WAHANIA KONIUNKTURY WYKŁAD. Dr inż. Edyta Ropuszyńska-Surma

Transkrypt

1 WAHANIA KONIUNKTURY WYKŁAD Dr inż. Edyta Ropuszyńska-Surma

2 Polecenia 1. Popatrz na wykresy na kolejnych slajdach? 2. Czym się różnią? 3. Co możesz z nich odczytać? 4. Jakie cechy charakterystyczne zauważyłeś? 5. Czy są to cykle koniunkturalne, czy cykle wzrostu?

3 PKB (ceny bieżące) PKB (rok poprzedni=100) PKB (1995=100)

4 stopa wzrostu gospodarczego (rok poprzedni=100) 6,2 7,1 5 5,3 4,5 4,2 3,8 1,1 1,4 3,5 5,

5 Wahania koniunktury / cykl koniunkturalny (business cicle) Są to wahania produkcji, będące krótkookresowymi fluktuacjami wokół długookresowego trendu wzrostowego PKB, ceny, płace, stopy procentowe, kursy papierów wartościowych, dochód narodowy, wielkości importu i eksportu, konsumpcji i oszczędności.

6 Źródło: Lubiński, 2004, s. 71 Cykl klasyczny fazy:

7 Współczesne cykle fazy cyklu Wzrostowa (ekspansja), Spadkowa (recesja)

8 Wahania koniunkturalne najczęściej wymieniane rodzaje ze względu na długość cyklu 500-letni cykl Wheelera powstanie i upadki imperiów, Cykle Wagemana 150 lat, na podstawie kształtowania się stóp procentowych, Cykle Kondratiewa, Cykle Kuznetsa, Cykle Juglara, Cykle Kitchina.

9 Przenikanie się różnego rodzaju wahań koniunkturalnych Źródło: A. Jabłońska, Stagnacja sekularna kapitalizmu, PWN, Warszawa 198, s. 242; za Lubiński, 2004, s.38

10

11

12

13

14 Pięć fal wg paradygmatu Schumpetera-Freemana-Pereza Rewolucja Przemysłowa (The Industrial Revolution)- 1771, Wiek Pary i Kolei (The Age of Steam and Railways) 1829, Wiek Stali, Elektryczności i Przemysłu Ciążkiego (The Age of Steel, Electricity and Heavy Engineering)-1875, Wiek Ropy, Motoryzacji i Masowej Produkcji (The Age of Oil, the Automobile and Mass Production)- 1908, Wiek Informacji i telekomunikacji (The Age of Information and Telecommunications) -1971

15 Źródło: en.wikipedia.org

16 Przyczyny wahań produkcji Szoki popytowe nagłe nieprzewidziane zmiany popytu wewnętrznego i zewnętrznego. Czynniki wywołujące zmianę: Polityka gospodarcza, Otwarcie na nowe rynki, Zmiany popytu konsumpcyjnego (np.. Preferencji i gustów konsumentów) Szoki podażowe zmiany w sferze realnej (dotyczą gł. takich czynników produkcji jak: praca, kapitał, surowce). Mogą być wywołane czynnikami, które wpływają na podaż (zmiany technologiczne, zmiany produktywności czynników produkcji, ceny surowców, np. ceny ropy naftowej lata 70-te; zmowy, klęski żywiołowe)

17 Teorie cyklu koniunkturalnego Keynesowskie (teoria mnożnika akceleratora), Monetarystyczne, Cyklu politycznego, Realnego cyklu koniunkturalnego (gł. przyczyna: trwałe szoki w sferze realnej, np. szoki technologiczne) Czynniki endogeniczne Czynniki egzogeniczne

18 Model mnożnika - akceleratora

19 Co się dzieje, gdy zasoby w gospodarce są wykorzystane? Przestaje występować efekt mnożnikowy, C inwestycje indukowane (I in ) Y? (Efekt mnożnikowy) C

20 Gdzie: Inwestycje indukowane (pobudzone; wzbudzone) I in =b* C b współczynnik kapitałowy, akceleracji C t+1 = KSK * Y t C = C t+1 - C t

21 Jak działa model mnożnikaakceleratora? KSK=0,5; b=2 Okre s I a C I in Y= I a + C + I in , , ,75-87,5-68, ,37-106,25-140,62

22 Okre s I a C I in Y= I a + C + I in ,31-81,88-157, ,6-6,57-85, ,58 72,04 29, ,73 114,62 129,35

23 Wskaźniki wyprzedzające koniunkturę (wiodące, pilotujące) -średnia tygodniowa liczba godzin przepracowanych w przemyśle, -nowe zgłoszenia po zasiłki dla bezrobotnych, -nowe zamówienia w przemyśle (np. na maszyny i sprzęt), -ilość nowopowstałych przedsiębiorstw, -zezwolenia na nowe budowle, -zmiany w zapasach towarów i materiałów, -zyski, -stosunek cen do kosztów pracy, -zmiany w zadłużeniu z tytułu kredytów konsumenckich, -indeksy giełdowe (np. liczba i wartość akcji sprzedanych), -długość realizacji dostaw, -wydajność pracy, -podaż pieniądza, -ceny niektórych, wybranych surowców, -ceny w sektorze usług, -nastroje konsumentów i biznesmenów.

24 Wskaźniki równoległe (zbieżne, współbieżne, jednoczesne) z przebiegiem koniunktury -PKB, -PNB, -dochody (osobiste, per capita, do dyspozycji), -zatrudnienie, -stopa bezrobocia, -produkcja przemysłowa, -sprzedaż detaliczna / hurtowa towarów, -wydatki budżetowe brutto, -płace.

25 Wskaźnik Opóźniony Koniunktury (WOK) - przykładowe składowe -inwestycje w maszyny i urządzenia, -inwestycje w budynki, -poziom zapasów, -koszty robocizny na jednostkę produkcji, -zadłużenie przedsiębiorstw z tytułu kredytów, -stopy procentowe kredytów dla przedsiębiorstw, -oprocentowanie pożyczek hipotecznych, - nowe kredyty konsumpcyjne.

26 Polityka antycykliczna (stabilizacyjna) Polityka Instrumenty Skutki Restrykcyjna monetarna Restrykcyjna fiskalna Stopy redyskontowej, Stopy rezerw obowiązkowych, Sprzedaż papierów wart. Wydatków rządowych Stopy podatkowej transferów Rynkowej st. proc., Podaż pieniądza, AD, inflacji Yd, AD, inflacji Ekspansywna monetarna Ekspansywna fiskalna Stopy redyskontowej, Stopy rezerw obowiązkowych, Sprzedaż papierów wart. Wydatków rządowych Stopy podatkowej transferów Rynkowej st. proc., Podaż pieniądza, AD, inflacji Yd, AD, inflacji