych o większym znaczeniu, a sama metodologia zawiera w sobie element niepewności. Nawet jednak z tymi zastrzeżeniami i bez nadinterpretowania odpowiedzi, wyniki badania obrazują pewne trendencje. Jeśli chodzi o jakość wnioskowanej i otrzymanej pomocy: 50 respondentów (89 %) uznała ją za zadowalającą, a 6 respondentów (11 %) za niezadowalającą. W odniesieniu do okresu czasu, jaki upływa pomiędzy złożeniem wniosku do Eurojustu, a wykonaniem czynności we wnioskowanym kraju, obraz jest bardzo podobny, z 56 opiniami (88 %) pozytywnymi i 8 (12 %) negatywnymi. Jeśli chodzi o dostępność i wsparcie zapewniane przez Eurojust satysfakcja wydaje się być powszechna, z 93 % zadowolonych respondentów i tylko 7 % niezadowolonych. Co do tego, czy cele w poszczególnych sprawach zostały osiągnięte, sytuacja przedstawia się podobnie. W 54 sprawach cele zostały osiągnięte, a w 6 nie (odpowiednio 90 % i 10 %). Z radością przyjęliśmy fakt, że wszyscy respondenci stwierdzili, że na pewno (58) lub prawdopodobnie (4) skorzystaliby z pomocy Eurojustu ponownie. 114

115 Niemal połowa respondentów (25 z 58) nie udzieliła Eurojustowi informacji zwrotnej dotyczącej ich spraw. Liczba ta odzwierciedla doświadczenie przedstawicieli krajowych, którzy często napotykają trudności w otrzymywaniu konkretnej informacji o rezultatach wsparcia udzielonego przez Eurojust. Grupowanie wyników pod względem różnego typu udzielonego przez Eurojust wsparcia jest bezprzedmiotowe. Liczby są tak małe, że nie mają większego znaczenia. Dają się jednak zauważyć pewne tendencje. Zadowolenie zdaje się być powszechne. Konieczne są jeszcze pewne ulepszenia, ale ogólny stopień satysfakcji utrzymuje się na poziomie 90 %. Poziom zadowolenia nie ulega znaczniejszym zmianom w zależności od rodzaju wsparcia udzielonego przez Eurojust, w rodzaju koordynacji, współpracy, wymiany informacji czy też pomocy udzielonej organom krajowym. Różnica widoczna jest tylko w jednym przypadku, tj. wsparcia udzielanego w przypadku braku odpowiedzi na wniosek o pomoc prawną. Cel został osiągnięty tylko w dwóch z pięciu takich spraw. Możliwym powodem takiego stanu rzeczy jest fakt, że Eurojust czasami proszony jest o przyspieszenie wykonania wniosków o pomoc prawną, kiedy zawiodły wszystkie inne kanały, zatem często podejmuje się on zadania z góry skazanego na niepowodzenie. Jak już wspomnieliśmy, badanie to było tylko wstępną próbą oceny rezultatów działania Eurojustu. Należy przeprowadzić nowe, bardziej szczegółowe badanie, z nadzieją otrzymania bardziej precyzyjnych odpowiedzi, które będą mogły stać się podstawą przydatnej statystyki, którą z kolei będzie można wykorzystać do poprawy jakości wsparcia, jakiego dostarczamy w określonych okolicznościach, a także w sytuacjach ogólnych. 115

116 116 fot. Joannes Thuy, Eurojust 2006