Forest Stewardship Council FSC Polska

Transkrypt

1 FSC Krajowa Analiza Ryzyka dla Drewna Kontrolowanego WYMOGI SZCZEGÓLNE INTERPRETACJA ANEKSU 2B STANDARD DLA OCENY DREWNA KONTROLOWANEGO PRZEZ PRZEDSIĘBIORSTWO DLA POLSKI (FSC-STD V-2.1) Wersja: Data zatwierdzenia: Data wejścia w życie: Zatwierdzenie na poziomie kraju: Zatwierdzenie na poziomie międzynarodowym Osoba kontaktowa: Adres Ostateczna 10 Styczeń Luty Listopad 2012 FSC International Center: Policy and Standards Unit Joanna Nowakowska, Ewa Pieczyrak sekretariat@fsc.pl Podsumowanie oceny ryzyka dla Polski Kryteria Drewna Kontrolowanego Ocena ryzyka 1 Drewno pozyskane Ryzyko niskie 2 Drewno pozyskane z pogwałceniem praw zwyczajowych i obywatelskich Ryzyko niskie Drewno pozyskane z lasów, gdzie szczególne wartości ochronne (High Conservation Value Forests) są zagrożone przez działania gospodarcze Drewno pochodzące z terenów lasów i innych ekosystemów o charakterze leśnym przekształconych na plantacje lub nieleśną formę użytkowania Drewno z lasów gdzie uprawiane są drzewa modyfikowane genetycznie (Genetically Modified) Ryzyko zróżnicowane na poziomie subnarodowym i Jednostek Gospodarowania (FMU) Ryzyko niskie Ryzyko niskie

2 Spis treści: 1. Wprowadzenie Krajowa Analiza Ryzyka dla Drewna Kontrolowanego na obszarze Polski Ocena, zatwierdzenie i trwałość krajowej analizy ryzyka Szczegółowe informacje dla przedsiębiorców zaopatrujących się w surowiec z terenów ryzyka nieokreślonego Słownik najważniejszych pojęć Aneks nr 1 Lista Partnerów wymagających powiadomienia o prowadzonym procesie konsultacji dotyczącym zaopatrzenia w surowiec pochodzący z regionów ryzyka nieokreślonego. Aneks nr 2 Źródła informacji o szczególnych wartościach ochronnych i ich zagrożeniach występujących w regionach ryzyka nieokreślonego (ekoregion Global 200 PA Carpathian montane forests, Nadleśnictwa Białowieża, Browsk i Hajnówka), uzyskane w procesie konsultacji krajowej analizy ryzyka. Aneks nr 3 Mapa obszaru ryzyka nieokreślonego ekoregionu Global 200 (PA Carpathian montane forests). Zaleca się wydrukowanie mapy, jako osobnego dokumentu dla zachowania skali. Aneks nr 4 Mapa obszaru ryzyka nieokreślonego regionu Nadleśnictw Białowieża, Browsk i Hajnówka. Zaleca się wydrukowanie mapy, jako osobnego dokumentu dla zachowania skali. (dostępne z: ostatni dostęp: ). 2 of 25

3 1. Wprowadzenie Drewno Kontrolowane jest pojęciem stosowanym w systemie certyfikacji FSC dla określenia surowca drzewnego lub pochodnego, oferowanego przez przedsiębiorców jako drewno bez certyfikatu FSC, jednak sprawdzonego (skontrolowanego) pod kątem możliwości zmieszania go z surowcem certyfikowanym. Kategoria Drewna Kontrolowanego powstała w sytuacji niedoborów rynkowych surowca certyfikowanego. W sytuacji niewystarczającej podaży drewna certyfikowanego dopuszczono możliwość mieszania surowca certyfikowanego z Drewnem Kontrolowanym. Kontrola polega na ocenie źródła pochodzenia surowca pod kątem spełniania najważniejszych wymogów FSC, opisanych w poniższym projekcie krajowej analizy ryzyka. Kontrola surowca może być przeprowadzona zarówno przez nabywcę w stosunku do zakupionego przez niego drewna nie posiadającego certyfikatu (zgodnie z wymogami standardu FSC-STD V2-1) lub przez zarządcę lasu oferującego surowiec nie posiadający certyfikatu FSC FM (zgodnie ze standardem FSC-STD ). Schemat zaopatrywania w Drewno Kontrolowane przedstawiono poniżej: sprzedawca posiadający certyfikat CoC wynikający ze standardu FSC- STD oferujący Dr. Kontr. przedsiębiorstwo leśne posiadające certyfikat CoC wynikający ze standardu FSC- STD , oferujące Dr. Kontr. sprzedawca nie posiadający certyfikatu w systemie FSC, oferujący drewno nie będące Dr. Kontr. przedsiębiorstwo posiadające certyfikat CoC dokonujące zakupu surowca na potrzeby jego zmieszania z surowcem pochodzącym z lasów certyfikowanych w systemie FM, zgodnie ze standardem FSC- STD weryfikacja certyfikatu dostawcy weryfikacja certyfikatu dostawcy ocena rejonu pochodzenia surowca pod kątem 5 kategorii Drewna Kontrolowanego, wdrożenie szeregu wymogów formalnych surowiec może być traktowany jako Drewno Kontrolowane (możliwość mieszania z surowcem posiadającym certyfikat FM) rejon ryzyka niskiego rejon ryzyka nieokreślonego PEZEDMIOT KRAJOWEJ ANALIZY RYZYKA surowiec może być uznany za Drewno Kontrolowane (możliwość mieszania) weryfikacja na poziomie FMU wymagająca przeprowadzenia dodatkowej oceny terenowej surowiec może być uznany za Drewno Kontrolowane (możliwość mieszania) drewno nie może być uznane za Drewno Kontrolowane 2. Krajowa Analiza Ryzyka dla Drewna Kontrolowanego na obszarze Polski 3 of 25

4 I. Drewno nielegalnie pozyskane Pojęcie nielegalnie pozyskane jest określeniem obszernym i trudnym do zdefiniowania. Na potrzeby oceny ryzyka na danym obszarze określenie to musi być interpretowane w sposób mierzalny i zrozumiały. Za obszar nieokreślonego ryzyka powinien być uznawany obszar, na którym drewno jest pozyskiwane w sposób zagrażający lasom, ludziom i społeczności. Drugorzędne naruszenia i niewielkie odchylenia od planowanego miejsca pozyskania drewna, opóźnienia w wypełnianiu dokumentów lub drugorzędne naruszenia związane z transportem, nie powinny decydować o uznaniu obszaru lub działalności za obszar ryzyka nieokreślonego. Na terenie dobrze zarządzanych lasów prawdopodobieństwo nielegalnej wycinki drzew jest bardzo niewielkie. Kryteria ustalane przez rząd, a obowiązujące na terenie danego państwa, są także brane pod uwagę w przypadku oceny ryzyka. Kryteria takie zawierają: - określenie przypuszczalnego poziomu przekupstwa związanego z pracami leśnymi, - określenie stopnia przejrzystości informacji, które mogą ujawnić lub ograniczyć nielegalne pozyskiwanie drewna, a które będą publicznie dostępne, - określenie zakresu istnienia i jakości danych oraz dokumentów odnoszących się do nielegalnego pozyskiwania drewna, - informacje o niezależnych raportach dotyczących nielegalnego pozyskiwania drewna. Teren pochodzenia może być uważany za obszar niskiego ryzyka w odniesieniu do nielegalnie pozyskanego drewna, jeżeli na danym terenie spełnione są poniższe wskaźniki związane z gospodarką leśną: 1.1. Dowody pozyskania drewna w zgodzie z prawem obowiązującym w regionie. Ocena spełnienia wymogów ujętych we wskaźnikach na poziomie kraju: Aby zagwarantować istnienie lasów, niezbędne jest odpowiednie prowadzenie gospodarki leśnej. Podstawowe zasady tej gospodarki są ustanowione poprzez ustawy i rozporządzenia. Najważniejsze regulacje prawne w tym zakresie (ze zmianami) to: - Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U nr 101, poz. 444 wraz z późniejszymi zmianami); - Ustawa Prawo geodezyjne i kartograficzne z dnia 17 maja 1989 r. (Dz. u nr 30, poz. 163 wraz z późniejszymi zmianami); - Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie szczegółowych warunków i trybu sporządzania planów urządzenia lasu, uproszczonego planu urządzenia lasu oraz inwentaryzacji stanu lasu z dnia 20 grudnia 2005 (Dz. U nr 256 poz. 2151); - Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie szczegółowych zasad cechowania drewna, wzorów urządzeń do cechowania i zasad ich stosowania oraz wzoru dokumentów stwierdzających legalność pozyskania drewna z dnia 30 lipca 1999 r. (Dz. U nr 71, poz. 800 wraz z późniejszymi zmianami); - Akty odnoszące się do Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe ( - Regulacja EUTR. 4 of 25

5 Dla terenu lasów prywatnych: Istniejące odnośne prawo krajowe reguluje także gospodarkę w lasach prywatnych. Oprócz elementów związanych z gospodarowaniem lasem i jego ochroną reguluje ono sposób sprzedaży surowca drzewnego. Właściciele lasów muszą uzyskiwać odnośne pozwolenia zawierające informacje dotyczące powierzchni aktywności gospodarczej, gatunków i ilości sprzedawanego drewna. Nie są znane przypadki niezgodności w tym zakresie. Źródła internetowe o znaczeniu ogólnym: Raport o stanie lasów w Polsce: 2. Raport GUS Leśnictwo_ 2011: 3. EU Timber Regulation platform: ocena ryzyka: niskie 1.2. Istnieje dowód na legalność pozyskania i zakup drewna w obszarze zawierającym mocny i efektywny system udzielania licencji i pozwoleń wyrębu. Ocena spełnienia wymogów ujętych we wskaźnikach na poziomie kraju: Dostępne raporty (por. 1.1.) potwierdzają poprawną implementację prawodawstwa. Wszelkie decyzje dotyczące pozyskania drewna podejmowane są w oparciu o zatwierdzony przez właściwego Ministra plan urządzenia lasu (p.u.l.). Tworzenie p.u.l. wymaga przeprowadzenia konsultacji publicznych. Lokalizacja prac regulowana jest w planie urządzenia lasu. Warunki sprzedaży surowca podlegają regulacji Zarządzenia nr 49 Dyrektora Generalnego LP z dnia r. ( lub kolejnych. Sprzedaż drewna odbywa się w systemie komputerowym, gdzie wyłonienie nabywcy odbywa się w oparciu o automatyczne algorytmy. Zgodnie z obowiązującym prawem, na powierzchni zarządzanej przez PGL Lasy Państwowe nie są wymagane licencje lub zgody na pozyskanie drewna. Ścinka jest prowadzona przez wykonawców wyłonionych w przetargu. jak w punkcie 1.1. ocena ryzyka: niskie 5 of 25

6 1.3. Dowody, raporty nielegalnego pozyskania w rejonie pochodzenia są nieznaczne lub ich brak Ocena spełnienia wymogów ujętych we wskaźnikach na poziomie kraju: W Polsce zdarzają się sporadyczne przypadki nielegalnego pozyskania drewna, np. drobne kradzieże drewna z lasu. Każdy właściciel lasu jest zobligowany do prowadzenia gospodarki leśnej zgodnie z obowiązującym prawem. Drewno pozyskiwane jest zgodnie z zatwierdzonym planem. Do ochrony lasu przez nielegalnym pozyskaniem powołana jest Straż Leśna. Strażnicy współpracują z policją, inspekcją transportu drogowego, strażą graniczną, strażą parków narodowych, strażą łowiecką. Sporządzane są raporty nielegalnego pozyskania w poszczególnych jednostkach (Raport zwalczania szkodnictwa leśnego). Statystyki te wskazują na poziom kradzieży sięgający ok. 0,001% poziomu pozyskania. Surowiec ten jest użytkowany lub sprzedawany głównie na potrzeby lokalne i opał. Brak dowodów (oprócz pojedynczych przypadków znajdujących finał sądowy), odnośnie skali nielegalnego pozyskania monitorowanej przez organizacje pozarządowe. 1. Jak w punkcie 1.1.; 2. Raport zwalczania szkodnictwa leśnego w 2011: %2Fpl%2Fbip%2Fraporty_i_prognozy; ocena ryzyka: niskie uzasadnienie: zgłoszone na etapie konsultacji opinie wskazywały na przypadki nielegalnego pozyskania w Nadleśnictwach Białowieża, Browsk i Hajnówka, głównie z uwagi na brak zatwierdzenia planu urządzenia lasu. W chwili opracowywania niniejszego dokumentu, plan urządzenia lasu dla przedmiotowego obszaru jest zatwierdzony Poziom korupcji związanej z udzielaniem zezwoleń i licencji na pozyskanie i handel drewnem jest niewielki Ocena spełnienia wymogów ujętych we wskaźnikach na poziomie kraju: Wg Transparency International Index, wskaźnik korupcji CPI w Polsce wynosi 5,3 (miejsce 41, 2011 rok), co pozwala na uznanie ryzyka za niskie (zgodnie z FSC-ADV wartość 5,0 lub wyższa wskaźnika CPI pozwala na uznanie ryzyka dotyczącego wskaźnika 1.4 za niskie). Wg Worldwide Governance Indicators Polska osiągnęła w roku 2010 ok. 70/100 wskaźnik korupcji (kraje najmniej skorumpowane osiągają najwyższe wartości wskaźnika). System sprzedaży drewna wprowadzony w PGL LP w 2006 r. uniezależnia ten proces od ewentualnych, podyktowanych korupcyjnymi przesłankami zachowań. Brak jest dowodów na zjawiska korupcyjne dotyczące terenów lasów prywatnych. 1. Transparency International: 2. Worldwide Governance Indicators: of 25

7 ocena ryzyka: niskie Ocena ryzyka dla kategorii I : niskie II. Drewno pozyskane z pogwałceniem praw zwyczajowych i obywatelskich Prawa obywatelskie to prawa, które posiada każdy członek danego społeczeństwa, należą do nich np. prawo do równego traktowania, prawo głosu, prawo do pracy. Zazwyczaj prawa te ujęte są w konstytucji państwa. Prawa zwyczajowe wynikają z powtarzających się czynności nawykowych lub obyczajowych, które przez swą powtarzalność i nieprzerwalność uzyskały moc prawną na danym obszarze i w danej jednostce socjologicznej. Przykładem prawa zwyczajowego odnoszącego się do lasów jest prawo dostępu lokalnych społeczności do obszarów leśnych w celu odwiedzenia świętych lub rytualnych miejsc. Obszar pochodzenia może być rozważany, jako obszar niskiego ryzyka w odniesieniu do wymogów praw zwyczajowych i obywatelskich, jeżeli następujące wymagania są spełnione: 2.1. Brak wydanego przez Radę Bezpieczeństwa ONZ zakazu eksportu drewna z danego kraju Ocena spełnienia wymogów ujętych we wskaźnikach na poziomie kraju: Brak odnośnego zakazu dla Polski. 1. Informacje UNSC, UNO : 2. Global Witness: ocena ryzyka: niskie 2.2. Kraj lub obszar nie jest uważany za źródło drewna konfliktowego (Np. Rodzaj 1 Drewna konfliktowego wg USAID). Ocena spełnienia wymogów ujętych we wskaźnikach na poziomie kraju: Polska nie jest uważana za źródło drewna konfliktowego zgodnie z najnowszymi dostępnymi źródłami. Informacje USAID: ocena ryzyka: niskie 7 of 25

8 2.3. Nie ma dowodów fizycznej pracy dzieci lub znacznego naruszania fundamentalnych zasad i praw pracy w lasach i rozważanych obszarach Ocena spełnienia wymogów ujętych we wskaźnikach na poziomie kraju: Polska ratyfikowała konwencje ILO. Prawodawstwo krajowe zabrania wykorzystywania pracy dzieci. Prawa pracowników są dobrze zabezpieczone prawnie. Brak dowodów na wykorzystywanie pracy dzieci i naruszenie podstawowych zasad i konwencji ILO w znaczącej, znanej skali. 1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (Dz. U. z 1974, Nr 24, poz. 141 z późniejszymi zmianami), 2. Global child labor trends 2000 to ILO (International Labor Office): ocena ryzyka: niskie 2.4. W sytuacji konfliktów o istotnym znaczeniu w odniesieniu do praw tradycyjnych i kulturowych mają miejsce sprawiedliwe procesy ich rozwiązywania Ocena spełnienia wymogów ujętych we wskaźnikach na poziomie kraju: Istnienie mechanizmów sprawiedliwego rozwiązywania konfliktów jest zagwarantowane prawnie i brak jest dowodów na ich nieprzestrzeganie. Międzynarodowe raporty wskazują, że w Polsce problem naruszania praw tradycyjnych nie ma istotnego znaczenia. Konflikty dotyczące praw własności znajdują swój finał w niezależnych sądach. Pełny opis odnośnego prawodawstwa znajduje się na stronach Ministerstwa Sprawiedliwości: ocena ryzyka: niskie 2.5. Brak dowodów naruszania konwencji ILO 169 dot. ludności rdzennej i tubylczej zamieszkującej rozważany obszar leśny Ocena spełnienia wymogów ujętych we wskaźnikach na poziomie kraju: Brak dowodów na pogwałcenie praw ludności rdzennej na terenie Polski - na terenie Polski nie występuje ludność rdzenna. 1. United Nations Permanent Forum on Indigenous, Factsheet Who are indigenous peoples October 2007; 8 of 25

9 2. United Nations Development Group, Guidelines on Indigenous Peoples Issues United Nations 2009, 3. United Nations Declaration on the Rights of Indigenous Peoples, 13 September ocena ryzyka: niskie Ocena ryzyka dla kategorii II: niskie uzasadnienie oceny: pomimo otrzymanych w procesie konsultacji opinii wskazujących na naruszenie praw ludności lokalnej w postaci ograniczenia dostępu do surowca drzewnego na terenie Nadleśnictw Białowieża, Browsk i Hajnówka, zgłoszone uwagi nie odnoszą się bezpośrednio do wskaźników przewidzianych w omawianej kategorii Drewna Kontrolowanego. W związku z powyższym ryzyko związane z kategorią II uznano za niskie w odniesieniu do całego obszaru Polski. III. Drewno pozyskane z lasów, gdzie szczególne wartości ochronne (High Conservation Value Forests) są zagrożone przez działania gospodarcze W przypadku oceny ryzyka w tej kategorii, w pierwszej kolejności powinno się ustalić, czy na poziomie danego ekoregionu są zagrożone jakiekolwiek walory ochronne. Jeżeli na poziomie ekoregionu są zagrożone walory ochronne (HCV) powinna być dokonana ocena zarządzania lasem pod kątem zagrożenia tych walorów w skali całego obszaru. UWAGA: Zagrożenie w kontekście niniejszych wymogów oznacza niepewną szansę przetrwania lub obecności szczególnych walorów ochronnych (HCV) na poziomie ekoregionu. Staraniem wielu organizacji i instytucji zidentyfikowano na świecie te obszary (ekoregiony lub kompleksy ekoregionów), których ochrona powinna być priorytetem z powodu ich szczególnych walorów ochronnych (HCV) oraz ewentualnego ryzyka utraty tych wartości. Ryzyko, że działalność związana z prowadzeniem gospodarki leśnej będzie szkodliwa dla szczególnych walorów ochronnych (HCV) będzie wyższe, jeżeli: a) ekoregion posiada istotne walory ochronne (takie jak: wysoka różnorodność biologiczna na poziomie genetycznym i gatunkowym, zachowane naturalne cechy i dynamika ekosystemów, endemizm, różnorodność siedlisk), i/lub: b) istniejące walory ochronne są obecnie zagrożone. W omawianym punkcie wymienione są dwa pojęcia służące do określenia ryzyka związanego ze szczególnymi walorami ochronnymi (HCV): - ekoregiony - pojęcie, które może być definiowane przy użyciu informacji pomocniczych, odnoszących się do projektów WWF, Conservation International, IUCN, WRI i Greenpeace (ale nie tylko), oraz - obecność silnego systemu ochrony pojęcie to służy identyfikacji obszarów, które mogą być uznane za obszary niskiego ryzyka ze względu na istniejące na ich terenie formy ochrony przyrody, takie jak funkcjonujący system obszarów chronionych, odpowiednie regulacje prawne i ich właściwe 9 of 25

10 egzekwowanie, gwarantujące zachowanie szczególnych walorów ochronnych (HCV) wymienionych w podpunkcie a). Szczególne walory ochronne (HCV), które zapewniają ochronę w sytuacjach krytycznych (np. powodzie, huragany i inne ekstremalne zjawiska pogodowe, również towarzyszące globalnym zmianom klimatu) oraz te, które odgrywają zasadniczą rolę w zaspokajaniu podstawowych potrzeb społeczności lokalnych (lasy HCVF w kategorii 5) mogą być uważane za występujące na obszarze niskiego ryzyka, jeżeli spełniony jest punkt 3.1 i/lub 3.2 oraz 2.4 niniejszej Analizy. Oznacza to, że na danym obszarze są stosowane uznane procesy rozwiązywania poważniejszych konfliktów odnoszących się do praw zwyczajowych, włączając w to prawa kulturowe i tożsamość kulturową danego regionu. Obszar pochodzenia może być uznany za obszar ryzyka niskiego w stosunku do szczególnych walorów ochronnych jeżeli: a) punkt 3.1 jest spełniony; lub b) punkt 3.2 wyeliminuje (lub znacznie zmniejszy) zagrożenie obszaru wynikające z braku spełnienia wymogów punktu 3.1 Zgodnie z dyrektywą FSC-DIR (ADVICE ), jeżeli w rozważanym obszarze znajdują się lasy szczególnie cenne, sprawdzane jest, na ile efektywnie dla ich ochrony działa istniejący system prawny. Jednym ze wskaźników służących ocenie skuteczności systemu prawnego jest podany w dyrektywie wskaźnik Rule of Law spośród wskaźników publikowanych przez World Bank. Wartością graniczną wskaźnika umożliwiającą uznanie istniejącego w danym kraju systemu ochrony przyrody za wystarczająco skuteczny w odniesieniu do szczególnie cennych obszarów jest 75 punktów (wartość maksymalna: 100 punktów). W roku 2011 Polska została oceniona na 71 punktów, stąd w przypadku oceny ryzyka w obszarach szczególnie cennych przyrodniczo, nie posiadających certyfikatu FSC (gwarantującego ochronę lasów HCV zgodnie z koncepcją FSC), ocena obu wskaźników FSC-STD (3.1 i 3.2) wskazuje na ryzyko nieokreślone. Tak ustalone ryzyko zostało następnie poddane konsultacjom społecznym celem potwierdzenia jego zasadności ze strony zainteresowanych stron trzecich. Przedstawiony w dalszej części podział na regiony ryzyka niskiego i nieokreślonego wynika z obowiązujących procedur FSC oraz treści opinii otrzymanych w procesie konsultacji. Ocen ryzyka dla całego obszaru Polski Poziom krajowy (ekoregiony rozpatrywane łącznie) 3.1. Działania zarządzającego lasem w zakresie regionu (ekoregion, podekoregion, lokalny region) nie zagrażają znacząco szczególnym walorom ochronnym (HCV). Ocena spełnienia wymogów ujętych we wskaźnikach na poziomie kraju: Obszar Polski leży w zasięgu czterech ekoregionów wyróżnionych przez organizację WWF. Są to: bałtyckie lasy mieszane, środkowoeuropejskie lasy mieszane, zachodnioeuropejskie lasy liściaste oraz karpackie lasy górskie. Spośród wymienionych, lasy karpackie jako posiadające wartości szczególnie cenne, znajdują się na liście kluczowych ekoregionów Global 200 (PA Carpathian 10 of 25

11 montane forests) i uważa się je za zagrożone przez gospodarkę leśną w skali światowej. Obszary pochodzenia drewna z tego zasięgu geograficznego wymagają prowadzenia programów weryfikacyjnych odnośnie spełniania wymogów Drewna Kontrolowanego i nie mogą być traktowane jako tereny ryzyka niskiego (por. wymogi 3.2., których analiza nie daje podstaw do stwierdzenia braku ryzyka ze strony gospodarki leśnej dla lasów karpackich). Na terenie Polski nie występują lasy naturalne (według definicji organizacji Greenpeace - patrz źródła poniżej) ani obszary leśne będące miejscami koncentracji różnorodności biologicznej - tzw. hot spots (według definicji Conservation International, przytoczonej w części 5 - Słownik najważniejszych pojęć ). Przebieg granic ekoregionu karpackich lasów górskich znajduje się na załączonej do projektu mapie (aneks nr 3). Ponadto, za obszary ryzyka nieokreślonego należy uznać teren nadleśnictw Białowieża, Browsk i Hajnówka, na terenie których występuje potencjalne zagrożenie walorów wymagających szczególnej ochrony. 1. Mapy organizacji WWF, w tym m.in. mapy regionów Global 200: 2. Mapy terenów lasów naturalnych Greenpeace: 3. Mapy centrów bioróżnorodności IUCN; 4. Lista obszarów Natura 2000 w Polsce: 5. Informacje o ekoregionach: 6. Dokumentacja FSC: 7. Hotspots - Conservation International- Biodiversity Hotspots: 8. Dzikie obszary o wysokiej bioróżnorodności - Conservation International High Biodiversity Wilderness Area: 9. Lasy krytycznie zagrożone (porównaj nr 1): ocena ryzyka: n ieokreślone uzasadnienie oceny: zróżnicowanie koncentracji szczególnych wartości przyrodniczych na terenie Polski i różny sposób zarządzania nimi, uniemożliwia potraktowanie całego obszaru Polski jako regionu ryzyka niskiego Istnieje silny system ochrony/zachowania wartości HCVF dla danego obszaru. Ocena spełnienia wymogów ujętych we wskaźnikach na poziomie kraju: W Polsce nie funkcjonuje odrębny system ochrony dedykowany lasom HCVF. Ochrona tych ekosystemów odbywa się w ramach obowiązujących regulacji prawnych dotyczących ochrony przyrody w ujęciu ogólnym. W przypadku lasów HCVF nie objętych prawną formą ochrony przyrody, ochrona tych obszarów uzależniona jest od działań zarządcy lasu. Wobec powyższego, najlepszą gwarancją dla utrzymania trwałości istnienia lasów HCVF w Polsce od strony wymogów FSC, jest posiadanie certyfikatu FSC. W przypadku zarządców lasów nie posiadających certyfikatu, istniejący system prawnej ochrony powinien, lecz nie gwarantuje w pełni trwałości lasów HCVF. 11 of 25

12 1. Następujące akty prawne odnoszą się do problematyki postępowania w lasach o wysokich wartościach ochronnych: - Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych z dnia 3 lutego 1995 r. (Dz. U. nr 16, poz. 78 ze zmianami), - Zarządzenie nr 11 i 11a Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych, - Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz. U Nr 92, poz. 880 ze zmianami), - Aktualna Instrukcja Urządzania Lasu (Instrukcja wyróżniania i kartowania w Lasach Państwowych typów siedliskowych lasu oraz zbiorowisk roślinnych). CILP, Warszawa Konwencja o Różnorodności Biologicznej: - Raporty powierzchni chronionych w związku z przyjęciem Konwencji o Bioróżnorodności: 2. Źródłem informacji o zalecanych sposobach gospodarowania w lasach HCFV są Wytyczne FSC- Polska Kryteria wyznaczania lasów o szczególnych walorach przyrodniczych (HCVF) w Polsce (wymaga aktualizacji): 3. Wskaźniki Banku Światowego (Rule of Law): ocena ryzyka: n ieokreślone Ocena ryzyka dla kategorii III na poziomie krajowym: n ieokreślone uzasadnienie oceny: zróżnicowanie koncentracji szczególnych wartości przyrodniczych na terenie Polski i różny sposób zarządzania nimi, uniemożliwia potraktowanie całego obszaru Polski jako regionu ryzyka niskiego. Ocena ryzyka na poziomie ekoregionów Poziom ekoregionow (podregion) (ekoregiony rozpatrywane oddzielnie) EKOREGION BAŁTYCKICH LASÓW MIESZANYCH (BALTIC MIXED FORESTS) I EKOREGION LASÓW LIŚCIASTYCH EUROPY ZACHODNIEJ (WESTERN EUROPEAN BROADLEAF FORESTS) 3.1. Działania zarządzającego lasem w zakresie poziomu (ekoregion, podekoregion, lokalny region) nie zagrażają znacząco szczególnym walorom ochronnym (HCV) Ocena spełnienia wymogów ujętych we wskaźnikach na poziomie ekoregionu: Regiony te nie należą do szczególnie zagrożonych w ujęciu podstawowych źródeł informacji (patrz ocena na poziomie krajowym), zagrożenie takie może być skutkiem stwierdzenia lokalnego łamania prawa lub działania na niekorzyść rozpoznanych lasów HCVF, nie objętych prawną formą ochrony przyrody. Incydentalny charakter takich potencjalnych przypadków pozwala na uznanie rejonu jako rejonu ryzyka niskiego. 12 of 25

13 Porównaj ocenę na poziomie krajowym. cena ryzyka na poziomie ekoregionu: niskie 3.2. Istnieje silny system ochrony/zachowania wartości HCVF dla danego obszaru Ocena spełnienia wymogów ujętych we wskaźnikach na poziomie ekoregionu: Porównaj ocenę na poziomie krajowym; W powyższych regionach ogromna większość lasów znajduje się w zarządzie Lasów Państwowych, których jednostki posiadają certyfikat FSC. Zarząd instytucji państwowej jest ponadto gwarancją pełnego przestrzegania przepisów o ochronie przyrody, co łącznie pozwala na określenie przedmiotowych terenów jako rejonów ryzyka niskiego, zarówno pod kątem spełniania wymogów wskaźnika nr 1, jak i 2. W przypadku utraty certyfikatu przez zarządców tych lasów, może zaistnieć zagrożenie trwałości lasów HCVF w tych regionach. Powyższe odnosi się również do lasów poza zarządem PGL LP. Porównaj ocenę na poziomie krajowym. o cena ryzyka na poziomie ekoregionu: niskie ( nie dotyczy wkaźnik 3.1 jest spełniony) Ocena ryzyka dla kategorii III ( Ekoregion Bałtyckich lasów mieszanych i Ekoregion lasów liściastych Europy Zachodniej): niskie uzasadnienie oceny: ekoregiony uznano za obszary ryzyka niskiego z uwagi na sposób oceny przewidziany w procedurach i wytycznych FSC, jak również brak zasadniczych opinii zgłoszonych w procesie konsultacji wskazujących na zagrożenie wartości szczególnie cennych w przedmiotowych ekoregionach. Zgodnie z aneksem nr 2 do standardu FSC-STD , obszar pochodzenia może być uznany za obszar niskiego ryzyka w stosunku do szczególnych walorów ochronnych jeżeli wskaźnik 3.1 jest spełniony lub wskaźnik 3.2 wyeliminuje (lub znacznie zmniejszy) zagrożenie obszaru wynikające z braku spełnienia wymogów wskaźnika 3.1. EKOREGION LASÓW KARPACKICH (CARPATIAN MONTANE FORESTS) 3.1. Działania zarządzającego lasem w zakresie poziomu (ekoregion, podekoregion, lokalny region) nie zagrażają znacząco szczególnym walorom ochronnym (HCV). Ocena spełnienia wymogów ujętych we wskaźnikach na poziomie ekoregionu: Z uwagi na koncentrację cennych przyrodniczo elementów i występujące dla nich zagrożenia, decydujące o uznaniu regionu za region Global 200, ryzyko dla lasów nie posiadających certyfikatu FSC należy uznać za nieokreślone. W chwili obecnej jest to przede wszystkim część zasięgu terytorialnego Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krośnie (por. aneks nr 3). Powyższe odnosi się również do lasów poza zarządem PGL LP. 13 of 25

14 Porównaj ocenę na poziomie krajowym; konsultacje społeczne. ocena ryzyka na poziomie ekoregionu: nieokreślone (Patrz aneks 3) 3.2. Istnieje silny system ochrony/zachowania wartości HCVF dla danego obszaru. Ocena spełnienia wymogów ujętych we wskaźnikach na poziomie ekoregionu: Porównaj ogólny opis dotyczacy oceny ryzyka w ramach kategorii. W Polsce nie funkcjonuje odrębny system ochrony dedykowany lasom HCVF. Ochrona tych ekosystemów odbywa się w ramach obowiązujących regulacji prawnych dotyczących ochrony przyrody w ujęciu ogólnym. W przypadku lasów HCVF nie objętych prawną formą ochrony przyrody, ochrona tych obszarów uzależniona jest od działań zarządcy lasu. Wobec powyższego najlepszą gwarancją dla utrzymania trwałości istnienia lasów HCVF w Polsce od strony wymogów FSC, jest posiadanie certyfikatu FSC. Zgodnie z dyrektywą FSC-DIR (ADVICE ), jeżeli w rozważanym obszarze znajdują się lasy szczególnie cenne, sprawdzane jest, na ile efektywnie dla ich ochrony działa istniejący system prawny. Jednym ze wskaźników służących ocenie skuteczności systemu prawnego jest podawany w dyrektywie wskaźnik Rule of Law spośród wskaźników publikowanych przez World Bank. Wartością graniczną wskaźnika umożliwiającą uznanie istniejącego w danym kraju systemu ochrony przyrody za wystarczająco skuteczny w odniesieniu do szczególnie cennych obszarów jest 75 punktów (wartość maksymalna: 100 punktów). W roku 2011 Polska została oceniona na 71 punktów, stąd w przypadku oceny ryzyka w obszarach szczególnie cennych przyrodniczo, nie posiadających certyfikatu FSC (gwarantującego ochronę lasów hcv zgodnie z koncepcją FSC), ocena obu wskaźników FSC-STD (3.1 i 3.2) wskazuje na ryzyko nieokreślone. Tak ustalone ryzyko zostało następnie poddane konsultacjom społecznym celem potwierdzenia jego zasadności ze strony zainteresowanych stron trzecich. Porównaj ocenę na poziomie krajowym; konsultacje społeczne. ocena ryzyka na poziomie ekoregionu: nieokreślone (Patrz aneks 3) Ocena ryzyka dla kategorii III ( Ekoregion lasów karpackich): nieokreślone (Patrz aneks 3) uzasadnienie oceny: opinie otrzymane w procesie konsultacji wskazują na zagrożenie dla wartości przyrodniczo cennych w obszarach nie certyfikowanych w obrębie ekoregionu. Jednocześnie nie otrzymano od zarządców lasów gospodarujących w ekoregionie opinii uzasadniajacych kategorię ryzyka niskiego. Dostępne źródła informacji jak również proces konsultacji wpłynęły na utrzymanie kategorii ryzyka nieokreślonego na przedmiotowym obszarze. Szczególnie trudna jest ocena kategorii ryzyka w obszarze Parków Narodowych, które sporadycznie są dostawcami surowca drzewnego w systemie FSC. Instytucje te działają zgodnie z obowiązującym prawem i pozyskanie drewna odbywa się tam zgodnie z zatwierdzonymi planami ochrony. Otrzymane 14 of 25

15 w procesie konsultacji sygnały wskazują na potencjalne zagrożenie lasów HCVF w niektórych obszarach zarządzanych przez PN oraz brak możliwości jednoznacznej oceny kategorii ryzyka dla parków narodowych łącznie. Z tego względu, kierując się ogólną ideą unikania podejrzenia zagrożenia wartości HCV w rozważanych obszarach, sporadyczne dostawy surowca z terenu parków narodowych w ekoregionie Global 200 należy traktować indywidualnie, co jest przyczyną potraktowania tych obszarów jako obszarów ryzyka nieokreślonego. EKOREGION LASÓW MIESZANYCH EUROPY ŚRODKOWEJ (CENTRAL EUROPEAN MIXED FORESTS) 3.1. Działania zarządzającego lasem w zakresie poziomu (ekoregion, podekoregion, lokalny region) nie zagrażają znacząco szczególnym walorom ochronnym (HCV). Ocena spełnienia wymogów ujętych we wskaźnikach na poziomie ekoregionu: W powyższym regionie ogromna większość lasów znajduje się w zarządzie jednostek Lasów Państwowych, posiadających certyfikat FSC. Zarząd instytucji państwowej jest tam ponadto gwarancją pełnego przestrzegania przepisów o ochronie przyrody, co łącznie pozwala na określenie terenów certyfikowanych, jako regionów ryzyka niskiego, zarówno pod kątem spełniania wymogów wskaźnika nr 1, jak i 2. W przypadku utraty certyfikatu przez zarządców tych lasów, może zaistnieć zagrożenie trwałości lasów HCVF w tym regionie. Z uwagi na fakt, że obszar ten nie należy do szczególnie zagrożonych w ujęciu podstawowych źródeł informacji (patrz ocena na poziomie krajowym), zagrożenie takie może być skutkiem stwierdzenia lokalnego łamania prawa lub działania na niekorzyść rozpoznanych lasów HCVF, nie objętych prawną formą ochrony przyrody. Incydentalny charakter takich potencjalnych przypadków pozwala na uznanie rejonu jako rejonu ryzyka niskiego w obszarze lasów certyfikowanych. Tereny nie objęte certyfikatem FSC należą między innymi do terenu Puszczy Białowieskiej, gdzie trwający konflikt pomiędzy zarządcami lasów a przedstawicielami przyrodniczych organizacji pozarządowych i jednostek naukowych, wskazuje na nieuregulowane kwestie ochrony występujących tam cennych ekosystemów. Konflikt utrzymuje się od wielu lat, co powoduje, że nie może być uznany za incydentalny. Przedmiotowy teren należy uznać za obszar ryzyka nieokreślonego (FSC-ADVICE ). Na pozostałym obszarze niecertyfikowanym (zasięg RDLP w Krośnie) brak przesłanek do uznania tej części ekoregionu za region ryzyka nieokreślonego. Powyższe odnosi się również do lasów poza zarządem PGL LP. Porównaj ocenę na poziomie krajowym; konsultacje społeczne. ocena ryzyka na poziomie ekoregionu: nieokreślone 3.2. Istnieje silny system ochrony/zachowania wartości HCVF dla danego obszaru. Ocena spełnienia wymogów ujętych we wskaźnikach na poziomie ekoregionu: Porównaj ogólny opis dotyczacy oceny ryzyka w ramach kategorii. W Polsce nie funkcjonuje odrębny system ochrony dedykowany lasom HCVF. Ochrona tych ekosystemów odbywa się w ramach obowiązujących regulacji prawnych dotyczących ochrony przyrody w ujęciu ogólnym. W przypadku lasów HCVF nie objętych prawną formą ochrony przyrody, 15 of 25

16 ochrona tych obszarów uzależniona jest od działań zarządcy lasu. Wobec powyższego najlepszą gwarancją dla utrzymania trwałości istnienia lasów HCVF w Polsce od strony wymogów FSC, jest posiadanie certyfikatu FSC. Zgodnie z dyrektywą FSC-DIR (ADVICE ), jeżeli w rozważanym obszarze znajdują się lasy szczególnie cenne, sprawdzane jest, na ile efektywnie dla ich ochrony działa istniejący system prawny. Jednym ze wskaźników służących ocenie skuteczności systemu prawnego jest podawany w dyrektywie wskaźnik Rule of Law spośród wskaźników publikowanych przez World Bank. Wartością graniczną wskaźnika umożliwiającą uznanie istniejącego w danym kraju systemu ochrony przyrody za wystarczająco skuteczny w odniesieniu do szczególnie cennych obszarów jest 75 punktów (wartość maksymalna: 100 punktów). W roku 2011 Polska została oceniona na 71 punktów, stąd w przypadku oceny ryzyka w obszarach szczególnie cennych przyrodniczo, nie posiadających certyfikatu FSC (gwarantującego ochronę lasów hcv zgodnie z koncepcją FSC), ocena obu wskaźników FSC-STD (3.1 i 3.2) wskazuje na ryzyko nieokreślone. Tak ustalone ryzyko zostało następnie poddane konsultacjom społecznym celem potwierdzenia jego zasadności ze strony zainteresowanych stron trzecich. Porównaj ocenę na poziomie krajowym; konsultacje społeczne. ocena ryzyka na poziomie ekoregionu: nieokreślone Ocena ryzyka dla kategorii III (Ekoregion lasów mieszanych Europy Środkowej): nieokreślone (Patrz aneks 4) uzasadnienie oceny: zróżnicowanie w obrębie lasów HCV opisane powyżej czyni ocenę ryzyka na poziomie ekoregionu niepewną. Isnieje potrzeba wykonania oszacowania na poziomie FMU. Obszar stwierdzonego konfliktu został wydzielony jako obszar ryzyka nieokreślonego pod kątem Drewna Kontrolowanego. Zasięg obszaru obejmuje zasięg terytorialny Nadleśnictw Białowieża, Browsk i Hajnówka. Pozostały obszar ekoregionu może być uznany za obszar ryzyka niskiego. Proponowany podział spełnia wymogi dotyczące regionu zawarte w dokumenciefsc- ADVICE of 25

17 Ocena ryzyka Na poziomie Jednostki Gospodarowania (FMU) w ekoregionie lasów mieszanych Europy Środkowej Ekoregion lasów mieszanych Europy Środkowej (Central European mixed forests) z wyjątkiem lasów w zasięgu terytorialnym Nadleśnictw Białowieża, Browsk i Hajnówka 3.1. Działania zarządzającego lasem w zakresie poziomu (ekoregion, podekoregion, lokalny region) nie zagrażają znacząco szczególnym walorom ochronnym (HCV). Ocena spełnienia wymogów ujętych we wskaźnikach na poziomie FMU: Ta część ekoregionnu nie należy do szczególnie zagrożonych w ujęciu podstawowych źródeł informacji (patrz ocena na poziomie krajowym oraz na poziomie ekoregionu), a potencjalne zagrożenie wartości HCVF może być skutkiem stwierdzenia lokalnego łamania prawa lub działania na niekorzyść rozpoznanych lasów HCVF, nie objętych prawną formą ochrony przyrody. Incydentalny charakter takich potencjalnych przypadków pozwala na uznanie tej części regionu jako rejonu ryzyka niskiego. Powyższe odnosi się również do lasów poza zarządem PGL LP. Porównaj ocenę na poziomie krajowym. ocena ryzyka na poziomie FMU: niskie 3.2. Istnieje silny system ochrony/zachowania wartości HCVF dla danego obszaru. Ocena spełnienia wymogów ujętych we wskaźnikach na poziomie FMU: Porównaj oszacowanie na poziomie krajowym; W tej części ekoregionu większość lasów znajduje się w zarządzie jednostek Lasów Państwowych, posiadających certyfikat FSC. Zarząd instytucji państwowej jest tam ponadto gwarancją pełnego przestrzegania przepisów o ochronie przyrody, co łącznie pozwala na określenie terenów jako regionów ryzyka niskiego, zarówno pod kątem spełniania wymogów wskaźnika nr 1, jak i 2. W przypadku utraty certyfikatu przez zarządców tych lasów, może zaistnieć zagrożenie trwałości lasów HCVF w tym regionie. Powyższe odnosi się również do lasów poza zarządem PGL LP. Porównaj ocenę na poziomie krajowym. 17 of 25

18 o cena ryzyka na poziomie FMU: niskie ( nie dotyczy wkaźnik 3.1 jest spełniony) Ocena ryzyka dla kategorii III: ( Ekoregion lasów mieszanych Europy Środkowej (Ecoregion of Central European mixed forests) z wyjątkiem lasów w zasięgu terytorialnym Nadleśnictw Białowieża, Browsk i Hajnówka): niskie uzasadnienie oceny: tę część ekoregionu uznano za obszar ryzyka niskiego z uwagi na sposób oceny przewidziany w procedurach i wytycznych FSC, jak również brak zasadniczych opinii zgłoszonych w procesie konsultacji wskazujących na zagrożenie wartości szczególnie cennych w przedmiotowym obszarze. Zgodnie z aneksem nr 2 do standardu FSC-STD , obszar pochodzenia może być uznany za obszar niskiego ryzyka w stosunku do szczególnych walorów ochronnych jeżeli wskaźnik 3.1 jest spełniony lub wskaźnik 3.2 wyeliminuje (lub znacznie zmniejszy) zagrożenie obszaru wynikające z braku spełnienia wymogów wskaźnika 3.1. Ekoregion lasów mieszanych Europy Środkowej (Central European mixed forests) w zasięgu terytorialnym Nadleśnictw Białowieża, Browsk i Hajnówka 3.1. Działania zarządzającego lasem w zakresie poziomu (ekoregion, podekoregion, lokalny region) nie zagrażają znacząco szczególnym walorom ochronnym (HCV). Ocena spełnienia wymogów ujętych we wskaźnikach na poziomie FMU: Niecertyfikowane obszary w obrębie ekoregionu położone są, między innymi, w Puszczy Białowieskiej jednym z najcenniejszych lasów o charakterze pierwotnym w Europie z wysoką koncetracją szczególnie cennych wartości przyrodniczych. W odniesieniu do tej części Puszczy, od wielu lat funkcjonują bardzo różne koncepcje na temat ochrony przyrody (porównaj ogólne oszacowanie wskaźnika 3.2). Porównaj ocenę na poziomie krajowym; konsultacje społeczne. ocena ryzyka na poziomie FMU: nieokreślone (Patrz aneks 4) 3.2. Istnieje silny system ochrony/zachowania wartości HCVF dla danego obszaru. Ocena spełnienia wymogów ujętych we wskaźnikach na poziomie FMU: Porównaj ogólny opis ryzyka dotyczący oceny dla kategorii. Na przedmiotowym obszarze występuje trwający konflikt pomiędzy zarządcami lasów, a przedstawicielami przyrodniczych organizacji pozarządowych i jednostek naukowych, który wskazuje na nieuregulowane kwestie ochrony występujących tam cennych ekosystemów. Konflikt utrzymuje się od wielu lat, co powoduje, że nie może być uznany za incydentalny. Przedmiotowy teren należy uznać za obszar ryzyka nieokreślonego (FSC-ADVICE ). W Polsce nie funkcjonuje odrębny system ochrony dedykowany lasom HCVF. Ochrona tych ekosystemów odbywa się w ramach obowiązujących regulacji prawnych dotyczących ochrony 18 of 25

19 przyrody w ujęciu ogólnym. W przypadku lasów HCVF nie objętych prawną formą ochrony przyrody, ochrona tych obszarów uzależniona jest od działań zarządcy lasu. Wobec powyższego najlepszą gwarancją dla utrzymania trwałości istnienia lasów HCVF w Polsce od strony wymogów FSC, jest posiadanie certyfikatu FSC. Zgodnie z dyrektywą FSC-DIR (ADVICE ), jeżeli w rozważanym obszarze znajdują się lasy szczególnie cenne, sprawdzane jest, na ile efektywnie dla ich ochrony działa istniejący system prawny. Jednym ze wskaźników służących ocenie skuteczności systemu prawnego jest podawany w dyrektywie wskaźnik Rule of Law spośród wskaźników publikowanych przez World Bank. Wartością graniczną wskaźnika umożliwiającą uznanie istniejącego w danym kraju systemu ochrony przyrody za wystarczająco skuteczny, w odniesieniu do szczególnie cennych obszarów jest 75 punktów (wartość maksymalna: 100 punktów). W roku 2011 Polska została oceniona na 71 punktów, stąd w przypadku oceny ryzyka w obszarach szczególnie cennych przyrodniczo, nie posiadających certyfikatu FSC (gwarantującego ochronę lasów hcv zgodnie z koncepcją FSC), ocena obu wskaźników FSC-STD (3.1 i 3.2) wskazuje na ryzyko nieokreślone. Tak ustalone ryzyko zostało następnie poddane konsultacjom społecznym celem potwierdzenia jego zasadności ze strony zainteresowanych stron trzecich. Porównaj ocenę na poziomie krajowym; konsultacje społeczne. ocena ryzyka na poziomie FMU: nieokreślone (Patrz aneks 4) Ocena ryzyka dla kategorii III: (Ekoregion lasów mieszanych Europy Środkowej (Ecoregion of Central European mixed forests) w zasięgu terytorialnym Nadleśnictw Białowieża, Browsk i Hajnówka): nieokreślone (Patrz aneks 4) uzasadnienie oceny: utrzymanie kategorii ryzyka nieokreślonego w zasięgu nadleśnictw stanowiących część Puszczy Białowieskiej wynika z respektowania zasady unikania podejrzenia negatywnego wpływu gospodarki leśnej w rozpatrywanych regionach. Unikatowy charakter Puszczy Białowieskiej i jej znaczenie dla bioróżnorodności w skali Europy wymaga szczególnie ostrożnego podejścia w określaniu kategorii ryzyka. Jednocześnie należy zwrócić uwagę na starania zarządców lasów o jak najwyższy poziom ochrony wartości przyrodniczych na terenach przez nich zagospodarowanych. Ewentualna zmiana kategorii ryzyka podlegać będzie procedurze opisanej w części 3. niniejszego dokumentu: Ocena, zatwierdzenie i trwałość krajowej analizy ryzyka, przy czym weryfikacja obecnego statusu ryzyka planowana jest ok połowy roku Ocena ryzyka dla kategorii III: zróżnicowane na poziomie całego kraju i ekoregionów 19 of 25

20 posdumowanie oceny ryzyka dla kategorii III: 1. Regiony/FMUs: - Ekoregion bałtyckich lasów mieszanych, - Ekoregion zachodnioeuropejskich lasów liściastych, - Ekoregion lasów mieszanych Europy Środkowej z wyjątkiem lasów w zasięgu terytorialnym Nadleśnictw Białowieża, Browsk i Hajnówka (Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Białymstoku): niskie 2. Regiony/FMUs: - Ekoregion lasów karpackich (Global 200 PA0504, patrz anaks nr 3), - Tereny w zasięgu terytorialnym Nadleśnictw Białowieża, Browsk i Hajnówka (Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Białymstoku, patrz aneks nr 4) w ekoregionie lasów mieszanych Europy Środkowej : nieokreślone IV. Drewno pochodzące z terenów lasów i innych ekosystemów o charakterze leśnym przekształconych na plantacje lub nieleśną formę użytkowania Głównym zamierzeniem tej kategorii jest unikanie pozyskiwania drewna pochodzącego z regionów, w których mają miejsce przypadki wylesiania terenów naturalnych i półnaturalnych. Krajowe Inicjatywy FSC i Regionalne Biura FSC zachęcają do dostarczania dodatkowych wskazówek w kwestii interpretacji współczynnika znacznej utraty zalesienia w poszczególnych krajach i regionach. Obszar pochodzenia może być uznany za obszar ryzyka niskiego w odniesieniu do przekształcenia lasów na plantacje lub nieleśne formy użytkowania, jeżeli : 4.1. Nie ma utraty netto i istotnego tempa utraty (> 0, 5% rocznie) lasów naturalnych i innych lasów naturalnych w rozważanym ekoregionie Ocena spełnienia wymogów ujętych we wskaźnikach na poziomie kraju: Powierzchnia terenów leśnych w Polsce wzrasta. Zwiększanie powierzchni leśnej następuje w oparciu o Krajowy Program Zwiększania Lesistości, przyjęty Uchwałą Rady Ministrów w dniu 23 czerwca 1995 r. Utrzymanie powierzchni leśnej jest ponadto obowiązkiem ustawowym (ustawa z dnia 28 września o lasach). Konwersja lasów na plantacje nie występuje. Konwersja na tereny nieleśne ma miejsce jedynie w przypadkach wyższej potrzeby społecznej lub ekonomicznej i jest poprzedzona odnośnym postępowaniem prawnym. 20 of 25

21 1. Raport GUS Leśnictwo 2011: 2. Raport FAO wskazujący na wzrost powierzchni leśnej na poziomie 0,3%: State of the World's Forests FAO (Food and Agriculture Organization of the United Nations), 2007: 3. Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U No 101, item 444 with later changes). 4. Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych z dnia 3 lutego 1995 roku (Dz. U. No 16, item 78 with later changes), 5. Krajowy program zwiększania lesistości: ocena ryzyka: niskie Ocena ryzyka dla kategorii IV: niskie V. Drewno z lasów gdzie uprawiane są drzewa modyfikowane genetycznie (Genetically Modified) Obszar pochodzenia może być uznany za obszar ryzyka niskiego w przypadku drewna pochodzącego z lasów genetycznie modyfikowanych, jeżeli jeden z wymogów jest spełniony: a) nie występuje komercyjne użycie genetycznie modyfikowanych gatunków drzew w rozważanym obszarze, LUB b) wymagane są licencje dla komercyjnego użycia genetycznie modyfikowanych drzew i nie ma licencji na użycie komercyjne, LUB c) istnieje zakaz użycia genetycznie modyfikowanych drzew w celach komercyjnych w rozważanym obszarze Ocena spełnienia wymogów na poziomie kraju: Drzewa modyfikowane genetycznie nie znajdują zastosowania na terenie Polski. Zgodnie z obowiązującym prawem, w leśnictwie obowiązuje odnawianie gatunkami rodzimymi dla danego obszaru, o udokumentowanym pochodzeniu genetycznym, podlegające stałej kontroli instytucji państwowych. Rodzimość pochodzenia gwarantuje genetyczną zgodność z lasami naturalnymi (w sensie ekotypu) dla danego obszaru. Źródła będące podstawą oceny spełnienia wymogów: 1. Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o leśnym materiale rozmnożeniowym (Dz. U. 2001, Nr 73, poz. 761) wraz z przepisami wykonawczymi; 2. Zarządzenia Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych dotyczące Zasad Hodowli Lasu i materiału sadzeniowego: 3. Inwentaryzacja zastosowania organizmów GMO FAO: 21 of 25

22 4. Forestry Department of FAO (Food and Agriculture Organization of the United Nations) working paper "Preliminary review of biotechnology in forestry, including genetic modification", 2004: ocena ryzyka: niskie Ocena ryzyka dla kategorii V: niskie 3. Ocena i zatwierdzenie Krajowej Analizy Ryzyka Proces oceny i zatwierdzenia krajowej analizy ryzyka jest uregulowany procedurą FSC-PRO Projekt krajowej analizy ryzyka, po uwzględnieniu opinii nadesłanych w procesie konsultacji został zatwierdzony przez Zarząd FSC Polska w dniu r. Następnie dokument został oceniony przez FSC International Center pod kątem wymogów procedury FSC-PRO , zarówno pod względem merytorycznym, jak i formalnym. Pozytywny wynik oceny formalnej i merytorycznej jest podstawą do zatwierdzenia krajowej analizy ryzyka dla danego kraju przez FSC International Center, po którym dokument staje się wiążący na obszarze kraju opracowania. Nadrzędną wersją dokumentu jest wersja angielska. Zatwierdzona krajowa analiza ryzyka będzie podlegać okresowej aktualizacji, najrzadziej co 3 lata. Podczas każdorazowej rewizji krajowej analizy ryzyka, uwzględniane będą nowe fakty zgłaszane przez zainteresowane strony. W przypadku zgłaszania bieżących skarg, zażaleń bądź otrzymywania nowych informacji stanowiących podstawę do zmiany oceny poszczególnych wskaźników w obowiązującej krajowej analizy ryzyka, sytuacje takie zostaną w pierwszej kolejności rozpatrzone przez Zarząd FSC Polska, w ciągu 30 dni od daty wpływu nowych informacji. W przypadku zasadności zmiany oceny ryzyka, decyzja o ewentualnej rewizji krajowej analizy ryzyka zostanie podjęta w porozumieniu z FSC IC i ogłoszona na stronie internetowej FSC Polska. 4. Szczegółowe informacje na potrzeby przedsiębiorstw zaopatrujących się w surowiec z rejonów ryzyka nieokreślonego i stosujących własne programy weryfikacyjne 4.1. Lista Partnerów wymagających powiadomienia w ramach procesu konsultacji dotyczącego zaopatrzenia w surowiec pochodzący z regionów ryzyka nieokreślonego Patrz aneks nr Źródła informacji o szczególnych wartościach ochronnych i ich zagrożeniach występujących w regionach ryzyka nieokreślonego (ekoregion Global 200 PA Carpathian montane forests, Nadleśnictwa Białowieża, Browsk i Hajnówka), uzyskane w procesie konsultacji krajowej analizy ryzyka Patrz aneks nr 2 (dotyczy tylko Polski) Mapa obszaru ryzyka nieokreślonego ekoregionu Global 200 (PA Carpathian montane forests) Patrz aneks nr 3. Zaleca się wydrukowanie mapy, jako osobnego dokumentu dla zachowania skali. 22 of 25