Audyt energetyczny dla zarządców nieruchomości

Transkrypt

1 dr Włodzimierz Berdychowski Budownictwo Audyt energetyczny dla zarządców nieruchomości

2 Copyright 2011 Dashöfer Holding Ltd. & Wydawnictwo Verlag Dashofer Sp. z o.o. Wydawnictwo Verlag Dashofer Sp. z o.o. al. Krakowska 271, Warszawa tel.: (22) , , faks: (22) , Opracowanie edytorskie: Jolanta Stypu³kowska Sk³ad: KAMIL Kamil Eisenbart Wszelkie prawa zastrze one, prawo do tytu³u i licencji jest w³asnoœci¹ Dashöfer Holding Ltd. Kopiowanie, przedrukowywanie i rozpowszechnianie ca³oœci lub fragmentów niniejszej publikacji, równie na noœnikach magnetycznych i elektronicznych, bez zgody Wydawcy zabronione. Ze wzglêdu na sta³e zmiany w polskim prawie oraz niejednolite interpretacje przepisów, Wydawnictwo nie ponosi odpowiedzialnoœci za zamieszczone informacje.

3 SPIS TREŒCI SPIS TREŒCI 1. S³ownik podstawowych terminów 2. Audyt energetyczny 2.1. Forma i zakres audytu energetycznego 2.2. Algorytm audytu 2.3. Szczegó³owy zakres audytu energetycznego lokalnego Ÿród³a ciep³a, zlokalizowanego poza zaopatrywanym przez to Ÿród³o budynkiem, lub Ÿród³a zaopatruj¹cego wiêcej ni jeden budynek 2.4. Szczegó³owy zakres audytu energetycznego lokalnej sieci ciep³owniczej 2.5. Organizacja audytu energetycznego budynku tabele i za³¹czniki 2.6. Metoda oceny op³acalnoœci i wyboru usprawnieñ termomodernizacyjnych, prowadz¹cych do zmniejszenia strat ciep³a przez przenikanie przez przegrody budowlane i zmniejszenie zapotrzebowania na ciep³o na ogrzanie powietrza wentylacyjnego 2.7. Metoda oceny op³acalnoœci i wyznaczania optymalnego wariantu przedsiêwziêcia termomodernizacyjnego, polegaj¹cego na wymianie okien lub drzwi oraz poprawie systemu wentylacji (wentylacji naturalnej i mechanicznej wywiewnej) 3

4 SPIS TREŒCI 2.8. Metoda oceny op³acalnoœci i wyznaczania optymalnego wariantu przedsiêwziêcia termomodernizacyjnego, dotycz¹cego zmniejszenia zapotrzebowania na energiê przez system wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej 2.9. Metoda wyznaczania optymalnego wariantu przedsiêwziêcia termomodernizacyjnego, prowadz¹cego do zmniejszenia zapotrzebowania na ciep³o na przygotowanie ciep³ej wody u ytkowej Metoda wyznaczania optymalnego wariantu przedsiêwziêcia termomodernizacyjnego, poprawiaj¹cego sprawnoœæ ciepln¹ systemu grzewczego Metoda wyboru optymalnego wariantu przedsiêwziêcia termomodernizacyjnego Wybór optymalnego wariantu przedsiêwziêcia termomodernizacyjnego budynku Metoda sporz¹dzania bilansu ciep³a i wyznaczania efektów energetycznych dla lokalnego Ÿród³a ciep³a Metoda obliczania kosztów wytwarzania ciep³a i wyznaczania efektów ekonomicznych dla lokalnego Ÿród³a ciep³a Metoda wyznaczania optymalnego wariantu przedsiêwziêcia termomodernizacyjnego lokalnego Ÿród³a ciep³a Audyt lokalnej sieci ciep³owniczej Metoda obliczania ca³kowitych strat ciep³a w lokalnej sieci ciep³owniczej Metoda wyznaczania optymalnego wariantu przedsiêwziêcia termomodernizacyjnego lokalnej sieci ciep³owniczej Weryfikacja audytu energetycznego 4

5 SPIS TREŒCI 3. Przep³ywy ciep³a w konstrukcjach przegród zewnêtrznych wg PN-EN ISO 6946: Wprowadzenie 3.2. Opór cieplny warstwy jednorodnej 3.3. Ca³kowity opór ciep³a 3.4. Wspó³czynnik przenikania ciep³a U k przegród z mostkami cieplnymi liniowymi 3.5. Aktualne wymagania ochrony cieplnej budynków 4. Norma PN-EN Nowa metoda obliczania projektowego obci¹ enia cieplnego informacje podstawowe 5. Zasady wspierania termomodernizacji i remontów 5.1. Wprowadzenie 5.2. Premia termomodernizacyjna 5.3. Premia remontowa 5.4. Premia kompensacyjna 5.5. Zasady udzielania premii 6. Audyt energetyczny budynku 6.1. Etapy przeprowadzania audytu 6.2. Przyk³adowy audyt 7. Programy unijne 7.1. Przygotowanie beneficjenta do realizacji projektu i sporz¹dzenia wniosku o dofinansowanie Opracowanie wniosku o dofinansowanie Za³¹czniki do wniosku Kwalifikowalnoœæ beneficjenta i projektu Zasady oceny i wyboru projektów Etapy procedury konkursowej 7.2. Zasady przebiegu konkursu w ramach POIiŒ 7.3. Zasady wype³niania wniosku o dofinansowanie 5

6 SPIS TREŒCI 7.4. Zestawienie kryteriów wyboru projektów 7.5. Za³¹czniki wymagane do wniosku o dofinansowanie 7.6. Zakres studium wykonalnoœci 7.7. Najczêœciej zadawane pytania dotycz¹ce POIiŒ 6

7 WYKAZ PIKTOGRAMÓW WYKAZ PIKTOGRAMÓW definicje, pojêcia dokument, formularz podstawa prawna klasyfikacja, podzia³ N normy problem 7

8 WYKAZ PIKTOGRAMÓW przyk³ad terminy uwaga zasady 8

9 1. S OWNIK PODSTAWOWYCH TERMINÓW 1. S OWNIK PODSTAWOWYCH TERMINÓW AUDITING ENERGETYCZNY to rodzaj rzeczoznawstwa. Jego charakter polega na racjonalizowaniu zu ycia energii, analizie zwi¹zanej z tym efektywnoœci ekonomicznej oraz na interdyscyplinarnym analizowaniu, mog¹cych zaistnieæ, problemów dotycz¹cych stanu obiektu w zakresie technicznym, ekonomicznym, prawnym i organizacyjnym. Powsta³e w wyniku auditingu energetycznego opracowanie nazywa siê audytem energetycznym. Auditing energetyczny to szereg czynnoœci zwi¹zanych z ocen¹ i analiz¹ aktualnego stanu pozyskiwania energii, jej u ytkowania w badanym obiekcie oraz wskazanie potencjalnych mo liwoœci i obszarów poprawy i racjonalizacji tego stanu. Zgodnie z Ustaw¹ termomodernizacyjn¹ audytem energetycznym nazywa siê opracowanie okreœlaj¹ce zakres, parametry techniczne oraz ekonomiczne przedsiêwziêcia termomodernizacyjnego, ze wskazaniem rozwi¹zania optymalnego, w szczególnoœci z punktu widzenia kosztów realizacji tego przedsiêwziêcia oraz oszczêdnoœci energii. Audyt energetyczny stanowi jednoczeœnie za³o enia do projektu budowlanego termomodernizacji. 9

10 1. S OWNIK PODSTAWOWYCH TERMINÓW Audyt energetyczny budynku zawiera nastêpuj¹ce elementy: inwentaryzacjê systemu grzewczego, ocenê w³aœciwoœci cieplnych budynku, okreœlenie, jaka jest charakterystyka energetyczna budynku, stwierdzenie, w jaki sposób mo na przeprowadziæ termomodernizacjê budynku, ocenê op³acalnoœci ka dej z metod, wskazanie, które z nich s¹ optymalne dla audytowanego budynku. Audyt modernizacyjny Podstawowym za³o eniem ustawy jest wsparcie modernizacji budynków nieefektywnych energetycznie. Okreœla, jakie rodzaje budynków podlegaj¹ ustawie oraz jakie cele ma osi¹gn¹æ przedsiêwziêcie, w zale noœci od zakresu modernizacji czy remontu oraz rodzaju budynku. W tym celu musi zostaæ wykonany audyt energetyczny budynku ze szczegó³owymi informacjami: dane identyfikacyjne budynku, lokalnego Ÿród³a ciep³a, lokalnej sieci ciep³owniczej, dane inwestora, w tym dla osoby fizycznej, imiê i nazwisko, adres do korespondencji i numer PESEL, ocenê stanu technicznego budynku, lokalnego Ÿród³a ciep³a, lokalnej sieci ciep³owniczej, 10

11 1. S OWNIK PODSTAWOWYCH TERMINÓW opis mo liwych wariantów realizacji przedsiêwziêcia termomodernizacyjnego, wskazanie optymalnego wariantu przedsiêwziêcia termomodernizacyjnego. Audyt remontowy powinien zawieraæ: dane identyfikacyjne budynku mieszkalnego, dane inwestora, w tym dla osoby fizycznej, imiê i nazwisko, adres do korespondencji i numer PESEL, kalkulacjê wartoœci wskaÿnika E, okreœlaj¹cego obliczeniowe zapotrzebowanie na energiê koñcow¹ (ciep³o) do ogrzewania budynku w sezonie grzewczym, wskazanie rzeczowego zakresu prac, plan robót remontowych, wskazanie zakresu prac remontowych ujêtych wnioskowanym przedsiêwziêciem remontowym, dokumenty okreœlaj¹ce szacowane koszty przedsiêwziêcia. Doradca energetyczny to specjalista posiadaj¹cy szerok¹ wiedzê z zakresu budownictwa, fizyki budowli, ogrzewnictwa i ch³odnictwa oraz energetyki. Doradca energetyczny powinien równie posiadaæ okreœlony zakres wiedzy ekonomicznej, g³ównie w zakresie kredytowania inwestycji i remontów. G³ówne zadania doradcy energetycznego to analiza Ÿróde³ energii, dobór ich wykorzystania 11

12 1. S OWNIK PODSTAWOWYCH TERMINÓW oraz analiza i optymalizacja obiektu, maj¹ca na celu obni enie jego energoch³onnoœci. Us³ugi, jakie œwiadczy doradca energetyczny, s¹ zwi¹zane z jednej strony z rosn¹c¹ œwiadomoœci¹ koniecznoœci oszczêdzania energii w budynkach, z drugiej wchodz¹c¹ wkrótce w ycie Dyrektyw¹ w sprawie charakterystyki energetycznej budynków oraz funkcjonuj¹c¹ w Polsce Ustaw¹ z dnia 18 grudnia 1998 r. o wspieraniu przedsiêwziêæ termomodernizacyjnych (Dz.U. Nr 162, poz. 1121) wraz ze zmianami wed³ug Ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. (Dz.U. Nr 76, poz. 808), zwan¹ Ustaw¹ termomodernizacyjn¹. To ona by³a podstaw¹ do rozwiniêcia siê auditingu energetycznego. Audytor energetyczny Formalnie w polskim prawie nie istnieje zawód audytora energetycznego. W praktyce audytami zajmuj¹ siê zazwyczaj specjaliœci od energetyki, ogrzewnictwa, ch³odnictwa i klimatyzacji, fizyki budowli czy samego budownictwa i in ynierii œrodowiska. Nie jest to jeszcze popularna profesja. Tylko dla 40% osób wykonuj¹cych zawód audytora stanowi on g³ówne Ÿród³o dochodów. Œrednio wykonuj¹ oni oko³o 20 audytów rocznie. Jednak rosn¹ca œwiadomoœæ spo³eczna dotycz¹ca efektywnoœci energetycznej sprawia, e roœnie popyt na tego rodzaju specjalistów. W celu zwiêkszenia kompetencji i umiejêtnoœci audytorzy mog¹ podj¹æ naukê na studiach podyplomowych z zakresu auditingu oraz uczestniczyæ w kursach na audytorów energetycznych. Kursy 12

13 1. S OWNIK PODSTAWOWYCH TERMINÓW skupiaj¹ siê jednak tylko na wymaganiach z zakresu termomodernizacji. Wchodz¹ca w ycie obowi¹zkowa certyfikacja mo e staæ siê jednak bodÿcem do zmiany programu zarówno kursów, jak i studiów podyplomowych z tego zakresu. Droga zawodowa audytora energetycznego to: rozpoczêcie i pozytywne ukoñczenie kursu na audytora energetycznego lub studiów podyplomowych z zakresu auditingu energetycznego, przyst¹pienie do egzaminu Krajowej Agencji Poszanowania Energii na audytora energetycznego; polega na samodzielnym wykonaniu i przed³o eniu do obrony przed Komisj¹ kwalifikacyjn¹ KAPE S.A. audytu energetycznego rzeczywistego obiektu budowlanego. W celu uzyskania wpisu na listê audytorów energetycznych Banku Gospodarstwa Krajowego oraz Zrzeszenia Audytorów Energetycznych nale y przejœæ pozytywnie poni sz¹ procedurê: rozpoczêcie i pozytywne ukoñczenie kursu na audytora energetycznego lub studiów podyplomowych z zakresu auditingu energetycznego, wykonanie w trybie ustawy co najmniej trzech, pozytywnie zweryfikowanych audytów, wykonanie 1-2 pozytywnie zweryfikowanych audytów w trybie ustawy oraz kilku in- 13

14 1. S OWNIK PODSTAWOWYCH TERMINÓW nych audytów i opracowañ dotycz¹cych oszczêdnoœci energii. Narzêdzia pracy audytorów W pracy audytor czêsto korzysta ze specjalistycznego sprzêtu oraz programów komputerowych, pozwalaj¹cych przeprowadziæ pe³ny proces auditingu. W przypadku braku pe³nej dokumentacji, na podstawie której audytor jest w stanie wykonaæ audyt, pomocnym narzêdziem staje siê kamera termowizyjna. Pozwala ona na identyfikacjê mostków cieplnych i miejsc ucieczki ciep³a. W trakcie przygotowywania dokumentacji i badania energetycznego, audytor wspomaga siê ogólnodostêpnymi programami komputerowymi Œwiadectwo charakterystyki energetycznej budynku mo e sporz¹dzaæ osoba, która: posiada pe³n¹ zdolnoœæ do czynnoœci prawnych, ukoñczy³a co najmniej studia magisterskie, w rozumieniu przepisów o szkolnictwie wy - szym, nie by³a karana za przestêpstwo przeciwko mieniu, wiarygodnoœci dokumentów, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniêdzmi i papierami wartoœciowymi lub za przestêpstwo skarbowe, posiada uprawnienia budowlane do projektowania w specjalnoœci architektonicznej, konstrukcyjno-budowlanej lub instalacyjnej, albo 14

15 1. S OWNIK PODSTAWOWYCH TERMINÓW odby³a szkolenie i z³o y³a z wynikiem pozytywnym egzamin przed ministrem w³aœciwym do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej. Zakres i forma szkoleñ Szkolenie powinno siê sk³adaæ z czêœci teoretycznej oraz praktycznej. Czas trwania szkolenia nie mo e byæ krótszy ni 50 godzin, przy czym czêœæ praktyczna szkolenia powinna trwaæ nie mniej ni 8 godzin. Czêœæ teoretyczna sk³ada siê z wyk³adów o tematyce zgodnej z zakresem programowym, okreœlonym w za³¹czniku nr 1 do rozporz¹dzenia. Czêœæ praktyczna sk³ada siê z æwiczeñ praktycznych, maj¹cych na celu nabycie umiejêtnoœci sporz¹dzania œwiadectwa charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego oraz czêœci budynku stanowi¹cej samodzieln¹ ca³oœæ techniczno- -u ytkow¹, zwanego dalej œwiadectwem charakterystyki energetycznej. Szkolenia powinny byæ przeprowadzane przy u yciu odpowiednich œrodków dydaktycznych, w szczególnoœci sprzêtu komputerowego wraz z oprogramowaniem komputerowym, pozwalaj¹cym na wykonywanie obliczeñ w³aœciwych dla sporz¹dzenia œwiadectwa charakterystyki energetycznej. Szkolenie powinno siê koñczyæ samodzielnym sporz¹dzeniem œwiadectwa charakterystyki energetycznej i ocen¹ poprawnoœci jego wykonania, w szczególnoœci pod k¹tem zgodnoœci z przepisami dotycz¹- 15