Potrzeby i bariery rozwoju obszarów wiejskich w województwie podkarpackim

Transkrypt

1 Potrzeby i bariery rozwoju obszarów wiejskich w województwie podkarpackim X Międzynarodowa Konferencja Województwa Małopolskiego dotycząca Rozwoju Obszarów Wiejskich Kraków 24 października 2016 r.

2 Problematyka: 1. Charakterystyka województwa podkarpackiego. 2. Rolnictwo i obszary wiejskie w województwie podkarpackim wprowadzenie. 3. Zidentyfikowane potrzeby i bariery rozwoju obszarów wiejskich w kontekście działań PROW oraz PROW wdrażanych przez samorząd województwa.

3 Województwo Podkarpackie charakterystyka Ma najmniejszy wskaźnik urbanizacji w kraju 41,3%, (średnia dla kraju 60%). Posiada zdywersyfikowaną strukturę gospodarki ze stosunkowo dużym udziałem przemysłu (27%). Czyste środowisko naturalne możliwość rozwoju rolnictwa ekologicznego. Występuje bogactwo walorów przyrodniczych i krajobrazowych oraz dziedzictwa kulturowego jako potencjał do rozwoju turystyki. Występują braki w infrastrukturze, szczególnie na obszarach wiejskich. Wyraźne zróżnicowanie wewnętrzne: szybciej rozwijające się podregiony rzeszowski i tarnobrzeski oraz słabsze podregiony krośnieński i przemyski.

4 Rolnictwo i obszary wiejskie w regionie uwarunkowania Znaczne zróżnicowanie warunków przyrodniczo-glebowych. Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej w gminach woj. podkarpackiego Produkcja rolnicza prowadzona jest zarówno na bardzo dobrych, jak i słabych glebach, w korzystnych i skrajnie niekorzystnych warunkach klimatycznych, na terenach nizinnych, a także górskich. Najwięcej (33,2%) mieszkańców województwa deklaruje zatrudnienie w rolnictwie, leśnictwie, łowiectwie oraz rybactwie. Najwyższy w kraju odsetek osób bezrobotnych mieszkających na wsi - 62,8% spośród bezrobotnych w podkarpackim. Duża liczba osób zamieszkujących obszary wiejskie woj. podkarpackiego wymusza konieczność tworzenia tam nowych miejsc pracy poza rolnictwem.

5 Syntetyczna miara poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego Źródło: Monitoring rozwoju obszarów wiejskich. Etap I Synteza, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN 2014, s. 6.

6 Typologia obszarów wiejskich Źródło: Monitoring rozwoju obszarów wiejskich. Etap I Synteza, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN 2014, s. 7.

7 Duża liczba gospodarstw rolnych 4 miejsce w kraju. Mała powierzchnia użytków rolnych 625,9 tys. ha (11 miejsce w kraju). Rolnictwo i obszary wiejskie w regionie struktura Liczba gospodarstw rolnych według województw w 2012r. Gospodarstwa rolne według grup obszarowych w województwie podkarpackim w 2012 r. duże rozdrobnienie agrarne - największą grupę stanowią gospodarstwa rolne o powierzchni 1,01-1,99 ha ponad 32% gospodarstw (2012 r.)

8 Rolnictwo i obszary wiejskie w regionie - Produkcja rolnicza Niska produktywność najniższa wartość produkcji rolniczej z 1 ha użytków rolnych w 2012 r.: 3859 zł (w kraju średnio 6281 zł). Produkcja rolnicza z 1 ha użytków rolnych (PLN) Rozdrobnienie obrotu produktami rolnymi, mało gospodarstw specjalizujących się w określonym typie produkcji. Produkty rolne bardzo dobrej jakości. Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych działających w sektorze rolno-spożywczym (sekcja C, działy 10-12) (jednostki) liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych działających w sektorze rolnospożywczym 7 miejsce w kraju

9 Działania wrażane przez samorząd województwa w ramach PROW Poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowaniem rolnictwa i leśnictwa Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej Odnowa i rozwój wsi Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju Wdrażanie projektów współpracy Funkcjonowanie lokalnej grupy działania, nabywanie umiejętności i aktywizacja.

10 PROW efekty realizacji dofinansowanie (tys. zł) podstawowe usługi; małe projekty; odnowa i rozwój wsi; odnowa i rozwój wsi - leader; Liczba wniosków o dofinansowanie: 5069 melioracje; scalenia; funkcjonowanie LGD; Liczba zawartych umów: 3608 wdrażanie projektów współpracy; Liczba wniosków o płatność: 4220

11 Efekty realizacji PROW powierzchnia gruntów objętych scaleniami: 10,7 tys. ha wybudowane sieci wodociągowe: 394 km wybudowane sieci kanalizacyjne: km wykonane kanalizacje zagrodowe: 478 szt. wybudowane oczyszczalnie ścieków w ilości: 20 szt. ilość odpadów komunalnych objętych systemami stworzonymi w wyniku realizacji operacji w ramach programu: 16 tys. t. liczba obiektów wybudowanych, wyremontowanych, wyposażonych w ramach tzw. działań samorządowych PROW : 1323 szt. wybudowane ścieżki rowerowe i szlaki turystyczne: 27 km

12 Program Rozwoju Obszarów Wiejskich Podstawowe usługi i odnowa miejscowości na obszarach wiejskich ( euro) Scalanie gruntów ( euro) LEADER ( euro) Łączne środki publiczne przeznaczone na działania realizowane w ramach PROW w działaniach samorządowych wyniosą euro, w tym LEADER euro.

13 Program Rozwoju Obszarów Wiejskich Zakres wsparcia w ramach działań wdrażanych przez samorząd województwa I. Scalanie gruntów (obszar scaleń: , 73 ha, ostateczna wartość wniosków ,72 zł). II. Podstawowe usługi i odnowa miejscowości na obszarach wiejskich: Gospodarka wodno-ściekowa (inwestycje realizowane poza aglomeracjami zdefiniowanymi w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych) Budowa lub modernizacja dróg lokalnych (138 podpisanych umów, kwota kosztów kwalifikowalnych: ,55 zł). Budowa lub modernizacja targowisk Ochrona zabytków i budownictwa tradycyjnego Remont obiektów pełniących funkcje kulturalne oraz kształtowanie przestrzeni publicznej III. Leader: a) Wsparcie przygotowawcze (26 podpisanych umów, kwota kosztów podpisanych umów: zł). b) Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność c) Przygotowanie i realizacja działań w zakresie współpracy z lokalną grupą działania d) Wsparcie na rzecz kosztów bieżących i aktywizacji 23 maja 2016 r. zostały zawarte umowy o warunkach i sposobie realizacji strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność (umowy ramowe 26 szt. łączna ich wartość wynosi ,49 zł).

14 Bariery rozwoju obszarów wiejskich 1. Finansowe. 2. Prawne. 3. Organizacyjno-instytucjonalne. 4. Inne.

15 Ograniczenia finansowe a) ograniczone źródła finansowania działań nastawionych na rozwój obszarów wiejskich, b) ograniczone możliwości partycypacji finansowej po b) ograniczone możliwości partycypacji finansowej po stronie beneficjentów,

16 Ograniczenia prawne a) opóźnienia legislacyjne, b) brak korzystania z rozwiązań i instytucji prawnych, które sprawdziły się w poprzednim okresie programowania, c) stosowanie skomplikowanych procedur nastawionych na duży formalizm, d) występowanie niejednoznacznych norm i postanowień umów o przyznanie pomocy,

17 Ograniczenia organizacyjnoinstytucjonalne a) powolny proces przepływu informacji pomiędzy instytucjami, b) problemy kadrowe, c) brak przygotowania do procesu wdrażania (np. nieprzygotowanie kompletu załączników do WOPP lub WOP), d) błędy w planowaniu słabej jakości dokumenty planistyczne, powielanie schematów, brak rozwiązań innowacyjnych,

18 Ograniczenia inne: a) okoliczności nieprzewidziane takie jak: klęski żywiołowe, pogoda uniemożliwiająca terminowe wykonanie robót budowlanych, b) kryzysy gospodarcze i branżowe,

19 Potrzeby w zakresie rozwoju obszarów wiejskich Potrzeby jako wartość wymierna wartość zrealizowanych w perspektywie projektów: Koszty całkowite realizacji: ,50 zł Koszty kwalifikowalne: , 71 zł Projekty obejmowały operacje w zakresie: Podstawowych usług, Odnowy i rozwoju wsi, Poprawiania i rozwijania infrastruktury w zakresie: melioracji i scalania gruntów, Wdrażania LSR oraz Wdrażania projektów współpracy bez Funkcjonowania.

20

21 Dziękuję za uwagę Paweł Stokłosa p.o. zastępcy dyrektora Departamentu Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego al. Łukasza Cieplińskiego Rzeszów p.stoklosa@podkarpackie.pl