Wstęp 4. 1 Struktura i rozwój Eurojustu 8. 2 Otoczenie prawne i partnerzy Analiza spraw Stosunki z organami krajowymi 46

Transkrypt

1 S p r a w o z d a n i e r o c z n e

2

3 S P I S T R E Ś C I Wstęp 4 1 Struktura i rozwój Eurojustu 8 2 Otoczenie prawne i partnerzy 12 3 Analiza spraw 22 4 Stosunki z organami krajowymi 46 5 Rozszerzenie UE i państwa trzecie 50 6 Administracja 54 7 Realizacja celów na 2004 rok 62 8 Cele Eurojustu na 2005 rok 66 9 Wnioski Załączniki 72

4 W S T Ę P Mam ogromną przyjemność przedstawić sprawozdanie roczne Eurojustu za 2004 rok. Jest to już nasze trzecie sprawozdanie. Opracowane zostało zgodnie z art. 32 ust. 1 decyzji ustanawiającej Eurojust, na mocy którego Przewodniczący, w imieniu Kolegium, przedstawia Radzie każdego roku pisemne sprawozdanie dotyczące działalności i zarządzania Eurojustem, w tym zarządzania budżetem. Mam przyjemność poinformować, że liczba spraw skierowanych do Kolegium w 2004 roku wzrosła w stosunku do liczby z roku 2003 o 27%, co odzwierciedla ciągłą tendencję wzrostową w zakresie analizowanych przez nas spraw. Liczba spraw w 2003 roku wzrosła o 50% w porównaniu z rokiem W 2004 roku odnotowano znaczny i imponujący 40-procentowy wzrost liczby kierowanych do Kolegium spraw wielostronnych, a także wzrost liczby spraw dotyczących poważnych i ciężkich przestępstw. Istotne jest, że w większości spraw wniosek o pomoc kierowano do Eurojustu na wczesnym etapie postępowania zawierającego elementy międzynarodowe. W takich przypadkach, Eurojust może zaoszczędzić zasoby i zwiększyć rzeczywistą wartość środków zaangażowanych w walkę z przestępczością. Wzrost liczby spraw i postęp przyjmujemy z zadowoleniem, lecz nie jesteśmy jeszcze całkowicie usatysfakcjonowani. Jesteśmy przekonani, że do Eurojustu mogłoby być kierowanych więcej spraw, gdyż w opinii Kolegium możliwości Eurojustu w zakresie analizy spraw nie są w pełni wykorzystane. Do Eurojustu nie wpływa wiele istotnych wielostronnych spraw, rozpatrywanych w Państwach Członkowskich. Sądzimy, że w przypadku wielu takich spraw udział Eurojustu mógłby okazać się bardzo korzystny. Kluczowym elementem naszej działalności jest rozpowszechnienie informacji o możliwościach Eurojustu w zakresie zwiększenia walki z zorganizowaną przestępczością transgraniczną. W sprawozdaniu rocznym za 2003 rok wyraziliśmy rozczarowanie faktem, że władze holenderskie nie zdołały ukończyć naszych sal konferencyjnych do końca roku, co w konsekwencji ograniczyło nasze możliwości działania. Prace nad większą salą konferencyjną zostały sfinalizowane pod koniec lutego, natomiast w grudniu oddano do użytku drugą specjalistyczną salę konferencyjną. Obiekty te są przedmiotem naszej dumy i bez wątpienia pomogą nam w osiąganiu wyznaczonych celów. Mieliśmy możliwość zorganizowania wielu owocnych seminariów strategicznych poświęconych istotnym sprawom, w tym także nowym aspektom prowadzenia postępowań dotyczących przestępczości zorganizowanej. Tematyka naszych seminariów obejmowała działalność terrorystyczną, handel ludźmi, dostawy niejawnie kontrolowane w przypadku transgranicznego handlu narkotykami, stosunki z sędziami łącznikowymi oraz oszustwa karuzelowe związane z podatkiem VAT. Udało nam się ponownie zorganizować owocne spotkania z ekspertami ds. terroryzmu, zdołaliśmy również utworzyć sieć wyspecjalizowanych funkcjonariuszy w całej Europie. 4

5 Oprócz wspomnianych seminariów strategicznych, w dniach 25 i 26 października zorganizowaliśmy w Pradze nasze doroczne seminarium dla praktyków, poświęcone praktycznym aspektom Europejskiego Nakazu Aresztowania. Odbyliśmy również w sumie 52 spotkania mające ułatwić współpracę oraz służące koordynacji działań w określonych sprawach. Bardziej szczegółową analizę tych spraw oraz seminariów strategicznych przedstawiono w niniejszym sprawozdaniu, w rozdziale poświęconym analizie spraw. Eurojust kontynuował działania w celu nawiązania współpracy z wieloma organami. W czerwcu, po uzyskaniu uprzednio zatwierdzenia przez Radę, podpisaliśmy z dyrektorem Europolu, Jürgenem Storbeckiem, formalną umowę między Eurojustem a Europolem. Nasze stosunki z Europolem nadal się zacieśniają. W listopadzie mieliśmy wraz z Europolem przyjemność pomóc w ustanowieniu pierwszego wspólnego zespołu dochodzeniowo-śledczego, złożonego z organów śledczych Holandii i Zjednoczonego Królestwa, współpracujących ze sobą w sprawie dotyczącej handlu narkotykami. Zakończyliśmy negocjacje z Norwegią, mające na celu podpisanie pierwszej formalnej umowy z państwem spoza Unii Europejskiej. Umowa została zatwierdzona przez Radę na początku 2005 roku. Negocjacje z Rumunią są na zaawansowanym etapie i w pierwszym półroczu 2005 roku mamy nadzieję podpisać drugą formalną umowę. Nasza sieć punktów kontaktowych cały czas się rozrasta. Punkty kontaktowe ustanowiło kilka państw w zachodnich Bałkanach oraz Ukraina. Pozytywne wyniki przynoszą regularne kontakty przedstawicieli krajowych z punktem kontaktowym w Rosji, utrzymywane w następstwie wizyty złożonej nam przez jego przedstawicieli w marcu 2004 roku. Przeprowadzono wstępne negocjacje z izraelskim Ministerstwem Sprawiedliwości i mamy nadzieję, że doprowadzą one do ustanowienia punktu kontaktowego na początku 2005 roku. Jednym z największych osiągnięć w 2004 roku było opracowanie przez członków Kolegium, we współpracy z inspektorem ochrony danych, projektu naszego Regulaminu Przetwarzania i Ochrony Danych Osobowych. Projekt został jednogłośnie zatwierdzony przez Kolegium. Po zatwierdzeniu przez niezależny Wspólny Organ Nadzorczy Eurojustu ds. Ochrony Danych, w październiku regulamin został przedłożony Radzie i na początku 2005 roku został przez nią zatwierdzony. W niektórych Państwach Członkowskich, i bynajmniej nie tylko w tych, które przystąpiły do Unii Europejskiej w maju 2004 roku, nadal istnieje potrzeba zmiany ustawodawstwa. Nie dotrzymały one również terminu wdrożenia przepisów decyzji ustanawiającej Eurojust. Niezwykle istotne jest, aby wszyscy przedstawiciele krajowi mieli dostęp do wszystkich informacji niezbędnych w celu realizacji ich zadań. Do niektórych z nich wpłynęło bardzo niewiele spraw od właściwych organów krajowych; w naszym odczuciu jest to często spowodowane niewdrożeniem odpowiednich przepisów. Należy jasno i jednoznacznie określić uprawnienia wszystkich przedstawicieli krajowych; uprawnienia te muszą uzyskać jasne odzwierciedlenie w przepisach prawa poszczególnych 5

6 krajów. Status niektórych przedstawicieli krajowych wciąż nie jest jasno określony, w wyniku czego ich możliwości działania w rodzimych państwach są ograniczone. Kolegium wyraża zadowolenie z faktu, że Eurojust zajmuje istotne miejsce w Programie Haskim, ustalonym podczas Rady Europejskiej w listopadzie 2004 roku i opartym na konkluzjach Rady sformułowanych w 1999 roku w Tampere. Z przyjemnością stwierdzamy, że Program Haski często nawiązuje do Eurojustu, potwierdzając tym samym naszą rolę jako głównego podmiotu działającego w zakresie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych UE. Program jest ambitny i uczynimy wszystko, co w naszej mocy, aby sprostać jego oczekiwaniom. W 2004 roku pożegnaliśmy się z trzema przedstawicielami krajowymi, którzy wchodzili w skład Kolegium od czasu utworzenia PreEurojustu, czyli od 1 marca 2001 roku. Było nam bardzo przykro rozstawać się z wiceprzewodniczącym Kolegium i jednocześnie przedstawicielem krajowym Francji, Olivierem de Baynast, który we wrześniu został mianowany Prokuratorem Generalnym w Amiens. Latem opuścili nas także przedstawiciele krajowi z Irlandii i Finlandii, Micheál Mooney i Tuomas Oja, którzy powrócili do pracy w swoich rodzimych państwach. Olivierowi, Micheálowi i Tuomasowi życzymy wszystkiego najlepszego w dalszej karierze zawodowej i serdecznie witamy w Kolegium ich następców: Françoisa Fallettiego (z Francji), Jarlatha Spellmana (z Irlandii) oraz Maarit Loimukoski (z Finlandii). Rozszerzenie Unii Europejskiej w maju przyniosło ogromne zmiany dla wszystkich organizacji UE. Eurojust nie stanowił tu wyjątku. Cieszymy się, że nasze wszechstronne działania przygotowawcze zaowocowały dobrymi wynikami. Kolegium w rozszerzonym składzie zebrało się po raz pierwszy 4 maja, w czwartek. Cała dziesiątka państw przystępujących wyznaczyła swoich przedstawicieli krajowych i obecni byli przedstawiciele wszystkich 25 Państw Członkowskich. Co ważniejsze, od tego czasu w posiedzeniach uczestniczy regularnie dziewięciu z dziesięciu nowych przedstawicieli. Z mniejszą częstotliwością reprezentowana była jedynie Malta. Jesteśmy przekonani, że problem ten zostanie rozwiązany w 2005 roku. Zwiększenie rozmiarów jakiejkolwiek organizacji o 66% zawsze wiąże się ze zmianami. Nawet w przypadku tak młodej organizacji jak nasza, zmiana mogła ją tylko wzmocnić i ożywić. Jestem pewien, że zainteresowanie, zaangażowanie i entuzjazm naszych nowych przedstawicieli krajowych będą nam służyć, a rola Eurojustu będzie się nadal zwiększać. We wstępie do sprawozdania rocznego za 2003 rok zaznaczyłem, że pozostaje jeszcze wiele do zrobienia i opinię tę podtrzymuję również teraz. Jednak w 2004 roku poczyniliśmy znaczne postępy i odnotowaliśmy wiele wybitnych osiągnięć. Wierzymy, że udało nam się przygotować grunt dla skutecznego wspierania i usprawniania pracy wszystkich organów zajmujących się od strony praktycznej poważnymi przestępstwami o charakterze transgranicznym. Jednym z największych osiągnięć w budowaniu naszej infrastruktury była instalacja, w ramach projektu E-POC I, nowego elektronicznego Systemu Zarządzania Sprawami (CMS), z którego obecnie korzystamy. System ten pozwolił spełnić wymóg decyzji ustanawiającej Eurojust, który zobowiązuje nas do zautomatyzowanego katalogowania danych. Rozpoczęliśmy także instalację istotnej bezpiecznej sieci na potrzeby komunikacji wewnętrznej. W ramach projektu E-POC II 6

7 rozpoczęliśmy prace nad badaniem wykonalności potencjalnych rozwiązań, które umożliwiłyby naszym przedstawicielom krajowym bezpieczną wymianę informacji z właściwymi organami krajowymi i innymi partnerami. Termin zakończenia badania wykonalności E-POC II upływa w grudniu 2005 roku. Obejmuje ono możliwość wyposażenia Europejskiej Sieci Sądowniczej w Wirtualną Sieć Prywatną (VPN). W 2004 roku udało nam się utrwalić postęp, jaki poczyniliśmy w ciągu pierwszych dwunastu miesięcy działalności w Hadze. Rozbudowana została infrastruktura i zasoby personalne Eurojustu, co umożliwiło naszej organizacji zwiększenie skuteczności oraz działalność w całej Unii Europejskiej i poza nią. Na początku stycznia 2004 roku w skład Eurojustu wchodziło 15 przedstawicieli krajowych i asystentów, dyrektor administracyjny oraz 29 pracowników administracji. Do końca grudnia skład osobowy organizacji zwiększył się do 25 przedstawicieli krajowych i ich asystentów, wspomaganych przez 63 pracowników administracji. W ubiegłym roku obsadzono szereg stanowisk uwzględnionych w wykazie etatów Eurojustu. Są to prawie wszystkie kluczowe stanowiska w administracji Eurojustu: kierownicy działu obsługi prawnej, działu kadr, działu budżetowo-finansowego oraz działu zarządzania informacjami (IM). Pierwsza niezależna inspekcja i sprawozdanie dotyczące działalności i pracy Eurojustu miały miejsce w pierwszej połowie 2004 roku. Szczegółową inspekcję Eurojustu przeprowadziła Podkomisja F, odpowiedzialna za kwestie związane z wymiarem sprawiedliwości i sprawami wewnętrznymi UE w Izbie Lordów Zjednoczonego Królestwa. Członkowie zespołu przeprowadzającego inspekcję zgromadzili dane w pierwszych miesiącach ubiegłego roku, a podczas majowej wizyty w naszej siedzibie członkowie Kolegium złożyli oficjalne oświadczenia. Z przyjemnością stwierdzamy, że sprawozdanie zawiera pochwałę początkowego okresu działalności Eurojust. Nadal pozostaje wiele do zrobienia. Musimy kształtować nasz wizerunek w całej rozszerzonej UE oraz zdobywać zaufanie organów śledczych i dochodzeniowych, aby mieć pewność, że bez wahania będą one zasięgały u nas porady i kierowały sprawy do Eurojustu. Zachęcam odbiorców niniejszego sprawozdania, aby umożliwili zapoznanie się z nim wszystkim zaangażowanym w ich krajach w walkę z poważnymi przestępstwami o charakterze transgranicznym. MICHAEL G. KENNEDY Przewodniczący Kolegium Luty 2005 r. 7

8 1 S T R U K T U R A I R O Z W Ó J E U R O J U S T U Eurojust składa się z 25 przedstawicieli krajowych, z których każdy został wyznaczony przez swoje Państwo Członkowskie zgodnie z obowiązującym w nim systemem prawnym, oraz posiada kwalifikacje sędziego, prokuratora lub funkcjonariusza policji o zbliżonych uprawnieniach. Niektóre Państwa Członkowskie powołały asystentów do pomocy swoim przedstawicielom krajowym. Dwunastu asystentów pełni swoje funkcje wraz z przedstawicielami krajowymi w Hadze, natomiast asystenci z czterech Państw Członkowskich pracują w swoich krajach. Asystenci, którzy nie pracują na stałe w Hadze, odwiedzają w razie potrzeby naszą siedzibę, aby zastąpić przedstawicieli krajowych lub pełnić ich fukcje. Niektórzy przedstawiciele krajowi i ich asystenci są tak obciążeni obowiązkami, że kilku z nich wystąpiło z wnioskiem o przydział drugiego asystenta. Rozszerzenie UE wiąże się z nowym systemem pracy w instytucji Eurojust. W 2002 roku ustanowiliśmy cztery komitety, w celu podziału między przedstawicieli krajowych w Kolegium szerokiego zakresu tematów będących przedmiotem ich prac, co umożliwi skuteczniejsze opracowanie tych zagadnień w mniejszych grupach. Jednakże w 2004 roku swoje prace kontynuowały Komitety ds. Analizy Spraw, Polityki/Strategii, Łączności i Oceny. Przez dwa ostatnie lata taki układ czterech komitetów dobrze się sprawdzał, a ich działalność okazała się bardzo skuteczna. Miało to miejsce zwłaszcza w 2004 roku, kiedy to Komitet ds. Analizy Spraw podjął się organizacji większej ilości spotkań i seminariów poświęconych analizie spraw z zakresu różnego rodzaju przestępczości zorganizowanej, które zostały szczegółowo przedstawione w dalszej części niniejszego sprawozdania. Za wiele istotnych prac wykonywanych w ciągu roku odpowiadał również Komitet ds. Polityki/Strategii. Wszystkie te prace miały dla nas duże znaczenie, lecz największym wyzwaniem, które jednocześnie sprawiło nam najwięcej przyjemności, było opracowanie i jednomyślne przyjęcie Regulaminu Przetwarzania i Ochrony Danych Osobowych. Innym bardzo istotnym zadaniem było sfinalizowanie umów z Europolem i Norwegią, oraz starania na rzecz zacieśnienia naszych stosunków z Europejskim Urzędem ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF). Aktywność Komitetów ds. Łączności oraz ds. Oceny była nieco mniejsza z wielu przyczyn, począwszy od mianowania etatowego pracownika na stanowisko Rzecznika Prasowego w 2003 roku, a skończywszy na zmieniającej się perspektywie Kolegium. Istotny wpływ miało rozszerzenie UE oraz zwiększenie liczby naszych pracowników administracyjnych. Byliśmy zmuszeni znaleźć wydajniejsze i skuteczniejsze metody pracy w zmienionym otoczeniu. Stało się jasne, że cztery komitety nie były w stanie wystarczająco dobrze i skutecznie spełnić wymagań poszerzonego Kolegium złożonego z 25 przedstawicieli 8

9 krajowych i Eurojustu. Ważnym zadaniem była harmonizacja oraz połączenie kwalifikacji i umiejętności nowych oraz bardziej doświadczonych przedstawicieli krajowych, umożliwiając jednocześnie każdemu z nich oraz ich asystentom wpływ na funkcjonowanie, działalność operacyjną i zarządzanie Eurojustem. W październiku, podczas spotkania w sprawie planowanych działań, podjęliśmy decyzję o przejściu do bardziej elastycznej i praktycznej struktury. Postanowiliśmy podzielić pierwotną odpowiedzialność za nasze działania tworząc 21 zespołów, których członkowie rekrutowaliby się spośród wszystkich przedstawicieli krajowych i asystentów zatrudnionych na stałe w Hadze. Większość zespołów specjalizuje się w określonych rodzajach przestępczości, natomiast niektóre z nich wykonują zadania o charakterze administracyjnym lub strategicznym. Każdy zespół składa się z kilku przedstawicieli krajowych i asystentów, z których jeden pełni funkcję przewodniczącego i sprawuje kierownictwo w danej dziedzinie prac. Taki sposób działania umożliwia nam korzystanie z indywidualnego doświadczenia i wiedzy fachowej przedstawicieli krajowych i ich asystentów, a także zapewnia wsparcie ze strony pracowników administracji Eurojustu. Zespoły mogą zajmować się wstępnymi reakcjami, badać materiały i kwestie związane ze sprawami, formułować zalecenia oraz opracowywać podsumowania na posiedzenia Kolegium. Członkowie zespołów mogą również reprezentować Kolegium na stosownych forach, zajmując się tematami stanowiącymi podstawowy przedmiot ich działalności. Dzięki temu Kolegium może zajmować się złożonymi kwestiami, unikając tym samym niewygodnej procedury kierowania wszystkich spraw do 25 przedstawicieli krajowych, w celu rozpatrzenia i podjęcia decyzji w sprawie proponowanego postępowania. Strategia taka jest konieczna w związku z rozszerzaniem się zakresu tematycznego prac, zarówno w odniesieniu do analizy spraw, jak i kwestii strategicznych, a także wniosków legislacyjnych, które były przedkładane Kolegium do zaopiniowania przez Państwa Członkowskie i partnerów UE, zwłaszcza organizacje i instytucje UE. Informacje dotyczące nazw zespołów i ich członków podano w załącznikach do niniejszego sprawozdania. Ochrona danych, Projekt E-POC oraz System Zarządzania Sprawami Eurojustu (CMS) W sprawozdaniu rocznym za 2003 rok wspomnieliśmy, że Eurojust rozpoczął prace nad komputerowym systemem ewidencji spraw. Zważywszy, że analiza spraw stanowi podstawowy przedmiot działalności Eurojustu, projektowi temu nadano znaczenie priorytetowe. System ma na celu stworzenie zarysu charakteru i zakresu przestępstw transgranicznych oraz śledztw 9

10 kierowanych do Eurojustu, a także zgromadzenie tych i innych informacji dotyczących spraw w łatwo dostępnej bazie danych. Prace te kontynuowano w 2004 roku. W 2004 roku Eurojust nadal uczestniczył w projekcie UE o nazwie E-POC (Europejski Zespół ds. Walki z Przestępczością Zorganizowaną), finansowanym z programu Grotius II. Projekt nadzorują Włochy, wspierane przez Ministerstwa Sprawiedliwości Francji, Słowenii i Rumunii. Głównym celem projektu jest zbadanie wykonalności projektu oprogramowania mającego wspierać Eurojust w wymianie informacji, oraz zbadanie możliwości stworzenia właściwego oprogramowania. W trakcie realizacji projektu w 2004 roku okazało się, że istnieje możliwość stworzenia prototypu systemu zarządzania sprawami w oparciu o projekt E-POC; system ten spełniałby wymogi ustanowione przez Eurojust w odniesieniu do jego systemu ewidencji spraw. W konsekwencji osiągnięto porozumienie z włoskim Ministerstwem Sprawiedliwości, dotyczące opracowania prototypu pierwszej wersji Systemu Zarządzania Sprawami Eurojustu (CMS). Jednocześnie, Eurojustowi udało się opracować wewnętrzny system ochrony danych, łącznie z ochroną danych związanych z analizą spraw, a Wspólny Organ Nadzorczy zatwierdził zarówno system ochrony danych, jak i nowy System Zarządzania Sprawami. Prace te podjęto i ukończono we wrześniu 2004 roku. Po przeszkoleniu przedstawicieli krajowych, ich asystentów i właściwych pracowników, dnia 15 października 2004 roku system został uruchomiony. Do dnia uruchomienia w systemie zarejestrowano trzysta siedemdziesiąt spraw, natomiast kolejne 150 zostało zarejestrowanych przez użytkowników w terminie późniejszym. W międzyczasie przystąpiono do prac nad projektem E-POC II, w których Eurojust pełni rolę oficjalnego partnera. Projekt ten przyczyni się do zwiększenia możliwości działania Systemu Zarządzania Sprawami Eurojustu (CMS), zwłaszcza pod względem analizy oraz dostosowania do regulaminu Eurojustu dotyczącego ochrony danych. 10

11 11

12 2 O T O C Z E N I E P R A W N E I P A R T N E R Z Y Eurojust jest postrzegany jako podstawowy element infrastruktury Unii Europejskiej w dziedzinie wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości. Z przyjemnością stwierdziliśmy, że status ten znalazł odzwierciedlenie w kluczowych inicjatywach takich jak Program Haski. Utworzenie w UE obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości wymaga od Państw Członkowskich wdrożenia do ich ustawodawstwa krajowego decyzji i umów uzgodnionych podczas posiedzeń Ministrów Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych na szczeblu UE. Przegląd obecnego stanu istniejącego w Państwach Członkowskich wskazuje na pewne znaczące osiągnięcia, lecz ujawnia również, że niektóre ważne instrumenty nie zostały w pełni wdrożone we wszystkich Państwach Członkowskich. Poniżej przedstawiamy stan faktyczny w zakresie wdrażania niektórych podstawowych instrumentów. Wdrożenie decyzji ustanawiającej Eurojust W zeszłorocznym sprawozdaniu stwierdziliśmy, że klika Państw Członkowskich nie wprowadziło przepisów mających na celu stosowanie decyzji ustanawiającej Eurojust. Z przykrością informujemy, że nadal dotyczy to Grecji i Hiszpanii. Luksemburg i Włochy wdrożyły decyzję w lutym 2005 roku. Spośród Państw Członkowskich, które przystąpiły do UE w dniu 1 maja 2004 roku i zobowiązane były zmienić swoje ustawodawstwo w celu wykonania tej decyzji, jedynie Cypr nie dokonał żadnych zmian legislacyjnych. Niewdrożenie przepisów oznacza często, że właściwe władze krajowe nie mają formalnych podstaw prawnych, w oparciu o które mogłyby wnioskować o pomoc Eurojustu, kierując sprawy do swoich przedstawicieli krajowych; po drugie przedstawiciel krajowy w instytucji Eurojust nie jest umocowany do działania w sposób przewidywany w chwili utworzenia Eurojustu. Jeżeli choćby jeden przedstawiciel krajowy nie jest umocowany do działania zgodnie z decyzją, stanowi to problem nie tylko dla osoby, lecz również dla całej instytucji, której współpraca z tą osobą będzie ograniczona, a jej poziom będzie niższy niż przewiduje decyzja. Wytrzymałość każdego łańcucha jest bowiem równa wytrzymałości jego najsłabszego ogniwa. Wdrożenie podstawowych instrumentów WSiSW Europejski Nakaz Aresztowania (ENA) wszedł w życie w 2004 roku w 24 spośród 25 Państw Członkowskich. Jest to imponujące osiągnięcie. Mimo że ENA nie funkcjonował jeszcze we wszystkich Państwach Członkowskich, tylko Włochy nie wdrożyły tego nowego instrumentu przed końcem roku. W październiku Eurojust zorganizował w Pradze seminarium dla praktyków mających do czynienia z ENA. Delegaci na seminarium określili szereg przeszkód i kwestii dotyczących praktycznego wdrożenia ENA, które przedstawiono w załączniku II do niniejszego sprawozdania. 12

13 Niestety zmuszeni jesteśmy powtórzyć informację ze sprawozdań rocznych za lata 2002 i 2003, iż wiele państw nie wdrożyło postanowień Konwencji o Wzajemnej Pomocy Prawnej z 2000 roku oraz Protokołu do tej Konwencji. Do chwili opracowywania niniejszego sprawozdania Konwencja została wdrożona jedynie przez Danię, Estonię, Finlandię, Węgry, Łotwę, Litwę, Portugalię, Hiszpanię i Holandię. Na koniec 2004 roku implementowanie Protokołu potwierdziły tylko Hiszpania, Holandia, Łotwa i Litwa. Brak wdrożenia odpowiednich przepisów jest dla nas rozczarowaniem oraz stanowi poważną przeszkodę dla skutecznej wzajemnej pomocy prawnej i współpracy międzynarodowej w UE w dziedzinie walki z poważnymi przestępstwami o charakterze transgranicznym. Decyzja Ramowa w sprawie wspólnych zespołów dochodzeniowo-śledczych została wdrożona pod koniec 2004 roku we wszystkich Państwach Członkowskich, z wyjątkiem Grecji, Włoch, Łotwy i Luksemburga. Terminy wdrożenia ustalone przez Radę przypadały dla 15 Państw Członkowskich w dniu 1 stycznia 2003 roku, oraz w czerwcu 2004 roku dla państw przystępujących. Do końca 2004 roku we wszystkich Państwach Członkowskich została w pełni implementowana decyzja z dnia 19 grudnia 2002 roku w sprawie wprowadzania w życie szczególnych środków w odniesieniu do współpracy policyjnej i sądowej w celu zwalczania terroryzmu. Jednakże na Cyprze, w Irlandii, na Łotwie, Litwie i Malcie nie wdrożono decyzji ramowej z dnia 13 czerwca 2002 roku w sprawie zwalczania terroryzmu. Termin implementowania decyzji ramowej z dnia 26 czerwca 2001 roku w sprawie prania pieniędzy oraz identyfikacji, wykrywania, zamrożenia, zajęcia i konfiskaty narzędzi oraz zysków pochodzących z przestępstw, upłynął 31 grudnia 2002 roku (w czerwcu 2004 roku dla państw przystępujących). Na koniec 2004 roku decyzja ta nie była w pełni wdrożona przez Grecję, Luksemburg, Maltę i Szwecję. Europejska Sieć Sądowa (ESS) W 2004 roku Eurojust kontynuował udaną współpracę z ESS. Sekretarz ESS regularnie spotyka się z Kolegium, a kilku zastępców i asystentów przedstawicieli krajowych w jednostce Eurojust pełni funkcję punktów kontaktowych ESS. Punkty kontaktowe ESS dostarczają opinii praktycznych oraz wzbogacają doświadczenia Eurojustu, zwłaszcza w przypadku występowania spraw i problemów, które mogą wymagać zaleceń formalnych w celu udoskonalenia wzajemnej pomocy prawnej. Kilku przedstawicieli krajowych Eurojustu uczestniczyło w 2004 roku w posiedzeniach irlandzkiej i holenderskiej prezydencji UE, organizowanych przez ESS. Występowali tam oni w charakterze mówców, uczestników warsztatów i współpracowników. 13

14 Spotkanie zorganizowane podczas prezydencji holenderskiej w ramach ESS odbyło się w Hadze, w siedzibie Eurojustu, który miał przyjemność pełnić rolę gospodarza. Dzięki temu wielu przedstawicieli pełniących funkcję punktów kontaktowych ESS miało okazję po raz pierwszy gościć w jednostce Eurojust oraz spotkać się ze swoimi przedstawicielami krajowymi, a także obejrzeć infrastrukturę konferencyjną, która została ukończona w ciągu roku. Sekretariat ESS jest zintegrowany z administracją Eurojustu i ściśle z nią współpracuje. Dodatkowo zostały opracowane struktury i procedury zapewniające zgodność jego działań z wymogami decyzji ustanawiającej Eurojust, a także umożliwiające ESS pozyskiwanie funduszy z budżetu Eurojustu, co pozwala na efektywne funkcjonowanie tej organizacji. Udoskonalenie narzędzi informacyjnych stanowiło jedno z głównych osiągnięć Sekretariatu ESS w 2004 roku. Strona internetowa Atlas została całkowicie przebudowana, dzięki czemu stanie się bardziej przyjazna dla użytkownika i będzie zawierała informacje z dziesięciu nowych Państw Członkowskich. Po ostatecznym zatwierdzeniu przebudowana strona internetowa zostanie uruchomiona na początku 2005 roku. Będzie zawierała nowe elementy oraz będzie obsługiwała nowe narzędzia, w tym internetowy system informacji o ENA oraz narzędzie zwane Compedium, które pomoże użytkownikom sporządzać projekty wniosków. W 2004 roku przystąpiono do długo oczekiwanej aktualizacji innego narzędzia informacyjnego ESS, Fiches Belges, (tzw. fiszki belgijskie) a plan działania dotyczący rozszerzenia sądowej strony internetowej UE Atlas o nowe Państwa Członkowskie został w większości zrealizowany. Wszystkie pozostałe działania, niezbędne w celu włączenia nowych Państw Członkowskich do systemu informacyjnego ESS, zostały zrealizowane w terminie. Nawiązano kontakt z krajowymi korespondentami do spraw narzędzi informacyjnych ESS, uczestniczą oni także w projektach ESS związanych z opracowaniem, udoskonaleniem i aktualizacją narzędzi informacyjnych. Europol W 2004 roku nastąpiło ożywienie stosunków między Eurojustem a Europolem. Zakończono długotrwałe negocjacje, które zaowocowały zawarciem umowy między Europolem a Eurojustem, a wiosną 2004 roku umowa uzyskała zatwierdzenie Rady. Umowa została oficjalnie podpisana przez Przewodniczącego Kolegium i Dyrektora Europolu w dniu 9 czerwca 2004 roku. Więzi między naszymi organizacjami przez cały zeszły rok zacieśniały się coraz bardziej. 14

15 Pierwszy wniosek o rozpoczęcie analizy sprawy Eurojust skierował do Europolu w 2003 roku, a do wykonania wniosku przystąpiono w roku Jest to wyraźny dowód gotowości obu organizacji do ścisłej współpracy o charakterze praktycznym. Eurojust zawsze wyrażał przekonanie, że umowa ta stanowi pierwszy krok w stronę zawarcia przyszłej umowy o szerszym zakresie. W ramach naszej współpracy w zeszłym roku odbyliśmy więcej regularnych spotkań i umocniliśmy wspólne stanowisko w walce z przestępczością zorganizowaną. Wielu przedstawicieli krajowych wykorzystało zbliżenie z Europolem do wypracowania wspólnego podejścia z krajowymi przedstawicielami policji, zatrudnionymi na analogicznych stanowiskach w Europolu. Niektórzy wspólnie opracowują ulotki informacyjne dotyczące ich pracy. Inni wypracowali wspólne stanowisko w zakresie wymiany informacji i przekazywania ich właściwym organom w Państwach Członkowskich, jeszcze inni natomiast poszukują wspólnych możliwości marketingowych. Sekcja Zjednoczonego Królestwa w jednostce Eurojust podpisała protokół ustaleń z sekcją Zjednoczonego Królestwa w Europolu. Ma to na celu uniknięcie sytuacji, w których ta sama praca wykonywana byłaby dwa razy, oraz usprawnienie pracy operacyjnej. Ustalenia takie pozwolą także sprecyzować wzajemne stosunki, nie tylko z pożytkiem dla funkcjonariuszy pracujących w Hadze, lecz również umożliwią lepszą orientację osobom zajmującym się sprawami międzynarodowymi w policji oraz w organach sądowych/ policyjnych na gruncie krajowym. Ze względu na strukturę systemów prawnych oraz zróżnicowanie obowiązków i kwestii niezawisłości policji oraz sądownictwa, niektórzy przedstawiciele krajowi nadal napotykają przeszkody w zacieśnianiu stosunków z przedstawicielami zatrudnionymi na analogicznych stanowiskach w Europolu. Jesteśmy przekonani, że ściślejsza współpraca obu organizacji na wszystkich szczeblach daje większe szanse powodzenia w walce z przestępczością o charakterze trasngranicznym w Europie. Współpraca taka zapewnia również najlepszy zwrot nakładów poniesionych na Europol i Eurojust przez Państwa Członkowskie. Obywatele UE mają prawo oczekiwać, że Europol i Eurojust wspólnie wykorzystają swoje doświadczenie i możliwości w celu pomyślnego stworzenia obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości. Z drugiej strony, w miarę jak stosunki między Eurojustem a Europolem zacieśniają się i trwa wymiana informacji, okazuje się, że niektóre Państwa Członkowskie nie dostarczają Europolowi wystarczającej ilości informacji czy też informacji wysokiej jakości. Jest to przykra sytuacja, która może osłabić nie tylko skuteczność działań Europolu, lecz w konsekwencji ograniczyć również możliwości współpracy między Eurojustem i Europolem w zakresie walki z poważnymi przestępstwami o charakterze transgranicznym. 15

16 Wspólne Zespoły Dochodzeniowo-Śledcze (JITs) Pojęcie JITs zostało sformułowane w Konwencji UE o wzajemnej pomocy prawnej z 2000 roku. Jednakże wdrażanie postanowień Konwencji w Państwach Członkowskich przebiegało powoli. Z postanowień Konwencji dotyczących JIT sformułowano specjalną decyzję ramową, której celem jest umożliwienie właściwym organom szybszego utworzenia JIT. Niestety pomimo przyjęcia decyzji ramowej w 2002 roku pierwszy JIT utworzono dopiero w listopadzie 2004 roku z inicjatywy Holandii i Zjednoczonego Królestwa. Zespół zajął się siatką handlarzy narkotyków. Eurojust i Europol również biorą udział w tej inicjatywie. Wraz z Europolem zamierzamy wspierać ten JIT, a w miarę, jak nowa koncepcja będzie się rozwijać i zyskiwać wymiar praktyczny, będziemy wykorzystywać nabyte doświadczenie, rozpowszechniając wyciągnięte wnioski i dobre praktyki. Niezwykle istotne jest, aby inne podmioty zaangażowane w takie projekty mogły korzystać z jak najlepszego doradztwa i wsparcia. Potencjalne zalety JITs są powszechnie znane; zespoły udostępniają organom śledczym i dochodzeniowym z Państw Członkowskich system umożliwiający współpracę, oraz dopilnowują, aby dowody gromadzono zgodnie z uregulowaniami prawnymi. Występuje jednak szereg problemów, które uniemożliwiły utworzenie większej ilości JITs. Są one często związane z brakiem przepisów ustawowych w państwach, które chciałyby ustanowić JIT. Ponownie pojawia się zatem problem, który wielokrotnie sygnalizowaliśmy należy ratyfikować zobowiązania przyjęte z chwilą uzgadniania inicjatyw prawnych UE oraz wdrożyć ustawodawstwo na poziomie krajowym. Istnieją jednak jeszcze inne kwestie sporne. Są one związane ze złożonością umowy, która powinna zostać sfinalizowana, oraz z kosztami ustanowienia JIT. Rola Eurojustu polega na udzielaniu praktycznych porad, szerzeniu dobrej praktyki oraz na szybkim zwoływaniu spotkań mających na celu rozwiązanie problemów. Eurojust może również opierać się na możliwościach Europolu, oraz wykorzystywać jego dane analityczne. Zaangażowanie Eurojustu w tworzenie JITs umożliwi nam opracowanie kryteriów powoływania wspólnych zespołów, oraz przygotowanie pakietu instrukcji bądź podręcznika dla tych, którzy tworzą JIT po raz pierwszy. Niektóre kraje ściśle współpracowały nad sprawami lub zagadnieniami będącymi przedmiotem wspólnego zainteresowania w okolicznościach przypominających warunki pracy JIT, nie uznając przy tym konieczności zawierania formalnej umowy na mocy decyzji ramowej. Dobrym przykładem są tu długoterminowe ustalenia między Francją a Hiszpanią w odniesieniu do ataków terrorystycznych ETA. Podstawowym czynnikiem warunkującym funkcjonowanie JITs jest konieczność wprowadzenia przez Państwa Członkowskie przepisów, które zapewnią właściwym organom podstawę prawną do 16

17 tworzenia JITs. Żywimy nadzieję, że nadchodzące lata oraz doświadczenia podmiotów tworzących JITs po raz pierwszy, przyniosą korzystne zmiany w tej dziedzinie. Jesteśmy przekonani, że Eurojust i Europol mogą pomóc w tworzeniu otoczenia, w którym JITs zostałyby uznane za naturalną metodę rozpracowywania siatek przestępczości zorganizowanej, działających w wielu Państwach Członkowskich UE. Stosunki z OLAF (Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych) Dnia 14 kwietnia 2003 roku, Eurojust i OLAF podpisały protokół ustaleń, którego celem było osiągnięcie zintegrowanego podejścia do różnych, lecz czasami pokrywających się zadań obu organizacji w zakresie nadużyć budżetowych na szkodę UE. Niestety po podpisaniu protokołu ustaleń poczyniono niewielki postęp, zatem w październiku 2003 roku odbyło się spotkanie Kolegium z Dyrektorem OLAF, na którym podjęto decyzję o powołaniu grupy roboczej. Grupa robocza, składająca się z dwóch członków Kolegium i dwóch członków wydziału sędziowskiego (Magistrate Unit) OLAF, opracowała praktyczne wskazówki dotyczące zrozumiałego i spójnego wdrożenia protokołu ustaleń w zakresie następujących kwestii: utworzenie ogólnych punktów kontaktowych (przedstawiciel krajowy Eurojustu/ przedstawiciel Magistrate Unit OLAF) dla obu organizacji; szerzenie wiedzy na temat obu organizacji poprzez organizowanie szkoleń i wymianę mającą na celu wzajemne poznanie pracy poszczególnych przedstawicieli krajowych/ przedstawicieli Magistrate Unit; wspólne uczestnictwo w seminariach i konferencjach; wybór przekazywanych sobie wzajemnie informacji dotyczących spraw oraz ich uzupełnianie, zgodnie z wewnętrznym regulaminem OLAF dotyczącym ochrony danych. Instrukcje te zostały zatwierdzone przez Kolegium Eurojustu w maju 2004 roku, a następnie przekazane do OLAF w celu ich dalszego zatwierdzenia. Czujemy się zawiedzeni brakiem dalszych postępów w zakresie tej inicjatywy. Prowadzono jednak pewną współpracę, a przedstawiciel OLAF wygłosił przemówienie na posiedzeniu strategicznym Eurojustu w sprawie nadużyć finansowych, które odbyło się w grudniu 2004 roku. Mamy nadzieję, że w 2005 roku zostaną podjęte inne praktyczne działania. Nasze stosunki z OLAF stanowią jeden z rozczarowujących aspektów działalności Eurojustu w 2004 roku. Poczyniliśmy postęp, lecz nie nawiązaliśmy tak bliskiej współpracy, jakiej byśmy sobie życzyli z organizacją, która powinna być jednym z naszych bliskich współpracowników. W 2005 roku, w ramach nowej struktury zespołowej wprowadzonej w jednostce Eurojust, powołano 17

18 specjalny zespół do współpracy z OLAF. Żywimy nadzieję, że zespół ten pomoże w nawiązaniu lepszej współpracy. W naszym odczuciu, obie strony powinny dołożyć większych starań na rzecz wypracowania bardziej praktycznego wspólnego podejścia do walki z nadużyciami w budżecie wspólnotowym. Sędziowie łącznikowi Wiele Państw Członkowskich powołało sędziów łącznikowych, którzy pracują na zasadzie dwustronności w innych państwach UE, a do ich zadań należy wspieranie działań w zakresie wzajemnej pomocy prawnej. Większość z nich zajmuje się pomocą prawną w sprawach karnych, lecz niektórzy służą także pomocą w dziedzinie prawa cywilnego. W czerwcu 2004 roku Eurojust był gospodarzem spotkania sędziów łącznikowych z UE. Zebranie zakończyło się sukcesem i pomogło w nawiązaniu stosunków między samymi sędziami łącznikowymi, oraz między sędziami a Eurojustem. Istnieje prawdopodobieństwo pokrywania się ze sobą poszczególnych działań czy wręcz powielania tych samych przedsięwzięć, czego zdaniem uczestników spotkania należy unikać. Spotkanie umożliwiło wstępną identyfikację wielu praktycznych problemów, z jakimi borykają się praktycy. Przyczyniło się również do zacieśnienia stosunków między przedstawicielami krajowymi w instytucji Eurojust, którzy nie znali sędziów łącznikowych z innych państw, działających na ich terytoriach. Uczestnicy zwrócili się do Eurojustu z prośbą o organizację takich spotkań co roku. Koordynator UE ds. przeciwdziałania terroryzmowi W 2004 roku Rada Europejska powołała Gijsa de Vriesa na stanowisko koordynatora Unii Europejskiej ds. przeciwdziałania terroryzmowi. Informacja o decyzji w sprawie utworzenia takiego stanowiska bardzo nas ucieszyła. Działalność terrorystyczna stanowi ogromne wyzwanie dla Państw Członkowskich i wszystkie uznają konieczność jej zwalczania za sprawę nadrzędną. Powołanie osoby pełniącej rolę pośrednika między różnymi właściwymi organami, zajmującymi się kwestiami terroryzmu w Państwach Członkowskich oraz w instytucjach europejskich, stanowi istotny postęp. Zważywszy, że koordynator pośredniczy na wysokim szczeblu między UE a państwami trzecimi, oraz bezpośrednio podlega Radzie, jego działalność powinna przynieść niekwestionowane korzyści oraz przyczynić się do lepszej koordynacji wysiłków podejmowanych w tej trudnej dziedzinie. 18

19 Gijs de Vries gościł w Eurojust wkrótce po swojej nominacji. Odwiedził nas ponownie w czerwcu, aby wziąć udział w seminarium strategicznym poświęconym zagadnieniom terroryzmu. Miał przy tym okazję spotkać się i omówić różne kwestie z funkcjonariuszami z całej UE, odpowiedzialnymi za sprawy terroryzmu. Zrobimy wszystko, co w naszej mocy, aby wspierać Gijsa de Vriesa w realizacji jego zadań. Międzynarodowe Stowarzyszenie Prokuratorów (IAP) Międzynarodowe Stowarzyszenie Prokuratorów jest organizacją zajmującą się ustanawianiem, utrzymywaniem oraz propagowaniem standardów profesjonalizmu w pracy prokuratorskiej. Niektórzy członkowie Kolegium byli wcześniej działaczami IAP. W 2004 roku Eurojust miał zaszczyt przystąpić do IAP w charakterze członka zbiorowego. Na corocznym Zgromadzeniu Ogólnym, które odbyło się we wrześniu 2004 roku, Eurojust z zadowoleniem przyjął nominację i wybór Przewodniczącego Kolegium na członka komitetu wykonawczego IAP. Michael Kennedy dołączył do powołanego niedawno na stanowisko przedstawiciela krajowego Francji Françoisa Fallettiego, który zasiadał przez kilka lat w komitecie wykonawczym IAP. Konstytucja Europejska Eurojust z zadowoleniem przyjmuje porozumienie z 2004 roku w sprawie Traktatu Konstytucyjnego dla Unii Europejskiej. Poczuliśmy się zaszczyceni, że w rozdziale poświęconym sprawiedliwości i sprawom wewnętrznym wyróżniona została rola Eurojustu, który jest postrzegany jako kluczowy partner w tworzeniu i utrwalaniu obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości w Unii Europejskiej. Konstytucja stwarza szereg możliwości dla dalszego rozwoju naszej instytucji, łącznie z powierzeniem Eurojustowi odpowiedzialności za wszczynanie postępowań oraz za rozstrzyganie sporów kompetencyjnych. Jesteśmy wdzięczni za zaufanie, jakim twórcy Konstytucji obdarzyli Eurojust, a gdyby w przyszłości zaistniała taka możliwość, odniesiemy się do idei stworzenia Europejskiego Prokuratora Generalnego z Eurojustu. 19

20

21

22 3 A N A L I Z A S P R A W Uwagi do danych statystycznych dotyczących analizy spraw W naszym sprawozdaniu rocznym za 2003 rok wyraziliśmy nadzieję, że System Zarządzania Sprawami umożliwi nam analizę statystyczną spraw rozpatrywanych przez Kolegium w 2004 roku. Byliśmy jednak zmuszeni ograniczyć nasze ambicje uruchomienia systemu w połowie października 2004 roku. Mamy jednak nadzieję, że poniższe informacje pomogą nam zilustrować skuteczność działań Eurojustu w walce z poważnymi przestępstwami o charakterze transgranicznym. W 2004 roku Eurojust przeanalizował 381 spraw. W zestawieniu z danymi za 2003 rok, ilość analizowanych spraw wzrosła o 27% (patrz wykres nr 1). Wzrost ten wynika częściowo z rozszerzenia Unii Europejskiej, lecz odzwierciedla również lepszą współpracę z organami krajowymi. Wiele z nich odczuwa obecnie większy komfort współpracy z Eurojustem, oraz ma większe zaufanie do naszych możliwości zapewnienia konstruktywnej współpracy i koordynacji śledztw o charakterze transgranicznym. Liczba 381 spraw nie odzwierciedla całego zakresu zaangażowania przedstawicieli krajowych i ich asystentów we współpracę sądową w Unii Europejskiej. Liczba ta odnosi się jedynie do spraw ujętych w ewidencji Eurojustu. Do przedstawicieli krajowych wpływa wiele drugorzędnych spraw i pytań od organów śledczych i dochodzeniowych z ich rodzimych krajów. Ich liczba w skali roku sięga prawdopodobnie kilkuset. Są one rozstrzygane szybko i nie są ewidencjonowane. Występują duże wahania w liczbie spraw zgłaszanych przez poszczególne Państwa Członkowskie, zmieniają się również kraje, do których kierowane są wnioski o pomoc (patrz wykresy nr 2 i 3). Można oczekiwać, że najwięcej spraw zgłaszają Państwa Członkowskie o największej liczbie ludności, co potwierdza największa liczba wniosków kierowanych z Niemiec, Włoch, Zjednoczonego Królestwa i Francji. Jednak zaludnienie nie jest jedynym czynnikiem wpływającym na liczbę spraw kierowanych do Eurojustu. Istotne znaczenie odgrywa w tym przypadku także stopień wdrożenia decyzji ustanawiającej Eurojust w poszczególnych Państwach Członkowskich. Na przykład Portugalię i Szwecję, które wdrożyły decyzję do swojego ustawodawstwa krajowego, charakteryzuje duża liczba kierowanych spraw w porównaniu ze stosunkowo niskim współczynnikiem zaludnienia. Liczba ludności poszczególnych Państw Członkowskich nie ma tak dużego wpływu na liczbę kierowanych do nich wniosków o pomoc. Państwem otrzymującym najwięcej wniosków o pomoc była ponownie Hiszpania. Niektóre Państwa Członkowskie, takie jak Holandia, kierowały stosunkowo mało wniosków o pomoc, a mimo to otrzymywały dość wiele z innych państw. 10 przedstawicieli krajowych z nowych Państw Członkowskich znajduje się w podobnej sytuacji, jak 15 przedstawicieli krajowych w chwili, kiedy Eurojust rozpoczynał działalność w charakterze jednostki tymczasowej w 2001 roku. Sytuacja ta pomaga zrozumieć, dlaczego tylko sześć nowych Państw Członkowskich zwróciło się do Eurojustu z wnioskami o pomoc w prowadzeniu spraw. Jednak nowi przedstawiciele krajowi starają się szerzyć wiedzę na temat Eurojustu w swoich krajach i w ten sposób zachęcają krajowe organy do kierowania do Kolegium większej ilości spraw. 22

23 Poprawę współpracy z organami krajowymi i wzrost wzajemnego zaufania między tymi organami a Eurojustem ilustrują w naszym odczuciu dwa fakty. Po pierwsze, niemal dwukrotnie wzrosła liczba spraw dotyczących działalności terrorystycznej; po drugie, ponad dwukrotnie zwiększyła się łączna liczba spraw wielostronnych dotyczących więcej niż trzech państw (patrz wykres nr 4). Obie tendencje odzwierciedlają również dane odnoszące się do spotkań koordynacyjnych (patrz wykres nr 5). W sprawozdaniu rocznym za 2003 rok opisaliśmy zakres działalności Eurojustu, podkreślając jednocześnie, że działalności przedstawicieli krajowych nie da się przedstawić za pomocą suchych liczb określających udział w sprawie w charakterze kraju występującego z wnioskiem lub otrzymującego wniosek. Z drugiej strony sądzimy, że ilość przeprowadzonych spotkań koordynacyjnych jest odpowiednim wskaźnikiem rozwoju działalności i zaangażowania danego państwa we współpracę z Eurojustem. Liczba spotkań koordynacyjnych w 2004 roku wyniosła 52, a zatem znacznie się zwiększyła w porównaniu z 2003 rokiem, w którym odbyło się ich 26. Eurojust był gospodarzem czterdziestu spotkań i udostępnił w tym celu swoją infrastrukturę i zasoby. Dwadzieścia trzy z tych spotkań dotyczyły spraw, w które zaangażowane były więcej niż trzy państwa. Nie ulega wątpliwości, że od marca 2004 roku, kiedy ukończono i udostępniono nasze obiekty konferencyjne, okazało się, że stanowią one czynnik zachęcający do kierowania do Eurojustu wniosków o organizowanie spotkań koordynacyjnych w jego siedzibie. Tematyka spotkań koordynacyjnych dotyczy głównie takich form przestępczości zorganizowanej jak: terroryzm, handel narkotykami, nadużycia finansowe (w tym nadużycia skierowane przeciwko finansowym interesom Wspólnoty), handel ludźmi oraz przemyt nielegalnych imigrantów. Podstawowe rodzaje przestępstw będących przedmiotem działalności Eurojustu w 2004 roku nie zmieniły się znacząco w porównaniu z rokiem Liczba zgłoszeń niektórych rodzajów przestępstw do Eurojustu, takich jak handel ludźmi, zwiększyła się w stosunku do tej z 2003 roku, kiedy to do Eurojustu skierowano 13 takich spraw. W roku 2004 natomiast było ich 19 (patrz wykres nr 6). Eurojust z przyjemnością odnotowuje postęp, który odzwierciedlają dane statystyczne dotyczące analiz spraw w 2004 roku. Podtrzymujemy jednak opinię, że właściwe organy Państw Członkowskich, a zwłaszcza w niektórych Państwach Członkowskich takich jak Holandia, mogłyby częściej i lepiej wykorzystywać potencjał Eurojustu. Wiele pozostaje jeszcze do zrobienia pod względem rozwoju i ulepszenia współpracy, a w szczególności koordynacji działań Państw Członkowskich w zakresie śledztw w sprawach dotyczących poważnych przestępstw o charakterze transgranicznym. Eurojust ma nadal możliwości pozwalające na rozpatrywanie poważniejszych i bardziej złożonych spraw. 23

24 Zespół ds. terroryzmu W świetle straszliwych ataków bombowych z 11 marca 2004 roku w Madrycie Kolegium zareagowało na rosnące zapotrzebowanie na pomoc specjalistyczną, która usprawniłaby prace i pozwoliła skutecznie rozpatrywać wnioski o pomoc. Stworzono zespół składający się z kilku przedstawicieli krajowych, z których każdy posiada wiedzę fachową w tej dziedzinie. Zespół objął w Kolegium kierownictwo w sprawach związanych z terroryzmem. Zespół ds. terroryzmu stanowił zapowiedź struktury zespołowej, którą wprowadziliśmy w wielu obszarach działalności pod koniec 2004 roku. Do podstawowych celów zespołu ds. terroryzmu należało przygotowanie i organizacja spotkań koordynacyjnych poświęconych terroryzmowi, zapewnienie lepszej wymiany informacji z tej dziedziny dzięki regularnym kontaktom z nominowanymi korespondentami do spraw terroryzmu, oraz stworzenie ogólnej bazy danych z dokumentami prawnymi dotyczącymi terroryzmu. Zespół opracował także projekt raportu z postępu prac związanych z pięcioma odrębnymi celami. Każdy cel został wyraźnie opisany, podano dokładny zakres obowiązków, termin realizacji oraz wymogi dotyczące dalszego postępowania i składania sprawozdań do Kolegium. Pięć omawianych kwestii to: Współpraca sądowa: organizacja i przygotowanie wszystkich posiedzeń strategicznych dotyczących terroryzmu oraz wspieranie operacyjnych posiedzeń koordynacyjnych poświęconych sprawom terroryzmu; Poprawa interakcji między analogicznymi organami zajmującymi się sprawami terroryzmu: nawiązanie regularnych kontaktów z krajowymi korespondentami do spraw terroryzmu, z sędziami śledczymi, z sędziami i prokuratorami specjalizującymi się lub zajmującymi się sprawami terroryzmu, z Europolem, z koordynatorem Unii Europejskiej ds. przeciwdziałania terroryzmowi, ze służbami wywiadowczymi oraz z innymi zainteresowanymi instytucjami; Prawna baza danych: prowadzenie aktualnego przeglądu dostępnych krajowych, europejskich i międzynarodowych dokumentów prawnych i instrumentów związanych z terroryzmem; Założenie sądowej bazy danych dotyczącej terroryzmu: rozpoczęcie analizy w oparciu o dane zgromadzone podczas posiedzeń koordynacyjnych w jednostce Eurojust oraz uzyskane od krajowych korespondentów do spraw terroryzmu; oraz Finansowanie terroryzmu: weryfikacja praktycznego wykorzystania oraz wartości dodanej instrumentów prawnych UE lub ONZ stosowanych obecnie w tej dziedzinie. 24

25 Od samego początku zespół ds. terroryzmu organizuje regularne posiedzenia, które w czerwcu 2004 roku zaowocowały strategicznym seminarium na temat terroryzmu oraz doprowadziły do zorganizowania kilku wielostronnych spotkań koordynacyjnych. Ponadto członkowie zespołu najczęściej reprezentują Kolegium podczas konferencji i seminariów poświęconych sprawom terroryzmu. Seminaria strategiczne Kiedy w marcu 2004 roku została oddana do użytku jedna z sal konferencyjnych, Kolegium podjęło decyzję o zorganizowaniu szeregu seminariów strategicznych dotyczących różnych rodzajów przestępczości zorganizowanej. Kolegium było żywo zainteresowane budową sieci funkcjonariuszy specjalizujących się w określonych rodzajach przestępczości zorganizowanej o charakterze transgranicznym. Idea ta sprawdziła się w dziedzinie terroryzmu, a naszym pragnieniem było przeniesienie tych doświadczeń na inne istotne obszary przestępczości zorganizowanej. Budowanie zaufania takich specjalistów stanowi istotny warunek zapewnienia lepszej i szybszej współpracy oraz koordynacji. Im lepiej wspomniani specjaliści znają osoby zatrudnione na analogicznych stanowiskach i współpracowników z innych krajów, tym skutecznej mogą współpracować w zakresie spraw karnych. Seminaria umożliwiają praktykom z każdej dziedziny spotkanie i omówienie praktycznych kwestii i problemów, wynikłych z bieżących śledztw. Ponadto seminaria takie pozwalają Eurojustowi przekazać praktykom najnowsze informacje dotyczące istotnych działań oraz spraw prowadzonych aktualnie przez Eurojust. Seminaria dostarczają również ram dla szeregu dwustronnych i wielostronnych spotkań koordynacyjnych poświęconych określonym bieżącym sprawom operacyjnym. Od czerwca do końca roku zorganizowano pięć seminariów. Seminaria te, jako uzupełnienie działalności obejmującej analizę spraw i inne zadania realizowane przez przedstawicieli krajowych, składają się na bardzo aktywny okres prac organizacyjnych koniecznych do osiągnięcia sukcesu. Poniżej zamieszczamy krótkie sprawozdania z każdego seminarium: Terroryzm Rolę i zadania krajowych organów odpowiedzialnych za sprawy terroryzmu oraz odpowiednich organów sądowych omówiono obszernie na porannej sesji w dniu 23 czerwca, oraz 24 czerwca na spotkaniu w ramach sieci współpracy, przeznaczonym dla osób zainteresowanych i niebiorących udziału w spotkaniach operacyjnych. 25