Nasz Znak Nasza Data Wasz Znak Wasza Data 009/2014/OPINIA

Transkrypt

1 Nasz Znak Nasza Data Wasz Znak Wasza Data 009/2014/OPINIA Pracowania Akustyczno Środowiskowa EKO-POMIAR ul. Słoneczna Oborniki k/poznania NIP: ZSM Sp. zo.o. Al. Jerozolimskie 155 lok Warszawa OPINIA Dotyczy: Wymagań i zaleceń określania oddziaływania akustycznego od turbin wiatrowych i próby oszacowania minimalnej odległości między turbiną i zabudową mieszkaniową. Podstawą zarządzania środowiskiem naturalnym (rozumianym również jako warunki życia ludzi) w prawie polskim jest ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U Nr 62 poz. 627, zwana dalej POŚ), która prezentuje komplementarną ideę w zakresie ochrony środowiska przed negatywnym oddziaływaniem akustycznym. Idea ta w kontekście emisji hałasu sprowadza się do ustalenia dopuszczalnych norm, które należy zachować zarówno przez istniejące jak i planowane instalacje. Art. 112 POŚ wskazuje, że ochrona przed hałasem polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu akustycznego środowiska, w szczególności poprzez: 1) utrzymanie poziomu hałasu poniżej dopuszczalnego lub co najmniej na tym poziomie; 2) zmniejszenie poziomu hałasu co najmniej do dopuszczalnego, gdy nie jest on dotrzymany. Jednoznacznie wskazuje tym samym, że funkcjonowanie instalacji emitującej do środowiska hałas nie przekraczający wartości dopuszczalnych na terenach podlegających ochronie (ich definicja znajduje się w art. 113 POŚ) mieści się w ustalonym normatywie. 1 z 7

2 Obecnie dopuszczalne wartości hałasu ustalone zgodnie z POŚ przez Ministra Środowiska w rozporządzeniu z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U po tekst ujednolicony) przyjmują niejednolite wartości dla poszczególnych pór doby, różnych terenów podlegających ochronie przed hałasem, jak również różnych typów/rodzajów źródeł emisji. Taki kształt dopuszczalnych wartości zakorzeniony jest w psychoakustycznych właściwościach hałasu określanych w literaturze problemu mianem uciążliwości hałasu, która pozostaje miarą tego, jak bardzo hałas nam przeszkadza. Relacja pomiędzy psychoakustyczną wielkością dokuczliwości hałasu, a wartościami dopuszczalnymi nie zawsze pozostaje łatwa do zobrazowania. O ile np. niższe wartości dopuszczalne dla pory nocy w stosunku do pory dnia są dość oczywiste i intuicyjnie wynikają z faktu, iż noc jest okresem doby w którym potrzebujemy względnej ciszy do pełnego wypoczynku, rozładowania stresu itp., podczas gdy w ciągu dnia, w świetle naszej aktywności, hałas przeszkadza nam często w mniejszym stopniu. O tyle już różne wartości dopuszczalne hałasu emitowanego przez różne źródła np. drogi, przeloty samolotów czy zakłady przemysłowe znajdują odzwierciedlenie dopiero w szczegółowych, zaawansowanych metodologicznie badaniach naukowych. Reasumując, koncepcja programowa zawarta w POŚ określająca zasady zrównoważonego rozwoju infrastruktury, gospodarki (w tym również rozwoju energetyki wiatrowej), znajdująca wyraz w dopuszczalnych wartościach hałasu ma swoje uzasadnienie merytoryczne w wieloletnich badaniach prowadzonych i weryfikowanych wzajemnie przez naukowców na całym świecie. Przechodząc do meritum problemu, czyli wymagań i zaleceń określania oddziaływania akustycznego od turbin wiatrowych i próby oszacowania minimalnej odległości między turbiną i zabudową mieszkaniową, należy jeszcze raz uwypuklić, że ochrona środowiska w prawie polskim, w obecnym kształcie ustawy POŚ, jednoznacznie reguluje zasady lokalizacji i funkcjonowania farm wiatrowych definiując dopuszczalne poziomy hałasu. Mamy więc do czynienia z naturalną względną regulacją uzależnioną od rodzaju i wielkości danego przedsięwzięcia, uwzględniającą zmienne, związane zarówno z charakterystyką akustyczną źródła dźwięku (jej poziom mocy akustycznej) jak i drogą propagacji dźwięku. Zmienne występujące w projektowaniu akustycznym farm wiatrowych powodują, że każdy projekt farmy wiatrowej jest rozpatrywany indywidualnie i z uwzględnieniem następujących parametrów: a) poziom mocy akustycznej turbiny wiatrowej Lwa [db] b) wysokość źródła dźwięku [m] 2 z 7

3 c) kierunek wiatru d) temperatura powietrza [st C] e) ciśnienie atmosferyczne [hpa] f) wilgotność względna [%] g) ukształtowanie terenu Powyższe podejście projektowe daje możliwości precyzyjnego określenia bezpiecznej odległości w ujęciu akustycznym, czyli zachowanie limitów akustycznych na granicy zabudowy mieszkaniowej. I tak na przykład pojedyncza turbina może być zlokalizowana w mniejszej odległości od zabudowy mieszkalnej (Rysunek 1) w stosunku do instalacji składającej się ze skupisk kilku turbin (Rysunek 2). W obu przypadkach o lokalizacji decyduje zasięg emitowanego hałasu o wartościach równych dopuszczalnym np. 50 i 40 dba obowiązujących m.in. dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej odpowiednio w porze dnia i nocy czy 55 i 45 dba obowiązujących m.in. dla zabudowy wielorodzinnej czy zagrodowej. Rysunek 1 Zasięg hałasu pojedynczej turbiny o wysokości wieży równej 100 m npt. oraz o poziomie mocy akustycznej 102 dba 3 z 7

4 Rysunek 2 Zasięg hałasu trzech turbin o wysokości wieży równej 100 m npt. oraz o poziomie mocy akustycznej 102 dba każda Wbrew tej idei pozostaje propozycja definiowania minimalnej odległości 3 km w zakresie lokalizacji turbin wiatrowych od terenów zabudowy, która sprowadza się do ustanowienia limitu niezależnie od wielkości danego przedsięwzięcia zarówno w kontekście liczby jak i charakterystyki akustycznej planowanych czy istniejących już turbin. Propozycja ta ogranicza zrównoważony rozwój w sposób pozbawiony jakichkolwiek podstaw merytorycznych. Proponowana odległość nie znajduje żadnego uzasadnienia w badaniach naukowych, poza wzmiankowanym faktem, że w specyficznych warunkach, poniżej odległości 3 km - turbiny do zabudowy mieszkaniowej, hałas może być szczątkowo odbierany przez ludzi. Należy wyraźnie zaznaczyć, że podejście projektowe obejmujące każdorazowo indywidualne analizy akustyczne (np. etap zmiany, czy uchwalenia Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego MPZP lub opracowania Oceny Oddziaływania na Środowisko - OOS) jest obecnie najbezpieczniejszym i stanowi najbardziej wiarygodną metodę określenia oddziaływania hałasu pochodzącego od turbin wiatrowych. 4 z 7

5 Analizy takie są zawsze wykonywane dla najmniej korzystnych warunków i założeń propagacji dźwięku w środowisku, czego efektem jest otrzymanie bardzo zbliżonych poziomów dźwięku z wynikami rzeczywistych pomiarów. Powyższe jest potwierdzane licznymi publikacjami naukowymi m.in. [1], [2], [3], [4]. Można zatem stwierdzić, że obecny stan prawny związany z ochroną środowiska przed hałasem, ujmuje potrzebę zachowania kształtu klimatu akustycznego w sposób najbardziej rzetelny i systemowy. Analizy akustyczne wykonywane indywidualnie dla każdego przedsięwzięcia, na podstawie założonych, maksymalnych parametrów pracy turbin wiatrowych, umożliwiają wiarygodną ocenę kształtu klimatu akustycznego projektowanych farm wiatrowych. Dlatego też ustanowienie stałej minimalnej odległości 3 km lokalizacji turbiny wiatrowej od zabudowy mieszkaniowej nie ma żadnego uzasadnienia merytorycznego i jest zupełnie sprzeczne z obecnym, znacznie lepszym podejściem projektowym akustyki turbin wiatrowych. Warto również podkreślić, że coraz to większe gabaryty turbin wiatrowych nie powodują proporcjonalnego wzrostu ich poziomu mocy akustycznej, czyli parametru, który jest decydujący w obliczeniach emisji dźwięku farm wiatrowych. Główną składową wpływającą na poziom mocy akustycznej pracującej turbiny jest składowa emisji dźwięku związana z obracającymi się łopatami tzw. hałas aerodynamiczny. Nowe turbiny o coraz to wyższych wieżach i dłuższych łopatach charakteryzują się niższą prędkością obrotową, przez co właśnie ich poziom mocy akustycznej jest na podobnym poziomie co znacznie mniejsze turbiny. Innymi słowy coraz większa moc elektryczna turbin wiatrowych nie przekłada się bezpośrednio na większą emisję hałasu. Mając jednak pełną świadomość ilości niepokojów i konfliktów lokalnych społeczności występujących przy nowoprojektowanych farmach wiatrowych, można wskazać, że zachowanie pewnej stałej minimalnej odległości (jednak zdecydowanie mniejszej niż 3 km) może być kompromisowym rozwiązaniem problemu. Doświadczenie autorów niniejszej opinii wynikające z prowadzenia wielu projektów farm wiatrowych zarówno na etapie ich planowania jak i monitoringu porealizacyjnego wskazuje, że obawy i protesty mieszkańców nasilają się gdy turbiny lokalizowane są w odległości mniejszej niż 500 m od terenów zabudowy. Sytuacja taka ma miejsce niezależnie od rzeczywistego kształtu emisji hałasu czy faktu dotrzymania wartości dopuszczalnych. W ujęciu projektowania akustycznego nowych turbin wiatrowych (np. o średnim poziomie mocy 5 z 7

6 akustycznej rzędu 102 dba), w układzie potencjalnej lokalizacji 1 szt. turbiny wiatrowej (patrz Rysunek 1) poziom dźwięku 45 lub 40 dba może być mniejszy niż odległość 500 metrów. Dlatego też arbitralne przyjęcie odległości 500 metrów może być pewnego rodzajem gwarantem bezpiecznej odległości gdzie nie zostanie zaburzony komfort życia mieszkańców, a co w konsekwencji przyczyni się do zmniejszenia liczby protestów lokalnych społeczności. Sporządził: Jacek SZULCZYK dr inż. (wibroakustyk) 6 z 7

7 Literatura: [1] Bass J.H., Bullmore A.J., A critical appraisal of wind farm noise propagation, 2000, Raport Nr 058/RES/2521, Issue 1, Energy Technology Support Unit (ETSU) W/13/00385/00/REP; [2] Bowdler D., Bullmore A.J., Davis B., Hayes M., Jiggins M., Leventhall G. i McKenzie A., Prediction and Assessment of Wind Turbine Noise, Agreement about relevant factors for noise assessment from wind energy project, 2009, Institute of Acoustics UK; [3] Evans T., Cooper J., Comparison of predicted and measured wind farm noise levels and implications for assessments of new wind farms, 2012, Acoustics Australia, 28 vol. 40 (1); [4] van den Berg G.P., Effects of the wind profile at night on wind turbine sound, Journal of Sound and Vibration 277 (2004) [5] Golec M., Golec Z., Cempel C., Hałas Turbiny Wiatrowej VESTAS V80 podczas eksploatacji, Wind Turbine Noise 2005, Berlin Niemcy, [6] Ingielewicz R., Zagubień A. Pomiar hałasu infradźwiękowego wokół farmy wiatrowej, Wyd. PAK vol 60, nr 2/2014. [7] Ingielewicz R., Zagubień A. Tłumienie gruntu w analizach akustycznych farm wiatrowych, Wyd. PAK vol 59, nr 7/2013. [8] Makarewicz R., Is a wind turbine a point source?, JASA 2011 Feb;129(2): [9] Szulczyk J., Golec Z., Analizy symulacyjne propagacji dźwięku farm wiatrowych, Monitoring Środowiska 2010, maj 2010 Kraków. [10] Wojsznis M., Szulczyk J., Infrasound and Low Frequency Noise of a Wind Turbine, Vibration in Physical System Vol. 26, 2014, s z 7