Rola Planów urządzeniowo-rolnych w rozwoju gmin

Transkrypt

1 WOJEWÓDZKIE BIURO GEODEZJI I TERENÓW ROLNYCH W GDAŃSKU Rola Planów urządzeniowo-rolnych w rozwoju gmin opracowała: mgr inż. Ewa Witkowska Dyrektor WBGiTR w Gdańsku Konferencja Wybrane zadania z zakresu środowiska i rolnictwa realizowane przez gminy 22 marca 2018 r. - Gdańsk

2 WBGiTR w Gdańsku WBGiTR w Gdańsku prowadzi swoją działalność - w różnych formach organizacyjnych pod różnymi nazwami i w różnych formach podległości już 70 lat

3 WBGiTR w Gdańsku Od dnia r. WBGiTR w Gdańsku to wojewódzka samorządowa jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej nadzór nad działalnością sprawuje Zarząd Województwa Pomorskiego

4 WBGiTR w Gdańsku Od dnia r. WBGiTR w Gdańsku działa w formie jednostki budżetowej i finansowane jest z budżetu Województwa Pomorskiego

5 Rys Historyczny W pracy swojej Biuro ukierunkowane było zawsze na potrzeby dwóch najważniejszych kontrahentów: 1. Społeczności wiejskich - w zakresie geodezyjnej obsługi gospodarki ziemią oraz procesów inwestycyjnych na wsi 2. Państwa - przy realizacji zadań wynikających z aktualnie obowiązującej polityki rolnej

6 Prawne umocowania Samorząd Województwa Pomorskiego ustawowo odpowiedzialny jest za: 1. modernizację obszarów wiejskich; zgodnie z ustawą o samorządzie województwa 2. programowanie i koordynację prac urządzeniowo-rolnych zgodnie ustawą Prawo geodezyjne i kartograficzne 3. koordynację i wykonanie prac scaleniowo-wymiennych zgodnie ustawą o scalaniu i wymianie gruntów

7 DEFINICJE Obszary wiejskie za obszary wiejskie uznaje się gminy wiejskie i część wiejską gmin miejsko-wiejskich według Krajowego Rejestru Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju (TERYT)

8 Prace geodezyjno-urządzeniowo-rolne definicje / pojęcia Pojęcia modernizacja obszarów wiejskich prace urządzeniowo-rolne urządzenia rolne nie posiadają ustawowej definicji Ustawowo zdefiniowane jest scalanie i wymiana gruntów (wcześniej komasacja)

9 DEFINICJE Według Polskiej Normy 1. Modernizacja obszarów wiejskich - to prace urządzeniowo-rolne związane z przebudową struktury agrarnej 2. Prace urządzeniowo-rolne - to zabiegi techniczne i organizacyjne w ramach urządzeń rolnych

10 DEFINICJE 3. Urządzenia rolne - to zespół planowanych zabiegów (technicznych i organizacyjnych) uwzględniający uwarunkowania przyrodnicze ekonomiczne, prawne i społeczne, mających na celu dostosowanie struktury przestrzennej danego obszaru do potrzeb racjonalnej organizacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej

11 Prace geodezyjno-urządzeniowo-rolne Prace urządzeniowo-rolne to: Scalanie gruntów rolnych i leśnych Transformacja użytków Melioracje wodne Rekultywacja gruntów Zabiegi przeciwerozyjne Kształtowanie krajobrazu Budowa i modernizacja dróg tzw. transportu rolnego Rekonstrukcja układów zabudowy wiejskiej Zalesianie gruntów Wydzielanie użytków ekologicznych

12 Prace geodezyjno-urządzeniowo-rolne Centralnym i podstawowym zabiegiem urządzeniowo-rolnym będąc jednym z elementów urządzeń rolnych jest Scalanie gruntów Nie można jednak pojęcia scalanie gruntów zastępować pojęciem prace urządzeniowo-rolne i odwrotnie

13 Cele - Prac urządzeniowo-rolnych Główne cele, którym służą prace urządzeniowo-rolne to: Cel 1 - kształtowanie struktury obszarowej gospodarstw rolnych likwidacja szachownicy gruntów i poprawa kształtu rozłogów gospodarstw rolnych dokonanie zmian w wielkości posiadania i użytkowania ziemi dostosowanie rozłogów gruntów do przebiegu obiektów liniowych o znaczeniu ponadgminnym oraz do zabiegów przeciwerozyjnych

14 Cele - Prac urządzeniowo-rolnych Cel 2 ochrona środowiska i krajobrazu dostosowanie struktury użytkowania ziemi do warunków naturalnych rekreacyjne zagospodarowanie terenów rolnych wyznaczenie obszarów chronionego krajobrazu Cel 3 - podniesienie produkcyjności gleb przeprowadzenie zabiegów przeciwerozyjnych poprawa stosunków rolnych zabiegami melioracyjnymi rekultywacja gruntów zdegradowanych i zdewastowanych

15 Cele - Prac urządzeniowo-rolnych Cel 4 infrastruktura techniczna ze szczegółowymi uwzględnieniem budowy, modernizacji, korekty układu dróg transportu rolnego analiza stanu dróg transportu rolnego oraz nasycenia obszaru infrastrukturą drogową budowa lub modernizacja dróg Cel 5 - odnowa wsi uporządkowanie gruntów renowacja budynków, pomników

16 Złożoność zagadnień rolnictwa w planowaniu przestrzennym Zmienia się obraz polskiej wsi Wieś nie jest utożsamiana tylko z produkcją rolniczą, gospodarką leśną oraz związane z nim osadnictwo Obszary wiejskie pełnią także inne funkcje, w zależności od warunków społeczno-gospodarczych i przyrodniczych i historycznych

17 Złożoność zagadnień rolnictwa w planowaniu przestrzennym Zasadne jest określenie rejonów pełniących różne funkcje np. intensywnego rolnictwa rolniczo-rekreacyjny przemysłowo-rekreacyjno- turystyczny rolniczo-przemysłowy rolniczo-przemysłowo-rekreacyjny Główne i szczegółowe cele rozwoju oraz zadania realizacyjne dla każdego z regionów powinny być opracowywane niezależnie

18 Efektywne unowocześnianie polskiego rolnictwa i szerokiego rozwoju wsi Pogodzenie bezkonfliktowego współistnienia obok siebie różnych funkcji, wymaga zaplanowania takiego rodzaju prac urządzeniowo-rolnych (zabiegów technicznych i organizacyjnych), które ograniczają pojawienie się konfliktów przestrzennych, a doprowadzą m.in. do: - podniesienia poziomu życia i pracy ludności wiejskiej - stworzenia podstaw dla wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich

19 Korelacja miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a planem urządzeniowo-rolnym gminy Na dzień dzisiejszy nie ma regulacji określających sposób opracowania jednego dokumentu, obejmującego takie elementy jak: 1. określenie celów i rodzaju przedsięwzięć realizacyjnych 2. umiejscowienie planowanych przedsięwzięć 3. wyznaczenie osób, instytucji odpowiedzialnych za realizację przedsięwzięć 4. określenie wysokości i źródeł nakładów finansowych niezbędnych do realizacji przedsięwzięć

20 Korelacja miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a planem urządzeniowo-rolnym gminy Opracowaniem szczegółowo wskazującym rodzaj i zakres prac urządzeniowo-rolnych są Plany urządzeniowo-rolne gmin oraz Projekty urządzeniowo-rolne wsi

21 Korelacja miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a planem urządzeniowo-rolnym gminy Plany urządzeniowo-rolne wspólnie z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego powinny określać kierunki rozwoju gminy i wsi W ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, problematyka planowania przestrzennego na obszarach wiejskich jest potraktowana bardzo marginalnie

22 Korelacja miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a planem urządzeniowo-rolnym gminy Cele i sposoby realizacji zawarte w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz Miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego nie pozwalają na właściwe urządzanie obszarów wiejskich Nie określa się w nich prac urządzeniowo-rolnych do wykonania na terenach rolnych i leśnych, a tylko kierunki, zasady i wskaźniki

23 Efektywne unowocześnianie polskiego rolnictwa i szerokiego rozwoju wsi Plan urządzeniowo-rolny jest jedną z form działań planistycznych Przedstawia w sposób bardziej szczegółowy kierunki rozwiązań niektórych zadań zawartych w/w strategiach rozwoju, a także takich, które w tych opracowaniach nie zostały ujęte Realizacja planu urządzeniowo-rolnego pozwoli m.in. osiągnąć wyznaczone cele szczegółowe i główne, a w konsekwencji zrealizować nakreśloną wizję rozwoju gminy

24 Korelacja miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a planem urządzeniowo-rolnym gminy W chwili obecnej nie ma żadnych aktów prawnych kompleksowo normujących zarówno sporządzanie: Planów urządzeniowo-rolnych gmin Projektów urządzeniowo-rolnych wsi jak i systematyzujących zależności pomiędzy poszczególnymi rodzajami prac Stąd, gminy nie mają żadnego obowiązku prawnego do sporządzania takich opracowań

25 Korelacja miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a planem urządzeniowo-rolnym gminy Plany urządzeniowo-rolne (projekty) oraz jego zapisy mogą być przyjmowane uchwałą rady gminy, jako zadania do realizacji i w ten sposób stają się prawem lokalnym Podstawą takiego działania, stanowią przepisy ustawy o samorządzie gminnym: - art. 7 ust. 1, 2, 3, który precyzuje zadania własne gminy realizowane w celu zaspokojenia zbiorowych potrzeb wspólnoty - art. 18 ust. 2, który daje podstawę do uchwalania programów gospodarczych

26 Korelacja miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a planem urządzeniowo-rolnym gminy Opracowanie Planu urządzeniowo-rolnego gminy leży w gestii Wojewódzkiego Biura Geodezji i Terenów w Gdańsku na podstawie art. 7c ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne Wykonanie Planu urządzeniowo-rolnego jako zadania z zakresu administracji rządowej może być finansowane z działu 010 Rolnictwo i Łowiectwo

27 Efektywne unowocześnianie polskiego rolnictwa i szerokiego rozwoju wsi W obecnych czasach Plany/projekty urządzeniowo-rolne służyć winny: 1. odczuwalnej poprawie struktur agrarnych 2. rozwiązywaniu konfliktów w użytkowaniu gruntów 3. minimalizacji utraty gruntów na cele nierolnicze 4. perspektywicznemu rozwojowi regionalnemu i lokalnemu oraz odnowie wsi; 5. wdrażaniu celów z zakresu ochrony przyrody i krajobrazu oraz gospodarki wodnej; 6. poprawie infrastruktury obszarów wiejskich 7. polepszeniu wartości i tym samym uatrakcyjnieniu regionu oraz wzmocnieniu siły ekonomicznej i gospodarczej gospodarstw rolniczych i obszarów wiejskich

28 Efektywne unowocześnianie polskiego rolnictwa i szerokiego rozwoju wsi Wobec takich oczekiwań mieszkańców wsi niezbędne jest, celem Kompleksowego Urządzania Obszarów Wiejskich, opracowanie polskiego prawa o urządzeniach obszarów wiejskich, tak aby zadania planistyczne ujmowały obligatoryjnie obowiązek wykonania Planów (programów) prac urządzeniowo-rolnych.

29 Ogromna rola WBGiTR wobec wybranych wyzwań: rozmoknięte drogi zastoiska wodne na polach mokre koleiny niszczenie rolniczej przestrzeni produkcyjnej dojazd, melioracje, przyroda retencja / powódź pozarastane rowy

30

31

32

33

34

35

36

37 System planowania na różnych szczeblach zarządzania Opracowanie wykonane przez DBGiTR Wrocław STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA WOJEWÓDZTWO (marszałek) STRATEGIA ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH WOJEWÓDZTWA STUDIUM ZAPOTRZEBOWANIA NA PRACE URZĄDZENIOWO-ROLNE W WOJEWÓDZTWIE PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA POWIAT (starosta) STRATEGIA ROZWOJU POWIATU STRATEGIA ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH POWIATU GMINA (wójt, burmistrz) - kontrola - planowanie STRATEGIA ROZWOJU GMINY STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUB WSI PLAN URZĄDZENIOWO-ROLNY GMINY PROJEKTY URZĄDZENIOWO-ROLNE

38 ROZWÓJ OBSZARÓW WIEJSKICH KSZTAŁTOWANIE I PROWADZENIE POLITYKI PRZESTRZENNEJ NA TERENIE GMINY KSZTAŁTOWANIE ROLNICZEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Określenie polityki przestrzennej gminy, kierunki zmian w strukturze gminy oraz w przeznaczeniu terenu Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego Ustalenie przeznaczeń terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego, określenie linii rozgraniczających tereny o różnym przeznaczeniu lub różnych zasadach gospodarowania Plany urządzeniowo-rolne gmin Projekty urządzeniowo-rolne wsi Założenia do projektu scalenia gruntów

39 Dziękuję za uwagę