WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z HISTORII KLASA VII SZKOŁY PODSTAWOWEJ WYMAGANIA EDUKACYJNE. Poziom rozszerzający ocena dobra

Transkrypt

1 WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z HISTORII KLASA VII SZKOŁY PODSTAWOWEJ WYMAGANIA EDUKACYJNE TEMAT LEKCJI Poziom konieczny ocena dopuszczająca Poziom podstawowy ocena dostateczna Poziom rozszerzający ocena dobra Poziom dopełniający ocena bardzo dobra Poziom wykraczający ocena celująca 1. Europa po kongresie wiedeńskim daty: , 1815, postanowienia polityczne kongresu wiedeoskiego. pojęcia: stary ład, legitymizm, równowaga sił. wymienid paostwa, które miały decydujący głos podczas kongresu wiedeoskiego. postanowienia terytorialne kongresu wiedeoskiego. pojęcia: naród, ruchy narodowe, przyczyny zwołania kongresu wiedeoskiego. obszary, których dotyczyły decyzje terytorialne kongresu wiedeoskiego. datę: 1830, miejsca głównych wystąpieo przeciw porządkowi wiedeoskiemu (do 1830). przyczyny powstania i cele Świętego Przymierza, przyczyny wybuchu rewolucji lipcowej. miejsca głównych wystąpieo przeciwko porządkowi wiedeoskiemu (do 1830), przedstawid sytuację panującą w Europie po kongresie wiedeoskim, opisad przebieg rewolucji lipcowej. postad: Klemensa von Metternicha. pojęcie: konserwatyzm, cele istnienia tajnych związków. przedstawid okoliczności rozwoju ruchów narodowych w Europie w I połowie XIX w., poglądy XIX-wiecznych konserwatystów. omówid działalnośd paostw europejskich zmierzającą do uniemożliwienia wybuchu rewolucji w Europie. 1

2 2. Wiosna Ludów w Europie daty: pojęcie: Wiosna Ludów. miejsca głównych wystąpieo przeciw porządkowi wiedeoskiemu w czasie Wiosny Ludów. przyczyny, które doprowadziły do wystąpieo w różnych krajach europejskich w 1848 i 1849 r. postad: Józefa Bema. omówid przebieg i skutki najważniejszych wystąpieo w okresie Wiosny Ludów. datę: II omówid dalekosiężne skutki najważniejszych wystąpieo z okresu Wiosny Ludów. wpływ Wiosny Ludów na sytuację polityczno-społeczną Europy. 3. Rewolucja przemysłowa postad: Jamesa Watta, okres trwania rewolucji przemysłowej w Anglii (Wielkiej Brytanii) oraz w innych krajach europejskich i Stanach Zjednoczonych. pojęcia: rewolucja przemysłowa, kolonia, rewolucja agrarna, maszyna parowa. wyjaśnid, dlaczego Anglię nazywano warsztatem świata, wyjaśnid, czym była maszyna parowa. datę: pojęcia: klasa społeczna (klasa wyższa, klasa średnia, klasa robotnicza), przyczyny rewolucji przemysłowej. wymienid czynniki, które zadecydowały o przewadze gospodarczej Anglii w okresie rewolucji przemysłowej, wymienid sposoby zastosowania maszyny parowej w przemyśle i transporcie. daty: 1807, 1825, postacie: George a Stephensona, Roberta Fultona. pojęcia: płodozmian, związki zawodowe, wpływ rewolucji przemysłowej na przemiany społeczne. opisad zmiany w strukturze społecznej, jakie dokonały się pod wpływem rewolucji przemysłowej. znaczenie maszyny parowej dla rozwoju różnych gałęzi przemysłu. ocenid skutki rewolucji przemysłowej w zakresie przemian ekonomicznych i środowiskowych, opisad warunki życia klasy robotniczej, ocenid skutki rewolucji przemysłowej w zakresie przemian społecznych. dostrzec związek między sytuacją klasy robotniczej a groźbą rewolucji w Europie. 2

3 4. Ziemie polskie po kongresie wiedeńskim datę: 1815, postacie: Aleksandra I, Adama Czartoryskiego, Fryderyka Chopina, Adama Mickiewicza. pojęcie: germanizacja. wymienid decyzje kongresu wiedeoskiego w sprawie polskiej, podział ziem polskich dokonany podczas kongresu wiedeoskiego. pojęcia: ziemie zabrane, autonomia. wskazad największe wady konstytucji Królestwa Polskiego, przedstawid dokonania Królestwa w zakresie gospodarki i edukacji, przedstawid dokonania Królestwa w dziedzinie kultury. daty: 1819, 1820, postad: Ksawerego Druckiego-Lubeckiego. pojęcia: ziemianie, inteligencja, zasady ustrojowe Królestwa Polskiego (Kongresowego). omówid założenia konstytucji Królestwa Polskiego. sformułowad przyczyny stosunku cara Aleksandra I do Polaków po klęsce Napoleona, zmiany sytuacji politycznej Królestwa do 1825 r., omówid działalnośd księcia Ksawerego Druckiego-Lubeckiego, omówid organizację ziem polskich pod panowaniem Prus i Austrii, opisad funkcjonowanie Rzeczpospolitej Krakowskiej. opisad położenie Polaków na terenach zaboru pruskiego (i Prus) oraz austriackiego, dostrzec różnicę w położeniu Polaków mieszkających pod zaborami oraz na terenie Rzeczpospolitej Krakowskiej. 5. Powstanie listopadowe daty: 29 XI 1830, postacie: wielkiego księcia Konstantego, Piotra Wysockiego, cara Mikołaja I, cele walki powstaoców. pojęcia: sprzysiężenie podchorążych, noc listopadowa. daty: 1831, pojęcie: Statut organiczny, przyczyny niezadowolenia Polaków z sytuacji panującej w Królestwie Polskim. omówid przebieg nocy listopadowej, postacie: Józefa Chłopickiego, Jana Skrzyneckiego. pojęcia: dyktator, Cytadela. omówid najważniejsze wydarzenia powstania listopadowego. wpływ postawy części przywódców powstania na przebieg i rezultat walk. stosunek różnych grup społeczeostwa polskiego do powstania. przedstawid skutki klęski powstania listopadowego w wymiarze politycznym, gospodarczym i społecznym. 3

4 przedstawid okoliczności wybuchu powstania listopadowego. miejsca głównych bitew powstania. 6. Wielka Emigracja postacie: Adama Czartoryskiego, Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Zygmunta Krasioskiego, Fryderyka Chopina. pojęcie: Wielka Emigracja, przyczyny popularności idei mesjanizmu w społeczeostwie polskim. miejsca głównych skupisk polskich emigrantów politycznych po powstaniu listopadowym. pojęcia: wieszcz narodowy, epopeja narodowa, polski mesjanizm, rolę Wielkiej Emigracji jako przywódców politycznych narodu polskiego po klęsce powstania listopadowego. przedstawid sytuację uczestników powstania listopadowego po zakooczeniu walk z Rosją, wyjaśnid przyczyny sporów między stronnictwami politycznymi Wielkiej Emigracji. założenia programowe najważniejszych stronnictw Wielkiej Emigracji. pojęcia: amnestia, emisariusz, związki między sytuacją ziem polskich pod zaborami a tematyką literatury polskiej w I połowie XIX w. opisad okoliczności narodzin Wielkiej Emigracji, przedstawid dokonania polskich wieszczów narodowych, przedstawid życie i działalnośd Fryderyka Chopina. postacie: Wiktora Heltmana, Szymona Konarskiego, ks. Piotra Ściegiennego. przyczyny klęski organizacji spiskowych działających na ziemiach polskich po powstaniu listopadowym. omówid działalnośd organizacji spiskowych na ziemiach polskich po klęsce powstania listopadowego. dostrzec związki między działalnością Wielkiej Emigracji a ruchem spiskowym w kraju, ocenid działalnośd przedstawicieli Wielkiej Emigracji. 7. Powstanie krakowskie i Wiosna Ludów datę: II 1846, cele polityki zaborcy przyczyny słabości 4

5 8. Powstanie styczniowe 9. Zaborcy wobec ziem dawnej Rzeczpospolitej postad: Jakuba Szeli. pojęcie: rabacja, przyczyny i charakter wystąpieo chłopskich w Galicji w 1846 r. daty: 22/23 I 1863, , III 1864, postad: Romualda Traugutta. pojęcie: branka. przedstawid okoliczności wybuchu powstania styczniowego, miejsca głównych manifestacji patriotycznych w Królestwie oraz zasięg powstania styczniowego. daty: 1864 ok. 1890, cele polityki zaborców w stosunku do społeczeostwa rosyjskiego, pruskiego i austriackiego wobec społeczeostwa polskiego po upadku powstania listopadowego. wymienid najważniejsze wydarzenia związane z przebiegiem Wiosny Ludów na ziemiach polskich. postad: cara Aleksandra II, cele polityczne stronnictw białych i czerwonych. pojęcia: Rząd Narodowy, tajne paostwo, uwłaszczenie, z czego wynikał bierny stosunek chłopów do powstania. wymienid bezpośrednie skutki klęski powstania styczniowego. daty: , postad: Michała Drzymały, przedstawicieli polskiego w Królestwie Polskim i na ziemiach zabranych po upadku powstania listopadowego, opisad przebieg rabacji galicyjskiej. daty: , postad: Aleksandra Wielopolskiego. pojęcia: rewolucja moralna, dekret o uwłaszczeniu, złożonośd przyczyn wybuchu powstania styczniowego. w Królestwie Polskim przed wybuchem powstania styczniowego, wyjaśnid, w jaki sposób funkcjonowało tajne paostwo. daty: , 1885, 1886, postad: Ottona von Bismarcka. w zaborze pruskim po upadku powstania listopadowego, przedstawid okoliczności wybuchu powstania krakowskiego, przedstawid skutki powstania krakowskiego. daty: opisad przebieg powstania z uwzględnieniem specyfiki działao zbrojnych, przedstawid problem chłopski w czasie powstania i sposoby jego rozwiązania. zależnośd postaw społeczeostwa polskiego wobec zaborców od polityki prowadzonej wystąpieo na ziemiach polskich w okresie Wiosny Ludów. wskazad różnice między reformami uwłaszczeniowymi przeprowadzonymi w zaborach pruskim, austriackim i rosyjskim. wyjaśnid okoliczności przyznania autonomii Polakom w zaborze austriackim. 5

6 polskiego, metody walki Polaków z rusyfikacją i germanizacją. pojęcie: rusyfikacja. pozytywizmu, główne założenia programowe polskiego pozytywizmu. pojęcia: pozytywizm, praca organiczna, praca u podstaw, ruch spółdzielczy, trójlojalizm. wskazad przejawy autonomii galicyjskiej. pojęcia: Kulturkampf, rugi pruskie, Komisja Kolonizacyjna. w Królestwie Polskim po klęsce powstania styczniowego, program polskiego pozytywizmu. przez dane paostwo zaborcze. opisad politykę władz zaborczych wobec społeczeostwa polskiego w zaborze rosyjskim i pruskim, omówid reakcję Polaków na działania władz Rosji i Prus. 10. Zjednoczenie Włoch i Niemiec daty: 1861, 1871, postacie: Camilla Cavoura, Giuseppe Garibaldiego, Ottona von Bismarcka. pojęcia: zjednoczenie oddolne, zjednoczenie odgórne, dlaczego Włosi dążyli do zjednoczenia. zjednoczone Królestwo Włoch i obszar Cesarstwa Niemieckiego, wymienid skutki daty: 1859, 1860, 1864, 1866, 1870, pojęcie: wyprawa tysiąca. główne paostwa istniejące na Półwyspie Apenioskim przed zjednoczeniem Włoch, lokalizowad na mapie najważniejsze miejsca i obszary związane z kolejnymi etapami jednoczenia Włoch i Niemiec. daty: 1862, 1867, postacie: Napoleona III, Wilhelma I. pojęcia: czerwone koszule, Związek Północnoniemiecki. przedstawid i omówid sytuację polityczną Włoch i Niemiec po kongresie wiedeoskim. rolę Camilla Cavoura i Giuseppe Garibaldiego w procesie jednoczenia Włoch i Ottona von Bismarcka w procesie jednoczenia Niemiec. omówid cele i etapy jednoczenia Włoch i Niemiec. dostrzec podobieostwa i różnice w procesie jednoczenia Włoch i Niemiec. 6

7 zjednoczenia Włoch i Niemiec dla kontynentu europejskiego. 11. Wojna secesyjna daty: , postad: Abrahama Lincolna. pojęcia: rasizm, secesja, Unia, Konfederacja, wojna secesyjna, przyczyny istnienia niewolnictwa w południowych stanach USA. wymienid najważniejsze różnice między Północą a Południem Stanów Zjednoczonych, wymienid przyczyny wojny secesyjnej. daty: 1860, 1861, postad: Roberta Lee. pojęcia: federacja, abolicjonizm, związek między wydaniem proklamacji znoszącej niewolnictwo a przebiegiem działao zbrojnych. przedstawid okoliczności, w których doszło do secesji 11 stanów Południa, najważniejsze miejsca związane z przebiegiem wojny secesyjnej. daty: 1863, pojęcia: jankes, taktyka spalonej ziemi. niewolników w USA, omówid przebieg wojny secesyjnej, porównad stosunek sił Unii i Konfederacji. postad: Williama Shermana. pojęcia: Ku Klux Klan, segregacja rasowa. opisad skutki wojny secesyjnej, omówid cele Ku Klux Klanu. przedstawid sytuację czarnoskórych mieszkaoców USA po wojnie. 12. Kolonializm w XIX wieku ramy chronologiczne kolonializmu i imperializmu. metody wykorzystywane przez paostwa kolonialne w celu podporządkowania sobie kolonizowanych terenów. postad: Cecila Rhodes a. pojęcia: gubernator, sati. daty: pojęcie: powstanie Mahdiego. ramy chronologiczne wojen opiumowych, przyczyny wojen opiumowych. 7

8 pojęcia: kolonia, kolonializm, imperializm, rasizm. wymienid główne mocarstwa kolonialne, wymienid czynniki, które umożliwiły paostwom europejskim podporządkowanie sobie w XIX w. większości świata, wymienid skutki XIX-wiecznego imperializmu. pojęcie: polityka pośredniego panowania. wskazad cechy charakterystyczne kolonializmu od XV do XVIII w., wyjaśnid przyczyny i sytuowad w przestrzeni kierunki oraz zasięg ekspansji kolonialnej paostw europejskich w XIX w. opisad różne formy oporu wobec kolonizatorów i wyjaśnid przyczyny niepowodzeo tych działao, przedstawid następstwa polityczne i kulturowe ekspansji kolonialnej, tereny skolonizowane przez główne paostwa europejskie. przedstawid politykę imperialną Wielkiej Brytanii, omówid i ocenid skutki polityki kolonialnej prowadzonej przez paostwa europejskie. pojęcia: opium, wojny opiumowe. omówid przebieg wojen opiumowych. 13. Nowe idee w Europie postacie: Karola Marksa, Marii Skłodowskiej-Curie. pojęcia: socjalizm, komunizm, marksizm, walka klas, proletariat, rewolucja socjalistyczna, powszechne prawo wyborcze, kultura masowa. wymienid główne założenia idei socjalizmu i komunizmu, wyjaśnid, w jaki sposób kobiety w XIX w. pojęcia: nadprodukcja, kryzys gospodarczy, strajk, partia polityczna, feminizm, sufrażystki. wskazad najważniejsze błędy w poglądach wyrażanych przez Karola Marksa, wymienid cele, do których dążyli robotnicy, i stosowane przez nich metody walki. pojęcie: związek zawodowy, wpływ przemian gospodarczych na kształtowanie się socjalizmu i komunizmu. opisad funkcjonowanie gospodarek uprzemysłowionych krajów Europy, przedstawid poglądy Karola Marksa, przedstawid nowe zjawiska kulturowe, w tym narodziny kultury masowej i przemiany pojęcia: koncern, monopol, socjaldemokracja, ateizm, partia robotnicza. przedstawid sytuację robotników do lat 80. XIX w., omówid zmiany w położeniu robotników w XIX w., kobiet w I połowie XIX w., omówid metody i efekty walki kobiet o zrównanie w prawach dlaczego okres między latami 70. XIX w. a 1914 r. był nazywany piękną epoką. dostrzec wpływ ideologii socjalistycznej na kształtowanie się świadomości społecznej i politycznej robotników, przyczyny i następstwa procesu demokratyzacji życia politycznego. 8

9 walczyły o prawa wyborcze. obyczajowe. z mężczyznami. 14. Pierwsze polskie partie polityczne postacie: Romana Dmowskiego, Józefa Piłsudskiego, główne cele narodowej demokracji, założenia programowe Polskiej Partii Socjalistycznej, Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy oraz Polskiego Stronnictwa Ludowego. przedstawid główne nurty życia politycznego pod zaborami na przełomie XIX i XX w. postacie: Stanisława Wojciechowskiego, Wincentego Witosa, okres narodzin ruchu narodowego na ziemiach polskich. pojęcia: świadomośd narodowa, nacjonalizm, endecja, realizm polityczny. wyjaśnid, w jaki sposób narodowcy realizowali ideę realizmu politycznego. daty: 1893, 1895, 1897, 1900, pojęcia: antysemityzm, egoizm narodowy. opisad zmiany w sposobie rozumienia narodu w okresie rewolucji francuskiej i wojen napoleooskich, program polityczny Narodowej Demokracji. postacie: Róży Luksemburg, Feliksa Dzierżyoskiego. strukturę narodową ziem polskich w II połowie XIX w., opisad formowanie się ruchu socjalistycznego i ludowego na ziemiach polskich, opisad działalnośd Polskiego Stronnictwa Ludowego. wpływ idei nacjonalizmu i socjalizmu na kształtowanie się polskiego ruchu politycznego. dostrzec różnice między programami różnych partii socjalistycznych. 15. Ostatnie lata pod zaborami daty: 22 I 1905, , przyczyny rewolucji 1905 roku w Rosji i w Królestwie Polskim. pojęcie: krwawa niedziela. postulaty Polskiej Partii Socjalistycznej. pojęcia: orientacja proaustriacka, orientacja prorosyjska. wymienid osiągnięcia Polaków w pierwszym daty: , założenia programowe orientacji proaustriackiej i prorosyjskiej. pojęcie: bojówka, podłoże i charakter konfliktu między endecją a PPS. omówid przebieg rewolucji 1905 roku na ziemiach polskich, wskazad okoliczności, które doprowadziły do porażki rewolucji 1905 roku, wskazad mocne i słabe strony rewolucji 1905 roku na ziemiach polskich. przedstawid i ocenid dokonania Polaków w ostatnich latach zaborów. 9

10 wymienid skutki rewolucji 1905 roku na ziemiach polskich. okresie rewolucji, wyjaśnid, na czym polegał spór orientacyjny w społeczeostwie polskim w pierwszych latach XX w., wskazad słabe strony obu orientacji. wyjaśnid okoliczności i charakter konfliktu między przedstawicielami Narodowej Demokracji a Polskiej Partii Socjalistycznej. 16. Od zbrojnego pokoju do I wojny światowej daty: 28 VI 1914, 28 VII 1914, postad: arcyksięcia Franciszka Ferdynanda. pojęcia: trójprzymierze (paostwa centralne), trójporozumienie (ententa). paostwa należące do wrogich bloków polityczno-militarnych i ich sojuszników. daty: 1882, 1907, pojęcia: wojna błyskawiczna, wojna manewrowa, wojna pozycyjna. wymienid główne przyczyny narastania konfliktów między paostwami europejskimi na przełomie XIX i XX w., pojęcia: paostwo militarystyczne, kocioł bałkaoski, wyścig zbrojeo, zbrojny pokój, plan Schlieffena, znaczenie określenia: wrzenie w bałkaoskim kotle, przyczyny niepowodzenia planu Schlieffena. wyjaśnid przyczyny i wskazad obszary rywalizacji między paostwami europejskimi, opisad sytuację panującą na Bałkanach, przedstawid okoliczności, w jakich doszło do wybuchu I wojny światowej, specyfikę działao wojennych. pojęcia: wywiad, ultimatum, propaganda, Prusy Wschodnie, złożonośd przyczyn, które doprowadziły do wybuchu I wojny światowej, z czego wynikał entuzjazm ludności paostw europejskich na wieśd o wybuchu wojny. opisad przygotowania paostw europejskich do wybuchu wojny, opisad postawy społeczeostw paostw europejskich wobec wybuchu wojny, opisad przebieg działao zbrojnych w 1914 r. w jaki sposób propaganda kształtowała opinię społeczeostw oraz wizerunek wroga. dostrzec elementy propagandowe w sposobie przedstawiania przeciwnika podczas I wojny światowej, dostrzec złożonośd problemu związanego z odpowiedzialnością paostw europejskich za wybuch I wojny światowej. 10

11 17. Dwie rewolucje w Rosji daty: 3 III 1917, 6/7 XI 1917, postad: Włodzimierza Lenina. pojęcia: rewolucja lutowa, bolszewicy, rewolucja październikowa, Rosja Radziecka. wymienid główne wydarzenia związane z przebiegiem działao zbrojnych na froncie wschodnim. daty: XI 1917 III 1918, III 1918, główne założenia programu politycznego Rządu Tymczasowego i bolszewików, postanowienia dekretów o pokoju i o ziemi oraz pokoju brzeskiego. pojęcia: Rząd Tymczasowy, rady delegatów robotniczych i żołnierskich, dwuwładza, pokój brzeski. linie frontu wschodniego w poszczególnych latach konfliktu. daty: 1914, 1915, pojęcia: Duma, ofensywa Brusiłowa, zamach stanu, aneksja. wyjaśnid polityczne i społeczno-gospodarcze przyczyny wybuchu rewolucji w Rosji, opisad przebieg rewolucji lutowej i październikowej, okres dwuwładzy w Rosji, opisad bezpośrednie następstwa rewolucji październikowej. opisad sytuację polityczną i gospodarczą Rosji na początku XX w., opisad działalnośd Włodzimierza Lenina, wyjaśnid powody wzrostu poparcia dla bolszewików w społeczeostwie rosyjskim, omówid politykę wewnętrzną i zewnętrzną bolszewików po przejęciu władzy w Rosji. rolę propagandy jako środka umożliwiającego zdobycie władzy. dostrzec wpływ jednostki na losy paostw i społeczeostw na przykładzie działalności Włodzimierza Lenina. 18. Klęska państw centralnych daty: II 1917, IV 1917, 11 XI 1918, okoliczności przystąpienia USA do wojny. pojęcie: nieograniczona wojna rodzaje broni zastosowane podczas walk na frontach I wojny światowej. wpływ przystąpienia USA do wojny na przebieg konfliktu. daty: 1916, 1918, pojęcia: alianci, dzika demobilizacja, pandemia. opisad przebieg działao dostrzec konsekwencje wojny wynikające z typu prowadzonych działao zbrojnych, opisad okoliczności zakooczenia I wojny światowej, opisad proces rozpadu Austro-Węgier dostrzec wpływ nowych rodzajów broni na przebieg działao wojennych, przedstawid polityczny, kulturowy i cywilizacyjny obraz Europy po zakooczeniu konfliktu. 11

12 podwodna. wyjaśnid, co chcieli osiągnąd Niemcy, ogłaszając nieograniczoną wojnę podwodną. najważniejsze wydarzenia na froncie zachodnim, wymienid paostwa, które powstały na gruzach Austro-Węgier. zbrojnych na froncie zachodnim w 1916 r., opisad stosunek Amerykanów do toczącej się w Europie wojny, panującą na froncie zachodnim w 1918 r. w ostatnim etapie wojny, opisad kulturowe i cywilizacyjne skutki I wojny światowej. 19. O wolną Polskę datę: 5 XI 1916, postad: Józefa Hallera, postanowienia aktu 5 listopada. pojęcia: Pierwsza Kompania Kadrowa, Legiony Polskie, akt 5 listopada, znaczenie aktu 5 listopada dla umiędzynarodowienia sprawy polskiej. daty: VIII 1914, 6 VIII 1914, I 1918, VI 1918, postad: Woodrowa Wilsona, treśd odezw wydanych przez dowództwa wojsk paostw zaborczych, treści dotyczące sprawy polskiej w orędziu Wilsona i deklaracji wersalskiej. pojęcia: kryzys przysięgowy, deklaracja wersalska. przedstawid polski czyn zbrojny podczas I wojny światowej, wyjaśnid przyczyny i przebieg kryzysu przysięgowego. daty: 1915, 1916, VI 1917, pojęcia: błękitna armia, Komitet Narodowy Polski, Rada Regencyjna, znaczenie orędzia Wilsona i deklaracji wersalskiej dla sprawy polskiej. wyjaśnid międzynarodowe uwarunkowania sprawy polskiej, Polaków pod koniec 1917 r. pojęcie: Legion Puławski. stosunek paostw zaborczych do sprawy polskiej na początku i w czasie I wojny światowej, opisad zmiany stanowiska paostw centralnych oraz Rosji i pozostałych paostw ententy w stosunku do sprawy polskiej na przełomie 1916 i 1917 r. ocenid wysiłek zbrojny Polaków, opisad działalnośd polityków Narodowej Demokracji we Francji. 12

13 20. Europa i Ameryka po I wojnie światowej daty: I 1918, VI 1919, postanowienia traktatu wersalskiego w sprawie Niemiec, postanowienia układów w Rapallo i Locarno. pojęcia: wielka trójka, traktat wersalski, ład wersalski, wielki kryzys. wyjaśnid, do czego dążyły zwycięskie mocarstwa po zakooczeniu I wojny światowej, wyjaśnid, czym był ład wersalski, nowe paostwa powstałe po I wojnie światowej, wymienid najważniejsze przejawy i skutki wielkiego kryzysu. daty: 1920, 1922, 1925, 1929, postad: Davida Lloyda George a, cele istnienia i główne słabości Ligi Narodów, przyczyny wielkiego kryzysu gospodarczego. pojęcia: obszar zdemilitaryzowany, Liga Narodów, izolacjonizm, zasada samostanowienia narodów, skutki polityczne zawarcia układów w Rapallo i Locarno. wymienid najważniejsze powody krytyki ładu wersalskiego, paostwa poddające krytyce ład wersalski, wyjaśnid, jak zmieniało się międzynarodowe położenie Polski i Czechosłowacji po Locarno. datę: pojęcia: kontrybucja, krach, dlaczego ład wersalski był poddawany krytyce. opisad działalnośd Ligi Narodów, wyjaśnid, jak zmieniał się stosunek Amerykanów do spraw europejskich, gospodarczą Europy i USA po zakooczeniu I wojny światowej. dlaczego między zwycięskimi paostwami istniała sprzecznośd interesów. przedstawid przyczyny i okoliczności, w jakich doszło do podpisania porozumienia między Niemcami a ZSRR, przedstawid okoliczności podpisania układu w Locarno, opisad okoliczności rozpoczęcia się wielkiego kryzysu. ocenid działalnośd Ligi Narodów. 13

14 21. Nazizm w Niemczech daty: , , postad: Adolfa Hitlera, główne założenia ideologii narodowego socjalizmu. Republika Weimarska, narodowy socjalizm (nazizm), obóz koncentracyjny, Trzecia Rzesza, Führer. dostrzec zagrożenia dla demokracji na przykładzie sposobu przejęcia władzy przez Hitlera w Niemczech. datę: 1918, główne cechy paostwa totalitarnego. pojęcia: NSDAP, paostwo totalitarne (totalitaryzm), militaryzm, antysemityzm, związek między sytuacją gospodarczą a radykalizacją społeczeostwa niemieckiego. dostrzec przyczyny wzrostu popularności Hitlera w społeczeostwie niemieckim. daty: 1919, 1923, 1928, 1929, 1933, 1934, pojęcia: Mein Kampf, ustawy norymberskie, noc kryształowa. opisad okoliczności powstania Republiki Weimarskiej, omówid drogę Hitlera do władzy, wskazad cechy niemieckiego paostwa totalitarnego, politykę nazistów wobec Żydów. pojęcia: hiperinflacja, pucz, gestapo, SA, SS. Niemiec po I wojnie światowej, sytuację gospodarczą Republiki Weimarskiej, przedstawid okoliczności i skutki puczu monachijskiego, omówid założenia polityki Trzeciej Rzeszy i ich realizację. zinterpretowad i ocenid ideologię narodowego socjalizmu (nazizmu). 22. Komunizm w ZSRR daty: , postad: Józefa Stalina. pojęcia: Armia Czerwona, łagry, Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR), kult jednostki, cele polityki Stalina, zbrodniczy charakter daty: 1918, 1921, 1929, , główne założenia komunizmu wojennego i gospodarki centralnie planowanej, założenia polityki NEP-u, dane liczbowe związane ze zbrodniczą działalnością NKWD oraz z wielką daty: 1922, pojęcia: czerwoni, biali, czerwony terror, Czeka, kułacy, wpływ totalitaryzmu sowieckiego na każdą dziedzinę życia obywateli. stronnictwa walczące z komunistami podczas wojny domowej. etapy formowania się systemu socjalistycznego w Rosji, opisad funkcjonowanie komunizmu wojennego dostrzec wpływ totalitaryzmu na funkcjonowanie społeczeostwa oraz relacje między jego członkami, ocenid system totalitarny w ZSRR. 14

15 23. Odzyskanie niepodległości działalności Stalina. wyjaśnid przyczyny sukcesu komunistów w wojnie domowej, przedstawid skutki uprzemysłowienia i kolektywizacji rolnictwa, wymienid różne przejawy uwielbienia dla Stalina. 10 XI 1918, 11 XI 1918, 10 II 1919, 20 II 1920, postad: Ignacego Paderewskiego, najważniejsze postanowienia Małej konstytucji. pojęcia: Sejm Ustawodawczy, Mała konstytucja. wyjaśnid, co się wydarzyło 11 listopada 1918 r. czystką. pojęcia: komunizm wojenny, Nowa Polityka Ekonomiczna (NEP), centralne planowanie, uprzemysłowienie, kolektywizacja, wielki głód, NKWD, wielka czystka. datę: 1918, postad: Jędrzeja Moraczewskiego. pojęcie: Rada Regencyjna, zagrożenia wynikające z istnienia rządu Jędrzeja Moraczewskiego. opisad okoliczności, w jakich doszło do odrodzenia paostwa polskiego, miejsca powstania pierwszych ośrodków władzy paostwowej. opisad przebieg wojny domowej w Rosji, przedstawid okoliczności powstania Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, opisad funkcjonowanie systemu totalitarnego w ZSRR, opisad cele i metody działania NKWD. 6/7 XI 1918, 1919, postad: Ignacego Daszyoskiego, ugrupowania rywalizujące o władzę na ziemiach polskich. pojęcia: Polska Organizacja Wojskowa, lewica, prawica, Prezydent Ministrów, wpływ Józefa Piłsudskiego na uspokojenie sytuacji na ziemiach polskich. przedstawid okoliczności powołania rządu Ignacego Daszyoskiego. w Rosji, opisad przebieg procesów uprzemysłowienia i kolektywizacji rolnictwa w ZSRR. wpływ jednostki na losy paostwa na przykładzie postaci Józefa Piłsudskiego. omówid działalnośd rządu Jędrzeja Moraczewskiego, dokonać charakterystyki ustroju państwa polskiego na podstawie Małej konstytucji. międzynarodową i jej wpływ na wydarzenia na ziemiach polskich jesienią 1918 r., opisad działalnośd ugrupowao rywalizujących o władzę na ziemiach polskich. 15

16 24. Walka o granice daty: 1 XI 1918, 26 XII 1918, VI 1919, VIII 1919, VIII 1920, III 1921, V 1921, postad: Wojciecha Korfantego, decyzje paryskiej konferencji pokojowej w sprawie granic Polski, przyczyny powstao śląskich. pojęcia: Orlęta Lwowskie, powstanie wielkopolskie, powstania śląskie, z czego wynikały niekorzystne decyzje konferencji pokojowej w sprawie granic Polski, czym kierowali się mieszkaocy Śląska, walcząc o przynależnośd tego obszaru do Polski. decyzje terytorialne konferencji pokojowej w sprawie granic Polski. główne założenia koncepcji federacyjnej i inkorporacyjnej granic paostwa polskiego, wyniki plebiscytu w sprawie przynależności terytorialnej Śląska. pojęcia: koncepcja federacyjna, koncepcja inkorporacyjna, wolne miasto, plebiscyt, przyczyny korzystnego dla Niemców wyniku plebiscytu, wpływ trzeciego powstania śląskiego na ostateczny kształt granicy polsko-niemieckiej na Śląsku. dostrzec tragizm walk prowadzonych o Lwów, obszar plebiscytowy na Śląsku, przedstawid decyzje alianckiej komisji plebiscytowej w sprawie Śląska, obszary Śląska przyznane Polsce. daty: I 1919, VII 1920, wyniki plebiscytu na Warmii i Mazurach. trudności wynikające z realizacji zasady samostanowienia narodów na obszarze Ukrainy, przyczyny utraty przez Polskę Zaolzia oraz wyników plebiscytu na Warmii i Mazurach. opisad przebieg walk na obszarze Galicji w listopadzie 1918 r., omówid przyczyny i przebieg powstania wielkopolskiego, opisad okoliczności, w jakich doszło do utraty przez Polskę Zaolzia. omówid stosunek paostw zachodnich do granic polskich, omówid przebieg powstao śląskich, wyjaśnid, z czego wynikały negatywne relacje między Polską a Niemcami i Czechosłowacją. dostrzec konflikt interesów między oczekiwaniami Polaków dotyczącymi granic paostwa polskiego a dążeniami narodów sąsiednich. 16

17 25. Wojna polsko- -radziecka daty: VIII 1920, III 1921, postanowienia pokoju ryskiego. pojęcia: Bitwa Warszawska, Cud nad Wisłą, pokój ryski, znaczenie Bitwy Warszawskiej dla ocalenia paostwowości polskiej. ostateczne granice II Rzeczpospolitej, wymienid paostwa sąsiednie będące wrogami i przyjaciółmi Polski. daty: IX 1920, X pojęcie: bunt generała Żeligowskiego. przedstawid przebieg i skutki Bitwy Warszawskiej, wyjaśnid przyczyny buntu gen. Żeligowskiego, teren Wileoszczyzny. daty: II 1919, V 1919, V 1920, III 1923, postacie: Symona Petlury, Lucjana Żeligowskiego. pojęcia: Rada Obrony Paostwa, apel Ojczyzna w niebezpieczeostwie!. opisad sytuację panującą na Ukrainie w 1919 r., wyjaśnid przyczyny i okoliczności wybuchu wojny między Polską a Rosją Radziecką, obszary walk w I połowie 1919 r. związek między zmianą relacji z Ukrainą a przebiegiem walk między Polakami a Armią Czerwoną, na czym polegały plany polityczne komunistycznych władz radzieckich. opisad przebieg wyprawy kijowskiej, omówid przebieg radzieckiej ofensywy w 1920 r., dostrzec zagrożenie dla paostwowości polskiej wynikające z ofensywy Armii Czerwonej, omówid okoliczności zakooczenia wojny polsko-radzieckiej. jakie czynniki zadecydowały o sukcesie koncepcji inkorporacyjnej. dostrzec zagrożenia dla paostwa polskiego powstałe w trakcie formowania się jego granic. 26. Rzeczpospolita Polska daty: 17 III 1921, 16 XII 1922, postacie: Gabriela Narutowicza, Stanisława Wojciechowskiego, główne założenia ustrojowe paostwa polskiego w myśl konstytucji marcowej. datę: 9 XII 1922, najważniejsze dane statystyczne dotyczące II Rzeczpospolitej, prawa i wolności obywatelskie zagwarantowane w Konstytucji marcowej. wyjaśnid, jaki wpływ daty: 1919, XI 1922, 20 XII pojęcie: traktat o ochronie mniejszości narodowych. scharakteryzować strukturę narodowościową dostrzec różnice gospodarcze, kulturowe i społeczne utrudniające unifikację ziem polskich, główne postanowienia Konstytucji marcowej i omówid wprowadzony przez nią ustrój paostwa, opisad okoliczności wyboru pierwszego dostrzec zagrożenia dla integralności paostwa wynikające z wielonarodowości społeczeostwa II Rzeczpospolitej. 17

18 pojęcia: paostwo wielonarodowe, Konstytucja marcowa, republika parlamentarna na gospodarkę miały walki prowadzone na ziemiach polskich w latach , wskazad mocne i słabe strony ustroju II Rzeczpospolitej w myśl postanowieo Konstytucji marcowej. i społeczną II Rzeczpospolitej, opisad okoliczności zamachu na prezydenta II Rzeczpospolitej. prezydenta Rzeczpospolitej. 27. Pierwsze lata niepodległej Polski postad: Władysława Grabskiego. pojęcia: Wojsko Polskie, szkoła powszechna. wymienid pierwsze problemy Wojska Polskiego. daty: 1918, 1923, polskie formacje wojskowe walczące podczas I wojny światowej. pojęcia: hiperinflacja, reformy Grabskiego, reforma walutowa, złoty polski, Bank Polski, reforma rolna. przedstawid podstawowe założenia reform Władysława Grabskiego. daty: 1919, 1932, strukturę systemu edukacji po reformie Jędrzejewiczowskiej. pojęcia: reforma Jędrzejewiczowska, emisja, parcelacja. omówid okoliczności utworzenia Wojska Polskiego, omówid funkcjonowanie systemu edukacji w pierwszych latach istnienia Rzeczpospolitej i po 1932 r. postad: Franciszka Ksawerego Fiericha. opisad sytuację prawną paostwa polskiego w pierwszych latach niepodległości, przedstawid dokonania komisji zajmującej się ujednoliceniem prawa. ocenid podstawowe założenia reform Władysława Grabskiego, ocenid skutki reform przeprowadzonych przez Władysława Grabskiego. 18

19 28. Pod rządami sanacji daty: V 1926, , 1935, postad: Ignacego Mościckiego, przyczyny niezadowolenia ludności z sytuacji panującej w paostwie polskim, główne założenia ustrojowe Rzeczpospolitej w myśl Konstytucji kwietniowej. pojęcia: sejmokracja, zamach majowy, autorytaryzm, sanacja, Konstytucja kwietniowa. postad: Józefa Becka, obozy polityczne walczące o władzę po śmierci Józefa Piłsudskiego. pojęcie: Pierwszy Marszałek Polski. omówid przyczyny, przebieg i skutki zamachu majowego, wymienid grupy popierające zamach majowy i sprzeciwiające się mu. daty: VIII 1926, 1928, 1929, 1930, postad: Edwarda Rydza- -Śmigłego, okoliczności, które poprzedziły zamach majowy w Polsce. pojęcia: nowela sierpniowa, BBWR, proces brzeski, argumenty, które skłoniły Piłsudskiego do przeprowadzenia zamachu majowego. opisad sytuację panującą w paostwie polskim do 1925 r., opisad stosunek rządów sanacji do opozycji, opisad ustrój Rzeczpospolitej na podstawie Konstytucji kwietniowej. bilans ofiar stard podczas walk między stroną rządową a oddziałami wiernymi Piłsudskiemu. przyczyny uchwalenia noweli sierpniowej oraz utworzenia Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem (BBWR). ustrój autorytarny, porównad autorytarny sposób rządzenia z demokratycznym i totalitarnym, opisad rządy sanacji, opisad sytuację w obozie sanacji po śmierci Józefa Piłsudskiego. ocenid system autorytarny w Polsce, ocenid postad Marszałka Józefa Piłsudskiego i jego dokonania. 19

20 29. Polityka zagraniczna II Rzeczpospolitej sąsiadów II Rzeczpospolitej, postanowienia układów w Rapallo i Locarno, postanowienia paktu o nieagresji z ZSRR. pojęcia: układ w Rapallo, układ w Locarno, pakt o nieagresji z ZSRR, deklaracja o nieagresji, polityka równowagi. II Rzeczpospolitą i jej sąsiadów. daty: 1921, 1922, 1925, 1932, pojęcie: wojna celna, z czego wynikało niekorzystne położenie geopolityczne paostwa polskiego w okresie międzywojennym. wyjaśnid przyczyny wybuchu wojny celnej z Niemcami, wyjaśnid, w jakim celu obóz sanacji prowadził politykę równowagi. daty: III 1938, 2 X jaki wpływ na międzynarodową pozycję Polski miały układy w Rapallo i Locarno, z czego wynikała pozorna poprawa położenia międzynarodowego Polski po dojściu Hitlera do władzy w Niemczech. przedstawid okoliczności podpisania układów w Rapallo i Locarno, opisad przebieg i wymienid skutki wojny celnej z Niemcami. z czego wynikała niechęd Piłsudskiego do zbiorowych układów bezpieczeostwa. omówid stosunki dyplomatyczne Polski z sąsiadami oraz z Francją, opisad politykę zagraniczną obozu sanacji, podad przykłady łamania postanowieo traktatu wersalskiego przez Niemcy i wyjaśnid ich wpływ na polską politykę. dostrzec związek między agresywną polityką Hitlera a realizacją celów dyplomacji polskiej, ocenid politykę prowadzoną przez II Rzeczpospolitą w 1938 r. 30. Problemy gospodarcze i narodowościowe postad: Eugeniusza Kwiatkowskiego, główne mniejszości narodowe zamieszkujące II Rzeczpospolitą oraz ich liczebnośd. pojęcia: magistrala węglowa, Centralny datę: przyczyny trudności gospodarczych paostwa polskiego. wyjaśnid przyczyny podjęcia decyzji o budowie portu w Gdyni. daty: 1926, , , , pojęcie: Organizacja Ukraioskich Nacjonalistów (OUN). opisad przebieg procesu najważniejsze zakłady zlokalizowane w obrębie Centralnego Okręgu Przemysłowego. dlaczego przebieg wielkiego kryzysu był na ziemiach polskich dotkliwszy niż w innych krajach. dostrzec wpływ istnienia portu w Gdyni i magistrali węglowej na sytuację gospodarczą paostwa polskiego, omówid i ocenid politykę narodowościową władz II Rzeczpospolitej z punktu widzenia mniejszości ukraioskiej i żydowskiej. 20

21 Okręg Przemysłowy (COP). Gdynię i położenie Centralnego Okręgu Przemysłowego. powstawania miasta i portu, omówid przebieg i skutki wielkiego kryzysu na ziemiach polskich, przedstawid działalnośd mniejszości ukraioskiej i żydowskiej w Polsce. opisad sytuację gospodarczą Polski w latach , wyjaśnid, jaki wpływ na gospodarkę polską miała budowa COP-u. 31. Nauka i kultura II Rzeczpospolitej dostrzec wpływ radia na życie mieszkaoców Polski międzywojennej, przedstawid stosunek mieszkaoców II Rzeczpospolitej do sportu. opisad rozwój kina w Polsce w okresie międzywojennym. daty: 1895, 1921, 1924, 1926, 1928, 1932, 1938, postacie: Józefa Kostrzewskiego, Eugeniusza Romera, braci Lumière. pojęcie: szkoła lwowsko- -warszawska. przedstawid dokonania wybitnych polskich naukowców. przedstawicieli polskiej literatury, sztuki, polskich aktorów i sportowców okresu międzywojennego. pojęcie: Instytut Radowy. omówid działalnośd szkoły lwowsko- -warszawskiej, omówid dokonania polskich twórców sztuki okresu międzywojennego, omówid dokonania polskich sportowców w okresie międzywojenny omówid osiągnięcia polskiej literatury okresu międzywojennego. 32. Japońska ekspansja pojęcie: okres Meiji. cel polityki zagranicznej Japonii na przełomie XIX i XX w. daty: , , 1911, 1924, 1931, 1932, 1933, postad: Czang Kaj-szeka. przedstawid okoliczności wybuchu rewolucji w 1911 r., 21

22 terytoria opanowane przez Japonię i od niej uzależnione. wskazad korzyści odniesione przez Japonię w wyniku wojen, w których uczestniczyło to paostwo, wymienid przyczyny ekspansji Japonii w latach 30. XX w. pojęcia: izolacja, traktaty nierównoprawne, samuraj, militaryzm, związek między zawarciem traktatów nierównoprawnych a początkiem reform w Japonii. omówid reformy przeprowadzone przez władze Japonii w okresie Meiji, omówid politykę zagraniczną Japonii na przełomie XIX i XX w. pojęcia: Republika Chioska, Mandżukuo, masakra nankioska. opisad sytuację Japonii do połowy XIX w., panującą w Chinach w XIX w., dostrzec podobieostwa i różnice w położeniu Chin i Japonii w XIX w., wyjaśnid, jaki wpływ na sytuację Chin miał sprzeciw władz wobec reform paostwa, omówid japooską agresję w Chinach w latach 30. XX w. panującą w Chinach po 1911 r., ocenid politykę Japonii prowadzoną w latach 30. XX w. 33. Włochy i Hiszpania daty: 1922, , postacie: Benito Mussoliniego, generała Francisca Franco. pojęcia: faszyzm, marsz na Rzym, duce, ustrój totalitarny (totalitaryzm), wojna domowa, zagrożenia, jakie niósł co oznacza stwierdzenie okaleczone zwycięstwo, przyczyny sukcesu Mussoliniego. wyjaśnid, z czego wynikało poparcie dla faszyzmu w Europie. daty: 1896, 1919, , 1937, grupy wchodzące w\skład zwalczających się obozów w czasie wojny domowej w Hiszpanii. pojęcie: konkordat. panującą we Włoszech po przyczyny włoskiej ekspansji w Afryce, znaczenie wojny domowej w Hiszpanii jako wstępu do II wojny światowej. wskazad cele udziału w hiszpaoskiej wojnie domowej wojsk Trzeciej Rzeszy i faszystowskich Włoch oraz cele udziału ZSRR, opisad reakcję demokracji europejskich na wojnę domową w Hiszpanii. 22

23 ze sobą faszyzm. kolonie włoskie oraz zasięg Włoskiej Afryki Wschodniej. I wojnie światowej, przedstawid okoliczności przejęcia władzy we Włoszech przez faszystów, omówid przyczyny wybuchu, przebieg i skutki wojny domowej w Hiszpanii, przedstawid okoliczności wybuchu wojny w Hiszpanii. opisad politykę Włoch przed wybuchem I wojny światowej i w jej trakcie, funkcjonowanie systemu totalitarnego na przykładzie Włoch, omówid przebieg wojny włosko-etiopskiej, opisad reakcję Europy na politykę zagraniczną Włoch. 34. Marsz ku wojnie daty: , 1937, III 1938, IX 1938, 23 VIII 1939, 25 VIII 1939, postacie: Joachima von Ribbentropa, Wiaczesława Mołotowa, paostwa będące sojusznikami Trzeciej Rzeszy, żądania Hitlera wobec Polski, postanowienia paktu Ribbentrop Mołotow. pojęcia: Anschluss, układ monachijski, pakt Ribbentrop Mołotow. przedstawid cele decyzję układu monachijskiego. przyczyny prowadzenia przez paostwa zachodnie polityki ustępstw. okręg sudecki, przedstawid reakcję paostw zachodnich na agresję Hitlera wobec Czechosłowacji. daty: 1935, 1936, X 1938, III 1939, IV 1939, postad: Neville'a Chamberlaina. pojęcia: remilitaryzacja Nadrenii, oś Berlin Rzym Tokio. omówid kroki podejmowane przez władze Trzeciej Rzeszy w celu zniesienia dyktatu wersalskiego, przedstawid okoliczności, w jakich doszło do Anschlussu Austrii, omówid okoliczności pojęcia: pakt antykominternowski, Wehrmacht, związek między podpisaniem paktu o nieagresji między Trzecią Rzeszą i ZSRR a wybuchem II wojny światowej. wymienid etapy formowania się paostw osi, wyjaśnid okoliczności konfliktu między Trzecią Rzeszą a Czechosłowacją o okręg sudecki, omówid relacje między Polską a Niemcami ocenid stanowisko rządu polskiego wobec żądao Hitlera. 23

24 polityki Hitlera, wymienid paostwa uczestniczące w konferencji w Monachium, terytoria opanowane przez Trzecią Rzeszę. rozpadu Czechosłowacji. w pierwszych miesiącach 1939 r. Ocena celująca: wyróżnia się na tle klasy wiedzą i umiejętnościami wykraczającymi poza program nauczania solidnie wypełnia obowiązki bierze udział w konkursach i zajmuje wysokie lokaty Ocenę celującą otrzymuje uczeo, który spełni co najmniej dwa z przyjętych warunków. Ocena niedostateczna Uczeo nie spełnia wymagao przewidzianych na ocenę dopuszczającą. 24

25 25