ANALIZA METOD FINANSOWANIA INWESTYCJI BUDOWA ZESPOŁU SZKÓŁ W LUTYNI

Transkrypt

1 ANALIZA METOD FINANSOWANIA INWESTYCJI BUDOWA ZESPOŁU SZKÓŁ W LUTYNI GMINA MIĘKINIA INWEST CONSULTING S.A. ul. Krasińskiego Poznań tel./fax: (-61) biuro@ic.poznan.pl Dariusz Giza Wiceprezes Zarządu Sąd Rejonowy Poznań Nowe Miasto i Wilda VIII Wydział Gospodarczy KRS, nr NIP: Poznań, listopad 211

2 211 r. INWEST CONSULTING S.A. Wstęp Metoda prognozowania przyjęta w analizie Cel opracowania prognoz finansowych Koncepcja opracowania Analiza danych historycznych Metoda prognozowania Trafność prognozy Założenia makroekonomiczne przyjęte do prognozy na lata Ryzyko towarzyszące funkcjonowaniu JST Zestawienie dochodów Gminy w latach Zestawienie wydatków Gminy w latach Wolne środki finansowe Projekcje sytuacji finansowej Gminy w latach Założenia analizy, zobowiązania finansowe Gminy Wariant wyjściowy - projekcje Wariant wyjściowy weryfikacja zgodności Analizowana inwestycja Budowa Zespołu Szkół w Lutyni Wariant 1 samodzielna realizacja inwestycji przez Gminę Wariant 2 powierzenie realizacji inwestycji Spółce gminnej + poręczenie Wariant 3 powierzenie realizacji inwestycji Spółce gminnej + umowa wsparcia Podsumowanie... 44

3 Rozdział: Wstęp ANALIZA METOD FINANSOWANIA INWESTYCJI GMINA MIĘKINIA 211 r. Wstęp Aktualna sytuacja ekonomiczna jednostek samorządu terytorialnego sprawia, że coraz częściej zaczynają one poszukiwać nowych źródeł finansowania inwestycji. Podnoszenie podatków i opłat lokalnych lub korzystanie z kredytów bankowych nie zaspakaja ciągle rosnących potrzeb. W ujęciu realnym, uwzględniającym między innymi inflację, realne dochody jednostek samorządu terytorialnego wykazują stabilizację, a w niektórych przypadkach nawet tendencję spadkową. Przyczyn tego zjawiska jest kilka: niekorzystna dla jednostek samorządu terytorialnego struktura dochodów, zbyt małe w stosunku do potrzeb środki przyznawane jednostkom samorządu terytorialnego przez budżet państwa, wysoka stopa kredytu bankowego. Niekorzystnie na stan finansów publicznych wpływa także przenoszenie na szczebel samorządu terytorialnego coraz to nowych zadań i obowiązków bez odpowiedniego podniesienia poziomu dochodów. Swoje piętno na sytuacji finansowej samorządów w Polsce w ostatnich latach odbił również światowy kryzys finansowy. Nie bez znaczenia pozostały również zmiany legislacyjne. Nowa ustawa o finansach publicznych czy też rozporządzenie Ministra Finansów ws. definicji tytułów dłużnych spowodowały dla wielu jednostek samorządu terytorialnego ograniczenie możliwości zadłużania się i, co za tym idzie, zdolności inwestycyjnych. Jednocześnie, począwszy od 24 r. jednostki samorządu terytorialnego intensywnie poszukują środków mogących służyć jako źródło współfinansowania inwestycji dotowanych z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej czy też z budżetu Państwa. Fakty te powodują, iż gminy coraz częściej poszukują alternatywnych sposobów finansowania inwestycji. Niniejsze opracowanie ma na celu zestawienie kilku najbardziej popularnych metod finansowania przedsięwzięć, a także analizę ich wpływu na budżet Gminy Miękinia. W tym celu opracowano wariantowe prognozy finansowe. 3

4 Rozdział: Metoda prognozowania przyjęta w analizie 211 r. INWEST CONSULTING S.A. 1. Metoda prognozowania przyjęta w analizie 1.1 Cel opracowania prognoz finansowych Proces długoterminowego planowania finansowego w jednostkach samorządowych pomaga określić ich możliwości inwestycyjne oraz zdolności do zaciągania i obsługi zobowiązań finansowych. Na proces planowania składa się analiza opcji finansowania i dostępnych opcji inwestycyjnych. Dzięki planowaniu finansowemu, jednostka jest w stanie przewidzieć przyszłe konsekwencje obecnie podejmowanych decyzji, co pozwala na uniknięcie ewentualnych niespodzianek w przyszłości. 1.2 Koncepcja opracowania Analiza opiera się na długoterminowej prognozie Wolnych Środków, które obrazują zdolność obsługi zobowiązań oraz możliwości samodzielnego finansowania inwestycji. Analiza ma stanowić pomoc przy podejmowaniu decyzji o wielkości i okresie zadłużenia się oraz harmonogramie spłaty. Pojęcie prognozy nie jest jednoznacznie zdefiniowane. Przyjęto, że prognoza powinna być sądem o następujących właściwościach: sformułowany z wykorzystaniem dorobku nauki, odnoszący się do określonego momentu czasu w przyszłości, podlegający empirycznej weryfikacji, niepewny, ale akceptowalny. Budowa prognozy składa się z kilku etapów, przy czym w literaturze brak jest jednolitej konwencji. Można jednak wyodrębnić następujące etapy postępowania, które powinny być wykonywane w odpowiedniej kolejności: 1. Jednoznaczne zdefiniowanie problemu prognostycznego; 2. Zebranie danych historycznych; 3. Analiza danych historycznych; 4. Wybranie metody prognozowania; 5. Postawienie prognozy; 6. Ocena trafności prognozy. 1.3 Analiza danych historycznych 4

5 Rozdział: Metoda prognozowania przyjęta w analizie ANALIZA METOD FINANSOWANIA INWESTYCJI GMINA MIĘKINIA 211 r. Podstawą budowy prognoz jest poprawnie przeprowadzona diagnoza badanej rzeczywistości, czyli stwierdzenie przeszłego oraz faktycznego (teraźniejszego) stanu prognozowanych zjawisk 1, dlatego też, każda z kategorii dochodów i wydatków została przeanalizowana oddzielnie. Pierwszym etapem analizy było przedstawienie historycznych danych. Badaniem objęto dane dotyczące wykonania budżetów lat W kolejnym etapie porównywano dynamikę danych ze wskaźnikiem wzrostu ogólnego poziomu cen czy PKB. Starano się także znaleźć czynniki mogące mieć wpływ na kształtowanie się wyodrębnionych kategorii dochodów i wydatków. Dane dotyczące 211 roku pochodzą z aktualnego na moment sporządzania Analizy planu budżetu na ten rok, tj. wg stanu na dzień 3 września 211 r. 1.4 Metoda prognozowania Niestety, z uwagi na niewielki materiał statystyczny, ograniczony małą liczbą obserwacji, nie można zastosować żadnych metod ekonometrycznych. Z tej samej przyczyny w analizie nie używa się żadnych średnich i innych miar statystycznych. Do prognozowania użyto rozbudowanej metody Naive forecast (metoda naiwna). Naive forecast stosuje się w sytuacjach, gdy brak jest możliwości użycia innych metod lub użycie tych metod skazane jest na niepowodzenie, choćby z powodu dużej losowości obserwacji. Metody naiwne są proste, przez to łatwe i szybkie w użyciu. Najprostsza metoda naiwna zakłada, że prognozowana wielkość zjawiska w okresie lub momencie t będzie taka sama jak ostatnio zaobserwowana wartość. Formalnie można to zapisać następująco: gdzie: * y - prognoza zmiennej Y na moment t, t y * t y t 1 y t 1 - wartość zmiennej prognozowanej w momencie t-1. Jeżeli prognozowana zmienna charakteryzuje się istnieniem tendencji do wzrostu (spadku), to do prognozowania można użyć metody, która zakłada, że wartość prognozowanej zmiennej wzrośnie (spadnie) w momencie lub okresie prognozy o określony procent w momencie lub okresie poprzednim. Formalnie można to zapisać następująco: gdzie: c - wskaźnik wzrostu (spadku). y * t ( 1 c) yt 1 W niniejszej pracy do prognozowania wykorzystano metodę, która jest rozszerzoną wersją przytoczonych wyżej metod naiwnych. 1 Prognozowanie gospodarcze. Metody, modele, zastosowania, przykłady, red. nauk. E. Nowak, Warszawa 1998, s

6 Rozdział: Metoda prognozowania przyjęta w analizie 211 r. INWEST CONSULTING S.A. Zastosowany model umożliwia budowanie prognozy w oparciu o stały wskaźnik wzrostu (spadku) lub jako funkcję inflacji albo PKB. Jeśli wybierzemy stały wskaźnik wzrostu (spadku), to formalny zapis wygląda identycznie jak równanie wyżej. Jeżeli nie zdecydujemy się na prognozowanie w oparciu o stały wskaźnik wzrostu (spadku), to prognozę możemy uzależnić od wag stojących przy inflacji i wskaźniku wzrostu PKB. Formalnie można to zapisać następująco: gdzie: CPI t - wskaźnik inflacji w momencie t, W (cpi) - waga inflacji, PKB t - wzrost PKB w momencie t, W ( pkb) - waga PKB. Wielkość wag została wyznaczona na podstawie historycznego kształtowania się danych w cenach stałych i bieżących, zaobserwowanej dynamiki w cenach bieżących i dynamiki cen, a także opinii opartych na intuicji i doświadczeniu. 1.5 Trafność prognozy Oceny trafności prognozy dokonać można dopiero po upływie okresu, na który prognoza była stawiana, w sytuacji, gdy znane będą faktyczne realizacje prognozowanych wielkości. 1.6 Założenia makroekonomiczne przyjęte do prognozy na lata CZYNNIKI MAJĄCE WPŁYW NA GOSPODARKĘ BUDŻETOWĄ I FINANSE Dochody jednostek samorządu terytorialnego w okresie analizy będą zależały od wielu czynników, które można podzielić na dwie kategorie: czynniki wewnętrzne, na które jednostka ma wpływ, czynniki zewnętrzne, na które jednostka nie ma wpływu. Do czynników wewnętrznych należy przede wszystkim polityka finansowa jednostki. Czynniki zewnętrzne to przede wszystkim regulacje prawne obowiązujące samorządy. Są to np.: ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, ustawa o finansach publicznych (w szczególności limity zadłużenia oraz wydatków na obsługę długu). Inne zewnętrzne czynniki mogące wpłynąć na sytuację finansową i gospodarczą to lokalne potrzeby społeczne i uwarunkowania gospodarcze regionu. Istotnym czynnikiem o charakterze zewnętrznym o ogromnym wpływie na finanse jednostki jest ogólna sytuacja gospodarcza kraju. 6

7 ANALIZA METOD FINANSOWANIA INWESTYCJI GMINA MIĘKINIA 211 r. INFLACJA Z analizy głównych źródeł dochodów i wydatków wynika, iż w dużej mierze wielkości te zmieniają się pod wpływem inflacji. Proces dezinflacji zapoczątkowany w gospodarce polskiej w 1991 r. i kontynuowany, dzięki prowadzonej polityce fiskalnej i monetarnej, przez kolejne lata doprowadził do ograniczenia dynamiki cen z poziomu 585,8% w 199 r. do 3,1% w 21 r. Na wykresie zamieszczono dane obrazujące zmiany wskaźnika cen i usług konsumpcyjnych w latach Wykres 1: Średnioroczny wskaźnik wzrostu cen i usług w latach Wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych rok poprzedni = 1 125, 121,6 12, 118,7 115, 11, 15, 113,2 18,6 19,7 18,6 14,4 13,4 1,7 11,7 14, 13,3 1,7 13,7 13,1 11,4 1, Źródło: Główny Urząd Statystyczny Prognoza wskaźnika wzrostu cen i usług na lata oparta została na następujących Projekcja inflacji Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD NBP, Wytyczne dotyczące założeń makroekonomicznych na potrzeby wieloletnich prognoz finansowych jednostek samorządu terytorialnego Ministerstwo Finansów. Na poniższym wykresie przestawiono w formie graficznej kształtowanie się prognozy wskaźnika wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych w latach wg Narodowego Banku Polskiego. Jest to tzw. wykres wachlarzowy. Rozdział: Metoda prognozowania przyjęta w analizie opracowaniach: 7

8 211 r. INWEST CONSULTING S.A. Wykres 2: Centralna projekcja oraz wykres wachlarzowy inflacji Źródło: Narodowy Bank Polski W OPRACOWANIU PRZYJĘTO, ŻE PROGNOZOWANA INFLACJA W LATACH BĘDZIE WYNOSIŁA 2,5%. PRODUKT KRAJOWY BRUTTO Analiza kształtowania się dochodów pochodzących z podatków dochodowych od osób fizycznych i prawnych stanowiących dochód budżetu państwa wykazała, że jednym z czynników mogącym mieć wpływ na dochody z tego tytułu jest wzrost Produktu Krajowego Brutto. Na wykresie zamieszczone zostały informacje na temat dynamiki zmian PKB w Polsce w latach Wykres 4: Zmiany PKB w Polsce w latach Rozdział: Metoda prognozowania przyjęta w analizie Zmiany Produktu Krajowego Brutto rok poprzedni = , 17, 16, 15, 17 16,9 16,2 16,1 15,3 14,8 14, ,8 14, 16, ,8 13,2 13, 12, 11 11,4 11, 1, Źródło: Główny Urząd Statystyczny 11,7

9 ANALIZA METOD FINANSOWANIA INWESTYCJI GMINA MIĘKINIA 211 r. Budując prognozę dynamiki PKB oparto się na następujących dokumentach: Projekcja inflacji Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD NBP, Wytyczne dotyczące założeń makroekonomicznych na potrzeby wieloletnich prognoz finansowych jednostek samorządu terytorialnego Ministerstwo Finansów. Na poniższym wykresie przestawiono w formie graficznej kształtowanie się prognozy wskaźnika wzrostu PKB w latach wg Narodowego Banku Polskiego. Wykres 5: Centralna projekcja oraz wykres wachlarzowy PKB Źródło: Narodowy Bank Polski W OPRACOWANIU PRZYJĘTO, ŻE PROGNOZOWANY WZROST PKB W LATACH BĘDZIE SIĘ KSZTAŁTOWAŁ W PRZEDZIALE OD 3,4% DO 4,8%. Zastosowane w opracowaniu wskaźniki inflacji i dynamiki PKB, stanowiące podstawę prognozowania poziomu dochodów i wydatków przyjęto odpowiednio: ,5% 2,5% 2,5% 2,5% ,8% 4,1% 4,% 3,4% Dynamika PKB W kolejnych latach, dla bezpieczeństwa prognozy, przyjęto stały poziom dochodów i wydatków Gminy (z roku 215). Rozdział: Metoda prognozowania przyjęta w analizie Wskaźnik inflacji 9

10 Rozdział: Ryzyko towarzyszące funkcjonowaniu JST 211 r. INWEST CONSULTING S.A. 2. Ryzyko towarzyszące funkcjonowaniu JST W trakcie realizacji długoterminowego planu finansowego należy uwzględnić możliwe wystąpienie zagrożeń utrudniających osiągnięcie zamierzonych celów. Zagrożenia te generują ryzyka towarzyszące funkcjonowaniu jednostek samorządu terytorialnego: RYZYKO ISTOTNEJ ZMIANY POLITYCZNEJ W ORGANACH JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO Radni - członkowie podstawowego organu stanowiącego j.s.t. - wybierani są w wyborach powszechnych. Dlatego też na decyzje ekonomiczne oraz finansowe podejmowane przez jednostkę mogą wpływać czynniki polityczne i społeczne. RYZYKO INSTYTUCJONALNE Związane jest z możliwością wprowadzenia zmian regulacji prawnych i podatkowych mających bezpośredni wpływ na kształtowanie się poziomu dochodów jednostek samorządu terytorialnego. RYZYKO NIESTABILNOŚCI GOSPODARCZEJ I POLITYCZNEJ Wiąże się z pogorszeniem ogólnej sytuacji gospodarczej kraju lub regionu, wzrostu inflacji oraz bezrobocia. W rezultacie zjawiska te wpływają na dochody czerpane z podatków i opłat. RYZYKO BRAKU ZAKŁADANYCH ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA Występuje w przypadku finansowania długookresowych inwestycji środkami obcymi np. z funduszy pomocowych. RYZYKO PRZESZACOWANIA DOCHODÓW BUDŻETU Przygotowywanie budżetu od strony dochodów może opierać się na zbyt optymistycznych założeniach (np. co do wpływów z tytułu sprzedaży mienia). W rezultacie niższe wpływy przy ustalonych wyższych wydatkach skutkują powstaniem deficytu budżetowego, co może doprowadzić do zaburzeń płynności. RYZYKO NADZWYCZAJNEGO ZWIĘKSZENIA WYDATKÓW BUDŻETU Jednostki tworzą rezerwy na nieprzewidziane w budżecie wydatki. Może się okazać, że wystąpi nieplanowany wzrost wydatków przekraczający poziom utworzonej rezerwy (np. związanych z klęską żywiołową). Wówczas pokrycie tych wydatków może nastąpić poprzez zmniejszenie innych wydatków lub też zwiększenie zadłużenia. 1

11 Rozdział: Ryzyko towarzyszące funkcjonowaniu JST ANALIZA METOD FINANSOWANIA INWESTYCJI GMINA MIĘKINIA 211 r. RYZYKO KURSOWE Występuje w przypadku jednostek, które zaciągnęły zobowiązania indeksowane do walut obcych. RYZYKO ZMIANY STAWEK PODATKÓW POŚREDNICH Jednostki samorządu terytorialnego mogą ponosić ryzyko zwiększenia stawek podatków pośrednich, w tym stawek podatku od towarów i usług. Na gruncie obowiązującego stanu prawnego jednostki samorządu terytorialnego jako takie, co do zasady nie mają prawa do pomniejszenia podatku należnego o podatek naliczony. Powoduje to, iż ponoszą one ekonomiczny ciężar podatku od towarów i usług. Podwyższenie stawek podatku VAT może skutkować wyższymi cenami żądanymi przez dostawców i wykonawców w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego. RYZYKO STÓP PROCENTOWYCH Obligacje i kredyty oprocentowane są według zmiennych stawek WIBOR, które zmieniają się zarówno w ciągu każdego roku, jak i w poszczególnych latach. Na ustalenie wielkości stawek WIBOR pośredni wpływ ma poziom inflacji, dlatego też samorząd powinien wziąć pod uwagę ryzyko związane ze zmianami inflacyjnymi. Zmniejszenie poziomu inflacji powodować może zmniejszenie poziomu WIBOR-u, i tym samym będzie wywierać wpływ na poziom obsługi zadłużenia. RYZYKO ZMIAN LEGISLACYJNYCH Jest to ryzyko związane z możliwym występowaniem zmian prawnych dotyczących samorządów terytorialnych. Jako przykład należy tutaj wymienić Rozporządzenie Ministra Finansów z r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego, w tym do długu Skarbu Państwa (Dz.U. z 21 r. Nr 252, poz. 1692). W wyniku tego rozporządzenia klasyfikacja ta uległa poszerzeniu, co dla wielu samorządów oznaczało konieczność zakwalifikowania do długu wielu tytułów dotychczas jako dług nie uznawanych. Kolejnym przykładem mogą być pojawiające się plany Ministra Finansów mające na celu ograniczanie deficytów JST. 11

12 Rozdział: Zestawienie dochodów Gminy w latach r. INWEST CONSULTING S.A. 3. Zestawienie dochodów Gminy w latach W tabelach 1-5 przedstawiono kształtowanie się dochodów i wydatków Gminy w latach Tabela 1: Dochody Gminy w latach (dane w PLN) DOCHODY Wpływy z podatków Podatek rolny Podatek leśny Podatek od nieruchomości Podatek od środków transportowych Podatek od spadków i darowizn Podatek od czynności cywilnoprawnych Wpływy z karty podatkowej Wpływy z opłat Oplata skarbowa Opłaty eksploatacyjne Wpływy z opłaty administracyjnej 15 7 Opłaty za zezwolenia na sprzedaż alkoholu Inne opłaty Udział w podatkach budżetu państwa Pod. dochodowy od osób fizycznych Pod. dochodowy od osób prawnych Dochody z majątku Dochody z najmu i dzierżawy składników majątkowych Wpływy z tyt. odpłatnego nabycia prawa własności oraz prawa użytkowania wieczystego nieruchomości Wpływy ze sprzedaży składników majątkowych Wpływy z opłat za zarząd i wieczyste użytkowanie nieruchomości Odsetki Od nieterminowych wpłat z tytułu podatków i opłat Pozostałe odsetki Pozostałe dochody Grzywny, mandaty i kary pieniężne Wpływy z usług Inne dochody

13 ANALIZA METOD FINANSOWANIA INWESTYCJI GMINA MIĘKINIA DOCHODY Subwencje z budżetu państwa Subwencja podstawowa 211 r Subwencja oświatowa Subwencja wyrównawcza Dotacje celowe z budżetu państwa Zadania bieżące zlecone i powierzone Zadania bieżące zlecone i powierzone (par. 4-a cyf.: 7, 8 i 9) Środki na inwestycje z budżetu państwa Zadania bieżące własne Zadania bieżące własne (par. 4-a cyf.: 7, 8 i 9) Środki na dofinansowanie zadań ze źródeł pozabudżetowych Na zadania realiz. na podst. porozum. między jedn. samorządu teryt. Fundusze celowe Fundusze pomocowe Inne ze źródeł pozabudżetowych DOCHODY RAZEM Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Miękinia. Tabela Nr 2 przedstawia analizę dochodów Gminy Miękinia w latach Analiza została przeprowadzona na poziomie szczegółowości obejmującym paragrafy. Wartości dochodów dla poszczególnych paragrafów zostały zestawione w kolejności chronologicznej dla lat. Następnie została policzona ich średnia arytmetyczna w całym badanym okresie. Dla tak wyznaczonych skutków odpowiada 2% przyczyn. Istota metody opiera się na pracy włoskiego ekonomisty żyjącego na przełomie XIX i XX wieku Vilfredo Pareto, który w 1897 roku zbadał zamożność włoskiego społeczeństwa. Zaobserwował, że 2% rodzin we Włoszech posiada aż 8% bogactwa tego kraju. Stwierdzając występowanie tego nierównomiernego rozkładu również w innych sytuacjach, Pareto sformułował zasadę znaną obecnie jako reguła 8/2. Mówi ona, że występowanie większości typów zdarzeń można zaobserwować w małym zaledwie fragmencie możliwych okoliczności. Inaczej mówiąc, skromniejszymi środkami i mniejszym wysiłkiem można osiągnąć większe efekty. Analizując poniższą tabelę można stwierdzić, że pierwsze 6 pozycji dochodów odpowiada za ponad 8% ogólnej ich wartości. Podstawowym dochodem Gminy jest subwencja z budżetu państwa, która stanowi średnio 25,13% ogółu dochodów. Wykres 3 jest graficznym odwzorowaniem Tabeli 2. Rozdział: Zestawienie dochodów Gminy w latach średnich analizę przeprowadzono wg zasady Pareto, która mówi, że za ok. 8% wszystkich 13

14 211 r. INWEST CONSULTING S.A. Tabela 2: Analiza dochodów Gminy w latach (dane w PLN) Rozdział: Zestawienie dochodów Gminy w latach % całości dochodów Lp Par Opis Subwencje ogólne z budżetu państwa ,13% 25,13% Podatek dochodowy od osób fizycznych ,9% 16,76% Podatek od nieruchomości ,12% 14,23% Dotacje celowe otrzymane z budżetu państwa na realizację zadań bieżących z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych gminie (związkom gmin) ustawami ,19% 11,7% Wpłaty z tytułu odpłatnego nabycia prawa własności oraz prawa użytkowania wieczystego nieruchomości ,62% 9,42% Podatek rolny ,79% 4,18% Podatek od czynności cywilnoprawnych ,23% 3,43% Dotacje celowe otrzymane z budżetu państwa na realizację własnych zadań bieżących gmin (związków gmin) ,17% 1,94% Dotacje celowe w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich oraz środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 3 oraz ust. 3 pkt 5 i 6 ustawy, lub płatności w ramach budżetu środków europejskich ,7% 1,9% Dotacje otrzymane z państwowych funduszy celowych na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji i zakupów inwestycyjnych jednostek sektora finansów publicznych ,75% 1,68% Podatek od środków transportowych ,28% 1,52% Dotacje celowe otrzymane z budżetu państwa na realizację inwestycji i zakupów inwestycyjnych własnych gmin (związków gmin) ,15%,87% Podatek dochodowy od osób prawnych ,96%,82% Wpływy z różnych dochodów ,67%,7% Wpływy z opłat za zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych ,34%,68% Dotacje rozwojowe oraz środki na finansowanie Wspólnej Polityki Rolnej ,9%,56% Wpływy ze sprzedaży składników majątkowych ,4%,51% Wpływy z opłaty eksploatacyjnej ,88%,47% Pozostałe odsetki ,34%,46% Wpływy z tytułu pomocy finansowej udzielanej między jednostkami samorządu terytorialnego na dofinansowanie własnych zadań inwestycyjnych i zakupów inwestycyjnych ,77%,44% Skumulowany udział wartości poszczególnych paragrafów dochodów średnia wartość dochodów 2 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Miękinia.

15 ANALIZA METOD FINANSOWANIA INWESTYCJI GMINA MIĘKINIA 211 r. Wykres 3: Analiza dochodów Gminy w latach Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Miękinia. Podstawowe źródła dochodów Gminy, przedstawione w Tabeli nr 1, można skumulować w większe grupy. Poniższe tabele i wykresy obrazują jak kształtowały się te grupy w latach DOCHODY BIEŻĄCE: Subwencje i dotacje: Subwencje ogółem Dotacje i śr. pozabudżetowe na zadania bieżące Dochody własne: Wpływy z podatków Udział w podatkach budżetu państwa Wpływy z opłat Odsetki Pozostałe dochody DOCHODY MAJĄTKOWE: Wpływy z tytułu przekształcenia prawa użyt. wieczystego (os. fizycz.) w prawo własności (76) Dochody ze sprzedaży majątku (77,78,87) Dotacje i śr. pozabudżetowe na zadania inwestycyjne DOCHODY RAZEM Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Miękinia. Rozdział: Zestawienie dochodów Gminy w latach Tabela 3: Zestawienie dochodów Gminy w latach (dane w PLN) 15

16 211 r. INWEST CONSULTING S.A. Tabela 4: Struktura dochodów Gminy w latach DOCHODY BIEŻĄCE: 96,7% 91,7% 75,1% 9,2% 78,6% Subwencje i dotacje: 52,4% 42,9% 33,6% 4,2% 34,6% Subwencje ogółem 34,4% 26,4% 22,1% 26,8% 21,1% Dotacje i śr. pozabudżetowe na zadania bieżące 18,% 16,5% 11,5% 13,4% 13,5% Dochody własne: 44,3% 48,9% 41,5% 5,1% 44,% Wpływy z podatków 25,% 27,% 2,8% 26,1% 22,% Udział w podatkach budżetu państwa 15,5% 17,6% 16,7% 19,9% 17,8% Wpływy z opłat 1,8% 1,6% 1,4% 2,2% 1,9% Odsetki,2%,6% 1,4%,7%,2% Pozostałe dochody 1,8% 2,% 1,2% 1,2% 2,1% 3,3% 8,3% 24,9% 9,8% 21,4% Wpływy z tytułu przekształcenia prawa użyt. wieczystego (os. fizycz.) w prawo własności (76),%,%,%,%,% Dochody ze sprzedaży majątku (77,78,87) 3,2% 7,9% 2,6% 3,9% 9,7% Dotacje i śr. pozabudżetowe na zadania inwestycyjne,%,4% 4,3% 5,9% 11,7% 1% 1% 1% 1% 1% DOCHODY MAJĄTKOWE: DOCHODY RAZEM Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Miękinia. Tabela 5: Dynamika dochodów Gminy w latach / 26 28/ 27 29/ 28 21/ 29 21/ 26 DOCHODY BIEŻĄCE: 116,9% 115,4% 11,3% 111,3% 152,% Subwencje i dotacje: 1,8% 11,4% 1,8% 11,% 123,5% Subwencje ogółem Dotacje i śr. pozabudżetowe na zadania bieżące Rozdział: Zestawienie dochodów Gminy w latach Dochody własne: 16 94,5% 117,9% 12,1% 1,8% 114,8% 112,9% 98,4% 98,3% 128,4% 14,1% 136,% 119,7% 11,6% 112,3% 185,8% Wpływy z podatków 133,1% 18,6% 15,5% 17,9% 164,6% Udział w podatkach budżetu państwa 14,2% 133,3% 1,6% 114,% 214,4% Wpływy z opłat 112,4% 122,5% 128,1% 114,% 21,% Odsetki 34,% 34,8% 43,4% 43,1% 194,1% 216,1% 218,5% Pozostałe dochody DOCHODY MAJĄTKOWE: Wpływy z tytułu przekształcenia prawa użyt. wieczystego (os. fizycz.) w prawo własności (76) Dochody ze sprzedaży majątku (77,78,87) Dotacje i śr. pozabudżetowe na zadania inwestycyjne DOCHODY RAZEM 14,8% 84,4% 85,1% 311,% 423,9% 33,% 279,7% 1216,4% x x x x x 299,4% 369,5% 15,8% 319,9% 558,3% 1185,4% 1461,5% 115,8% 253,4% x 123% 141% 84% 128% 187% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Miękinia.

17 ANALIZA METOD FINANSOWANIA INWESTYCJI GMINA MIĘKINIA 211 r. Wykres 4: Dochody Gminy w latach Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Miękinia. Dochody Gminy zachowują na przestrzeni ostatnich pięciu lat wyraźną tendencję rosnącą. Jedynie w roku 29 dynamika okazała się ujemna. Było to spowodowane głównie realizacją niższych dochodów ze sprzedaży mienia. W pozostałych latach mieliśmy do czynienia ze wzrostem dochodów Gminy, z dynamiką wynoszącą od 23% do 41% rocznie. W strukturze dochodów w 26 roku największy udział miały subwencje i dotacje (52,4 %). W następnych latach udział ten ulegał wyraźnemu spadkowi na rzecz dochodów własnych to one stały się dominującym źródłem. Jest to bardzo pozytywne zjawisko. Te dwie grupy dochodów stanowią w całości dochody bieżące, które łącznie stanowiły przeciętnie w latach ok. 86,5% całości dochodów. Pozostałe 13,5% stanowiły dochody majątkowe, ich udział był więc wpływ do budżetu przyniosła sprzedaż mienia, kolejnym źródłem były dotacje i środki pozabudżetowe na zadania inwestycyjne. W ciągu pięciu analizowanych lat, dochody ogółem jednostki wzrosły o 87%. Do tej dynamiki przyczyniły się wszystkie grupy dochodów bieżących. Jest to bardzo duży wzrost, a na szczególną uwagę zasługuje ponad dwukrotny wzrost dochodów z tytułu udziału w podatkach budżetu państwa. 4. Zestawienie wydatków Gminy w latach Analogicznie do dochodów, również wydatki można poddać analizie wg zasady Pareto, jednak ze względu na mnogość i różnorodność paragrafów klasyfikacji wydatków, zdecydowano się je Rozdział: Zestawienie wydatków Gminy w latach stosunkowo duży w kontekście całości dochodów. Wśród dochodów majątkowych największy 17

18 211 r. INWEST CONSULTING S.A. rozpatrywać na poziomie szczegółowości obejmującym działy. Wyliczenia prezentuje Tabela nr 6 oraz Wykres 5. Tabela 6: Analiza wydatków Gminy w latach Lp Dział 1 81 Opis Oświata i wychowanie średnia wartość wydatków Skumulowany udział wartości poszczególnych działów wydatków % całości wydatków ,79% 33,79% ,53% 17,74% Transport i łączność Pomoc społeczna ,4% 12,86% ,48% 11,8% Administracja publiczna Kultura fizyczna i sport ,47% 6,99% Gospodarka komunalna i ochrona środowiska Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego ,7% 5,23% ,13% 4,43% ,31% 2,18% Rolnictwo i łowiectwo Gospodarka mieszkaniowa ,87% 1,56% Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa ,21% 1,34% Ochrona zdrowia ,98%,77% Dochody od osób prawnych, od osób fizycznych i od innych jednostek nieposiadających osobowości prawnej oraz wydatki związane z ich poborem ,54%,56% Działalność usługowa ,8%,55% Obsługa długu publicznego ,47%,39% Edukacyjna opieka wychowawcza ,86%,39% ,94%,8% ,99%,5% ,%,1% ,%,% Urzędy naczelnych organów władzy państwowej, kontroli i ochrony prawa oraz sądownictwa Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę Przetwórstwo przemysłowe Obrona narodowa Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Miękinia. Rozdział: Zestawienie wydatków Gminy w latach Jak wynika z wyżej przedstawionych danych, cztery działy odgrywają decydującą rolę na poziom 18 wydatków Gminy. Są to oświata i wychowanie, pomoc społeczna, transport i łączność oraz administracja publiczna, z wyraźną dominacją tego pierwszego działu. Jest to typowa sytuacja dla samorządu na szczeblu gminnym i wynika z powierzanych mu zadań. Pierwsze pięć wymienionych w tabeli powyżej działów łącznie decydowało o ponad 8% wszystkich wydatków Gminy.

19 ANALIZA METOD FINANSOWANIA INWESTYCJI GMINA MIĘKINIA 211 r. Wykres 5: Analiza wydatków Gminy w latach Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Miękinia. W kolejnym kroku analizy zdecydowano się na wyodrębnienie w ramach każdego działu kilku grup wydatków bieżących. Są to: dotacje i subwencje, wynagrodzenia i składki od nich naliczane, świadczenia na rzecz osób fizycznych, remonty, zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług, pozostałe wydatki bieżące, odsetki od pożyczek, kredytów i pap. wart., obsługa poręczeń. Dane te prezentują poniższe tabele oraz wykres. WYDATKI BIEŻĄCE: Dotacje i subwencje Wynagrodzenia i składki od nich naliczane Świadczenia na rzecz osób fizycznych Remonty Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług Pozostałe wydatki bieżące Odsetki od pożyczek, kredytów i pap. wart. Obsługa poręczeń WYDATKI MAJĄTKOWE: WYDATKI RAZEM Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Miękinia. Rozdział: Zestawienie wydatków Gminy w latach Tabela 7. Wydatki Gminy w latach (dane w PLN) 19

20 211 r. INWEST CONSULTING S.A. Tabela 8: Struktura wydatków Gminy w latach WYDATKI BIEŻĄCE: 96,5% 9,7% 63,9% 65,9% 66,9% Dotacje i subwencje 5,2% 6,4% 5,1% 7,% 7,8% Wynagrodzenia i składki od nich naliczane 49,2% 41,6% 29,% 28,4% 28,7% Świadczenia na rzecz osób fizycznych 2,% 18,7% 11,1% 1,8% 1,3% 2,% 5,8% 6,2% 5,9% 3,7% 15,9% 13,7% 9,4% 1,6% 11,2% Pozostałe wydatki bieżące 3,6% 4,2% 2,9% 3,2% 4,3% Odsetki od pożyczek, kredytów i pap. wart.,6%,3%,1%,1%,8% Obsługa poręczeń,%,%,%,%,% 3,5% 9,3% 36,1% 34,1% 33,1% 1% 1% 1% 1% 1% Remonty Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług WYDATKI MAJĄTKOWE: WYDATKI RAZEM Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Miękinia. Tabela 9: Dynamika wydatków Gminy w latach / 26 28/ 27 29/ 28 21/ 29 21/ 26 WYDATKI BIEŻĄCE: 15,2% 16,9% 18,% 112,3% 136,4% Dotacje i subwencje 139,% 121,2% 141,7% 123,5% 295,% 94,6% 15,7% 12,5% 112,1% 115,% Świadczenia na rzecz osób fizycznych 14,5% 89,9% 12,1% 15,9% 11,6% Remonty Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług 321,8% 161,3% 1,5% 69,7% 363,6% 96,2% 14,3% 117,7% 117,3% 138,6% Pozostałe wydatki bieżące 131,4% 17,% 112,4% 152,% 24,1% 56,1% 72,5% 76,6% 84,5% 25,6% x x x x x 295,5% 587,6% 98,7% 17,6% 1845,3% 112% 152% 15% 111% 197% Wynagrodzenia i składki od nich naliczane Odsetki od pożyczek, kredytów i pap. wart. Obsługa poręczeń WYDATKI MAJĄTKOWE: WYDATKI RAZEM Rozdział: Zestawienie wydatków Gminy w latach Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Miękinia. 2 Wydatki o charakterze powtarzalnym i liniowym, a takimi jest większość wydatków bieżących, cechowały się w badanym okresie stałą tendencją rosnącą, z dynamiką w granicach od 5,2% do 12,3%. Łącznie w badanym okresie przyrosły o 36,4%, co oznacza znacznie mniejszy wzrost niż w przypadku dochodów bieżących, co wydatnie przyczyniło się do poprawy sytuacji finansowej Gminy. Spośród wydatków bieżących, najistotniejszą pozycją dla Gminy są wynagrodzenia i pochodne. Jest to również typowe zjawisko dla samorządów w Polsce. Przeciętny udział wydatków na ten cel wyniósł 35,4%. Średnio 23,2% ze wszystkich wydatków Gmina przeznaczała na wydatki majątkowe (inwestycje). Udział ten jest stosunkowo wysoki, co oznacza dbałość Gminy o własny rozwój.

21 ANALIZA METOD FINANSOWANIA INWESTYCJI GMINA MIĘKINIA 211 r. Wykres 6: Wydatki Gminy w latach Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Miękinia. 5. Wolne środki finansowe Wysokość wolnych środków finansowych wskazuje na zdolność jednostki do regulowania zobowiązań wynikających z zaciągniętych kredytów i pożyczek, a więc do spłaty rat kapitałowych i odsetek, a także na zdolność do samodzielnego finansowania inwestycji. Dla celów niniejszej analizy przyjęto kategorię "wolnych środków finansowych" jako różnicę: dochody bieżące wydatki bieżące bez obsługi długu. dochody bieżące = dochody ogółem - dochody majątkowe wydatki bieżące = wydatki ogółem - wydatki majątkowe dochody bieżące wolne środki finansowe dodatnie wydatki bieżące bez obsługi długu wydatki bieżące bez obsługi długu wolne środki finansowe ujemne dochody bieżące Rozdział: Wolne środki finansowe Zgodnie z powyższym opisem układ wolnych środków finansowych może wyglądać następująco: 21

22 Rozdział: Projekcje sytuacji finansowej Gminy w latach r. INWEST CONSULTING S.A. W latach poziom wolnych środków finansowych kształtował się na poziomie od około,6 mln PLN w roku 26 do 5,13 mln PLN w 28 roku. Przeciętnie było to 3,3 mln PLN i średnio stanowiło ok. 1,17% pozyskanych dochodów. Z doświadczenia analityków INWEST CONSULTING wynika, iż za bardzo dobrą sytuację finansową samorządu uważa się taką, gdzie poziom ten wynosi właśnie ok. 1%. 6. Projekcje sytuacji finansowej Gminy w latach Analiza możliwości inwestycyjnych opiera się na długoterminowej prognozie wolnych środków finansowych. Wielkość wolnych środków finansowych wskazuje na zdolność jednostki do regulowania zobowiązań wynikających z zaciągniętych kredytów i pożyczek, a więc do spłaty rat kapitałowych i odsetek, a także na zdolność do samodzielnego finansowania inwestycji. Analiza ma stanowić pomoc przy podejmowaniu decyzji w sprawie sposobów finansowania inwestycji. Zamieszczone w niniejszym rozdziale tabele i wykresy zostały przygotowane w celu zobrazowania zjawisk występujących w budżecie jednostki w latach objętych analizą. Przedstawione tabele obrazują sytuację finansową jednostki i pozwalają na ocenę zdolności kredytowej oraz odzwierciedlają przepływy środków pieniężnych w kolejnych latach w sposób przypominający analizę cash flow stosowaną w przedsiębiorstwach. Celem dalszej części analizy jest porównanie różnych metod realizacji inwestycji budowy zespołu szkół w Lutyni wraz z określeniem ich wpływu na budżet Gminy Miękinia. W pierwszym kroku przedstawia się projekcje w tzw. wariancie wyjściowym, tj. zakładającym zaniechanie realizacji tej inwestycji. Ma to na celu lepsze zobrazowanie skutków, jakie niosą ze sobą różne sposoby finansowania. 6.1 Założenia analizy, zobowiązania finansowe Gminy Założenia ogólne Punktem wyjścia dla prognoz były dane dotyczące wykonania budżetów lat 26-21, a także aktualny na moment sporządzania Analizy plan budżetu 211 wg stanu na dzień 3 września 211 r. Ze względu na niezbędną w procesie prognozowania ostrożność, na lata poszczególne pozycje dochodów bieżących i wydatków bieżących (bez kosztów obsługi długu) przyjmują stałą wartość na poziomie 215 roku. Założenia do prognoz dochodów Dochody budżetowe bieżące podzielono wg źródeł i przyjęto dla nich następujące założenia: 22

23 ANALIZA METOD FINANSOWANIA INWESTYCJI GMINA MIĘKINIA 211 r. Tabela 1: Dochody przyjęte założenia stały % PKB % inflacji Wpływy z podatków Podatek rolny % % 1% Podatek leśny % % 1% Podatek od nieruchomości 8% % % Podatek od środków transportowych 5% % % Podatek od spadków i darowizn % % 1% Podatek od czynności cywilnoprawnych 5% % % Wpływy z karty podatkowej % % % Wpływy z opłat Oplata skarbowa % % 1% Opłaty eksploatacyjne 5% % % Opłaty za zezwolenia na sprzedaż alkoholu % % 1% Inne opłaty % % 1% Udział w podatkach budżetu państwa Pod. dochodowy od osób fizycznych 8% % % Pod. dochodowy od osób prawnych % % 1% Dochody z majątku Dochody z najmu i dzierżawy składników majątkowych Wpływy z tyt. odpłatnego nabycia prawa własności oraz prawa użytkowania wieczystego nieruchomości Wpływy z opłat za zarząd i wieczyste użytkowanie nieruchomości Odsetki Od nieterminowych wpłat z tytułu podatków i opłat Pozostałe odsetki % % 1% w 216 r. założono kwotę PLN, w latach PLN % % 1% % % % % % 1% Pozostałe dochody Grzywny, mandaty i kary pieniężne Wpływy z usług Inne dochody Założono spadek dochodów o 5 tys. PLN w roku 212 % % 1% % % 1% Subwencje z budżetu państwa Subwencja oświatowa % % 16% Subwencja wyrównawcza % % % Dotacje celowe z budżetu państwa Zadania bieżące zlecone i powierzone Zadania bieżące zlecone i powierzone (par. 4-a cyf.: 7, 8 i 9) Zadania bieżące własne % % 1% założono kwotę 5 tys. PLN od roku 212 % % 1% Zadania bieżące własne (par. 4-a cyf.: 7, 8 i 9) Środki na dofinansowanie zadań ze źródeł pozabudżetowych Na zadania realiz. na podst. porozum. między jedn. samorządu teryt. Fundusze celowe % Fundusze pomocowe % % % Inne % % % % % założono kwotę 5 tys. PLN od roku 212 % % 5% Źródło: Opracowanie własne Założenia do prognoz wydatków bieżących Wydatki bieżące podzielono wg działów i w ramach każdego działu wyodrębniono wydatki wg kilku grup. Przyjęto dla nich następujące założenia: Rozdział: Projekcje sytuacji finansowej Gminy w latach Założenia wzrostu Wyszczególnienie 23

24 Rozdział: Projekcje sytuacji finansowej Gminy w latach r. INWEST CONSULTING S.A. Tabela 11: Wydatki bieżące przyjęte założenia Wyszczególnienie stały Założenia wzrostu % PKB % inflacji Rolnictwo i łowiectwo Dotacje i subwencje % % 1% Wynagrodzenia i składki od nich naliczane % % 1% Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług % % 1% Pozostałe wydatki bieżące % % 1% Transport i łączność Dotacje i subwencje % % 1% Remonty % % 1% Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług % % 1% Pozostałe wydatki bieżące % % 1% Gospodarka mieszkaniowa Remonty % % 1% Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług % % 1% Pozostałe wydatki bieżące założono spadek wydatków od 212 roku Działalność usługowa Wynagrodzenia i składki od nich naliczane % % 1% Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług założono spadek wydatków od 212 roku Administracja publiczna Wynagrodzenia i składki od nich naliczane % % 1% Świadczenia na rzecz osób fizycznych % % 1% Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług % % 1% Pozostałe wydatki bieżące % % 1% A Administracja publiczna - koszty funkcjonowania organów JST Wynagrodzenia i składki od nich naliczane % % 1% Świadczenia na rzecz osób fizycznych % % 1% Remonty % % 1% Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług założono spadek wydatków od 212 roku Pozostałe wydatki bieżące % % 1% Urzędy naczelnych organów władzy państwowej, kontroli i ochrony prawa oraz sądownictwa Wynagrodzenia i składki od nich naliczane % % % Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług % % 1% Pozostałe wydatki bieżące % % 1% Obrona narodowa Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług % % 1% Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa Dotacje i subwencje założono spadek wydatków od 212 roku Wynagrodzenia i składki od nich naliczane % % 1% Remonty % % 1% Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług założono spadek wydatków od 212 roku Pozostałe wydatki bieżące % % 1% Dochody od osób prawnych, od osób fizycznych i od innych jednostek nieposiadających osobowości prawnej oraz wydatki związane z ich poborem Wynagrodzenia i składki od nich naliczane % % 1% Świadczenia na rzecz osób fizycznych % % 1% Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług % % 1% Pozostałe wydatki bieżące % % 1% Różne rozliczenia Pozostałe wydatki bieżące założono rezerwę w kwocie 25 od 212 roku Oświata i wychowanie Dotacje i subwencje % % 1% Wynagrodzenia i składki od nich naliczane % % 16%

25 ANALIZA METOD FINANSOWANIA INWESTYCJI GMINA MIĘKINIA 211 r. Założenia wzrostu Wyszczególnienie % % % 1% % 1% stały % PKB % inflacji Świadczenia na rzecz osób fizycznych % % Remonty % % Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług % Pozostałe wydatki bieżące % 851 Ochrona zdrowia Dotacje i subwencje % % 1% Wynagrodzenia i składki od nich naliczane % % 1% Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług % % 1% 852 Pomoc społeczna Dotacje i subwencje % % 1% Wynagrodzenia i składki od nich naliczane % % 1% Świadczenia na rzecz osób fizycznych % % 1% Remonty % % 1% Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług % % 1% Pozostałe wydatki bieżące % % 1% Edukacyjna opieka wychowawcza Świadczenia na rzecz osób fizycznych % % 1% Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług % % 1% Pozostałe wydatki bieżące 9 Gospodarka komunalna i ochrona środowiska Wynagrodzenia i składki od nich naliczane % % 1% % % % 1% założono spadek wydatków od 212 roku założono spadek wydatków od 212 roku % % 1% % Świadczenia na rzecz osób fizycznych Remonty Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług Pozostałe wydatki bieżące % 921 Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego założono spadek wydatków od 212 roku założono brak wydatków od 212 roku Dotacje i subwencje Remonty 926 Kultura fizyczna i sport Dotacje i subwencje % Wynagrodzenia i składki od nich naliczane Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług % 1% % % 1% założono spadek wydatków od 212 roku Gmina Miękinia jest stroną umów pożyczkowo-kredytowych, a także emitentem obligacji komunalnych. Z umów tych wynikają zobowiązania, których spłata przedstawiona jest poniżej. W tabeli uwzględniono również zobowiązania planowane do zaciągnięcia w 211 roku, wg planu budżetowego z dnia 3 września 211 roku. Tabela 12: Harmonogram spłat zobowiązań zaciągniętych do 211 roku Transze Factoring Raty kapitałowe Odsetki Wykup wierzytelności Stan na koniec roku Źródło: Dane Urzędu Gminy Miękinia Rozdział: Projekcje sytuacji finansowej Gminy w latach Źródło: Opracowanie własne 25

26 211 r. INWEST CONSULTING S.A. Ponieważ gmina planuje część obligacji (4 mln PLN) wyemitować dopiero w 212 roku, zdecydowano się przyjąć odzwierciedlające te plany założenie, iż kwota ta będzie stanowiła przychód roku 212. Gmina udzieliła również poręczenia kredytów na poczet realizacji inwestycji przez inne podmioty. Z poręczeń tych mogą wynikać następujące spłaty: Tabela 13: Potencjalne płatności z tytułu udzielonych przez Gminę poręczeń Potencjalne płatności z tyt. udzielonych poręczeń Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Miękinia. W analizie uwzględniono również następujący program inwestycyjny i zwiane z nim planowane wydatki: Tabela 14: Plan inwestycji Gminy Inwestycje Oświata 7 Kanalizacja i wodociągowania Drogi Pozostałe Razem Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Miękinia. Wszystkie wyżej wymienione założenia są wspólne dla wszystkich wariantów Analizy. Rozdział: Projekcje sytuacji finansowej Gminy w latach Poniższa tabela oraz wykres prezentują prognozy sytuacji finansowej Gminy w wariancie 26 wyjściowym, tj. bez uwzględnienia inwestycji Budowy Zespołu Szkół w Lutyni. 6.2 Wariant wyjściowy - projekcje

27 ANALIZA METOD FINANSOWANIA INWESTYCJI GMINA MIĘKINIA 211 r. RACHUNEK PRZEPŁYWÓW I. DOCHODY BIEŻĄCE: Subwencje i dotacje: Subwencje ogółem Dotacje i śr. pozabudżetowe na zadania bieżące Dochody własne: Wpływy z podatków Udział w podatkach budżetu państwa Wpływy z opłat Odsetki Pozostałe dochody II. WYDATKI BIEŻĄCE BEZ OBSŁUGI DŁUGU: Dotacje i subwencje Wynagrodzenia i składki od nich naliczane Świadczenia na rzecz osób fizycznych Remonty Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług Pozostałe wydatki bieżące III. WOLNE ŚRODKI ( I - II ) IV. OBSŁUGA DŁUGU: Odsetki od pożyczek, kredytów i pap. wart. Obsługa poręczeń V. NADWYŻKA OPERACYJNA / DEFICYT OPERACYJNY( III - IV ) VI. DOCHODY MAJĄTKOWE: Dochody ze sprzedaży majątku (77,78,87) Dotacje i śr. pozabudżetowe na zadania inwestycyjne Przychody z tytułu zaciągniętych kredytów, pożyczek oraz wyemitowanych obligacji Pozostałe przychody X. ROZCHODY: Spłata zaciągniętych kredytów, pożyczek oraz wyemitowanych obligacji VII. WYDATKI MAJĄTKOWE inwestycje VIII. NADWYŻKA / DEFICYT (V + VI - VII) IX. PRZYCHODY: XI. ŚRODKI NA POZOSTAŁE INWESTYCJE [VIII + IX - X] Źródło: Opracowanie własne Rozdział: Projekcje sytuacji finansowej Gminy w latach Tabela 15: Wariant wyjściowy projekcje finansowe 27

28 Rozdział: Projekcje sytuacji finansowej Gminy w latach r. INWEST CONSULTING S.A. Wykres 7: Wariant wyjściowy projekcje Źródło: Opracowanie własne 28

29 ANALIZA METOD FINANSOWANIA INWESTYCJI GMINA MIĘKINIA 211 r. Wyjaśnienia do wykresu: 1. Wykres obrazuje Wolne środki finansowe (pole w kolorze żółtym, pozycja III z tabeli nr 15), pozostające do dyspozycji Gminy, które mogą być wydane na inwestycje oraz na obsługę zadłużenia. 2. Na pole Wolne środki finansowe nałożone są inwestycje Gminy, które stanowią białe słupki. Wartości te odpowiadają rocznym nakładom inwestycyjnym poniesionym lub planowanym do poniesienia przez Gminę. 3. Część inwestycji finansowana jest przy pomocy dotacji z budżetu państwa i środków pozabudżetowych (UE), co na wykresie przedstawiono kolorem zielonym ( Dotacje z budżetu i środki ze źródeł pozabudżetowych na inwestycje ). 4. Podstawę słupka inwestycji stanowi suma rat kapitałowych i odsetek przypadających w danym roku do spłaty (kolor brązowy oraz czerwony). 5. Polem w kolorze granatowym oznaczone są dochody ze sprzedaży majątku. 6. We wszystkich latach słupki przewyższają pola w kolorze żółtym oraz granatowym - oznacza to, że Gmina nie była/będzie w stanie sfinansować wszystkich zadań inwestycyjnych i/lub wydatków na obsługę długu z własnych środków. W takim przypadku konieczne było/będzie sfinansowanie niedoboru: - ze środków dotacyjnych Dotacje z budżetu i środki ze źródeł pozabudżetowych na inwestycje (pole w kolorze zielonym), - z przychodów z innych źródeł (kolor jaskrawy zielony), - poprzez zaciągnięcie zobowiązań (kolor pomarańczowy). 7. Powstały w wyniku prognoz niewielki deficyt (31 tys. PLN) w roku 212 będzie musiał być pokryty przychodami. 6.3 Wariant wyjściowy weryfikacja zgodności zgodność projekcji z art. 169 starej ustawy o finansach publicznych, zgodność projekcji z art. 17 starej ustawy o finansach publicznych, zgodność projekcji z art. 243 nowej ustawy o finansach publicznych z dnia 27 sierpnia 29 roku, ZGODNOŚĆ PROJEKCJI Z ART. 169 STAREJ USTAWY O FINANSACH PUBLICZNYCH Na podstawie przeprowadzonej analizy przedstawiamy tabelę, w której dokonano porównania maksymalnych obciążeń dochodów ogółem Gminy. Tabela 16: Obciążenie planowanych dochodów ogółem tytułem obsługi zobowiązań finansowych (w procentach planowanych dochodów na dany rok) Wyszczególnienie wskaźnik 4,7% 4,97% 7,1% Źródło: Opracowanie własne Rozdział: Projekcje sytuacji finansowej Gminy w latach Analizie podlegały: 29

30 211 r. INWEST CONSULTING S.A. Obsługa zaciągniętych zobowiązań dokonana będzie z przyszłych dochodów. Zgodnie z art. 169 starej Ustawy o finansach publicznych łączna kwota przypadających w danym roku budżetowym spłat rat kredytów i pożyczek (z wyjątkiem kredytów i pożyczek zaciąganych na pokrycie występującego w ciągu roku przejściowego deficytu budżetu jednostki) wraz z należnymi w danym roku odsetkami od kredytów i pożyczek, wykupów papierów wartościowych (z wyjątkiem papierów wartościowych emitowanych na pokrycie występującego w ciągu roku przejściowego deficytu budżetu jednostki) określone wraz z należnymi odsetkami i dyskontem oraz potencjalnych spłat kwot wynikających z udzielonych przez jednostki samorządu terytorialnego poręczeń oraz gwarancji nie może przekroczyć 15% planowanych na dany rok budżetowy dochodów jednostki samorządu terytorialnego. Ograniczeń określonych powyżej nie stosuje się do emitowanych papierów wartościowych, kredytów i pożyczek zaciągniętych w związku ze środkami określonymi w umowie zawartej z podmiotem dysponującym funduszami strukturalnymi lub Funduszem Spójności Unii Europejskiej oraz poręczeń i gwarancji udzielonych samorządowym osobom prawnym realizującym zadania jednostki samorządu terytorialnego z wykorzystaniem środków pochodzących z funduszy strukturalnych lub Funduszu Spójności Unii Europejskiej. Na podstawie przeprowadzonej analizy można stwierdzić, iż wysokość całkowitych zobowiązań z tytułu pożyczek, kredytów, obligacji i potencjalnych zobowiązań z tytułu poręczeń w stosunku do przewidywanych dochodów budżetu Gminy w latach nie przekroczy ustawowego limitu 15%. ZGODNOŚĆ PROJEKCJI Z ART. 17 STAREJ USTAWY O FINANSACH PUBLICZNYCH Inną formą kontroli wielkości zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego jest zapis w art. 17 omawianej ustawy, który stanowi, iż łączna kwota długu jednostki samorządu terytorialnego na koniec roku budżetowego nie może przekraczać 6% dochodów tej jednostki w tym roku budżetowym. Powyższego ograniczenia nie stosuje się do emitowanych papierów wartościowych, kredytów i pożyczek zaciąganych w związku ze środkami określonymi w umowie zawartej z podmiotem dysponującym funduszami strukturalnymi lub Funduszem Spójności Unii Europejskiej w okresie do zakończenia realizacji i ostatecznego rozliczenia programu, projektu Rozdział: Projekcje sytuacji finansowej Gminy w latach lub zadania współfinansowanego ze środków funduszy strukturalnych lub Funduszu Spójności 3 Unii Europejskiej. Tabela 17: Stosunek zadłużenia na koniec poszczególnych lat do dochodów ogółem Wyszczególnienie wskaźnik ,31% 44,2% 35,6% Źródło: Opracowanie własne Na podstawie analizy zgodności emisji z art. 17 starej ustawy o finansach publicznych można stwierdzić, iż dla analizowanych kwot próg 6% nie zostanie przekroczony. ZGODNOŚĆ PROJEKCJI Z ART. 243 NOWEJ USTAWY O FINANSACH PUBLICZNYCH Zgodnie z art. 243 nowej Ustawy o finansach publicznych łączna kwota przypadających w danym roku budżetowym spłat rat kredytów i pożyczek (z wyjątkiem kredytów i pożyczek zaciąganych

31 Rozdział: Projekcje sytuacji finansowej Gminy w latach ANALIZA METOD FINANSOWANIA INWESTYCJI GMINA MIĘKINIA 211 r. na pokrycie występującego w ciągu roku przejściowego deficytu budżetu jednostki) wraz z należnymi w danym roku odsetkami od kredytów i pożyczek, wykupów papierów wartościowych (z wyjątkiem papierów wartościowych emitowanych na pokrycie występującego w ciągu roku przejściowego deficytu budżetu jednostki) określone wraz z należnymi odsetkami i dyskontem oraz potencjalnych spłat kwot wynikających z udzielonych przez jednostki samorządu terytorialnego poręczeń oraz gwarancji nie może przekroczyć wysokości wskaźnika obliczanego wg poniższego wzoru: Gdzie: R planowana na rok budżetowy, łączna kwota z tytułu spłaty rat kredytów i pożyczek oraz wykupów papierów wartościowych O planowane na rok budżetowy odsetki od kredytów i pożyczek, odsetki i dyskonto od papierów wartościowych oraz spłaty kwot wynikających z udzielonych poręczeń i gwarancji D dochody ogółem budżetu w danym roku budżetowym Db dochody bieżące Sm dochody ze sprzedaży majątku Wb wydatki bieżące n rok budżetowy, na który ustalana jest relacja n-i rok poprzedzający rok budżetowy o i lat Ograniczeń określonych powyżej nie stosuje się do emitowanych papierów wartościowych, kredytów i pożyczek zaciągniętych w związku ze środkami określonymi w umowie zawartej z podmiotem dysponującym funduszami strukturalnymi lub Funduszem Spójności Unii Europejskiej oraz poręczeń i gwarancji udzielonych samorządowym osobom prawnym realizującym zadania jednostki samorządu terytorialnego z wykorzystaniem środków pochodzących z funduszy strukturalnych lub Funduszu Spójności Unii Europejskiej. Wskaźnik ten zacznie obowiązywać od 214 roku, zastępując te dotychczas stosowane. Poniższy wykres przedstawia kształtowanie się tego wskaźnika (kolor czerwony) oraz limitu (kolor zielony): Wykres 8: Wskaźnik obsługi długu (art. 169 (starej) i 243 (nowej) Ustawy o finansach publicznych) Źródło: Opracowanie własne 31

32 211 r. INWEST CONSULTING S.A. Na podstawie przeprowadzonej analizy można stwierdzić, iż wysokość całkowitych zobowiązań z tytułu pożyczek, kredytów, obligacji i potencjalnych zobowiązań z tytułu poręczeń w stosunku do przewidywanego wskaźnika Gminy mieści się w założonych granicach. Należy jednak pamiętać, iż przedstawiony powyżej limit obsługi zadłużenia, jest bardzo czuły na poziom nadwyżki operacyjnej (różnicy między dochodami bieżącymi a wydatkami bieżącymi). W związku z tym, niezwykle istotnym dla utrzymania potencjału finansowego Gminy jest zachowanie szczególnej dyscypliny w wydatkach bieżących. 6.4 Analizowana inwestycja Budowa Zespołu Szkół w Lutyni Budowa Zespołu Szkół w Lutyni zaplanowana została na działce nr 46/1 w miejscowości Lutynia, której powierzchnia wynosi,9526 ha. Działka zlokalizowana jest przy drodze powiatowej w sąsiedztwie parku. Obecnie na terenie działki zlokalizowany jest budynek Szkoły Podstawowej, boisko szkolne o nawierzchni asfaltowej oraz plac zabaw z urządzeniami zabawowymi. Wartość rynkową wyżej opisanej nieruchomości i gruntu oszacowano na poziomie około 1 mln złotych. Przyjmując wytyczne do budowy Zespołu Szkół należałoby przede wszystkim wziąć pod uwagę, iż w miejscowości Lutynia jak i jej okolicach w bardzo szybkim tempie rozwija się zabudowa jedno i wielo - rodzinna, co w przyszłości w dużym stopniu przyczyni się do wzrostu ilości dzieci uczęszczających do szkół w Lutyni. Kompleks będzie się składał z następujących budynków: Budynek 1 - szkoła podstawowa, Budynek 2 gimnazjum, Budynek 3 przedszkole, Budynek 4 sala Sportowo widowiskowa. Przewidywane nakłady finansowe wynoszą łącznie 15 mln PLN brutto, zaś harmonogram ich Rozdział: Projekcje sytuacji finansowej Gminy w latach ponoszenia kształtuje się następująco: 32 Tabela 18: Harmonogram finansowy inwestycji Budowa Zespołu Szkół w Lutyni Inwestycje Budowa Zespołu Szkół w Lutyni Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Miękinia. W dalszej części opracowania przedstawione zostaną różne metody finansowania inwestycji. Po wstępnej analizie, a także rozpoznaniu preferencji inwestora, czyli Gminy Miękinia, szczegółowemu badaniu poddane zostały następujące sposoby finansowania budowy Zespołu Szkół w Lutyni: 1. Realizacja inwestycji samodzielnie przez Gminę (finansowania za pomocą kredytu). 2. Powierzenie realizacji inwestycji Spółce gminnej (lub też powołanie spółki celowej). W przypadku wariantu 2 wszelkie obciążenia finansowe i zobowiązania bierze na siebie Spółka gminna. Jeśli jest to nowo powołany podmiot, lub też taki o niewielkiej skali działalności, instytucje finansujące żądają przeważnie dodatkowych zabezpieczeń dla udzielonych Spółce kredytów.

33 Rozdział: Projekcje sytuacji finansowej Gminy w latach ANALIZA METOD FINANSOWANIA INWESTYCJI GMINA MIĘKINIA 211 r. Najczęściej takim zabezpieczeniem musi się wykazać organ założycielski Spółki, czyli Gmina. Możemy tutaj rozróżnić dwa sposoby zabezpieczeń: udzielenie poręczenia kredytu lub też podpisanie umowy wsparcia, która stanowi o zobowiązaniu się Gminy do podwyższania kapitału Spółki w przypadku, gdyby ta nie wywiązywała się ze swoich zobowiązań. De facto więc wariant 2 można rozbić na dwa podwarianty: spółka + poręczenie oraz spółka + umowa wsparcia We wszystkich wariantach pominięto kwestie podatku VAT od inwestycji, ponieważ w każdym wariancie istnieje możliwość odliczenia tego podatku, pod warunkiem, ze przedmiot inwestycji będzie służył do czynności opodatkowanych: musiałby wystąpić transfer świadczeń na linii Gmina Spółka. Dla każdego wariantu założono również taki sam rozkład płatności: finansowanie dziesięcioletnie ze spłatą w równych ratach. Założenie to ma na celu zapewnienie porównywalności wszystkich wariantów. 6.5 Wariant 1 samodzielna realizacja inwestycji przez Gminę Założenia: Gmina samodzielnie realizuje inwestycję, na realizację inwestycji zaciąga kredyt/emituje obligacje w kwotach wynikających z harmonogramu inwestycji, (celem tego założenia jest zachowanie porównywalności wszystkich wariantów w zakresie pozostawienia deficytów poszczególnych budżetów na nie zmienionym poziomie), spłata tych zobowiązań następuje w latach Z uwagi na fakt, iż większość kapitału Gmina będzie w stanie spłacić dopiero po zakończeniu programu inwestycyjnego, bardziej prawdopodobne byłoby skorzystanie z emisji obligacji. Zalety wariantu: nie wymaga żadnych zmian organizacyjnych, ani też poniesienia kosztu założenia Spółki. Wady wariantu: bezpośrednie obciążenie budżetu Gminy, pośrednie obciążenie budżetu Gminy poprzez negatywny wpływ na poziom długu i jego obsługi (wskaźniki), negatywny wpływ na zdolności Gminy co do realizacji pozostałych inwestycji, ograniczona możliwość komercyjnego wykorzystania nowopowstałego majątku. Poniższa tabela oraz wykres prezentują prognozy sytuacji finansowej Gminy w Wariancie 1. 33

34 211 r. INWEST CONSULTING S.A. Tabela 19: Wariant 1 projekcje finansowe RACHUNEK PRZEPŁYWÓW I. DOCHODY BIEŻĄCE: Subwencje i dotacje: Subwencje ogółem Dotacje i śr. pozabudżetowe na zadania bieżące Dochody własne: Wpływy z podatków Udział w podatkach budżetu państwa Wpływy z opłat Odsetki Pozostałe dochody II. WYDATKI BIEŻĄCE BEZ OBSŁUGI DŁUGU: Dotacje i subwencje Wynagrodzenia i składki od nich naliczane Świadczenia na rzecz osób fizycznych Remonty Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług Pozostałe wydatki bieżące III. WOLNE ŚRODKI ( I - II ) IV. OBSŁUGA DŁUGU: Rozdział: Projekcje sytuacji finansowej Gminy w latach Odsetki od pożyczek, kredytów i pap. wart. Obsługa poręczeń 34 V. NADWYŻKA OPERACYJNA / DEFICYT OPERACYJNY( III - IV ) VI. DOCHODY MAJĄTKOWE: Dochody ze sprzedaży majątku (77,78,87) Dotacje i śr. pozabudżetowe na zadania inwestycyjne Przychody z tytułu zaciągniętych kredytów, pożyczek oraz wyemitowanych obligacji Pozostałe przychody X. ROZCHODY: Spłata zaciągniętych kredytów, pożyczek oraz wyemitowanych obligacji VII. WYDATKI MAJĄTKOWE inwestycje VIII. NADWYŻKA / DEFICYT (V + VI - VII) IX. PRZYCHODY: XI. ŚRODKI NA POZOSTAŁE INWESTYCJE [VIII + IX - X] Źródło: Opracowanie własne

35 Rozdział: Projekcje sytuacji finansowej Gminy w latach ANALIZA METOD FINANSOWANIA INWESTYCJI GMINA MIĘKINIA 211 r. Wykres 9: Wariant 1 projekcje Źródło: Opracowanie własne 35

36 211 r. INWEST CONSULTING S.A. Wyjaśnienia do wykresu: Powyższy wykres ukazuje projekcje sytuacji finansowej Gminy z uwzględnieniem planowanej inwestycji. Jej skutki widać w postaci podwyższonych białych słupków inwestycji w latach , czerwonego pola zaciąganych zobowiązań, fioletowych i łososiowych słupków spłaty zaciągniętych zobowiązań. Zaciągnięcie zobowiązań ma też swoje odzwierciedlenie na wskaźniki długu i jego obsługi: Tabela 2: Stosunek zadłużenia na koniec poszczególnych lat do dochodów ogółem Wyszczególnienie wskaźnik ,31% 46,68% 51,8% Źródło: Opracowanie własne Wykres 1: Wskaźnik obsługi długu (art. 169 (starej) i 243 (nowej) Ustawy o finansach publicznych) Źródło: Opracowanie własne Wniosek: Realizacja inwestycji bezpośrednio z budżetu Gminy jest możliwa, aczkolwiek będzie skutkowała Rozdział: Projekcje sytuacji finansowej Gminy w latach znacznym ograniczeniem możliwości realizacji pozostałych, nie uwzględnionych w Analizie 36 inwestycji, częściowo poprzez wpływ na poszczególne deficyty, z drugie zaś strony poprzez wpływ na wskaźniki obsługi długu. 6.6 Wariant 2 powierzenie realizacji inwestycji Spółce gminnej + poręczenie Założenia: Gmina powierza realizację inwestycji Spółce gminnej, Gmina przekazuje Spółce w formie aportu grunty pod inwestycję, na realizację inwestycji Spółka zaciąga kredyt/emituje obligacje w kwotach wynikających z harmonogramu inwestycji, zaś Gmina udziela na to zobowiązanie poręczenia w pełnej kwocie (kapitał + odsetki). Oznacza to, ze w przepływach finansowych Gminy po stronie obsługi długu pojawiają się te same kwoty co w

37 Rozdział: Projekcje sytuacji finansowej Gminy w latach ANALIZA METOD FINANSOWANIA INWESTYCJI GMINA MIĘKINIA 211 r. Wariancie 1, ale widoczne jako potencjalne spłaty z tyt. udzielonych poręczeń. Brak jest za to wydatków majątkowych, Zalety wariantu: Spółka, która po realizacji inwestycji będzie zarządzała powstałym majątkiem, będzie miała możliwość komercyjnego jego wykorzystania, ponieważ dług bierze na siebie Spółka, zadłużenie Gminy nie wzrośnie, Wady wariantu: bezpośrednie obciążenie budżetu Gminy poprzez udzielone poręczenie. Pod rządami nowej ustawy o finansach publicznych, udzielone poręczenia działają podwójnie niekorzystnie, ponieważ stanowią wydatek bieżący i jednocześnie obsługę długu, co istotnie wpływa na pogorszenie sytuacji Gminy w kontekście nowego wskaźnika zadłużenia, przekazanie gruntu do spółki aportem jest czynnością opodatkowaną podatkiem VAT, który to podatek będzie stanowił wydatek bieżący Gminy, konieczność poniesienia przez Gminę kosztów utworzenia Spółki oraz jej utrzymania do czasu uzyskiwania przez Spółkę pierwszych przychodów pozwalających na utrzymanie rentowności operacyjnej, Poniższa tabela oraz wykres prezentują prognozy sytuacji finansowej Gminy w Wariancie 2. 37

38 211 r. INWEST CONSULTING S.A. Tabela 21: Wariant 2 projekcje finansowe RACHUNEK PRZEPŁYWÓW I. DOCHODY BIEŻĄCE: Subwencje i dotacje: Subwencje ogółem Dotacje i śr. pozabudżetowe na zadania bieżące Dochody własne: Wpływy z podatków Udział w podatkach budżetu państwa Wpływy z opłat Odsetki Pozostałe dochody II. WYDATKI BIEŻĄCE BEZ OBSŁUGI DŁUGU: Dotacje i subwencje Wynagrodzenia i składki od nich naliczane Świadczenia na rzecz osób fizycznych Remonty Zakup energii, materiałów i wyposażenia oraz usług Pozostałe wydatki bieżące III. WOLNE ŚRODKI ( I - II ) IV. OBSŁUGA DŁUGU: Rozdział: Projekcje sytuacji finansowej Gminy w latach Odsetki od pożyczek, kredytów i pap. wart. Obsługa poręczeń 38 V. NADWYŻKA OPERACYJNA / DEFICYT OPERACYJNY( III - IV ) VI. DOCHODY MAJĄTKOWE: Dochody ze sprzedaży majątku (77,78,87) Dotacje i śr. pozabudżetowe na zadania inwestycyjne Przychody z tytułu zaciągniętych kredytów, pożyczek oraz wyemitowanych obligacji Pozostałe przychody X. ROZCHODY: Spłata zaciągniętych kredytów, pożyczek oraz wyemitowanych obligacji VII. WYDATKI MAJĄTKOWE inwestycje VIII. NADWYŻKA / DEFICYT (V + VI - VII) IX. PRZYCHODY: XI. ŚRODKI NA POZOSTAŁE INWESTYCJE [VIII + IX - X] Źródło: Opracowanie własne

39 Rozdział: Projekcje sytuacji finansowej Gminy w latach ANALIZA METOD FINANSOWANIA INWESTYCJI GMINA MIĘKINIA 211 r. Wykres 11: Wariant 2 projekcje Źródło: Opracowanie własne 39

40 211 r. INWEST CONSULTING S.A. Wyjaśnienia do wykresu: Powyższy wykres ukazuje projekcje sytuacji finansowej Gminy przy założeniu realizacji inwestycji przez Spółkę i udzieleniu jej poręczenia. Skutki widać w postaci podwyższonych czarnych słupków poręczeń w latach Udzielone poręczenie ma też swoje odzwierciedlenie na wskaźniki długu i jego obsługi: Tabela 22: Stosunek zadłużenia na koniec poszczególnych lat do dochodów ogółem Wyszczególnienie wskaźnik ,31% 44,2% 35,6% Źródło: Opracowanie własne Wykres 12: Wskaźnik obsługi długu (art. 169 (starej) i 243 (nowej) Ustawy o finansach publicznych) Źródło: Opracowanie własne Wniosek: Wskaźnik obsługi zadłużenia przekracza prognozowany limit w latach Realizacja inwestycji byłaby możliwa tylko pod warunkiem wydłużenia okresu finansowania powyżej 1 lat, Rozdział: Projekcje sytuacji finansowej Gminy w latach co w praktyce może być problematyczne. Realizacja ta skutkowałaby ograniczeniem zdolności 4 finansowych Gminy. 6.7 Wariant 3 powierzenie realizacji inwestycji Spółce gminnej + umowa wsparcia Założenia: Gmina powierza realizację inwestycji Spółce gminnej, Gmina przekazuje Spółce w formie aportu grunty pod inwestycję, na realizację inwestycji Spółka zaciąga kredyt/emituje obligacje w kwotach wynikających z harmonogramu inwestycji. Gmina udziela zabezpieczenia dla tego zobowiązania w postaci umowy wsparcia, w której zobowiązuje się do podwyższania kapitału Spółki, np. w kwotach potrzebnych na spłatę kredytu inwestycyjnego. Oznacza to, ze w przepływach finansowych Gminy pojawia się te same kwoty co w