INFORMACJE DOTYCZĄCE BADANIA KSZTAŁTOWANIE I DIAGNOZOWANIE UMIEJĘTNOŚCI TRZECIOKLASISTÓW

Transkrypt

1 SCENARIUSZ ZEBRANIA Z RODZICAMI UCZNIÓW KLASY 3 SZKOŁY PODSTAWOWEJ INFORMACJE DOTYCZĄCE BADANIA KSZTAŁTOWANIE I DIAGNOZOWANIE UMIEJĘTNOŚCI TRZECIOKLASISTÓW

2 SCENARIUSZ ZEBRANIA Z RODZICAMI UCZNIÓW KLASY 3 SZKOŁY PODSTAWOWEJ CELE: Przekazanie rodzicom informacji na temat badania Kształtowanie i diagnozowanie umiejętności trzecioklasistów. POMOCE: Pisemne zaproszenia wysłane do rodziców z podaniem charakteru spotkania (informacyjne), terminu, godziny i numeru sali. Materiały dla rodziców: prezentacja. Czas spotkania: 1 godzina. 1. Przebieg spotkania CZĘŚĆ I ROZPOCZĘCIE ZEBRANIA Powitanie. Przedstawienie celu zebrania. Przekazanie listy obecności z nazwiskami rodziców i informacją o wstępnej zgodzie na udział w badaniu. CZĘŚĆ II INFORMACJE DOTYCZĄCE BADANIA UMIEJĘTNOŚCI TRZECIOKLASISTÓW Prezentacja. Omówienie tematu. Badanie Kształtowanie i diagnozowanie umiejętności trzecioklasistów, które chcę Państwu przedstawić, odbędzie się w ramach znanego nauczycielom i cieszącego się dużym zainteresowaniem programu Ekstraklasa przygotowywanego przez Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne. Nasza szkoła zdecydowała się wziąć udział w tym przedsięwzięciu, ponieważ przyniesie ono wiele korzyści uczniom oraz nauczycielom z klas 3. i 4., którzy na podstawie wyników badania będą mogli lepiej dostosować program nauczania do potrzeb konkretnego zespołu klasowego. Teraz krótko przedstawię Państwu planowane badanie. 2. Prezentacja Slajd 1. Cele kształcenia w klasach 1 3 Podstawa programowa dla szkół podstawowych precyzyjnie wskazuje cele edukacyjne składające się na fundament kształcenia. Są to między innymi: czytanie myślenie matematyczne umiejętność komunikowania się w języku ojczystym, zarówno w mowie, jak i w piśmie Wskazane kompetencje stanowią niezbędne wyposażenie na kolejnych etapach kształcenia, w tym także na egzaminach zewnętrznych (sprawdzianie w klasie 6., egzaminach gimnazjalnym i maturalnym), oraz podstawę sprawnego funkcjonowania w życiu codziennym. 1

3 SCENARIUSZ ZEBRANIA Z RODZICAMI UCZNIÓW KLASY 3 SZKOŁY PODSTAWOWEJ KOMENTARZ: Czytanie w podstawie programowej rozumiane jest jako umiejętność rozumienia, wykorzystywania i przetwarzania tekstów w zakresie umożliwiającym zdobywanie wiedzy, rozwój emocjonalny, intelektualny i moralny oraz uczestnictwo w życiu społeczeństwa. Myślenie matematyczne to umiejętność korzystania z podstawowych narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz prowadzenia elementarnych rozumowań matematycznych 1. Slajd 2. Cele projektu Kształtowanie i diagnozowanie umiejętności trzecioklasistów Badanie Kształtowanie i diagnozowanie umiejętności trzecioklasistów zostanie przeprowadzone po to, aby: stwierdzić, w jakim stopniu na etapie edukacji wczesnoszkolnej realizowane są wymagania obowiązującej podstawy programowej, w profesjonalny sposób zmierzyć osiągnięcia poszczególnych uczniów i całych klas, a także porównać je z wynikami ogólnopolskimi, uzyskać wiedzę o mocnych i słabych stronach uczniów, która pomoże nauczycielom klas 4. lepiej zaplanować pracę, skorzystać ze wskazówek dydaktycznych przydatnych w procesie kształcenia uczniów klas 1 3 oraz 4 i dowiedzieć się, jakie umiejętności nauczyciele tych klas powinni rozwijać u swoich uczniów w kolejnym roku szkolnym. KOMENTARZ: Badania umiejętności organizowane w klasie 3. często służą jedynie ocenie uczniów kończących pierwszy etap edukacji, prezentowanych zwykle w odniesieniu do wyników pozostałych uczniów danej klasy. Tego rodzaju testy są często krytykowane przez rodziców i nauczycieli, ponieważ będąc dla dzieci przyczyną stresu nie przynoszą rzeczywistych korzyści. Projekt Kształtowanie i diagnozowanie umiejętności trzecioklasistów w odróżnieniu od typowych trzeciotestów, nie jest przejawem zjawiska określanego często jako testomania. Pomiar umiejętności nie jest w nim bowiem celem, ale jedynie środkiem punktem wyjścia do działań dydaktycznych rozwijających zarówno ucznia, jak i nauczyciela. Badanie to co zostało podkreślone w nazwie zakłada nie podejście socjologiczne, które wynika z potrzeby badania rzeczywistości, ale podejście pedagogiczne opierające się na założeniu, że rzeczywistość poznajemy po to, żeby ją zmieniać na lepsze. Slajd 3. Projekt Kształtowanie i diagnozowanie umiejętności trzecioklasistów a inne badania w klasie 3. Inne badania Podsumowują pierwszy etap edukacji. Są źródłem wiedzy o poziomie opanowanych przez uczniów wiadomości i umiejętności. Ze względu na dużą łatwość zadań bardzo słabo różnicują uczniów. Badanie Kształtowanie i diagnozowanie umiejętności trzecioklasistów Podsumowuje pierwszy etap edukacji, aby kształcić skuteczniej w klasach 4-6. Są źródłem wiedzy o poziomie opanowanych przez uczniów wiadomości i umiejętności, przy czym informacje te służą przede wszystkim dopasowaniu programów nauczania i metod dydaktycznych do indywidualnych potrzeb uczniów i zespołów klasowych. Zróżnicowany poziom łatwości zadań powoduje, że badanie jest trafniejsze, umożliwia bowiem wykazanie się swoimi umiejętnościami uczniom z różnymi osiągnięciami. 1 Podstawa programowa wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół z dnia 27 sierpnia 2012 r. 2

4 SCENARIUSZ ZEBRANIA Z RODZICAMI UCZNIÓW KLASY 3 SZKOŁY PODSTAWOWEJ KOMENTARZ: Podsumowując, chciałabym podkreślić, że planowane badanie służyć będzie podniesieniu poziomu edukacji w kolejnych latach. Wyniki są bowiem ważną informacją nie tylko dla uczniów, dla Państwa i dla mnie, ale także dla nauczycieli w klasie 4., przede wszystkim dla polonisty i matematyka. Wychowawca 3. klasy przekazuje wyniki badania nauczycielom języka polskiego i matematyki, którzy będą pracować z dziećmi w kolejnym roku szkolnym. Nauczyciele mogą też wspólnie przeanalizować wyniki i prace uczniów. Pomoże to lepiej dopasować odpowiednie programy nauczania i metody pracy do poziomu umiejętności przyszłych czwartoklasistów. Slajd 4. Organizacja badania Kształtowanie i diagnozowanie umiejętności trzecioklasistów Badanie odbędzie się w wybranym przez szkołę terminie między 26 maja a 6 czerwca 2014 r. W ustalonych dniach uczniowie będą rozwiązywać zadania sprawdzające: umiejętność czytania, czyli wydobywania z tekstu informacji, łączenia informacji w procesie prostego wnioskowania, interpretowania fragmentów i całości tekstu. umiejętność pisania, czyli uzupełnianie tekstu na podstawie kryterium znaczeniowego, gramatycznego i stylistycznego, tworzenie spójnego tekstu na podany temat. umiejętności matematyczne sprawności rachunkowej, czytania tekstów, rozwiązywania typowych i nietypowych zadań z treścią. KOMENTARZ: Nauczyciel przedstawia organizację badania przyjętą w swojej szkole/klasie: Badanie w naszej szkole będzie podzielone na dwie/trzy części: Część 1. sprawdzająca umiejętność czytania odbędzie się (data) Część 2. sprawdzająca umiejętność pisania odbędzie się (data) Część 3. sprawdzająca umiejętności matematyczne odbędzie się (data) Podział badania na trzy części pozwoli włączyć je w cykl lekcyjny i nie spowoduje zmęczenia dzieci. Slajd 5. Struktura badania Kształtowanie i diagnozowanie umiejętności trzecioklasistów Część I Część II Część III Czytanie Pisanie Umiejętności matematyczne 40 minut 40 minut 40 minut 3

5 SCENARIUSZ ZEBRANIA Z RODZICAMI UCZNIÓW KLASY 3 SZKOŁY PODSTAWOWEJ KOMENTARZ: Każda część badania trwa 40 minut i sprawdza inne umiejętności. W każdej z części, poza umiejętnościami właściwymi dla poszczególnych przedmiotów, badane są kompetencje uniwersalne przydatne w każdej sytuacji życiowej: umiejętność logicznego myślenia, wyciągania wniosków, szukania rozwiązań w sytuacjach problemowych (zwłaszcza nietypowych), uzasadniania własnego zdania. Slajd 6. Kto przygotowuje badanie? Badanie Kształtowanie i diagnozowanie umiejętności trzecioklasistów we współpracy z Wydawnictwami Szkolnymi i Pedagogicznymi przygotowali doświadczeni eksperci, którzy brali udział między innymi w badaniach: PIRLS 2006 i 2011 (Międzynarodowe badanie biegłości w czytaniu trzecioklasistów) TIMSS 2011 (Międzynarodowe badanie umiejętności matematycznych i przyrodniczych trzecioklasistów) OBUT 2013 (Ogólnopolskie badanie umiejętności trzecioklasistów). Są oni ponadto autorami podręczników i materiałów dydaktycznych dla uczniów na wszystkich poziomach edukacji. KOMENTARZ: Doświadczenie ekspertów gwarantuje najwyższy poziom merytoryczny opracowanych przez nich materiałów i procedur badawczych, co jest konieczne dla rzetelności i trafności badania. Slajd 7. Przykłady zadań z Ogólnopolskiego Badania Umiejętności Trzecioklasistów (2013 r.) Zaćmienie Słońca w Twoim domu Zadanie 1. Czy można przeprowadzić opisane doświadczenie bez plasteliny? Uzasadnij odpowiedź. Zadanie 2. Dlaczego książę nie określił dokładnie, ile każdy poddany ma przynieść wody? 4

6 SCENARIUSZ ZEBRANIA Z RODZICAMI UCZNIÓW KLASY 3 SZKOŁY PODSTAWOWEJ KOMENTARZ: Na slajdzie mogą Państwo zobaczyć przykłady zadań z badania OBUT Zadania te, choć zaskoczyły niektórych nauczycieli, wielu uczniom nie sprawiły trudności. Zadanie 1. bada bardzo ważną umiejętność wnioskowania na podstawie rozumowania warunkowego ( co by było, gdyby ) i logicznego uzasadniania odpowiedzi. Aby odpowiedzieć na postawione pytanie, uczeń powinien przeanalizować przedstawione w tekście doświadczenie i ocenić, jaką funkcję pełni w nim plastelina, a następnie rozważyć alternatywne warianty eksperymentu. Na pytanie w poleceniu możliwa jest zarówno odpowiedź twierdząca, jak i przecząca, oceniane jest uzasadnienie tej odpowiedzi świadczące o rozumieniu funkcji materiału (funkcja podrzędna) oraz przedmiotów (funkcja nadrzędna) w doświadczeniu 2. Zadanie 2., przygotowane do tekstu krótkiego opowiadania, ma charakter interpretacyjny, pozwala ocenić umiejętność wnioskowania na podstawie przesłanek zawartych w tekście i sprawdza, czy uczeń właściwie zrozumiał motywy postępowania wskazanej postaci (interpretacja symboliczna) 3. Co ciekawe, z raportu OBUT 2013 wynika, że wśród poprawnych odpowiedzi znalazły się takie, na podstawie których można z dużym prawdopodobieństwem przypuszczać, że trzecioklasiści mają kłopoty z formułowaniem zdań (np. w aspekcie składniowym czy fleksyjnym) lub techniczne kłopoty z pisaniem. Analiza takich odpowiedzi wykazała jednak, że dzieci te zrozumiały czytane teksty i są w stanie przeprowadzić złożone wnioskowanie lub zinterpretować całościowo utwór literacki. Slajd 8. Możliwości wykorzystania wyników badania Analiza raportów szkolnego i ogólnopolskiego. Prezentacja ogólnych wyników uczniów. Rekomendacje dla nauczycieli klas 3. i 4. dotyczące rozwijania poszczególnych umiejętności. Propozycje zajęć dydaktycznych i metod pracy z dziećmi. Wskazówki dotyczące ćwiczeń zarówno dla uczniów, którzy nie rozwiązali określonych zadań poprawnie, jak i dla tych, którzy wykazali się umiejętnościami ponadprzeciętnymi. KOMENTARZ: Wyniki badania pomogą ocenić przygotowanie uczniów do wykorzystywania posiadanych wiadomości i umiejętności oraz rozwiązywania problemów na wyższym poziomie edukacyjnym. Szkoły otrzymają do swojej wyłącznej dyspozycji raporty z informacjami na temat osiągnięć poszczególnych uczniów, klas i całej szkoły. Wyniki klasy w poszczególnych obszarach umiejętności są przedstawione w raportach na tle wyników całej badanej populacji, uczniów ze szkół o podobnej lokalizacji i z województwa. Analizując i porównując wynik klasy z wynikami szerszej populacji, trzeba uwzględnić warunki i środowisko, w jakich pracuje szkoła. Należy jednak pamiętać, że to, jaki jest ten wynik, zależy zarówno od potencjału uczniów w momencie rozpoczęcia nauki, jak i od pracy nauczycieli. Wpływ na niego może mieć także sytuacja, w jakiej dzieci przystąpiły do rozwiązywania zadań. Wyniki badania nie mogą przesądzać o ostatecznej ocenie ani ucznia, ani nauczyciela. Należy brać pod uwagę cały okres trzyletniej pracy oraz specyfikę grupy dzieci, z którymi dany nauczyciel pracuje. Udział w badaniu powinien być traktowany jako szansa na wzbogacenie wiedzy o uczniach, na dostrzeżenie ich potencjału oraz na wykorzystanie sugestii, w jaki sposób go wykorzystywać do optymalnego rozwijania umiejętności dzieci. 2 Brożek A., Dobkowska J., Paszkiewicz A., Puchalska A., (2013), Umiejętności językowe trzecioklasistów, [w:] Ogólnopolskie badanie umiejętności trzecioklasistów. Raport z badania OBUT 2013 (także w wersji internetowej, dostęp dn ), s Tamże, s

7 SCENARIUSZ ZEBRANIA Z RODZICAMI UCZNIÓW KLASY 3 SZKOŁY PODSTAWOWEJ Slajd 9. Dlaczego warto wziąć udział w programie? Udział w badaniu Kształtowanie i diagnozowanie umiejętności trzecioklasistów to okazja, by: wykorzystać wysokiej jakości materiały diagnostyczne do rzetelnego badania umiejętności uczniów trzecich klas szkół podstawowych; ocenić poziom opanowania umiejętności, których dotyczyło badanie porównać wyniki własne z wynikami ogólnopolskimi; rozpoznać trudności uczniów, ale również ich predyspozycje i możliwości w zakresie poszczególnych umiejętności; pozyskać informacje, które pozwolą nauczycielom z klas 4. dostosować programy pracy do potrzeb konkretnych klas i pojedynczych uczniów. 3. Podsumowanie. Przekazałam Państwu najważniejsze informacje o planowanym badaniu. Proszę o wyrażenie zgody na udział dziecka w tym badaniu. Zachecam również do odwiedzenia strony Instytutu Badań Edukacyjnych gdzie znajdą Państwo informacje o Ogólnopolskim Badaniu Umiejętności Trzecioklasistów. 6

8 INFORMACJE DOTYCZĄCE BADANIA KSZTAŁTOWANIE I DIAGNOZOWANIE UMIEJĘTNOŚCI TRZECIOKLASISTÓW

9 Cele kształcenia w klasach 1 3 Podstawa programowa dla szkół podstawowych precyzyjnie wskazuje cele edukacyjne składające się na fundament kształcenia. Są to między innymi: czytanie myślenie matematyczne umiejętność komunikowania się w języku ojczystym, zarówno w mowie, jak i w piśmie Wskazane kompetencje stanowią niezbędne wyposażenie na kolejnych etapach kształcenia, w tym także na egzaminach zewnętrznych (sprawdzianie w klasie 6., egzaminach gimnazjalnym i maturalnym), oraz podstawę sprawnego funkcjonowania w życiu codziennym. 1

10 Cele projektu Kształtowanie i diagnozowanie umiejętności trzecioklasistów Badanie Kształtowanie i diagnozowanie umiejętności trzecioklasistów zostanie przeprowadzone po to, aby: stwierdzić, w jakim stopniu na etapie edukacji wczesnoszkolnej realizowane są wymagania obowiązującej podstawy programowej, w profesjonalny sposób zmierzyć osiągnięcia poszczególnych uczniów i całych klas, a także porównać je z wynikami ogólnopolskimi, uzyskać wiedzę o mocnych i słabych stronach uczniów, która pomoże nauczycielom klas 4. lepiej zaplanować pracę, skorzystać ze wskazówek dydaktycznych przydatnych w procesie kształcenia uczniów klas 1 3 oraz 4 i dowiedzieć się, jakie umiejętności nauczyciele tych klas powinni rozwijać u swoich uczniów w kolejnym roku szkolnym. 2

11 Projekt Kształtowanie i diagnozowanie umiejętności trzecioklasistów a inne badania w klasie 3. Inne badania Podsumowują pierwszy etap edukacji. Są źródłem wiedzy o poziomie opanowanych przez uczniów wiadomości i umiejętności. Ze względu na dużą łatwość zadań bardzo słabo różnicują uczniów. Badanie Kształtowanie i diagnozowanie umiejętności trzecioklasistów Podsumowuje pierwszy etap edukacji, aby kształcić skuteczniej w klasach 4-6. Są źródłem wiedzy o poziomie opanowanych przez uczniów wiadomości i umiejętności, przy czym informacje te służą przede wszystkim dopasowaniu programów nauczania i metod dydaktycznych do indywidualnych potrzeb uczniów i zespołów klasowych. Zróżnicowany poziom łatwości zadań powoduje, że badanie jest trafniejsze, umożliwia bowiem wykazanie się swoimi umiejętnościami uczniom z różnymi osiągnięciami. 3

12 Organizacja badania Kształtowanie i diagnozowanie umiejętności trzecioklasistów Badanie odbędzie się w wybranym przez szkołę terminie między 26 maja a 6 czerwca 2014 r. W ustalonych dniach uczniowie będą rozwiązywać zadania sprawdzające: umiejętność czytania, czyli wydobywania z tekstu informacji, łączenia informacji w procesie prostego wnioskowania, interpretowania fragmentów i całości tekstu. umiejętność pisania, czyli uzupełnianie tekstu na podstawie kryterium znaczeniowego, gramatycznego i stylistycznego, tworzenie spójnego tekstu na podany temat. umiejętności matematyczne sprawności rachunkowej, czytania tekstów, rozwiązywania typowych i nietypowych zadań z treścią. 4

13 Struktura badania Kształtowanie i diagnozowanie umiejętności trzecioklasistów Część I Część II Część III Czytanie Pisanie Umiejętności matematyczne 40 minut 40 minut 40 minut 5

14 Kto przygotowuje badanie? Badanie Kształtowanie i diagnozowanie umiejętności trzecioklasistów we współpracy z Wydawnictwami Szkolnymi i Pedagogicznymi przygotowali doświadczeni eksperci, którzy brali udział między innymi w badaniach: PIRLS 2006 i 2011 (Międzynarodowe badanie biegłości w czytaniu trzecioklasistów) TIMSS 2011 (Międzynarodowe badanie umiejętności matematycznych i przyrodniczych trzecioklasistów) OBUT 2013 (Ogólnopolskie badanie umiejętności trzecioklasistów). Są oni ponadto autorami podręczników i materiałów dydaktycznych dla uczniów na wszystkich poziomach edukacji. 6

15 Przykłady zadań z Ogólnopolskiego Badania Umiejętności Trzecioklasistów (2013 r.) 1. Zaćmienie Słońca w Twoim domu 2. Zadanie 1. Czy można przeprowadzić opisane doświadczenie bez plasteliny? Uzasadnij odpowiedź. Zadanie 2. Dlaczego książę nie określił dokładnie, ile każdy poddany ma przynieść wody? 7

16 Możliwości wykorzystania wyników badania Analiza raportów szkolnego i ogólnopolskiego. Prezentacja ogólnych wyników uczniów. Rekomendacje dla nauczycieli klas 3. i 4. dotyczące rozwijania poszczególnych umiejętności. Propozycje zajęć dydaktycznych i metod pracy z dziećmi. Wskazówki dotyczące ćwiczeń zarówno dla uczniów, którzy nie rozwiązali określonych zadań poprawnie, jak i dla tych, którzy wykazali się umiejętnościami ponadprzeciętnymi. 8

17 Dlaczego warto wziąć udział w programie? Udział w badaniu Kształtowanie i diagnozowanie umiejętności trzecioklasistów to okazja, by: wykorzystać wysokiej jakości materiały diagnostyczne do rzetelnego badania umiejętności uczniów trzecich klas szkół podstawowych; ocenić poziom opanowania umiejętności, których dotyczyło badanie porównać wyniki własne z wynikami ogólnopolskimi; rozpoznać trudności uczniów, ale również ich predyspozycje i możliwości w zakresie poszczególnych umiejętności; pozyskać informacje, które pozwolą nauczycielom z klas 4. dostosować programy pracy do potrzeb konkretnych klas i pojedynczych uczniów. 9