PL B1. ZAKŁADY CHEMICZNE SIARKOPOL TARNOBRZEG SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, Tarnobrzeg, PL BUP 05/08

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: (51) Int.Cl. C05D 9/00 ( ) C05G 3/00 ( ) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: (54) Nawóz siarkowy oraz sposób wytwarzania nawozu siarkowego granulowanego (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 05/08 (73) Uprawniony z patentu: ZAKŁADY CHEMICZNE SIARKOPOL TARNOBRZEG SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, Tarnobrzeg, PL (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 10/10 (72) Twórca(y) wynalazku: ZYGMUNT PELCZARSKI, Tarnobrzeg, PL HENRYK TURBIARZ, Trześń, PL BOGUSŁAW KRAWCZYK, Tarnobrzeg, PL PL B1

2 2 PL B1 Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku jest nawóz siarkowy w formie kulistych granul lub pastylek oraz sposób wytwarzania nawozu siarkowego granulowanego. Znany jest nawóz siarkowo-bentonitowy w postaci kulistych granul, jak również pastylek, zawierający siarkę elementarną oraz bentonit. Znany nawóz umieszczony w wilgotnej glebie ulega rozdrobnieniu. Bentonit zawarty w nawozie w kontakcie z wilgocią gleby pęcznieje i rozsadza granule w drobiny, co ułatwia kontakt rozdrobnionej siarki ze środowiskiem glebowym. Drobiny siarki podlegają w glebie mikrobiologicznemu utlenianiu i przybierają postać siarczanową, przyswajalną dla roślin formę odżywczą. Powszechnie stosowanym nawozem siarkowo-bentonitowym jest nawóz w kształcie półkulistych pastylek, otrzymywany w wyniku uformowania kropel z mieszaniny płynnej siarki w aparacie kroplującym zwanym Rotoformerem przedstawionym, między innymi, w katalogach Sandvik Proces Systems". Z amerykańskiego opisu patentowego nr US znane są natomiast kuliste granule nawozu siarkowo-bentonitowego zawierające 88-89% siarki oraz 11-12% bentonitu. Według wyżej wymienionego amerykańskiego wynalazku granule formuje się poprzez zmieszanie rozdrobnionego bentonitu z ciekłą siarką oraz kroplowanie ciekłej mieszaniny przepuszczanej przez otwory wykonane w dnie zbiornika mieszaniny, przy czym krople zestala się w granule w ciekłych roztworach soli nawozowych. Materiał wewnątrz gotowej granuli posiada wilgotność do 0,1%, zaś w pobliżu zewnętrznej powierzchni granul, po ich wysuszeniu, materiał ma wilgotność do 1,5%. Z polskiego opisu wynalazku, zgłoszonego do opatentowania za numerem P , znany jest natomiast nawóz siarkowo-bentonitowy w postaci kulistych granul zawierający 85-93% wagowych siarki elementarnej i 7-15% wagowych rozdrobnionego suchego bentonitu. Sposób wytworzenia kulistych granul nawozu siarkowo-bentonitowego, według wyżej wymienionego zgłoszenia wynalazku polega na tym, że tworzy się zawiesinę bentonitu w ciekłej siarce, przy czym równocześnie bentonit dosusza się ciepłem zawartym w ciekłej siarce, po czym zawiesinę przepuszcza się przez sita zraszające kolumny granulacyjnej, zaś utworzone na sicie krople zawiesiny siarkowo-bentonitowej zestala się w granule w strumieniu chłodnego powietrza, doprowadzanego od dołu kolumny granulacyjnej. Ze zgłoszenia wynalazku GB znany jest nawóz siarkowo-bentonitowy w formie kulistych granul zawierający wagowo: 10-95% siarki w postaci sproszkowanej i 5-90% obojętnego materiału wypełniającego, korzystnie bentonitu oraz dodatkowo korzystnie: 12-30% środka wiążącego stanowiącego skrobię lub lignosulfonian, sklejającego sproszkowaną siarkę. Sposób wytworzenia wyżej wymienionego nawozu polega na tym, że sproszkowaną siarkę miesza się z proszkiem bentonitowym oraz z wodnym roztworem lignosulfonianu w temperaturze otoczenia, po czym mieszaninę granuluje się w granulatorze talerzowym lub kompaktuje się i następnie granule suszy się. Granule wytworzone ze sproszkowanej siarki i bentonitu dyspergują w wilgotnej glebie w znacznie mniejsze drobiny siarki niż granule nawozu wytworzone poprzez zestalenie mieszaniny płynnej siarki i bentonitu. Na bazie znanych nawozów, zarówno wytwarzanych ze sproszkowanej, jak również poprzez zestalanie mieszaniny płynnej siarki i bentonitu wytwarzane są nawozy zawierające obok siarki i bentonitu główne i pozostałe dodatkowe składniki nawozowe oraz ewentualnie mikroelementy. Z artykułu autora M. Beeson, opublikowanego w wydawnictwie SULPHUR" (September- October 1995 pt. Another aproach to S forming. Degradable Sulphur", znany jest nawóz siarkowobentonitowy w kształcie kulistych granul, zawierający 10% bentonitu i 90% siarki, który to nawóz otrzymano z mieszaniny płynnej siarki i bentonitu w obrotowym granulatorze bębnowym ze złożem fluidalnym, według procesu FDG (Kaltenbach-Thuring S.A., France, Fluid Drum Granulation-FDG process). W artykule autorów Denis Lauchard oraz Marie-Astrid Kordek (Kaltenbach-Thuring S.A.) pt. Granulation KT'S Progres using fluidized drum granulation (FDG) Technology" przedstawiony jest opis procesu wytwarzania granul siarkowo-bentonitowych w granulatorze (FDG), wyposażonym w fluidalne złoże, dysze, łopatki oraz zsuwnię. Instalacja do granulacji składa się z wyżej wymienionego granulatora ze dożem fluidalnym zasilanym oddolnie powietrzem, podgrzewanego parą mieszalni-

3 PL B1 3 ka siarki z bentonitem, pompy mieszaniny siarkowo-bentonitowej, urządzenia wyciągowego powietrza z granulatora oraz filtru oddzielającego pyły z zanieczyszczonego powietrza. Znany sposób granulacji w granulatorze FDG z łopatkami i zsuwnią polega na tym, że złoże fluidalne zasila się oddolnie przez siatkę chłodnym powietrzem i w złoże wprowadza się podziarno granulacyjne oraz na podziarno rozpyla się mieszaninę płynnej siarki z bentonitem, po czym zestala się mieszaninę na granulach w chłodnym powietrzu. Otrzymany produkt przesiewa się poza granulatorem, przy czym granulat podwymiarowy zawraca się do granulatora. Gorące powietrze odbierane z granulatora odpyla się i schładza na zewnątrz granulatora i następnie zawraca się do granulatora. Granule siarkowo-bentonitowe otrzymane powyższym sposobem posiadają wymaganą wytrzymałość mechaniczną oraz niską wilgotność wynoszącą około 0,15%. W trakcie granulacji płynnej mieszaniny siarkowo-bentonitowej w powietrzu istnieje niebezpieczeństwo zapłonu i wybuchu pyłów siarkowych w granulatorze. Z amerykańskiego opisu patentowego US znany jest sposób wytwarzania granulowanej siarki w granulatorze bębnowym wyposażonym w dysze, łopatki i zsuwnie, polegający na rozpyleniu stopionej siarki przez dysze w temperaturze powyżej 127 C na kurtynę opadających granul w bębnie obrotowym, przy czym temperatura w bębnie obrotowym powinna być utrzymywana w zakresie niższym od C poprzez schładzanie granul wodą, a podziarno jest zawracane do procesu. Rezultatem bezpośredniego rozpryskiwania wody na kurtynę opadających granul lub do złoża są granule o niskiej jakości. Granule wówczas nie mają jednolitego kształtu, posiadają na powierzchniach defekty i pustki. Dlatego w wyżej wymienionym sposobie wodę doprowadza się w strefę napylania kurtyny opadających granul stopioną siarką, sposobem pośrednim. Wodę dostarcza się do wyżej wymienionej strefy wraz z wcześniej spryskanymi granulami na dodatkowo utworzonej w granulatorze kurtynie opadających granul. Granule siarkowe otrzymane sposobem według wynalazku charakteryzują się wysoką gęstością, są względnie wolne od wilgoci, mają jednorodny kształt, pozbawione są pustek i naprężeń na powierzchniach. Ilość powstającego pyłu siarkowego w trakcie prowadzenia procesu, w wyniku schładzania granul wodą, jest ograniczona. Granule siarkowe z wyżej wymienionymi właściwościami nie dyspergują w kontakcie z wilgocią. Ponadto znany jest również z opisu patentowego PL granulat nawozowy otoczkowany siarką oraz sposób wytwarzania granulatu nawozowego posiadającego otoczkę z siarką, polegający na natryśnięciu płynnej siarki z dodatkami w obrotowym bębnie, dyszami i łopatkami, i zestaleniu jej w otoczkę na granulacie nawozowym, w którym to sposobie rozpyla się mieszaninę zawierającą płynną siarkę i sproszkowany bentonit oraz korzystnie sproszkowane lub ciekłe dodatki nawozowe w temperaturze od 120 C do 160 C, w mgłę z mikrokroplami pod ciśnieniem od 0,5 MPa do 3 MPa i w mgłę wprowadza się granulat nawozowy oraz mikrokrople zestala się na granulacie nawozowym w mikrocząstki w powietrzu w temperaturze od 10 C do 70 C. Nawóz wytworzony wyżej wymienionym sposobem posiada otoczkę zawierającą siarkę kruchą z mikroporami, z cząstkami siarki słabo sklejonymi lub otoczkę siarkowo-bentonitową. Ponadto nawóz posiada zewnętrzną otoczkę z siarki plastyfikowanej odpornej na ścieranie, przy czym waga otoczek z siarką wynosi od 5% do 30% wagi granulatu nawozowego. Celem wynalazku jest opracowanie składu nawozu siarkowego, w formie kulistych granul lub pastylek, zawierającego zestaloną mieszaninę płynnej siarki oraz bentonitu, dyspergującego w kontakcie z wilgocią gleby w drobiny siarki do rozmiarów znacznie mniejszych od tego rodzaju nawozów znanych. Ponadto celem wynalazku jest opracowanie bezpiecznego dla środowiska i taniego sposobu wytwarzania nawozu granulowanego siarkowego z bentonitem oraz korzystnie z lignosulfonianem w formie kulistych granul, o niskiej wilgotności w granulatorze bębnowym z dyszami i łopatkami, alternatywnego dla znanego sposobu wytwarzania nawozów siarkowo-bentonitowych w granulatorze fluidalnym. Nawóz siarkowy, w formie kulistych granul lub pastylek, stanowiących zestaloną mieszaninę ciekłej siarki i bentonitu oraz korzystnie dodatkowych składników oraz mikroelementów nawozowych w mieszaninie, według wynalazku charakteryzuje się tym, że zawiera 60-95% siarki, 4-20% bentonitu oraz 1-8% lignosulfonianu. Nawóz według wynalazku zawiera lignosulfonian wapniowy lub sodowy oraz bentonit sodowy lub wapniowy. Korzystnie bentonit oraz lignosulfonian mają postać proszków z rozmiarami ziaren do 120 μm.

4 4 PL B1 Sposób wytwarzania nawozu siarkowego granulowanego, w którym ciekłą siarkę miesza się z bentonitem oraz korzystnie z dodatkowymi składnikami i mikroelementami nawozowymi, po czym mieszaninę granuluje się w obrotowym granulatorze bębnowym z łopatkami i dyszami poprzez cykliczne przesypywanie granul łopatkami oraz rozpryskiwanie ciekłej mieszaniny w temperaturze C w mikrokrople na kurtynę przesypywanych granul i zestalanie mieszaniny warstwami na granulach w powietrzu, z zawrotem podziarna do granulatora, według wynalazku charakteryzuje się tym, że mikrokrople zestala się na powierzchniach granul w temperaturze C w strumieniu powietrza przepływającego przez kurtynę, przy czym rozpyla się dodatkowe chłodziwo i chłodziwem schładza się powietrze. Granule oraz wypracowane chłodziwo z powietrzem i pyłami usuwa się z procesu oddzielnymi strumieniami, zaś granule na wyjściu z procesu utrzymuje się w temperaturze C oraz zawracane do procesu podziarno korzystnie schładza się do temperatury poniżej 30 C. W szczególności do ciekłej mieszaniny dodaje się lignosulfonian sodowy lub wapniowy i mieszaninę z lignosulfonianami rozpryskuje się na kurtynę opadających granul w temperaturze niższej od 130 C. W jednej wersji sposobu według wynalazku powietrze schładza się dodatkowym chłodziwem w postaci mgły wodnej oraz korzystnie mgłę wodną rozpyla się do strumienia powietrza i powietrze schładza się z całkowitym odparowaniem mgły wodnej. W kolejnej wersji wynalazku powietrze schładza się dodatkowym chłodziwem gazowym, zwłaszcza azotem lub dwutlenkiem węgla, przy czym chłodziwo gazowe wprowadza się do strumienia powietrza. Nawóz według wynalazku, w wyniku obecności w jego składzie zestalonej ciekłej siarki, bentonitu oraz lignosulfonianu dysperguje w kontakcie z wilgocią gleby w mniejsze drobiny siarki szybciej niż nawóz znany, w których dyspergatorem zestalonej ciekłej siarki jest tylko bentonit. Cząstki siarki o mniejszych rozmiarach ulegają mikrobiologicznemu utlenianiu w glebie do form siarczanowych przyswajalnych przez rośliny szybciej od cząstek o rozmiarach większych. Mikroorganizmy mają lepsze warunki do przetwarzania siarki elementarnej do form siarczanowych przyswajalnych przez rośliny. W nawozie według wynalazku lignosulfonian wspomaga działanie bentonitu w dyspersji siarki zawartej w nawozie. W szczególnych wersjach nawozów według wynalazku, zawierających bentonity i równocześnie lignosulfoniany wapniowe i sodowe, nawozy mogą dyspergować w drobiny siarki o różnych rozmiarach i z różną szybkością w zależności od przeznaczenia nawozu. W sposobie według wynalazku, w wyniku zastosowania schładzania powietrza w trakcie tworzenia granul dodatkowym chłodziwem w postaci mgły wodnej, znacznie ograniczono ilość powstających pyłów siarkowych i tym samym wyeliminowano niebezpieczeństwo powstania pożaru i ewentualnego wybuchu pyłów w trakcie prowadzenia procesu granulacji. Całkowite odparowanie mikrokropel wody podczas schładzania powietrza, zapewnia otrzymanie produktu o niskiej wilgotności. Nawóz wytworzony sposobem według wynalazku posiada również niską wilgotność oraz sposób jego wytwarzania jest bezpieczny także w przypadku, gdy powietrze jest schładzane dodatkowym chłodziwem gazowym, azotem lub dwutlenkiem węgla. Granule otrzymane sposobem według wynalazku posiadają wysoką wytrzymałość mechaniczną i w trakcie wysiewu nawozu ilość powstającego pyłu jest niewielka, ponadto nawóz posiadający niską wilgotność szybko chłonie wilgoć z gleby i rozpada się w drobne cząstki, umożliwiające przemianę siarki elementarnej w glebie do przyswajalnej przez rośliny formy siarczanowej. Nawóz siarkowy w postaci kulistych granul i pastylek oraz sposób wytwarzania nawozu siarkowego granulowanego przedstawiono poniżej, w przykładach realizacji przedmiotowych wynalazków. P r z y k ł a d 1 Sporządzono nawóz siarkowy w formie kulistych granul o średnicach 2-4 mm; ph = 8.7; w = 0,1% (wilgotność), zawierający zestaloną mieszaninę ciekłej siarki, bentonitu oraz lignosulfonianu, posiadający w swoim składzie wagowym: 88,0% siarki, 5,0% bentonitu sodowego, 5,0% bentonitu wapniowego, 2,0% lignosulfonianu wapniowego.

5 PL B1 5 Granule posiadają wysoką wytrzymałość mechaniczną. W trakcie mechanicznego wysiewu nawozu ilość powstającego pyłu jest niewielka. Nawóz w kształcie kulistych granul lepiej niż pastylki nadaje się do wytwarzania mieszanek z innymi nawozami granulowanymi. Granule nawozu umieszczono w wodzie i po 8 dniach stwierdzono, że 60% siarki zawartej w nawozie miało postać mikrocząstek o rozmiarach mniejszych od 150 μm oraz 95% mniejszych od 250 μm. Siarka elementarna o wyżej wymienionych rozmiarach łatwo ulega w glebie mikrobiologicznemu utlenianiu do przyswajalnej przez rośliny formy siarczanowej. Nawóz przeznaczony jest w pierwszej kolejności do odżywiania roślin siarkolubnych, a ponadto do regulacji ph gleby. Bentonit sodowy i wapniowy w ilości po 50 kg oraz lignosulfonian wapniowy w ilości 20 kg, w formie suchych proszków o rozmiarach cząstek mniejszych od 75 μm, dozuje się równomiernie do 880 kg ciekłej siarki i wyżej wymienione składniki poddaje się równomiernemu wymieszaniu w temperaturze C w mieszalniku ogrzewanym parą. Następnie do pochylonego, obracającego się granulatora bębnowego z łopatkami, dyszami oraz zsuwnią wsypuje się zarodki granulacyjne nawozu - podziarno granulacyjne, mające na początku prowadzenia procesu postać pyłu siarkowego, ewentualnie podziarna granulacyjnego. W obracającym się granulatorze rozpryskuje się dyszami ciekłą mieszaninę siarki, bentonitu i lignosulfonianu w temperaturze u wylotu mieszaniny z dysz wynoszącej C. Mieszaninę natryskuje się dyszami pod ciśnieniem 0,8 MPa na kurtynę z podziarna granulacyjnego. Podziarno cyklicznie przesypuje się łopatkami w granulatorze. Mieszaninę zestala się na podziarnie granulacyjnym w temperaturze C w strumieniu powietrza przepływającego wzdłuż granulatora przez kurtynę opadającego podziarna. W granulatorze rozpyla się dyszami dodatkowe chłodziwo w strumień powietrza, przy czym w przykładzie realizacji wynalazku chłodziwo stanowi woda rozpylona w mikrokrople mgły wodnej, która odparowywuje i schładza powietrze. Granule na wyjściu z procesu, na wylocie z granulatora, utrzymuje się w temperaturze C, zaś zawracane do granulatora podziarno schładza się poza granulatorem do temperatury poniżej 30 C. Granule oraz powietrze z parą i pyłami usuwa się z granulatora oddzielnymi strumieniami, odpowiednio poprzez otwór wylotowy granulatu oraz otwór wylotowy powietrza z granulatora. Granulat podwymiarowy, o wymiarach poniżej 2 mm, jako podziarno, zawraca się do granulatora, natomiast granule ze średnicami powyżej 4 mm, jako nadziarno, kieruje się do mieszalnika, gdzie poddaje się je ponownemu roztopieniu i wymieszaniu z pozostałymi składnikami nawozu. P r z y k ł a d 2 Sporządzono nawóz siarkowy z dodatkami w formie pastylek o średnicach 2-4 mm; ph = 8,4; w = 0,15%, zawierający zestaloną mieszaninę ciekłej siarki, bentonitu oraz lignosulfonianu, tlenku magnezu, manganu i miedzi, posiadający w swoim składzie wagowym: 80,0% siarki, 5,0% tlenku magnezu, 1,5% tlenku manganu, 1,5% tlenku miedzi, 5,0% bentonitu sodowego, 5,0% bentonitu wapniowego, 2,0% lignosulfonianu wapniowego. Pastylki nawozu wytworzono poprzez zestalenie kropel mieszaniny ciekłej siarki z proszkami bentonitu oraz wyżej wymienionych dodatków nawozowych o rozmiarach poniżej 75 μm w pastylki na taśmie chłodniczej. Pastylki posiadają wysoką wytrzymałość mechaniczną, nadają się do mechanicznego wysiewu nawozu w glebie. Obrzeża pastylek kruszą się w niewielkim stopniu. Pastylki nawozu o rozmiarach od 2 do 4 mm umieszczono w wodzie i po 8 dniach stwierdzono, że 70% drobin zawartych w rozdyspergowanym nawozie, w tym elementarnej siarki, miało rozmiary mniejsze od 100 μm oraz 95% mniejsze od 200 μm. Siarka elementarna o wyżej wymienionych rozmiarach łatwo ulega w glebie mikrobiologicznemu utlenianiu do przyswajalnej przez rośliny formy siarczanowej. Ponadto nawóz zawiera mikroelementy w postaci mikrocząstek tlenku magnezu, manganu i miedzi.

6 6 PL B1 P r z y k ł a d 3 Suchy bentonit sodowy w ilości 130 kg o rozmiarach cząstek mniejszych od 100 μm dozuje się równomiernie do 870 kg płynnej siarki i równocześnie miesza się z płynną siarką w temperaturze 140 C w mieszalniku ogrzewanym parą. Następnie do pochylonego, obracającego się granulatora bębnowego z łopatkami, dyszami oraz zsuwnią wsypuje się zarodki krystalizacyjne granulacyjne nawozu - podziarno granulacyjne, mające na początku prowadzenia procesu postać pyłu siarkowo-bentonitowego. W obracającym się granulatorze rozpryskuje się dyszami ciekłą mieszaninę siarkowo- -bentonitową pod ciśnieniem 0,5 MPa w temperaturze u wylotu mieszaniny z dysz wynoszącej 135 C na kurtynę utworzoną z podziarna granulacyjnego w wyniku cyklicznego przesypywania podziarna łopatkami w granulatorze. Mieszaninę zestala się na podziarnie granulacyjnym w temperaturze około 105 C. Równocześnie granulator zasila się strumieniem powietrza i przepływ powietrza ukierunkowuje się wzdłuż granulatora, w poprzek opadającego podziarna. Do granulatora wprowadza się dyszami azot w strumień powietrza przepływającego przez granulator i gorące powietrze oraz tworzące się granule schładza się powietrzem i rozprężonym azotem, przy czym granule na wylocie z granulatora utrzymuje się w temperaturze C. Granule oraz gazowe media chłodzące wraz z pyłami siarkowo-bentonitowymi usuwa się z granulatora oddzielnymi strumieniami, odpowiednio poprzez otwór wylotowy granulatu oraz otwór wylotowy powietrza z granulatora. Granule podwymiarowe o wymiarach poniżej 2 mm, zawraca się do granulatora, a granule nadwymiarowe, ze średnicami powyżej 4 mm, kruszy się, po czym kieruje się do mieszalnika, gdzie ponownie się je roztapia. W wyniku realizacji sposobu w tym przykładzie wykonania wynalazku, otrzymano nawóz siarkowo-bentonitowy w postaci kulistych granul o wymiarach od 2 do 4 mm, zawierających 87% siarki oraz 13% bentonitu o wilgotności 0,1%. Otrzymane granule umieszczono w wodzie. Po 8 dniach stwierdzono, że 52% siarki elementarnej zawartej w nawozie miało postać mikrocząstek o rozmiarach mniejszych od 150 μm oraz 85% mniejszych od 250 μm. P r z y k ł a d 4 Sporządzono nawóz siarkowy z dodatkami w formie kulistych granul o średnicach 2-4 mm; ph = 8,2; w = 0,1%, zawierający zestaloną mieszaninę ciekłej siarki, bentonitu oraz lignosulfonianu oraz gipsu, składający się z: 75,0% siarki, 15,0% gipsu, 8,0% bentonitu sodowego, 2,0% lignosulfonianu wapniowego. Granule nawozu umieszczono w wodzie i po 8 dniach stwierdzono, że 50% drobin zawartych w nawozie miało postać mikrocząstek o rozmiarach mniejszych od 150 μm oraz 85% mniejszych od 250 μm. Siarka elementarna o wyżej wymienionych rozmiarach łatwo ulega mikrobiologicznemu utlenianiu do przyswajalnej przez rośliny formy siarczanowej. Nawóz już na starcie posiada pochodzącą z gipsu siarkę w formie siarczanowej. Nawóz przeznaczony jest do odżywiania roślin siarkolubnych. Bentonit sodowy w ilości 80 kg oraz lignosulfonian wapniowy w ilości 20 kg oraz gips w ilości 150 kg w formie suchych proszków z ziarnami mniejszymi od 80 μm, dozuje się równomiernie do 750 kg roztopionej, ciekłej siarki i wyżej wymienione składniki poddaje się równomiernemu wymieszaniu w temperaturze około 125 C w mieszalniku ogrzewanym parą. Następnie mieszaninę poddaje się granulacji według sposobu przedstawionego w przykładzie 1 realizacji wynalazku. P r z y k ł ad 5 Sporządzono nawóz siarkowy z dodatkami w formie kulistych granul o średnicach 2-4 mm; ph = 8,2; w = 0,1%, zawierający zestaloną mieszaninę ciekłej siarki, bentonitu oraz lignosulfonianu, fosforytu oraz tlenku magnezu, w ilościach: 70,0% siarki elementarnej, 15,0% miękkiego fosforytu, 5,0% tlenku magnezu,

7 PL B1 7 8,0% bentonitu sodowego, 2,0% lignosulfonianu wapniowego. Granule nawozu o rozmiarach od 2 do 4 mm umieszczono w wodzie i po 8 dniach stwierdzono, że 55% drobin zawartych w nawozie miało postać mikrocząstek o rozmiarach mniejszych od 150 μm oraz 85% mniejszych od 250 μm. Siarka elementarna o wyżej wymienionych rozmiarach łatwo ulega mikrobiologicznemu utlenianiu do przyswajalnej przez rośliny formy siarczanowej w trakcie jednego sezonu. Równocześnie zakwaszane są w glebie drobiny fosforytu. Nawóz przeznaczony jest do odżywiania roślin równocześnie siarką, fosforem i magnezem. Miękki fosforyt, tlenek magnezu, bentonit sodowy oraz lignosulfonian wapniowy, w ilościach wyżej wymienionych, w formie suchych proszków z ziarnami mniejszymi od 75 μm dozuje się równomiernie do 700 kg płynnej siarki i poddaje się je równomiernemu wymieszaniu z ciekłą siarką w temperaturze około 130 C w mieszalniku ogrzewanym parą. Następnie mieszaninę granuluje się według sposobu przedstawionego w przykładzie 1 realizacji wynalazku. Zastrzeżenia patentowe 1. Nawóz siarkowy, w formie kulistych granul lub pastylek, stanowiących zestaloną mieszaninę ciekłej siarki i bentonitu oraz korzystnie dodatkowych składników oraz mikroelementów nawozowych w mieszaninie, znamienny tym, że zawiera 60-95% siarki, 4-20% bentonitu oraz 1-8% lignosulfonianu. 2. Nawóz według zastrz. 1, znamienny tym, że zawiera lignosulfonian wapniowy. 3. Nawóz według zastrz. 1, znamienny tym, że zawiera lignosulfonian sodowy. 4. Nawóz według zastrz. 1, znamienny tym, że zawiera bentonit wapniowy. 5. Nawóz według zastrz. 1, znamienny tym, że zawiera bentonit sodowy. 6. Nawóz według zastrz. 1, znamienny tym, że bentonit oraz lignosulfonian mają postać proszków z rozmiarami ziaren do 120 μm. 7. Sposób wytwarzania nawozu siarkowego granulowanego, w którym ciekłą siarkę miesza się z bentonitem oraz korzystnie z dodatkowymi składnikami i mikroelementami nawozowymi, po czym mieszaninę granuluje się w obrotowym granulatorze bębnowym z łopatkami i dyszami poprzez cykliczne przesypywanie granul łopatkami oraz rozpryskiwanie ciekłej mieszaniny w temperaturze C w mikrokrople na kurtynę przesypywanych granul i zestalanie mieszaniny warstwami na granulach w powietrzu, z zawrotem podziarna do granulatora, znamienny tym, że mikrokrople mieszaniny zestala się na powierzchniach granul w temperaturze C w strumieniu powietrza przepływającego przez kurtynę, przy czym rozpyla się dodatkowe chłodziwo i chłodziwem schładza się powietrze, zaś granule oraz wypracowane chłodziwo z powietrzem i pyłami usuwa się z procesu oddzielnymi strumieniami, przy czym granule na wyjściu z procesu utrzymuje się w temperaturze C oraz zawracane do procesu podziarno korzystnie schładza się do temperatury poniżej 30 C. 8. Sposób według zastrz. 7, znamienny tym, że do ciekłej mieszaniny dodaje się lignosulfonian sodowy lub wapniowy i mieszaninę z lignosulfonianami rozpryskuje się na kurtynę opadających granul w temperaturze niższej od 130 C. 9. Sposób według zastrz. 7, znamienny tym, że powietrze schładza się dodatkowym chłodziwem w postaci mgły wodnej. 10. Sposób według zastrz. 9, znamienny tym, że powietrze schładza się z całkowitym odparowaniem mgły wodnej. 11. Sposób według zastrz. 9, znamienny tym, że mgłę wodną rozpyla się do strumienia powietrza. 12. Sposób według zastrz. 7, znamienny tym, że powietrze schładza się dodatkowym chłodziwem gazowym, zwłaszcza azotem lub dwutlenkiem węgla. 13. Sposób według zastrz. 12, znamienny tym, że chłodziwo gazowe wprowadza się do strumienia powietrza.

8 8 PL B1 Departament Wydawnictw UP RP Cena 2,00 zł.