Wykres 3 Rynek pracy w Polsce. Wykres 2 Inflacja a cel inflacyjny NBP. Źródło: Dane GUS i NPB.

Transkrypt

1 KOMENTARZ RYNKOWY Listopad 2009 OTOCZENIE MAKROEKONOMICZNE PIOTR NOWAK kwietnia 2008 wzrósł powyżej wartości odniesienia (50) i wyniósł 52,4. Do największego wzrostu w porównaniu do miesiąca poprzedzającego od momentu rozpoczęcia publikacji PMI, w głównej mierze przyczynił się wzrost produkcji (55,5) oraz wskaźnik nowych zamówień (54,8). Nadal negatywnie oddziałują zapasy, jak również zatrudnienie. W przypadku pierwszego czynnika istnieje duże prawdopodobieństwo poprawy w nadchodzących miesiącach, natomiast naszym zdaniem sytuacja na rynku pracy, będzie jednym z większych wyzwań stojących przed rządem w 2010 roku. PKB I PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA Ostatni tydzień listopada był wyczekiwany z niecierpliwością przez większość inwestorów, gdyż był to czas publikacji najważniejszej danej z rodzimej gospodarki w ostatnich miesiącach PKB za trzeci kwartał Opublikowana wartość nie zawiodła, a wręcz pozytywnie zaskoczyła nawet największych optymistów, gdyż polska gospodarka odnotowała wzrost w 3 kwartale br. o 1,7% w ujęciu rocznym. Do poprawy sytuacji przyczynił się w głównej mierze wzrost konsumpcji gospodarstw domowych, co w znacznym stopniu może być wytłumaczone okresem wakacyjnym i większym odsetkiem Polaków spędzających urlop w kraju. Kolejnym ważnym czynnikiem jest niższa dynamika spadku inwestycji, która wyniosła 1,5%. Przyczyniły się do tego w głównej mierze inwestycje samorządowe i przygotowania do EURO 2012, co pozwoliło zniwelować negatywny wpływ braku aktywności przedsiębiorstw na tym polu. W dalszym ciągu dodatnią kontrybucję do Produktu Krajowego Brutto odnotowujemy ze strony eksportu netto. Szansę na poprawę w ostatnim kwartale br. wyniku z kwartału poprzedzającego widzimy w możliwości odbudowania zapasów, które na przestrzeni ostatnich miesięcy negatywnie ciążyły na odczytach PKB. Produkcja przemysłowa, pomimo wciąż ujemnego poziomu w październiku, również ukazała lepszy stan polskiej gospodarki, w porównaniu z oczekiwaniami rynku i wyniosła -1,2% r/r. Apetyty na lepsze wyniki za listopad rozbudził wskaźnik PMI 1, który pierwszy raz od 1 Wskaźnik PMI (Indeks aktywności gospodarczej w sektorze wytwórczym) ze względu na swoją istotną korelację Wykres 1 Produkcja przemysłowa a wskaźnik PMI Produkcja przemysłowa r/r, wyrównana sezonowo (lewa oś) Wskaźnik menedżerów logistyki PMI (prawa oś) Źródło: Dane GUS i Markit Economics. INFLACJA Inflacja CPI 2 w październiku wyniosła 3,1 r/r, i wyłączając styczeń 2009, jest to najniższa wartości od października Za spadek inflacji w głównej mierze odpowiedzialne są niższe ceny żywności i napojów z dynamiką produkcji przemysłowej w długim okresie może być traktowany jako wskaźnik wyprzedzający dynamikę PKB. 2 Wskaźnik CPI pokazuje zmiany cen płaconych za dobra i usługi przez konsumentów. Koszyk obejmuje między innymi: ceny żywności, energii, odzieży, transportu, opieki medycznej, edukacji czy koszty zakwaterowania ,0 55,0 50,0 45,0 40,0 35,0 30,0 1

2 bezalkoholowych w porównaniu do października roku ubiegłego, jak również niższy wzrost cen w segmencie użytkowanie mieszkania i nośniki energii. Zgodnie z oczekiwaniami inflacja sukcesywnie zmierza w kierunku celu wyznaczonego przez Radę Polityki Pieniężnej i pomimo spodziewanej stabilizacji na poziomie powyżej 3% do końca roku, to pierwszy kwartał 2010 powinien przynieść jej gwałtowny spadek ze względu na wysoką bazę z 2009 roku. Podtrzymujemy nasze oczekiwania co do braku jakichkolwiek zmian na stopach procentowych zainicjowanych przez RPP w obecnym składzie. Z drugiej strony pojawiające się coraz częściej w mediach kandydatury na nowych członków Rady, zdają się potwierdzać tezę, że ze względu na znaczną rozbieżność w poglądach co do właściwego kierunku kształtowania się polityki monetarnej, należy poczekać do uformowania się końcowego składu nowej Rady z wysuwaniem wniosków co do ewentualnych ruchów w 2 połowie 2010 roku. Wykres 2 Inflacja a cel inflacyjny NBP. 28,0 24,0 miliona. Rosnące bezrobocie w połączeniu z ujemnym realnym wzrostem płac powoduje, iż gospodarstwa domowe dysponują coraz mniejszą ilością środków finansowych, co może mieć zdecydowanie negatywne konsekwencje dla popytu wewnętrznego i przyczynić się do gorszych danych dotyczących sprzedaży detalicznej. Nie należy oczekiwać poprawy w nadchodzących miesiącach i tak na przykład szacunki za listopad wypadają jeszcze gorzej, gdyż w powszechnej opinii stopa bezrobocia może sięgnąć 11,4%, nieuchronnie zbliżając się do poziomu 12% na koniec roku. Wykres 3 Rynek pracy w Polsce. 24,0% 20,0% 16,0% 12,0% 8,0% 4,0% 0,0% 24,0% 20,0% 16,0% 12,0% 8,0% 4,0% 0,0% -4,0% 20,0-4,0% -8,0% -8,0% -12,0% 16,0 12,0 8,0 4, Wydajnośc pracy w sektorze przemysłowym ogółem (R/R) Realny fundusz płac 3MA (dynamika R/R) Realna średnia płaca w sektorze przemysłowym 3MA (dynamika R/R) Zatrudnienie w sektorze przemysłowym (dynamika R/R) Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych GUS. 0,0-4, CPI R/R stopa redyskontowa stopa lombardowa stopa interwencyjna PPI R/R Net CPI Źródło: Dane GUS i NPB. RYNEK PRACY Według najnowszych danych w październiku w sektorze przedsiębiorstw nie zaszły wielkie zmiany jeżeli chodzi o liczbę zatrudnionych. Jest to jeden z nielicznych, pozytywnych sygnałów płynących z rynku pracy, potwierdzający trend wzrostowy w sektorze. Powyższa sytuacja nie zmienia obrazu realnego wzrostu płac, który nadal oscyluje wokół zera. Stopa bezrobocia dla całej gospodarki niestety nadal znajduje się na fali wznoszącej i liczba zarejestrowanych bezrobotnych w październiku wyniosła około 1,744 RYNEK OBLIGACJI I RYNEK WALUTOWY Niewielka zmienność na rynku obligacji w listopadzie, naszym zdaniem jest przysłowiową ciszą przed burzą i oczekujemy, że w grudniu inwestorzy wykażą się większym zaangażowaniem. Do połowy listopada wyglądało na to, iż coroczne, przedświąteczne zakupy rozpoczęły się wcześniej niż to zwykle miało miejsce i rentowności na całej długości krzywej spadły. Był to jednak falstart i pomimo relatywnie pozytywnego sentymentu na globalnych rynkach, większość obligacji zakończyła miesiąc na niższych poziomach cenowych, niż go rozpoczęła. Przyczynili się do tego mocno duzi, lokalni gracze, którzy wyprzedawali papiery, licząc na odkupienie ich na aukcjach. Zaowocowało to sporym zainteresowaniem na przetargach, i zarówno aukcja OK0712 jak również aukcja zamiany sprzedały się w dobrych rentownościach. Nie wsparło to jednak cen, gdyż 2

3 z każdym miesiącem podaż - w związku z dużymi potrzebami pożyczkowymi ze strony Ministerstwa Finansów - będzie rosła. Zmiany rentowności kształtowały się w listopadzie następująco: - obligacje w sektorze 2-letnim wzrost o 6 p.b. - obligacje w sektorze 5-letnim spadek o 3 p.b.. - obligacje w sektorze 10-letnim wzrost o 4 p.b. RYNEK AKCJI MARCIN WINNICKI Listopad na rynku walutowym upłynął pod znakiem umacniania się złotówki. Kurs EUR/PLN z okolic 4,30 na początku miesiąca osiągnął poziom 4,08-4,09 na przełomie listopada i grudnia br. Praktycznie od pierwszego dnia listopada polska waluta rozpoczęła marsz w dół, jednak ważne poziomy zostały przebite tak naprawdę w czasie naszej nieobecności na rynku związanej ze świętem 11 listopada. Wówczas to, wśród inwestorów pozostała już tylko nieliczna grupka nie wierząca w możliwość osiągnięcia poziomu 4 złotych za euro. Trochę nadziei w serca sceptyków tchnęły wiadomości z Dubaju, informujące o problemach ze spłatą zadłużenia przez firmę związaną z tamtejszym rządem. Jednakże, wywołało to jedynie krótkotrwały szok na rynkach, w głównej mierze ze względu na czas publikacji Święto Dziękczynienia w USA i związaną z tym niską płynność na rynkach. Złotówka osłabiła się wówczas o około 4 grosze do euro, jednak to było wszystko na co było stać stronę podażową i dalsze umocnienie pozostaje tylko kwestią czasu. Wykres 4. Kurs EURPLN i kurs USDPLN od 1998 roku. 5,000 4,500 W listopadzie rynki akcji nie obrały jednakowego kierunku. Indeksy w Warszawie WIG oraz WIG20 wzrosły o odpowiednio 3,00 oraz 3,43%, natomiast np. rynki w Istambule oraz Pradze zanotowały kilkuprocentowe spadki. Na rynkach rozwiniętych DAX, CAC oraz S&P500 zanotowały kilkuprocentowe wzrosty, natomiast japoński Nikkei blisko 7% spadek. Z indeksu WIG20 największe wzrosty zanotowały Lotos (+20,1%), Agora (+17,5%); największe spadki zaś BRE (- 15,6%) oraz TVN (-14,1%). Z indeksu MWIG40 największe wzrosty zanotowały Emperia (+24,8%) oraz Stalprodukt (+19,8%), największe spadki zaś Mostostal Zabrze (-16,7%) oraz Orbis (-10,5%). Na rynku widać pogłębiające się rozwarstwienie opinii wśród inwestorów, które z jednej strony znajdują argumenty przemawiające za kontynuacją wzrostów, a z drugiej mają też mocne przesłanki przemawiające za spadkami cen. W mojej opinii więcej argumentów przemawia za spadkami cen, ale rynek na razie wydaje się je ignorować. 4,000 3,500 3,000 2,500 2, ZL/US$ ZL/Euro Źródło: Dane NBP. 3

4 RYNEK SUROWCÓW MICHAŁ HOŁDA jednak zasługuje fakt, że raportowane pozycje spekulacyjne w kontraktach terminowych na złoto osiągnęły już bardzo wysokie poziomy. W listopadzie 2009 roku wartość indeksu szerokiego rynku surowców Reuters/Jefferies CRB wzrosła o 1,0%. Z jednej strony, wzrosty na rynku surowców, które miały miejsce w pierwszej połowie października, nie zostały zanegowane. Z drugiej jednak, notowania indeksów surowcowych w listopadzie nie rosły szczególnie mocno (na co wskazywać mogłaby długość trwania konsolidacji w trzecim kwartale 2009), tylko przebywały w wąskim przedziale wahań. Żeby mieć pełen obraz listopadowych wydarzeń, należy spojrzeć dokładniej na sytuację w poszczególnych segmentach rynku towarowego, która była bardzo zróżnicowana. Ceny produktów rolnych w październiku również rosły pszenica na giełdzie w Chicago podrożała o 11,0%, soja o 7,7%, a kukurydza o 8,5%. Jak wspominałem w poprzednim komentarzu, kluczowe dla rynku są teraz informacje dotyczące przebiegu zbiorów w Stanach Zjednoczonych. Mimo iż według ostatnich danych przyspieszyły one nieco, w dalszym ciągu są one mocno opóźnione względem pięcioletnich średnich. Gorsze prognozy pogody wskazywały ponadto na możliwość dalszego opóźniania się zbiorów, co spowodowało wzrosty notowań. Dodatkowo, taniejący dolar, w którym wyrażone są ceny tych towarów, zachęcał do zakupów inwestorów spoza Stanów Zjednoczonych. Ceny ropy naftowej na giełdzie w Nowym Jorku spadły o 1,2%, benzyny o 0,9%, a oleju opałowego o 1,0%. Dane dotyczące popytu na ropę naftową i produkty jej przerobu z wielu krajów oraz dane dotyczące zapasów ropy naftowej i paliw w Stanach Zjednoczonych były niejednoznaczne, co wywołało nastrój wyczekiwania wśród inwestorów. Ponadto, wypowiedzi przedstawicieli kartelu krajów eksportujących ropę naftową OPEC sugerowały, że poziomy 70-80$ za baryłkę ropy naftowej są dla tych krajów odpowiednie. Większe zdecydowanie inwestorów było zauważalne w segmencie kontraktów terminowych o najdalszych terminach zapadalności, gdzie notowania ropy naftowej z dostawą w grudniu 2017 roku wzrosły o niemalże 5%, przekraczając poziom 100$ za baryłkę. Ceny najważniejszych metali przemysłowych w listopadzie wzrosły - notowania miedzi na giełdzie w Londynie o 6,9%, a aluminium o 7,9%. Notowania tej grupy towarów reagowały pozytywnie na dane dotyczące kondycji gospodarki chińskiej. Ponadto, cenom pomagały związane z negocjacjami płacowymi i strajkami przestoje w produkujących metale zakładach w Ameryce Południowej oraz Kanadzie. Segment kruszców zanotował w listopadzie największe wzrosty - złoto na londyńskim rynku metali podrożało o 13,1%, a srebro o 9,5%. Zmianom cen, jak w poprzednich miesiącach, pomagał słabnący dolar. Jednakże, najistotniejszą informacją, która zelektryzowała rynek, była decyzja indyjskiego banku centralnego o zakupie 200 ton złota z puli, którą miał sprzedawać Międzynarodowy Fundusz Walutowy oraz gotowość dalszych zakupów tego kruszcu. Na wieść o tym, inwestorzy rzucili się do zakupów. Na uwagę 4

5 ZASTRZEŻENIA PRAWNE Niniejszy dokument przeznaczony jest wyłącznie dla klientów BPH Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych SA (BPH TFI) i nie jest przeznaczony do publicznej wiadomości. Publikowanie w prasie lub w Internecie w części lub całości niniejszego opracowania wymaga zgody sporządzających komentarz. Materiał został przygotowany na podstawie informacji publicznie dostępnych i źródeł uznanych przez BPH TFI za wiarygodne, ale BPH TFI nie gwarantuje i nie może zapewnić o ich dokładności, kompletności i wiarygodności. Niniejszy dokument ma charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi wystarczającej podstawy do podjęcia jakiejkolwiek decyzji inwestycyjnej. Opracowanie niniejsze nie ma charakteru rekomendacji dotyczącej instrumentów finansowych w rozumieniu zapisów Rozporządzenia Ministra Finansów z 19 października 2005 roku w sprawie informacji stanowiących rekomendacje dotyczące instrumentów finansowych, ich emitentów lub wystawców. Wszystkie prezentowane opinie są opiniami własnymi BPH TFI. Pomimo dołożenia należytej staranności przy sporządzaniu niniejszego dokumentu BPH TFI nie może zapewnić, że prezentowane opinie okażą się trafne, a sytuacja na rynku nie ulegnie zmianie, w szczególności w stosunku do określonych instrumentów finansowych. Opinie BPH TFI mogą się zmieniać bez obowiązku każdorazowego informowania o tym fakcie. BPH TFI, jego pracownicy, członkowie władz ani podmioty dominujące i stowarzyszone z BPH TFI nie ponoszą jakiejkolwiek odpowiedzialności za działania lub zaniechania podjęte na podstawie niniejszego dokumentu, w szczególności za decyzje inwestycyjne podjęte na podstawie niniejszego komentarza ani za szkody poniesione w wyniku tych decyzji inwestycyjnych. BPH TFI jest podmiotem zarządzającym cudzym pakietem papierów wartościowych na zlecenie i jest nadzorowany przez Komisję Nadzoru Finansowego. BPH TFI, jego podmioty dominujące, zależne lub stowarzyszone są lub mogą być aktywnymi uczestnikami rynku kapitałowego w szczególności jako emitenci, subemitenci, gwaranci brokerzy, animatorzy, nabywający instrumenty finansowe na rachunek własny, prowadzący działalność inwestycyjną w pozostałym zakresie. KONTAKT BPH Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych SA info@bphtfi.pl Infolinia: