Magazyn Grupy BPS. ludzie i pieniądze. po godzinach. nasza drużyna. Wspomnienia o Ojcu Świętym Janie Pawle II

Transkrypt

1 po godzinach Wspomnienia o Ojcu Świętym Janie Pawle II ludzie i pieniądze BPS 25 nowa marka bankowości internetowej Banku BPS nasza drużyna BPS Bank Muszynianka Fakro zdobyła Puchar Polski w siatkówce kobiet Nr 3/2011 KWIECIEŃ Magazyn Grupy BPS

2 MAGAZYN GRUPY BPS GRUPY BPS 2 2 MAGAZYN

3 MAGAZYN GRUPY BPS Słowo od Prezesa 4 Dyskusji nad modelem ciąg dalszy Temat numeru 8 Wyniki emisji akcji Banku Polskiej Spółdzielczości czy wykorzystaliśmy swoją szansę? Kto pyta, nie błądzi 10 Bank w Radzie wierzycieli upadłego kredytobiorcy Porady Prawne 12. Odstępstwa od dziedziczenia ustawowego i testamentowego Ludzie i pieniądze 13 Jeśli nie my to kto?! 14. Dwugłos porozmawiajmy o obligacjach 1 6 PROGRESS dla młodych przedsiębiorców 1 7 ABC faktoringu co warto wiedzieć o tej formie finansowania 1 8 Nazywam sie 25. BPS Koniec ery niskich stóp 21 Rośnie zainteresowanie funduszami inwestycyjnymi 22 Korzyści z leasingu 23 Giełda dla początkujących 24 Nowe obszary ryzyka w warunkach gospodarki globalnej Wydarzenia 26 O solary łatwiej z bankiem. Centrum Finansowe liderem rynku! 2 7 Ciepłe słowa pana posła. Autofinał w Limanowej 2 8 Orły agrobiznesu. V Forum Przedsiębiorczości 29 Słoneczna konferencja. Zdobywcy Wieży Woka 30 Wizyta wiceministra. Nagrodzeni Staszowską Stambułką 31 Czwartek z obligacją w Ostrowi Mazowieckiej 32 Bez celebryty Kredyt Bardzo Wiosenny znakomity! Konkurs fotograficzny. 162,7 mln zł w dwa miesiące 33 Zamieszkaj z Bankiem bps. Wygodny dostęp do informacji 34 Profesjonalni Mecenasi Kultury 35 Pozytywne podsumowanie Rozwijamy się 36 Stulecie Banku Spółdzielczego w Radomiu. Tradycja i nowoczesność 37 Idą jak burza. Placówka z błogosławieństwem 3 8 Jubileusz w Piasecznie Działalność społeczna 39 Wsparcie dla Napoleoniady. Honorowa odznaka 40 Dar dla szpitala w Raciborzu. Wyjątkowe wyróżnienie 41 W Rzeszowie stawiają na żużel Nasza drużyna 42 Okiem sponsora 43 Puchar Polski Zdobyty? Edukacja 44 Próżniactwo społeczne czyli dlaczego tak trudno współpracować Angielski niezbędnik Po godzinach 48 Wielkanoc po polsku 52 Na zawsze w sercu i w pamięci 54 Flakon pełen luksusu Kultura 56 Pamiętają o artyście 57 Kulturalnie polecamy 58 Opoka i chwile ulotne wspomnienia o janie pawle ii 60 Wysoka kultura na jubileusz Media o nas 61 Media o nas str. 9 Spis treści 8 marca 2011 r. Komisja Nadzoru Finansowego zaakceptowała prospekt emisyjny przygotowany po raz pierwszy przez podmiot ściśle związany z bankowością spółdzielczą, tj. Bank Polskiej Spółdzielczości S.A. Jest to drugi, po wprowadzeniu obligacji na rynek Catalyst, milowy krok tego segmentu bankowego w stronę operacji kapitałowych. str. 20 Czas niskich stóp procentowych w 2011 r. będzie dobiegać końca. W przyszłym roku, nie tylko w Polsce, ale także na świecie, nieuniknione wydaje się zacieśnianie polityki pieniężnej tak ostatniego dnia 2010 r. prognozowała Zyta Gilowska, członkini RPKT PROC. str. 54 Zapach dobrych i odpowiednio dobranych perfum jest niezbędnym wykończeniem eleganckiej kreacji. Dla wizerunku mężczyzny ważny tak samo jak dobre buty, krawat i teczka. Kobiecie pomaga zrobić wrażenie, pobudzić męską wyobraźnię i zaintrygować otoczenie. MAGAZYN GRUPY BPS Magazyn bezpłatny Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych oraz zastrzega sobie prawo do redagowania nadesłanych tekstów. WYDAWCA Bank Polskiej Spółdzielczości S.A. ul. Płocka 9/11b, Warszawa REDAKCJA Dyrektor Aneta Pielacka FirstPage Publishing SEKRETARIAT REDAKCJI Ewelina Błaszczyk, tel OPRACOWANIE GRAFICZNE I DTP FirstPage Publishing Studio Ling Brett KOREKTA Katarzyna Szol i Biuro PR PRODUKCJA Drukarnia Media Print 3

4 GRUPY BPS Słowo od Prezesa Dyskusji na ciąg dalszy W ostatnim numerze BWS Pan Prezes Jerzy Dąbrowski, nie po raz pierwszy, podnosi żywotnie nas wszystkich interesującą kwestię braku spójnej i nowoczesnej wizji bankowości spółdzielczej w Polsce. Pytania dotyczące strategii rozwoju banków spółdzielczych jako jednej organizacji, składającej się z wielu ściśle ze sobą współpracujących i jednocześnie niezależnych podmiotów powracają jak bumerang od wielu lat. Pan Prezes Dąbrowski w swoim artykule wskazuje na zasadnicze punkty prac analitycznych, które powinny zostać wykonane, aby można było przystąpić do uczciwych i rzetelnych rozmów o strategii bankowości spółdzielczej. Postawmy więc pytanie jaki jest dziś stan prac nad koncepcjami rozwoju bankowości spółdzielczej w naszym kraju? Z kronikarskiego obowiązku przypomnę, że mamy dzisiaj 3 zrzeszenia. Wszystko wskazuje na to, że już być może w tym roku, będzie ich tylko albo aż, dwa. MR Bank połączy się prawdopodobnie z GBW i część banków spółdzielczych z nim zrzeszonych zasili Spółdzielczą Grupę Bankową. Dwa Zrzeszenia i dwie strategie rozwoju? Tak, tak właśnie jest. W październiku 2010 r. Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy GBW S.A. przyjęło nową strategię SGB i GBW na lata Nasze Zrzeszenie realizuje aktualnie strategię na lata Równocześnie Bank BPS S.A. zakończył prace nad strategią na lata Czy generalne założenia dotyczące misji, wizji rozwoju i głównych celów strategicznych obu banków zrzeszających i obu Zrzeszeń są zasadniczo różne? Nie, bo być nie mogą. Są zbieżne, a w wielu punktach tożsame. Oba Zrzeszenia podobnie widzą miejsce i rolę banku spółdzielczego, podobnie również widzą wyzwania stojące przed bankiem zrzeszającym. Podobna ocena sytuacji nie przekłada się jednak na podjęcie wspólnych prac nad wypracowaniem nowoczesnego modelu bankowości spółdzielczej. Modelu, który pozwoli na skuteczne konkurowanie z bankami komercyjnymi, nie pozbawiając bankowości spółdzielczej, wypracowanej przez dziesięciolecia unikalnej specyfiki. Spróbujmy więc, przynajmniej w części odrobić lekcję zadaną przez Prezesa Dąbrowskiego na łamach naszego Biuletynu. Pierwszą kwestią podniesioną przez autora jest diagnoza kondycji ekonomicznej banków spółdzielczych i szerzej diagnoza ich sytuacji ekonomiczno-finansowej na tle banków komercyjnych. Według stanu na 31 grudnia 2010 r. stan bankowości spółdzielczej w Polsce wyglądał następująco: 1) liczba: u BS 576, u placówek spółdzielczego sektora bankowego (31,2% ogółu placówek bankowych w kraju), u zatrudnionych w bankach spółdzielczych (18,2% pracowników sektora bankowego), 2) aktywa bilansowe 70,5 mld zł (6,1% aktywów sektora bankowego), 3) należności od podmiotów sektora niefinansowego oraz sektora instytucji rządowych i samorządowych (wartość nominalna) 43,1 mld zł (5,7% tych należności sektora bankowego), 4) kredyty z utratą wartości/kredyty ogółem 4,8% (w sektorze bankowym 8,2%), 5) depozyty sektora niefinansowego oraz sektora instytucji rządowych i samorządowych 60,0 mld zł (8,9% ogółu depozytów sektora bankowego), 6) nadwyżka depozytów nad kredytami 16,8 mld zł; w systemie bankowym deficyt w tym zakresie 88,6 mld zł. 7) fundusze własne 7,0 mld zł, tj. 6,9% kapitałów systemu bankowego, 8) wynik finansowy netto 0,8 mld zł, tj. 6,4% wyniku całego sektora bankowego, 4 MAGAZYN

5 d modelem 9) ROA netto 1,14%; w sektorze bankowym 1,05%, 10) ROE netto 12,06%; w sektorze bankowym 12,46%, 11) C/I 69,15%; w sektorze bankowym 52,44%, 12) koszty osobowe/koszty działania 71,77%; w sektorze bankowym 55,86%, 13) współczynnik wypłacalności 13,57%; w sektorze 13,81%. Na koniec 2010 r. funkcjonowało 576 banków spółdzielczych. Dysponowały one 4,4 tys. placówek, które stanowiły ponad 31% łącznej liczby placówek sektora bankowego. Zatrudniały 32,1 tys. pracowników, tj. ponad 18% ogółu zatrudnionych w systemie bankowym. Wartość aktywów bilansowych wynosiła 70,5 mld zł (6,1% aktywów sektora). Banki spółdzielcze udzieliły ponad 43 mld zł kredytów (stanowiły one 5,7% akcji kredytowej w sektorze bankowym) oraz zgromadziły 59,9 mld zł depozytów, tj. 8,9% środków finansowych ulokowanych w sektorze bankowym. Baza kapitałowa banków spółdzielczych wynosiła 7 mld zł, tj. 6,9% funduszy własnych systemu bankowego. Banki spółdzielcze wypracowały w 2010 r. zysk netto na poziomie 0,8 mld zł, który stanowił 6,4%. Znaczna dysproporcja pomiędzy udziałem liczby placówek bankowych oraz zatrudnienia i udziałem podstawowych składników bilansu wskazuje na duże rezerwy rozwojowe banków spółdzielczych. O możliwościach rozwojowych spółdzielczego sektora bankowego świadczy również znaczna nadwyżka depozytów nad kredytami. Rentowność netto aktywów i kapitałów banków spółdzielczych kształtowała się na poziomie uzyskanym przez sektor bankowy. Słabością spółdzielczego sektora bankowego jest niska efektywność kosztowa. Wskaźnik C/I był o około 13 p. p. wyższy niż w systemie bankowym. Uzasadnia go wymieniona wyżej dysproporcja pomiędzy udziałem liczby placówek oraz zatrudnienia i podstawowych składników bilansu (tabela nr 1). Dynamika rozwoju spółdzielczego sektora bankowego, wyrażonego sumą bilansową, w 2010 r. była szybsza niż systemu bankowego (tabela nr 2). W takim samym tempie wzrosły należności od podmiotów sektora niefinansowego oraz instytucji rządowych i samorządowych. Szybciej rosły depozyty oraz kapitały banków spółdzielczych, natomiast osiągnęły one znacznie gorsze wyniki finansowe niż sektor bankowy, głównie z powodu istotnego pogorszenia się jakości portfela kredytowego. W 2010 r. nominalna wartość kredytów z utratą wartości w bankach spółdzielczych wzrosła o 510 mln zł do 2079 mln zł, tj. o 32,5%, natomiast w systemie bankowym dynamika tych kredytów wynosiła 122,9%. Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości aktywów w spółdzielczym sektorze bankowym w 2010 r. były wyższe o 66,9%, w porównaniu do roku 2009, natomiast w sektorze bankowym były niższe o 10,2 p. p. Wyszczególnienie Tabela 2. Dynamika podstawowych wielkości finansowych w 2010 r. ( w %). Wyszczególnienie Drugi krok to analiza słabych i silnych stron, a właściwie wyzwań i zagrożeń stojących przed bankowością spółdzielczą. I. Wyzwania. 1. Rynkowe. 1) Postępujące zmiany w strukturze popytu na usługi finansowe. Wzrasta zainteresowanie klientów instrumentami rynku inwestycyjnego umożliwiającymi wyższą stopę zwrotu, w porównaniu do tradycyjnych produktów bankowych. Banki komercyjne oraz finansowe instytucje pozabankowe (fundusze inwestycyjne, towarzystwa emerytalne, sektor ubezpieczeń) agresywnie rozwijają ofertę mieszanych produktów lokacyjnych. Tabela 1. Podstawowe elementy bilansowe na 1 zatrudnionego oraz na 1 placówkę (w mln zł) Banki spółdzielcze Banki spółdzielcze Sektor bankowy na 1 zatrud. na 1 plac. na 1 zatrud. na 1 plac. Aktywa bilansowe 2,2 16,0 6,6 82,1 Kredyty 1,3 9,8 4,3 54,0 Depozyty 1,9 13,6 3,8 47,7 Zysk netto 0,023 0,17 0,07 0,8 Sektor bankowy Aktywa bilansowe 114,2 109,5 Należności od podmiotów sektora niefinansowego oraz sektora instytucji rządowych 110,6 110,5 i samorządowych (wartość nominalna) w tym z utratą wartości 132,5 122,9 Depozyty podmiotów sektora niefinansowego oraz sektora instytucji rządowych 115,2 108,8 i samorządowych Fundusze własne 114,6 111,6 Wynik finansowy netto 108,9 140,9 koszty działania 105,7 102,9 odpisy aktualizujące z tyt. z utraty wartości aktywów 166,9 89,8 MAGAZYN GRUPY BPS 5

6 GRUPY BPS Słowo od Prezesa 2) Stopniowe odchodzenie przedsiębiorstw i samorządów terytorialnych od kredytów na rzecz pozyskiwania środków finansowych poprzez emisję papierów wartościowych na rynku kapitałowym. Sytuacja ta powoduje zmniejszanie się roli pośredniczenia banków między kredytobiorcami a podmiotami dysponującymi nadwyżkami środków finansowych. 3) Szybki postęp w dziedzinie technologii informatycznych i telekomunikacyjnych. Przyczynia się do wyeliminowania pracochłonnych czynności bankowych, umożliwia szerszy zakres świadczenia usług bankowych za pomocą nowoczesnych kanałów dystrybucji, przyczynia się do redukcji kosztów. 4) Współpraca ze strategicznym klientem sektorem budżetowym. W ostatnich latach efektywność tej współpracy obniżyła się. Dodatkowo rosnąca konkurencja w tym segmencie rynku może powodować, że rywalizacja cenowa będzie utrzymywać się i bankom spółdzielczym trudno będzie utrzymać część tych klientów. 5) System poręczeń i gwarancji został zastąpiony nowym nie dostosowanym do aktualnych uwarunkowań gospodarczych i regulacyjnych nałożonych przez UE. Okazał się skomplikowany i nieefektywny. Ogranicza rozwój sektora MŚP oraz akcji kredytowej w bankach. 2. Regulacyjne. 1) Nowa architektura nadzoru finansowego w Unii Europejskiej. Nadzorowi zostanie poddany cały rynek finansowy (bankowy, ubezpieczeniowy i giełdowy). Za nadzór makroostrożnościowy odpowiedzialna będzie Europejska Rada ds. Ryzyka Systemowego (ESRB), natomiast w obszarze nadzoru mikroostrożnościowego utworzono 3 europejskie organy nadzoru, w tym Europejski Organ Nadzoru Bankowego (EBA). Nowe podmioty zostały wyposażone w uprawnienia umożliwiające zapobieganie kryzysom oraz wzmocnienie jednolitego rynku UE. 2) Zaostrzenie wymogów ostrożnościowych w celu zwiększenia bezpieczeństwa działania banków i stabilności rynków finansowych, będące odpowiedzią na kryzys finansowy. Propozycje KE zmierzają do zmian dyrektywy CRD (tzw. CRD IV) i są zbieżne z rozwiązaniami proponowanymi przez Komitet Bazylejski (Bazylea III) w Obszarach obejmujących standardy płynności, fundusze własne, współczynnik dźwigni, ryzyko kontrahenta, instrumenty antycykliczne. Z punktu widzenia polskiego sektora bankowego szczególnie istotne są propozycje dotyczące płynności, funduszy własnych oraz działań antycyklicznych. Uregulowania w zakresie płynności wprowadzają dodatkowe wymogi w zakresie płynności krótko i długoterminowej. Propozycje dotyczące funduszy własnych mają na celu poprawę struktury i wzmocnienie bazy kapitałowej banków. W ramach działań antycyklicznych przewiduje się wprowadzenie dodatkowego bufora kapitałowego. 3) Propozycja nałożenia na banki przez KE dodatkowych opłat/ podatków mających na celu zwiększenie stabilności systemów finansowych. Przewiduje konieczność utworzenia w każdym kraju członkowskim tzw. funduszu restrukturyzacyjnego (resolution fund), który miałby być finansowany z opłat wnoszonych przez banki. Nie zostało dotychczas jednoznacznie określone miejsce gromadzenia środków (fundusz restrukturyzacyjny, budżet państwa), podstawa opodatkowania oraz wysokość stawki podatku. Wraz z ideą wprowadzenia dodatkowych opłat od banków w KE trwa debata nt. dodatkowego opodatkowania sektora finansowego. Dotyczy 2 rodzajów podatków, tj. podatku od transakcji finansowych (Financial Transaction Tax FTT) oraz podatku od działalności finansowej (Financial Activites Tax FAT). Oba te rodzaje podatków miałyby pełnić funkcję zabezpieczającą negatywne skutki działalności sektora finansowego. 4) Nowelizacja ustawy o BFG wynikająca bezpośrednio z obowiązku wdrożenia do polskiego prawa zapisów dyrektywy unijnej w sprawie systemów gwarantowania depozytów. Podwyższona została wartość środków gwarantowanych oraz nałożono na banki dodatkowe obowiązki informacyjne. Zgodnie z przepisami tej ustawy, wysokość stawki tworzenia funduszy ochrony środków gwarantowanych przez podmioty objęte systemem gwarantowania może być podwyższona nawet do 0,8%, natomiast stawki opłaty rocznej do 0,6%. W bieżącym roku opłata roczna została zwiększona ponad 2- krotnie do 0,099%. Nominalnie oznacza to wzrost wpływów do BFG z około 300 mln zł w roku 2010 do ponad 700 mln zł w 2011 r. 5) Projektowana zmiana zasad opodatkowania usług finansowych podatkiem od towarów i usług. Część usług finansowych zostanie objęta tym podatkiem. 6) Zmiana ustawy o finansach publicznych umożliwiająca obsługę samorządów lokalnych przez BGK S.A.; ryzyko alokacji środków tych podmiotów do BGK. 7) Przyszłe regulacje nadzoru finansowego: u limit koncentracji zaangażowań determinowany dyrektywą unijną 2009/111/WE. Do najważniejszych zmian w tym zakresie należy likwidacja limitu dużych zaangażowań (800%) oraz wprowadzenie nowego limitu na zaangażowanie wobec innego banku w wysokości 25% funduszy własnych lub kwoty 150 mln euro w zależności od tego, która z tych wartości jest wyższa. W polskim systemie stanowienia prawa konieczna będzie wcześniejsza nowelizacja ustawy Prawo bankowe, a następnie wydanie nowej uchwały przez KNF w tym zakresie. Wprowadzenie do polskich regulacji nadzorczych tego limitu oznaczałoby konieczność przebudowy przez banki zrzeszające i banki spółdzielcze struktury swoich pasywów. u podwyższenie wagi ryzyka do 100% (aktualnie 75%) dla ekspozycji detalicznych w walutach obcych zabezpieczonych hipotecznie wzrost wymogu kapitałowego z tego tytułu. Nowe uwarunkowania prawne i nadzorcze wynikają z szeroko zakrojonej reformy modelu regulacji i nadzoru sektora finansowego w Unii Europejskiej. Dla banków działających w Polsce, szczególnie banków spółdzielczych stanowić będą duże wyzwanie o charakterze organizacyjno finansowym. Mogą skutkować zmianami strategii działania poszczególnych banków, a nawet stanowić impuls do procesów konsolidacyjnych w spółdzielczym sektorze bankowym. 3. Wewnętrzne. 1) Racjonalizacja struktur i zatrudnienia; przeorientowanie większości pracowników na kontakt z klientem. 2) Centralizacja systemów informatycznych reagujących szybko na potrzeby rynku. 3) Wdrożenie nowoczesnych technologii. 4) Wzrost obecności w przekazach medialno reklamowych. 5) Podział funkcji biznesowych i wspomagających pomiędzy bank spółdzielczy i bank zrzeszający. 6) Profesjonalne doradztwo finansowe dla klientów. 7) Edukacja ekonomiczno finansowa lokalnej społeczności. 8) Lojalność klientów. 9) Procesy konsolidacyjne; w rozwiniętych systemach bankowych fuzje są środkiem służącym poprawie konkurencyjności oraz zwiększeniu pozycji rynkowej poprzez wzrost efektywności działania. II. Zagrożenia. 1. Duże zróżnicowanie banków spółdzielczych pod względem: u realizowanych strategii, u poziomu rozwoju, u stopnia współpracy z bankiem zrzeszającym, u kwalifikacji pracowników i nadzoru właścicielskiego, u potrzeb niezależności, utrudniające osiągnięcie consensusu w sprawie modelu bankowości spółdzielczej w Polsce. 2. Nasilona konkurencja ze strony krajowych i zagranicznych banków komercyjnych oraz SKOK-ów wchodzących na rynki obsługiwane przez banki spółdzielcze i przejmowanie strategicznych klientów, 6 MAGAZYN

7 MAGAZYN GRUPY BPS głównie z sektora MŚP. W 2011 r. wchodzą na rynek nowi gracze: Bank Polskiej Przedsiębiorczości Idea Bank oraz Zuno Bank. 3. Mała aktywność na rynku niektórych banków spółdzielczych; niewykorzystane zasoby kapitałowe i płynnościowe. 4. Pasywna postawa właścicieli do zwiększania kapitalizacji BS, wynikająca z rozwiązań systemowych, powodująca dysproporcję wobec europejskich standardów bankowych. 5. Niska wydajność pracy, wyrażona podstawowymi wielkościami aktywów na 1 zatrudnionego. 6. Mała efektywność kosztowa wynikająca z braku możliwości ograniczania kosztów operacyjnych; wysoki udział kosztów osobowych w kosztach działania 71,8% w 2010 r., w bankach komercyjnych 55,9%. 7. Projektowane nadmierne rozbudowanie systemu regulacji przez UE w wyniku ostatniego kryzysu finansowego. 8. Częste zmiany otoczenia regulacyjnego przyczyniające się do wzrostu niepewności, mające negatywny wpływ na długoterminowy rozwój banków spółdzielczych; nie uwzględnianie specyfiki banków spółdzielczych w regulacjach prawnych. 9. Słaba kondycja finansów publicznych nie sprzyjająca łagodzeniu polityki fiskalnej oraz ponoszeniu wydatków na wsparcie sektora bankowego. III. Dylematy strukturalne. 1. Współpraca pomiędzy bankami spółdzielczymi czy wzajemna konkurencja. 2. Misja spółdzielcza czy komercjalizacja banku spółdzielczego. 3. Budowa silnej grupy kapitałowej Zrzeszenia, czy utrata rynku i klientów. 4. Relacje banku spółdzielczego z bankiem zrzeszającym klient czy właściciel. 5. Jedna czy więcej spółdzielczych grup bankowych w Polsce. 6. Model banku zrzeszającego. 7. Nadzór właścicielski w bankach spółdzielczych i bankach zrzeszających samorządność spółdzielcza czy profesjonalizacja. 8. Uprawnienia kontrolne banku zrzeszającego w bankach spółdzielczych czy ład korporacyjny. Wybór modelu bankowości spółdzielczej w Polsce Obecnie Zarząd Banku zakończył opracowywanie strategii na lata Nowa strategia odpowiada na tendencje panujące na polskim rynku finansowym, starając się jednocześnie adaptować w możliwy i akceptowalny sposób modele obowiązujące na rynku europejskim. Bank BPS S.A. jest już Grupą kapitałową, a więc po raz pierwszy za rok 2010 opracowywany jest skonsolidowany raport roczny. W horyzoncie 2013 r. planujemy powołanie nowych podmiotów zależnych, zmierzając do stworzenia silnej Grupy kapitałowej struktury większej i silniejszej pod względem finansowym, o większych możliwościach działania opartej na innowacjach i wykorzystaniu zaawansowanych technologii bankowych, pozwalającej zwiększyć konkurencyjność Zrzeszenia BPS. Jednak usługi i produkty spółek Grupy kapitałowej oferujemy i będziemy oferować wszystkim bankom spółdzielczym. Chcemy również aby cele strategii Zrzeszenia BPS i Banku BPS S.A. były bliskie celom postawionym przez SGB. Próbowaliśmy wydawało się w połowie minionego roku, że efektywnie uzgodnić z GBW choć jeden wspólny kierunek i sposób realizacji przyszłych działań. Niestety ostatecznie nie doszło do wiążących ustaleń. Jak rozpocząć efektywne konsultację między dwoma głównym Zrzeszeniami? Myślę, że bodźcem do tego mogłaby być opracowana przez Zarząd Banku BPS S.A. i prezentowana przeze mnie na konferencji w NBP w dniu r. koncepcja modelu bankowości spółdzielczej w Polsce. Główne założenia docelowego modelu zdefiniowaliśmy następująco: Jedna grupa bankowości spółdzielczej docelowy skład Grupy Polskie Banki Spółdzielcze. 1) zrzeszone banki spółdzielcze dominujący właściciele grupy kapitałowej, 2) bank apeksowy podmiot dominujący w grupie kapitałowej, 3) bank komercyjny specjalistyczny notowany na GPW, 4) bank komercyjny uniwersalny notowany na GPW, 5) spółki świadczące usługi finansowe podmiotom grupy bankowej i ich klientom: a. leasing, b. factoring, c. doradztwo finansowe i inwestycyjne, d. Dom Maklerski, e. Centrum Finansowe windykacja i restrukturyzacja należności, f. TFI, g. centrum autoryzacji kart i bankomatów, h. usługi informatyczne, i. usługi administracyjne i zarządzania nieruchomościami, j. usługi kadrowo-płacowe, k. inne. Główne korzyści prezentowanego modelu: 1. Wykorzystanie istniejących licencji bankowych. 2. Wzmocnienie kapitałowe sektora bankowości spółdzielczej. 3. Efekt synergii obniżenie kosztów tańsze usługi dla BS. 4. Rozdzielenie funkcji apeksowej od komercyjnej. 5. Zwiększenie udziału w rynku. 6. Poprawa sytuacji finansowej banków spółdzielczych. 7. Zapewnienie kompleksowych usług finansowych dla klientów bankowości spółdzielczej. 8. Jasno sprecyzowany układ właścicielski. 9. Wykorzystanie istniejącej infrastruktury informatycznej. 10. Utrzymanie zatrudnienia na niezmienionym poziomie. 11. Zwiększenie bezpieczeństwa bankowości spółdzielczej. 12. Budowa silnej polskiej grupy kapitałowej. 13. Wzmocnienie wizerunku rynkowego. 14. Większe możliwości finansowania dużych projektów inwestycyjnych oraz bardziej efektywne alokowanie nadwyżek finansowych. A jakie są główne bariery powstrzymujące podjęcie prac nad opracowaniem szczegółowego projektu, modelu bankowości spółdzielczej? To pytanie na razie pozostawiam bez odpowiedzi. Czekam na Państwa opinie w tym tak ważkim dla nas wszystkich temacie. Jednocześnie, mając na uwadze zbliżające się Święta Wielkiej Nocy, chciałbym wszystkim naszym Akcjonariuszom, Pracownikom, Sympatykom oraz ich Bliskim złożyć serdeczne życzenia ciepłych, rodzinnych i spokojnych Świąt. Niech ten okres będzie dla Nas wszystkich czasem spotkań z najbliższymi, wypełnionym radością z możliwości wspólnego ich spędzania. Mirosław Potulski 7

8 GRUPY BPS Temat numeru Wyniki emisji akcji Banku CZY WYKORZYSTALI Jeśli wspominamy datę 8 marca, to najczęściej myślimy o święcie kobiet. Jednak od 2011 roku ludziom związanym z sektorem bankowości spółdzielczej powinna ona również kojarzyć się z rynkiem kapitałowym. W tym bowiem dniu Komisja Nadzoru Finansowego zaakceptowała prospekt emisyjny przygotowany po raz pierwszy przez podmiot ściśle związany z bankowością spółdzielczą, tj. Bank Polskiej Spółdzielczości S.A. Jest to drugi, po wprowadzeniu obligacji na rynek Catalyst, milowy krok tego segmentu bankowego w stronę operacji kapitałowych. Akceptacja prospektu, który jest kompendium wiedzy o BPS S.A., a przez to daje również obraz funkcjonowania bankowości spółdzielczej, pozwoliła na rozpoczęcie subskrypcji akcji. Oczywiście niektórzy z prezesów banków spółdzielczych powiedzą, iż dokument ten nie ma większej wartości dla akcjonariuszy gdyż oni wszystko wiedzą o BPS S.A. Ja jednak pozwolę sobie nie zgodzić się z takim stwierdzeniem. Według mnie ci, którzy tak sądzą, nie zapoznali się z tym dokumentem. Sami jego twórcy po przeczytaniu całości byli wielokrotnie zdziwieni faktami tam zawartymi, o których istnieniu nie mieli pojęcia. Ponadto prospekt to również dokument marketingowy, który może, a nieraz wręcz powinien zostać wykorzystany do przybliżenia Banku Polskiej Spółdzielczości S.A. oraz sektora bankowości spółdzielczej potencjalnym partnerom biznesowym. Jestem pewny, że zapoznają się z nim analitycy firm, które obserwują nasz sektor oraz planują współpracę lub też muszą konkurować. Ten dokument ułatwi nam z pewnością pozyskiwanie przyszłych inwestorów oraz instytucji, z którymi będziemy negocjowali otrzymanie ewentualnego finansowania. Przechodząc do omówienia wyników subskrypcji, zacznę od stwierdzenia, iż malkontenci, którzy zapowiadali wystąpienie trudności z uplasowaniem emisji, szczególnie wśród banków spółdzielczych, bardzo pomylili się w swoich sądach. Oczywiście cena, ustalona na poziomie złotówki za jedną akcję, miała duży wpływ na poziom popytu. Jednak wynik przerósł wszelkie oczekiwania. Prawa poboru zrealizowała przeważająca część uprawnionych. W całości lub części wykorzystało swoje prawa 379 z ogólnej liczby 508 akcjonariuszy. Banki spółdzielcze przeszły przyspieszony kurs bankowości inwestycyjnej. Przed emisją tylko niektórzy wiedzieli, co to prawa poboru. W trakcie jej przeprowadzania wielu wzięło udział w transakcjach kupna/ sprzedaży. Proszę Państwa, czy to nie postęp? Dzisiaj większość nie popełni już błędu nieskorzystania ze swoich uprawnień. Jeśli z jakichś przyczyn nie będzie mogła ich zrealizować, to spróbuje zarobić i je sprzedać. O aspekcie edukacyjnym nie można więc zapominać. Ta wiedza z pewnością zaprocentuje w przyszłości. Miejmy nadzieję, że niedalekiej. Wracając do analizy wyników subskrypcji akcji, należy przypomnieć, iż chętni do zwiększenia swojego udziału kapitałowego w Banku Polskiej Spółdzielczości S.A. musieli boleśnie poskromić swój apetyt. Pozostało bowiem dla nich do podziału tylko sztuk akcji z Popyt na ten niewielki wolumen został zbudowany przez 94 inwestorów i wyniósł sztuk. Tak więc redukcja musiała być ogromna. Wyniosła ona 99,5%, co oznacza, że inwestor, który złożył zapotrzebowanie na 1000 akcji, otrzymywał tylko 5 sztuk. Obawy, że nastąpi zmniejszenie udziału banków spółdzielczych w kapitale BPS S.A., wyrażane przez niektórych, również nie znalazły pokrycia w faktach. Banki zrzeszone oraz współpracujące zwiększyły swój udział o ponad 0,1 pkt proc. Wynik ten należy uznać za doskonały, szczególnie biorąc pod uwagę to, że inwestorzy z innych sektorów zgłosili kilkudziesięciomilionowe zapotrzebowanie na akcje. Proszę Państwa, proszę zauważyć, jak długą drogę przebyliśmy. Zaledwie kilka lat temu, do ostatniej chwili, kierownictwo BPS S.A. nie miało pew- 8 MAGAZYN

9 MAGAZYN GRUPY BPS Polskiej Spółdzielczości ŚMY SWOJĄ SZANSĘ? ności, czy emisja akcji opiewająca na kwotę złotych zostanie zamknięta. Obecnie złożono zapisy na łączną kwotę sztuk akcji. Nie tylko zgłoszono zapotrzebowanie, lecz także wpłacono środki, a to jest najwyższą oceną opłacalności inwestycji w akcje Banku Polskiej Spółdzielczości S.A. Przechodząc do konkluzji, należy stwierdzić, iż mając na uwadze takie czynniki, jak: akceptacja pierwszego prospektu emisyjnego, zamknięcie emisji, zwiększenie rozpoznawalności, bezwzględnie należy obwieścić sukces. Dodatkowo dla mnie bardzo ważnym elementem tego sukcesu jest również podniesienie poziomu profesjonalizmu. Nie mieliśmy taniej, ale jakościowo marnej realizacji. Na zlecenie banku pracowała kancelaria prawna z dużym doświadczeniem na rynku kapitałowym. Część finansową sprawdzał audytor o międzynarodowej renomie. Całość procesu nadzorował Dom Maklerski, którego pracownicy realizowali podobne projekty dla największych spółek giełdowych. Można powiedzieć oczywiście, że to wydatnie zwiększa koszty. Jednak tylko takie działanie umożliwia przygotowanie w pełni profesjonalnych dokumentów, za które biorą odpowiedzialność wyspecjalizowane instytucje i które mogą być następnie podstawą do realizacji transakcji z nwestorami funkcjonującymi na rynku kapitałowym. Mam nadzieję, że udowodniliśmy, iż profesjonalizmu nie należy rozpatrywać przez pryzmat kosztów, ale poprzez możliwości uzyskania zwiększonych przychodów, których nie można osiągnąć poprzez pozorne oszczędności. Przyglądając się wynikom emisji, w pierwszej chwili ogłosiliśmy sukces. Chciałbym jednak poprosić o pogłębioną refleksję. Po zastanowieniu należy wygłosić tezę, iż nie wykorzystaliśmy szansy. Przecież mogliśmy podnieść kapitał akcyjny nie o 50%, ale 100%, a nawet o 150%. Znając szczegółowe wyniki, mogę z całym przekonaniem stwierdzić, że emisja na poziomie sztuk zostałaby zamknięta oraz nie przyniosła zasadniczych zmian w akcjonariacie. Można tu jednocześnie wspomnieć, iż pod względem prawnym i organizacyjnym byliśmy gotowi do ulokowania emisji na Giełdzie Papierów Wartościowych, ale na to przyjdzie ewentualnie czas w przyszłości. W przygotowanie prospektu, a następnie organizację emisji w sposób ciągły zaangażowanych było kilkunastu pracowników BPS S.A., osoby w domu maklerskim, kancelarii prawnej i u audytora. Ponieśliśmy również koszty finansowe. Szkoda, że emisję ograniczono do niewielu ponad 66 mln sztuk akcji. Ten sam wysiłek organizacyjny oraz podobne koszty finansowe ponieślibyśmy w przypadku emisji opiewającej na 130 mln lub 230 mln sztuk akcji. Zwyciężyła asekuracja, która tym razem przełożyła się na nieefektywność operacji. Tak więc mamy sukces w aspekcie profesjonalizmu realizacji emisji oraz zgłoszonego popytu, który potwierdza wartość Banku Polskiej Spółdzielczości S.A. Jednocześnie tak nie wierzyliśmy w wartość naszego Banku Zrzeszającego oraz racjonalność postępowania banków spółdzielczych, że nie wykorzystaliśmy szansy i nie możemy moim zdaniem być w pełni usatysfakcjonowani efektem ekonomicznym tej operacji. Będąc jednak optymistą, jestem pewien, że miało to miejsce po raz ostatni i że nie sprawdzi się sportowe powiedzenie, że niewykorzystane szanse się mszczą. Będziemy z pewnością mieć kolejne i musimy je zrealizować w całości, tj. we wszystkich aspektach, bo nie stać nas na inne postępowanie. Piotr Pokropek Wiceprezes Zarządu Banku BPS S.A. 9

10 GRUPY BPS Kto pyta, nie błądzi Bank w Radzi upadłego kredy Ogłoszenie upadłości z opcją likwidacyjną przedsiębiorcy i objęcie zarządu majątkiem dłużnika przez syndyka budzą wśród wierzycieli poczucie ograniczenia ich praw do informacji o majątku dłużnika oraz wpływu na przebieg postępowania upadłościowego i poziom zaspokojenia roszczeń. Tymczasem zgodnie z przepisami prawa upadłościowego i naprawczego (puin) wierzyciele mogą uczestniczyć czynnie w przebiegu procesu likwidacyjnego upadłego przedsiębiorcy poprzez udział w Radzie wierzycieli, która jest uprawniona do: kontroli czynności wykonywanych przez syndyka w całym procesie likwidacyjnym, badania stanu funduszów masy upadłości, udzielania zezwolenia na czynności, które w oparciu o przepisy ustawy puin mogą być dokonane tylko za zezwoleniem Rady wierzycieli, wyrażania opinii w innych sprawach, jeżeli tego zażąda sędzia komisarz, syndyk lub inni uczestnicy postępowania. O istotnej roli Rady wierzycieli i jej wpływie na przebieg postępowania upadłościowego świadczy uprawnienie Rady oraz każdego z jej członków do przedstawiania sędziemu komisarzowi swoich uwag w zakresie działalności syndyka, składania do sędziego komisarza wniosku o odwołanie syndyka oraz badania ksiąg rachunkowych i dokumentów dotyczących upadłości. Uzyskania przez syndyka masy upadłości zezwolenia Rady wierzycieli w postępowaniu upadłościowym obejmującym likwidację majątku wymagają następujące czynności: dalsze prowadzenie przedsiębiorstwa przez syndyka, jeżeli ma trwać dłużej niż trzy miesiące od dnia ogłoszenia upadłości, odstąpienie od sprzedaży przedsiębiorstwa jako całości, sprzedaż praw i wierzytelności, zaciąganie pożyczek lub kredytów oraz obciążenie majątku upadłego ograniczonymi prawami rzeczowymi, wykonanie umowy wzajemnej zawartej przez upadłego albo odstąpienie od takiej umowy oraz wykonanie lub odstąpienie od umowy zawartej przez upadłego, uznanie, zrzeczenie się i zawarcie ugody co do roszczeń spornych oraz poddanie sporu rozstrzygnięciu sądu polubownego. W postępowaniu upadłościowym z możliwością zawarcia układu zezwolenia Rady wierzycieli wymagają odpowiednio: obciążenie przez upadłego albo zarządcę składników masy upadłości hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym i hipoteką morską w celu zabezpieczenia wierzytelności nieobjętej układem, obciążenie przez zarządcę składników masy innymi prawami, zaciąganie przez zarządcę kredytów i pożyczek. W postępowaniu upadłościowym przedsiębiorcy, w którym nie została ustanowiona Rada wierzycieli albo jeżeli czynności zastrzeżone dla Rady nie są przez ten organ wykonywane w terminie wyznaczonym przez sędziego komisarza, czynności zastrzeżone przepisami dla Rady wierzycieli wykonuje sędzia komisarz. Aby sąd powołał Radę wierzycieli Rada wierzycieli może być ustanowiona bezpośrednio przez sąd na wstępnym zgromadzeniu wierzycieli albo w toku postępowania upadłościowego, jeżeli sędzia komisarz nadzorujący przebieg postępowania uzna jej powołanie za niezbędne. Wierzyciele również mogą zainicjować powołanie przez sąd Rady wierzycieli Rada wierzycieli składa się z trzech lub pięciu członków oraz jednego lub dwóch zastępców, wybranych spośród wierzycieli upadłego. Utworzenie Rady z inicjatywy wierzycieli wymaga złożenia do sądu wniosku przez wierzycieli, mających przynajmniej piątą część ogólnej sumy wierzytelności, które zostały uznane lub uprawdopodobnione. W toku działania Rady wierzyciele, mający co najmniej piątą część ogólnej sumy wierzytelności, mogą również złożyć wniosek o zmianę składu rady wierzycieli. Członkowie Rady wierzycieli pełnią swoje obowiązki osobiście albo przez swoje organy. Za zgodą sędziego komisarza członek Rady wierzycieli może być reprezentowany w Radzie przez pełnomocnika. 10 MAGAZYN

11 MAGAZYN GRUPY BPS e wierzycieli tobiorcy W przypadku nienależytego pełnienia obowiązków przez uczestników Rady sędzia komisarz może odwołać danego członka Rady lub jego zastępcę i powołać na jego miejsce inną osobę. Na czym polega uczestnictwo w Radzie wierzycieli? Wierzyciele powołani do udziału w Radzie wierzycieli zobowiązani są do uczestnictwa w posiedzeniach Rady zwoływanych przez syndyka masy upadłości. Posiedzenie Rady wierzycieli może zwołać również sędzia komisarz, który przewodniczy wówczas posiedzeniu bez prawa głosu. Posiedzenie może być także zwołane przez każdego z członków Rady, jeżeli ma ono na celu kontrolę działalności syndyka lub zbadanie stanu funduszów masy upadłości. Rada wierzycieli wykonuje ww. czynności określone przepisami puin przez podjęcie uchwał. Uchwały Rady wierzycieli podejmowane są podczas posiedzenia Rady i zapadają większością głosów. Z posiedzenia Rady wierzycieli spisywany jest protokół, który podpisują wszyscy obecni członkowie, syndyk, sędzia komisarz jeżeli są obecni. Sędzia komisarz może w terminie tygodnia od dnia przedłożenia mu odpisu protokołu uchylić uchwałę Rady wierzycieli, jeżeli uchwała jest sprzeczna z prawem albo narusza dobre obyczaje. Członkom Rady wierzycieli przysługuje prawo do zwrotu koniecznych wydatków związanych z udziałem w posiedzeniu Rady. Członkowie Rady wierzycieli odpowiadają za szkodę wynikłą z nienależytego pełnienia obowiązków. Nieuchylenie przez sędziego komisarza uchwały podjętej przez Radę, w wyniku realizacji której nastąpiła szkoda, nie zwalnia członków Rady z odpowiedzialności za powstałą szkodę. Konkludując powyższe, wskazać należy szerokie znaczenie i istotny wpływ działania Rady wierzycieli na przebieg postępowania likwidacyjnego. Rada wierzycieli składająca się z trzech lub pięciu członków reprezentuje i podejmuje decyzje wpływające na stopień zaspokojenia roszczeń wszystkich wierzycieli uczestniczących w postępowaniu. Mając na uwadze określone w ustawie kryteria wierzycieli legitymowanych do złożenia wniosku o ustanowienie Rady, inicjatorami złożenia wniosku mogą być przede wszystkim banki, Zakład Ubezpieczeń Społecznych i urząd skarbowy. Znacząca, w porównaniu do innych wierzycieli, wysokość wierzytelności banku wobec masy upadłości w pełni uzasadnia dążenie banku do ustanowienia przez sąd Rady wierzycieli i powołania przedstawiciela banku do grona jej członków. Joanna Nowicka-Kempny Prezes Zarządu Centrum Finansowego Banku BPS S.A. 11

12 GRUPY BPS Porady prawne Odstępstwa od dziedziczenia ustawowego i testamentowego W związku z licznymi pytaniami banków spółdzielczych dotyczącymi dyspozycji na wypadek śmierci DPK podejmuje próbę wyjaśnienia tego zagadnienia na tle prawa bankowego. Ogólną zasadą wynikającą z prawa cywilnego jest to, że w przypadku śmierci posiadacza rachunku bankowego środki pieniężne zgromadzone na nim wchodzą w skład masy spadkowej i podlegają dziedziczeniu ustawowemu lub testamentowemu. Od zasady tej prawo bankowe wprowadza wprawdzie nieliczne, jednakże znaczące wyjątki: I. Przede wszystkim z rachunku bankowego bank ma obowiązek wypłacić kwotę wydaną na koszty pogrzebu posiadacza rachunku osobie, która przedstawia rachunki stwierdzające wysokość poniesionych wydatków w wysokości nieprzekraczającej kosztów urządzenia pogrzebu zgodnie ze zwyczajami przyjętymi w danym środowisku. Kwota ta nie wchodzi do spadku po zmarłym posiadaczu rachunku. II. Bank zobowiązany jest również do wypłacenia kwoty równej wpłatom na rachunki dokonanym przez organ wypłacający świadczenie z ubezpieczenia lub zabezpieczenia społecznego albo uposażenie w stanie spoczynku, które nie przysługiwały za okres po śmierci posiadacza rachunku. Organ wypłacający to świadczenie lub uposażenie wskazuje we wniosku skierowanym do banku tę kwotę wraz z podaniem numerów rachunków, na które dokonano wpłat. Bank jest zwolniony od wypłaty tej kwoty pełnej lub częściowej jeżeli przed otrzymaniem wniosku organu wypłacającego świadczenie lub uposażenie dokonał z tych rachunków wypłat innym uprawnionym osobom, które to wypłaty nie pozwalają zrealizować wniosku w całości lub części, oraz w terminie 30 dni od otrzymania wniosku poinformuje o tym ten organ, wraz ze wskazaniem osób, które pobrały wypłaty. III. Banki prowadzą rachunki rozliczeniowe, w tym bieżące i pomocnicze, rachunki lokat terminowych, rachunki oszczędnościowe, rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe, rachunki terminowych lokat oszczędnościowych oraz rachunki powiernicze. Wyłącznie posiadaczom rachunków oszczędnościowych, oszczędnościowo-rozliczeniowych oraz terminowych lokat oszczędnościowych ustawodawca przyznał uprawnienie do wydawania bankowi pisemnego polecenia dokonania po swojej śmierci wypłaty określonej kwoty wskazanym osobom. Polecenie to nosi nazwę dyspozycji na wypadek śmierci. Swoboda dysponowania środkami zgromadzonymi na rachunku w dyspozycji na wypadek śmierci podlega ograniczeniom podmiotowym i kwotowym. Beneficjentami dyspozycji na wypadek śmierci mogą być wyłącznie: małżonek, wstępni, zstępni lub rodzeństwo. Bez względu na to, czy posiadacz rachunku wydał jedną, czy kilka różnych dyspozycji na wypadek śmierci, łącznie nie może w nich przekroczyć wysokości dwudziestokrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku, ogłaszanego przez Prezesa GUS za ostatni miesiąc przed śmiercią posiadacza rachunku. Według danych za luty 2011 roku dyspozycjami na wypadek śmierci mogła zostać łącznie objęta kwota nieprzekraczająca ,80 zł. Może się zdarzyć, że posiadacz wydał kilka dyspozycji na wypadek śmierci, a w dodatku łączna suma dyspozycji przekracza dopuszczalny limit. Wówczas dyspozycja wydana później ma pierwszeństwo przed dyspozycją wydaną wcześniej. Natomiast w przypadku gdy już doszło do wypłaty kwot przekraczających dopuszczalny limit, osoby, którym te kwoty wypłacono, zobowiązane są do ich zwrotu spadkobiercom posiadacza rachunku. Posiadacz rachunku może w każdym czasie pisemnie odwołać lub zmienić dyspozycję. Kwota wypłacona przez bank osobom uprawnionym w dyspozycji lub kilku dyspozycjach na wypadek śmierci nie wchodzi do spadku po posiadaczu rachunku. Zasada ta obowiązuje bez względu na to, czy osoba wskazana w dyspozycji dziedziczy spadek po posiadaczu rachunku z mocy ustawy, czy testamentu. Tak więc spadkobierca ustawowy bądź testamentowy otrzymuje należną część spadku bez żadnych potrąceń z tego tytułu, że dodatkowo oprócz spadku otrzymał od banku środki pieniężne jako beneficjent dyspozycji na wypadek śmierci. Aby otrzymać pieniądze z banku, osoba wskazana w dyspozycji nie musi wnosić do sądu wniosku o stwierdzenie nabycia spadku ani dopełniać formalności spadkowych u notariusza. Nie musi również czekać do chwili, gdy spadkobiercy uregulują formalnie swoje prawa do spadku. Opisane powyżej odstępstwa od ogólnej zasady dziedziczenia nie dotyczą rachunków wspólnych. Wprawdzie każda osoba fizyczna może swobodnie dysponować zgromadzonymi na nich pieniędzmi oraz może w każdym czasie wypowiedzieć umowę ze skutkiem dla pozostałych współposiadaczy, jednakże tylko do chwili swojej śmierci. Współposiadacz rachunku bankowego nie ma prawa natomiast do składania w banku dyspozycji wkładem na wypadek śmierci. Niedopuszczalne jest również stosowanie przez bank całkowitego bądź proporcjonalnego zamrażania środków na rachunku z jednoczesnym pozostawianiem możliwości swobodnego dysponowania pozostałymi środkami przez żyjących współposiadaczy rachunku bankowego. Współposiadacze rachunku po śmierci jednego z nich mają prawo do dysponowania środkami na rachunku zgodnie z postanowieniami umowy rachunku, natomiast przy braku w niej odpowiednich postanowień mają pełną swobodę dysponowania nimi. W przypadku działu spadku spadkobiercy zmarłego współposiadacza będą mieli roszczenia w stosunku do żyjących współposiadaczy rachunku bankowego o odpowiednie rozliczenie się. Co najważniejsze, w takim wypadku roszczenia spadkobierców będą mogły być kierowane nie do banku, ale do żyjących współposiadaczy rachunku bankowego. Sławomir Budzik Naczelnik Wydziału Prawnego, Departament Prawny i Zarządzania Kadrami 12 MAGAZYN

13 MAGAZYN GRUPY BPS Ludzie i pieniądze Jeśli nie my to kto?! MŚP potęgą jest i basta! ta parafraza słów Stanisława Wyspiańskiego idealnie pasuje do pozycji i znaczenia, jakie odgrywają małe i średnie firmy w naszym kraju. A bankowość spółdzielcza to wieloletni ich przyjaciele, często na dobre i na złe. W Polsce od wielu lat MŚP mają prawie 50 proc. udziału w tworzeniu PKB i podobny w generowaniu nakładów inwestycyjnych całego sektora przedsiębiorstw. Dane GUS wykazują coroczny wzrost liczby firm, jak również generowanych przez nie przychodów. Ich kondycja zależy między innymi od jakości otoczenia prawnego i instytucjonalnego, w tym także od poziomu rozwoju sektora bankowego oraz dostępu do źródeł finansowania. Nie podlega wątpliwości, że wyhamowanie gospodarki negatywnie odbiło się na działalności tego sektora, a reperkusje ekonomiczne trwają do dziś. W tej sytuacji MŚP oczekują od banków zrozumienia specyfiki swojej działalności i związanych z tym problemów, oczekują wsparcia w reorientacji procesu zarządzania finansami w celu dopasowania do nowej sytuacji, dostosowania obciążeń do warunków, tak by firma podołała spłacie zobowiązań i mogła efektywnie działać. Rolą banku jest wspieranie w tym procesie i proponowanie rozwiązań adekwatnych do sytuacji oraz warunków. Dzisiejsze problemy MŚP: v zatory płatnicze i wydłużona rotacja należności v konieczność regulowania zobowiązań handlowych vzachwianie płynności finansowej v brak majątku na zabezpieczenie kredytu vbrak kapitału na realizację inwestycji Najprostsze rozwiązanie? Długoterminowy kredyt KLH Znając powyższe realia, naszym klientom MŚP proponujemy długoterminowy kredyt zabezpieczony hipoteką, tzw. Kredytową Linię Hipoteczną. Najistotniejsze parametry KLH to: t kredyt przeznaczony na finansowanie dowolnego celu związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą bez konieczności rozliczania i dokumentowania wypłat środków z kredytu (fakturami) t możliwość finansowania do zł, ale nie więcej niż 60% wartości nieruchomości stanowiącej zabezpieczenie kredytu t długi okres kredytowania do 15 lat, z możliwą karencją w spłacie wynoszącą maks. 6 miesięcy t możliwość wypłaty całości kredytu przed prawomocnym ustanowieniem hipoteki na rzecz banku (jedynie po złożeniu do sądu i opłaceniu wniosku o wpis do hipoteki) t nieruchomość stanowiąca zabezpieczenie kredytu może należeć do, a także do osób trzecich t atrakcyjne oprocentowanie marża już od 3% t minimum formalności dla klienta m.in. bez konieczności sporządzania prognoz na okres kredytowania i biznesplanu t szybka decyzja kredytowa Dlaczego Kredytowa Linia Hipoteczna? vłączy rolę kredytu obrotowego i inwestycyjnego velement konsolidacji zadłużenia vzwiększa bezpieczeństwo funkcjonowania firmy vdługi okres kredytowania, gwarantujący niskie raty vwysoka dostępność środków vprosta forma zabezpieczenia vznamy i rozumiemy MŚP, dlatego formalności są ograniczone do minimum Atuty dla banku z tytułu oferowania KLH: vpozyskanie nowych klientów MŚP vcross selling możliwość sprzedaży innych produktów okołorachunkowych vwysoka marża banku z tytułu sprzedaży kredytu vdywersyfikacja portfela kredytowego banku vzwiększenie satysfakcji obsługiwanych klientów Produkt, który uwzględnia aktualne potrzeby i oczekiwania segmentu MŚP, dzięki swoim atutom i zaletom może być prawdziwym antidotum na problemy naszych klientów. Dzięki otrzymaniu wyróżnienia w postaci Medalu Europejskiego mamy ostateczne potwierdzenie, że oferta w postaci KLH, jaką proponujemy swoim klientom, jest produktem najwyższej klasy, którego jakość nie odbiega od poziomu europejskiego. Dlatego też zespół koordynujący rozwój oferty produktowej Zrzeszenia pozytywnie zarekomenduje Radzie Zrzeszenia wprowadzenia Kredytowej Linii Hipotecznej jako produktu zrzeszeniowego. Najmniejsi przedsiębiorcy po raz kolejny pokazali, że żaden kryzys mniejszy ani większy nie jest w stanie zachwiać ich siłą i potęgą. Ten sektor, z uwagi na ogromną łatwość przystosowania się do zmieniających się warunków makroekonomicznych, wymaga jedynie rzetelnego wsparcia od sektora bankowego i umożliwienia na czytelnych zasadach dostępu do źródeł finansowania. Dlatego wszyscy możemy zadać sobie pytanie: jeśli nie MY to KTO?! Izabela Fotyga Dyrektor Departamentu Sprzedaży 13

14 GRUPY BPS Ludzie i pieniądze Dwugłos porozmawiajmy o obligacjach Nowa alternatywa inwestycyjna W dobie rozwoju rynków finansowych, powstawania coraz bardziej skomplikowanych instrumentów finansowych obligacje spółdzielcze stają się bardzo prostym i przejrzystym instrumentem, gdzie można lokować swoje oszczędności. Jak się wszystko zaczęło? 30 września 2009 roku działalność rozpoczął rynek obligacji Catalyst (z ang. katalizator). Rynek obligacji Catalyst jest jedynym w Europie Środkowo-Wschodniej zorganizowanym rynkiem papierów dłużnych. Celem utworzenia takiego rynku było skupienie w jednym miejscu platform obrotu regulowanego i alternatywnego dla inwestorów detalicznych i hurtowych. Zadaniem tego rynku było dopasowanie się do potrzeb emitentów plasujących emisje o różnych wielkościach i różnej charakterystyce. Rynek ten prowadzony jest przez Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie (GPW) i spółkę z jej grupy kapitałowej BondSpot. Przedmiotem obrotu na rynku Catalyst są następujące dłużne instrumenty finansowe: obligacje korporacyjne emitentami są przedsiębiorstwa i instytucje finansowe; obligacje komunalne emitentami są jednostki samorządu terytorialnego, np. miasta, gminy; obligacje spółdzielcze emitentami są banki spółdzielcze; obligacje skarbowe emitentem jest Skarb Państwa; listy zastawne. Przyjrzyjmy się dokładniej obligacjom spółdzielczym W 2010 roku Dom Maklerski Banku BPS S.A. uplasował 14 emisji obligacji banków spółdzielczych (w tym emisję obligacji Banku BPS S.A.) na kwotę niemal 200 mln zł. 28 lipca na rynku Catalyst zadebiutowały obligacje 4 banków spółdzielczych i banku zrzeszającego BPS S.A. W ten sposób rynek Catalyst zyskał nową kategorię uczestników, a banki spółdzielcze dzięki nowym narzędziom finansowania zaczęły coraz silniej wzmacniać swoją pozycję na rynkach Obligacje krok po kroku Emisja obligacji daje emitentowi możliwość samodzielnego ustalania terminów i warunków wykupu oraz wysokości oprocentowania bez konieczności ustanawiania zabezpieczeń. Sami możemy określić, w jakich (dogodnych dla nas) częstotliwościach będziemy płacili odsetki od pożyczonego kapitału. Załóżmy, że postanowiliśmy wyemitować obligacje. Oczywiście powód, dla którego zdecydowaliśmy się zostać emitentem, jest zawsze ten sam potrzebujemy pieniędzy. Emisja obligacji jest bowiem jedną z form pozyskania kapitału. Najkrócej rzecz ujmując, obligacja jest to papier wartościowy, którego emitent zobowiązuje się do spłaty pewnego długu wobec nabywcy obligacji. Emitując obligacje, zobowiązujemy się również do zapłaty określonych w dokumencie emisyjnym odsetek. Ponieważ, jak mawia przysłowie, długi trzeba spłacać, nabywca naszych obligacji w razie niedotrzymania przez nas warunków może domagać się zaspokojenia swoich roszczeń na drodze egzekucji z naszego majątku. Obligacja jest więc papierem wartościowym, za pomocą którego możemy zaciągnąć pożyczkę równocześnie u wielu wierzycieli. Rodzaje obligacji Po podjęciu decyzji o emisji musimy się zastanowić, ile jesteśmy w stanie zapłacić za nasz dług i w jakich okresach chcemy to robić. Oczywiście decyzja o ustaleniu oprocentowania oprócz naszych możliwości finansowych musi uwzględniać, jakiego rodzaju podmiotem jesteśmy. Największą wiarygodność jako emitent obligacji mielibyśmy jako Skarb Państwa. Gdybyśmy byli Skarbem Państwa, moglibyśmy pożyczać pieniądze względnie tanio. Obecnie Ministerstwo Finansów zaoferowało do sprzedaży obligacje dwuletnie (DOS0413) o stałym oprocentowaniu w wysokości 4,50% rocznie. Jak więc widzimy, zważywszy na wysokość stóp procentowych, nie musielibyśmy zbytnio przepłacać. Niestety, nie jesteśmy wspomnianym wyżej emitentem i w związku z tym, że nasza wiarygodność jest niższa, musimy za nasz dług więcej zapłacić, inaczej bowiem mogłoby się okazać, że nikt naszych obligacji nie chce kupić. Dla porównania oprocentowanie obligacji Podlasko-Mazurskiego Banku Spółdzielczego 14 MAGAZYN

15 MAGAZYN GRUPY BPS lokalnych. Na rynku Catalyst tego dnia zadebiutowały następujące obligacje: Banku BPS S.A. (emisja o wartości 80 mln zł), Podkarpackiego Banku Spółdzielczego w Sanoku (emisja o wartości 25 mln zł), Orzesko-Knurowskiego Banku Spółdzielczego w Knurowie (pozyskał 7 mln zł), Banku Spółdzielczego w Białej Rawskiej (5 mln zł) oraz Spółdzielczego Banku Rozwoju w Szepietowie (2 mln zł). Debiut tych obligacji odbił się szerokim echem na polskim rynku długu, co w późniejszym terminie skłoniło inne banki spółdzielcze do plasowania swoich emisji na rynku Catalyst, dzięki czemu na tym rynku został wyodrębniony segment obligacji spółdzielczych. Czym jest obligacja? Skoro już wiemy tyle o rynku obligacji i obligacjach spółdzielczych, postawmy sobie teraz zasadnicze pytanie: czym jest obligacja? Zgodnie z definicją ustawy o obligacjach obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji (obligatoriusza), i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia. Świadczenie to może mieć zarówno charakter pieniężny, jak i niepieniężny. Każdy inwestor chcący dokonać inwestycji w papiery wartościowe, jakimi są obligacje, musi poznać najważniejsze charakterystyki obligacji. Oto one: wartość nominalna jest to wartość, od której nalicza się odsetki. Jest to również przybliżona wartość kapitału, jaką pozyskuje emitent; termin wykupu jest to termin, po upływie którego emitent wykupuje obligacje od obligatariusza, czyli właściciela obligacji; oprocentowanie, inaczej stopa kuponów jest to stopa procentowa wskazująca, ile odsetek jest wypłacanych; okres odsetkowy oznacza, jak często emitent obligacji wypłaca odsetki. Zazwyczaj jest to raz w roku, raz na pół roku, raz na kwartał. Sesja na rynku obligacji trwa w godzinach Ceny obligacji podawane są w procentach wartości nominalnej z dokładnością do 0,01 pkt proc. (jeżeli wartość nominalna jednej obligacji wynosi 1000 zł, a kurs obligacji na rynku wynosi 102%, inwestor chcący ją nabyć musi zapłacić 1020 zł plus narosłe odsetki). Ograniczenia wahań kursu obligacji (tzw. widełki cenowe) to 3 pkt proc. od kursu odniesienia. Obligacje nową alternatywą inwestycyjną? Większość społeczeństwa oszczędza na swoją emeryturę lub lokuje swoje oszczędności w nieruchomościach, funduszach inwestycyjnych, a przede wszystkim w lokatach bankowych, które są uważane za bezpieczne i przynoszące stały dochód. Czy w związku z tym obligacje można traktować jako alternatywną inwestycję dla lokaty bankowej? Jako sposób na osiągnięcie wyższej stopy zwrotu przy nieznacznie większym ryzyku? Posłużymy się tutaj przykładem obligacji Podkarpackiego Banku Spółdzielczego w Sanoku, gdzie Dom Maklerski Banku BPS S.A. pośredniczył przy emisji tych obligacji. Obligacje te zostały wyemitowane 28 lipca 2010 roku. Na rynku oznaczane są one krótkim kodem PBS0720. Kod ten oznacza, że są to obligacje Podkarpackiego Banku Spółdzielczego w Sanoku, które zostaną wykupione w lipcu 2020 roku. Czyli są to obligacje, które zostaną wykupione za 9 lat, ale dzięki rynkowi obligacji możemy je zakupić i sprzedać w każdej chwili na rynku. Wartość nominalna jednej obligacji wynosi 1000 zł, oprocentowanie obligacji to 6M WIBOR plus marża 4% (6M WIBOR jest to oprocentowanie, po jakim banki udzielą pożyczek innym banw Zabłudowie (PMS0624) zaoferowanych w tym miesiącu wynosi 7,14% w bieżącym okresie odsetkowym (oprocentowanie zmienne: WIBOR6M+300 pb). W zależności od sposobu obliczania oprocentowania obligacje możemy podzielić na obligacje o oprocentowaniu stałym, zmiennym i tzw. zerokuponowe. Obligacje o oprocentowaniu stałym przynoszą stały, ustalony z góry dochód, wyrażony najczęściej jako określony procent wartości nominalnej obligacji (np. 4,50% od 100 zł). W tym przypadku odsetki płacone są przynajmniej raz w roku, najczęściej w dniu emisji. Obligacje o oprocentowaniu zmiennym to obligacje, z których dochód w danym okresie odsetkowym ustalany jest w zależności od innego instrumentu bazowego (mogą to być np. inflacja, stopy procentowe, bony skarbowe itp.). Kolejną kategorią są obligacje zerokuponowe, czyli obligacje, które przynoszą dochód dopiero w dniu wykupu. Obligacje takie sprzedaje się z dyskontem w stosunku do wartości nominalnej, więc dochód z takiej obligacji jest różnicą pomiędzy ceną zakupu a nominałem obligacji przedstawionej do wykupu. Obligacje na GPW Po ustaleniu oprocentowania i terminów wykupu naszych obligacji dobrze byłoby się zastanowić, kto je od nas kupi. Jedną z możliwości jest oferta publiczna i sprzedaż obligacji przeprowadzona przez firmę inwestycyjną lub z wykorzystaniem systemu informatycznego GPW w Warszawie. Rynek obligacji Catalyst rozpoczął działalność 30 września 2009 roku i prowadzony jest na platformach transakcyjnych GPW w Warszawie i BondSpot (dawniej MTS CeTO). Rynek Catalyst tworzą cztery platformy obrotu, na których handluje się nieskarbowymi instrumentami dłużnymi, czyli np. obligacjami komunalnymi, korporacyjnymi oraz listami zastawnymi. Emitent, którego obligacje notowane są na tym rynku, musi przestrzegać określonych obowiązków informacyjnych i ponieść pewne koszty związane z tym obrotem. Z drugiej jednak strony daje mu to możliwość pozyskania tańszego pieniądza na realizację inwestycji oraz zwiększa wiarygodność wobec kontrahentów i inwestorów. Ważnym elementem jest również zapewnienie płynności wyemitowanych obligacji. Ze względu na to, że są to najczęściej 15

16 GRUPY BPS Ludzie i pieniądze kom na okres 6 miesięcy). W bieżącym okresie odsetkowym oprocentowanie tych obligacji wynosi 8,15% w skali roku, a odsetki wypłacane są co pół roku 2 stycznia i 2 lipca. W związku z tym, że są to obligacje o zmiennym oprocentowaniu, wysokość ich odsetek zależy od sześciomiesięcznej stopy WIBOR, która w najbliższym czasie powinna rosnąć ze względu na presję inflacyjną i oczekiwane podnoszenie stóp procentowych przez Radę Polityki Pieniężnej. Przyjrzyjmy się teraz oprocentowaniu lokat bankowych w dwóch największych bankach w Polsce, tj. w PKO BP SA i Pekao SA (tabela nr 1). Tabela 1. Lokata na 12 miesięcy w Banku PKO BP SA Warunki lokaty: Oprocentowanie stałe 3,35% w skali roku, Minimalna wpłata 1000 zł Lokata progresywna 13-miesięczna w Banku Pekao SA Warunki lokaty: Oprocentowanie progresywne zmieniające się co miesiąc, jednak średnie oprocentowanie lokaty 13-miesięcznej wynosi 4,35% w skali roku. Minimalna wpłata 1000 zł Źródło: opracowanie własne na podstawie oraz Rynek obligacji umożliwia inwestorom kupno i sprzedaż obligacji spółdzielczych w każdej chwili podczas sesji (nie trzeba czekać aż do terminu wykupu). Powyższa tabela pokazuje, jak są oprocentowane lokaty w dwóch największych bankach w Polsce. W dobie rozwoju rynków finansowych, powstawania coraz bardziej skomplikowanych instrumentów finansowych obligacje spółdzielcze stają się bardzo prostym i przejrzystym instrumentem, w którym można lokować swoje oszczędności. Czy w takim przypadku nie lepszym rozwiązaniem jest zwrócenie się w kierunku obligacji spółdzielczych jako nowej alternatywy inwestycyjnej? papiery długoterminowe (o terminie wykupu powyżej 5 lat), możliwość wcześniejszej sprzedaży obligacji przez naszych obligatariuszy (właścicieli obligacji) zdecydowanie zwiększa ich atrakcyjność. Na Rynku Catalyst zawiera się transakcje po tzw. procencie wartości nominalnej, czyli np. jeżeli chcemy sprzedać obligację o nominale 1000 zł po 1005 zł (5 zł powyżej wartości nominalnej), to w zleceniu maklerskim podamy wartość 100,05. Dlaczego obligacje? Emisja obligacji stanowi alternatywną metodę pozyskania kapitału na realizację naszych inwestycji na warunkach o wiele bardziej elastycznych od warunków proponowanych przez sektor bankowy w formie kredytów. Daje emitentowi możliwość samodzielnego ustalania terminów i warunków wykupu oraz wysokości oprocentowania bez konieczności ustanawiania zabezpieczeń. Sami możemy określić, w jakich (dogodnych dla nas) częstotliwościach będziemy płacili odsetki od pożyczonego kapitału. Z drugiej strony obligacje stanowią dobrą formę do lokowania nadwyżek finansowych przez inwestorów przejawiających niewielką skłonność do ryzyka inwestycyjnego. Wraz z upływem lat zwiększa się różnorodność dostępnych na rynku obligacji. Dochodowość obligacji notowanych w chwili obecnej na rynku Catalyst (chociażby wspomnianych wcześniej banków spółdzielczych) jest znacznie wyższa niż wysokość odsetek od lokat proponowanych przez banki. Jednocześnie ze względu na możliwość obrotu na rynku regulowanym mamy szansę na wcześniejsze zakończenie naszej inwestycji. Jarosław Karpiński Makler papierów wartościowych DM Banku BPS S.A. PUM Płock Anna Łukaszewicz Specjalista DM Banku BPS S.A. PUM Białystok PROGRESS dla młodych przedsiębiorców Banki spółdzielcze zainteresowane są udziałem w programie unijnym PROGRESS, dzięki któremu od przyszłego roku zarówno banki spółdzielcze, jak i komercyjne będą miały w ofercie preferencyjne pożyczki na otwarcie własnej działalności gospodarczej. rogram ma na celu zwiększenie Pliczby osób aktywnych zawodowo i został zainicjowany przez Komisję Europejską. Nowymi instrumentami UE interesuje się kilkadziesiąt banków spółdzielczych. Pożyczki w ramach programu maksymalnie będą mogły osiągnąć kwotę 25 tys. euro i będą udzielane na preferencyjnych warunkach. Kredytobiorca może się spodziewać mniejszych zabezpieczeń, niższego od rynkowego oprocentowania czy karencji w spłacie pożyczki. Jak przekonują eksperci, program PROGRESS zwiększy dostępność kredytów dla młodych firm obecnie bowiem ma do nich dostęp znikoma część rozwijających się przedsiębiorstw 16 MAGAZYN

17 MAGAZYN GRUPY BPS ABC faktoringu co warto wiedzieć o tej formie finansowania W Grupie BPS powstała nowa spółka BPS Faktor S.A. powołana do świadczenia usług faktoringowych. W tym wydaniu biuletynu rozpoczynamy cykl poświęcony faktoringowi. Czym jest faktoring? Faktoring jest sposobem na zapewnienie przedsiębiorstwu bieżącego finansowania. Może być uzupełnieniem lub alternatywą dla kredytu bankowego. Jest formą krótkoterminowego finansowania dla firm udzielających tzw. kredytów kupieckich, czyli stosujących odroczone terminy płatności wobec swoich kontrahentów. Polega na nabywaniu, na podstawie cesji, przez firmę faktoringową (faktora) niewymagalnych wierzytelności handlowych klienta przysługujących mu od odbiorców. Może towarzyszyć temu przejęcie przez faktora ryzyka wypłacalności odbiorców (mówimy wtedy o tzw. faktoringu pełnym). W ramach usługi faktoringu na należności przedsiębiorca otrzymuje środki finansowe dotychczas zamrożone w niezapłaconych fakturach, które wystawił swoim odbiorcom. Podmioty faktoringu W standardowej transakcji faktoringowej udział biorą trzy strony: Klient (faktorant) przedsiębiorca podpisujący umowę z firmą faktoringową, zbywca wierzytelności, dostawca towarów lub usług. Odbiorca (kontrahent) podmiot zobowiązany do dokonania płatności do firmy faktoringowej, odbiorca towarów lub usług. Faktor firma faktoringowa (bank, spółka) podpisująca umowę z klientem, kupująca wierzytelności i zobowiązująca się do świadczenia na rzecz zbywcy tych wierzytelności określonych usług. Zakres usług Faktoring to nie tylko wypłata finansowania dla klienta z tytułu faktur nabytych przez faktora, lecz także kompleksowe usługi umożliwiające: administrowanie należnościami poprzez obsługę księgową kontrahentów (dokonywanie wszystkich rozliczeń związanych z nabytymi wierzytelnościami), monitoring portfela wierzytelności klienta (monitorowanie terminów płatności i dochodzenie należności od kontrahentów), przejęcie przez faktora ryzyka braku zapłaty przez kontrahenta (w faktoringu z przejęciem ryzyka). Jak to działa? schemat standardowej transakcji faktoringowej 1. Sprzedaż towarów lub usług faktury do odbiorców 2. Podpisanie umowy faktoringowej z klientem, cesja wierzytelności na faktora 3. Przekazanie wierzytelności (faktur) do faktora wraz z dokumentami potwierdzającymi odbiór towaru/usługi 4. Finansowanie (wypłata zaliczek) z tytułu wykupionych wierzytelności (faktur) 5. Spłata wierzytelności przez odbiorców 6. Rozliczenie wierzytelności z klientem 7. Dochodzenie wierzytelności w przypadku braku spłaty w terminie przez odbiorcę Zabezpieczenie transakcji faktoringowej Zabezpieczenie stanowi globalna cesja wierzytelności od zgłoszonych do faktoringu kontrahentów. Podstawowym zabezpieczeniem udzielonego przez faktora finansowania jest więc dobrze rozproszony oraz bez istotnych opóźnień portfel wierzytelności. Na faktora powinny być scedowane wszystkie należności wobec danego odbiorcy zgłoszonego do faktoringu. Warunek konieczny do skutecznego zawarcia transakcji faktoringowej to brak klauzuli w umowie handlowej pomiędzy klientem i odbiorcą o zakazie cesji wierzytelności. Dodatkowymi zabezpieczeniami transakcji faktoringowej mogą być: weksel własny in blanco z poręczeniem wekslowym, ubezpieczenie wierzytelności w Towarzystwie Ubezpieczeniowym, cesja z polisy Towarzystwa Ubezpieczeniowego. Podstawowe rodzaje faktoringu Głównym produktem faktoringowym jest faktoring bez przejęcia ryzyka (inaczej faktoring z regresem lub faktoring niepełny). Faktor nabywa i finansuje wierzytelności klienta, ale nie przejmuje ryzyka związanego z niewypłacalnością odbiorcy. W rezultacie jeśli kontrahent nie spłaci swojego zobowiązania do faktora, musi je pokryć klient (faktorant). W faktoringu z przejęciem ryzyka (inaczej faktoring bez regresu lub pełny) faktor wraz z cesją wierzytelności przejmuje ryzyko niewypłacalności odbiorcy. Jeśli kontrahent nie będzie w stanie spłacić zadłużenia, faktor nie ma prawa regresu wobec klienta i żądania zwrotu udzielonego finansowania. Kiedy warto skorzystać z faktoringu? Faktoring jest korzystnym rozwiązaniem, gdy: firmie zależy na szybkim dostępie do środków finansowych, przyspieszeniu spływu należności i poprawie płynności finansowej, firma prowadzi sprzedaż z odroczonym terminem płatności, przyznając długie (nawet do 180 dni) terminy płatności swoich faktur, firma ma stałych odbiorców towarów lub usług i wysoki poziom należności, firma boryka się z trudnościami w ściąganiu należności, dążąc do poprawy terminowości regulowania należności przez swych kontrahentów, firma chce zdyscyplinować kontrahentów do terminowego wywiązywania się z płatności, firma nie ma wymaganych zabezpieczeń, aby ubiegać się o kredyt bankowy, firma jest w fazie wzrostu, a szybki rozwój rodzi dodatkowe potrzeby w zakresie finansowania sprzedaży i w zakresie lepszej kontroli portfela należności, firma ma możliwość uzyskania rabatów cenowych u dostawców z tytułu wcześniejszego regulowania zobowiązań. Dorota Roguwska Dyrektor Biura Operacji i Rozliczeń BPS Faktor S.A. 17

18 GRUPY BPS Ludzie i pieniądze Nazywam sie BPS Czyli o korzyściach z nowej marki bankowości internetowej Banku BPS Ta nazwa zwraca uwagę, zastanawia, elektryzuje. Osoby, które ją usłyszą lub zobaczą, nie przechodzą obok niej obojętnie. Jest także nieco przewrotna, nieco kontrowersyjna i niekonwencjonalna. Wszystkie te cechy czynią z niej świetny materiał na wykreowanie rozpoznawalnej marki. A to jest przecież naszym celem. W lutym 2011 wprowadziliśmy do oferty Banku BPS nowy system bankowości internetowej dla klientów indywidualnych. W trakcie trwania projektu, a nawet przez chwilę po uruchomieniu, roboczo zwykliśmy używać dla tego systemu określenia SBI (od: System Bankowości Internetowej), nowy system lub też posługiwaliśmy się jego adresem internetowym ebankbps.pl. Cały czas jednak brakowało zgrabnej nazwy, pod którą moglibyśmy oferować nasz system komercyjnie i która pomogłaby nam w działaniach promocyjnych i sprzedażowych. Nazwy, z wykorzystaniem której moglibyśmy zbudować nową markę na rynku. Nazwa taka właśnie została wpro wadzona i brzmi BPS 25. Powody, dla których zdecydowaliśmy, że nasz system powinien mieć swoją nazwę, są oczywiste. Po pierwsze, łatwiej i efektywniej jest promować i sprzedawać usługę, która jakoś się nazywa. Nazwa własna pozwala uprościć i skrócić teksty promocyjne i marketingowe, czyniąc je bardziej przejrzystymi i tym samym lepiej trafiającymi do świadomości klientów. Nadając usłudze nazwę własną, nadajemy jej tym samym tożsamość, która będzie funkcjonować na rynku, wśród naszych klientów, jak również wśród nas samych pracowników. Dlaczego jednak chcemy na bazie tej nazwy budować markę? Czym właściwie różni się nazwa od marki? Pozornie są to tożsame określenia, jednakże o ile nazwa jest po prostu handlowym określeniem dla danej usługi czy towaru, o tyle marka jest czymś (może być to nazwa, termin, znak, symbol, osoba itp.) stworzonym w celu identyfikacji dóbr lub usług i wyróżnienia ich spośród konkurencji (na podstawie definicji American Marketing Association). Coraz więcej firm docenia korzyści płynące z uznania marki jako wartości, na bazie której można zwiększać sprzedaż oraz lojalność klientów. Sukces marki mierzony jest na podstawie tego, jak bardzo klient jest świadomy marki. Najprostszym sposobem określenia wartości marki jest porównanie przychodu ze sprzedaży produktu markowego z przychodami ze sprzedaży analogicznego produktu niemarkowego. Jak sprawić, by marka stała się wartościowa? Tworzenie wartości marki jest ciągłym procesem, w którym konsumenci zaczynają postrzegać nasz produkt jako bardziej wartościowy od produktu tożsamego, ale pozbawionego marki. Istnieje wiele składników wpływających na wartość marki, ale w tym miejscu skoncentruję się tylko na kilku z nich. Aby stworzyć wartość dodaną dla marki, konieczne jest wytworzenie połączenia między marką (wizerunek, logo, itd.) a wymierną korzyścią dla klienta. Korzyścią taką mogą być na przykład oszczędność (np. dzięki brakowi prowizji), poczucie prestiżu (np. dzięki używaniu innowacyjnego produktu). Bardzo ważne jest zakodowanie w ogólnej świadomości klienta istnienia produktu. Pomoże w tym proste, zrozumiałe, jednolite i konsekwentne przesłanie. Polityka informacyjna powinna być spójna, jasna i czytelna. Tylko produkty zakorzenione w świadomości otoczenia mogą budować wartość marki. Siłą rzeczy powinny stać się łatwo rozpoznawalne i wzbudzać pozytywne skojarzenia na runku. Dalekosiężne i perspektywiczne jest kreowanie wartości marki poprzez wartości ogólnie uznawane za dobre i pozytywne w odbiorze. Dlatego tak często podkreśla się, że produkt jest wyjątkowy, nowoczesny, ekologiczny, wydajny, przyjazny dla środowiska, ekonomiczny, tani, oszczędny, prestiżowy, luksusowy, oryginalny itd. Konsument, który kieruje się w życiu wartościami spójnymi z prezentowanymi przez markę, utożsamia się z nią i staje się naturalnym ambasadorem marki w swojej społeczności. Dodatkowo ważny jest mechanizm racjonalizacji. Freud pisał o efekcie słodkich cytryn i kwaśnych winogron. Kwaśne winogrona to deprecjacja (umniejszenie wartości) celów, których 18 MAGAZYN

19 MAGAZYN GRUPY BPS nie udało się osiągnąć. Deprecjacja chroni przed poczuciem skrzywdzenia, obniżeniem samopoczucia, żalem. Z kolei słodkie cytryny to mechanizm, który wydarzenia lub rzeczy realnie nieprzyjemne pozwala odbierać jako przyjemne, korzystne. Słodkie cytryny pozwalają na odnalezienie pozytywnych aspektów sytuacji przykrej. Mechanizm ten również nie pozwala na pojawienie się uczucia smutku, żalu, porażki, przygnębienia. Odbiorcy produktu związani z nim mentalnie, fani marki, będą go bronić nawet w momencie pojawienia się kłopotów. Problemy zracjonalizują, będą bardziej wytrwali, wytłumaczą każde niedociągnięcie, byle tylko nie przyznać, że kiedyś dokonali złego wyboru. Wiele miejsca poświęca się kreowaniu identyfikacji wizualnej. Jej znaczenie dla marki jest oczywiste. Począwszy od logotypu przez dobór kolorystyki, czcionki, wygląd i funkcjonalność strony internetowej aż po wizytówki, papeterię i materiały prasowe. W tych kolorach i grafikach musi znaleźć się odbicie marki, a jest to nie lada wyzwanie. Niezależnie od całej sfery promocyjnej i komunikacyjnej, od tworzenia wokół marki stosownej otoczki, nie wolno zapominać o tym, że jednak najważniejszy jest produkt. Ma być on użyteczny, ma ułatwiać życie klientowi. Oczywiste i znane jest stwierdzenie, że klient nie chce kupić młotka on chce wbić gwóźdź (zwykle dodaję w tym miejscu: łatwo, szybko i nie raniąc się przy tym ). Trudne, choć życie i rynek wokół pokazują że możliwe, jest kreowanie wartości marki dla produktów niskiej jakości, słabo działających. Jest to jednak postępowanie mogące na dłuższą metę przynieść więcej szkody niż korzyści. Tak więc produkt musi być dobry, a klient ma odnosić unikalne korzyści z posiadania tego produktu. Jego życie będzie przyjemniejsze, łatwiejsze, prostsze, wartościowsze, szybciej dojedzie do pracy, zaoszczędzi na obsłudze konta bankowości elektronicznej, w szafie zmieści się więcej ubrań, stopy odpoczną w wygodnych butach, będzie mógł przeglądać strony WWW za pośrednictwem telefonu itd. Na koniec warto wspomnieć, że zadowolony klient, to klient lojalny. A lojalność wobec marki mocno przekłada się na sprzedaż, zyski, renomę, ale też i na stabilność pozycji na rynku. Po powyższych rozważaniach na temat marki jako takiej czas wyjaśnić, dlaczego zdecydowaliśmy się akurat na nazwanie naszego systemu BPS 25. Wiele serwisów internetowych w branży bankowej i finansowej ma w swojej nazwie liczbę 24. Stało się to wręcz pewnym standardem na rynku. Owe 24 mówi o usługach 24 h na dobę, łatwym i szybkim dostępie o każdej porze dnia i nocy. Powiedzmy sobie szczerze to 24 jest tak popularne, że zrobiło się nudne. A więc czemu nie 25? Nie ulega wątpliwości, że nasza nowa marka wyróżnia się na tle bezbarwnych nazw systemów xyz24, będąc tym samym sprytnym posunięciem marketingowym. Zapada w pamięć, zostaje w świadomości konsumentów, co jest rzeczą naprawdę trudną do osiągnięcia. Szczerze mówiąc, odczuwam ogromną satysfakcję, kiedy przedstawiając komuś nazwę naszego systemu, widzę najpierw skupienie na twarzy tej osoby, a zaraz potem słyszę pytanie w rodzaju Zaraz, zaraz, ale dlaczego właściwie 25?. Z taką właśnie reakcją spotykam się w większości przypadków. Nazwa BPS 25 zwraca uwagę, zastanawia, elektryzuje. Osoby, które ją usłyszą lub zobaczą, nie przechodzą obok niej obojętnie. Tym samym nazwa ta jest bardzo atrakcyjnym tworzywem marketingowym, umożliwiającym zbudowanie skutecznie zwracającej uwagę promocji. Jest także nieco przewrotna, nieco kontrowersyjna (bo jednak doba nie ma 25 godzin) i niekonwencjonalna. Wszystkie te cechy nazwy BPS 25, wyróżniając ją już na starcie, czynią z niej świetny materiał na wykreowanie rozpoznawalnej marki. A to jest przecież naszym celem. Oczywiście, bycie +1 zobowiązuje, nakładając na nas obowiązek posiadania jakiegoś wyróżnika lub wyróżników, które pozwolą aby BPS 25 był o krok do przodu w stosunku do konkurencji. Oznacza to ciągły rozwój systemu, dodawanie nowych funkcjonalności, tak aby zawsze być w grupie liderów rynku pod względem tego, co oferujemy. Aby to osiągnąć, postanowiliśmy wzbogacić nasz system o udogodnienia pomagające w zarządzaniu finansami osobistymi oraz budżetem domowym. Aktualnie niewiele polskich banków patrzy w tę stronę. Dlatego też jest to dla nas bardzo atrakcyjny kierunek, w którym idąc możemy być prekursorami. Obecnie jesteśmy w końcowej fazie wdrażania funkcjonalności umożliwiającej opisywanie operacji bankowych zdefiniowanymi przez klienta słowami kluczowymi tagami. Dzięki temu każdy z naszych Klientów będzie miał możliwość skategoryzowania, pogrupowania swoich wydatków oraz wpływów według własnych potrzeb. Poszczególne kategorie grupy wydatków oraz wpływów będą mogły być dowolnie tworzone na przykład czynsz, opłaty, samochód, wynagrodzenia. W ten sposób zaoferujemy naszym Klientom proste i wygodne narzędzie do kontroli swoich wydatków, pozwalające jednym kliknięciem ustalić, ile wydali na daną, określoną przez siebie kategorię wydatków. BPS 25 będzie rozwiązaniem bankowości internetowej dostępnym nie tylko w ramach Banku BPS, ale także dla banków spółdzielczych zrzeszonych w ramach Grupy BPS. Tym samym, marka BPS 25 będzie marką systemu dla całej Grupy BPS. Marcin Harbuz Dyrektor Biura Bankowości Elektronicznej 19

20 GRUPY BPS Ludzie i pieniądze Koniec ery niskich stóp Czas niskich stóp procentowych w 2011 r. będzie dobiegać końca. W przyszłym roku, nie tylko w Polsce, ale także na świecie, nieuniknione wydaje się zacieśnianie polityki pieniężnej tak ostatniego dnia 2010 r. prognozowała Zyta Gilowska, członkini RPKT PROC. N ie trzeba było długo czekać na potwierdzenie jej słów. Już w pierwszych dniach stycznia br. przewodniczący RPP Marek Belka praktycznie zapowiedział wzrost stóp. Jak zapowiedział, tak zrobił. W styczniu stopy procentowe NBP wzrosły o 0,25 pkt proc., a większość ekonomistów oceniła, że rozpoczął cię cykl podwyżek stóp. I mieli rację. Na kolejną podwyżkę czekaliśmy jedynie dwa i pół miesiąca. Na początku kwietnia rada podniosła stopy po raz wtóry, do poziomu dla stopy referencyjnej 4,0%. Dwa dni po decyzji polskiej rady taką samą decyzję podjął Europejski Bank Centralny. Bank Anglii utrzymał stopy na dotychczasowym poziomie, choć od początku roku coraz więcej członków Angielskiego Komitetu Polityki Pieniężnej wnioskuje o podwyżkę stóp. Informacje przekazywane przez szefa amerykańskiego FED Bena Bernankego nie zapowiadają jednoznacznie zacieśnienia polityki pieniężnej za oceanem, choć już dziś niektórzy członkowie Fed wskazują na konieczność podwyżki stóp w tym roku. (wykres 1) Również Czesi po ostatniej redukcji stóp w kwietniu 2010 r. nie zdecydowali się jeszcze na zacieśnienie swojej polityki monetarnej. Przeciwnie Węgrzy, którzy od listopada 2010 r. do stycznia 2011 r. trzykrotnie podnosili stopy, łącznie o 0,75 pkt proc. Tendencje do zacieśniania polityki monetarnej występują również w innych ważnych gospodarczo krajach świata. W Kanadzie i Australii pierwsze podwyżki po kryzysie finansowym nastąpiły już w 2010 r., Rosja zdecydowała się na ten krok w lutym br., a Chiny w kwietniu podniosły stopy czwarty raz od października 2010 r. Czy to oznacza, że świat definitywnie wkroczył w fazę wzrostu gospodarczego i głównym problemem jest powrót inflacji? Czy wzrost stóp będzie lekarstwem na występujący w wielu krajach Europy kryzys finansów publicznych? (wykres 2) W roku 2010 większość państw europejskich i cała strefa euro weszły na ścieżkę powolnego, ale już stabilnego wzrostu gospodarczego. Pociągnęło to za sobą wzrost zapotrzebowania na surowce i inne środki produkcji, wpływając oprócz innych czynników (zawirowania polityczne, gry rynkowe) na wzrost cen surowców i w konsekwencji cen konsumenckich. Należy przy tym podkreślić, że w strefie euro wartość PKB osiągnięta w 2010 r. była realnie niższa od uzyskanej w roku 2008, a w USA wyższa jedynie o 0,2%. W polityce monetarnej większość banków centralnych największy nacisk kładzie na utrzymanie założonego celu inflacyjnego, uznając słusznie, że brak kontroli nad wzrostem cen prowadzić może do powstania hiperinflacji i w efekcie do kryzysu finansowego. W tym wypadku groźne jest pojawienie się inflacji popytowej (tzw. druga runda inflacyjna). Inflacja popytowa pojawia się, gdy w obiegu znajduje się nadmierna ilość pieniędzy, burząca równowagę między popytem a podażą. Jej źródłem mogą być nadmierne wydatki państwa, nieznajdujące pokrycia w dochodach (inflacja budżetowa), nadmierna kreacja pieniądza kredytowego (inflacja kredytowa) lub nadmierny w stosunku do wzrostu produkcji wzrost płac (inflacja płacowa). Kryzys finansowy roku 2008 skłonił rządy i banki centralne USA i Europy do niespotykanej od kryzysu w latach 20. ubiegłego wieku interwencji na rynkach finansowych. Wpompowane w gospodarkę środki zapobiegły pogłębieniu się kryzysu finansowego, ograniczając równocześnie skalę recesji Wykres 1. Podstawowe stopy procentowe w wybranych gospodarkach świata (kwiecień 2011 r.) Wykres 2. Dynamika PKB (IV kw r.) i poziom inflacji (luty 2011 r.) w wybranych gospodarkach świata* *PKB i wskaźnik inflacji HICP dla państw europejskich wg metodyki Eurostatu 20 MAGAZYN