Dzieci biegają, kreślą, wycinają, klaszczą, tupią, pozostają w bezruchu, konstruują las, zginają papier, kreślą literę w, rysują wilka bez odrywania

Transkrypt

1 temat: Kto ma to zrobić? Odkrywanie własnych możliwości i powinności przez udział w zabawach inspirowanych tekstami literackimi lekcja 2.5 Holistyczny cel ogólny Wsparcie całościowego rozwoju dziecka przez doświadczenie wspólnych zabaw i lekturę tekstów literackich Wymagania szczegółowe 1 Uczeń rozumie proste wypowiedzi monologowe i dialogowe bez dodatkowych wyjaśnień uczestniczy w rozmowie, wyraża w prosty sposób własne zdanie formułuje krótką wypowiedź, opowiada o własnych doświadczeniach, opisuje ludzi, przedmioty, miejsca i sytuacje czyta na głos i cicho proste, krótkie teksty dzieli wyrazy na sylaby korzysta z obrazkowych słowników i encyklopedii rozumie krótkie utwory literackie i inne teksty kultury pisze małe i wielkie litery, dostrzega różnice między literą a głoską przepisuje wyrazy i proste zdania dba o poprawność graficzną polskich liter słuchanie mówienie czytanie pisanie Przewidywane osiągnięcia doświadczenia uczniów w obszarach rozwojowych Dzieci biegają, kreślą, wycinają, klaszczą, tupią, pozostają w bezruchu, konstruują las, zginają papier, kreślą literę w, rysują wilka bez odrywania ręki; uczestniczą we wspólnej inscenizacji, uczą się dobrych relacji z rówieśnikami, współpracują przy tworzeniu wspólnej karty pracy uczą się odroczonej gratyfikacji, rozmawiają o wykorzystywaniu innych, o lenistwie i braku wiary we własne możliwości; odczuwają radość, zaciekawienie, zdziwienie, zaskoczenie, zachwyt wynikający z poczucia sprawstwa. rozwój fizyczny rozwój społeczny rozwój emocjonalny 1 Wynikające z podstawy programowej dla dzieci uczących się języka polskiego poza Polską. 41

2 rozwój poznawczy uczą się nowych słów, poznają teksty literackie, doskonalą umiejętność rozumienia i mówienia po polsku, głoskują słowa, wysłuchują głoskę w w różnych pozycjach, ćwiczą użycie rzeczownika w różnych formach (nazwy zwierząt), budują zdania ze spójnikiem bo, wysłuchują różnice w słowach swój słój Materiały dydaktyczne Sprytny Ołówek. Cz. 2, s , papier szary, pakowy (duże płaszczyzny), klej, kredki pastelowe w odcieniach zieleni, szarości brązu, odtwarzacz muzyki, nożyczki, domino dla każdej pary uczniów, wizytówki z nazwami zwierząt. PLANOWANE SYTUACJE EDUKACYJNE I ICH FUNKCJE tworzenie rytuału powitania, tworzenie dobrej atmosfery, wywołanie radości, śmiechu, wprowadzenie do tematu zajęć 1. Zabawa powitalna Raz, dwa, trzy zrób to ty! Dzieci ustawiają się w kręgu. Nauczyciel wymyśla gest powitalny (np. stojąc na jednej nodze, macha dłonią) i zwraca się do dowolnego dziecka z okrzykiem: Raz, dwa, trzy zrób to ty!. Wskazane dziecko powtarza gest nauczyciela, następnie prezentuje wymyślony przez siebie gest i wskazuje na kolejne dziecko, powtarzając okrzyk. Zabawa kończy się, gdy wezmą w niej udział wszystkie dzieci. ćwiczenia w rozumieniu i mówieniu po polsku, układanie zdań złożonych ze spójnikiem bo, wywołanie radości, śmiechu, wprowadzenie do tematu zajęć 2. Rundka z piłeczką Nie zrobię tego, bo Nauczyciel stoi w środku kręgu, rzuca piłeczkę do dziecka i wydaje mu niedorzeczne polecenie, na które oczekuje odpowiedzi, która będzie uzupełnieniem zdania Nie zrobię tego, bo. Dziecko uzupełnia zdanie (samodzielnie lub z pomocą) i odrzuca piłeczkę nauczycielowi. Każdy argument podany przez dziecko powinien być przyjęty, zabawa toczy się do chwili, gdy wszystkie dzieci będą miały okazję zbudować zdanie ze spójnikiem bo. Przykładowe zadania: zrób pączki (zbuduj dom, uszyj płaszcz, przenieś biurko, umyj uszy, zjedz robaka ) ćwiczenia w rozumieniu i mówieniu po polsku, przygotowanie do kolejnych etapów zajęć 3. Wspólne opowiadanie bajki o Czerwonym Kapturku Nauczyciel, nawiązując do poprzedniej zabawy, mówiąc dzieciom o tym, że nie mogą wybrać się teraz na wycieczkę do lasu, bo (dzieci pomagają w zbieraniu argumentów, np.: nie ma w pobliżu lasu), ale mogą wyobrazić sobie, że są w lesie. Wspólnie opowiadają znaną wersję bajki o Czerwonym Kapturku, dziewczynce, która wędrowała przez las do swojej babci. 42 Lekcje z Ołówkiem, Małgorzata Małyska

3 4. Kinezjologiczna zabawa dydaktyczna Zęby wilka Nauczyciel opowiada dzieciom inną wersję bajki o Czerwonym Kapturku. Dzieci słuchają uważnie, a gdy padną słowa zęby wilka dzieci podbiegają do stołu, na którym jest rozpięty duży szary papier, i szybko rysują zygzak (powielona litera w ). Mają do dyspozycji leżące na papierze, podzielone na małe kawałki zielone kredki pastelowe. Po wykonaniu takiej czynności dzieci jak najszybciej wracają na swoje miejsca, a nauczyciel kontynuuje opowiadanie. Mamusia przygotowała smakołyki, które dziewczynka miała zanieść chorej babci. Świeże ciasto tak pachniało, że aż swędziały zęby, żeby je schrupać. Mamusia ostrzegła: Uważaj na zęby wilka!. Dziewczynka wyruszyła w drogę z przekonaniem, że wcale nie boi się zębów wilka, bo czy te zęby wilka są aż takie straszne? Idąc, przeskakiwała przez kamienie, które leżały jeden obok drugiego, zupełnie jak zęby wilka. Kiedy weszła do lasu, coś boleśnie ukuło ją w rękę. Przestraszyła się, myśląc, że to zęby wilka. To była gałązka świerku, która ma igiełki tak ostre jak zęby wilka. Zadowolona, że to nie były zęby wilka wędrowała w głąb lasu. Pomyślała, że trochę jednak boi się tych zębów wilka i dla dodania sobie otuchy zaczęła wyjadać cukierki z koszyczka. Pomyślała: Może lepiej zjem te cukierki, zanim dopadną je zęby wilka. Nie zdawała sobie sprawy z tego, że wyrzucając papierki pozostawia ślady, które mogą zainteresować zarówno nos, jak i zęby wilka. Cukierki były słodkie, przyklejały się do zębów. Wyobraziła sobie, że przyklejają się do zębów wilka i zęby wilka są nieruchome. Trochę ją to rozśmieszyło, pomyślała o tym, że na pewno nie smakowałyby wilkowi, były jednak zbyt niebezpieczne dla zębów wilka. Jak myślicie, co było dalej? Czy dziewczynka spotkała wilka? Może przebiegał obok, uśmiechnął się do niej i wówczas ujrzała zęby wilka. A może zęby wilka złapały ją za czerwony płaszczyk? Zęby wilka zaciśnięte ze złości! Tylko, dlaczego? Nauczyciel powinien tak prezentować opowiadanie, żeby pozwolić dzieciom usiąść po narysowaniu zygzaków i dopiero wówczas, kolejny raz wypowiedzieć słowa wymuszające ponowne wstanie. W efekcie zabawy ma powstać plansza pomazana na zielono. ćwiczenia w rozumieniu po polsku, poszerzanie słownictwa, zainteresowanie ochroną przyrody, przygotowanie do obserwacji przyrody, do rozumienia potrzeby dbania o porządek, aktywizacja ruchowa, zmiana aktywności, wywołanie emocji, ćwiczenie uważności i koncentracji, przygotowanie do rozumienia tekstów kultury, przygotowanie materiału do wykonania scenografii do kolejnych ćwiczeń. 5. Zabawa konstrukcyjna Bajkowy las Nauczyciel zaprasza dzieci do wspólnego składania pomazanego na zielono papieru tak, aby powstało jak najwięcej trójkątów. Wykorzystuje poznane na wcześniejszych zajęciach sposoby składania kartki. Dzieci wycinają powstałe w trakcie składania papieru trójkąty. Naklejają je na szary papier, komponując drzewa i dorysowują pnie. Nauczyciel czuwa nad tym, by drzewa były różnej wielkości, ale też, żeby można było odnaleźć wśród nich podobne czy takiej samej wielkości. Karta pracy będzie służyła do ćwiczeń językowych, dlatego warto zadbać o zróżnicowanie kompozycji. Po wykonaniu zadania dzieci opisują powstały las. ćwiczenia w rozumieniu ze słuchu i mówieniu, przygotowanie karty pracy do redagowania opisu i ćwiczeń językowych 6. Zagadki Za którym drzewem czai się wilk? Nauczyciel opisuje drzewo, używając słów określających kształt, wielkość i położenie (obok, między, za, przed ). Dzieci wskazują opisywane drzewo. Potem próbują samodzielnie układać podobne zagadki. ćwiczenia w słuchaniu ze zrozumieniem i mówieniu po polsku, poszerzanie słownictwa, praca nad świadomością językową (przyimki, przymiotniki) 43

4 7. Zabawa z tekstem literackim J. Brzechwy Mrówka ćwiczenia w rozumieniu ze słuchu, mówieniu po polsku, zachęcenie do wspólnego czytania, rozmowa na ważne tematy, utrwalenie nazw zwierząt, ćwiczenie pamięci, przygotowanie do samodzielnego uczenia się Nauczyciel poprzedza prezentację wiersza pytaniem, jakie zwierzęta mogła spotkać w lesie dziewczynka wędrująca z koszyczkiem do babci. Zachęca do wysłuchania wiersza i zapamiętania pojawiających się w nim nazw zwierząt. Po przeczytaniu wiersza zadaje pytania, czy w akcji przenoszenia stołu do szkoły brał udział: wół, pszczoła, osioł, wiewiórka, kozioł, gęś, krowa, mrówka, mucha, baran, sarna, lis, kogut, pies, kot, jeż sowa, szczur, mysz, dzik, żaba, jaszczurka, chrabąszcz, żubr. Dzieci w umowny sposób reagują na prawdę i fałsz, np.: jeśli zwierzę było wymienione w wierszu, klaszczą, jeśli nie tupią. Podczas kolejnego czytania dzieci mają otwarte książki i śledzą czytany przez nauczyciela tekst. Włączają się do czytania w miarę zapamiętywania treści. Nawiązanie do zabawy Nie zrobię tego, bo próba znalezienia argumentów, jakimi mogłyby się posłużyć zwierzęta z wiersza. Można rozmawiać o lenistwie, braku wiary we własne możliwości i umiejętności, używając wyrażeń nie chce mi się, nie umiem, nie wiem jak, nie potrafię. 8. Inscenizacja Mrówka ćwiczenia w rozumieniu ze słuchu, ekspresja ruchowa, interpretacja, poznanie nazwiska autora wiersza Dzieci losują wizytówki zwierząt, które uczestniczyły w opisywanej w wierszu historii 2 i przyjmują rolę wylosowanych postaci. Nauczyciel czyta wiersz, a dzieci improwizują ruchem zachowania bohaterów. Można uznać, ze bohaterem wiersza jest także stół i ktoś z uczniów tę rolę może także zagrać. Należy zachęcić dzieci do tego, by mimiką, gestem, ruchem próbowały wcielić się w swoje role. Inscenizacja powinna się odbywać w lesie, w scenografii przygotowanej wcześniej przez dzieci ćwiczenia w rozumieniu ze słuchu, mówieniu i czytaniu, doświadczenie radości ze wspólnej zabawy, rozbudzanie wyobraźni i kreatywności, rozmowa na ważne tematy, ćwiczenie logicznego myślenia 9. Zabawa fabularyzowana z elementami dramy Ołówkowe studio filmowe Zabawa może przebiegać podobnie jak na poprzednich zajęciach. Oglądanie fragmentów filmu przygotowanego przez reżysera, którym jest Ołówek str Rozmowa o filmie: Co nam przypomina film Ołówka? Wysłuchanie opowiadania czytanego przez nauczyciela. W czasie słuchania, dzieci powinny mieć otwarte książki i śledzić ilustracje lub podążać wzrokiem za tekstem czytanym przez nauczyciela. Wspólne czytanie pointy ostatniego zdania w tekście. Naśladowanie sposobu mówienia robota (czytanie sylabami na jednym tonie). 2 Przygotowane w załączniku materiały należy wydrukować i włożyć w oddzielne koszulki biurowe (A5). Można wykorzystać dziurki i dowiązać do koszulek kawałek włóczki lub sznurka. Będzie można łatwo zawiesić takie wizytówki na szyi. Wizytówka z nazwiskiem Jana Brzechwy może być przynależna narratorowi, którym pewnie będzie nauczyciel. 44 Lekcje z Ołówkiem, Małgorzata Małyska

5 Szukanie ukrytego misia i zaznaczanie miejsca, w którym się schował. Rozmowa o zachowaniu się w lesie, o potrzebie wspólnego dbania o porządek i przyrodę. Ćwiczenia dramowe. Praca nad ożywieniem ostatniego kadru. Wykorzystanie scenografii lasu. Zmiana aktorów i ról. Wyjaśnienie znaczenia słowa niesforny i rozmowa o tym, czy pasuje ono do bohaterki tekstu i filmu. 10. Trening czytania i pisania w języku polskim Dzieci w parach, posługując się książką, układają domino wyrazowo-obrazkowe 3 ; śpiewają z Samem i pomarańczowym ptaszkiem dowolną piosenkę w ptasim języku, zmieniając samogłoski; wspólnie z nauczycielem, czytają wyrazy umieszczone w książce na str. 32, głoskują je i znajdują stosowne miejsce, by wpisać je do krzyżówki. Czytają wyrazy, w których w występuje w nagłosie (na początku), w śródgłosie (w środku słowa) i w wygłosie (na końcu wyrazu); ćwiczą kreślenie litery w w liniaturze lub na gładkim papierze (zgodnie z potrzebą rozpoznaną przez nauczyciela) 4 ; wodzą palcem po wzorze (str. 33), zapamiętując sposób rysowania wilka bez odrywania ręki. Można pomagać dzieciom, powtarzając instrukcję : Nie minie chwilka, a narysujesz wyjącego wilka. Tylna łapa, ogon, długie plecy, głowa, długa szyja, łapa i praca gotowa. rysują w powietrzu, palcem na stoliku, na plecach kolegi, aż wreszcie w zeszycie. Kolorują wilka. Dorysowują wilkowi brakujące elementy; wspólne z nauczycielem czytają krótki tekstu z cyklu Warto wiedzieć, aby móc opowiedzieć. Odpowiadają na pytanie, co to jest sznurowanie ; wspólne z nauczycielem czytają krótki tekst z książki Trening z Ołówkiem, przeznaczony do codziennego ćwiczenia czytania w domu doskonalenie umiejętności czytania i pisania w aspekcie technicznym (czytanie globalne, czytanie sylabami, synteza pojedynczych liter, ćwiczenia w kreśleniu liter, ćwiczenie wymowy w z samogłoskami), semantycznym i krytyczno-twórczym (słuchanie ze zrozumieniem, rozmowy na temat tekstów, interpretacja ilustracji, przygotowanie do płynnego pisania, nauka samodzielnego uczenia się, przygotowanie do treningu czytania w domu 3 Domino zamieszczone w załączniku należy wcześniej powielić i pociąć 4 Karty do ćwiczeń w kreśleniu liter, z liniaturą i bez są do pobrania na stronie Wydawnictwa:

6 trening czytania, nauka alfabetu, nauka i utrwalenie nazw polskich liter 11. Alfabet, czyli uporządkowane litery Dzieci sprawdzają, w którym miejscu w alfabecie jest litera w rozumienie ze słuchu, mówienie, sprawdzenie wiadomości o ptakach, doskonalenie umiejętności odczytywania godzin, liczebniki. wywołanie radości ze wspólnej zabawy, poczucie wspólnoty, ćwiczenie słuchu mownego (para prymarna: swój słój). 12. Ćwiczenie pamięci Jak to było? Nauczyciel zachęca dzieci do przypomnienia sobie historii przenoszenia stołu i połączenia obrazków w książce tak, żeby wiadomo było, kto komu zlecał pracę. Wykonanie ćwiczenia ze str Zabawa Słuchamy i powtarzamy Dzieci powtarzają za nauczycielem rymowankę zilustrowaną w książce na str. 28. Wzięła mrówka na kark swój, bardzo ciężki miodu słój. Naśladowanie pracowitej mrówki, niosącej ciężar na plecach. 28 nauka systematyczności, wdrażanie do samodzielnej pracy, nauka odpowiedzialności za swoje osiągnięcia, doświadczenie sukcesu w nauce, obserwacja własnych postępów w tempie czytania, w miarę trenowania (coraz dłuższe teksty, a czas potrzebny na ich przeczytanie będzie się skracał) Praca domowa Trening czyni mistrza Wykonanie ćwiczeń zaproponowanych w książce Trening z Ołówkiem, s. 21. Codzienne ćwiczenie czytania na krótkim fragmencie tekstu umieszczonym w książce. Sprawdzanie czasu potrzebnego na przeczytanie tego samego fragmentu w każdym dniu tygodnia. Zapisanie (początkowo z pomocą osoby dorosłej) wyników codziennego treningu. Znalezienie (wykreślenie, zaznaczenie) wyrazów, które były czytane (zapamiętywane) w czasie lekcji (Sprytny Ołówek. Cz. 2, s. 32). Podczas wykonywania ćwiczenia dziecko może (a początkowo nawet powinno) posiłkować się książką. Zaprojektowanie scenki zatrzymanej klatki filmu według własnego pomysłu i wymyślenie krótkiego dialogu (lub monologu). 46 Lekcje z Ołówkiem, Małgorzata Małyska

7 Czy wół niósł stół? Mrówka niosła stół. 47

8 wół osioł kozioł baran pies kot jeż 48 Lekcje z Ołówkiem, Małgorzata Małyska

9 szczur mysz żaba jaszczurka chrabąszcz mucha mrówka 49

10 kozioł baran wół osioł 50 Lekcje z Ołówkiem, Małgorzata Małyska

11 jeż szczur pies kot 51

12 jaszczurka chrabąszcz mysz żaba 52 Lekcje z Ołówkiem, Małgorzata Małyska

13 stół Jan Brzechwa mrówka mucha 53

14