Jakiej strategii antykorupcyjnej potrzebuje Polska?

Transkrypt

1 Maciej Wnuk Jakiej strategii antykorupcyjnej potrzebuje Polska? Plan prezentacji: 1. Struktura korupcji w Polsce 2. Modele instytucji antykorupcyjnych na świecie na przykładzie Hong Kongu i Stanów Zjednoczonych. 3. Porównanie modelu zcentralizowanego i decentralnego ze stanem obecnym w Polsce. 4. Koncepcja modelu instytucjonalnego w Polsce. 5. Wzmacnianie strategii antykorupcyjnej. Warsztaty na temat strategii antykorupcyjnej w Polsce, w ramach Unijnego Projektu Twinningowego Transition Facility Wzmacnianie działań antykorupcyjnych w Polsce, MSWiA, 13 maja 2008 r. 1

2 Stopnie zorganizowania korupcji w Polsce Korupcja typu mafijnego Zorganizowane struktury hierarchiczne Zdolności do paraliżowania instytucji kontrolnych państwa, aparatu ścigania i wymiaru sprawiedliwości Np.: FOZZ, Rywin, układ warszawski Politycy Urzędnicy B. służby spec. PRL Grupy przestępcze Rozlegle sieci korupcyjne Struktura sieciowa, powszechność w ramach jednej instytucji lub środowiska, Nikły wpływ na inne organy władzy Np.: korupcja w polskiej piłce nożnej Korupcja typu rozproszonego Brak struktur, pojedynczy funkcjonariusze Bardzo dolegliwa społecznie, brak wpływu na inne organa władzy Np.: drogówka, służba zdrowia, formalności 2

3 Przeciwległe modele instytucji antykorupcyjnych Hong Kong miasto-państwo, 7 mln. mieszkańców USA federacja, 302 mln. mieszkańców Komitet ds. skarg na komisję Komitet kontroli operacyjnej Dep. Operacyjny (służba specjalna o szerokich uprawnieniach) Niezależna Komisja Przeciw Korupcji Komisarz Komitet doradczy ds. prewencji antykor. (analizy, przegląd prawa) Komitet doradczy Obywatelski komitet doradczy Dep. Stosunków Społecznych (edukacja, współpraca z NGO) Agencje i przestępstwa federalne fed. Min. Sprawiedl. FBI Prokuratorzy federalni fed. Min. Skarbu Prokuratorzy Policja Rady IG Inspektorzy Generalni w agencjach Instytucje stanowe i lokalne Biuro Etyki Rządowej Dep. Prewencyjny etyczni w agencjach NGO Komisje Etyczne inne instytucje NGO Trzy w jednym Decentralizm demokratyczny 3

4 Porównanie systemów: Hong Kong USA Polska (stan obecny) Model Centralistyczny Decentralny Niepełny (nierozwinięty pion prewencyjny) Centralne agencje atykorupcyjne Jedna (śledczo prewencyjna) Brak Jedna (tylko śledcza) Zabezpieczenia przed nadużyciami Komitety nadzorcze (doradcze) z osób o wysokiej reputacji, niezależna komisja rozpatrująca skargi na działania agencji Podział władzy, wzajemna kontrola instytucji, kontrola parlamentarna Wzajemna kontrola instytucji Zapewnienie współpracy i przepływu wiedzy między pionami Statutowa współpraca departamentów w ramach jednej agencji Powoływanie zespołów zadaniowych Śladowa współpraca 4

5 Polska: koncepcja modelu docelowego Strategia antykorupcyjna Prok. ABW CBA Poziom centralny Centralne Biuro Zapobiegania Korupcji Pełnomocnik Premiera MSWiA: Zespół ds. strategii ak. Policja (CBŚ i in.) SKW ŻW NIK MON: Biuro ds. Procedur Antykorupc. Biura resortowe Model sieciowy z centralnymi węzłami Komórki audytu i kontroli MZ: Dep. Nadzoru, Kontroli i Skarg etyczni, nieetatowi etatowi Prok. Policja Del. NIK Poziom lokalny NGO Sektor prywatny Delegatury służb Komórki audytu i kontroli Komórki prewencyjne etyczni 5

6 Wzmacnianie strategii antykorupcyjnej Uczestnicy Centralne Biuro Prewencji Antykorupcyjnej : silne przywództwo, formułowanie strategii, nadzór (adm. rządowa) koordynacja (pozostali) Stare i nowe struktury antykorupcyjne: rządowe, samorządowe pozarządowe Zasady realizacji Dwa filary: śledczy prewencyjny Współpraca uczestników W administracji: oparcie o struktury etatowe Consens ponadpartyjny Zadania Priorytety wynik. z analizy ryzyka: wysokie zagrożenie korupcyjne + duże potencjalne straty + wysocy funkcjonariusze publiczni Np.: EURO 2012, refundacje leków. Zadania ogólnokrajowe Np.: kodeksy etyczne, wnioski de lege farenda. Dziękuję za uwagę. Prezentowane opinie są osobistymi poglądami autora. 6