Zarzadzanie Ryzykiem Handlowym, Finansowym, Produkcyjnym dla Praktyków, ODDK, Gdansk, Autor: Dr Tadeusz T. Kaczmarek

Transkrypt

1 Zarzadzanie Ryzykiem Handlowym, Finansowym, Produkcyjnym dla Praktyków, ODDK, Gdansk, 2002 Autor: Dr Tadeusz T. Kaczmarek 1

2 Spis Tresci Wstep Rozdzial I. Pojecie oraz rodzaje ryzyka handlowego, finansowego i produkcyjnego Pojecie ryzyka Ocena ryzyka w kategoriach etyki Rodzaje ryzyka Ryzyko gospodarcze i prawo do ryzyka Ryzyko sily wyzszej Ryzyko transakcyjne zwiazane z realizacja kontraktu eksportowego i importowego Ryzyko transportowe Ryzyko zwiazane z wyborem zagranicznego ogniwa sprzedazy Ryzyko zwiazane z cena Ryzyko ustalenia zbyt niskiej lub zbyt wysokiej ceny Ryzyko cenowe zwiazane z terminem wykonania zobowiazania Ryzyko ceny kredytowej Ryzyko wystepujace w transakcjach kooperacyjnych, licencyjnych i kompensacyjnych Ryzyko w systemie platnosci Ryzyko finansowe Ryzyko walutowe Ryzyko kredytowe Ryzyko polityczne obejmujace ryzyko kraju i ryzyko transferu Ryzyko organizacyjne Ryzyko inwestycji finansowej Ryzyko ubezpieczeniowe Ryzyko prawne Ryzyko produkcyjne Rozdzial II. Zarzadzanie ryzykiem (Risk Management) - generalne zasady Generalne zasady i sposoby zarzadzania ryzykiem handlowym, produkcyjnym i finansowym Kwestia mierzalnosci ryzyka Okreslenie procesu zarzadzania ryzykiem Identyfikacja i analiza ryzyka Ocena ryzyka i sformulowanie alternatyw Ograniczanie i eliminowanie przyczyn ryzyka Zwiekszenie zasobu informacji Skutki asymetrii informacji Przeciwdzialanie ryzyku Klasyfikacja sposobów przeciwdzialania ryzyku Wlasne pokrycie ryzyka Wkalkulowanie ryzyka w cene Zapobieganie ryzyku poprzez stworzenie rezerwy Przeniesienie ryzyka Przeniesienie ryzyka przez umowe Przeniesienie ryzyka na ubezpieczyciela Kompensacja ryzyka Problemy zwiazane z zarzadzaniem ryzykiem w malych i srednich firmach Przeglad podstawowych metod zarzadzania ryzykiem Co to jest inzynieria finansowa Unikanie Zapobieganie Ponoszenie kosztów ryzyka Przenoszenie ryzyka Hedging Forma prawno-organizacyjna firmy Porozumienia kontraktowe Ubezpieczenie ryzyka Ubezpieczenie typu all r/s/cw biznesie Ubezpieczenia finansowe Reasekuracja Fundusze gwarancji wzajemnych Ubezpieczenie naleznosci za eksportowane towary i uslugi Ubezpieczenie naleznosci eksportowych w Niemczech Produkty ubezpieczeniowe oferowane przez Hermesa w Polsce Ubezpieczenie naleznosci eksportowych w Polsce Ubezpieczenie towarów Warunki platnosci a ryzyko i metody jego ograniczenia

3 Rozdzial III. Zintegrowane zarzadzanie ryzykiem w procesach zarzadzania przedsiebiorstwa Sprzezenie zwrotne pomiedzy zarzadzaniem ryzykiem i kierowaniem przedsiebiorstwem Identyfikacja rodzajów ryzyka w tworzonym systemie celów Analiza ryzyka w identyfikowaniu okreslonych problemów Uwzglednianie ryzyka przy poszukiwaniu alternatywnych rozwiazan Ryzyko i wybór instrumentów zarzadzania ryzykiem Kontrola jako funkcja zarzadzania ryzykiem Podsumowanie Rozdzial IV. Zarzadzanie ryzykiem w przedsiebiorstwie produkcyjnym Specyficzne rodzaje ryzyka w przedsiebiorstwie produkcyjnym Ryzyko produkcyjne Ryzyko logistyczne Ryzyko w badaniach i rozwoju (Research & Development) Proces zarzadzania ryzykiem w przedsiebiorstwie Cele i strategie Identyfikacja i analiza ryzyka Ocena ryzyka Sterowanie ryzykiem Ogólny przeglad Zarzadzanie kosztami jako nowy instrument aktywnej polityki wobec ryzyka Controlling i raportowanie w zarzadzaniu ryzykiem Rozdzial V. Kryteria oceny stanu gospodarki stosowane przez agencje ratingowe Wprowadzenie Pojecie ratingu i ratingu dla panstwa Globalne agencje ratingowe Podstawowe zadania agencji ratingowych Wybrane obszary, kryteria, wskazniki i dane liczbowe wykorzystywane przy ocenie stanu gospodarki panstwa Wybrane obszary badania i dane liczbowe Podstawowe wskazniki Kryteria oceny ratingowej Rodzaje ryzyka rozpatrywane przy ocenach i ratingach dla panstw Metodyka ustalania i nadawania ratingów Zasady funkcjonowania komitetów ratingowych Rating suwerenny dla Rzeczpospolitej Polskiej Dynamika polityczna Fundamentalne wskazniki ekonomiczne Finanse publiczne System emerytalny - zródlo deficytu budzetowego Polityka monetarna System bankowy Rachunki zewnetrzne i przeplywy kapitalowe Podsumowanie Rozdzial VI. Ryzyko, zagrozenia oraz przestepczosc komputerow a Wprowadzenie Rodzaje ryzyka i przestepstw komputerowych Analiza zagrozen komputerowych Podstawowe zagrozenia Utrata poufnosci danych Utrata integralnosci Utrata dyspozycyjnosci systemu Utrata autentycznosci...., Utrata charakteru wiazacego^ Naturalne zagrozenia komputerowe Bierne ataki przestepców komputerowych Podsluchiwanie i przechwytywanie danych Przechwytywanie danych identyfikujacych uczestników Analiza strumienia przeplywu informacji Aktywne ataki przestepców komputerowych Powtarzanie lub opóznianie informacji Wprowadzanie lub usuwanie pewnych danych Modyfikowanie danych Zaklócenie systemu komunikacji (Denial of Service) Pozorowanie falszywej identycznosci (Masquerade) Negowanie nawiazanej komunikacji

4 Porwanie (Hijacking) Zaklócenie systemu Przypadkowe bledy Bledne rozsylanie informacji (routing) Blad przesylu Blad programu Bledy obslugi Przestepczosc komputerowa Joyriders Wandale Tzw. zaliczacze Szpiedzy przemyslowi Szantazysci Niezamierzone ataki Podsumowanie Analiza slabych miejsc w przedsiebiorstwie Czynnik ludzki Slabosci organizacyjne przedsiebiorstwa Organizacyjnie slabe miejsca Fizycznie slabe miejsca Technicznie slabe miejsca Zarzadzanie ryzykiem komputerowym oraz srodki zapobiegawcze Zarzadzanie ryzykiem personelu Przedsiewziecia organizacyjne Srodki techniczne Wielokrotne zabezpieczenie systemu Programy antywirusowe Protokolowanie Podsumowanie Prawo informatyczne i odpowiedzialnosc karna Rozdzial VII. Rola informacji w gospodarce - spoleczenstwo informacyjne Istota wspólczesnej rewolucji informacyjnej Informacja jako narzedzie diagnostyczne w gospodarce Wiedza i informacja - paradygmat Trzeciej Cywilizacji Cel gospodarczy inicjatywy eeurope - An Information Society for ALL" Internet - znaczenie dla obywateli i dla panstwa Rozdzial VIII. Zródla informacji o sytuacji finansowej i wiarygodnosci handlowej kontrahentów krajowych i zagranicznych Jakie sa rodzaje informacji i jakie jest ich znaczenie? Podstawowe zródla informacji ekonomicznych i finansowych Krajowy Rejestr Sadowy Specjalistyczna prasa fachowa Sprawozdania publikowane przez firmy Wywiadownie handlowe Zródla informacji Internet jako zródlo informacji Techniki przygotowania informacji gospodarczej i handlowej Sposób i czas przekazywania informacji Ochrona danych Adresy wiekszych wywiadowni handlowych Inne zródla informacji Banki jako zródlo informacji Polska Agencja Rozwoju Przedsiebiorczosci (PARP) Instytut Koniunktur i Cen Handlu Zagranicznego Wyspecjalizowane agencje informacyjne Polskie placówki ekonomiczno-handlowe za granica Zródla informacji w wybranych krajach Unii Europejskiej Francja Republika Federalna Niemiec Wielka Brytania Informacja o spólkach Analiza branzy i sektora Ocena makrootoczenia Zródla informacji o finansach spólek Sprawozdanie finansowe - nowe uregulowania Unia Europejska a Miedzynarodowe Standardy Rachunkowosci Mozliwosc naduzyc przy sporzadzaniu sprawozdan finansowych Biznesplan jako informacja o kontrahencie i jego projektach

5 Rozdzial IX. Zarzadzanie ryzykiem finansowym firmy Badanie sytuacji finansowej spólki przy zastosowaniu analizy wskaznikowej Wskazniki plynnosci finansowej Wskazniki rentownosci Wskazniki rentownosci sprzedazy Wskaznik rentownosci kapitalu Wskazniki rentownosci majatku Wskaznik zadluzenia i obslugi dlugu Wskazniki efektywnosci wykorzystania aktywów Wskazniki reakcji rynkowej Modelowanie finansowe i zestawy wskazników finansowych Modelowanie finansowe Zestawy wskazników finansowych Model siedmiu obszarów analizy Model szesciu wskazników Model pieciu grup wskazników Kryteria analizy Jak poslugiwac sie wskaznikami w analizie finansowej? Porównanie wskazników kilku firm Badanie sytuacji finansowej spólek o zróznicowanym profilu dzialalnosci Stosowanie wskazników w porównaniach miedzynarodowych Analiza dyskryminacyjna Altmana Inne uproszczone metody oceny kondycji finansowej spólek Symptomy chorej spólki sygnalizujace mozliwosc jej upadku Rozdzial X. Ryzyko a miedzynarodowa przestepczosc gospodarcza Obszary ryzyka w procesie globalizacji gospodarki swiatowej Korporacje transnarodowe zródlem zagrozen i zdywersyfikowanego ryzyka Transnarodowe powiazania KTN i banków Fuzje, przejecia. Konglomeraty bankowe i pozabankowe Przyczyny fuzji i przejec Ryzyko plynace z kryzysów finansowych Przyczyny wspólczesnego kryzysu finansowego Nastepstwa kryzysu azjatyckiego i rosyjskiego Rosnaca liczba bankructw Eksplozja przestepczosci w gospodarce swiatowej Mafijne struktury zagrozeniem dla ladu w Europie Wloska mafia w Niemczech Mafia rosyjska Bialoruskie struktury przestepczosci gospodarczej Ryzyko w obszarze funduszy hedgingowych Oszustwa gospodarcze Oszustwa w handlu miedzynarodowym Kradziez ladunków i calych statków Oszustwa czarterowe - ryzyko utraty ladunku Oszustwa finansowe i bankowe Oszustwa bankowe w Internecie Oszustwa finansowe - przy uzyciu telefonu Oszustwa w sektorze bankowym Oszustwa finansowe tzw. szkoly nigeryjskiej Oszustwa ubezpieczeniowe Przeciwdzialanie praniu brudnych pieniedzy Regulacje miedzynarodowe Pranie brudnych pieniedzy w swietle polskiego Kodeksu karnego Zagrozenie obrotu finansowego w Polsce Metody prania pieniedzy Przeciwdzialanie praniu pieniedzy - sankcje Bibliografia

6 WSTEP Nowe wydanie ksiazki na temat zarzadzania ryzykiem handlowym, finansowym i produkcyjnym, która oddaje do rak Czytelników, zostalo w sposób gruntowny zmienione: rozszerzone, uzupelnione i uaktualnione. Poradnik adresuje do menedzerów przedsiebiorstw dzialajacych w warunkach gospodarki rynkowej, w której szczególna role odgrywa czynnik konkurencji. Konkurencja jest bowiem niezwykle wazna, ekonomiczna kategoria: pobudza przedsiebiorce do innowacyjnosci w zakresie asortymentu i jakosci towarów oraz doskonalenia sposobów obnizania kosztów produkcji i sprzedazy. Konkurencja oznacza rywalizacje podmiotów gospodarczych o klientów, rynki zbytu, rynki materialów i surowców, pracy i innowacji. W ksiazce zostaly pokazane zagrozenia oraz nowoczesne metody zarzadzania ryzykiem na globalnych rynkach miedzynarodowych. Na uwage zasluguja szczególnie dwa nowe rozdzialy dotyczace roli Internetu w gospodarce oraz zarzadzania zwiazanym z tym zdywersyfikowanym ryzykiem. Nowy XXI wiek i budowanie nowej ekonomii (New Economy) opartej na kompleksowej wiedzy narzucaja potrzebe i koniecznosc korzystania z zupelnie nowych narzedzi, w tym z Internetu. Nowy jest tez rozdzial o zarzadzaniu ryzykiem w przedsiebiorstwie produkcyjnym oraz rozdzial o kryteriach oceny stanu gospodarki stosowanych przez agencje ratingowe. Gruntownie zostal zmieniony rozdzial o zródlach informacji oraz o roli informacji w gospodarce rynkowej. Mówiac o procesach globalizacji gospodarki swiatowej, nie nalezy zapominac o miedzynarodowej przestepczosci gospodarczej, która nadaje jeszcze inny wymiar kategorii ryzyka stad dodatkowy rozdzial poswiecony temu zagadnieniu. W ksiazce Czytelnik znajdzie ponadto wykaz aktualnej literatury polskiej i swiatowej z dziedziny zarzadzania ryzykiem handlowym, produkcyjnym i finansowym. Bedzie to duzym ulatwieniem przy studiowaniu tej obecnie waznej kategorii ekonomicznej. W pracy zamiennie uzywane sa jako synonimy nazwy: przedsiebiorstwo, spólka, firma. Warto przy tej okazji zauwazyc, ze w gospodarce rynkowej nic sie nie dzieje bez przedsiebiorcy, przedsiebiorstwa i przedsiebiorczosci. Sa to kategorie nieroz-dzielnie zwiazane z gospodarka rynkowa. Tadeusz T. Kaczmarek Warszawa, czerwiec 2002 roku 6