Zawiercie po zdrowie. Wiedza i zdrowe nawyki zdobyte dzisiaj ustrzegą w przyszłości przed dolegliwosciami bólowymi kręgosłupa.

Transkrypt

1 Zawiercie po zdrowie - profilaktyka wad postawy i skrzywień kręgosłupa oraz edukacja prozdrowotna wśród uczniów wiejskich szkół z terenu powiatu zawierciańskiego w roku Wiedza i zdrowe nawyki zdobyte dzisiaj ustrzegą w przyszłości przed dolegliwosciami bólowymi kręgosłupa. W RAMACH PROJEKTU: spotkania edukacyjno - warsztatowe dla rodziców pogadanki dla uczniów ocena postawy ciała uczniów indywidualne konsultacje dla 60 uczniów cykl zajęć ruchowych na sali i na basenie Broszura jest bezpłatna. Fundacja DELPHINUS na rzecz rehabilitacji medycznej i społecznej Żarnowiec, ul. Miechowska 6, tel.: , tel.: 32/ delphinuszarnowiec@op.pl, Projekt Zawiercie po zdrowie realizowany jest przez Fundację DELPHINUS w partnerstwie ze Starostwem Powiatowym w Zawierciu ze środków otrzymanych od Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw Obywatelskich.

2 ro dorośli raczej stronią od ruchu, to skąd przykład czerpać będą dzieci i młodzież? Dlaczego Fundacja DELPHINUS podejmuje działania w obszarze profilaktyki wad postawy i skrzywień kręgosłupa wśród mieszkańców Powiatu Zawierciańskiego? Z raportu z badań nt: Społecznych determinantów zdrowia mieszkańców powiatu zawierciańskiego (wrzesień 2010) wynika, iż 6,3% dorosłych mieszkańców cierpi na bóle kręgosłupa, 14,6% na cukrzycę [wiemy, że cukrzycy towarzyszy zwykle nadwaga]. Na bóle kręgosłupa uskarżają się już osoby w wieku lat. Przyczyn występowania dolegliwości bólowych kręgosłupa jest wiele. Bywa on także konsekwencją nieleczonych wad postawy i niskiej aktywności fizycznej. Ze wspomnianego raportu wiemy także, iż dorośli mieszkańcy Powiatu Zawierciańskiego preferują bierne spędzanie wolnego czasu. Głównie jest to oglądanie telewizji (40 %) i korzystanie z komputera (15,4 %). Aktywnie trenując i uprawiając sport, wolny czas spędza jedynie 5,5 % dorosłych mieszkańców naszego powiatu. Popularnością cieszą się spacery i jazda na rowerze, ale czy faktycznie jest to wystarczająca forma aktywności fizycznej dla każdej grupy wiekowej. Raport ujawnia wyraźnie, że sport i aktywność fizyczna nie są naszą mocną stroną. Sko- 2 Dlaczego projekt Zawiercie po zdrowie skierowany jest do mieszkańców wiejskich miejscowości Powiatu Zawierciańskiego? Z obserwacji Fundacji DELPHINUS wynika, iż mieszkańców wiejskich miejscowości Powiatu Zawierciańskiego dotyka problem utrudnionej dostępności do profilaktyki i leczenia dolegliwości kręgosłupa. Problematyczna bywa kwestia dojazdu i odległości do placówki rehabilitacyjnej, czy obiektu sportowego. Ograniczone są możliwości czasowe wynikające z pracy w gospodarstwie rolnym. Coraz częściej istotna jest bariera finansowa oraz niewystarczająca wiedza w obszarze profilaktyki zdrowia. Kim są odbiorcy projektu Zawiercie po zdrowie? Projekt Zawiercie po zdrowie jest projektem z zakresu promocji zdrowia w obszarze profilaktyki wad postawy, skrzywień i bólów kręgosłupa. Jest kierowany do mieszkańców wiejskich miejscowości Powiatu Zawierciańskiego, w tym do uczniów 5 szkół podstawowych (klasy IV-VI) i 5 gimnazjów (klasy I-III), ich rodziców i kadry pedagogicznej. Jaki jest cel projektu? W wyniku podjętych działań zwiększy się wiedza i świadomość mieszkańców Powiatu Zawierciańskiego na temat wad postawy, skrzywień i bólów kręgosłupa. Realizacja projektu pozwoli na wyrównanie szans wiejskiej części społeczeństwa w dostępie do działań z zakresu profilaktyki i edukacji prozdrowotnej.

3 POSTAWA PRAWIDŁOWA CIAŁA a WADY POSTAWY Prawidłowa postawa ciała to taki układ poszczególnych odcinków ciała (niedotkniętych zmianami), który zapewnia optymalne zrównoważenie i stabilność ciała, wymaga minimalnego wysiłku mięśniowego, zapewnia dużą wydolność statyczno-dynamiczną oraz stwarza warunki właściwego ułożenia i działania narządów wewnętrznych. Wśród najczęściej występujących wad postawy znajdują się wady kręgosłupa (niewłaściwe ułożenie kręgosłupa) Skoro wady postawy występują w opozycji do prawidłowej postawy ciała, to nietrudno odgadnąć jakie są skutki występowania wad. Należą do nich: niewłaściwe ułożenie i nieprawidłowe działanie narządów wewnętrznych (ściśnięcie serca, płuc, żołądka, jelit zaburza funkcje oddechowe, trawienne, krążenie), niewłaściwe i trwale utrzymujące się napięcie mięśni szkieletowych (w dłuższej perspektywie czasu objawiające się uciążliwym bólem np.: w odcinku lędźwiowo-krzyżowym kręgosłupa, bólem stawów biodrowych, kolanowych, skokowych), duży nacisk na poszczególne kręgi kręgosłupa (prowadzący w dłuższej perspektywie czasu do trwałych zmian w budowie kręgów i funkcjonowaniu kręgosłupa), duża męczliwość, zaburzenia równowagi. To co u dziecka wydaję się być głównie niezbyt istotnym problemem estetycznym wpływa negatywnie na wydolność oddechową, krążeniową, trawienie, możliwość poruszania się, koncentrację uwagi, a w przypadku pozostawenia bez leczenia i działań profilaktycznych u dorosłego skutkować będzie w pierwszej kolejności nasilonymi dolegliwościami bólowymi pleców, stawów oraz rozwijaniem się innych dolegliwości będących konsekwencjami zaniedbanych w dzieciństwie problemów. 3

4 CO POWINNO ZANIEPOKOIĆ RODZICA? Patrząc na plecy dziecka: wyginanie się kręgosłupa na bok (w prawo lub w lewo) nierówna linia barków, skrzydełkowato odstające łopatki, niesymetryczność przestrzeni (w kształcie trójkąta) między linią boczną ciała a luźno opadającą ręką, nierówna linia bioder. Patrząc na plecy pochylonego dziecka: wzniesienie (wybrzuszenie) jednej strony pleców względem drugiej. 4

5 CO POWINNO ZANIEPOKOIĆ RODZICA? Patrząc na dziecko stojące bokiem: głowa wyraźnie przesunięta do przodu wysunięte do przodu barki odstajęce łopatki silne wklęśnięcie dolnego odcinka pleców silne zaokrąglenie piersiowego odcinka pleców Patrząc na odbicie stopy dziecka: mokra stopa po przyłożeniu do suchej płytki oddaje całkowity swój odcisk, tym samym jest ona zupełnie płaska Bagatelizowanie płaskostopia może w przyszłości skutkować bólem nóg, opuchlizną kostek, a nawet zwyrodnieniem stawów. 5

6 CO POWINNO ZANIEPOKOIĆ RODZICA? Kolana koślawe obserwujemy u dziecka stojacego na baczność, gdy kolana opierają się o siebie, a między kostkami stóp jest spora przerwa. Przyczyną tej wady może być: krzywica, nadwaga, zmuszanie dziecka do zbyt wczesnego wstawania i chodzenia, częste siadanie w tzw. siadzie "W". Kolana szpotawe obserwujemy u dziecka stojącego na baczność ze złączonymi stopami, natomiast między kolanami tworzy się szczelina w kształcie litery O. Palce stóp często skierowane są do wewnątrz. 6

7 Nasze błędy w postawie siedzącej czy stojącej wpływają na powstawanie wad postawy i skrzywień kręgosłupa, ale stosując profilaktykę, ćwicząc nawyk prawidłowej postawy, i podejmując aktywność fizyczną możemy także tym wadom zapobiegać. PLECY OKRĄGŁE (gdy pogłębina jest kifoza piersiowa) PLECY WKLĘSŁE (gdy pogłębiona jest lordoza lędźwiowa) PLECY OKRĄGŁO WKLĘSŁE (jednoczesne pogłębiebie kifozy piersiowej przy pogłębieniu lordozy lędźwiowej) Czynności zalecane pozycja w leżeniu na plecach (np.: przy słuchaniu muzyki) ćwiczenia elongacyjne (wydłużające kręgosłup np. zwisy na drabinkach) i oddechowe pływanie stylem grzbietowym utrwalanie prawidłowej postawy przez trzymanie kijka za plecami ćwiczenia odruchu prawidłowej postawy (ściąganie łopatek w pozycji stojącej i siedzącej, trzymanie prawidłowo głowy) przybieranie pozycji klęcznych leżenie na plecach z nogami ugiętmi w kolanach jazda na rowerze pływanie ćwiczenia wydłużające kręgosłup ćwiczenia oddechowe ćwiczenia odruchu prawidłowej postawy ciała (ściąganie łopatek w pozycji stojącej i siedzącej, trzymanie prawidłowo głowy) wszelkie gry i zabawy ruchowe pływanie Czynności przeciwwskazane stanie na rękach i głowie skłony tułowia w przód krążenie ramion w przód jazda na rowerze z nisko ustawioną kierownicą wszelkie czynności zaokrąglające plecy gimnastyka artystyczna akrobatyka ćwiczenie tzw: kołyska gimnastyka artystyczna akrobatyka KOLANA KOŚLAWE siad skrzyżny tzw. turecki pływanie żabką siad klęczny ze stopami ustawionymi jazda konna na zewnątrz KOLANA SZPOTAWE siad klęczny ze stopami ustawionymi siad skrzyżny tzw. turecki pływanie na zewnątrz żabką jazda konna SKOLIOZA sporty takie jak: aikido, karate, judo, taekwondo, jazda na hulajnodze desko- kung-fu, joga oraz taniec, balet rolce sporty typu tenis piłka (skrzywienie boczne kręgosłupa) gimnastyka artystyczna i akrobatyczna ręczna pływanie Płaskostopie turlanie piłki nogami tor przeszkód chodzenie boso po piasku i różnorodnych nawierzchniach chodzenie na palcach rzucanie woreczka stopami skoki; należy zwrócić uwagę na dobór usztywnianego obuwia Profilaktyka wad postawy i skrzywień kręgosłupa u dzieci i młodzieży to inwestycja w zdrowie i komfort życia dorosłego człowieka. 7

8 Postawa ciała dzieci zwykle oceniana jest i korygowana w okresie przedszkolnym i szkolnym. Proces posturogenezy rozpoczyna się jednak już w życiu płodowym i jest kontynuowany po urodzeniu. Według koncepcji neurorozwojowej rozwój postawy uwarunkowany jest jakością mechanizmu antygrawitacyjnego. Główną składową tego mechanizmu jest zróżnicowane osobniczo napięcie posturalne. Małgorzata Matyja doktor fizjoterapii, specjalista rehabilitacji II stopnia (...) 6 lat temu mój syn trafił na pogotowie z zapaleniem oskrzeli. Lekarz dyżurny poinformował mnie, że syn ma skrzywienie kręgosłupa, i że jest ono bardzo zaawansowane, i że niezbędne jest natychmiastowe leczenie. Ta wiadomość była dla mnie ciosem. Poczułam, że zaniedbałam zdrowie dziecka. Syn w dzieciństwie przechodził lekarskie bilanse, badania; ja patrzyłam na niego codziennie nigdy nic nie było widać, a przecież wielostopniowa dwułukowa skolioza nie rozwija się w jeden dzień ( ). Od 6 lat syn leczony jest w Ochojcu. Dzięki leczeniu szpitalnemu i sanatoryjnemu oraz noszonemu gorsetowi udaje się odwlec operację kręgosłupa. Nikomu nie życzę patrzenia na cierpienie własnego dziecka. Mama 11-letniego chłopca Zawiercie po zdrowie to kolejne działanie realizowane przez Fundację DELPHINUS na rzecz mieszkańców Powiatu Zawierciańskiego we współpracy ze Starostwem Powiatowym w Zawierciu. Profilaktyka wad postawy i skrzywień kręgosłupa orazd edukacja prozdrowotna wśród uczniów wiejskich szkół jest działaniem ważnym z punktu widzenia potrzeb lokalnej społeczności w obszarze ochrony i profilaktyki zdrowia. Realizacja projektu jest inwestycją w zdrowie społeczeństwa na dziś i na jutro. Istotne z punktu widzenia realizacji projektów społecznych jest ich finansowanie. Należy tu wspomnieć o fakcie pozyskania przez Fundację funduszy ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw Obywatelskich. Bez tych środków realizacja projektu nie byłaby możliwa w tak szerokim wymiarze. Rafał Krupa Starosta Zawierciański Fundacja DELPHINUS na rzecz rehabilitacji medycznej i społecznej Żarnowiec, ul. Miechowska 6, tel.: , tel.: 32/ delphinuszarnowiec@op.pl, Projekt Zawiercie po zdrowie realizowany jest przez Fundację DELPHINUS w partnerstwie ze Starostwem Powiatowym w Zawierciu ze środków otrzymanych od Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw Obywatelskich.